Tam an Cléireach. Het Lucifer Paradigma Wat mensen denken en doen

2

Tam an Cléireach

Het Lucifer Paradigma Wat mensen denken en doen

© Tam an Cléireach, november

4

2 0 1 4 - mei 2 0 1 5

Inhoudsopgave De gevangene van Tellurië. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Oorlog en rede. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Voor wie alle deuren open gaan. . . . . . . . Het merkteken van het geweld.. . . . De Big Brother God. . . . . . . . . . . . . De witte sneeuw van de ruimte tijd. Het masker van het kwaad. . . . . . . Sentiment en empathie. . . . . . . . . . Manas' manifesto. . . . . . . . . . . . . . De familie van een verloren zoon. . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

23 32 33 34 37 38 39 40

De verkrachting van de liefde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Lust en last voorbij de maan en verder.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Het aas van de baas.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 De dingen die voorbijgaan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Het instapmodel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

5

Mensen slaan elkaar al duizenden jaren de hersens in om te bewijzen dat ze tot op de bodem van hun ziel goed zijn, of om zo te demonstreren dat de mens ten diepste het kwade in de zin heeft. Wie leeft naar dit soort tweedelingen -goed en kwaad of mooi en lelijkheeft nog niet echt nagedacht, papegaait de baas en leeft, wellicht zonder het te beseffen, naar de oeroude wetten van het Luciwher Paradigma

6

Tam an Cléireach Het Luciwher paradigma Wat mensen denken en doen

De gevangene van Tellurië “Een vitale zestiger. Zo omschrijf je hem waarschijnlijk het beste. Kalend was hij allerminst en in zijn gezicht stonden nauwelijks groeven. Een man met een rijzige gestalte, wat je pas merkte als je naast hem stond. Van een afstand zou je hem door zijn Bourgondische afmetingen juist ietwat gedrongen noemen. Ik leerde hem kennen toen ik naast hem ging zitten op een bank na mijn rondjes in het park - hij ontspannen leunend in de ene hoek en ik in de andere. We zijn in wezen nooit meer opgestaan en hebben daar een eeuwigheid met elkaar gesproken. Zijn eerste opmerking hield kritiek in op de obsessie van mijn generatie met gezondheid en bewegen. Ik zei wijzend op zijn gestalte dat hij daar zelf ook baat bij kon hebben, maar dat stak hem niet. “Oh, ik heb veel gesport. Wat je die jongens ‘s zomers op televisie ziet fietsen, heb ik ook gedaan. Met bepakking en veel langzamer weliswaar.” Hij zei het zonder die toon die oude mensen hebben als ze over vroeger praten. “Aan mijn sporten heb ik eigenlijk alleen maar blessures overgehouden. Een kapotte enkel door tennis. Een kapotte wervel door worstelen. En uiteindelijk kon ik geen tien minuten meer op een fietszadel zitten.” Hij vond het eerder grappig dan frustrerend - die indruk wekte hij. “Na mijn veertigste was ik wel klaar met sporten en heb ik ruim twintig jaar verder aan mijn figuur gewerkt.” We schoten allebei in de lach, toen hij met beide handpalmen open nu zelf zijn gestalte

benadrukte

-

als

een

Christusfiguur

die

de

Boeddha

presenteert. Nee, eigenlijk zijn we nooit meer van dat bankje in het park opgestaan. Wat verderop in het gesprek vertelde hij mij een kleine anekdote. “Het park is in al die jaren nauwelijks veranderd. En ik hou van de rivier. Ik heb nog een oude acht millimeter film waarop ik als peuter stukjes brood naar de eendjes gooi,” hij wees naar een plek verderop aan het water, “terwijl mijn moeder mij angstvallig vasthoudt. Ik gooide die stukjes brood met zo’n kracht, dat ik mijzelf er achteraan had gegooid als ze mij niet in mijn kraag had gegrepen. Ik denk dat mijn vader het fragment heeft gefilmd. Die was ‘s middags meestal vrij wanneer hij ‘s avonds een concert had.” Hij pauzeerde even om naar twee agenten te paard te kijken. “Denk het je eens in. Een jong gezin, alle idealen nog

Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2014 - www.manasnaala.net/lucpar/

7

intact, ultra gelukkig omdat ze na een dochter nu ook een zoon hadden - het geluk gloeide zichtbaar op het gezicht van mijn moeder. De verwachting van de ontwikkelde film in de brievenbus als verbeelding van de hoop die zij voor hun leven hadden." Hij bleef stil en had een flauwe glimlach rond zijn mond en neusvleugels. Zijn blik stond op oneindig alsof hij daar zijn vader en moeder zag. Een intrigerende man op vrijdagmiddag op een bankje in het park. Je weet niet wat je krijgt wanneer je met hem in gesprek gaat, merkte ik op den duur, zoals een cisterne zijn water onder de oppervlakte heeft en alleen naar behoefte prijsgeeft. Hij vertelde me nog meer privézaken in dat eerste gesprek. Over zijn liefdes en gelukkige momenten. Over zijn kinderen -ook een meisje en een jongen- die hij het belangrijkste op aarde noemde. Ik vroeg hem waarom hij zonder mij te kennen zo openhartig was. “Dat komt omdat ik geen vijanden heb”, was het onverwachte antwoord. Niets over aanspraak

in

eenzaamheid,

zoals

met

veel

oude

mensen.

