Thema: Fecale incontinentie en obstipatie deel 1 Het Refaja ziekenhuis zet kwaliteit van leven voorop Symposium We draaien door

Jaargang 3 • juni nr. 4

Thema: Fecale incontinentie en obstipatie deel 1 Het Refaja ziekenhuis zet kwaliteit van leven voorop Symposium

“We draaien door” Juni 2013

1

Winnaar Pharmapack Award 2011

Bekroond als het meest innovatieve en gebruiksvriendelijke medische hulpmiddel van 2011

De kleine r vrouwenkathete Discreet Goede grip Hygiënisch

Klein formaat – Maximaal gemak Actreen® Lite Mini Direct gebruiksklaar • voorzien van glijmiddel • geen geknoei met water • geen direct contact tussen vingers en katheter Meer informatie of een testpakket aanvragen kan via 0412-67 25 04 Tijdens de introductie van Actreen® Lite Mini is elk testpakket voorzien van een handig en discreet katheterblikje voor meerdere katheters.

NIEUW! Test zelf

B. Braun Medical B.V. | Postbus 659 | 5340 AR OSS Tel. 0412 67 25 04 | Fax 0412 67 24 91 | [email protected] | www.bbraun.nl

>> Colofon en inhoud << Colofon

Inhoud 4 Voorwoord Liesbeth Kok, voorzitter CV&V

Conti-Nu is het tijdschrift van en voor de verpleegkundigen & verzorgenden Nederland/ V&VN, afdeling Continentie Verpleegkundigen en Verzorgenden/CV&V. Conti-Nu verschijnt tweemaal per jaar. Het abonnementsgeld bedraagt 30 euro per jaar voor niet leden. Lidmaatschap Lidmaatschap van de CV&V is alleen mogelijk voor leden van de V&VN met het aandachtsgebied continentie. Het lidmaatschap van de V&VN bedraagt 67,50 euro en van de afdeling CV&V 15 euro. De leden ontvangen tweemaal per jaar het tijdschrift Conti-Nu. Opzeggen van het lidmaatschap en/of abonnement graag schriftelijk voor 1 november bij de V&VN.

5

Mededelingen bestuur Activiteiten en ontwikkelingen

8 Reportage ‘Wij draaien door…’ Het symposium van de CV&V in Ede op 11 april 2013 14 Interview Het Refaja ziekenhuis zet kwaliteit van leven voorop Gesprek met Stephan van der Hagen en Wilma van der Meer 18 Interview Keizer Kliniek houdt de vaart erin “Compleet multidisciplinair plan in 3 afspraken”

Adres secretariaat Marleen van Aken E-mail: [email protected] www.cvnv.nl Bestuur Liesbeth Kok, voorzitter Joke Bergman, vice-voorzitter Marleen van Aken, secretaris Sander Bijleveld, penningmeester Miranda Beets Margo Kauwenberg Klaasje Adams Paula Mourik Rita Boekholt Roelie van Zon Tekst Marco Beentjes Redactie Conti-Nu Liesbeth Kok Wilma van der Meer Monique Meijer Bernij van Ooijen Maria Scheerder Vormgeving en layout Kerckebosch Media, Zeist Eindredactie Liesbeth Kok en Wilma van der Meer Druk Kerckebosch Media, Zeist De redactie behoudt zich het recht voor om artikelen te redigeren en in te korten. Ingezonden artikelen mogen niet meer dan 650 woorden bevatten.

22 Interview Overwinning door bekkenfysiotherapie  Sytske Lohof-Venema startte een zelfstandige bekkenfysiotherapie praktijk 27 Reportage EAUN maart 2013, Milaan Joke Bergman koppelt haar bevindingen terug 31 In de spotlight Vicevoorzitter Joke Bergman  32 Opleiding Margo Kauwenberg volgt de nieuwe UCS-opleiding 35 Gelezen  Therapeutic management of Incontinence and Pelvic Pain; Urinary And Fecal Incontinence; Multidisciplinary treatment of Anal leakage 37 Agenda 37

Strip / Sponsoren

38 Productnieuws

Kopieerrechten Artikelen mogen slechts worden overgenomen na schriftelijke toestemming van de redactie. ISSN nummer: 2212-8425

Juni 2013

3

>> Voorwoord <<

Liesbeth Kok Voorzitter CV&V

We draaien door!

Nou doordraaien doen we zeker en dan bedoel ik het

één keer per week last

positief. Ik heb het over ons symposium! De geweldige

van ongewild verlies

opkomst - volgens mij hebben we nog nooit zoveel

van ontlasting, van de

bezoekers gehad - en de positieve reacties geven ons,

mensen ouder dan

als bestuur en symposiumcommissie, de stimulans

zeventig zou meer dan

om door te gaan op de ingeslagen weg. MARVELOUS

10% hier last van hebben

(=geweldig, fantastisch, prachtig, wonderlijk) was de eerste

en boven tachtig jaar

spontane reactie op de vraag van Maarten Bouwhuis,

stijgt dat percentage zelfs

onze dagvoorzitter op 11 april, wat de aanwezigen van

ver boven de 20%.

het symposium vonden. Later gevolgd door: interessant,

In Nederland heeft één op de drie mensen weleens last

leerzaam en afwisselend.

van obstipatie, maar meestal gaat het gelukkig snel weer

Hier doen we het voor. Iedereen blij en tevreden naar huis

over. Echter, niet iedereen komt er zo gemakkelijk vanaf

met een goed gevulde rugzak, die gelijk de volgende dag kan

en obstipatie kan daardoor een serieus probleem vormen.

worden toegepast in de praktijk.

Fecale incontinentie en obstipatie hebben beiden een grote

Een verslag van het symposium vinden jullie elders in deze

impact op het sociale leven van de patiënt.

uitgave. Foto’s en presentaties zijn te vinden op de website

Bij de voorbereiding kwamen we erachter dat wanneer we

www.conti-nu.nl.

het hele spectrum goed willen belichten, we veel meer te

We hebben goed geluisterd naar jullie wensen met

vertellen hebben dan er in één uitgave past. Daarom hebben

betrekking tot de invulling van ons symposium en dit ook

we het opgesplitst in twee delen. In december het vervolg.

doorgetrokken naar de invulling van ons tijdschrift. Daarom is het thema voor deze uitgave ‘fecale incontinentie en

Veel lees- en leerplezier en een zonnige zomer toegewenst

obstipatie’.

namens het hele bestuur.

Rust er op ongewild urineverlies al een taboe, dan geldt dat dubbel voor ongewild ontlastingverlies of fecale incontinentie. Veel mensen die met het probleem kampen, denken dat er niets aan te doen is en zoeken daarom geen medische hulp. Ten onrechte: ook fecale incontinentie kan vaak worden verholpen. Van de vijftigplussers heeft naar schatting 5% minstens

4

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

>> Mededelingen bestuur <<

Activiteiten en ontwikkelingen Wanneer je aantreedt in het bestuur, dan committeer je je voor 3 jaar. Deze periode kan met goedvinden van de ledenvergadering worden verlengd met nog eens 3 jaar. Met steun van het bestuur ga je van start als aspirant lid. Bij de volgende ledenvergadering wordt er door de leden gestemd over je deelname in het bestuur. Tijdens de meest recente ledenvergadering op 11 april 2013 is Roelie van Zon van aspirant lid verkozen tot bestuurslid. Margo Kauwenberg en Liesbeth Kok hadden hun eerste periode van 3 jaar erop zitten. Beiden waren herkiesbaar en met steun van de leden gaan zij door voor de volgende 3 jaar. Gea Willems trad af. Gea, dank je wel voor je inzet voor de CV&V!

een groep van start kan? De bevindingen van de huidige studenten zijn heel positief, waaruit blijkt dat we met deze opleiding de goede weg zijn ingeslagen. De CV&V geeft een opleiding cadeau aan degene die vóór 1 juni jongstleden in een motivatiebrief het bestuur kon overtuigen waarom we juist die persoon moeten ondersteunen.

Noeste arbeid

Beleid

Een aantal zaken dat het bestuur namens de leden onderneemt is duidelijk zichtbaar. Zoals ons symposium, het resultaat van een jaar lang voorbereiding door de symposiumcommissie. En de Conti-Nu, die tot stand komt door noeste arbeid van de redactiecommissie. Vergeet ook onze website niet, die door de websitecommissie zo goed mogelijk wordt gevuld en bijgehouden. Er zijn echter een heleboel andere activiteiten, die niet direct zichtbaar zijn voor iedereen, maar daarom niet minder belangrijk. Denk daarbij aan het contact met onze sponsoren, het maken van sponsorcontracten, het opvragen van de advertenties voor de uitgaven van de Conti-Nu en niet onbelangrijk, het financiële gedeelte; het innen van de afgesproken bedragen. Ook contacten met patiëntenverenigingen, fabrikanten en leveranciers zijn belangrijk voor de CV&V.

Eén keer per jaar hebben we een beleidsdag. Het bestuur is dan bij elkaar om te kijken hoe we het afgelopen jaar hebben gepresteerd en om de koers te bepalen voor de komende jaren. Dit in het licht van de ontwikkelingen die van invloed zijn op de uitoefening van het vak van continentieverpleegkundige. Wijzingen ten aanzien van financiële stromen, zoals Ziekenhuis Verplaatste Zorg is daar een voorbeeld van. Dat is ook de reden dat hierover een workshop werd verzorgd op ons symposium. Het bijblijven op dit gebied en het onderzoeken wat de gevolgen van beleid zijn, is een belangrijke taak en gaat naast alle activiteiten continu door. Met name Marleen van Aken houdt zich hiermee bezig. Ze wordt hierbij ondersteund door de commissie wet en regelgeving.

De CV&V is een afdeling van de V&VN. Het dagelijks bestuur neemt deel aan de conferenties van de V&VN en zorgt ervoor dat zaken die voor de continentieverpleegkundige van belang zijn daar onder de aandacht worden gebracht, zodat de V&VN dit in de plannen op kan nemen en in de gesprekken die zij met de overheid voeren. Ook zijn we dit jaar betrokken bij het organiseren van het programma van de conferentiedagen.

Opleiding We hebben de UCS-opleiding opgezet. Dat heeft destijds nogal wat voeten in aarde gehad, maar ook nu nog vraagt het om aandacht: Is het niveau wat het moet zijn? Hebben we voldoende aanmeldingen, zodat er volgend jaar weer

Er is contact met de zorgverzekeraars. Recent waren natuurlijk de dagprijzen en profielen onderwerp van gesprek. Onze inmenging heeft niet altijd het door ons gewenste resultaat verkregen, maar heeft wel bijdragen tot de vorming van een extra profiel.

Functiegericht voorschrijven en de daarbij behorende Cliq, een systeem dat het mogelijk maakt om producten goed te vergelijken, staat weer op de agenda. Twee jaar geleden hebben we hier verschillende keren presentaties over gegeven. Ook nu zijn we er weer bij om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen. Het afgelopen jaar zijn we ook weer een paar keer het land ingetrokken om klinische lessen te geven over continentiezorg. We zijn blij dat we als kenniscentrum worden gezien en gevonden. Als vereniging zijn we lid van de EAUN en daar hebben we allemaal voordeel van. Onze vicevoorzitter Joke Bergman is bij de vergadering geweest waar alle landen een afgevaardigde naartoe hadden gestuurd. Haar verslag is te lezen elders in deze uitgave. Een zojuist uitgegeven richtlijn zullen wij laten vertalen, zodat we er allemaal gebruik van kunnen maken.

