Thema 3: Handel en handelaar 1 Wat is handel?

Thema 3 Handel en handelaar 1 Wat is handel? Wat zul je leren?

• De begrippen handel en handelaar omschrijven. • De begrippen groothandel, kleinhandel, collecterende en distribuerende handel, binnenlandse en buitenlandse handel, intracommunautaire verwering en levering, invoer en uitvoer, doorvoerhandel en veredelingsverkeer omschrijven en toelichten met voorbeelden. • De taak van een handelaar omschrijven. • De stakeholders van de handel toelichten aan de hand van een voorbeeld. • De voornaamste functies van de handel schetsen en aan de hand van een voorbeeld verklaren. • Het belang van de internationale handel voor België verklaren aan de hand van enkele voorbeelden. • Bewust worden van de mogelijkheden die fair-trade biedt om de handel ‘eerlijk’ te maken. • Schematiseren met behulp van een mindmap.

Info & analyse Groothandel en kleinhandel

Delfstofwinning

Veehouderij

Tuinbouw

Staalfabrikant

Slachterij

Blikfabrikant

Vleesconservenfabrikant

Groenteconservenfabrikant

Groothandel

Groothandel

Kleinhandel

Kleinhandel Bron: Onderneming en omgeving, SMD Leiden 1998

Thema 3: Handel en handelaar | 1 Wat is handel?

65

In de bovenstaande bedrijfskolom van vlees- en groentenconserven staat de groothandel en de kleinhandel (of de detailhandel) als laatste tussenstap tot bij de consument. Vervolledig aan de hand van deze bedrijfskolom de onderstaande tabel. Kies telkens uit groothandel / kleinhandel / consument / fabrikant. De groothandelaar

De kleinhandelaar

kleine / grote

kleine / grote

koopt bij de … in verkoopt aan de… in … hoeveelheden

Waarom zou de fabrikant zijn goederen niet rechtstreeks verkopen aan de detailhandel?

Soms gebeurt het toch dat de kleinhandel, of zelfs de consument, rechtstreeks kopen bij de fabrikant. Dat kan als ze in grote hoeveelheden aankopen, zoals een supermarkt. Hieronder zie je een schermafdruk van de website van de Makro. Dit is een winkel waar je allerlei ‘food’ en ‘non food’ kunt kopen. Je kunt er alleen iets kopen als je een Makro-koperskaart hebt.

Bron: www.makro.be

Kun je als gewone consument aankopen doen in deze winkel?_________________________

Waarom (niet)? _ _____________________________________________________________________

Is de Makro dan een groothandel of een kleinhandel? _ ________________________________ En de Carrefour? _____________________________________________________________________ Waarom? ____________________________________________________________________________

Geef zelf nog enkele voorbeelden van een groothandel en een kleinhandel. 66


Groothandel

Kleinhandel

De handel en de handelaar Wat is de bedoeling van de groot- en kleinhandel, of de handel in het algemeen? Gebruik in je omschrijving zeker de woorden consument en producent!

Bron: www.antwerpen.be

De webpagina van de stad Antwerpen heeft als titel meegekregen: ‘Handel & Horeca’. Vind je dat die titel goed is gekozen als je je omschrijving van het begrip handel nog eens naleest?

Wat is dan een handelaar?

De handelaars zijn gespecialiseerd in de verkoop van hun product(en) aan de consument. Bespreek het onderstaande schema met een andere leerling. Stel jezelf in de plaats van een handelaar: je kunt hierbij kiezen tussen een kledingwinkel met merkkledij, een groothandel in bloemen, een supermarkt, een speciaalzaak in gsm’s of een groothandel in fruit. Nadien worden er enkele klassikaal besproken!


67

Op de plaats van het vraagteken ? vul je een concreet voorbeeld in; op de plaats van het vinkje ✔ vul je het ontbrekende woord in. We geven nog enkele ontbrekende woordjes ? weg: bvba – jonge klant De andere woordjes moet je zelf vinden! Als aanmoediging geven we ook een voorbeeld ✔ weg: ‘bloemen’ worden vervoerd met de vrachtwagen van de veiling naar de winkel. Natuurlijk kan je het schema nog aanvullen met andere kernwoorden. klanttype

✔✔✔ ✔✔✔

? beschikbaar budget klanten

binnenlandse klant uitvoer naar EU

✔

? uitvoer buiten EU

éénmanszaak EBVBA ?

✔

vennootschap

? luxeproduct

ondernemingsvorm

✔?

? handelaar invoer uit EU invoer buiten EU ?

buitenland

beschikbaarheid

leverancier

voorraad product

belastingen

? kleine voorraad ? grote voorraad aankoopprijs

prijs wetgeving ?

? leverbaar op termijn ? direct leverbaar

✔ BTW

overheid vervoer

? vrachtwagen ? schip ?✔

kwaliteit

? ?

De personen of organisaties waarmee een handelaar rekening moet houden, noemt men de stakeholders. Wie is dat volgens het bovenstaande schema?

De functies van de handel De handelaar heeft een grote verantwoordelijkheid. Hij moet met allerlei zaken rekening houden, zoals de keuze van het beste vervoermiddel, het aantal stuks dat hij in voorraad moet hebben ... Het onderstaande artikel is daarvan een goed voorbeeld. Lees het eens!