Geen

opmerking over mijn uitnodigende houding - hoor ik vaak. Zijn antwoord was ook een manifest, maar alleen als ik die zou begrijpen. “En omdat ik geen vijanden heb, ken ik je. Of kan je kennen. Ik verleen je toegang en zolang je daar geen misbruik van maakt, verleen ik je steeds meer toegang.” Ging ik door met dit gesprek? Door dichter bij hem te komen, kwam hij immers ook dichter bij mij. “Waarom zou je dat doen, waarom zou je mij kunnen of willen kennen?” Of waarom zou ik dat willen, dacht ik erbij, maar ik zei het niet. Dat had cynischer geklonken dan ik het zou hebben bedoeld. “Ik laat mensen toe om mijn bijdrage te leveren aan een harmonieuze wereld, een wereld waarin we zonder gedoe normaal met elkaar omgaan. Mensen die denken in vijandbeelden zijn angstig -of andersom- en zullen hun bedoelingen proberen te verbergen. Ik verberg niets, vind ik zelf, maar verleen stap voor stap toegang - als mensen zich waardig tonen, hmm, klinkt een beetje oubollig.” Bij de woorden harmonieuze wereld en angst, kreeg ik een rilling en vroeg hem daarom meteen, “U bent toch niet iemand die gesprekjes aanknoopt om mensen te bekeren tot, nou, wat dan ook uw geloof is?” “Nou, ik geloof helemaal niets." Hij zwaaide met zijn hand alsof hij geesten wegjoeg. “Ik geloof zelfs nog minder dan een wetenschapper. Die gelooft immers in de wetenschap, in het feit dat de wetenschap uiteindelijk met de antwoorden zal komen. Daar geloof ik dus niets van. De mens is te beperkt om alle antwoorden te kunnen vinden, laat staan te begrijpen. Enfin, dat geloof ik. Maar geen religie of zo, geen Christendom of Hindoeïsme of iets anders. Allemaal prachtige vormen

8

van

vooruitgang,

twee-

drieduizend

jaar

geleden.


Hun

wijsheden zijn niet vergeeld, maar wel het oude wereldbeeld - de waarden en normen die je bij de oude wijsheid cadeau krijgt.” Zoals ik al heb verteld, heb ik Manas bij toeval ontmoet. Wat is toeval. Manas zou zeggen dat het dan gaat om een causale relatie waarvan je de oorzaak niet kent en waarschijnlijk ook niet de gevolgen kunt overzien.

Als

bij

het

onzekerheidsprincipe

popt

iets

op

in

de

werkelijkheid, waarvan wij mensen de oorzaak niet kunnen kennen, wat weer niet wil zeggen dat er geen oorzaak of redegeving is. Manas is geen filosoof zegt hij zelf en hij is wars van religie. Hij meent dat religie, maar ook politiek, de mensen aan de leiband houdt - soms met de beste bedoelingen. Dat mensen andere mensen aan de leiband kunnen houden, en dat mensen zich aan de leiband laten houden, is misschien wel de kortste definitie van het Luciwher Paradigma. Maar waarom het Luciwher

Paradigma,

vroeg

ik

hem,

en

niet

bijvoorbeeld

het

Leidinggevend Beginsel of het Onderdrukkend Principe? “Omdat leiding geven

alleen

in

de

omstandigheid

van

dit

universum

leidt

tot

onderdrukking,” was het antwoord van Manas. Een antwoord waar ik even op heb zitten broeden, omdat hij in feite twee antwoorden gaf waarvan een op een vraag die ik niet had gesteld. Er is dus kennelijk nog

een

ander

universum.

“We

zijn

hier

allemaal

de

materiële

uitdrukking van wat de kern van onszelf is, sommige mensen noemen het de ziel, en we verkeren in een omstandigheid van gevangenschap. We zitten, voor het moment, opgesloten in een fysieke vorm.” Bij een andere gelegenheid legde hij uit dat het woord gevangenschap niet moet worden opgevat als straf. Hij bedoelde niets meer dan dat een mens voor het moment vastzit in materie. “Een mens leert in materie wat hij niet anders dan in materie kan leren. Haal daar niet uit dat je voor dit leven iets fout hebt gedaan. Je kern, je ziel dus, leert altijd en eeuwig. Dat blijft doorgaan nadat je terug naar huis bent.” Manas gebruikte de term 'naar huis' om doodgaan te omschrijven. “Niemand is volmaakt, maar is wel altijd op weg naar perfectie. In de tijdelijkheid leer je wat niet geleerd kan worden in de eeuwigheid.” De onontkoombare vraag die ik Manas toen moest stellen was, “Maar, wordt jouw theorie daarmee dan niet meteen een religie?” “Tam, luister. Het zijn de religieuzen hier die religie een slechte naam geven. Dat is niet op te lossen door religie om te vormen naar een collectieve of mondiale liefdadigheidsorganisatie - dat gaat niet. Ik noem dat de Vloek van Urbanus, dat wil zeggen dat iets wat au fond scheef zit op geen enkele manier meer valt recht te breien. De God die de religies aanhangen, de consequentie voor het leven van het aanhangen van die God, brengt een hel teweeg - dé hel. De idee van God zoals die nog Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2014 - www.manasnaala.net/lucpar/

9

steeds bestaat, stamt uit het Neolithicum. Hoewel die mens uit de steentijd fysiek, intellectueel en emotioneel, zeer dicht staat bij de huidige mens, stammen de ideeën van de steentijdmens uit een nog veel oudere tijd daarvoor. En met oud bedoel ik oud, uit een tijd dat wij nog maar net uit de bomen waren geklommen. Technologisch staat wij universums ver weg van de eerste mens, maar spiritueel -een veel misbruikt woord- zijn we niet veel verder dan preholbewoners. Terecht dat filosofen vanaf zeker de Verlichting de God van de religies verwierpen, maar hun oplossing sloeg ook nergens op. De ontkenning van een God is ook een God.” "Dat moet je me uitleggen," vroeg ik op mijn allervriendelijkst - ik was het ook echt. "Dat is vrij eenvoudig. Je kunt namelijk niet ontkennen wat er wel is. Daarmee werd voor atheïsten de ontkenning van God hun afgod. God speelt niet met dobbelstenen, zei Einstein. Ik zeg, God speelt geen verstoppertje - hij is er gewoon, kijk maar om je heen. Alles bestaat toch? Dat moet een oorzaak hebben. Niet een oorzaak zoals de wetenschap die kan achterhalen. De wetenschap weet alleen antwoorden te formuleren op de vragen wat en hoe, maar nooit op waarom. Zo komt het ook dat antwoorden in de wetenschap steeds weer nieuwe vragen opwerpen, om het eerste antwoord nader te preciseren. Alles bestaat en de oorzaak daarvan noem ik de AllerEerste - geen Jahweh, God of Allah, want dat zijn te beladen woorden, en ook geen Brahma, Vishnu of Sjiva, noch Krishna. Ik noem hem de AllerEerste, omdat ik een mens ben en daardoor behoefte heb aan een personificatie van wat niet anders kan zijn dan een abstractie. Per slot van rekening is in de wiskunde een formule ook niets anders dan de verbeelding van een abstractie. Ik bedoel, hoe stel je je de oorzaak, de redegeving anders voor?" En toen bleef het een moment vrijwel stil. Ver achter ons kon je het verkeer horen rijden op de rondweg, een stuk voor ons op het gras was een paartje neergestreken. Uit hun picknickmand waren ondermeer een fles Champagne en twee glazen tevoorschijn gekomen. Ze klonken de glazen als een belletje voor de volgende ronde. Ze hadden wat te vieren,

zoveel

was

duidelijk.

