Tenslotte wens ik je veel lees- en werkplezier; dat je in dit e-book methoden mag ontdekken waarmee je kinderen opnieuw kunt laten opbloeien!

2

VOORWOORD Dit boek is tot stand gekomen vanuit mijn eigen behoefte als coach. Over de oorzaken van leerproblemen is namelijk enorm veel geschreven. Hierbij kun je denken aan publicaties over diagnoses als ADHD, ADD, PDD-NOS, beelddenken en dyslexie. Bij mijn zoektocht naar methoden om leermoeilijkheden bij andersdenkende kinderen te verminderen, kwam ik erachter dat hierover maar weinig materiaal voorhanden is. Bij de kern aanpakken Bij probleemgedrag wordt vaak te snel een diagnose gesteld, waarna kinderen bijvoorbeeld medicijnen (zoals Ritalin) krijgen voorgeschreven. Zo is het probleem opgelost voor de omgeving. Een kind gaat zich bijvoorbeeld rustiger gedragen in de klas. De kern van het probleem blijft echter ongemoeid. In mijn visie dient het kind centraal te staan. Vanuit zijn/haar talenten en mogelijkheden kan gewerkt worden aan gewenste verandering. Hierbij speelt de omgeving een actieve rol. Ook ouders/verzorgers, docenten en coaches die ik heb gesproken, geven aan dat veelal voor een korte termijn oplossing wordt gekozen. Daarbij merken docenten op dat zij vaak niet beschikken over het juiste lesmateriaal voor deze kinderen. Meestal werken zij vanuit één methode en passen die toe op de hele groep. Plezier Met dit werkboek reik ik technieken aan waarmee je als ouder/verzorger, docent of coach leerproblemen kunt aanpakken. Aan de hand van deze methoden ontdekken kinderen dat zij hun leermoeilijkheden zélf kunnen oplossen. Zo krijgen zij meer controle en zelfvertrouwen. Hierdoor kunnen zij zich bijvoorbeeld beter handhaven op school. Het kind krijgt de kans zichzelf te ontplooien en met veel plezier in het leven te staan. Dankwoord Graag wil ik Mathilde Olthof bedanken voor haar mooie illustratie op de voorkant; Nieke van der Wal voor de tekstuele aanpassingen; alle kinderen die met de methoden hebben gewerkt voor hun feedback; ouders voor hun inbreng; collega professionals, docenten en alle anderen voor hun input. Hierbij verdienen mijn man Dirk en kinderen zeker een belangrijke vermelding. Zij hebben mij de ruimte en inspiratie gegeven om dit boek te schrijven. Tenslotte wens ik je veel lees- en werkplezier; dat je in dit e-book methoden mag ontdekken waarmee je kinderen opnieuw kunt laten opbloeien! Warme groet, Maaike De Haan, Kindercoach www.dehaancoaching.net

© 2011 Maaike de Haan. Alle rechten voorbehouden. Je mag artikelen of delen hiervan elders publiceren, maar alleen met vermelding van het copyright en de naam van de website www.dehaancoaching.net. Stel mij hiervan altijd op de hoogte!

3

INHOUDSOPGAVE 1. 1.1 1.2

De werking van het brein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Soorten breinprofielen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Een andersdenkend kind herkennen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4 6 8

2. 2.1

Knelpuntenladder versus Mogelijkhedenladder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Toepassing Knelpuntenladder en Mogelijkhedenladder . . . . . . . . . . . . . . .

9 10

3. 3.1 3.2 3.3

Coachingvaardigheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LSD-techniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De wondervraag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Feedback regels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12 12 14 15

4. 4.1 4.2 4.3

Oefeningen voor ontspanning en aandacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grondingoefeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aandachtoefeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nog vijf tips om te leren ontspannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16 16 17 18

5. 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Methoden voor diverse vakken op school . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Methode om het hoofd te ordenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Methode voor de spelling van woorden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Methode voor woordjes leren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Methode voor rekenen (metriekstelsel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Methode om huiswerk goed te plannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Methode om spreekbeurten en toetsen voor te bereiden . . . . . . . . . . . . . .

20 20 22 23 25 29 30

6.

Omgeving en hersengymnastiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

Werkbladen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Werkblad mindfulnessoefening rozijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Werkblad metaforen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Werkblad honderdvel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Werkblad agenda/tijd indelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35 35 36 39 40

Bronvermelding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Breinvoorkeuren; Neethling Brain Instruments (NBI®) . . . . . . . . . . . . . . . . . ‘Ik leer anders’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

42 42 43

Inspiratiebronnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

44

Literatuurlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

Nawoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46


4

1. DE WERKING VAN HET BREIN Alles wat je… hoort, proeft, ruikt, ziet, voelt, …gaat via zenuwen naar de hersenen. Hiermee… denk, droom, onthoud, leer …je. Het brein kun je vergelijken met een fabriek, waarin van alles en nog wat gebeurt. De laatste jaren hebben onderzoekers veel over de werking van dit deel van het hoofd ontdekt. Net als bij spieren maak je je brein sterker door oefening en training. Hierdoor kun je je hersenen ontwikkelen, waardoor je ergens bijvoorbeeld beter en handiger in wordt. Het brein telt ongeveer 100 miljard hersencellen; onvoorstelbaar veel! Daarbij bestaan de hersenen uit twee delen: een linker- en een rechterhelft. Deze hersenhelften staan niet los van elkaar, maar zijn eigenlijk één geheel. Zij zijn met elkaar verbonden door een bundel zenuwstrengen (de hersenbalk).


5

Naar de functie van de linker- en rechterhersenhelft zijn diverse onderzoeken gedaan, onder andere door de Duitse arts Franz Joseph Gall in 1828; de Franse neuroloog Marc Dax in 1836; de Amerikaanse psychologische theoreticus Isabel Briggs Myers en de Amerikaanse hoogleraar psychobiologie Roger W. Sperry in 1940; en later door diezelfde Roger W. Sperry en de Amerikaanse neuroloog Michael S. Gazzaniga. Vrij recentelijk heeft de Zuid-Afrikaanse internationale ‘goeroe’ van de creativiteit dr. Kobus Neethling de Neethling Brain Instrument (NBI) en de acht dimensies van breinvoorkeuren ontwikkeld. De Haan Coaching beschikt over de licentie om de vragenlijsten van Neethling af te nemen. Deze worden veelvuldig gebruikt bij ouder- en kindconsulten. Volgens dr. Neethling kunnen de hersenen opgedeeld worden in vier kwadranten en per kwadrant weer in twee dimensies. Dit levert het volgende plaatje op:

L1

R1

L2

R2

Het ‘Neethling Whole Brain’ acht dimensies model.


6

1.1 SOORTEN BREINPROFIELEN L1 Realist Je geeft de voorkeur aan helder denken en concrete informatie. Daarbij richt je je graag rechtstreeks op een doel zonder allerlei omwegen. Het resultaat moet het liefst glashelder zijn, bij voorkeur uitvoerbaar met duidelijke richtlijnen en zonder kans op misinterpretatie. Je weegt voor- en nadelen af en bent je bewust van de consequenties van je keuze. Analyticus Je wilt de kern ontdekken van zaken waarbij je betrokken bent. Je graaft daarom graag dieper om resultaten te bereiken. Je verbindt het liefst cijfers of metingen aan onderwerpen. Je gaat voor zekerheid en daardoor bereken en onderzoek je de voorwaarden en omstandigheden voordat je aan de slag gaat. Je verlangt naar tastbaar bewijs en verzamelt daarvoor alle benodigde informatie voordat je begint. L2 Consoliderende Je houdt van omstandigheden waar tradities, beproefde methoden en protocollen gerespecteerd en gevolgd worden. Ook heb je graag dat regels en voorschriften vastliggen, waardoor je op methodische en zorgvuldige wijze kunt werken. Het liefst werk je in een nette, veilige en stabiele omgeving met kundige, loyale en betrouwbare mensen. Volbrenger Je plant, organiseert en regelt graag. Hierbij is je benadering ordelijk, systematisch en gedetailleerd. Je bent iemand die dingen graag uitvoert. Je houdt ervan zaken in gang te zetten, waarbij je zelf deelneemt aan de uitvoering. Het liefst werk je via een schema of een ‘nog-te-doen-lijst’ om zaken te beheren en toezicht te houden. Volharding, doelgerichtheid en nut hebben bij jou hoge prioriteit. R2 Socialiser Je bent een ‘mensen-mens’; je omringt jezelf graag met mensen en wilt deel uitmaken van bijeenkomsten en grote groepen. Ook neem je initiatieven om mensen samen te brengen in werk of ontspanning. Informatie uitwisselen en consensus bereiken vind je belangrijk. Hierbij moedig je anderen aan ook ideeën in te brengen. Je netwerkt graag en krijgt positieve energie van het gezelschap van anderen. Empathiser Je komt anderen graag tegemoet met hulp en assistentie. Je verleent je diensten op een zorgzame en invoelende wijze, zonder jezelf daarbij op de voorgrond te dringen. Hierbij vertrouw je op je intuïtie. Je moedigt anderen graag aan om iets te bereiken. Je hecht grote waarde aan een positieve, zorgzame en stimulerende omgeving. Misschien heb je niet veel vrienden, maar je weet de kameraadschap van enkele zeer goede vrienden en familie op waarde te schatten. Je hebt de neiging hun belangen boven die van jezelf te plaatsen.