68


Valentijn: zeer commercieel, over bodig en ook wel een beetje fijn Om rozen te kopen is dit zowat de slechtste periode van het jaar. Ze zijn op hun duurst. Logisch. Iedereen koopt nu rozen. Hoeveel de bloemist er ook voor vraagt. Een roze roos moet het geluk uitdrukken, een witte staat voor onschuldige liefde, een rode voor passie. Wereldwijd zouden er rond 14 februari

vijftig miljoen rozen over de toonbank gaan, al hebben we er geen idee van wie ze geteld heeft. Russen, Japanners en Amerikanen zijn de gretigste kopers. Maar wij Belgen kunnen er ook wat van. Als het op Valentijn vieren aankomt, staan wij wereldwijd aan de top, zo beweert Frans onderzoek. Bron: De Standaard, 10-02-2007

Wanneer moet de bloemenhandelaar de bloemen hebben?

Welke bloemen moet de handelaar hebben op Valentijn? ___________________________________________________________________ ‡ Juiste kwaliteit Hoeveel rozen moeten er wereldwijd beschikbaar zijn op Valentijn? ________________________________________________________________ ‡ Juiste hoeveelheid Waar vooral worden de rozen gekocht op Valentijn? _______________________________________________________________________‡ Juiste plaats De handelaar zorgt er dus voor dat de goederen op het juiste ogenblik, in de juiste kwaliteit, in de juiste hoeveelheid en op de juiste plaats aanwezig zijn. Het is zeer moeilijk om dit op voorhand te plannen.

Bron: www.vanpoeckezn.be/

Leverancier ‘Vanpoecke & Zoon’ maakt er een erezaak van om vlot en tegen een onberispelijke kwaliteit te leveren. Welke mogelijke voordelen levert dit op voor deze leverancier?

Zijn er eventueel ook nadelen verbonden aan deze belofte?


69

Import of invoer?

Made in Turkey

Het eerste wat Marieke ’s morgens doet, is zich wassen. Ze droogt zich af met een heerlijk zachte handdoek. Haar vader werkt bij het bedrijf waar ze deze handdoeken produceren. Ze voeren ze zelfs uit naar Spanje.

Made in Belgium

Dan kleed ze zich aan. Ze heeft pas een mooie jeans gekregen van haar ouders.

Vervolgens maakt ze haar boekentas. Daarin mag zeker haar map van K3 niet ontbreken! Daarin steken haar artikels met actualiteit.

Made in Equador Made in Schelle

Tijd om te eten! Een lekkere banaan hoort daar steevast bij.

Made in South-A

frica

Na het eten de tanden poetsen. Marieke draagt een beugel. Vandaag moet ze was op die beugel smeren omdat haar lippen open liggen. De was haalt ze bij de apotheker. Nu neemt ze ook tijd om haar gelaat een beetje te verzorgen (je weet wel dat ze een vriendje heeft …).

Intussen vraagt mama welk fruit Marieke mee naar school wil nemen. Ze kiest een peer. Vorige week had ze in de krant gelezen dat de Belgische peren tot in Rusland worden gegeten. veiling

Haspengouw

Zo, klaar om te vertrekken naar school. Papa rijdt Marieke met de auto naar school. eutschland

Made in Köln, D

In de auto luistert Marieke op haar MP3speler nog even naar het laatste liedje van Christina Aguilera.

Made in China

70


Zet in de tabel waar elk van de bovenstaande producten wordt geproduceerd. Product

Waar geproduceerd

Product

Waar geproduceerd

1. Handdoek

____________________

5. Tandwas

____________________

2. Jeans

____________________

6. Gelaatscrème

____________________

3. Map

____________________

7. Peren

____________________

4. Banaan

____________________

8. Auto

____________________

9. MP3-speler

____________________

Zoals je merkt geen verbruik je heel wat producten! Veel van die producten worden niet in België geproduceerd. Er zijn ook Belgische producten die in het buitenland worden geconsumeerd. De meeste goederen worden over de hele wereld verhandeld: met een ander land van de Europese Unie (EU) of zelfs met landen van buiten de EU. Zet in de cirkeltjes het nummer van het overeenkomstige product (sommige nummers kunnen meerdere keren voorkomen). Als je de landen niet weet liggen, mag je een atlas gebruiken. Een medeleerling vult de eerste kaart in, terwijl jij het even in de atlas controleert. Dan wissel je voor de tweede kaart.


71

Vervolledig het schema met voorbeelden uit de aanknoping. Handel

België n België

België n buitenland

Vb. ______________

Binnen de Europese Unie (EU)

België g EU-land Vb. ______________

EU-land f België Vb. ______________

Buiten de Europese Unie (EU)

België g Niet-EU-land

Niet-EU-land f België

Vb. ______________

Vb. ______________

______________

______________

______________

______________

______________

______________

of ______________

of ______________

Er zijn dus diverse mogelijkheden om handel te drijven: in België zelf, met het buitenland, met een land van de EU ... Elk soort handel heeft zijn specifieke term. Invoer / buitenlandse handel / export / intracommunautaire verwerking / import / binnenlandse handel / intracommunautaire levering / uitvoer Wat zou ‘intra-communautair’ betekenen? Tip: ‘Europese Gemeenschap’ is in het Frans ‘Communauté Européenne’ …

Vul nu in het bovenstaande schema in de vette kadertjes het overeenkomstige soort handel in (gebruik alle woorden). Zo, nu weet je dat invoer en import hetzelfde zijn, maar dat invoer van sinaasappelen uit Spanje eigenlijk een intracommunautaire verwerving is. Ga nu opnieuw naar de kaarten op de vorige pagina. Schrijf de juiste term (invoer,…) in de kadertjes naast de pijlen.

72

Thema 3: handel en handelaar | 1 Wat is handel?

Doorvoerhandel Nu ken je nog niet alle termen uit de handelswereld! Weet je nog het verhaal van Marieke en die heerlijke banaan uit Ecuador … ? Welk vervoermiddel zou men gebruiken om die bananen in België te krijgen?