Op

de

rivier

voeren

twee

binnenvaartschepen elkaar tegemoet en ergens riep een koekoek. Zo'n zomermiddag die niet per sé tot een einde hoeft te komen. "Het is overigens geen theorie of een hypothese die ik naar voren breng," zei Manas terwijl hij ging verzitten. "Als je het overdenkt -zo lang als je nodig hebt- zul je je realiseren dat het zo ís." De prachtige zomermiddag was toch tot een einde gekomen en we hadden onszelf verplaatst naar het terras van het stijlvolle café Parkzicht, favoriet bij Manas. Hij zat daar ‘s winters ook vaak, meldde 10


hij, omdat de terrasverwarming een aangename warmte gaf. Manas was een van de laatste rokers, vandaar. Na de heerlijke middag was de schemering in aantocht, maar nog niet helemaal. Het was dat moment van de avond waarop de intensiteit van het natuurlijk licht even sterk was als die van het kunstlicht, terwijl de kleur van het daglicht in balans was met de kleur van het kunstlicht. Het was de tijd van de dag die ik het evenlicht noem. Geen schemering, maar niet lang daarvoor. Het evenlicht proefde als een majeur akkoord - moeilijk uit te leggen, ik heb een milde vorm van synesthesie. De koffie werd op tafel gezet en Manas maakte een kort praatje met de kelner. Daarna nam hij een sipje van zijn dubbele espresso en zei, terwijl hij zijn kopje neerzette, “Ik ga het nog gekker voor je maken. Vanmiddag had ik het over de AllerEerste, die niet God is maar wel de schepper van alles -ik ben overigens geen creationist, eerder een evolutionist-, en nu ga ik je vertellen van de drie fundamentele krachten.” Hij keek met even aan met olijke oogjes. “Als eerste noem ik hier het intellect, het cerebrale. Niet of je intelligent genoeg

bent,

maar

het

vermogen

om

je

met

behulp

van

de

mogelijkheden van je brein je door het leven te slaan - de meest karakteristieke eigenschap van de mens. Naast het cerebrale staat de liefde, de toewijding, de empathie en er zijn nog meer karakteristieken van liefde die de lading ook niet dekken. De liefde is het is het vermogen dat de mens ten diepste ontbeert en waar hij -soms heftignaar verlangt. De verbindende factor, dus zeg maar tussen hersens en hart, is de derde kracht. Als het over kwantumdynamica zou gaan zou ik het gluon noemen, het deeltje dat ratio en emotio aan elkaar lijmt. Vanuit het perspectief van de ratio lijkt dit gluon op warmte en vanuit de liefde lijkt het op schoonheid, twee interpretaties, maar het is in wezen één kracht. Ik noem het warme-schoonheid. Schoonheid zoals in ‘de schoonheid van het bestaan’, schoonheid die verder niets te maken heeft met pracht of met een bepaald idee van esthetiek. Warmte die niet het tegenovergestelde is van koude, maar die het beste kan worden omschreven met, de omarming.” Manas keek me aan, maar ik liet hem begaan, want ik was benieuwd naar wat er verder kwam. “Vergis je niet. Ik ga hiermee niet terug naar de dagen van aarde, water en vuur - en de leegte. Ik heb het grootste respect voor de al eeuwen voort ploegende wetenschappers die op straffe van verbanning, verbranding

en

wetenschappelijke

ander methode

persoonlijk de

juiste

leed

volhielden

antwoorden

dat

oplevert.

de Ook

vandaag zetten mensen hun hele leven in het teken van, en hun carrière op het spel voor dat ene briljante idee. Onderliggend echter en vooral waar het over mensen gaat, bestaat het bestaan uit deze drie elementen - de ratio van het licht, de emotio van de liefde, en de Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2014 - www.manasnaala.net/lucpar/

11

warmte en schoonheid van de omarming.” Ik gaf een knikje om te laten merken dat ik het had begrepen. Geen beleefdheidsknikje, want ik vond zijn gedachten interessant. Maar het enthousiasme waarmee Manas vertelde, maakte me gelijk ook wat terughoudend. Enthousiasme

is

naar mijn idee op zich geen argument, maar een manier waarop iets wordt gebracht. Alhoewel ik Manas niet zag als een verkoper, ook niet van zijn ideeën. “Wetenschappers nemen het objectief meetbare als uitgangspunt en de kwantificerende analyse als hun werkwijze. En toch hebben ook zij het ten diepste over de schoonheid van een theorie. Echter nooit over de volledigheid ervan. Volkomenheid is niet haalbaar, omdat de wetenschap

de liefde

niet als

uitgangspunt kent. Dat

uitgangspunt is niet bereikbaar, omdat de wereld van de mens de liefde niet kent.” “Ik was anders behoorlijk verliefd op mijn toen aanstaande vrouw en nu zij al jaren mijn vrouw is hou ik van haar.” Ik wilde het niet laten klinken als tegenwerping, maar meer als een verkapte vraag om verduidelijking. “Het eerste, Tam, en dat je weet zelf ook wel, is niet veel meer dan dierlijke aantrekkingskracht en het houden van,” hij pauzeerde als om zijn gedachten te ordenen, “houden van bevat eerder elementen van warmte en de schoonheid van het bestaan, soms ook een eetlepel poging tot empathie, dan dat het waarlijk liefde is. De liefde