7

R1 Scenariodenker Je ziet graag de verbinding tussen heden, verleden en toekomst. Mogelijk maak je hierbij zelfs prognoses en doe je voorspellingen. Terwijl je je toekomst plant en vormgeeft, houd je ervan om bestaande benaderingen ter discussie te stellen en naar het ‘waarom’ te vragen. Onbetreden paden, nieuwe ervaringen en onzekerheden vormen voor jou een uitdaging. Je overweegt talloze mogelijkheden en schrikt niet terug wanneer je daarmee wellicht een nieuwe trend aanboort. Je vult graag de hiaten tussen huidige en toekomstige mogelijkheden. Verbeelder Je houdt van het gebruik van metaforen en denkt graag in beelden om ervaringen te beschrijven. Als je naar iemand luistert, zit je meestal te schetsen of te tekenen. Vaak speel je met onmogelijke ideeën of je dagdroomt, fantaseert en stijgt boven de gangbare denkpatronen uit. Je bent reflectief en meditatief, meestal onsystematisch, soms op het chaotische af en doet dingen het liefst op je eigen manier. Vaak ontdek je via ongebruikelijke wegen nieuwe inzichten en koester je buitenissige ideeën. De vier kwadranten in woord en beeld: L1 - realist & analyticus

R1 - scenariodenker & verbeelder

L2 - consoliderende & volbrenger

R2 - socialiser & empathiser


8

1.2 EEN ANDERSDENKEND KIND HERKENNEN Twintig vragen waarmee je een andersdenkend (=rechtsgeoriënteerd) kind kunt herkennen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

Is het kind wiebelig? Heeft het kind problemen met tekenen of het handschrift? Heeft het kind mogelijk laat leren lopen? Is het kind overgevoelig voor kritiek? Heeft het kind allergische of astmatische klachten (aan keel, neus en oren)? Maakt het kind graag constructies met speelgoed, zoals Lego? Is het kind goed in het oplossen van puzzels en doolhoven? Is het kind handig met spellen als Nintendo, Wii en Xbox? Als je je kind een boek twee of drie keer hebt voorgelezen, kan het dan de ontbrekende woorden foutloos invullen? Wordt het kind gemakkelijk afgeleid of droomt hij/zij veel? Kan het kind moeilijk een opdracht op een consistente manier afwerken? Heeft het kind de neiging eerst te doen en dan te denken? Is het kind gevoelig voor het contact met de leerkracht? En beïnvloedt dat zijn/haar resultaten? Moeten de etiketten uit zijn/haar kleding geknipt worden? Kledingstukken die lekker zitten en zacht zijn, hebben de voorkeur? Raakt het kind erg overweldigd door sportevenementen, rumoerige feestjes, drukke markten en pretparken? Moet het kind constant worden herinnerd om bepaalde taken te doen? Is het chaotisch? Is het kind erg competitief en een slechte verliezer? Heeft het kind een goed gevoel voor humor? Begrijpt hij/zij meer dan gemiddeld creatieve woordspelingen? Heeft het kind levendige, gedetailleerde herinneringen aan een zomervakantie of een andere gebeurtenis van één of twee jaar geleden? Zoekt het kind vaak naar woorden op het plafond of op de muur, wanneer je hem wat vraagt?

Wanneer meer dan negen antwoorden met ‘ja’ zijn beantwoord, zal het kind rechtsgeoriënteerd zijn. Beelden in plaats van woorden Deze kinderen gaan vaak intuïtiever en willekeuriger te werk dan hun leeftijdsgenootjes en hebben de neiging informatie in beelden op te slaan. Zij herinneren zich plaatjes in plaats van namen of woorden. Een rechtsgeoriënteerd kind heeft een uitstekend visueel geheugen. Zo hebben zij hebben een voorsprong in de wereld van beelden, maar een achterstand in de woordenwereld. Ook kost het automatiseren en logisch ordenen van de aangeboden leerstof op school hen veel moeite. Tegenwoordig wordt lesmateriaal nog vaak linksgeoriënteerd aangeboden. Een andersdenkende leerling heeft hier moeite mee en zal daardoor problemen ondervinden.


9

2. KNELPUNTENLADDER VERSUS MOGELIJKHEDENLADDER

De Haan Coaching heeft de Knelpuntenladder versus Mogelijkhedenladder ontwikkeld op basis van de logische niveaus van leren van de Britse antropoloog Gregory Bateson. Leerproblemen ontdekken De Knelpuntenladder wordt gebruikt om de moeilijkheden bij het leren te ontdekken: op welk niveau zit het knelpunt, waardoor het kind niet goed tot ontwikkeling en ontplooiing kan komen. Het probleem wordt duidelijk. Lees de ladder van onder naar boven! Vervolgens kan het knelpunt aan de hand van de Mogelijkhedenladder worden aangepakt en veranderd. Lees deze ladder van boven naar onder! Als coach of docent loop je dus letterlijk met het kind en/of de ouder/verzorger alle niveaus langs. Hierbij stel je open vragen.


10

2.1 TOEPASSING KNELPUNTENLADDER EN MOGELIJKHEDENLADDER

gewenste situatie (Mogelijkhedenladder omlaag)

doel/missie identiteit/jezelf geloof/overtuiging mogelijkheden/vaardigheden/leerstijlen gedrag omgeving huidige situatie (Knelpuntenladder omhoog)

Je kunt de volgende open vragen per item stellen. Hiermee krijg je inzicht in de huidige situatie (de knelpunten) en kun je mogelijkheden creëren voor de toekomst. Aan de hand van dit inzicht ga je met het kind aan de slag om de knelpunten op te heffen. Je kunt de ladder ook nog ‘op en neer’ gaan met de ouder/verzorger om tot een complete aanpak te komen. Omgeving: (thuis/school)

“Waar?” (bijvoorbeeld bij pesten: “Waar wordt je gepest?”) “Wanneer?” “Waar reageer je dan op?”

Gedrag: (thuis/school)

“Wat doe je dan?” “Wat zijn hierbij mijn taken?”

Vaardigheden:

“Hoe ervaar je dingen, hoe komen ze bij je binnen?” “Hoe doe je dat?” “Wat lukt je goed?” “Wat lukt je minder goed?”


11

Geloof/overtuiging: “Waarom doe je de dingen zoals je ze doet?” “Waar geloof je in?” “Wat is voor jouw belangrijk?” Identiteit/jezelf:

“Wie ben je?” “Wat wil je uitstralen?” “Hoe zien anderen jou thuis?” “Wat vinden anderen (bijvoorbeeld vriendjes) van jou op school?

Doel/missie:

“Waarom wil je……zijn?” “Wat is je doel?” “Wat levert dat voor je op?”


12

3. COACHINGVAARDIGHEDEN 3.1 LSD-TECHNIEK De kunst van het vragen stellen ligt besloten in de LSD-formule: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Luisteren Actief luisteren kan op twee manieren: 1. non-verbaal: hierbij blijkt actief luisteren uit oogcontact, knikken, gezichtsuitdrukking en lichaamshouding. 2. verbaal: je laat zien dat je actief luistert door het plaatsen van volgertjes, zoals ‘hm, hm’, ‘echt?’, ‘oh ja?’, ‘toch?’. Deze volgertjes hebben twee functies: - je geeft aan, zoals de naam al zegt, dat je de ander volgt, dat je hem begrijpt; - je stimuleert de ander door te gaan. Om het stimulerend effect van verbale volgertjes duidelijk te maken, kun je je een gesprek voorstellen waarbij jij aan het woord bent en de ander even niet ‘humt’ of ‘ja’ zegt. Wanneer je gesprekspartner dan ook niet knikt, kun je je afvragen of de ander nog wel luistert of met zijn/haar aandacht ergens anders zit. Een goede luisteraar let aandachtig op wat de ander te zeggen heeft. Aandachtspunten hierbij zijn: - de woorden (wat zegt iemand letterlijk); - de manier waarop de ander de woorden uitspreekt (toon, volume, kracht); - de lichaamstaal (houding, gebarentaal, gezichtsexpressie). Samenvatten Heeft je gesprekspartner zijn/haar betoog afgerond, dan vat je in je eigen woorden samen wat is gezegd. Hierdoor check je of je de boodschap goed hebt begrepen. Is dit niet het geval, dan geef je de ander de gelegenheid aan te vullen of te corrigeren. Samenvattingen geven structuur aan een gesprek. Voorbeelden van samenvatten: "Als ik je goed heb begrepen, vind jij dat ..." "Je zegt dus dat ..." In een samenvatting geef je in je eigen woorden de kern van de boodschap van je gesprekspartner weer. Hierbij geef je de ander ruimte om te corrigeren. Het gaat er immers om te achterhalen of jij de boodschap goed hebt begrepen. Het effect van samenvatten is dat de ander zich begrepen voelt. Hij/zij hoeft één en ander niet nog een keer te vertellen. Bovendien werkt de samenvatting als een doorvraag en stimuleert de ander nog iets aan zijn /haar verhaal toe te voegen. Samenvatten is bij uitstek een manier om misverstanden in de communicatie tussen twee mensen te voorkomen. Daarnaast breng je hiermee structuur aan in het gesprek. Zo benadruk je onderwerpen waar jij dieper op in wilt gaan en laat andere items liggen. Op deze manier kun je accenten aanbrengen, waardoor je meer grip krijgt op de conversatie. © 2011 Maaike de Haan. Alle rechten voorbehouden. Je mag artikelen of delen hiervan elders publiceren, maar alleen met vermelding van het copyright en de naam van de website www.dehaancoaching.net. Stel mij hiervan altijd op de hoogte!