Waarom? ____________________________________________________________________________

Niet alle bananen die in Antwerpen aankomen, zijn voor consumptie in België bestemd. Men voert ze verder uit naar Duitsland en andere Europese landen. Via de Antwerpse haven, maar ook die van Zeebrugge, worden ook allerlei goederen uit Europa naar de rest van de wereld vervoerd. De haven van Antwerpen is één van de grootste ter wereld en is enorm belangrijk voor de handel met de wereld en Europa in het bijzonder.

Nochtans heeft België nog tal van andere troeven om als doorvoerland te fungeren. Welke transportmogelijkheden zijn er nog om goederen te vervoeren door België?


73

Handel waarbij goederen uit een bepaald land via België worden vervoerd naar een ander land, noemt men doorvoerhandel of transito. Som vijf producten op die door België worden vervoerd. Je krijgt één voorbeeld gratis! Product

van …

door

naar …

met

Auto’s

Duitsland

België

Groot-Brittannië

de trein en het schip

België België

de binnenvaart

België België

het vliegtuig

Veredelingsverkeer Op de website van het Agentschap voor Buitenlandse Handel (www.abh-ace.org ) kun je lezen dat België de grootste exporteur is van diamant. Nochtans worden er in België geen diamanten gedolven. De ruwe diamant wordt geïmporteerd uit Zuid-Afrika, Israël ... Wat wordt er met de geïmporteerde diamant in België gedaan?

Men spreekt van veredelingsverkeer. De diamant wordt ingevoerd, verwerkt in Antwerpen en ten slotte weer uitgevoerd. invoer

g

verwerking

g

uitvoer

Collecterende en distribuerende handel De peer die Marieke ’s morgens meenam naar school kwam van de Veiling Haspengouw in Sint-Truiden. Tijdens het plukseizoen komen de fruitboeren dagelijks grote hoeveelheden peren leveren bij de veiling om ze daar te verkopen. Wat is de taak van de veiling?

74


fruitboer 1

fruitboer 2

...

fruitboer 124

veiling

De peren worden bij de fruitboeren opgekocht en verzameld tot grotere partijen. Dat noemt men collecterende handel. Dan worden de peren opgeslagen in grote frigo’s en op het gepaste ogenblik verkocht aan de groothandel of aan een verwerker van de grondstof. Die groothandelaars verkopen het fruit op hun beurt verder aan de detailhandel. Daarbij worden de goederen in steeds kleinere hoeveelheden doorverkocht, tot ze uiteindelijk bij de consument, Marieke, belanden. Dat noemt men de distribuerende handel. veiling

groothandel

groothandel

detailhandel

consument

detailhandel

consument

consument

detailhandel

consument

consument

detailhandel

consument

detailhandel

consument

Schets de collecterende en distribuerende handel bij de koffiehandel.


75

Kernleerstof Handel is het geheel van de verrichtingen die ertoe bijdragen de goederen van de producent naar de consument te brengen. HANDEL(AAR) producent

consument

De functies van de handel zijn het product op: • het gewenste ogenblik; • in de gewenste hoeveelheid; • in de gewenste kwaliteit; • op de juiste plaats te leveren. De handel wordt op meerdere manieren ingedeeld: • Groothandel en kleinhandel productiebedrijf groothandel kleinhandel consument

• Binnenlandse en buitenlandse handel Handel

België n België

België n buitenland

binnenlandse handel

buitenlandse handel

Binnen de Europese Unie (EU)

76

Buiten de Europese Unie (EU)

België g EU-land

EU-land f België

België g Niet-EU-land

Niet-EU-land f België

intracommunautaire levering

intracommunautaire verwerving

uitvoer of export

invoer of import


• Collecterende en distribuerende handel producent

producent

producent

handelaar

kleinhandel

kleinhandel

kleinhandel

Sleutelwoorden: Handel – handelaar – groothandel – kleinhandel – invoer – import – export – uitvoer – binnenlandse handel – buitenlandse handel – intracommunautaire levering – intracommunautaire verwerving – collecterende handel – distribuerende handel

handelaar binnenlandse handel gewenste kwaliteit juiste ogenblik gewenste plaats

geografisch functies

handel

binnen EU

intracommunautaire levering intracommunautaire verwerving

buitenlandse handel indeling

gewenste hoeveelheid

hoeveelheid

verdeling


groothandel

buiten EU

import/invoer export/uitvoer

kleinhandel collecterende handel distribuerende handel

77

Oefeningen

1 Betreft het een groothandel of een kleinhandel. Zoek eventueel op Internet informatie op over de handelaar.

a

Welkom bij CH Heusdens Info Inderdaad, wij zijn gespecialiseerd in goedkoop speelgoed, een groot gedeelte van onze artikelen heb je al voor minder dan e 2.50 Wie zijn onze klanten? Mensen van de kermis, marktkramers, winkeliers, scholen voor hun jaarlijks weerkerende Vlaamse kermis of eindeschooljaarsgeschenkjes, verenigingen voor hun festiviteiten, tombola of buurtfeest, promoties of allerlei andere acties. http://www.chheusdens.be

b

c

Van Zon, een begrip in de horecamarkt

Wie als goed geaarde Belg regelmatig een frituur, broodjesbar of restaurant bezoekt, zal de naam “Van Zon” zeker bekend in de oren klinken. Al meer dan 40 jaar en al 3 generaties lang zijn we toonaangevend binnen de horecamarkt. We bieden u werkelijk alles! Een totaal assortiment van meer dan 17.000 artikelen voor de friturist, restauranthouder, traiteur, ... voor ieder. Een 7 dagen op 7 service in onze cash & carries of uw levering aan huis gebracht wanneer u wenst. Neem gerust contact met ons op voor meer informatie. d

78

Leonidas Kraainem Wezembeeklaan 114 1950 Kraainem Belgium


Groothandel / kleinhandel

Waarom?