Juni 2013

5

Abri-San Special Speciaal voor verlies van ontlasting Perfecte pasvorm door anatomische vorm Snel en gemakkelijk te verschonen Gezonde huid door maximaal ademende beschermfolie Optimale bescherming door unieke hoge barrièreranden

Verlies van ontlasting? Rond ontlastingsincontinentie hangt een groot taboe. De kwaliteit van leven van mensen met ontlastingsincontinentie wordt enstig aangetast, waardoor ze bijna automatisch in een sociaal isolement komen. Schaamte en angst voor lekkage en geurvorming is een veel voorkomend probleem. Voor de meeste vormen van verlies van ontlasting is een passende oplossing. Abena biedt inleggers en anaaltampons.

Abena Healthcare bv Contact:

TrueStop® Anaaltampons Veilige afsluiting van de anus Eenvoudig en hygiënisch in te brengen Gemaakt van huidvriendelijke materialen Draagt onzichtbaar Terughaalkoordje voor handige en hygiënische verwijdering Voor volwassenen én kinderen

Nieuwe website voor al uw vragen! Antwoord op alle vragen over incontinentie Reacties van zorgprofessionals Abena-forum ‘Live chat’ met Abena-medewerker Aanvragen van gratis probeerverpakking

Abena Advieslijn 0900-BEL ABENA (0900-23522362)

www.abena.nl www.incontinentievragen.nl [email protected]

 

   

 

 

Griplok  3400LFC  

De  Urox   Het  Urine  opvang  systeem   Voor  mannen   • • • • • •

Mannelijk     Herbruikbaar   Geen  lekkage   Reukloos   Comfortabel   Wordt  vergoed  

 

Voor  het  Fixeren  van  katheters    

• • •

Horizontaal  en  verticaal  uitstekende   fixatie  voor  katheters   Makkelijk  in  gebruik  

Hypoallergeen,  ademend  en  latex   vrij  

    Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden  

6  

   

 

 

E

DE

R

M

P LE

M

P ROT

CT

X

TRISKIN NU

ION C O

Y

professional

Een goede huidverzorging bij incontinentie = meer levenskwaliteit.

LL

Menalind

®

ATO

LOGI

CA

Menalind professional is de medische huidverzorgingslijn voor de oudere en belaste huid, met: • Vocht- en vetherstellende bestanddelen, • Voedend complex van: essentiële vet- en aminozuren, creatine en amandelolie, • Heerlijke frisse geur, • Makkelijk hanteerbare verpakking.

www.paulhartmann.nl

>> Symposium <<

‘Wij draaien door…’ Het symposium van de CV&V is een jaarlijks terugkerend fenomeen. Dé gelegenheid bij uitstek om contact met collega’s in het land te leggen of te versterken en jezelf op de hoogte te brengen van de laatste wetenswaardigheden op het gebied van continentiezorg. Zo ook in Ede op 11 april 2013. Naast de Algemene Ledenvergadering van de CV&V heeft de organisatie een interessant programma voor de leden samengesteld, met drie plenaire sessies, twee workshoprondes en een beursvloer waar fabrikanten en leveranciers hun producten en diensten tonen. Gedurende deze dag worden actuele vragen naar voren gebracht over veranderingen in de zorg en de consequenties voor de beroepsgroep. Voor de plenaire opening vraagt dagvoorzitter Maarten Bouwhuis Liesbeth Kok op het podium te komen. De CV&Vvoorzitter wil ondanks alle veranderingen niet spreken van slecht weer in de continentiezorg. “Er staan ons wel heel wat veranderingen te wachten”, aldus de voorzitter. “Alle veranderingen bieden ook weer nieuwe uitdagingen en het is van belang dat we daarin zelf onze verantwoordelijkheid nemen.” In vogelvlucht neemt zij de aanwezigen mee langs de belangrijkste activiteiten van de vereniging, waaronder de organisatie van het symposium en het verenigingsorgaan Conti-Nu. Verder is afgelopen jaar de UCS-opleiding tot stand gekomen die momenteel door negen verpleegkundigen wordt gevolgd. Een vraag uit de zaal is waarom deze opleiding niet is geaccrediteerd? “Daar wordt aan gewerkt”, luidt het antwoord. “De opleiding moet één á twee jaar draaien om goede resultaten aantoonbaar te maken.”

8

Tot slot volgt vermelding dat het bestuur de wens heeft om de CV&V te versterken vanuit het extramurale vakgebied. “Mocht u in de thuiszorg werkzaam zijn en een bestuursfunctie bij de CV&V ambiëren, dan roep ik u op om dat bij ons kenbaar te maken”, aldus Liesbeth Kok. Spreker Marco C. DeRuiter: ‘Chirurgische bekken(bodem)anatomie; implicaties voor motorische en autonome innervatie van bekken en bekkenorganen.’ “Ik ben klinisch en experimenteel anatoom”, stelt Marco DeRuiter zichzelf voor tijdens de eerste plenaire sessie in de grote zaal van CineMec. Hij vertelt de leden van de CV&V over de grote complexiteit van de anatomische architectuur in het bekken, en de functie van de verschillende onderdelen. Aan de hand van afbeeldingen laat hij zien dat de anatomie tijdens het leven nog wel eens verandert, bijvoorbeeld na zwangerschap. Verder behandelt hij welke spieren welke beweging maken, met welke effecten op de urethra en de blaas. De ligging van het zenuwstelsel in het bekken heeft menig operateur in het verleden zorgen gebaard. Hij toont de

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

aanwezigen een afbeelding met vrij-geprepareerde zenuwbanen in het bekken, maar voegt eraan toe dat de takken in werkelijkheid slecht zichtbaar zijn in een bed van vet. DeRuiter: “De zenuwen versmelten zich tot de pelvic plexus, iets waar een operateur zoveel mogelijk vanaf moet blijven om geen functies verloren te laten gaan. Beschadiging van de parasympathische takken leidt tot een erectiestoornis bij mannen. Maar er gaan ook zenuwen naar de blaas, waardoor deze zich - na beschadiging - niet meer goed kan legen.” Tot slot behandelt hij kort de resultaten van het plaatsen van een TVT-, TVT-O- of TOT-bandje bij stressincontinentie. Dit is goedkoop en effectief, maar er blijkt in 10 procent van de gevallen een negatief effect op de seksualiteit op te treden. “Uitgebreid onderzoek wees uit dat 8 van de 9 geplaatste bandjes over het autonome zenuwstelsel liepen. Het TVT-Obandje had een betere ligging en geen negatief effect op de seksualiteit”, aldus DeRuiter. Interactief debat met panel, bestaande uit: Peter Bisschop (Achmea), Eric Geurts (FHI), Roelf van Run (Nefemed), Joke Bergman (CV&V), Wilna Wind (Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie). Dagvoorzitter Maarten Bouwhuis opent het debat met de vraag aan Joke Bergman hoe zij de veranderingen in de zorg met betrekking tot vergoeding van de medische hulpmiddelen tegemoet treedt. “We moeten mee met de dagprijzenstructuur en dat willen we ook”, zegt de vice-voorzitter van de CV&V. “Daarbij classificeren we patiënten in groepen, waarbinnen de leverancier van medische hulpmiddelen de vrijheid heeft om vergelijkbare producten aan te bieden. De bewustwording bij de verwijzer dat de kosten niet te hoog mogen zijn is belangrijk voor de betaalbaarheid van de gezondheidszorg in de toekomst.”

De dagvoorzitter richt zich vervolgens tot Eric Geurts met de conclusie dat verstrekkers van medische hulpmiddelen aan de hand van een indicatie voortaan kiezen welk medisch hulpmiddel wordt verstrekt aan de patiënt. “Dat klopt. Als het gaat om het generiek voorschrijven, een werkwijze die we bij geneesmiddelen al heel lang kennen, zien we dat in de hulpmiddelenmarkt steeds meer opkomen”, aldus Geurts. Hij vult aan: “Dit neemt echter niet weg dat het advies van de voorschrijver enorm belangrijk is. Het is aan de medisch speciaalzaak om ervoor te zorgen dat de kennis bij de continentieverpleegkundigen en andere verwijzers ten aanzien van producten gaat toenemen, zodat zij weloverwogen advies kunnen geven. Wanneer zij doorgeven dat een product echt wenselijk is voor een bepaalde toepassing zal dat over het algemeen worden gehonoreerd.” Bouwhuis richt zich naar Peter Bisschop en vervolgt: “Achmea en andere zorgverzekeraars werken al volgens deze vergoedingstructuur. Wat was de reden om te veranderen?” “We hebben onderzoek gedaan naar de werkwijze binnen de continentiezorg en de wet- en regelgeving”, meldt de zorgverzekeraar. “Hieruit bleek dat het materiaalgebruik in de afgelopen jaren fors is gestegen. We zagen ook dat er veel merkspecifiek werd voorgeschreven en dat materiaal oneigenlijk werd gebruikt. Daarnaast liet de intake wel eens te wensen over. Vervolgens hebben we dit systeem in de markt gebracht, met als uitgangspunt: Wat heeft de patiënt nodig? Daaraan is een dagprijs gekoppeld.” Het roept de vraag op bij de dagvoorzitter hoe de onderhandelingen met de leveranciers met betrekking tot de dagprijzen plaatsvinden. Geurts: “Onderhandelingen? Vooropgesteld dat ik de zorgverzekeraars begrijp in hun motieven om het anders te gaan doen, heb ik bij ‘onderhandelingen’ een ander beeld. Dit systeem is ons opgelegd. Ik heb wel vertrouwen in het openstaan voor discussie naar aanleiding van onver-

Juni 2013

9

wachte zaken die bij dit nieuwe systeem naar boven komen. Belangrijk voor alle voorschrijvers is dat er meer verantwoording moet worden afgelegd over waarom je bepaalde stappen zet voor je patiënt.” “Dat verlegt de onderhandelingsdruk naar de distributeurs en de fabrikanten”, concludeert Bouwhuis. Zien die hun omzet dalen? Roelf van Run: “De tarieven zijn al jarenlang aan het zakken. De beschikbare ruimte om een gezond bedrijf te kunnen runnen zal per fabrikant verschillen.” Peter Bisschop benadrukt dat voor de dagprijssystematiek een brede consultatie heeft plaatsgevonden. “Bij het uitrollen hebben we ook veel reacties gekregen. We kozen er echter altijd voor om in contact te blijven. Daarom is recent ook een zevende profiel opgesteld voor een patiëntengroep die buiten de boot bleek te vallen. Aan die wens uit de markt zijn we tegemoet gekomen.” Wilna Wind heeft een vraag aan alle verwijzers in de zaal: “Hoeveel procent van de patiënten valt in de praktijk alsnog buiten de profielen, terwijl zij in uw ogen wel recht hebben op vergoeding?” Er komen diverse voorbeelden naar voren, waaronder: “Ik werk op een kinderurologische afdeling en ik schrijf me blauw aan extra machtigingen.” Ook blijken kinderen met ernstige gedragsstoornissen in geen enkel profiel te kunnen worden ondergebracht. Een derde voorbeeld gaat over de patiëntengroep die zeer tevreden is over in het verleden voorgeschreven materiaal. Zij willen dit graag continueren, hetgeen soms onmogelijk wordt gemaakt. “Wij zijn als continentieverpleegkundige dan de boeman”, wordt er opgemerkt. Allemaal voorbeelden die worden herkend door de zorgverzekeraar. “Ik kan aanpassingen niet wegnemen, maar we willen wel bemiddelen in deze transitiefase”, zegt Peter Bisschop zijn medewerking toe.