13

Geresumeerd luidt de functie van samenvatten: - de ander laten merken dat je luistert en hem/haar stimuleren verder te vertellen; - de inhoud van het gesprek checken en structureren. Doorvragen Bij doorvragen wordt doorgegaan op hetgeen je gesprekspartner net heeft gezegd. Je diept het onderwerp verder uit, omdat je het nog niet goed begrijpt of er meer over wilt weten. Voorbeelden van doorvragen: “ Je zei dat er onenigheid is in de OGO-groep, waar ligt dat dan aan?” “ Hoe bedoel je verschil van mening?” “ Hoe komt het dat het zo snel gelukt is?” De voorbeelden tonen aan dat de ander gelegenheid krijgt zijn/haar verhaal verder uit te bouwen; hij/zij krijgt de ruimte. Ook heel algemene vragen kunnen prima als doorvraag dienst doen: “ Waarom geloof je dat?” “ Kun je daar wat meer over vertellen?” Waarschijnlijk is het je al opgevallen dat bijna alle voorbeeld doorvragen open vragen zijn. Eigenlijk is dit heel logisch, want met open vragen komt de meeste informatie los en dat is de bedoeling bij doorvragen. Alleen het laatste voorbeeld is in feite een gesloten doorvraag, die de ander ook alleen met ja of nee kan beantwoorden. In de praktijk werkt dat natuurlijk niet zo. Wanneer iemand meer weet, zal hij/zij dat na deze doorvraag heus wel gaan vertellen. Een doorvraag bestaat soms uit alleen een korte aansporing, zoals ‘vertel eens’. De toon van deze aansporing zorgt ervoor dat de ander deze uiting opvat als een uitnodiging om verder te praten en niet als een bevel. Speur naar aanknopingspunten om door te vragen. Wees hierbij alert op vaagheden, subjectieve uitlatingen, aannames, algemene waarheden en formuleringen met 'moeten' of 'kunnen'. Deze taalpatronen verhullen vaak waardevolle informatie. Let op wat de ander zegt en op wat hij niet zegt. Zo krijg je meer informatie los. Voorbeelden: "Mijn medewerkers zijn blij. De directie is tevreden." → Doorvragen: “Hoe weet je dat?” "Ik moet doorzetten. Ik moet sterk zijn. Ik moet dit beleidsplan op tijd afhebben." → Doorvragen: “Wat gebeurt er als je dat niet doet?” "Ik kan dit niet. Ik kan afdeling X hier niet mee opzadelen." → Doorvragen: “Wat weerhoudt je?” "Niets gaat goed. Overal vallen mensen mij lastig.” → Doorvragen: “Kun je geen enkele uitzondering noemen?”


14

3.2 DE WONDERVRAAG De wondervraag is een bekende oplossingsgerichte techniek. Deze methode is tijdens een therapiesessie uitgevonden door de Amerikaanse psychotherapeut Insoo Kim Berg. Bij de wondervraag wordt een reeks vragen als volgt gesteld: “Mag ik je een vraag stellen die misschien een beetje vreemd is? Stel … dat nadat wij ons gesprek beëindigen, jij naar huis gaat … en je dag afmaakt … terwijl je doet wat je normaal doet … en dan ga je naar bed. En terwijl je slaapt … gebeurt er een wonder en de problemen waarvoor je hier nu zit, zijn verdwenen. Maar je slaapt, dus je weet niet dat het wonder heeft plaatsgevonden. Als je morgen wakker wordt, wat zullen dan de eerste dingen zijn waaraan je merkt dat het wonder heeft plaats gevonden?” Hierop kun je dan doorvragen. Je kunt kinderen ook laten tekenen, dit werkt voor hen soms nog veel beter.


15

3.3 FEEDBACK REGELS Feedback geven: Feiten:

- wat merk je op? - geef ik boodschappen (“Ik zie dat …”)? Beschrijf het gedrag dat je ziet en/of hoort concreet en specifiek (objectief), bijvoorbeeld: “Ik zie dat je rode vlekken krijgt.”

Interpretatie:

- wat is het effect volgens jou? - geef ik boodschappen?

Veranderbaar gedrag:

omschrijf het gedrag dat veranderd kan worden: - “Ik zou het in deze situatie op de volgende manier aanpakken …” - “Heb je al eens gedacht aan …”

Wacht de reactie af; geef de ontvanger ruimte te reageren. Feedback ontvangen: Luisteren:

tot je door laten dringen.

Zwijgen:

de boodschapper niet in de rede van vallen.

Accepteren:

niet gaan verdedigen.

Reageren:

verken samen achtergronden of oplossingen, vraag om verduidelijking (stel elkaar vragen of ga samen brainstormen).


16

4. OEFENINGEN VOOR ONTSPANNING EN AANDACHT 4.1 GRONDINGOEFENINGEN Grondingoefeningen helpen bij drukte en onrust. Deze oefeningen zorgen ervoor dat je letterlijk en figuurlijk stevig met beide benen op de grond komt. Vaak zitten wij teveel in ons hoofd. Ook bij kinderen zie je dit. Grondingoefeningen halen je in het hier en nu. Door aandachtig de voeten te gebruiken, kan de energie weer door je hele lijf stromen. Deze oefeningen kunnen altijd en overal worden gedaan. Voorbeelden van bewegende grondingoefeningen: • stampen als een olifant; • dansen op percussiemuziek; • lopen op hakken, tenen, binnen- en buitenkant van je voeten. Voorbeelden van staande grondingoefeningen: • staan als een boom: wortels groeien uit je voeten de grond in, heel stevig staan, niets kan je uit evenwicht brengen; • staan als een rots; • maak kommetjes van je handen en klop stevig op je lichaam, begin bij je voeten en werk zo omhoog naar je schouders; • met twee vingers over je gezicht trommelen of masseren. Voorbeelden van zittende grondingoefeningen: • ga zitten met rechte rug, haal je voeten naar je toe en masseer ze met aandacht, sla niets van je voet over (in plaats van je handen kun je ook een voorwerp gebruiken, zoals een tennisbal, zand of knikkers); • zit in kleermakerszit, sluit je ogen en stel je voor dat je billen iets in de aarde wegzakken waardoor je nog stabieler zit.


17

4.2 AANDACHTOEFENINGEN Veel kinderen én volwassenen doen de hele dag dingen zonder erbij stil te staan. Dat is prima bij zaken die je automatisch kunt doen, zoals tandenpoetsen of fietsen. Maar lastig als je eigenlijk anders wilt reageren. Wanneer je bijvoorbeeld druk of zenuwachtig bent en/of niet kunt slapen. Met aandachtoefeningen leer je hoe je kunt kiezen in plaats van automatisch te reageren. Dit doe je door het sturen van je aandacht. Vooral in moeilijke situaties helpt dit om terug te gaan naar een rustig gevoel. Je stille lichaam Het MindfulKids programma dat op basisscholen in Nederland wordt gegeven (zie ook www.mindfulkids.nl) sluit hier goed bij aan. De Haan Coaching is aangesloten bij dit project. Een goede oefening hieruit is ‘je stille lichaam’. Met deze techniek nodig je kinderen uit om van de doe-modus in de zijn-modus/de ervaringsmodus te komen. Als ouder/verzorger, docent of coach kun je deze oefening ook prima één op één doen. Je zult merken dat kinderen makkelijk contact maken met hun stille lichaam. Als introductie van de oefening kun je bijvoorbeeld de volgende vragen stellen: • • •

“Wanneer ben jij stil?” “Ben je alleen stil als je slaapt?” “Wanneer is de groep helemaal stil?”

Om meer effect uit de oefening te halen, kun je kinderen van te voren even laten bewegen. Zo komt het kind in contact met zijn/haar lijfje. Hierna kan de overgang naar stilte worden gemaakt. Het begin en einde van het stiltemoment kun je bijvoorbeeld aangeven met een klankschaal. “Laten wij samen een oefening doen. De oefening heet ‘je stille lichaam’. Dus laten wij eens kijken hoe het voelt, zo’n stil lichaam.” “Kom eens rechtop zitten, je voeten staan op de vloer naast elkaar, je voelt de tenen in je sokken, je benen, de billen op de stoel, je rug is recht, je schouders zijn ontspannen. Je zit in je stille lichaam." “Dit is eigenlijk alles. Ik wil je vragen om precies zo te blijven zitten. Kijk of je even ontspannen kunt zitten. Je zit nu in je stille lichaam.” “En merk eens op wat je voelt, op dit moment, in jouw stille lichaam.” “Richt al je aandacht helemaal op jezelf en luister eens naar wat jouw lichaam je wil vertellen, hier op dit moment.” “Heel goed…. Blijf nog even zo zitten.” “Als je daar klaar voor bent, sluit dan langzaam en op je eigen manier deze oefening af.” Geef zelf het goede voorbeeld door rechtop te zitten in een ontspannen houding. Je ogen hoeven niet dicht. © 2011 Maaike de Haan. Alle rechten voorbehouden. Je mag artikelen of delen hiervan elders publiceren, maar alleen met vermelding van het copyright en de naam van de website www.dehaancoaching.net. Stel mij hiervan altijd op de hoogte!