Heusdens Spar Van Zon Leonidas

2 Situeer de collecterende handel en de distribuerende handel in de bloemensector.

collecterende handel

distribuerende handel

3 Lees de artikels over fair trade op www.optimumsite.be.

Fair trade verkoopt steeds beter in België

Bron: ipsnews.be en www.fairtrade.be

Schets per twee hoe de fair trade producten van bij de boeren tot bij de consument geraken. Vermeld zeker wie hier de groothandel en de kleinhandel vertegenwoordigt.


79

4 Binnenlandse handel, invoer, uitvoer, intracommunautaire verwerving, intracommunautaire levering, transithandel of veredelingsverkeer? Vul de woorden in in de onderstaande tabel. Misschien kun je niet alle woorden invullen en/of komen sommige woorden meerdere keren voor … Als je dit voor jezelf hebt opgelost, vergelijk je jouw oplossingen met die van een medeleerling. Als je verschillen hebt, zoek je samen naar de juiste oplossing. Tip: neem de kaart van Europa voor je, zodat je kunt nagaan welke landen tot de EU behoren!

Soort handel 1

Spijkerbroeken uit Roemenië naar kledingwinkel in Luik.

2

Kiwi’s uit Nieuw-Zeeland naar Delhaize in Gent

3

Pralines van Brussel naar Frankrijk

4

Uurwerken uit Zwitserland naar Antwerpen

5

Amerikaanse auto’s via de haven van Zeebrugge naar Oostenrijk

6

Ford Mondeo’s uit Genk naar Noorwegen

7

Audi A2 onderdelen uit Duitsland worden in Brussel verwerkt tot een Audi A2 die dan naar Duitsland wordt getransporteerd.

8

Aardbeien van Sint-Truiden naar Oostende

Reden

Trek pijlen op de onderstaande kaarten, zodat je duidelijk ziet over welk type handel het gaat. Begin de pijl met het land van oorsprong en eindig met het land van bestemming.

80


4 Ga naar www.optimumsite.be. Lees de tekst. a Verklaar het belang van de haven van Antwerpen voor Europa. b Verklaar het belang van de haven van Antwerpen in de transithandel. c Wat wordt bedoeld met de term ‘hinterland’. Zoek dit eventueel op op www.wikipedia.be .

5 Lees de volgende tekst. Diverse bedrijven besteden hun produktie uit in lage lonen landen. Door de loonveredeling zijn zogenaamde ‘kop-staartbedrijven’ ontstaan. Alleen het ontwerp (de kop) en de marketing (de staart) vindt nog hier plaats. Het tussenliggende gedeelte in het bedrijfsproces, de daadwerkelijke produktie, is naar elders verplaatst. Het aantal werknemers dat in Nederland nog in de kledingindustrie werkt is

ongeveer 12 000; in Belgische zo’n 30 000. Momenteel werken naar schatting 80 000 mensen in het buitenland voor rekening van Nederlandse bedrijven. De loonveredeling vindt vooral plaats in Midden- en Oost-Europa en NoordAfrika. Belgische kledingbedrijven hebben naar schatting alleen al in Tunesië 15 000 mensen werken bij directe dochterondernemingen. Maar ook in Azië vinden we dit terug.”

a Is hier sprake van veredelingsverkeer? Verklaar. b Wat is de reden van dit veredelingsverkeer? c Wat is het gevolg voor onze handel?

Tekort aan Lego dreigt Het gaat goed met het herstel van speelgoedfabrikant Lego, na jaren van verlies. Zo goed, dat het bedrijf de vraag naar de klassieke Legoproducten niet meer kan bijhouden. Nu al dreigen de meest populaire artikelen uit het aanbod te geraken in de aanloop naar Sinterklaas en Kerstmis. Dat de Deense speelgoedfabrikant het allemaal niet meer

geleverd krijgt, is behalve voor de kinderen ook voor de onderneming zelf heel vervelend. “Als verkoopleider zou ik graag meer afzetten, maar we hadden gen rekening gehouden met zo’n sterke vraag en we zitten aan de limiet van wat we aankunnen”, verklaart Mads Nipper, bij het Legoconcern verantwoordelijk voor markten en producten.

Klanten zijn kennelijk vooral op zoek naar de klassieke Legoproducten. De dozen met de Legopolitie en de Star Wars-resie riskeren het eerst uitverkocht te raken. Eén geruststelling toch voor ouders: het concernis niet van plan de prijzen op te drijven om de vraag weer onder controle te krijgen.

Lees de functies van de handel nog eens na. Welke functies van handel worden in het bovenstaande artikel niet bereikt? Verklaar dit bondig.

1 ___________________________________________________________________________________

2 ___________________________________________________________________________________


81

6 Voor de onderstaande oefening kun je per twee werken. Ga naar www.optimumsite.be, Statistiek, België in de wereld. a Welke 3 landen zijn de belangrijkste handelspartners van België?

b Waarom zou dit zo zijn?

c Maak in Excel een staafdiagram van de spreiding van de handel per continent. Plaats per continent de uitvoer en invoer naast elkaar. Voeg de grafiek bij in je map. i Wat valt je op als je naar Azië kijkt? Geef daarvoor een verklaring.

ii

7 Vorm groepjes van maximaal 5 leerlingen en kies een voorzitter. De voorzitter leest de stellingen voor. Per stelling geeft elke leerling een cijfer: 1: helemaal mee eens 2: geen mening 3: helemaal oneens Het cijfer 2 mag elke leerling slechts één keer gebruiken. Nadat je het cijfer hebt gegeven, motiveer je je antwoord bondig. Dat wordt door de voorzitter op een blad kort opgeschreven.