die

wij

niet

kennen

heeft

veel

meer

te

maken

met

rechtvaardigheid en echtheid, dan met de tedere tolerantie binnen je relatie. Binnen je relatie is liefde eerder de opschorting van ongeloof voor een totale vreemde. Liefde kent geen twijfel, terwijl ieders relatie ooit zijn breekpunt heeft gehad of zal hebben. Je zoekt dan de redenen -het cerebrale- om door te gaan of op te breken. De liefde die ik bedoel kan ook meedogenloos zijn in zijn juistheid en echtheid als het los komt te staan van warme-schoonheid. Dat geldt ook voor het rationele, want in

zijn

analyse

en

resultaatgerichtheid

kan

het

nietsontziend

en

harteloos zijn in de afwezigheid van warme-schoonheid.” “Je zegt dat er in ons bestaan geen liefde is, maar je beschrijft het desondanks - misschien onvolkomen, zoals je zei, maar toch. Hoe kan liefde geen deel zijn van het menselijk leven en toch bestaan?” Ik moet zeggen dat ik de stelling over de liefde die Manas met zoveel stelligheid bracht niet meteen onacceptabel vond. Het was alsof ik mijn telefoon ergens hoorde bellen, terwijl ik niet precies wist waar die lag. Onder een kussen, zo klonk het. “Dat hangt samen met de aard van de mens," verduidelijkte Manas. "De mens is een wezen van licht, van het cerebrale. De mens heeft zich een plaats veroverd in de moordende concurrentie die de strijd om het bestaan is, door zijn hersens te gebruiken. Niet door de liefde te propageren. En toch is het de liefde waar de mens het meest naar verlangt. Ik ga nu een beetje kort door 12


de bocht, maar, de conclusie is onafwendbaar dat de mens ten volle de potentie en de consequentie van zijn eigenheid moet leren doorzien, de consequentie van zijn cerebrale instelling moet leren overzien, in de isolatie van de volheid van het bestaan.” “Ik begrijp bijna wat je zegt,” zei ik niet helemaal bezijden de waarheid, “maar een voorbeeld doet wonderen, denk ik.” “Nou, wanneer mensen zich bewust worden van een bepaald probleem, of de bewustwording van een probleem onder het publiek willen verbeteren, dan trekken zij zich doorgaans terug in een

groep

feministische

die

aan

golven

die

bewustwording

trokken

vrouwen

wil

werken.

zich

terug

Tijdens in

de

groepen,

vrouwengroepen, waarin zij enerzijds hun levensomstandigheden wilden analyseren en doorgronden en anderzijds als verenigde groep naar buiten toe bekendheid wilden geven aan de problemen die zij ervoeren zij wilden oplossingen aandragen en veranderingen aanbrengen.” Hier pauzeerde hij weer, als om zijn eigen woorden na te proeven. “Iets dergelijks bedoel ik. Je zult je altijd en in alle opzichten eerst op jezelf moeten terugtrekken om je eigen vraagstuk te herkennen. Dat is wat de mensheid gedurende haar hele geschiedenis al doet. In materie in afzondering leven om daarna huiswaarts te gaan met een hoop geleerde bagage. Dat laatste geldt overigens voor iedereen. Van de stratenmaker tot de staatsman - ieder op zijn eigen manier, ieder op de manier die nodig en noodzakelijk was.” "Aha, ik begrijp het," maar een kleine test vond ik wel noodzakelijk. "Dus het universum waar wij zijn is een soort vrouwengroep waar ook mannen toegelaten zijn." "Zeg, pas jij eens op," zei Manas quasi beledigd, "anders voer ik je aan de eendjes. En deze keer is mijn moeder er niet om me in mijn kraag te grijpen." Dat was lachen natuurlijk. Dat doe ik wel vaker, een grapje maken over iets wat ik begrijp - misschien een deel van mijn vraagstuk, zo vroeg ik mij later af. Je moet je dus eerst op jezelf terugtrekken om je bewust te worden van alles in je -je talenten, je behoeften, je tekortkomingen, en nog wel meer-, voordat je naar buiten kunt treden en kunt meedoen in de wereld, kunt meebouwen aan de wereld. "Het naar buiten treden en jezelf aan de wereld geven is minstens zo belangrijk als het je op jezelf terugtrekken," voegde Manas toe. "Veel mensen of groepen mensen blijven vastzitten in de fase van het terugtrekken, omdat dat lekker veilig is, om de enge buitenwereld buiten te sluiten. Vanuit een geïsoleerde positie tegen de buitenwereld schoppen is geen wezenlijke bijdrage aan de wereld. Naar buiten treden is ook iets wat moet worden geleerd." Veel van wat Manas zei was niet echt nieuw voor mij, maar door de manier waarop jij het in een onbekend verband zette, werd alles ineens weer gloednieuw. “Ik snap je associatie van het cerebrale met het licht Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2014 - www.manasnaala.net/lucpar/

13

en de figuur van Lucifer. Met je hersens ergens je licht over laten schijnen, iets aan het licht brengen, Lucifer als brenger van het licht. Lucifer als symbool van de mens.” Ik voelde iets wannen in me, als het kaf en het koren, zoals toen ik ooit voor het eerst hoorde van de kwantumtheorie en de onzekerheidsrelatie van Heisenberg, de kat van Schrödinger, en al dat soort dingen. Ik was destijds vooral verbaasd dat Einsteins relativiteitstheorie en de kwantumtheorie niet combineerbaar leken. Iets dergelijks was hier het geval. Manas was een pleitbezorger van de wetenschappelijke methode en noemde het de waarschijnlijk enige manier om feiten, kennis en inzichten op een zo objectief mogelijke manier te achterhalen. Tegelijk hield hij mij voor dat onder de waarneembare werkelijkheid andere principes schuilgingen - licht, liefde en warme-schoonheid-. Hoe konden die twee geheel aparte manieren van

kijken

naar de werkelijkheid

toch

in

overeenstemming zijn?