18

4.3 NOG VIJF TIPS OM TE LEREN ONTSPANNEN Om lekker in je vel te zitten en goed te kunnen presteren op school en in je hobby’s is het essentieel dat je geen stress hebt en goed slaapt. Veel kinderen hebben echter stressklachten. Zo kom ik in mijn praktijk kinderen tegen die: • • • • • • • • • • •

slecht slapen; concentratieproblemen hebben; emoties slecht kunnen uiten; angst hebben; geen vragen durven te stellen; zich niet veilig voelen in de klas; weinig zelfvertrouwen hebben en onzeker zijn; het huiswerk thuis goed kennen, maar tijdens een toets niet kunnen presteren; teruggetrokken of agressief gedrag vertonen; op de tenen lopen, snel op de kast zitten; piekeren.

Deze klachten beïnvloeden het hele welzijn van deze kinderen en ook hun leerprestaties. Hieronder volgen vijf tips die deze kinderen helpen dichterbij zichzelf te komen en te ontspannen: Tip 1: maak het kind bewust van buikademhaling Het kind gaat op een stoel zitten en zet beide benen op de grond. Hierbij plaatst hij/zij de handen op de buik. Vraag het kind vervolgens naar de buik te ademen, vijf keer in en uit. Tip 2: maak het kind bewust van zijn/haar lichaam Laat het kind plaats nemen op een stoel. Vervolgens vraag je: “Voel je je tenen, ga één voor één bij je tenen langs, ga dan naar je enkel, vervolgens naar je kuiten, naar je knie…” En zo werk je het hele lichaam af tot aan de kruin op het hoofd. Begeleid het kind bij dit proces. Neem voor deze oefening tien à vijftien minuten! Tip 3: voor het slapen gaan een ontspannings-cd opzetten Laat het kind voor het slapen gaan niet meer naar drukke televisieprogramma’s kijken. Zet in plaats daarvan een cd op. Op internet zijn heel fijne (kinderyoga) cd’s te bestellen die helpen ontspannen. Tip 4: laat het kind even iets met zijn/haar lichaam doen Stap even uit de niet fijne situatie. Door het kind letterlijk bezig te laten zijn met zijn/haar lijf, ontstaat meer balans tussen lichaam en geest. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan trampoline springen, kleien, tekenen, touwtje springen en jongleren.


19

Tip 5: “Stel dat…”: samen fantaseren Ga met het kind in gesprek over zijn/haar ideale situatie. Je kunt hierbij als volgt beginnen: “Stel je voor dat al je wensen zouden uitkomen. Hoe zou je wereld er dan morgen uit zien?” Alles mag, alles kan…niet oordelen. Gewoon genieten en mee gaan in de fantasie. Op een gegeven moment kun je het gesprek bijvoorbeeld afronden door te zeggen: “Zo dat was even fijn, hè? Zullen wij samen gaan werken aan deze mooie wereld die wij net hebben omschreven?” Deze methode geeft je als ouder/verzorger, docent of coach heel veel informatie, waar je op in kunt steken. Ontspanning bij een kind Als coach vind ik het erg belangrijk om te werken aan ontspanning bij een kind. Ik maak dan ook veel gebruik van bovenstaande technieken, bijvoorbeeld als ‘vertrekpunt’ tijdens een coachingssessie. Mijn ervaring is dat veel kinderen baat hebben bij bovenstaande tips. Zo neemt hun zelfvertrouwen toe en kunnen zij zich beter ontspannen; kinderen voelen zich veilig. Wanneer je deze ontspanningstechnieken toepast op school, in je coachingspraktijk of thuis, kom je dichterbij het kind en kun je vervolgens met hem/haar verder. In het begin heeft het kind vaak moeite met voelen. Naar mate je de oefeningen vaker toepast, krijgt het kind vertrouwen en veel meer contact met zijn/haar lichaam. Deze ontspanningsoefeningen bevorderen de verbinding tussen de linker- en rechterhersenhelft.


5. METHODEN VOOR DIVERSE VAKKEN OP SCHOOL 5.1 METHODE OM HET HOOFD TE ORDENEN Vraag kinderen een tekening van hun hoofd te maken; van wat er allemaal in hun hoofd zit, zoals plaatjes, gedachten en woorden, alles mag! Hiervoor gebruiken zij diverse kleuren stiften, potloden of wasco. Laat de kinderen op een groot papier tekenen (bijvoorbeeld A3-formaat), zodat zij de ruimte hebben.


20

21

Vervolgens bespreek je de tekening met het kind; wat allemaal in zijn/haar hoofd zit, is dat handig, wat kan weg of wat kan beter geordend worden. Je kunt dit in kleine groepjes doen, waarbij de kinderen hun hoofd aan elkaar presenteren of één op één met jou als ouder/verzorger, docent of coach. Hierna laat je het kind het hoofd ordenen, waarbij je de volgende structuur aangeeft: In de eerste twee kamers met deur (die open en dicht kan) laat je het kind een woordjeskamer en een rekenkamer tekenen. Het is handig deze kamers vooraan in het hoofd te plaatsen, omdat ze bijvoorbeeld op school en bij het maken van huiswerk veel worden gebruikt. Ook een gang in het hoofd naar de diverse kamers is dan praktisch (zie onderstaand voorbeeld).

0123456789 (rekenkamer)

ABCDEFG HIJKLMNO PQRSTUW VXYZ (woordjeskamer en alfabet)


22

5.2 METHODE VOOR DE SPELLING VAN WOORDEN Wanneer het kind een woord verkeerd heeft geschreven, zoals ‘vliegun’ in plaats van ‘vliegen’, ga je als volgt te werk: Omkader het verkeerd gespelde woord:

VLIEGUN

Laat het kind zijn/haar ogen dicht doen en naar de woordjeskamer gaan. Wanneer het kind het woord ‘vliegun’ voor zich ziet, laat je dit woordje wissen op zijn/haar eigen manier (bijvoorbeeld uitgummen, verbranden, ontploffen)

Vervolgens spel je het goede woord ‘vliegen’. Het kind doet de ogen dicht. Lees het woord voor en spel het. Hierna laat je het kind ‘vliegen’ opschrijven in zijn/haar hoofd. Check dit door het kind het woord te laten spellen, van voor naar achter en van achter naar voor.

VLIEGEN

Deze methode kun je hanteren voor alle woorden. De techniek werkt goed voor visueel ingestelde kinderen. Zij maken namelijk ‘JPG-plaatjes’ (woordafbeeldingen) in hun hoofd, waardoor het goede woord blijft hangen. Tip: laat het dicteeschrift meenemen naar huis, dan kun je als ouder/verzorger op bovenstaande manier met het kind woordjes in het hoofd ‘zetten’.


23

5.3 METHODE VOOR WOORDJES LEREN Vooral de eerste jaren moeten leerlingen op de middelbare school veel woordjes leren. Scholieren ervaren dit als onprettig, niet leuk en niet interessant. Zij zijn dan ook vaak niet gemotiveerd. Toch is deze leerstof nodig om een vreemde taal te kunnen spreken. Doorbijten dus…. Uit onderzoek blijkt dat je maximaal veertig woorden per dag kunt leren en onthouden. Een raar fenomeen: bij een rijtje van tien woorden heb je acht herhalingen nodig voor je het kent, bij een rijtje van twintig woorden moet je ieder woord dertig keer herhalen! Teveel woordjes ineens leren, is dus tijdverspilling… De volgende stappenmethode werkt vaak erg goed: Stap 1. Overschrijven in groepen van tien; Stap 2. Doorlezen; Stap 3. Visualiseren; Stap 4. Leren en controleren; Stap 5. Probleemwoorden filteren; Stap 6. Eindcontrole. De eerste twee stappen, het overschrijven en doorlezen, kun je het beste alleen doen. Bij de volgende stappen kun je ook iemand vragen of hij/zij je wil helpen met visualiseren en overhoren. Overhoren helpt bij het beter onthouden van de woordjes! Ga door tot je een zeven hebt en print het lijstje met overgebleven woorden uit. Dit is je uitdagingsgroep. Dit lijstje moet je wel overschrijven; zo blijven de woorden beter hangen! Stap 1. Overschrijven in groepen van tien Schrijf alle woordjes die je moet leren over in woordparen. Per vel papier noteer je een groep van maximaal tien woordparen. Daarbij zet je links het vreemde woord en rechts de Nederlandse formulering. Na het opschrijven van tien woordparen pauzeer je twee tot drie minuten Stap 2. Doorlezen per woordgroep Lees de woordgroep hardop voor. Eerst het vreemde woord en dan de Nederlandse term. Lees zorgvuldig, niet te snel (anders krijg je de woorden niet goed mee) en niet te langzaam (dan word je afgeleid). Je hoeft de volgorde van de woordparen niet te veranderen. Dit voorlezen doe je zes tot tien keer. Controle: dek de Nederlandse woorden af en controleer wat je hebt onthouden. Woorden die je niet onmiddellijk te binnen schieten, streep je even aan. Vervolgens dek je de vreemde woorden af en gaat op dezelfde manier te werk. Pauzeer hierna twee tot drie minuten.