De stellingen: 1 Ik betaal geen euro voor een flesje ‘Fair trade’-fruitsap, want een ander flesje kost maar 0,75 euro. 2 Als ik in de winkel de keuze heb tussen een kiwi uit België of één Australië, kies ik voor de Belgische. Dat is veel duurzamer vermits er dan geen onnodige CO2-uitstoot is van het vervoer via het vliegtuig. 3 We moeten meer handel drijven met de arme landen omdat we hen zo een beter inkomen kunnen geven. 4 Grondstoffen, zoals koper en diamant, moeten de Belgische bedrijven zo goedkoop mogelijk importeren uit Congo. Dan moeten wij ook minder betalen voor de afgewerkte producten. 5 We mogen geen goedkope kledij kopen uit China en andere Aziatische landen, want dan verdwijnt onze kledingindustrie. Misschien wordt mijn moeder dan wel ontslagen op haar werk!

In een tweede ronde doorloop je de stellingen nogmaals en noteer je opnieuw het cijfer. Is het cijfer bij iemand aangepast? Waarom? Tenslotte stel je klassikaal de resultaten van je stellingenspel bondig voor.

82

Wat valt je op als je naar Afrika kijkt. Geef daarvoor een verklaring.


Stelling

Ronde 1 Aantal

Ronde 2 Aantal

1

1: 2: 3:

1: 2: 3:

2

1: 2: 3:

1: 2: 3:

3

1: 2: 3:

1: 2: 3:

4

1: 2: 3:

1: 2: 3:

5

1: 2: 3:

1: 2: 3:


Opmerkingen

83

Wat-en-hoe-overzicht Wat?

Hoe?

1 De begrippen handel en handelaar omschrijven.

1 Studeer de kernleerstof. In het volgende hoofdstuk wordt het begrip handelaar verder uitgediept.

2 De begrippen groothandel, kleinhandel, collecterende en distribuerende handel, binnenlandse en buitenlandse handel, intracommunautaire verwering en levering, invoer en uitvoer, doorvoerhandel en veredelingsverkeer omschrijven en toelichten met voorbeelden.

2 Studeer de kernleerstof. Neem een kaart van Europa en de wereld. Teken hierop alle mogelijke pijlen van België naar België, een land van de EU, niet EU en omgekeerd en benoem deze pijlen. Trek ook een pijl die door België gaat en benoem deze. Geef telkens een product dat aan deze pijl voldoet . 3 Studeer de kernleerstof. Neem een goed, zoals een nieuwjaarskaart, en ga na wat hiermee moet gebeuren (tijdstip levering, kwaliteit, hoeveelheid, waar).

3 De taak van een handelaar omschrijven.

84

4 De stakeholders van de handel toelichten aan de hand van een voorbeeld.

4 Studeer de kernleerstof. Maak een mindmap en zet daarop alle personen en organisaties met wie een handelaar rekening moet houden. Beeld je in jij die handelaar bent en dat je een grote winkel in … hebt.

5 De voornaamste functies van de handel schetsen en aan de hand van een voorbeeld verklaren.

5 Studeer de kernleerstof. Neem een goed, zoals een nieuwjaarskaart, en ga wanneer die moet geleverd worden, waar, hoeveel en welke kaarten (kwaliteit).

6 Het belang van de internationale handel voor België verklaren aan de hand van enkele voorbeelden.

6 De centrale ligging van België en zijn infrastructuur (havens, waterwegen, …) op een kaart van Europa analyseren.

7 Schematiseren met behulp van een mindmap.

7 Je gedachten gestructureerd weergeven in de vorm van een mindmap. Hieruit moet duidelijk blijken wat bij elkaar hoort en waaronder het thuishoort.

8 Bewust worden van de mogelijkheden die fair-trade biedt om de handel ‘eerlijk’ te maken.

8 Ga voor jezelf na waarom je bijvoorbeeld 25 euro meer zou willen betalen voor een flesje frisdrank, afkomstig van fair-trade.


2 Kan ik ook handelaar worden? Wat zul je leren?

• • • •

Het begrip handelaar kunnen omschrijven en toelichten met een voorbeeld. De verplichtingen van een handelaar opzoeken en bondig toelichten. De rechten van een handelaar opzoeken en bondig toelichten. In een spel een competitieve instelling aannemen, maar met respect voor de tegenstander.

Info & analyse Mag iedereen handelaar worden?

Volgens het handelsrecht is een handelaar: • Iedere persoon • die bekwaam is • daden van koophandel te stellen en hiervan • hoofdzakelijk of aanvullend • zijn gewoon beroep maakt. Een duidelijke definitie, maar misschien doen de onderstaande vragen je wel twijfelen … Zet een kruisje in de de grijze kolom ‘Ja’ als je denkt dat deze persoon handelaar mag worden. In het andere geval zet je een kruisje in grijze kolom ‘Neen’. Ja

Neen

Waarom?

Tine, 18 jaar, verkoopt wafels voor de scouts

Een politieman verkoopt na zijn uren levens verzekeringen Vladimir, 43 en van Russische nationaliteit, handelt in auto’s. Hij heeft geen beroepskaart. Nick, 17 jaar, verkoopt op de rommelmarkt zijn oude strips van Jommeke Leentje is bankbediende en helpt elk weekend in een frituur. Bvba Compuleen verhuurt computers

Piet had een taverne, maar is vorig jaar failliet verklaard. Hij had te weinig klanten en kon er eigenlijk zelf niets aandoen. Thema 3: Handel en handelaar | 2 Kan ik ook handelaar worden?