"Luciwher is het symbool van het menselijke - in alle betekenissen van het woord,” Manas keek mij even veelbetekenend en met een bijna grijns aan, “en inderdaad ook de vertegenwoordiger van de mens, maar nog sterker, de mens als onderdaan van Luciwher.” “Zijn we als zijn onderdanen dan ook zijn gevangenen, zoals je zei?” “Als je je al een gevangene voelt, dan ben je toch vooral een gevangene van jezelf mensen creëren hun eigen hel. De meeste mensen zitten nog vast in het Luciwher paradigma, vaak zonder het te weten.” Op de een of andere manier wist ik bijna zeker dat Manas zou gaan zeggen dat hij zich daar al uit had bevrijd. Dat was mijn kennismaking met Manas Na’ala. Mijn naam staat voorop dit boek om te laten zien dat ik het heb geschreven, maar in feite heeft hij het geschreven. Ik heb het opgeschreven en de woorden zijn van hem. Ik ben als het ware

zijn ghostwriter, zonder daar verder

geheimzinnig over te doen. Het boek is een poging om het begrip het Luciwher Paradigma zo helder mogelijk uit te leggen. Manas heeft hierover veel gezegd en veel geschreven, maar de omschrijving van wat het Luciwher Paradigma nu precies is, heeft hij verdeeld over zijn boeken. Dat komt, zegt hij, omdat bij elk onderwerp dat hij behandelt steeds weer een ander aspect naar voren komt. In dit boekje zal dat niet anders zijn. Het staat hier wel overzichtelijker en in korter bestek bij elkaar. Ik vind het verbazend hoe Manas het paradigma behandelt, en met name het gebruik van de naam Lucifer - zijn mening, het oordeel is geheel afwezig. Over niets of niemand wordt een oordeel uitgesproken, zelfs niet over iemand die altijd wordt gezien als het kwaad, de Duivel, de Satan. Althans in de Joods-Christelijk-Islamitische traditie, de Semitische traditie, wordt die de Satan genoemd, maar het 14


kwaad heeft in elke cultuur zijn eigen naam en verschijningsvorm. In het begin heeft het mij erg veel moeite gekost om het kwaad niet als het kwaad te zien, terwijl het benoemen van het kwaad als het kwaad juist het kwade, en als gevolg daarvan het Luciwher paradigma, in stand houdt. Hoe dat precies zit, hoop ik verderop uit de doeken te doen. Welke

impact

een

ontmoeting

met

Manas

heeft,

is

moeilijk

te

beschrijven. Misschien het volgende. Ik merk dat ik bij het woord ontmoeting in de vorige zin het woord toevallige zelf al heb weggelaten. Moet ik dat nu zien als zelfcensuur -vanwege de opmerking die Manas over toeval maakte- of als het gevolg van een heel klein beetje wijzer zijn geworden? In het eerste geval zou ik Manas hebben verheven tot mijn goeroe en dus hebben gehandeld volgens het Luciwher paradigma. In het tweede geval zou het wijsheid kunnen zijn, maar volgens mij alleen wanneer ik daar zonder de suggestie van Manas zelf ook op had kunnen komen. Ik vermoed, want ik onderzoek het continu, dat het terugtrekken op jezelf -om in 'verbeterde versie' naar buiten te kunnen treden- te maken heeft met het vinden van eigen wijsheid. Ook het veel bewuster omgaan met de invloeden die elk mens dagelijks op zich af ziet komen, maakt deel uit van het vinden van eigen-wijsheid. Je overal van afsluiten is nooit een optie, maar er bewuster mee omgaan wel. Dat slaat niet alleen op de woorden van Manas, maar ook op trivia als reclame-uitingen. Enfin, de impact van de ontmoeting met Manas, hoe lastig ook te beschrijven, is door deze overwegingen misschien wat duidelijker. Ik houd het er vooralsnog op dat Manas met wat hij zegt een zetje in de richting kan geven, maar dat je zelf bepaalt of het de goede richting is - de juiste richting.


15

Oorlog en rede Vanaf de dag dat ik Manas de eerste keer sprak, heb ik Jana, mijn vrouw, verteld

over de ongebruikelijke figuur die Manas is. De eerste

keer alleen al omdat ik zo laat voor het eten was - het stond in de oven. Ik

heb

ooit

eerder

de

vergissing

gemaakt

iets

belangrijks

niet

rechtstreeks te delen. Je zet de ander dan op achterstand, terwijl het in een goede relatie er juist om gaat vertrouwen niet teniet te doen. Wat Manas zei over opschorten van ongeloof klopt wel in die zin, hoewel ik vermoed dat hij het ook zei vanuit een negatieve ervaring. Jana vond hem in ieder geval een aparte man, zo concludeerde ze uit mijn woorden. Of en hoe ik Manas weer zou zien, was mij toen trouwens niet duidelijk - we hadden niets afgesproken. Ik vermoedde dat ik niet meer dan onder een tipje van de sluier had kunnen kijken en wilde meer zien. Hoe komt iemand op het idee dat wij mensen kinderen van de Duivel zijn. Enfin, laat ik het serieus houden, ingezetenen van de wereld van Lucifer. Overigens sprak ik die naam uit met de normale harde f, terwijl Manas die klank had vervangen door een zachter klinkende wh. De Satan als representant van de mensheid. Ontdoe hem van alles wat met kwaad en leed heeft te maken en benadruk het verstandelijke - ik begreep het wel, maar waar bleef het kwaad dan. Hoe komt het dan dat mensen elkaar zoveel ellende berokkenen. Ik nam mij voor dit als eerste aan Manas te vragen, wanneer ik hem weer zou zien. Hij was echter spoorloos. Niet op het bankje in het park en niet op het terras van Parkzicht. Ik was halverwege de week zelfs een keer extra gaan lopen, maar ik kon hem nergens ontdekken. “Zag je me niet?” was zijn vraag toen ik hem weer op een vrijdag zag. “Ik zwaaide nog naar je, maar je reageerde helemaal niet. Ik dacht nog dat je me liever wilde mijden.” “Helemaal niets gezien,” zei ik, terwijl ik wat moeizaam en met een kreuntje ging zitten - een pijntje in mijn rug. “Ja, dat komt er nou van. Sport is ongezond,” zei Manas met gespeeld verwijt in zijn stem. “Ik had je het nog zo gezegd.” Enfin, een beetje heen en weer dollen is op den duur een bijna vast ritueel geworden aan het begin van zo ongeveer elke ontmoeting. Het gaf mij een gevoel van vertrouwdheid en tegelijk waren onze grapjes een tegenhanger voor de zwaarte van onze gesprekken. Bij onze tweede ontmoeting legde ik hem de vraag voor die al bijna twee weken in mijn hoofd rondtolde, de vraag naar de oorsprong van het kwaad. Hoe het toch kwam dat mensen elkaar bedriegen, elkaar verwonden of zelfs de hersens inslaan, of hele volksstammen elkaar uitmoorden in een oorlog. Manas keek eerst even in de verte, waar hij vaker zijn antwoorden leek te vinden, en zei “Je vergist je, het kwaad bestaat niet.” Hij overdonderde me met deze uitspraak opnieuw. “Begrijp me niet verkeerd, mensen doen elkaar pijn -in het groot en in