24

Stap 3. Visueel opslaan per woord Je hebt net aangestreept welke woorden nog moeilijkheden geven. Van deze woorden ga je het woordbeeld opslaan, je maakt er als het ware een foto van. Het visueel opslaan van een woordbeeld gaat als volgt: • • • • •

schrijf het vreemde woord op een wit papiertje; kijk goed naar het hele woord; spel het woord hardop; lees het woord hardop voor; sluit je ogen en schrijf het woord op in je hoofd.

Als controle spel je het woord van voor naar achter en van achter naar voor. Stap 4. Directe controle per woordgroep Lees de groep nog een keer door en overhoor jezelf per woord. Kijk direct na of je antwoord juist is. Dit herhaal je net zolang tot je alle woordparen kent. Pauzeer drie tot vijf minuten. Hierna ga je door met de volgende woordgroep die je moet leren. Je begint weer met stap 2. Let op: per dag kun je maximaal vier van deze woordgroepen leren! Stap 5. Totaalcontrole: alle woordgroepen Overhoor nu alle groepen direct achter elkaar. Streep alles aan wat je niet zeker weet of wat je niet onmiddellijk te binnen schiet. Deze woordparen schrijf je opnieuw op; dit is je uitdagingsgroep. Deze groep behandel je hetzelfde als de andere woordgroepen met het doorlopen van stap 2, 3 en 4. Hierna leg je het werk voor minstens een paar uur weg. Het beste kun je gewoon rust nemen of gaan slapen. Stap 6. Eindcontrole Hierbij voer je precies dezelfde controle uit als in stap 5. De woorden die je nu nog overhoudt (waarschijnlijk heel weinig) vormen de crisisgroep. Deze woorden schrijf je op in een schrift, zodat je ze voor een volgende toets nog een keer door kunt nemen.


25

5.4 METHODE VOOR REKENEN Cijfers zijn abstract en juist dat maakt rekenen voor rechtsgeoriënteerde kinderen vaak moeilijk. Soms blinken deze beelddenkers hier echter in uit doordat zij rekenen zien als puzzelen! Veel rechtsgeoriënteerde kinderen leren fonetisch (op klank). Wanneer je ‘vijfentwintig’ uitspreekt, hoor je eerst de vijf en dan pas de twee. Toch schrijf je 2-5. Beelddenkers schrijven vaak eerst de vijf en dan de twee ervoor en op jonge leeftijd 5-2. Cijfers staan in hun hoofd dus niet achter elkaar, maar zijn losse plaatjes. Voor hen klinkt 28 bijvoorbeeld hoger dan 30 (30 is een drie met een nul, drie dus). Leren rekenen gaat makkelijker met behulp van een cijferveld (totaalbeeld). Met deze leermethode kun je tafels visueel opslaan. Breuken, vermenigvuldigen, delen, optellen of aftrekken kunnen aan de hand van onderstaand honderdvel duidelijk worden uitgelegd. Het metriekstelsel Bij het metriekstelsel (zoals rekenen, tafels, optellen, gedeeld door, vermenigvuldigen) is het voor rechtsgeoriënteerde kinderen erg belangrijk dat zij weten waarom zij iets moeten uitrekenen; wat het nut is, waar het toe leidt. Uit ervaring heb ik geleerd dat deze kinderen graag eerst uitleg krijgen over het totale metriekstelsel, in plaats van te beginnen met een gedeelte hiervan. Zo kun je bijvoorbeeld aangeven dat je bij tafels ook kunt delen, waardoor je altijd je eigen antwoord weer kunt uitrekenen. Kortom verbindingen leggen en geen deelstukken van de puzzel aanbieden. Deelstukken blijven bij deze kinderen maar voor korte duur hangen of helemaal niet. Onderstaand honderdvel kun je als hulpmiddel gebruiken. Hierdoor zien kinderen de logica en maken een plaatje van het geheel. Tip: Laat kinderen zelf op een A4’tje alle getallen invullen zoals hieronder in het honderdvel. Gebruik hiervoor een reken of wiskunde collegeschrift op A4-formaat. Wanneer kinderen dit schema zelf invullen zullen zij het metriekstelsel eerder opslaan. Vervolgens laat je per tafel zo’n vel maken. Hierbij omcirkelen zij de tafels: bij de tafel van zeven zetten zij een rondje om de 7, 14, 21, …enzovoort. Zo krijgen kinderen overzicht. Gebruik per tafel een andere kleur.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 © 2011 Maaike de Haan. Alle rechten voorbehouden. Je mag artikelen of delen hiervan elders publiceren, maar alleen met vermelding van het copyright en de naam van de website www.dehaancoaching.net. Stel mij hiervan altijd op de hoogte!


26

27

Redactiesommen in stappen Met name in groep zeven en acht wordt ter voorbereiding op de Cito-toets veel aandacht besteed aan redactie-/verhaalsommen. Onderstaand stappenschema kan helpen bij het oplossen van deze sommen: 1. Voorbereiding: • lees de som goed door; • onderstreep of markeer belangrijke woorden. 2. Tekening: • maak een tekening van de opgave als het lukt. 3. Schrijf de basisgegevens op: • wat is belangrijk - wat is onbelangrijk; • wat moet je te weten komen; • wat weet je al; schrijf de gegevens uit de opgave op. 4. Maak een plan: • kun je schatten wat er uit de som zou moeten komen; • welke getallen heb je nodig; • welke stappen moet je nemen. 5. Zoek de oplossing: • volg de stappen van je plan; • schrijf alle stappen op. 6. Controleer jezelf: • denk je dat je met je plan het goede antwoord vindt? - zo ja: ga vooral door; - zo nee: bedenk een nieuw plan. 7. Antwoord: • schrijf je antwoord zo volledig mogelijk op. 8. Controle: • klopt het antwoord ongeveer met wat je eerst dacht? - zo niet: reken na of je een foutje hebt gemaakt; - probeer of er een andere manier is om de som uit te rekenen. 9. Antwoord: • bekijk de vraag nog eens, heb je het antwoord gevonden? • als alles klopt, geef dan het antwoord. 10. Evaluatie: • kijk nog eens terug naar hoe je de opgave hebt opgelost: - wat is goed gegaan? - wat is fout gegaan en waarom?



28

29

5.5 METHODE OM HUISWERK GOED TE PLANNEN Huiswerk warming-up en ordenen van je opdrachten Hersenen moeten zich instellen op het leren. Net zoals sporters een warming-up nodig hebben, moeten de hersenen eerst loskomen van bijvoorbeeld computeren, buitenspelen, zwemmen en muziek luisteren. De volgende methode helpt kinderen bij het maken, leren en plannen van huiswerk. Voordat je met leren begint, ga je eerst tien minuten aan hersengymnastiek doen: teken bijvoorbeeld een aantal platte achten (∞); ga met drie ballen jongleren; doe rek en strek oefeningen; mediteer ‘de boom’. Verdeel je huiswerk vervolgens stap voor stap in porties. Noteer elke portie op een briefje en steek deze memootjes op een prikbord. Na elke opdracht haal je het bijbehorende briefje eraf. Prikbord gebruiken betekent overzicht krijgen! Neem iedere dertig minuten even pauze. Nog een aantal tips voor het maken van huiswerk: • dingen die op elkaar lijken niet achter elkaar doen; • voor het leren is een vaste werkplek nodig waar je je fijn voelt; • leren doe je alleen op je werkplek. Hier wordt dus alleen maar geleerd, spelen doe je bijvoorbeeld ergens anders; • zorg voor goed materiaal (bijvoorbeeld pennen die het doen) en richt je werkplek gezellig en comfortabel in; • maak huiswerk op vaste tijden; • een volle maag studeert niet graag!; • huiswerktijd = leertijd + pauzes; • weet en onderzoek wat jouw leerstijl is, wat is jouw beste manier om te leren; • teveel is ongezond, ook tijdens het leren.


30

5.6 METHODE OM SPREEKBEURTEN EN TOETSEN VOOR TE BEREIDEN

Maaike de Haan, juli 2011 In zes stappen een Overzicht Tekening maken Om je te concentreren en te focussen heb je je hersenen nodig, maar hoe? Ik heb dit nooit op school geleerd. Je moest de leerstof stampen of heel vaak lezen, waarna de stof vanzelf zou beklijven. Uit eigen ervaring weet ik dat dit niet voor iedereen opgaat. Zo heb ik heel veel leerstof steeds maar weer overgelezen en ‘gestampt’, maar de inhoud bleef helaas niet hangen. Onvoldoendes, frustratie, onzekerheid, slechte beoordelingen en uiteindelijk clownesk gedrag waren het resultaat. Als volwassene heb ik jaren later een manier ontdekt die werkt om je te concentreren en te focussen bij onder andere huiswerk maken, plannen, brainstormen en ordenen. Dit resulteert in goede cijfers, tijdbesparing en (zeker niet onbelangrijk) plezier in al je activiteiten. Deze methode (mindmappen) heb ik vertaald naar een praktische werkvorm voor kinderen en de naam Overzicht Tekening gegeven.