85

• Persoon: dit kan een natuurlijk persoon of een rechtspersoon zijn. • Bekwaam: onbekwaam zijn minderjarigen (minder dan 18 jaar), mentaal beperkt (zwakzinnigen en krankzinnigen), verkwisters en gevangenen met een straf van minimaal 5 jaar. Iemand die failliet verklaard werd, kan nog altijd een nieuwe handelszaak beginnen, tenzij de rechtbank van Koophandel de gefailleerde verboden heeft om handelaar te worden. De rechter kan dat beslissen wanneer blijkt dat de persoon in kwestie door een grove fout heeft bijgedragen tot het faillissement. • Bepaalde personen mogen geen handelaar worden omdat hun beroep niet te verenigen is met het beroep van handelaar. Dit zijn advocaten, rechters, notarissen, geestelijken en ambtenaren (tenzij ze toestemming krijgen). • Bovendien moeten niet-Belgen die in België als zelfstandige aan de slag willen, een beroepskaart aanvragen. Deze verplichting geldt niet voor mensen met een nationaliteit uit een land van de Europese Unie of Noorwegen of IJsland, of voor vreemdelingen met een verblijfsvergunning voor onbeperkte duur in België. • Daden van koophandel: in het Wetboek van Koophandel staat opgesomd wat ‘daden van koophandel’ zijn. De meest voorkomende zijn het kopen en verkopen van voedingswaren en goederen, bank- en verzekeringsactiviteiten, alle verrichtingen van industriële ondernemingen, enz. Sommige beroepen zijn echter uitgesloten, zoal een apotheker of een landbouwer. De handelsdaden moeten gesteld worden met de bedoeling winst te maken. • Gewoon beroep: dit kan hoofdzakelijk zijn of aanvullend. Belangrijk is dat de handelsdaden beroepsmatig moeten gebeuren. Zo zal een duivenliefhebber die duiven koopt en verkoopt geen handelaar zijn; een duivenfokker die dit beroepsmatig doet is wel handelaar. Vul nu de bovenstaande tabel nogmaals in. Zet een kruisje in de de witte kolom ‘Ja’ als je denkt dat deze persoon handelaar mag worden. In het andere geval zet je een kruisje in witte kolom ‘Neen’. Is er een verschil met de eerste ronde? Vermeld in de laatste kolom waarom deze persoon een handelaar kan zijn of niet.

Wat moet je doen als je wil starten als handelaar?

86

1

Elke handelaar heeft een zichtrekening bij een financiële instelling. Het rekeningnummer komt op elk document (factuur …) waarmee hij een betaling vraagt. De financiële instelling informeert de rekeninghouder over de stand van de rekening met rekeninguittreksels.

2

Alle natuurlijke personen die koopman zijn en de handelsvennootschappen moeten een passende boekhouding voeren. Alle verrichtingen in de onderneming moeten hierin worden genoteerd.

3

Bij een dreigend faillissement kan de handelaar bij de rechtbank van koophandel uitstel van betaling vragen aan zijn schuldeisers. De handelaar kan dan met een herstelplan een dreigend faillissement vermijden. Dit is het zogenaamd gerechtelijk akkoord (of concordaat).

Thema 3: Handel en handelaar | 2 Kan ik ook handelaar worden?

4

Een handelaar moet beschikken over een voertuig waarmee handelsgoederen worden getransporteerd. Er is geen criteria vastgelegd inzake het minimum aantal PK.

5

De handelaar kiest een ondernemingsloket om zich in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Dit loket geeft een uniek ondernemingsnummer van 10 cijfers. Via het ondernemingsloket krijgt de handelaar eveneens een btw-nummer. Het ondernemingsnummer geldt tevens als btw-nummer. Voorbeeld: BTW BE 0123.456.789 Vennootschappen moeten zich ook laten inschrijven in het Rechtspersonenregister (RPR). Voorbeeld: RPR Antwerpen betekent dat de vennootschap is ingeschreven in het Rechtspersonen register van de griffie van de handelsrechtbank van Antwerpen.

6

De handelaar moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en een ziekenfonds om in orde te zijn met de sociale verzekering. Je hebt dan recht op uitkeringen zoals kinderbijslag, pensioen en ziekte- en invaliditeitsuitkeringen.

7

Betwistingen tussen handelaars worden afgehandeld voor de Rechtbank van Koophandel.

Vul de tabel in op basis van deze artikels. Sommige artikels zijn misschien geen verplichting of een recht … Je moet ze dan ook niet opnemen in de tabel. Vergelijk dan je antwoorden met een medeleerling, en bespreek eventuele verschillen in je antwoord. Zoek samen naar de juiste oplossing. Plichten van de handelaar Nr. artikel

omschrijving

Motief

Rechten van de handelaar Nr. artikel

omschrijving

Motief


87

Kernleerstof Een handelaar is is een persoon die bekwaam is daden van koophandel te stellen met de bedoeling winst te maken en hiervan hoofdzakelijk of aanvullend zijn gewoon beroep maakt. Er kunnen zaken zijn waardoor je niet kunt starten: • minderjarig; • een vreemde nationaliteit hebben tenzij je een beroepskaart hebt; • een onverenigbaar beroep zoals een notaris, advocaat, politie …; • niet handelingsbekwaam zijn (bv. zwakzinnig); • veroordeeld zijn. De plichten Bij het ondernemingsloket langsgaan