10

In de zaal heerst de collectieve gedachte dat heroverweging van de profielkaders en duidelijkheid verstrekken aan zorgverleners en patiënten vereist zijn om de dagprijssystematiek succesvol te kunnen voortzetten. Zo blijken de profielen wel met betrokkenheid van het ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health) tot stand te zijn gekomen, maar niet wetenschappelijk te zijn onderbouwd. Verder leiden opmerkingen over toenemende administratieve plichten tot menig reactie in de zaal. Deze betekenen een flinke tijdsinvestering voor de continentieverpleegkundige, tijd die niet meer aan de daadwerkelijke zorg voor de patiënt kan worden besteed. In zijn algemeenheid denkt men dat er zeker kan worden bespaard op de levering van hulpmiddelen, maar zet men vraagtekens bij de machtspositie die de zorgverzekeraar heeft gekregen in het zorgproces. En of die situatie in het belang is van de patiënt. Een discussie die, na afloop van dit debat, ook tijdens de goed verzorgde lunch in de pauze de boventoon voert. Spreker Marieke de Bruijn: ‘De impact van het verlies van gezondheid en hoe daar als zorgverlener mee om te gaan.’ In de middag volgt een vakinhoudelijke plenaire sessie door psychosociaal therapeut Marieke de Bruijn. Zij leidt het publiek stap voor stap langs de verschillende fases die een patiënt doormaakt. “Een filosoof zei ooit: ‘Het leven is een proces van ontwaken, sterven en geboren worden’. In die volgorde. Het leven zegt stop en we gaan een rouwproces in, soms gekoppeld aan een wanhopige doodswens. Verwerp dit niet maar erken het”, aldus de therapeut. “Het is een natuurlijke reactie bij mensen. Hieronder ligt het verlangen om het leven in zijn nieuwe vorm aan te gaan en aan te kunnen.” Verder geeft zij aan dat we angst en boosheid bij patiënten moeten respecteren. “Niet ertegenin gaan”, waarschuwt De Bruijn. “Het is niet tegen de hulpverlener gericht. Toon begrip, stel vragen en probeer hen vanuit deskundigheid te helpen hier praktisch mee om te gaan. Daarmee help je hen die emoties in kracht om te zetten.” Tot slot Twee workshoprondes completeren de middag, waarbij de leden vooraf konden kiezen uit vier thema’s: ziekenhuis verplaatste zorg; urotherapie bij kinderen met gedragsstoornissen; incontinentie en ouderen; en neurogene defecatieproblemen bij neurologische aandoeningen. De inhoud van deze workshops is inmiddels online terug te lezen via www. conti-nu.nl. Na de plenaire afsluiting en de borrel kon de symposiumcommissie van de CV&V de balans opmaken: een groot succes met de hoogste opkomst ooit!

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

InterStim®-therapie Voor een overactieve blaas of verlies van ontlasting. InterStim-therapie biedt inmiddels verlichting aan meer dan 125.000 patiënten wereldwijd. De proefbehandeling en/of definitieve implantatie is mogelijk onder plaatselijke verdoving.

Ook voor patiënten met een blaasledigingsstoornis of bij chronische obstipatie. www.medtronic.nl/aandoeningen www.blaascontrole.nl www.darmcontrole.nl www.everyday-freedom.com

Innovating for life

Medtronic Trading NL B.V. | Earl Bakkenstraat 10 | Postbus 2542 | 6401DA Heerlen | Tel.: +31(0)45 566 88 00 | Fax: +31(0)45 566 82 53

Juni 2013

11

Onafhankelijk leverancier

van stoma-, continentie- en wondzorgproducten

Bestellen

via telefoon, internet, e-mail en fax

Advies en informatie door verpleegkundig adviseurs

Snelle en discrete levering

door eigen bezorgdienst en/of postorder

Individueel zorgplan

voor ontwikkelingen in persoonlijke situatie

Scholingen

op maat voor zorgprofessionals

Samenwerking

met zorgverzekeraars en zorgverleners

Brochures

zorgvuldig samengesteld en gratis verkrijgbaar

Hazenkamp 60A 6836 BA Arnhem T. 026-3272626 F. 026-3270078 [email protected] www.hodes.nl

2354633

e a c l n e e r v i é V diff

Veilig – volledige lediging, comfortabel en bewezen veilig voor lange-termijn gebruik. Hygiënisch – voor, tijdens en na gebruik. Gemakkelijk – functioneel ontwerp van opbergen tot weggooien. Slim ontwerp en veilig katheteriseren.

© 2009 Astra Tech AB. All rights reserved. 76794-NL-0912

Vrouwen zijn niet allemaal hetzelfde. LoFric® Sense™ is de nieuwe katheter die medische- en leefstijlvoordelen combineert om bij een breder scala van behoeften van vrouwen te passen. Met een katheterlengte die volledige lediging mogelijk maakt en met een aantrekkelijke verpakking, activering en hanteerbaarheid, zorgt LoFric Sense voor veilig en comfortabel katheteriseren waar en wanneer dan ook. Ontdek alle voordelen van LoFric Sense. Voor meer informatie: www.lofricsense.nl

Astra Tech Benelux B.V., Postbus 656, 2700 AR Zoetermeer, Nederland. NL Tel.: (079) 360 19 50, Fax: (079) 362 37 48, BE Tel: (03) 232 06 15, Fax: (03) 213 30 66, www.lofricsense.nl

Juni 2013

13

>> Dubbel interview <<

De impact van incontinentie, obstipatie en andere anale klachten is enorm. Zo groot zelfs, dat bij patiënten met anale pijnen een uitermate hoog percentage suïcidale neigingen voorkomt. Het Refaja ziekenhuis in Stadskanaal zet daarom de kwaliteit van leven voorop. “Het is nog steeds een ongemakkelijk onderwerp, hoe verstrekkend de gevolgen ook zijn. Waarschijnlijk wordt er daarom te weinig onderzoek naar gedaan en niet altijd de juiste diagnose gesteld.” Wilma van der Meer

“Bij juiste diagnose is de kwaliteit van leven aanzienlijk te verbeteren” Aan het woord is Stephan van der Hagen, werkzaam als colo-rectaal chirurg in het Refaja ziekenhuis, gespecialiseerd in proctologie. Hij werd in Maastricht opgeleid tot chirurg en verhuisde zeven jaar geleden naar het Groningse regionale ziekenhuis, omdat hij daar een nieuwe maatschap met een stel jonge chirurgen kon vormen. Op 16 maart 2012 promoveerde hij op de multidisciplinaire behandeling van anale lekkage. De maatschap is inmiddels gefuseerd met Emmen en Hoogeveen, waardoor er meer kennis kan worden uitgewisseld en kwaliteit worden geleverd. Stephan der Hagen werkt nauw samen met continentie- en stomaverpleegkundige Wilma van der Meer. Zij hebben samen spreekuur, waarop zij patiënten ontvangen met fecale incontinentie, obstipatie, ODS (obstructed defecation syndrome; waarbij het voorkomt dat

14

ontlasting met de vinger uit de darm moet worden verwijderd) en diverse andere anale klachten. Allen mensen met ontlastingsproblemen, variërend van patiënten met af en toe buikklachten tot patiënten die dagelijks in hun broek poepen. Het tweetal acht eerst een uitgebreide anamnese noodzakelijk, gevolgd door een multidisciplinaire aanpak. Ruim tijd voor anamnese “Ik zie alle nieuwe patiënten met ontlastingsproblemen als eerste”, vertelt Wilma van der Meer. “Het tijdsaspect speelt daarin een rol. Je moet als verpleegkundige uitgebreid de tijd nemen om uit te vragen wat de klacht precies is. Tijdens het gesprek komt in de regel veel onbewuste emotie naar boven en het gros vindt het zeer moeilijk om over alle gerelateerde problematiek te praten. Dit is mede

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

cultuurafhankelijk, voor sommige bevolkingsgroepen is het taboe om over fecale problematiek te praten groter dan bij anderen. Ik haal onze patiënten dan ook altijd zelf op uit de spreekkamer, hetgeen me de mogelijkheid geeft om de patiënt te observeren – aan de hand van de houding van de patiënt tijdens het opstaan en lopen – en zo een eerste indruk te krijgen. Zo snel mogelijk probeer ik op één lijn te komen met het niveau van de patiënt. Dat wekt vertrouwen en opent de mogelijkheid om vrijuit te praten over wat precies de problemen zijn. Er ontstaat een connectie. Die heb je nodig en het opbouwen van een vertrouwensband vind ik een belangrijk onderdeel van mijn vak. Het gebeurt wel eens dat mensen zeggen: eindelijk kan ik mijn verhaal kwijt en heb ik het gevoel dat ik serieus wordt genomen.”

“Een papiertje tussen de billen houden is geen oplossing” Stephan van der Hagen “De belangrijkste zaken kan ik samenvatten voor de specialist”, vervolgt de continentieverpleegkundige. “We doen ook een nulmeting, waarbij we na afloop van het behandelingstraject nogmaals meten om de resultaten kunnen zien. Verder verzorg ik uitleg over de onderzoeken, de operatie, voedingsadviezen en het zelf irrigeren van de colon. Als verpleegkundige ben ik voor de patiënt de contactpersoon om de voortgang van het traject te coördineren. Tot slot neem ik de nazorg voor mijn rekening.” 85 tot 90 procent van de patiënten die zich op het spreekuur melden heeft last van anale lekkage. Een zeer genante situatie voor de patiënt, met grote consequenties voor de kwaliteit van leven. Dit komt vaker voor dan de buitenwereld denkt: enige ontlastingsverlies vanaf een jaar of 55/60 is vrij gangbaar, met name bij vrouwen. De mate van incontinentie

is het uitgangspunt voor het bepalen of en welke behandeling doeltreffend kan zijn. “In eerste instantie moet je goed voor ogen houden wanneer echt sprake is van incontinentie”, geeft Stephan van der Hagen aan. “Binnen de werkgroep van chirurgen hebben we afgesproken dat er geen behandeling wordt ingezet bij mensen die minder dan eenmaal per halfjaar faeces verliezen. Dat zien wij als normaal, wat uiteraard niet wegneemt dat we advies kunnen geven. Bij de mensen die wel frequent ontlasting verliezen wordt eerst uitgebreid onderzoek gedaan. Via MRI-scans en het meten van spiertonus in de bekkenbodem en het gevoel in de endeldarm plaatsen we hen in categorieën. Circa 80 procent wordt behandeld met conservatieve methoden die niet kostbaar of intensief zijn. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om bepaalde poeders voor te schrijven of de problemen aan te pakken via bekkenbodemfysiotherapie.”