31

In mijn praktijk kom ik diverse kinderen tegen met concentratie- en focusproblemen, bijvoorbeeld bij: • • • • • •

huiswerk maken; het plannen van activiteiten; spreekbeurten; kamer opruimen; onthouden; toetsen voorbereiden en maken.

Kijk goed naar onderstaande tekening, waarin de functies van beide hersenhelften zijn weergegeven. Welke hersenhelft gebruik je het meest bij plannen, het maken van huiswerk en het opschrijven van aantekeningen?

Het antwoord is de linker hersenhelft, doordat: - je op gelinieerd papier werkt; - je bijna alleen maar woorden gebruikt; - je waarschijnlijk probeert logica toe te passen; - je cijfers gebruikt om woorden in volgorde te structureren; - je opsommingen en/of lijstjes maakt. Bovenstaande vaardigheden vinden allemaal plaats in de linkerkant van de hersenen. Je gebruikt hierbij dus maar de helft van je brein. Met het maken van een Overzicht Tekening houd je je aandacht bij het belangrijkste onderwerp en alle daarmee samenhangende onderdelen. Het helpt je om beide hersenhelften te gebruiken. Hierdoor blijf je geconcentreerd en gefocust op de lesstof/het onderwerp waar je mee bezig bent. Je brein denkt namelijk niet in rechte lijnen.


32

Door het maken van een Overzicht Tekening: - kun je je dingen beter herinneren; - kun je makkelijker op ideeën komen; - ga je je tijd nuttig gebruiken; - ga je daardoor tijd besparen (dus meer vrije tijd); - ga je betere aantekeningen maken. Hierdoor kun je bijvoorbeeld betere cijfers halen op toetsen. Daarbij is deze methode leuk om te doen; je gaat er veel plezier aan beleven. Nu aan de slag! De zes stappen voor het maken van een Overzicht Tekening: Stap 1. Koop benodigdheden. Voor het maken van een Overzicht Tekening heb je de volgende materialen nodig: papier en stiften of kleurpotloden. Stap 2. Gebruik een vel blanco papier (zonder lijntjes) en stiften, potloden of wasco. Zorg ervoor dat het papier in de breedte voor je ligt. Stap 3. In het midden van het papier teken je het hoofdonderwerp. Dit is het belangrijkste onderwerp, waaromheen je de rest van de Overzicht Tekening gaat maken. Stap 4. Teken vanuit het hoofdonderwerp (midden) een aantal dikke gebogen lijnen. Iedere lijn staat voor één onderwerp/idee dat bij je belangrijkste onderwerp hoort. Deze gebogen lijnen zijn je deelonderwerpen/ideeën. Stap 5. Geef elk deelonderwerp/idee een naam. Deze naam bestaat uit één woord. Hierbij kun je ook een tekening/afbeelding zetten. Op deze manier maak je gebruik van beide hersenhelften. In een Overzicht Tekening staan alle woorden op een lijn en zijn met een kleur onderstreept. Hierdoor weet je dat het belangrijke kernonderwerpen bij je hoofdonderwerp zijn. Stap 6. Vanuit de deelonderwerpen/ideeën trek je weer dunnere lijnen. Denk hierbij aan een boom met zijtakken. Hierop kun je al je gedachten, ideeën en bedenksels kwijt die betrekking hebben op het deelonderwerp. Deze extra lijnen noem je details.


33

Voorbeeld van een Overzicht Tekening:

Een Overzicht Tekening is een goed hulpmiddel bij het nadenken. Deze methode helpt je twee keer zo goed na te denken; twee keer zo snel en twee keer zo helder. Voel je jezelf wel eens bedolven onder de enorme hoeveelheid informatie die op je afkomt? Maak dan een Overzicht Tekening. Hierdoor krijg je snel weer overzicht en word je rustiger. Tip: zelf werk ik veel met Think Buzan MindMap (www.thinkbuzan.com).


34

6. OMGEVING EN HERSENGYMNASTIEK Rechtsgeoriënteerde kinderen zijn snel afgeleid of voelen zich niet prettig. De wereld komt volledig bij hen ‘binnen’. Daarbij willen zij alles meemaken en hebben moeite om onprettige zaken op afstand te houden. Zij vinden het dan ook vaak lastig om te focussen. In de thuissituatie kun je hier rekening mee houden door hun slaapkamer fijn in te richten. Hierbij spelen sfeer en veiligheid een grote rol; deze kinderen moeten zich op hun gemak voelen. Daarnaast is het van belang om de omgeving zo in te richten dat zij niet constant worden afgeleid (aangetrokken tot…). Met het kind kun je een plan tekenen; mindmappen hoe de ideale slaapkamer eruit moet zien. Op welke manier zorg je ervoor dat het vertrek een leuke speelkamer blijft, maar ook een prettig omgeving is om huiswerk te maken en te slapen. Betrek het kind hierbij; doe het vooral samen. Op school kun je samen gaan kijken naar een plek in de klas waar het kind zich het beste op zijn/haar gemak voelt. Tijdens de les zal het kind naar buiten blijven kijken of tekenen, maar dat betekent niet dat hij/zij niet oplet. Zit het kind op een plek die comfortabel en veilig voelt, dan komt de informatie wel binnen. Wanneer je een rechtsgeoriënteerd kind stil laat zitten, ontplooit het zich niet goed. Laat hem/haar wat wiebelen, tekenen of naar buiten staren en check zo nu en dan of het kind alles heeft opgeslagen en gehoord. Daarnaast betrek je hem/haar actief bij de les. Vaak zijn deze andersdenkende kinderen erg enthousiast en weten veel te vertellen; zij zijn veelal breed geïnteresseerd. Oefeningen waarbij de linker- en hersenhelft worden gebruikt, waardoor je het kind beter kunt laten focussen:

- platte achten (∞) tekenen; - jongleren; - drummen; - trampolinespringen; - balansspelletjes (zoals koprollen en schommelen); - mandala’s inkleuren tijdens de les; - met wasco werken in plaats van met stiften; - oefeningen doen met handen en voeten (andersom en in spiegelbeeld bewegen); - schrijf of teken eens met je andere hand; - een dag met je andere hand eten. Wees creatief en pak dingen anders aan dan normaal. Zo blijf je kinderen verrassen en houd je de aandacht vast. Andersdenkende kinderen vinden alles wat nieuw en anders is, interessant. Zie ook het boek Brain-gym en toegepaste kinesiologie op school van C. Buchner.


35

WERKBLADEN WERKBLAD MINDFULNESSOEFENING ROZIJN Benodigdheden: per deelnemer één doosje rozijnen. Laat alle deelnemers één rozijn uit het doosje halen. Hierna lees je de volgende tekst langzaam voor met stiltes: “Breng je gedachten tijdens de oefening telkens weer naar de rozijn, telkens wanneer je gedachten afdwalen.” “Leg de rozijn op je hand en breng je aandacht naar je ademhaling. Kijk naar de rozijn. Kijk er echt naar, zoals je een rozijn nog nooit bekeken hebt. Kijk naar de structuur, naar de groeven. Zie je de verschillende kleurtinten, de schaduw, de patronen? Rol de rozijn langzaam tussen je vingers.” “Voel de structuur van de rozijn. Ruik er eens aan.” “Breng de rozijn naar je wang en voel hoe de rozijn aanvoelt op je wang.” “Breng hem vervolgens naar je lippen en voel met je lippen. Plaats dan de rozijn op je tong en proef, eet hem nog niet op! Voel de rozijn zonder te kauwen of druk uit te oefenen. Bewerk de rozijn langzaam met je mond, met je volle aandacht bij de sensatie. Als je uiteindelijk de rozijn doorslikt, let dan op de volheid van de smaak.” Deze oefening werkt vaak op de lachspieren. Dat is fijn, want lachen is gezond en daardoor wordt de rozijnoefening ook beter onthouden. “Jullie hebben vast allemaal wel gemerkt dat je de rozijn op een andere manier geproefd hebt, dan wanneer je hem zonder nadenken in je mond had gestopt.” Vraag hoe iedereen deze oefening heeft ervaren. Eten doen wij vaak op de automatische piloot, zonder te genieten van de echte smaaksensatie. Dat is jammer, want eten is meestal heerlijk en kan een rustmoment op de dag zijn. Spreek met de deelnemers af dat zij iedere dag minstens één keer iets met aandacht eten of drinken. Je kunt hierbij denken aan het eerste kopje koffie, het ontbijt, fruit of het avondeten. Na een week vraag je hoe iedereen dit heeft ervaren. De rozijnoefening is vooral gericht op de zintuiglijke waarneming.