De rechten Beschermd tegen oneerlijke concurrentie

Een zichtrekening openen Een boekhouding voeren Aansluiten bij een sociale verzekeringskas en een ziekenfonds Het huwelijksvermogensstelsel kenbaar maken

Nieuwe start na een faillissement Rechtbank van Koophandel bij betwistingen tussen handelaars Gerechtelijk akkoord

Kennis van bedrijfsbeheer (+ vestigingsattest) Geijkte maten en gewichten Handelsnaam voor vennootschappen

Sleutelwoorden: Handelaar – daden van koophandel – ondernemingsloket – ondernemingsnummer huwelijksvermogensstelsel – bedrijfsbeheer – vestigingsattes – Rechtbank van Koophandel gerechtelijk akkoord – concordaat – kruispuntbank van ondernemingen

88


Rechtbank van Koophandel oneerlijke concurrentie nieuwe start na faillissement

rechten

gerechtelijk akkoord

Kruispuntbank van ondernemingen (KBO)

natuurlijk of rechtspersoon

ondernemingsnummer ondernemingsloket

daden van koophandel

BTW-nummer

gewoon beroep huwelijkscontract

handelaar

zichtrekening sociale verzekeringskas en ziekenfonds boekhouding

hoofdzakelijk of aanvullend bedoeling om winst te maken handelingsbekwaam

plichten

kennis bedrijfsbeheer

attest bedrijfsbeheer gereglementeerde beroepen

wat?

onverenigbaar

zwakzinnigen, veroordeelden, ...

politie advocaten, ...

vestigingsattest

geijkte maten en gewichten


89

Oefeningen

1 Het bingospel!

Elke leerling schrijft op een pagina in willekeurige volgorde de cijfers 1 tot en met 10 onder elkaar (niet 1 2 … maar door elkaar!). Je leerkracht heeft de cijfers 1 tot 10 in een doosje liggen en trekt voor elke ronde een cijfer. Het getrokken cijfer wordt niet opnieuw in de doos gelegd. Alleen de leerlingen die het getrokken cijfer bovenaan op hun blad hebben staan, mogen deze ronde meespelen. Ze beantwoorden de vraag die de leerkracht voorleest (die vraag vind je ook hieronder). Als de vraag correct is opgelost, mogen ze het cijfer op hun blad schrappen. Voor elke vraag heb je 1 minuut om het antwoord op te zoeken in de cursus of in de brochure ‘Starten met een eigen zaak’. Deze kan je downloaden van de website www.starterservice.be . De leerling die het eerst alle cijfers heeft doorgestreept, is winnaar.

Hieronder kun je jouw antwoord en het correcte antwoord noteren. Jouw antwoord

1

Een winkelier moet zijn basiskennis van bedrijfsbeheer kunnen aantonen.

2

Als een groothandelaar in meel zijn verkoopfacturen aan de bakker niet betaald krijgt, moet hij zich wenden tot de Rechtbank van Koophandel.

3

Een Belgische handelaar moet een beroepskaart aanvragen.

4

In het ondernemingsloket moet je je BTW-nummer aanvragen.

5

Elke handelaar moet zich aansluiten bij een vakbond.

6

Een handelaar moet een brandverzekering afsluiten voor zijn handelszaak.

7

Om te kunnen genieten van een o.a. pensioen is een handelaar verplicht zich aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.

8

In de Kruispuntbank van Ondernemingen kan iedereen alle gegevens van alle handelaars raadplegen.

9

Lucas en Fiene zijn getrouwd zijn met een huwelijkscontract. Ze hebben gekozen voor scheiding van goederen. Wanneer de handelszaak van Fiene failliet zou gaan, kunnen alleen haar eigen bezittingen worden aangesproken; die van Lucas blijven beschermd.

Juist antwoord

10 Elke onderneming moet een logo maken, dat op alle handelsdocumenten moet vermeld worden.

90


2 Neem de publicatie ‘Starten met een eigen zaak’. Heb je voldoende kennis van bedrijfsbeheer als je:

a afstudeert aso economie-wiskunde? __________________________________________

b afstudeert aso Latijn-wiskunde? ______________________________________________

c afstudeert tso handel? ________________________________________________________

d afstudeert bso kantoor? _______________________________________________________

3 Tom zijn vader wil bakker worden. Maar hij weet (nog) niet welke vergunningen hij allemaal nodig heeft. Wil jij hem even helpen? Zoek op de website van www.optimumsite.be à Kies een thema en gebruik eventueel de brochure ‘Starten met een eigen zaak’.

Naam attest

Bedoeling

Nodig of niet?

kennis van boekhouden … aantonen bewijs van beroepskennis leveren is de hygiënereglementering geldig Milieuvergunning

Tip: zoek ook op http://wegwijzer.milieuinfo.be/ ‡ Start

4

Tip: meer info vind je bij www.startersservice.be ‡ Thema Ondernemingsloket

Van wie is deze reclame?

Verklaar de foto bij deze advertentie.


91

5 Lees de onderstaande tekst

Leuvense verkoopt gezelschaps spelen op internet Carine Laermans uit Wilsele heeft haar droomjob gevonden: ze verkoopt gezelsschapsspelen voor volwassenen via internet. Een markt die nog maar in haar kinderschoenen staat, maar ze rekent op veel meer geïnteresseerden. Weg met tv en computer, gezelschapsspelen zijn weer ‘in’. Laermans probeert van haar hobby haar beroep te maken. “Het uittesten van spelen is inderdaad evenveel plezier als werk,” geeft Laermans toe. Voorlopig doe ik het nog in bijberoep, maar vroeg of laat maak ik er wel mijn hoofdberoep van. Het probleem zit nu nog in het ‘internetgedeelte’. De Belgen zijn niet zo tuk op shoppen via internet. Bron: Het Laatste Nieuws, 04-11-2006

Wat betekent dat Carine haar ‘droomjob’ in bijberoep uitoefent? Lees eerst de achtergrondinformatie die je vindt op www.optimumsite.be ‡ kies een thema.