16


het klein-, maar het kwaad als zodanig bestaat niet.” Zijn antwoord stokte. Hij keek een beetje gepijnigd, om zo te zeggen. “Voor ik verder ga, vraag ik je een ding te begrijpen. Ik heb je al verteld dat ik geen filosoof wil zijn en ik wil ook niet voor psycholoog gehouden worden. Ik heb er niet voor gestudeerd en ik heb die pretentie ook niet. Ik heb wel gestudeerd

-zelfs

drie

studies,

waarvan

een

net

niet

helemaal

afgemaakt, geen geduld-, maar dat heeft me eerder op de weg gebracht van een manier van denken, dan dat ik de inhoud van die studies in mijn denkbeelden heb verwerkt. Ik weet waar Abraham de mosterd haalt, zal ik maar zeggen, maar ik heb gaandeweg een eigen receptuur

ontwikkeld.”

Dat

laatste

was

overigens

geen

grapje,

tenminste Manas lachte er niet bij. “Kijk, mensen slaan elkaar al eeuwen, millennia de kop in om hun waarheid te verdedigen. Andere mensen vechten terug, omdat ze vinden dat juist hun waarheid de waarheid is. Dat speelde zich af op het niveau van complete religies en speelt nog steeds tussen politieke systemen of economische belangen. En het speelt zich af tussen mensen vanwege privébelangen. En juist omdat mensen elkaar de hersens inslaan, kun je niet anders dan concluderen dat de waarheid er niet tussen zit, nergens.” “Is het niet zo dat iedereen zijn eigen waarheid heeft?” Ik zei dit omdat dit naar mijn idee de oplossing was voor een groepswaarheid, vooral in religieuze zaken. Het leek mij de ideale oplossing. “Ik ben blij dat je dit zegt,” zei Manas en het bleek dat dit geen retorisch trucje was. “De eeuwenoude collectieve waarheid en de redelijk recent uitgevonden individuele waarheid

zijn

de

twee

polen

waartussen

illusie

en

bedrog

zich

bewegen.” Ik denk dat ik grote ogen opzette, want Manas moest een beetje lachen toen hij mij aankeek. “Hoe kun je nou,” ging hij verder, “de waarheid kennen als je nog steeds leed wordt aangedaan, als je gepijnigd wordt en pijn berokkent. Je blik op de wereld en je bestaan wordt door alle verdriet vertroebeld. Nee, zomin als het kwade bestaat, bestaat de waarheid hier. Geen godsdienst, geen politieke stellingname, geen eigen belang kan de waarheid in pacht hebben, zolang pijn het gevolg is voor hen die deze stellingname niet aanhangen, die iets anders geloven. En je eigen privéwaarheid kan daar geen oplossing voor zijn, omdat je je dan terugtrekt op je eigen eiland - je kan zo geen bijdrage meer leveren aan de wereld. Want of je nu wilt of niet, je bent deel van het geheel." In een ander verband vertelde Manas dat het niet deel van het geheel willen zijn kon worden gezien als een weigering je eigen vraagstukken onder ogen te zien. De fase dus die voorafgaat aan het terugtrekken op jezelf om daarna als een prachtige vlinder de wijde wereld in te trekken. Manas weigerde nog steeds een dergelijke analyse zijn inzicht in de psyche van de mens te noemen. Hij vindt de psychologie maar niks, omdat de psychologie zich richt op de werking van het beestje, terwijl


17

hij zich bezig houdt met de realiteit achter de waarneembare realiteit. Hij raadde me trouwens sterk af dit Manas’ quantumrealiteit te noemen, ik stelde dat voor. Het suggereert te sterk dat hij zich bezighoudt met het kwantificeerbare, en dat doet hij alles behalve. In wezen juist met het tegendeel van het ervan. Niet de fundamentele precisie van de analyse hield hem bezig, noch de wezenlijke juistheid van de idee. Hij was het meest geïnteresseerd in het verbinden van die twee. Hij was eerder bezig met de harteloze en hardvochtige aspecten uit bestaande analyses te verwijderen, dan de analyse zelf te ondergraven. Hij was eerder