36

WERKBLAD METAFOREN Hieronder een aantal mooie metaforen die je kunt gebruiken bij een groep of bij individuele coaching. Lees de tekst rustig voor en neem hierna even de tijd voor reacties. Vraag of de boodschap van het verhaal is begrepen. Op internet en in sprookjesboeken kun je veel metaforen vinden, vaak met een prachtige boodschap. De les van de vlinder Op een dag verscheen een kleine opening in een cocon. Een man zat uren te kijken hoe de vlinder zijn lijf door de kleine opening probeerde te worstelen. Op een gegeven moment leek het of de vlinder geen vooruitgang meer boekte. Het leek of hij niet verder kon dan hij gekomen was. De man besloot de vlinder te helpen: hij pakte een schaar en opende de cocon. De vlinder kwam er nu een stuk gemakkelijker uit. Maar de vlinder had een verweerd lijf. Hij was klein met verschrompelde vleugels. De man bleef kijken want hij verwachtte dat de vleugels zich elk moment zouden openen en groter en steviger zouden worden zodat ze het lijf konden dragen. Er gebeurde niets! Integendeel, de vlinder leefde zijn leven al strompelend. Hij kon zich slecht bewegen met zijn verweerde verschrompelde vleugels. Hij heeft nooit kunnen vliegen. De man was vol liefde en goede bedoelingen, maar begreep niet dat de kleine opening in de cocon en de worsteling van de vlinder om er uit te komen nodig waren. Hierdoor kon de vloeistof uit het lichaam van de vlinder in de vleugels stromen om te kunnen vliegen. De papegaai Een man, een buitengewoon iemand, een strijder voor vrijheid, reisde door de bergen. Hij overnachtte in een karavanserai. Hij keek ervan op in de karavanserai een prachtige papegaai in een gouden kooi aan te treffen, die zonder ophouden “Vrijheid, vrijheid!” riep. En de karavanserai was zo gelegen dat het woord 'vrijheid' elke keer wanneer de papegaai het herhaalde, door de bergen en dalen galmde. De man dacht: ik heb heel wat papegaaien gezien en altijd gedacht dat ze wel uit hun kooi bevrijd willen worden… Nooit ben ik een papegaai tegengekomen die de hele dag, van de morgen tot de avond als hij slapen gaat, bezig is om vrijheid te vragen. De man kreeg een idee. Hij stond in het holst van de nacht op en opende de kooi; de eigenaar van de papegaai sliep vast. De man zei op fluistertoon tegen de vogel: "Maak dat je wegkomt." Maar hij zag tot zijn verbazing dat de papegaai zich aan zijn kooi vastklemde. Hij zei keer op keer: "Hoe zit dat nou met die vrijheid? Maak dat je wegkomt! De deur is open en je baas is in een diepe slaap. Niemand hoeft dit ooit te weten. Vlieg jij nu maar gerust het luchtruim in, de hele hemel behoort je toe." Maar de papegaai klemde zich zo allemachtig aan de spijlen vast dat de man zei: "Wat zullen we nu hebben? Ben je gek?" Hij probeerde de papegaai er met zijn handen uit te trekken, maar de papegaai begon hem te slaan en ook “Vrijheid, vrijheid!” te schreeuwen. In de stilte van de nacht gaven de dalen echo op echo…, maar de man was nogal koppig. Hij was immers een strijder voor vrijheid. Hij sleurde de papegaai naar buiten en gooide hem de lucht in. Hij voelde zich voldaan, hoewel hij aan een hand gewond was geraakt. De papegaai was vreselijk tegen hem tekeer gegaan, maar de man smaakte de innige voldoening dat hij een ziel had bevrijd. Hij legde zich © 2011 Maaike de Haan. Alle rechten voorbehouden. Je mag artikelen of delen hiervan elders publiceren, maar alleen met vermelding van het copyright en de naam van de website www.dehaancoaching.net. Stel mij hiervan altijd op de hoogte!

37

te rusten. Toen hij 's morgens wakker werd, hoorde hij de papegaai weer “Vrijheid, vrijheid!” schreeuwen. Hij dacht dat de papegaai ergens op een tak zou zitten of op een rotspunt. Maar toen hij naar buiten ging, zag hij de papegaai in de kooi zitten. Het deurtje was open. Een schilderij van vrede Er was eens een koning die een grote beloning uitloofde voor de kunstenaar die het best in staat was om op een schilderij vrede uit te beelden. Veel kunstenaars stuurden prachtige schilderijen. Uiteindelijk koos de koning twee schilderijen, waaruit hij een keuze wilde maken. Op het ene schilderij stond een rustig meertje. De hoge bergen op de achtergrond werden in het water weerspiegeld en boven de bergen dreef een wolkje. Op het andere schilderij was een storm afgebeeld. Regen viel omlaag in een kolkende rivier, terwijl boosaardige bliksemschichten de hemel verlichtten. Maar de koning zag alleen de vogel die in een struik onder een overhangende rots aan het broeden was. "Dit", zo sprak de koning, "dit is het schilderij dat ik zocht. Vrede vind je lang niet altijd in prettige omstandigheden. Vrede is een kalm hart, midden in de storm van het leven." Twee wolven Een oude Cherokee indiaan geeft zijn kleinzoon onderricht over het leven. "Binnen in me is een gevecht gaande", zegt hij tegen de jongen. "Het is een afschuwelijk gevecht tussen twee wolven. De ene wolf is slecht; hij bestaat uit woede, jaloezie, verdriet, spijt, hebzucht, verwaandheid, zelfmedelijden, schuldgevoelens, wrok, minderwaardigheid, leugens, valse trots, superioriteit en ego. De andere wolf is goed; hij is vreugde, vrede, liefde, hoop, kalmte, nederigheid, vriendelijkheid, welwillendheid, medegevoel, vrijgevigheid, waarheid, compassie en geloof. Binnen in jou woedt dezelfde strijd en datzelfde geldt voor ieder mens." De kleinzoon denkt daar enkele ogenblikken over na en vraagt dan aan zijn grootvader: "Welke wolf zal het gevecht winnen?" De oude Cherokee glimlacht en antwoordt eenvoudig: "Degene die je voedt." De steenhouwer In China leefde eens een steenhouwer die ontevreden was. Op een dag kwam de steenhouwer langs het prachtige huis van een rijk man. Deze man moet enorm machtig zijn. Ik zou wensen dat ik kon zijn als hem, dacht de steenhouwer. De steenhouwer werd de rijke man. Hij bezat meer rijkdom dan hij ooit had kunnen dromen. Maar al snel kwam er een hoge regeringsbeambte op bezoek, vergezeld van bedienden en geëscorteerd door soldaten. Iedereen, rijk of arm, moest een diepe buiging maken voor de stoet. Wat is die man machtig, dacht de steenhouwer. Ik zou willen dat ik die beambte kon zijn. De steenhouwer werd de beambte. Hij werd rondgedragen in zijn draagstoel, gehaat door de mensen die voor hem moesten buigen en gevreesd vanwege zijn macht. Het was een hete zomerdag en de steenhouwer voelde zich benauwd in zijn draagstoel. Hij keek op naar de brandende zon en dacht: wat is de zon toch machtig. Ik zou willen dat ik de zon was. De steenhouwer werd de zon. Hij scheen onbarmhartig over het land, verschroeide akkers en scheen neer op alle mensen. Maar een enorme wolk schoof tussen de zon en de aarde zodat zijn licht het land en de mensen niet meer raakte. Wat is die © 2011 Maaike de Haan. Alle rechten voorbehouden. Je mag artikelen of delen hiervan elders publiceren, maar alleen met vermelding van het copyright en de naam van de website www.dehaancoaching.net. Stel mij hiervan altijd op de hoogte!

38

regenwolk machtig, dacht de steenhouwer. Ik wilde maar dat ik die wolk was. De steenhouwer werd de regenwolk. Hij overstroomde de akkers en de dorpen. Al snel merkte hij echter dat hij werd weggeduwd door de wind. Wat is die machtig. Ik wou dat ik de wind kon zijn, dacht de steenhouwer. En hij werd de wind. Hij ontwortelde bomen, blies de pannen van het dak en werd gevreesd door iedereen. Maar na een tijdje stuitte hij op iets dat niet meegaf: het was een grote steen, die boven alles uittorende. Wat is die steen machtig, dacht hij. Ik wilde maar dat ik die steen was. En toen werd hij de steen. Machtiger dan al het andere op de wereld. Tot hij het geluid hoorde van een hamer en een beitel die in de massieve steen stond te hakken. Wat zou er nou machtiger kunnen zijn dan ik?, dacht hij. Hij keek omlaag en zag daar de gedaante van een… steenhouwer.


39

WERKBLAD HONDERDVELD

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86

87

88

89

90

91

92

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109


40

WERKBLAD AGENDA/TIJD INDELEN Onderstaand schema is een voorbeeld. Laat het kind het overzicht op de volgende pagina zelf invullen. Dit kan hij/zij iedere week opnieuw doen. Zo krijgt het kind een goed inzicht in zijn/haar weekplanning.

Belangrijk

Dringend

Niet dringend

I

II

Activiteiten

Activiteiten

Moet op tijd af

Afspraken met vrienden

Moet meteen

Boeken lezen

Moet goed zijn en netjes

Huiswerk volgende week

Vereniging (sport/muziek…)

……

Moet oefenen voor… …….

Onbelangrijk

III

IIII

Activiteiten

Activiteiten

Sommige telefoontjes

Tijdverdrijf

Sommige post

Hyves, Facebook…

Sommige bijeenkomsten

Plezierige activiteiten

…….

Sommige afspraken …….