Wat zal ze dan moeten doen als ze wil beginnen in hoofdberoep?

Waarom zou Carine gekozen hebben om handelaar in bijberoep te zijn?

6 Lees de onderstaande artikels.

1

Btw-ontduiker krijgt tien jaar beroepsverbod De 62-jarige Louis V. uit Nazareth mag van de rechter in Gent tien jaar lang geen handel meer drijven. Voor het ontduiken van btw moet hij ook zes maanden de cel in. Louis V. schreef eind mei vorig jaar zijn nieuwe handelsvennootschap niet in bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen en deed geen btw-aangifte. Volgens zijn advocaat liet Louis V. zich verkeerd adviseren. De man werd eerder al in Antwerpen veroordeeld voor het opzetten van een btw-carrousel. Bron: Het Laatste Nieuws, 25-01-2007

2

Verbeurdverklaring van 13 miljoen euro voor sigarettensmokkelaars

92

3

De Genste correctionele rechtbank sprak maandag tegen de kopstukken van een internationale bende sigarettensmokkelaars een verbeurdverklaring van meer dan 13 miljoen euro uit. Dat bedrag beschouwde de rechter als illegale inkomsten uit de smokkel van Oost-Europa via België naar Groot-Brittannië. De bendeleider, een 40-jarige man uit Waasmunster, kreeg vijf jaar effectieve celstaf. De handelaar uit Waasmunster kreeg bovendien een beroepsverbod van 10 jaar en werd voor 10 jaar uit zijn rechten ontzet. De twee andere spilfiguren, een 30-jarige Pool en een 34-jarige man uit Sint-Niklaas, moeten elk drie jaar de cel in.

Bron: Belga, 12-03-2007


Horeca houdt zich aan regels In 2006 vielen de politie en de controlediensten binnen in zeventien restaurant en snackbars. Ook vorig jaar moest geen enkele zaak dicht om hygiënische redenen. Eén zaakvoerder moest de deuren sluiten omdat hij noch over een beroepskaart, noch over een gelBron: Het Nieuwsblad, 06-01-2007 dige bewijsvergunning beschikte.

• Kunnen de handelaars uit deze drie artikels nog handelsactiviteiten doen? Waarom (niet)? Artikel 1: __________________________________________________________________________

Artikel 2: __________________________________________________________________________

Artikel 3: __________________________________________________________________________

• Moeten alle handelaars die in België werken een beroepskaart hebben?

7 Lees het onderstaande artikel

Belgische Spaarunie uit de problemen De Belgische Spaarunie (BSU) uit de Rubensstraat in Turnhout heeft een gerechtelijk akkoord overleefd, en zoiets gebeurt uiterst zelden. De rechtbank van koophandel in Turnhout sloot dinsdag het gerechtelijk akkoord positief af. BSU is een onafhankelijk makelaarskantoor en maakt deel uit van een groep waartoe ook de Belgische Financiële Dienst, de Kempense Financiële Dienst en de Antwerpse Financiële Dienst behoren. Er werken zo’n zeventig personen. In september 2004 kwam het bedrijf in de problemen omdat een Luxemburgse verzekeraar geen commissielonen wilde doorstorten. BSU kreeg van de rechtbank van koophandel een gerechtelijk akkoord.

Advocaat Tom Robeyns was een van de commissarissen die BSU onder de hoede nam. “Op dat ogenblik kampte het bedrijf met 800.000 euro schulden”, legt Robeyns uit. “Samen met een revisor werkten we een afbetalingsplan uit waarbij de gewone schuldenaars gedurende 24 maanden een dividend kregen en de bevoorrechte schuldeisers zoals belastingen en RSZ gedurende 18 maanden. BSU heeft het plan twee jaar strikt nageleefd. Dinsdag brachten we verslag uit bij de rechtbank en het concordaat werd op een positieve manier afgesloten. Dat is de voorbije jaren niet meer gebeurd in Turnhout.” Bron: Gazet van Antwerpen, 01-03-2007

Wat houdt een gerechtelijk akkoord of concordaat in?

Waarom staat in de theorie het gerechtelijk akkoord onder de titel ‘rechten van de handelaar’?


93

Wat-en-hoe-overzicht Wat?

Hoe?

1 Het begrip handelaar omschrijven en toelichten met een voorbeeld.

1 Studeer de kernleerstof. Schrijf de definitie van een handelaar op en geef een voorbeeld bij elk onderdeel van de definitie.

2 De verplichtingen van een handelaar opzoeken en bondig toelichten.

2-3 Gebruik de brochure ‘Starten met een eigen zaak’, de website www.startersservice.be, of dit handboek. Zoek aan de hand van deze bronnen op welke de plichten en rechten zijn van de handelaar. Aan de hand van een probleemstelling deze bovenstaande bronnen raadplegen om een besluit te nemen inzake plichten en rechten van de handelaar.

3 De rechten van een handelaar opzoeken en bondig toelichten.

4 In een spel een competitieve instelling aannemen, maar met respect voor de tegenstander.

94

4 Speel het spel voor jezelf en tracht dit zo goed mogelijk te spelen. Neem vooraf goed de spelregels door. Na het spel evalueer je voor jezelf wat je hiermee geleerd hebt.


Thema 3: Handel en handelaar 1 Wat is handel?

Recommend Documents