bezig

met

het

aantonen

van

het

Luciwher paradigma

in

bijvoorbeeld het Boeddhisme of in het werk van Schopenhauer, dan met het weerleggen van de ideeën van de Boeddha en Schopenhauer - en hetzelfde gold voor de Semitische ideologieën en het overlijdensbericht van hun God dat Nietzsche de wereld in stuurde. “Je terugtrekken in de cocon van je eigen gelijk en je eigen waarheid,” vervolgde hij, “helpt helemaal niet, in geen enkel opzicht. Niet omdat je dan een eenling bent, maar omdat je dan geïsoleerd raakt, maak je jezelf juist erg kwetsbaar. Uiteindelijk weet de buitenwereld toch bij je binnen te dringen, door middel van welke invloed dan ook. Je hebt een baan nodig, te eten en een dak boven je hoofd. Tenzij je echt als een kluizenaar gaat leven, ontkom je er niet aan je met de wereld bezig te houden en toe te laten dat de wereld zich met jou bezighoudt. Trouwens, het streven een kluizenaar te worden is net zoiets als het plegen van geestelijke zelfmoord. Net zomin aan te raden als werkelijke zelfdoding. Lees ook maar eens wat de Boeddha daarover zei. Die heeft zich aanvankelijk uit de wereld teruggetrokken om te mediteren en beroofde zich op die manier bijna van het leven.” Dat doet Manas vaker. Niet alles tot in den treure uitleggen, maar verwijzen naar en het aanbevelen van de oorspronkelijke schrijver om zelf na te lezen wat die heeft gezegd. Of hij verwees indirect en moest je zelf maar initiatief nemen. Je krijgt het van hem niet op een presenteerblaadje. Manas bestelde iets te drinken, want praten maakt dorstig. “Het gaat er juist om je van niets af te sluiten," hij benadrukte het woord niets, "maar filters te ontwikkelen om het bedrog buiten de deur te houden. Het bedrog met name daar te laten waar het thuishoort, bij de bedriegers. Vergelijk het maar met het maken van een kooiconstructie in een van je kamers in huis, ik heb dat in mijn slaapkamer, zodat alle radiogolven daar buiten de deur blijven. Geen telefoon, geen internet, geen enkel signaal van zendmasten, helemaal niets kan binnendringen.” Manas vertelde dat toen hij in zijn huis kwam hij zijn slaapkamer helemaal gestript had en een soort kippengaas op de wanden, vloer en plafond had bevestigd. Op de muren en het plafond had hij daaroverheen een dun laagje laten stuken en de muren daarna behangen - je zag er niets meer van. Bij de ramen had hij ook iets van gaas dat in de zomer ook

18


prachtig als hor kon functioneren. Er kwam geen enkel signaal meer binnen. “Om het bedrog buiten de deur te kunnen houden, moet je bewust leven en bewust actie ondernemen. Angstig worden daarover heeft nog nooit tot een oplossing geleid. Leef nooit op de automatische piloot, want dan wordt je binnen de kortste keren slachtoffer. Bewust leven kost weliswaar veel energie, maar er is verder niets tegen om ‘s avonds te ontspannen en een boek te lezen of een film te kijken. Ik eet doorgaans verantwoord, biologisch en zo, maar heel af en toe een hamburger of zo ontzeg ik mij niet als ik daar echt zin in heb. Waarna ik overigens weer voor een hele tijd ben genezen van die vette rommel.” “Er is zoveel aan te merken op de menselijke soort.” Deze mededeling stond in contrast met de welhaast vertedering in zijn stem in het volgende. “En toch kan ik niet anders dan elke keer weer geroerd worden door de mens. Tegen de verdrukking in gaat de mens voort, ieder mens apart en de mensheid als geheel. Elk mens voelt zich godvergeten eenzaam en probeert zich tot huilens toe, soms tot bloedens toe te handhaven in een leven waarvan hij zich afvraagt, waarom. Ik weet dat de mensen op hun bestemming zullen aankomen, maar vooraf lijkt het is een onmogelijke taak. Een bijna onmogelijke taak waarbij de moed je in de schoenen zou zinken, maar een taak die door de mens wordt aanpakt en waardoor hij bij gevolg het universum verandert. De mens mag dan nietig en klein zijn, je moest eens weten, toch is hij in staat werelden te veranderen - hij is in wezen dus niet nietig en klein. Dinosauriërs hebben honderdvijfenzestig miljoen jaar op aarde

geleefd.

De

mens

in

zijn

huidige

vorm

ongeveer

tweehonderdduizend jaar en we zijn al op weg naar de sterren. Elk mens is ook voor zichzelf tot grootste zaken in staat, als hij maar onder het juk van de oude geest, Luciwher, kon wegkomen. Niet door hem om zeep te brengen zoals met vele heersers, koningen en keizers is gebeurd, maar door de opperheer te wijzen op zijn tekort, het vermogen

om

de

liefde

te

herontdekken."

Het

klonk

als

een

liefdesverklaring, kritiek en een advies tegelijk. "Luciwher kan niet worden vermoord, tenzij wij collectief zelfmoord plegen,” voegde hij er aan toe. Wanneer Manas dit soort bijkans onweerlegbare waarheden verkondigde, kwam er een onrustige rust over hem heen. Als van iemand die weet wat er te gebeuren staat en moeite heeft zijn ongeduld te bedwingen - bijna als een kind voor zijn verjaardag. Zijn waarheden zijn uiteraard wel te weerleggen, of althans, je kunt de denkwereld die er achter ligt van de hand wijzen. Het merkwaardige is dan dat binnen elk ander denkbaar denkkader deze waarheid toch weer terugkomt - als een boemerang. Je hoeft helemaal niet aan te nemen wat Manas zegt over de drie krachten en het ontbreken van de liefde in dit universum. Je kunt bijvoorbeeld een humanistische overtuiging hebben. Dan nog blijft het waar dat een mens, de mensheid, zijn probleem met geweld


19

tot een oplossing moet zien te brengen, alvorens een menswaardig bestaan voor iedereen kan worden opgebouwd. Waar te beginnen als humanist? Een moslim overtuigen? Een Hindoe of Boeddhist een alternatief geven?

Een Amerikaanse tv-dominee op

zijn

theatrale

primitivisme wijzen? De noties van Manas, ik noem het al geen theorie of een hypothese meer, begon voor mij trekken van eenvoud en daarmee van schoonheid en aannemelijkheid te vertonen. “De oude geest is al bij ons sinds we ons zelfbewustzijn vonden, of beter, sinds de ziel van de mens introk bij een beestje dat daar uitermate geschikt voor was. Ik zou niet echt weten of dit begon bij het verschijnen van de homo sapiens. Het zou ook heel goed kunnen dat dit al begon in de tijd van de homo erectus - daar zijn aanwijzingen voor, zoals het gebruik van wat symbolen zouden kunnen zijn. Als het al begon bij de homo erectus, dan is onze geschiedenis op aarde nog veel ouder dan de tweehonderdduizend jaar die ik noemde. Het ontstaan van de homo sapiens is dan een logisch vervolg op de erectus. Door natuurlijke

oorzaken,

buitenaardsen

-

zoals

of

door

niet

een

alleen

kunstmatige

door

zieke

ingreep

door

zonderlingen

wordt

beweerd; het is niet mijn theorie, maar tegelijk hou ik niets voor onmogelijk. Voor zover mijn inzichten reiken wordt de evolutie gestuurd door genetische veranderingen, terwijl de genetische veranderingen maar ten dele worden gestuurd door spontane mutaties op de genen en voor een substantieel deel door omgevingsfactoren, zoals klimaat en voedsel.