Te weinig bekend Hij merkt daarbij wel op dat in slechts 30% van de gevallen sprake is van verslapte bekkenbodemspieren. “Die gebruik je pas in het allerlaatste stadium van aandrang, wanneer je de ontlasting bijna niet meer kunt ophouden. Denk maar aan een aanval van diarree, waarbij de bekkenbodemspieren sowieso nog maar weinig kunnen uitrichten. Het heeft dus geen zin voor huisartsen om mensen direct naar de bekkenbodemfysiotherapeut te sturen, zonder eerst te verwijzen naar een bekkenbodemcentrum. Jaarlijks komen er nog teveel mensen op het bekkenbodemcentrum die voor niets bekkenbodemtherapie hebben gehad. Een veel voorkomend probleem is dat mensen niet voelen dat zich ontlasting in de endeldarm bevindt, hetgeen kan worden veroorzaakt door een zenuwbeschadiging na een zware bevalling, een operatie in het bekken, bestraling, etc. Er kan ook een ontledigingstoornis zijn. Dat laatste gaat vaak gepaard met verzakkingen en neemt toe naarmate de leeftijd hoger wordt. De incontinentie vindt dan plaats wanneer men gaat lopen, fietsen of anderszins bewegen; restjes die achterblijven in de endeldarm eindigen vaak in de onderbroek. Van veel zaken rondom de oorzaken van deze problematiek weten we op dit moment nog onvoldoende. Het benodigde evidence based onderzoek staat naar mijn mening op een te laag pitje.” Een ander probleem dat de chirurg naar voren brengt is anale jeuk, voorkomend uit soiling. “Dit is een allergische reactie op restjes ontlasting die achterblijven in de anus, vergelijkbaar met luieruitslag bij baby’s. Soms spelen ook aambeien daar een rol bij. De patiënt lekt vocht en dit leidt tot sporen in de onderbroek en jeuk. Zij ervaren een branderig gevoel, krabben zich vervolgens vaak een ongeluk en kiezen daarmee voor pijn boven een gekmakende jeuk. Maar bij een juiste diagnose is het probleem vaak simpel te verhelpen”, aldus Van der Hagen.

Juni 2013

15

“Klanttevredenheid is de maatlat waarlangs de resultaten worden afgelezen”

Operatieve ingrepen In 70 procent van de gevallen constateert het medisch team bij fecale incontinentie dat de bekkenbodemspieren in orde zijn. Een vijfde deel hiervan heeft in praktisch opzicht baat bij een operatie, maar een groot deel is ook op andere wijze te behandelen. Van der Hagen zet de operatieve mogelijkheden op een rij: “We kunnen de anale sluitspier aan elkaar hechten, een kunstsluitspier aanleggen of een ringetje plaatsen dat zich met behulp van een magneet opent en sluit. Tevens kunnen we biologische of siliconen vulmiddelen gebruiken om de sluitspier op te vullen. Al deze operatietechnieken zijn overigens niet evidence based, maar er zijn wel degelijk praktische aanwijzingen dat het werkt. Verder kunnen we een stoma aanleggen, bij verzakking (of ODS) de darm ophangen of een pacemaker aanleggen waarbij je beter kunt voelen of er iets in de endeldarm zit. Heel soms wordt de dikke darm verwijderd, waarbij de dunne darm direct op de anus wordt aangesloten. Waar buitenlandse ziekenhuizen hier vaker gebruik van maken is men in Nederland echter terughoudend met deze operatie, gezien de ervaring dat de oorzaak van de problemen vaak opschuift in het spijsverteringskanaal.” Bij obstipatie wordt 95 tot 99 procent van de patiënten medicinaal behandeld. Colon-irrigatie werkt vaak goed bij deze patiëntengroep. In uitzonderlijke gevallen wordt ook wel een pacemaker geplaatst. Een oplossing die goed werkt, al kan de medische wetenschap nog niet precies uiteenzetten waarom. De zeer hoge kosten van deze behandeling (rond de € 20.000) gaan gepaard met zeer lange wachtlijsten. Kwaliteit van leven Ondanks het scala aan medicinale en

16

operatieve mogelijkheden is het lastig om te zeggen wanneer een behandeling is geslaagd. In het Refaja ziekenhuis streeft het medisch team ernaar dat mensen beter met de problematiek om kunnen gaan. Klanttevredenheid is de maatlat waarlangs de resultaten worden afgelezen. Bij het grootste deel van de patiënten met fecale incontinentie en obstipatie zijn de problemen na de behandeling volledig verdwenen. Voor het overige deel is de nulmeting tijdens de intake het ijkpunt. “Patiënten moeten zelf een cijfer geven aan hun kwaliteit van leven op het moment dat zij voor het eerst bij ons binnenlopen”, legt Wilma van der Meer uit. “En dat kan zeer laag uitvallen. Soms raken mensen door fecale incontinentie in een sociaal isolement. Ik herinner mij een man die op ons spreekuur kwam, hij was hersteld van kanker. Na een operatie en de benodigde bestraling was hij echter incontinent van ontlasting en urine geworden. Zijn omgeving ging ervan uit dat de man genezen was en daarmee weer gezond. Zelf gaf hij aan dat het misschien beter was geweest als hij destijds aan kanker was overleden, want toen had zijn omgeving alle begrip voor zijn situatie…” Het is een treffend voorbeeld van het emotionele aspect van fecale incontinentie. Wilma: “Alleen zelf kunnen patiënten vaststellen hoe goed of slecht de kwaliteit van leven is. Iedereen heeft immers zijn eigen prioriteiten. Met behulp van darmspoelen kunnen patiënten bijvoorbeeld weer een stukje vrijheid terugkrijgen. Zij hoeven dan niet meer thuis te blijven of precies uit te zoeken of er een openbaar toilet in de buurt aanwezig is in geval van nood. Voor iemand die voorheen dagelijks in de broek poepte is één keer per halfjaar ontlasting verliezen een enorme verbe-

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

tering. We kunnen het probleem niet altijd voor iedereen oplossen, maar wel helpen beheersbaar te maken. Dan heb je het als team goed gedaan.” Multidisciplinair Er is bij fecale incontinentie, obstipatie, ODS en andere anale klachten niet alleen veel meer interactie met de patiënt nodig, ook moet het medisch team kunnen schakelen tussen de verschillende specialismen om tot een acceptabel resultaat te komen. Niet voor niets het onderwerp van het proefschrift van Stephan van der Hagen*. Hoewel de behandeling van incontinentie van ontlasting en andere anale klachten de laatste jaren steeds belangrijker is geworden binnen de gastro-enterologische, chirurgische en gynaecologische praktijk, is dit het eerste proefschrift dat het accent legt op de multidisciplinaire benadering. Van der Hagen: “De waarde van een multidisciplinaire aanpak in ons vakgebied is nog hoger dan bij kanker. Ga maar na: 70 procent van de mensen die lijden aan fecale incontinentie is ook incontinent van urine. Als chirurg heb je dus vaak te maken met de uroloog, maar ook met de gynaecoloog, een seksuoloog, een psycholoog en een anesthesioloog. Bij functionele darmklachten en buikklachten heb je ook veel betrokkenheid met de MDL-arts. Er zijn meerdere facetten die defecatieklachten veroorzaken, dat kun je nooit onafhankelijk van elkaar bezien”, besluit de chirurg. Waarvan akte. *  Het proefschrift van Stephan van der Hagen is voor iedereen te raadplegen in pdf-vorm via Internet: Google op ‘Stephan van der Hagen Multidisciplinary treatment of Anal leakage’, en het document verschijnt bovenaan de zoekresultaten.

W U IE

!

N

TENA Lady Maxi Night biedt langdurige bescherming tijdens de nacht TENA introduceert TENA Lady Maxi Night. Het eerste verband met hoge absorptie dat speciaal ontworpen is voor de nacht. Door de brede achterzijde biedt het optimale bescherming bij een liggende houding. • Maximale zekerheid gedurende de nacht • Ook zeer geschikt voor cliënten die nu TENA Lady Super gebruiken • Minder toiletgang gedurende de nacht, waardoor minder kans op valpartijen Via www.TENAsampling.nl kunt u GRATIS proefpakketten bestellen. Nog geen toegang? Of wachtwoord vergeten? Stuur dan een e-mail naar [email protected]. Meer informatie? www.TENA.nl of bel tijdens kantooruren: 030 - 698 47 00. Juni 2013

17

>> Interview <<

Keizer Kliniek houdt de vaart erin

Compleet multidisciplinair plan in 3 afspraken Keizer Bekkenbodemkliniek is gespecialiseerd in ontlastings- en/of urineverlies, obstipatie, anale en bekkenbodemklachten en plasproblemen. Deze zelfstandige kliniek met vestigingen in Assen en Voorschoten - en een centrale planning in Zevenhuizen - is opgericht vanuit de wens om de lange weg die mensen met bekkenbodemklachten vaak afleggen om geholpen te worden flink in te korten. “Natuurlijk is geld verdienen noodzakelijk. Maar ons eerste doel is continentiezorg voor de patiënt toegankelijk maken”. Vestigingsmanager Stien Westhof en waarnemend vestigingsmanager Sandra de Jong werken met vier vaste verpleegkundigen, een laborant, twee secretaressen en diverse oproepkrachten in Assen. Daar kunnen zij zich volledig storten op de zorg voor patiënten in de kliniek, aangezien telefonisch verkeer zoveel mogelijk wordt afgevangen door de centrale planning in Zevenhuizen. Het resultaat is een overzichtelijke, rustige omgeving waar ruim de tijd wordt genomen om de patiënt goed te helpen. Hiertoe is een team van specialisten aangetrokken, die ieder afzonderlijk op andere dagen van de week in de naburige ziekenhuizen werkzaam zijn. Bij Keizer Bekkenbodemkliniek wordt alleen noodzakelijke zorg geleverd, waarvoor contracten met alle zorgverzekeraars zijn afgesloten. Financiële afhandeling vindt dan ook altijd rechtstreeks met de zorgverzekeraars plaats. Geen wachtlijst “Het begint met een afspraak voor

18

het eerste consult binnen 14 dagen na aanmelding”, vertelt Sandra de Jong. “Ondertussen krijgen de patiënten een vragenlijst toegestuurd met het verzoek deze in te vullen. Tijdens de eerste afspraak gaan zij door de MRIscanner, met een ingespoten gel die zichtbaar wordt op de scan. Met de

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

onderzoeksgegevens van de MRI in de hand worden mensen vervolgens uitgenodigd voor de tweede afspraak met een internist en een chirurg. Er vindt dan een consult en een coloscopie plaats, waarvoor samen één uur wordt uitgetrokken. Tijdens dit bezoek wordt met de proctoscoop gekeken of

Keizer Kliniek met een klein, vast team zorgverleners; dezelfde gezichten die telkens terugkomen. Stien Westhof: “De patiënt moet vertrouwen in ons krijgen. Er is veel zichtbaar en verborgen leed bij deze groep, waaronder mensen die in het verleden misbruikt zijn. Dat vereist grote zorgvuldigheid in het handelen. Wij zijn soms het laatste redmiddel bij een groot probleem en daarmee dragen we verantwoordelijkheid. Alles staat bij ons dan ook in het teken van de patiënt. Er is ruimte om je verhaal te doen, en dat werkt ook voor de zorgverlener prettig. Zelf ben ik 66 jaar oud en heb ik de keuze gemaakt om nog niet met pensioen te gaan. Dat zegt genoeg: het is plezierig om hier te werken… Het gaat om de juiste oplossing voor de patiënt. Niet alleen over de juiste maat van een eventueel hulpmiddel, maar over de mate van tevredenheid van de patiënt.”