41

Dringend Belangrijk

Onbelangrijk

I

Niet dringend II

Activiteiten

Activiteiten

III

IIII

Activiteiten

Activiteiten


42

BRONVERMELDING BREINVOORKEUREN; NEETHLING BRAIN INSTRUMENTS (NBI®) Voor het schrijven van dit e-book heb ik informatie mogen gebruiken van Koen Zonneveld van Breinvoorkeuren. Hiervoor wil ik hem graag hartelijk danken. Met NBI® kun je op een eenvoudige manier breinvoorkeuren in kaart brengen. Deze voorkeuren beïnvloeden hoe je communiceert, besluiten neemt, vraagstukken oplost en met andere mensen omgaat. Wanneer je inzicht krijgt in je breinvoorkeuren kun je: - betere besluiten nemen in je privéleven en op je werk; - betere relaties aangaan met anderen; - betere keuzes maken voor je baan, carrière en studie. Dit kan uiteindelijk leiden tot een productiever en bevredigender leven. Vragenlijsten NBI® heeft vragenlijsten ontwikkeld voor: - kinderen van vijf tot negen jaar (zij kunnen kiezen uit plaatjes); - jongeren van tien tot vijftien jaar; - teenagers tot negentien jaar; - volwassenen. Met de NBI®-vragenlijsten krijg je bijvoorbeeld inzicht in je vaardigheden, leiderschap, creativiteit, ouderschap, leerwijze, manier van onderwijzen en dieetstijl. Daarnaast zijn vragenlijsten ontwikkeld voor breinvoorkeuren in sporten als golf, tennis en voetbal. Met de vragenlijst ‘baanvaardigheden’ kunnen de breinvoorkeuren voor bijvoorbeeld een arbeidsfunctie in kaart worden gebracht. Aan de hand hiervan kun je kijken of er een match is tussen een vacante functie en sollicitant. Meer informatie over breinvoorkeuren vind je op www.breinvoorkeuren.nl.


43

‘IK LEER ANDERS’ Agnes van Oosterveen heeft mij toestemming gegeven voor het gebruik van gegevens uit haar methode ‘Ik leer anders’. Hiervoor ben ik haar zeer erkentelijk. De leermethode ‘Ik leer anders’ betekent: - visueel informatie verwerken; - top-down leren, leren vanuit een totaalbeeld; - driedimensionaal denken, voor- en nadelen op school; - concentratieproblemen aanpakken; - planning en organisatie. Werkwijze Wanneer je overschakelt naar het juiste informatiesysteem (visueel), wordt de lesstof direct begrepen en onthouden. Tijdens de training kunnen leerlingen met een taalprobleem, woorden bijvoorbeeld foutloos spellen. Van voor naar achter, maar ook van achter naar voor. Simpelweg doordat zij het woord als woordbeeld hebben opgeslagen. De informatie krijgt een vaste plek in het hoofd (mindmap). Hiermee krijgen deze kinderen grip op het opslaan, verwerken en onthouden van de aangeboden leerstof. Bij toetsing kunnen zij de informatie makkelijk terugvinden in hun geheugen. Dit geeft tevens rust in hun hoofd. Vakken Bij de methode ‘Ik leer anders’ maken leerlingen plaatjes van woorden; zowel bij Nederlandse als buitenlandse termen. Hierdoor leren zij beter lezen. Door verbanden te zien in het cijferveld, kunnen deze kinderen rekenen. Daarnaast helpen deze technieken bij vele andere vakken, zoals topografie en geschiedenis. Ook krijgen kinderen vaardigheden onder de knie als: - klokkijken; - werkstukken maken; - spreekbeurten en boekbesprekingen voorbereiden. Werkboek ‘Ik leer anders’ Het werkboek ‘Ik leer anders’ is een handleiding voor studenten, ouders en leerkrachten. Hierin staan de technieken stap voor stap beschreven. Daarnaast organiseert ‘Ik leer anders’ workshops en opleidingen voor ouders, coaches en leerkrachten. Voor wie De leermethode ‘Ik leer anders’ is voor leerlingen met een leerachterstand die ondanks bijles, nauwelijks vooruit gaan. Denk ook aan kinderen met dyslexie, ADHD, ADD of autisme. Daarnaast hebben veel hoogbegaafde leerlingen baat bij deze leermethode; zij hebben vaak moeite met automatiseren. Meer informatie over ‘Ik leer anders’ vind je op www.ikleeranders.nl.


44

INSPIRATIEBRONNEN Websites: - www.dehaancoaching.net - www.mindfulkids.nl - www.google.nl - www.twitter.com - www.getclientsnow.nl - www.kinderyoga.nl - www.kleurenklok.nl - www.breinvoorkeuren.nl - www.lereniseenmakkie.nl - www.aandachttraining.info - www.itburo-bolsward.nl Leuke leesboeken: - Rozemarijntje - De Olijke Tweeling - Dolfje Weerwolfje - De kleine prins - De wereld van Sofie - Kippenvel

W.G. van de Hulst Marion van de Coolwijk/Arja Peters Paul van Loon Antoine de Saint-Exupéry Jostein Gaarder Chih-Yuan Chen

Nog meer leuke leestips vind je op de websites: - www.leesfeest.nl - www.kjoek.nl - www.makkelijklezenplein.nl


45

LITERATUURLIJST: Onderstaande boeken waren een bron van inspiratie bij het schrijven van dit e-book. Ik gebruik deze literatuur ook regelmatig in mijn praktijk De Haan Coaching. De lijst wordt bijna iedere maand uitgebreid met nieuwe titels, kaartspellen en cd’s. Veel titels zijn verkrijgbaar via bol.com en yogawinkel.nl. - Oplossingsgericht coachen - The Work, Vier vragen die je leven veranderen - Vang je eigen schaduw - The Secret - Krijgen wat je wilt en willen wat je hebt - Tools voor de coach - Nee! Hoe een enkel woord je leven kan veranderen - Omdat het werkt... - Minder werken, meer bereiken - De Creatiespiraal - Personal branding - Het drama van het begaafde kind - De giraf en de jakhals in ons - De kernkwaliteiten van het enneagram - Geweldloze Communicatie - Coaching - Gedragspatronen - Handboek ontwikkelingsgericht coachen - Socratisch coachen - RET jezelf - De WIA en haar gevolgen - Beren op je weg, spinsels in je hoofd - Ik leer anders - Matrixmethode - Ik denk in beelden, jij onderwijst in woorden - Ben jij een beelddenker? - Survivalgidsen hoogbegaafd, adhd & hooggevoeligheid - Brain-gym en toegepaste kinesiologie op school - Kids Skills - Hoogsensitieve kinderen in het basisonderwijs

Insoo Byron Katie Bienemann, M. & Spijkerman, R. Byrne, Rhonda Gray, John Hendriksen, Jeroen Kemp, Jana Kersten, R & Laan, G. vd Kitching, Jonathan Knoope, Marinus Kwakman, Frank Miller, Alice Mol, Justine Offman, Daniel Rosenberg Vandamme, Rudy Vandamme, Rudy Vandamme, Rudy Veraart-Maas, Hilde Verhulst Wielink, T. & Nikkels-Agema, M. IJzermans, Theo Oosterveen, A Stoop, I Freed, J Hoeven, V

Buchner, C Furman, B Van der Veen, G


46

NAWOORD Tips en suggesties naar aanleiding van dit boek zijn van harte welkom! Je kunt deze mailen naar [email protected]. Nieuwsbrief Wanneer je op de hoogte wilt blijven van methoden die werken bij leerproblemen, meld je dan aan voor de nieuwsbrief van De Haan Coaching via www.dehaancoaching.net. Trainingen Naar aanleiding van dit boek verzorgt De Haan Coaching de training ‘Werken met methoden die leerproblemen met 70% verminderen’. Je betaalt € 500 (exclusief BTW) voor deze tweedaagse cursus, waarbij je aan het einde een certificaat ontvangt. Trainingsdata vind je op de website en in de nieuwsbrief. Overige diensten van De Haan Coaching: • • • • • • • • •

kind- en ouderconsulten; online e-course ‘Zeven methoden die leerproblemen met 70% verminderen’; online vragenlijsten over breinvoorkeuren; coaching van docenten/professionals die met kinderen werken; trainingen en workshops om leerproblemen te verminderen; intervisie voor docenten/professionals die met kinderen werken; mindfulness voor kinderen op de basisschool (mindfulkids); lezingen; en… nog veel meer producten die gericht zijn op het reduceren van leerproblemen!

De Haan Coaching heeft een SRBAG registratienummer en een AGB-Code. Meer informatie? Telefoon : E-mail : Website :

06 12795023 [email protected] www.dehaancoaching.net


47

Maaike de Haan (1976) werkt als kindercoach in haar praktijk De Haan Coaching. Zij gaat ervan uit dat achter elk probleemgedrag een talent schuilt. Met haar jarenlange ervaring is Maaike gewend om iemand met problemen/beperkingen weer te laten schitteren. Bij haar ervaren kinderen én volwassenen dat ‘anders denken doet veranderen’! Dit e-book is een verzamelwerk van haar eigen onderzoeken, opleidingen en ervaringen.


Tenslotte wens ik je veel lees- en werkplezier; dat je in dit e-book methoden mag ontdekken waarmee je kinderen opnieuw kunt laten opbloeien!

Recommend Documents