Stien Westhof (L) en Sandra de Jong (R)

“Het gaat niet alleen over de juiste maat van een eventueel hulpmiddel, maar over de mate van tevredenheid van de patiënt” er sprake is van aambeien, een fissuur of wellicht een tumor. In dat laatste geval wordt de behandeling voortgezet bij de chirurg in het ziekenhuis, waar de grotere operaties worden uitgevoerd.” “Er is hier namelijk geen mogelijkheid om te overnachten”, vult Stien Westhof haar collega aan. “Het is wel van belang om te vermelden dat de patiënten meegaan met de artsen die zij bij Keizer Kliniek hebben gezien. Hij kent de patiënt immers en dat werkt wel zo prettig. Hij of zij hoeft niet nogmaals hetzelfde verhaal aan een ander te vertellen. Verder komen de behandelingsmogelijkheden bij fecale incontinentie en obstipatie overeen met die in het ziekenhuis”, legt de vestigingsmanager uit. De derde afspraak van de patiënt bij Keizer Kliniek is opnieuw een gecombineerd bezoek. De uroloog voert een urodynamisch onderzoek uit en de

gynaecoloog een inwendig onderzoek. Indien nodig kan ook een cystoscopie worden gemaakt, waarvoor niet opnieuw een andere afspraak hoeft te worden gemaakt. De lijnen zijn kort en in onderling overleg is snel te schakelen binnen Keizer Kliniek. Dit totaal maakt het diagnostisch beeld compleet, waar vanuit een beslisboom volgt met de weg die mensen moeten doorlopen. Het complete multidisciplinaire plan wordt dus in drie afspraken samengesteld. “Dat is onze grote kracht”, benadrukt Sandra de Jong. Vertrouwen Het behoeft geen nadere uitleg welke problemen patiënten met bekkenbodemklachten in sociaal opzicht dagelijks ondervinden. Fecale incontinentie brengt veel leed en schaamte en menigeen geraakt in een sociaal isolement. Daarom werkt men binnen

Verder helpen De mate van tevredenheid wordt gemeten via een klanttevredenheidsonderzoek, dat patiënten van Keizer Kliniek eenmaal per jaar krijgen thuisgestuurd. Hieruit blijkt dat patiënten de kliniek gemiddeld rapportcijfer 8,1 geven. Soms is het probleem echter niet helemaal op te lossen, maar wordt gestreefd naar een optimaal leefbare situatie voor de patiënt. “We ontvangen een paar duizend bekkenbodempatiënten per jaar”, aldus Stien Westhof. “Daar zitten hele specifieke gevallen tussen die we wellicht niet allemaal kunnen behandelen maar toch verder willen helpen. Onder verder helpen verstaan wij ook verwijzen naar één van onze vele contacten in het land wanneer wij zelf geen passende oplossing in huis hebben. Soms is er maar één gespecialiseerde arts in Nederland die zich met een bepaalde techniek bezig houdt”, weet de vestigingsmanager. “Ook hier staat de patiënt centraal voor Keizer Kliniek en niet onze behandeling: wij hebben zelf misschien niet kunnen helpen, maar de patiënt is uiteindelijk toch geholpen.”

Juni 2013

19

De contine n

annen rm

plossing vo o o tie

De slimme tip. Veilig en betrouwbaar.

maakt zorg beter Door de unieke bolvormige flexibele tip kiest de iQcath katheter altijd de weg van de minste weerstand, waardoor de kans op beschadigingen tot een minimum wordt gereduceerd.

We zijn voortdurend op zoek naar oplossingen voor een optimale zorgverlening. Zo heeft Medeco een uitgebreid assortiment met incontinentiemateriaal van de merken Curion® en Absorin® en leveren we speciale oplossingen voor specifieke gebruikersgroepen, zoals sporters en rolstoelgebruikers. Kijk op www.medeco.nl voor meer informatie. Of neem contact op met de gratis informatielijn van ons Customer Care Centre: 0800-022 82 82.

Rol van de zorgverzekeraar? Correct gebruik van materialen en niet onnodig veel

Kostenbesparingen

Verantwoording

Zorg op maat

Meer administratie

Onduidelijkheid= onzekerheid

Beter is de vijand van goed Bewustwoording

Blijft de keuze vrijheid?

Goed voorschrijven= vergoeding

Functiegericht voorschrijven

Hartelijk dank voor jullie inzet tijdens de interactieve workshop ‘Continentiezorg: Continu in beweging’ op het symposium van de CV&V. Committed to your care

>> Interview <<

Overwinning door bekkenfysiotherapie Sytske Lohof-Venema startte twee jaar geleden een zelfstandige bekkenfysiotherapie praktijk in Veendam genaamd ‘Overwinning’. Daar behandelt zij mensen met bekken(bodem)klachten, waaronder (fecale) incontinentie en obstipatie. Met succes, want de gemiddelde wachttijd bij de praktijk is inmiddels drie maanden. Sytske: “Ik kreeg opdracht van boven.” Een roeping derhalve, die snel vruchten heeft afgeworpen. In tegenstelling tot de algemene fysiotherapeut richt Sytske Lohof zich alleen op patiënten met bekkenklachten. Op zich al een brede doelgroep waar zij, ondanks haar ruime ervaring als fysiotherapeut, eigenlijk pas tijdens de post HBO-studie Bekkenfysiotherapie in Rotterdam op werd gewezen. “De grote doelgroep en de samenhang van urine-incontinentieklachten met ontlastingsproblematiek, seksuele klachten en/of buikpijn, intrigeerden mij”, vertelt ze. Het motiveerde haar zelfs om naast haar praktijk de masteropleiding Bekkenfysiotherapie te gaan volgen. Een pittige studie die veel leeswerk en evidence based onderzoek vereist. Met de wens om op de hoogte te blijven van de medische literatuur neemt zij echter de praktische drukte voor lief. In september 2013 hoopt Sytske gereed te zijn met haar ‘case report’. Patiëntengroepen Tijdens de dagen dat de bekkenfysiotherapeut in haar praktijkruimte te vinden is ontvangt zij dertien of veertien patiënten voor uiteenlopende behandelingen. Op urologisch gebied zijn dat mensen met urineverlies, bijna niet te onderdrukken drang om te plassen, mensen die niet goed uit kunnen plassen, te vaak naar het toilet moeten of vaker blaasontstekingen hebben. Daarnaast behandelt zij mensen met prostaat- of gynaecologische problemen, zoals verzakkingen van blaas,

22

Sytske Lohof-Venema baarmoeder of darmen, en klachten op gebied van seksuologie. Ook algemene pijnklachten in de buik, bij het stuitje of na een operatie vormen onderdeel van het behandelaanbod. Sommige mensen melden zich met anuskramp: een enorm pijnlijke aangelegenheid die vaak goed te verhelpen is met bekkenfysiotherapie. Op het gebied van fecale incontinentie vermeldt zij specifiek dat naast het ongewild verlies van ontlasting ook het verlies van flatus (windjes) goed te behandelen is. En tot slot worden obstipatie en het gevoel niet leeg te zijn na het ontlasten aangepakt. “In eerste instantie wordt een anamnese afgenomen”, legt Sytske Lohof de

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

procedure uit. “Alle urologische, proctologische, gynaecologische, seksuele en bewegingsklachten breng ik in kaart. Waarbij het functioneren van de bekkenbodemspieren in het totaalbeeld onder de loep wordt genomen. Ik wil erachter komen of de spieren een overof onderactiviteit hebben. Is er een te hoge of lage spanning, of wellicht een coördinatieprobleem?” Aan de hand hiervan gaat de bekkenfysiotherapeut verder kijken naar de stand van het bekken, de stuit en het totale lichaam. “Bij overactiviteit moet je ontspanning bewerkstelligen. Tegelijkertijd kan het noodzakelijk zijn om de spieren te trainen, want dat is ondanks de overactiviteit niet vanzelfsprekend. Verder

vanuit de eigen bijdrage van 350 euro bekostigd. Ontlastingsverlies wordt niet door de basisverzekering vergoed, evenmin als obstipatie. De meeste mensen hebben zich echter aanvullend verzekerd voor fysiotherapie. De praktijk voor bekkenfysiotherapie heeft contracten met alle zorgverzekeraars afgesloten en dient haar nota’s rechtstreeks bij hen in. Voor hulp die buiten de zorgverzekering valt betaalt de patiënt de rekening zelf.

“We hebben te maken met een hoog percentage misbruik en andere heftige gebeurtenissen” worden altijd het toiletgedrag en de toilethouding doorgenomen.” Emotioneel brein Aansluitend kan de behandeling starten. Wanneer de bekkenbodemspieren te slap zijn leert de patiënt deze spiergroep te ontwikkelen en gericht aan te spannen. Met gemiddelde kracht, maar ook intensiever op buikdruk-verhogende momenten zoals hoesten of niezen. “Dit kost tijd”, weet de bekkenfysiotherapeut. “In de meeste gevallen drie tot zes maanden. Waar het om gaat is het leren om de bekkenbodem te spannen wanneer nodig en te ontspannen tijdens ontlasten. Eventueel kun je ballontraining toepassen om het persgedrag bij de toiletgang te verbeteren. Het aanspannen kan met behulp van bio-feedbackapparatuur ook zichtbaar worden gemaakt voor de patiënt. Overigens is dit niet bij iedere patiënt

mogelijk, gezien het hoge percentage misbruik en andere heftige gebeurtenissen dat aan de klachten ten grondslag kan liggen. Je buik is toch het emotionele brein waarin dit soort ‘life events’ worden opgeslagen. Iets inbrengen kan dan als zeer ongewenst worden ervaren en hier moet je als zorgverlener zeer zorgvuldig mee omgaan.” De resultaten van de behandelingen zijn goed, zo blijkt ook uit het grote aantal verwijzingen door specialisten van alle grote ziekenhuizen uit het noordoosten van Nederland. Andere patiënten worden doorverwezen via hun huisarts en een beperkt aantal vindt rechtstreeks de weg naar de ‘Overwinning’. Voor bekkenfysiotherapie in de behandeling van urine-incontinentie worden negen behandelingen vergoed vanuit de basisverzekering. Dit wordt in 2013 in eerste instantie wel

Mogelijke doorbraak “Het is mooi dat we voor de besproken patiëntencategorieën iets kunnen betekenen”, zegt Sytske Lohof tot slot. “Zelfs wanneer iemand al heel lang met ontlastingsproblemen rondloopt is er vaak wel verbetering mogelijk. Tenslotte staat de ontwikkeling in de gezondheidszorg bepaald niet stil. Zo wordt er momenteel onderzoek gedaan naar de samenhang tussen (fecale) incontinentie of obstipatie en coccygodynie (een scheefstaand stuitje). Behandeling door middel van een milde, manuele, uitwendige techniek blijkt onder voorbehoud tot baanbrekende resultaten te leiden in het verminderen of zelfs oplossen van de problematiek. Een mogelijke doorbraak van deze methode vereist nog veel evidence based onderzoek, maar dit kon nog wel eens héél groot worden”, voorspelt de bekkenfysiotherapeut. “Potentieel wereldnieuws.”

Bekkenregister Voor verwijzers is het belangrijk om patiënten naar een geregistreerde bekkenfysiotherapeut te sturen. Zij hebben namelijk de totale HBO-studie Bekkenfysiotherapie afgerond en staan vermeld in het bekkenregister. Een op plaats of regio geselecteerd overzicht is te vinden op de site www.nvfb.nl.

Juni 2013

23

Bouwen met Mediq CombiCare Verantwoordelijkheid

Resultaat

Zorgmanagement Orginaliteit Innovatie Optimisme Deskundigheid

Marktleiderschap

Klantgerichtheid

Focus Samenwerken Toewijding

Mediq CombiCare levert een breed pakket aan diensten en producten binnen stoma-, continentie- en retentie- en wondzorg. Uitgangspunt is uw wens. De doelstelling van Mediq CombiCare is om daar zo efficiënt mogelijk op in te spelen.

Specialist in stoma-, continentie- en retentie- en wondzorg

Mediq CombiCare Postbus 468, 2800 AL Gouda Zorgadvieslijn 0800 - 6 226 226 [email protected] www.mediqcombicare.nl

De integriteit van de huid bewaren is van essentieel belang voor de gezondheid van de patiënt. Het DigniShielD® Stoelgangbehandelingssysteem (SBS) is speciaal ontworpen om schade te beperken aan delicate weefsels ten gevolge van lekkage, druk en wrijving. Permalene™ Copolymeermateriaal Technologie is bedoeld om de permeatie van gas en waterdamp tot een minimum te beperken. Verminderde geur verhoogt de patiënt’s eigenwaarde.

Het DigniShielD® Stoelgangbehandelingssysteem: Verbeterde Technologie. Verbeterde Bescherming. 1 Conische manchet met lage druk - Optimale drainage door grotere drainagetrechter

2

- Minimale druk van het manchet vermindert het risico op weefselbeschadiging

3

1. Manchet, zijaanzicht

1

2 Poort voor monsterafname Eenvoudige bediening en verminderde kans op besmetting

Manchet opblaaspoort

Spoelpoort verbetert drainage en vereenvoudigt onderhoud.

2. Zachte manchetrand

3 Zelfsluitende katheter en opvangzak

– Vermindert blootstelling en vergemakkelijkt het afvoeren

Darm irrigatiepoort 1. Vóór de afname

2. Tijdens monsterafname

1. Losgekoppeld systeem

2. Aangesloten systeem

Voor aanvullende informatie over het Bard® digniShield® Stoelgangbehandelingssysteem bel 088 01 22 500 C. R. Bard Netherlands Sales B.V., Lorentzlaan 4, 3401 MX IJsselstein. Telephone: 088 01 22 500 Fax: 088 01 22 501 Bard, DigniShield and Permalene are trademarks and/or registered trademarks of C.R. Bard, Inc. or an affiliate. Please consult product label and insert for any indications, contraindications, hazards, warnings, cautions and directions for use. ©2013 C.R. Bard, Inc. All Rights Reserved. 0413/4161

4161 DigniShield Advert Nordic AW.indd 1

30/04/2013 12:02

, a m u t n a D ! g r o z t e m werkt Voor continentiematerialen en urologie hulpmiddelen gaat u naar Dantuma Medische Speciaalzaken.

Informatie:

☎

• Sterk op het gebied van deskundigheid, discretie en betrokkenheid • Compleet assortiment absorberende en afvoerende continentiematerialen voor uw cliënten • Mogelijkheid tot startpakketten op uw afdeling • Deskundige ondersteuning door onze continentie verpleegkundigen, zowel voor u als voor uw cliënt • Erkend leverancier voor alle zorgverzekeraars in Nederland.

0800 - 280 04 09 [email protected] www.dantuma.com

werkt met zorg

Leeuwarden, Heerenveen, Alkmaar Juni 2013

25

Ervaar Curan Lady Dé compacte vrouwenkatheter

Vraag vrijblijvend een gratis proefpakket aan: - 100% lekvrij - Eenvoudig te openen - Elegant en discreet

✁

Naam: ............................................................................................ Adres: ............................................................................................ Woonplaats: ................................................................................... Tel: ................................................................................................ E-mail: ........................................................................................... Kies uw proefpakket:  Curan Lady ch.10

Curan wordt exclusief gedistribueerd door:

26

www.curan.nl

 Curan Lady ch.12  Curan Lady ch.14 Stuur deze bon gratis naar: Huikeshoven Medical Antwoordnummer 332, 4000 VB Tiel. Of bestel uw proefpakket via: www.curan.nl

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

>> Reportage <<

EAUN

maart 2013 , Milaan Alle verpleegkundige beroepsverenigingen in de urologie- en continentiezorg worden door de Europese Associatie Urologie Verpleegkundigen eenmaal per jaar uitgenodigd. Dit jaar werd het EAUN-congres van 16 tot 18 maart in Milaan georganiseerd. Joke Bergman was aanwezig namens de CV&V, en koppelt hieronder in het kort haar bevindingen terug. Tijdens de opening van het congres benadrukt Per Anderson, voorzitter van de EAU, dat verpleegkundigen meer onderzoek moeten doen, hiermee krijgt de functie meer inhoud. Daarnaast is urologie een multidisciplinair specialisme: door gebruik te maken van ieders kwaliteiten wordt de patiëntenzorg verbeterd. Nieuwe richtlijn katheteriseren In de eerste sessie presenteert Hanny Cobussen de nieuwe richtlijn over katheteriseren. De CV&V zal het vertalen van de richtlijn op zich nemen. Voordeel hiervan is dat we niet per land nieuwe richtlijnen hoeven te ontwikkelen. De grootste complicatie van CIC en dilateren is het ontstaan van stricturen. Dit wordt vaak onderbelicht en leidt tot operatief opheffen van de strictuur, wat op zichzelf ook weer tot een strictuur kan leiden. Goede instructie en gebruik van het juiste materiaal kan veel ellende voorkomen, daarnaast is het ook onze taak om aandacht te hebben voor de veranderingen van de mictiestraal. Verder wordt er gesproken over de no-touch techniek (minder tijd, goedkoper) en het voorkomen van uwi bij CIC en dilateren. Discussies De volgende ochtend begint met het bespreken van lastige vragen, de positie van de verpleegkundige in een bekken-

bodemteam en de gevolgen van urineverlies en erectiele dysfunctie. Later op de dag is er een discussie over het wel of niet individueel screenen op prostaatkanker; een aandoening die bij veel mannen op oudere leeftijd voorkomt en niet vaak tot klachten leidt. Uit de discussie blijkt dat men vaak wel tot screenen overgaat. De bijeenkomst over peniscarcinoom en de behandeling (lokaal of veelal amputatie) is interessant rondom vragen uit de praktijk hoe een veranderde mictiestraal kan worden verholpen. Het blijkt dat door de operatietechniek een veranderde mictiestraal ontstaat. Peniscarcinoom is te voorkomen door: besnijdenis, condoomgebruik en vaccinatie tegen het HPV-virus. De volgende discussie gaat over de overactieve blaas, nicturie en de bekkenbodem. De overactieve blaas blijkt vaker bij vrouwen voor te komen, belangrijk is om de diagnose te stellen en de oorzaak te behandelen. Soms zal dit moeten leiden tot gedragsverandering. Belangrijkste diagnostisch hulpmiddel is de vochtlijst (in- en output) en deze minimaal 2, maar liever 3 tot 7 dagen (= EAUN richtlijn) in te vullen. Via de app Iplaslijst kan dit nu ook digitaal. Palliatieve zorg binnen de urologie Bij prostaatkanker wordt veelal gebruik gemaakt van hormonale therapieën, die directe gevolgen voor mannen en hun partners kunnen hebben. Begeleiding en motivatie is hierbij belangrijk. Daarnaast kunnen er tengevolge van uitzaaiingen met name botveranderingen ontstaan, die tot pijn of verzakkingen kunnen leiden. Hierbij wordt vaak palliatieve bestraling gegeven. Een andere therapie die wordt besproken is de brachytherapie: deze plaatselijke behandeling is voor veel mannen goed te doorstaan. Belangrijk is wel om de betrokkenen te waarschuwen voor de minimale straling. Tot slot is pijnbestrijding onderwerp van gesprek. Veelal wordt een combinatie van pijnbestrijders gebruikt, soms in combinatie met andere behandelingen. Daarnaast is het goed om doorbraakpijnen aandacht te geven. Dit zijn meestal heftige pijnen die in vlagen opkomen en langzaam uitdoven. Een goede begeleiding en open vragen over de gezondheidsbeleving zijn van belang bij ieder contact met de zorgvrager.

Juni 2013

27

Logo Full Color Groen: 60 cyaan 0 magenta 27,5 yellow 0 black Blauw: 100 cyaan 56 magenta 0 yellow 18,5 black

Specialist in continentie- en retentiezorg Hoogwaardige service in hulpmiddelenzorg MediReva biedt de hoogst mogelijke kwaliteit van hulpmiddelenzorg. Al sinds de oprichting in 1979 besteden wij veel aandacht aan het leveren van hoogwaardige service voor mensen die medische hulpmiddelen nodig hebben. Bij MediReva zijn we op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van continentie- en retentiezorg.

Geen keuzemenu’s en altijd persoonlijk antwoord Wanneer u ons belt, wordt u binnen 15 seconden persoonlijk te woord gestaan. Ook voor uw patiënt geldt precies hetzelfde. Waarom lukt ons dat? Omdat wij service belangrijk vinden. We zeggen dat niet alleen, maar doen het ook! Wij nodigen u uit om de proef op de som te nemen. Wanneer u de voorschrijverslijn [043 - 369 08 29] belt, ervaart u direct hoe snel u iemand aan de lijn krijgt. Het nummer voor patiënten is 0800 - 0 201 201.

Eenvoudig en snel bestellingen plaatsen en machtigingen aanvragen U kunt machtigingen aanvragen en bestellingen plaatsen, op de manier die u het prettigst vindt: via telefoon, fax of MediRevaNet. MediRevaNet sluit aan op de toenemende vraag om efficiënter te werken bij het aanmelden van nieuwe patiënten, aanvragen van machtigingen, plaatsen van bestellingen en bij het opzoeken van productinformatie.

Meer informatie? Wilt u meer informatie of heeft u een vraag? Neem dan contact met ons op, we zijn er tenslotte voor u en uw patiënt. We zijn telefonisch bereikbaar op werkdagen tussen 8.30 en 17.30 uur via onze voorschrijverslijn 043 - 369 08 29.

Met de MediReva bestelApp heeft uw patiënt het moment van bestellen in eigen hand! Bestelling plaatsen

Scan de code om de app direct te bekijken!

Direct contact opnemen Volg uw bestelling www.medireva.nl | [email protected] |

0800 - 0 201 201 [gratis]

VaPro hydrofiele intermitterende katheter: veilig & hygiënisch

“VaPro geeft mij vrijheid” Anna, moeder te Amsterdam VaPro katheters van Hollister onderscheiden zich door de gepatenteerde Vaporfiele techniek. Daardoor is een VaPro katheter altijd klaar voor gebruik en dat is uniek. Bovendien werkt de VaPro volgens het no-touch principe. De beschermende blauwe inbrengtip en de sleeve om de katheter zorgen ervoor dat u veilig en hygiënisch kunt katheteriseren.

De voordelen van VaPro: + + + +

VRAAG NU EEN PROEFPAKKET AAN! Ga naar hollister.com/netherlands of bel 0800 52 30 352 en ontvang GRATIS een VaPro proefpakket. Voor meer info: [email protected]

+

Klaar voor gebruik Gepatenteerde hydrofiele techniek No-Touch, dus hygiënisch VaPro Plus gesloten systeem Gebruiksvriendelijke verpakking

VaPro Assortiment +

+

+

VaPro standaard met tip 40/20 cm Ch 10-12-14-16 VaPro plus met geintegreerde opvangzak 40/20 cm Ch 12-14 VaPro Tiemann Ch 12-14-16

SpeediCath® Compact De standaard voor elke vrouw Met het nieuwe label is SpeediCath Compact voor vrouwen eenvoudiger te openen en daardoor nog makkelijker in het gebruik.

Nieuw! Easy Opening

De voordelen van SpeediCath Compact: • Discreet design • Afgestemd op de anatomie van de vrouw • Compact en praktisch • In te brengen zonder het gecoate gedeelte aan te raken

www.speedicath.nl

Coloplast BV, Postbus 1111, 3800 BC Amersfoort. www.coloplast.nl Het Coloplast logo is een geregistreerd merk van Coloplast A/S. © 2013-04. All rights reserved Coloplast A/S

>> In de spotlight <<

Joke Bergman Het symposium van de CV&V is een jaarlijks terugkerend fenomeen. Dé gelegenheid bij uitstek om contact met collega’s in het land te leggen of te versterken en jezelf op de hoogte te brengen van de laatste wetenswaardigheden op het gebied van continentiezorg. Zo ook in Ede op 11 april 2013. “In 2002 ben ik in de Continentiezorg begonnen. Het opzetten van een poli en een voor mij nieuw gebied waren een hele uitdaging. Gelukkig kreeg ik goede adviezen van collega’s van de stomazorg en kort daarna van mijn collega Asta Holmersma. De opleiding aan de SSSV gaf me achtergrondinformatie maar als ik van te voren geweten had wat ik allemaal moest leren had ik me vast bedacht. Na mijn opleiding begon het echte werk. De polikliniek Continentiezorg in het Medisch Centrum Alkmaar staat open voor alle behandelaars in het ziekenhuis. Ongeveer 45% wordt verwezen door de urologen, en de overige 55% door chirurgen, MDL-artsen, neurologen, kinderartsen, internisten enz. Continentiestoornissen bestaan voor mij uit urine- en fecale problematiek en de gevolgen voor zowel het lichamelijk, geestelijk of maatschappelijk leven. Tijdens de opleiding zijn we hier allemaal in geschoold, toch brengt de werkomgeving soms met zich mee dat je niet al deze facetten kunt behandelen. Het mooie vind ik dat je met de patiënten onderwerpen kunt bespreken en een behandeling aan kunt bieden, zodat zij ondanks hun ‘probleem’ toch deel kunnen nemen aan sociale activiteiten. Het is voor mij een uitdaging om ons vakgebied zo breed mogelijk te interpreteren en daardoor ook variatie in mijn werk te hebben. Door zo breed te werken ben ik betrokken bij veel overlegorganen, werkgroepen en patiëntenbesprekingen. Op deze manier kan ik onbespreekbare aandoeningen toch onder de aandacht brengen. En wat ik daar leer weer meenemen in mijn patiëntencontacten. De contacten met patiënten, artsen, bekkenbodemfysiotherapeuten en besturen hebben mij gestimuleerd om verder te groeien en de opleiding tot verpleegkundig specialist te volgen. Dit is iets wat ik van te voren nooit had bedacht. Mijn advies: maak gebruik van je kennis en de mensen die je kent. En steek hier energie in. Het wordt namelijk erg gewaardeerd en je leert hier zelf ook veel van.

Herkenning in beroepsvereniging In het begin moest ik erg wennen aan het solistisch werken en liep ik tegen veel vragen aan. Door contact te zoeken met de VNIV kwam ik in contact met collega’s die mijn vragen herkenden. Maar als je iets haalt moet je ook wat brengen en zo kwam ik bij het bestuur. Eén van mijn eerste taken was om te overleggen met de AVVV, om met een aantal andere beroepsverenigingen te komen tot één vereniging die ons kon vertegenwoordigen op alle gebieden, met name bij de overheid en de zorgverzekeraars. 2006 was het moment om de V&VN op te richten en als nieuwe afdeling verder te gaan. Tevens wilden we onze naam een positieve draai geven en meegaan in de internationale naamgeving: de Continentie Verpleegkundigen en Verzorgenden was geboren.

Mijn advies: maak gebruik van je kennis en de mensen die je kent. En steek hier energie in Sinds 2 jaar ben ik vicevoorzitter van de CV&V en neem daardoor deel aan het dagelijks bestuur. Wij proberen op creatieve wijze in te spelen op de ontwikkelingen van onze vereniging en de veranderde omgeving. Dit vraagt energie, vrije tijd en enthousiasme maar je komt met allerlei organisaties, ontwikkelingen en situaties in aanraking waar je heel veel van leert. Als CV&V willen we graag samenwerken, zowel nationaal als internationaal. Er is regelmatig overleg met de stoma- en urologieafdeling en er is een gezamenlijke vervolgopleiding aan de HAN opgezet. Internationaal zijn we lid van de EAUN. Zij bieden onder meer mogelijkheden om extra internationale scholing te volgen. Wie deze uitdaging aan wil gaan kan contact met mij opnemen via [email protected].”

Juni 2013

31

>> Opleiding <<

Margo Kauwenberg volgt de UCS-opleiding Omdat zij meer verdieping zocht in haar vak meldde Margo Kauwenberg zich aan voor de UCS-opleiding bij de HAN in Nijmegen. Binnen het Máxima Medisch Centrum waren er helaas geen financiële middelen beschikbaar om wens haar te ondersteunen, maar de CV&V bood wel de mogelijkheid om een lid financieel te ondersteunen. Hier maakte Margo dankbaar gebruik van. Als tegenprestatie deelt zij haar ervaringen met ons. “Mijn dagelijks werk bestaat uit een poliklinisch spreekuur, bekkenbodempoli, mannenpoli en klinische bezoeken”, vertelt de continentieverpleegkundige. “Over het algemeen is het werk gericht op (in)continentiezorg, maar je ziet veel raakvlakken met urologie en urologische stoma. Bijvoorbeeld patiënten die een Hautmann-operatie gaan krijgen: hier komen alle drie de aspecten van de UCS-opleiding bij elkaar en alleen al daarom is het goed dat dit in één opleiding wordt aangeboden.” Inhoud De opleiding heeft 17 contactdagen en werkt met 4 modules, klinisch handelen en diagnosticeren, zorgverlening en begeleiding, kwaliteitszorg en professionalisering. “Vervolgens ga je twee werkbezoeken plannen”, aldus Margo. “Ik heb een werkbezoek gedaan op de stomapoli binnen ons eigen ziekenhuis en een werkbezoek op de poli andrologie - bij een uroloog in Zaandam die gespecialiseerd is in andrologie - in verband met mijn kwaliteitsverbeterproject. Dit betreft ‘de mannenpoli’: het verbeteren van de processen en het beschrijven van de taken. Als rode draad loopt dit kwaliteitsverbeterproject het hele jaar door de modules heen. Elke contactdag wordt voorbereid door middel van een opdracht die van te voren op de website van de HAN

32

staat en waar we de eerste dag mee hebben leren omgaan. De opdrachten kunnen verschillen van een casus voorbereiden of literatuur lezen of je voorbereiden op de les door op internet al op zoek te gaan naar bepaalde informatie. Na de contactdag krijg je nog een afrondende opdracht of maak je de opdracht af waar je al aan begonnen was met de kennis die je in de les hebt opgedaan.” “Inhoudelijk krijg je les in functiestoornissen lagere urinewegen, colo- en ileostoma, ontlastingstoornissen, urooncologie en problemen bij urologie, continentie en stomazorg”, vervolgt Margo. “Dit wordt afgesloten met een toets die overigens door alle deelnemers is gehaald. Verdieping geeft de opleiding door de intervisie, reflectie, het klinisch redeneren, het leren opzoeken en gebruiken van richtlijnen en literatuur, de rol van de patiënt (zelfmanagement) en de veranderingen in de zorg (DBC/DOT/functiegericht voorschrijven).” Onderbouwing Waar zij veel van leert is om door middel van literatuuronderzoek te kunnen onderbouwen waarom een bepaalde behandeling goed zou zijn voor een patiënt bij een bepaalde klacht. Als verpleegkundige ben je heel vaak geneigd om vanuit het eigen gevoel of vanuit

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

ervaring een verandering in te willen zetten, waardoor het in de praktijk niet wil lukken. De kans dat je wordt gehoord is vele malen groter wanneer je dit met literatuur kunt onderbouwen. Artsen zijn al veel meer gewend om evidence based te werken. “Ik ben erg blij dat ik ben gestart met de opleiding en vind het, ondanks dat het veel van je vrije tijd vraagt, een zinvolle opleiding. Ik leer nog steeds veel bij. De combinatie urologie, continentie en stoma is een uitkomst en ik kan anderen alleen maar aanraden om de opleiding ook te gaan volgen”, besluit de continentieverpleegkundige.

Paspoort

Margo Kauwenberg Margo Kauwenberg is werkzaam als continentieverpleegkundige bij het MMC en tevens bestuurslid van de V&VN afdeling Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden. In 2006 voltooide zij de opleiding Incontinentie (SSSV in Bunnik). Sinds september 2012 volgt zij de UCS-opleiding aan de HAN in Nijmegen

NIEUW! Depend Maximum Absorbeert 10% meer dan Depend Verband Super Plus en is toch heel discreet!

® Wettig gedeponeerd handelsmerk Kimberly-Clark Worldwide, Inc. © 2012 KCWW

Flexibele anti-lekrandjes voor maximale bescherming

De pasvorm sluit perfect aan bij de vorm van het lichaam

Speciale absorptiezone met 3 lagen

Voor zeer regelmatig verlies van grote hoeveelheden urine Depend Verband Maximum is het meest absorberende verband uit de Depend Verband serie. De naar het vrouwenlichaam ontworpen pasvorm van Depend Maximum is speciaal ontwikkeld voor maximale bescherming om lekkage te voorkomen. Daarnaast past Depend Maximum ook bijzonder goed binnen de eventueel gestelde dagprijzen van de zorgverzekeraar. Zo zijn broekjes gewoon nog even niet nodig. Kijk voor meer informatie op www.depend.nl of bel met de collega’s van het Depend Advies Center 0318 - 697 456 Productcode: 1567

Effective GAG-replenishment

Gepan® instill – de Nr. 1 GAG-aanvullingstherapie

1

  

Snelle verbetering van de symptomen2 Eenvoudig toe te passen Vele jaren therapie-ervaring

++ Interstitiële cystitis ++ Overactieve blaas ++ Radiatiecystitis ++ Chronisch recidiverende urineweginfecties ++

For a colourful life

www.gepan-instill.com Geneesmiddelen sinds 1835

Gepan® instill: 40 ml steriele natriumchondroïtinesulfaatoplossing (0,2%) voor instillatie in de blaas; Medical Device ter tijdelijke aanvulling van de GAG-laag. Voor te schrijven door een arts. G. Pohl-Boskamp GmbH & Co. KG, Kieler Strasse 11, 25551 Hohenlockstedt, Duitsland 1 2

Farminform 2010, The Netherlands Nordling J & van Ophoven A; ArzneimForsch/DrugRes 2008; 58: 328-335

Pohl-Boskamp B.V. Polarisavenue 83e 2132 JH Hoofddorp Telefoon 023 568 5850 Telefax 023 568 5855 E-Mail [email protected] www.gepan-instill.com

>> Gelezen <<

Multidisciplinary treatment of Anal leakage Op 16 maart 2012 promoveerde chirurg Stephan van der Hagen van het Refaja ziekenhuis op zijn proefschrift ‘Multidisciplinary treatment of anal leakage’ aan de universiteit van Maastricht. Alhoewel de behandeling van incontinentie van ontlasting en andere anale klachten de laatste jaren steeds belangrijker is geworden binnen de gastro-enterologische, chirurgische en gynaecologische praktijk, is dit het eerste proefschrift dat het accent legt op de multidisciplinaire benadering. Van der Hagen komt in zijn onderzoek onder meer tot de conclusie dat bij definitieve chirurgische behandeling van fistels rondom de anus, de klachten op lange termijn helaas toch weer terugkomen. Het beste resultaat voor het behandeling van complexe fistels is een behandeling in meerdere fasen en door samenwerking van verschillende specialistische afdelingen. Ook is het belangrijk dat de ingrepen door ervaren chirurgen worden uitgevoerd. Het proefschrift is voor iedereen te raadplegen in pdf-vorm via Internet: Google op ‘Stephan van der Hagen Multidisciplinary treatment of Anal leakage’, en het document verschijnt bovenaan in de zoekresultaten.

Therapeutic management of Incontinence and Pelvic Pain Deze tweede herziene druk houdt zich bezig met management en behandeling van blaas- en darmproblemen bij mannen en vrouwen, verzakkingen, problemen bij ouderen, verstoring van het zenuwstelsel en bekkenbodempijn. Nieuwe hoofdstukken beschrijven ‘de kwaliteit van leven’ en ‘behandeling van blaas en darmproblemen bij kinderen’. Ook training van de bekkenbodemspieren en manuele therapie komen aan de orde. Het gebruik van ultrasoon geluid om de samentrekking van de bekkenbodemspieren te meten en ethische kwesties worden eveneens beschreven. Dit boek is een praktische gids voor zorgprofessionals die te maken hebben met de behandeling van continentie- en bekkenbodemproblemen. Redactie : Jeanette Haslam, Jo Laycock Taal: Engels, 324 pagina’s, met illustraties, 13x254x178 mm Gewicht: 617 gram Uitgifte: oktober 2007, Springer Londen ISBN10: 1846286611, ISBN13: 9781846286612

Urinary And Fecal Incontinence De derde herziene druk van deze uitgave geeft een multidisciplinair kijkje in de psychologie van de continentiezorg, de pathologische systemen die zorgen voor continentieproblemen en behandelmogelijkheden voor de verschillende soorten incontinentie. Diagnose, gedragstherapieën en multidisciplinaire zorg worden omarmd als de pijlers onder de behandeling en het management van incontinentie. Een apart hoofdstuk wordt besteed aan darm- en blaasproblemen bij kinderen. Auteur: Dorothy Doughty Taal: Engels 656 pagina’s, met illustraties, 32x242x196 mm Gewicht: 276 gram Uitgifte: januari 2006, Elsevier - Health Sciences Division ISBN10: 0323031358 ISBN13: 9780323031356

Juni 2013

35

Zij beslist nu zelf... … en gaat vol vertrouwen op pad

Peristeen® Geregelde ontlasting Het Peristeen systeem is een darmspoelsysteem ontwikkeld voor patiënten met fecale incontinentie en chronische obstipatie, zodat zij door een geregelde ontlasting weer de vrijheid krijgen om zelf te bepalen waar en wanneer zij de darmen legen.

Darmspoelen met Peristeen • Leegt de darmen effectief • Gemakkelijk in gebruik • Bevordert zelfstandigheid • Ondersteuning door Coloplast

Peristeen Support Programma • Patiënt ondersteuning • Telefonisch contact • Inpassen van dagelijkse routine • Documentatie

Verpleegkundige Service • Persoonlijk contact • Ondersteuning in de thuissituatie • Overleg met de verpleegkundige in de zorginstelling

Meer informatie kunt u vinden op www.peristeen.nl

Coloplast BV, Postbus 1111, 3800 BC Amersfoort. www.coloplast.nl Het Coloplast logo is een geregistreerd merk van Coloplast A/S. © 2013-04. All rights reserved Coloplast A/S

>> Conti-Nu / Agenda / Sponsoren <<

>> Agenda << Agenda congressen, beurzen, symposia, scholingen en bijeenkomsten in 2013 30 mei - 1 juni 1st World Congress Pelvic Pain 2013, Beurs van Berlage, Amsterdam 26 - 30 augustus 43ste Meeting ICS Barcelona 6 november 6e Nationale Symposium Ouderen en Kanker plaats, Reehorst, Ede Het symposium is bedoeld voor chirurg-oncologen, internist-oncologen, hematologen, radiotherapeuten, geriaters,specialistisch verpleegkundigen oncologie en geriatrie, verpleegkundig specialisten oncologie en geriatrie, specialisten ouderengeneeskunde, urologen en physician assistents.

Sponsoren 2013 Sponsoren van de CV&V zijn bedrijven die jaarlijks financiële ondersteuning bieden aan de CV&V. Sponsoren hebben bepaalde voorrechten. Informatie over de diverse sponsorcontracten kunt u opvragen bij de penningmeester van de CV&V: [email protected]..

Gouden Sponsoren

Mathot Medische Speciaalzaken Medeco

Zilveren Sponsoren

Wellspect Healthcare (AstraTech) B Braun Bettercare Bosman Coloplast Mediq combiCare Hollister Hoogland depend (Kimberly Clark) medireva Paulhartman sca teleflex

Bronzen Sponsoren

Abena bard Dantuma Hodes huikeshoven Medical4you Pohl Boskamp TZMO uroplasty

Juni 2013

37

>> Productnieuws <<

Vernieuwde TENA Lady inlegkruisjes Veel vrouwen gebruiken nog steeds inlegkruisjes of maandverband dat niet geschikt is voor urineverlies. Met de vernieuwde TENA Lady inlegkruisjes kiezen vrouwen gemakkelijker voor een specifiek product voor licht urineverlies omdat: - Op de nieuwe verpakkingen de voordelen nog duidelijker worden gecommuniceerd: droog gevoel - snelle absorptie - Fresh Odour Control - De bedrukking van het beschermvel van de plakstrip nu nog discreter is Het vernieuwde assortiment wordt sinds februari 2013 geleverd. Kijk voor meer informatie op www.tena.nl.

SpeediCath® Compact nu met easy opening SpeediCath Compact heeft wereldwijd een nieuwe standaard gecreëerd voor vrouwenkatheters. SpeediCath Compact is een gebruiksklare, compacte katheter voor vrouwen die zelf katheteriseren. Deze compacte katheter is niet groter dan een lippenstift en heeft toch voldoende lengte om de blaas te legen. De katheter is direct klaar voor gebruik en daardoor overal en altijd te gebruiken. Daarnaast is de katheter hygiënisch in te brengen zonder het gecoate gedeelte aan te raken. Onderzoek toont aan dat vrouwen die SpeediCath Compact gebruiken het eenvoudig openen van de verpakking belangrijk vinden. Als reactie hierop heeft Coloplast een nieuw label ontwikkeld dat het openen van de verpakking nog gemakkelijker maakt, ook door vrouwen met een beperkte handfunctie. Kijk voor meer informatie op www.speedicathcompact.nl.

38

TENA Comfort Normal Breathable TENA heeft een nieuw verband geïntroduceerd: TENA Comfort Normal Breathable. Normal is het kleinste verband binnen het Comfort assortiment en zeer geschikt voor mensen die regelmatig verlies van ontlasting hebben. TENA Comfort Normal wordt net als de andere TENA Comfort producten gedragen in combinatie met een TENA Fix netbroekje of nauwsluitend ondergoed en heeft een ademende achterzijde. Daardoor draagt het heel comfortabel en is de kans op huidirritatie minimaal. Kijk voor meer informatie op www.tena.nl

BBraun BBraun heeft sinds 1 mei nieuwe Urimed Plus been- en nachtzakken in de collectie: - Tribag. Inhoud van deze beenzak is 800 ml, voorzien van afknipbare slang. - Plus en SP nachtzakken. Met non woven achterzijde en met kruis- of klapkraantje. Per 10 en 30 stuks leverbaar. De Actreen Hi-lite eenmalige katheters bevatten 2-go glycerine coating, no touch techniek en zijn pvc vrij. Verkrijgbaar in Nelaton 8-16, tiemann 8-16 en female 6-16. Per doos is er een zwart etuitje bij verpakt. Kijk voor meer informatie op www.bbraun.nl

Vakblad voor Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden

Hoogland Medical

zorgverlening met begrip

aterialen • Stoma m materialen ie t n e in t n o n • Inc gsproducte in g r o z r e v d • Won producten s e t e b ia D • bestel via: atis) 2 07 05 (gr 2 0 0 0 8 al.nl 0 . •T landmedic g o o h @ n e • bestell 45 42 45 l • F. (0412) dmedical.n n la g o o .h • www

Hoogland Medical is gespecialiseerd in de levering van stomamaterialen, oplossingen rond incontinentie en in producten voor wondverzorging en diabetes. Naast hoge kwaliteit en snelle levering, biedt Hoogland Medical uitgebreide aandacht en service. Onze medewerkers geven u een deskundig en betrokken advies. Verder begeleiden zij u persoonlijk bij het gebruik van stoma-, incontinentie- en wond-materialen. Het is zelfs mogelijk een afspraak te maken met een van onze gekwalificeerde verpleegkundigen, eventueel bij u thuis. Zo geeft Hoogland Medical voor u inhoud aan zorgverlening met begrip.

Ik kan weer lekker wandelen met de hond!

Mathot levert producten voor: Stoma Continentie Wond Compressietherapie Orthopedie Alphen aan den Rijn Medicorner Alphen Sterrenlaan 166, 2402 BC Alphen a/d Rijn, telefoon 088 - 008 58 50 Amsterdam Lucas Andreas Ziekenhuis Jan Tooropstraat 164, 1061 AE Amsterdam, telefoon 088 - 008 58 30 Den Haag Zoutmanstraat 39a, 2518 GL Den Haag, telefoon 088 - 008 58 60 Haarlem A. Hofmanweg 40, 2031 BL Haarlem, telefoon 088 - 008 58 70 Hoofddorp Spaarne Ziekenhuis Spaarnepoort 1, 2134 TM Hoofddorp, telefoon 088 - 008 58 40 Uithoorn Gezondheidscentrum Waterlinie Provincialeweg 30 K, 1421 LC Uithoorn, telefoon 088 - 008 58 80 Utrecht Oude Gracht (tolsteegzijde) 255, 3511 NM Utrecht, telefoon 088 - 008 58 90 Wassenaar v.Z.v. Nyeveltstraat 221, 2242 LG Wassenaar, telefoon 088 - 008 58 60 Zoetermeer Gezondheidscentrum Buytenwegh Kentgensplein 26, 2717 HS Zoetermeer, telefoon 088 - 008 58 60

samen zorgen sinds 1897

mathot.nl

Hoofdvestiging & centraal magazijn: A. Hofmanweg 40 2031 BL Haarlem, T 088 008 58 00 F 088 008 58 25 E [email protected]