Voor

veranderingen

een

belangrijk

ingegeven

door

deel

ook

gedrag,

worden

zoals

het

evolutionaire gebruik

van

gereedschappen. Maar daarmee zitten we midden in de nature-nurture discussie, waarbij ik de neiging heb te denken dat het half om half is voor

de

helft

natuurlijke

factoren

en

voor

de

helft

educatie.

Creationisme, waarbij bijvoorbeeld Luciwher destijds aan de touwtjes trok, zie ik niet, hoewel uiteindelijk natuurlijk alles op het bordje terechtkomt van de AllerEerste.” De kennis die Manas ook in dit geval ten toon spreidde was breed. Ik aarzel om verder hier zijn inzichten in de quantum-mechanica te noemen. Hij heeft namelijk heel interessante inzichten over de zekerheid van het onzekerheidsprincipe. Hij meent dat je insteek op de werkelijkheid, je karma, je werkelijkheid bepaalt waarmee hij een middenweg bewandelt tussen Einstein en Bohr. Maar omdat hij op die terreinen geen geschoold specialist was, drong hij er als altijd op aan om de kennis die hij vertelde zelf te verifiëren - hij was niet onzeker over zijn kennis, maar hij wilde niet dat iemand hem zomaar geloofde. Manas meende bijvoorbeeld ook dat de inflatietheorie over het heelal een kwestie van perspectief was en dat het heelal zich eerder in een torus bevond -een soort doughnut-, hetgeen dark flow zou kunnen verklaren, hoewel hij er aan toevoegde dat dit voor hem vooralsnog een gedachte-experiment was. Met Manas heb ik hoogst

20


zelden

een

gesprek

gehad

over

triviale

onderwerpen,

zoals

de

sportuitslagen - en alleen dan wanneer zijn club buitengewoon had gespeeld. “Het kwaad is in wezen onze worsteling -geen gevecht- het hiërarchisch denken van het beestje -en Luciwhers wereld- te boven te komen, waardoor de mens zijn angsten kan afleggen en de liefde herontdekken. Niet de liefde in de wereld, maar de liefde in het hart. Dat neemt vaak een heel mensenleven en is niet stuurbaar van buitenaf - door geen enkele reclamecampagne of welke godsdienst dan ook; of een halve filosoof op een bankje in het park. De weg die je in jezelf en met jezelf aflegt kan alleen een waarachtige zijn, anders kom je nog nergens. Zo ontdek je uiteindelijk de waarheid in jezelf en zo herontdek je de liefde. De waarheid die je mond niet kan vertellen en die je alleen kunt laten zien door je daden in de wereld - ook om deze reden is je terugtrekken uit de wereld contraproductief. Waaruit ook blijkt dat het terugtrekken op jezelf geen egoïstisch proces is -zoals leven volgens je eigen gelijk-, maar gericht op een transformatie met jezelf uiteindelijk als deel van de gemeenschap.” Als Manas dit soort volzinnen, of een reeks van, op mij losliet voelde mijn hoofd daarna aan als een overvol glas - geen discussie mogelijk over half vol of half leeg, het liep over de rand. De moeilijkheidsgraad zat hem niet in wat hij zei, maar in de consequenties van wat hij zei. “Het kwaad bestaat niet evenmin als kwade of slechte mensen. Ik zie alleen maar zieke en beschadigde mensen die van zich af slaan, die zelf niet langer beschadigd willen worden. Mensen die in wanhoop hun rommel over de schutting gooien en anderen zo met hun pijn opzadelen. Ik zie zieke mensen die in doodsangst een medicijn zoeken, bij een religie of in politiek, en die nog niet door hebben dat het niet zo waanzinnig moeilijk is jezelf te genezen. De oorlog wordt niet daar buiten gevoerd, maar in je hoofd, terwijl de kranten en de televisie de menselijke pijn uitventen en het vuurtje opstoken. Het enig redelijke wat je kunt doen is de onredelijke eisen van de wereld -die je gegijzeld houdt- tot zwijgen te brengen. Je moet kans zien in je eigen hoofd tot een staakt het vuren te komen en de persoon die je wilt zijn vergeten. Het enig redelijke wat je kunt doen is de persoon die je al bent te accepteren, met al zijn talenten en fouten. En als het stil is in je hoofd, dan kun je op weg naar je hart om daar de liefde te herontdekken. Je zult merken dat je fouten geen fouten zijn, maar alleen zo zijn benoemd door anderen. Het zijn hooguit nog eigenaardigheden die je zelf zo kunt laten of proberen te veranderen. Het is de vraag of je dat laatste moet doen, want jouw specialiteiten van het huis maken jou tot jou - bepaal het zelf met een bewuste keuze. Genees je zelf en kom tot de ontdekking dat je geen vijanden hebt en laat mensen stapje voor stapje toe. Treedt stapje voor stapje in de buitenwereld, want vergeet niet dat je als een kind bent dat leert lopen.”


21

Ik schreef net dat je hoofd dan aanvoelt als een overvol glas, maar ik kan misschien beter zeggen, als een boksbal. Niet doordat Manas er op had

ingebeukt,

maar

doordat

er

zogezegd

iets

wilde

uitbeuken.

Misschien ook de worsteling door het geboortekanaal, viel mij later in. Ik hoop dat dit niet heel erg idioot klinkt. Op de keper beschouwd is het allemaal niet zo verbazingwekkend en revolutionair wat Manas naar voren brengt. Hij hanteert echter wel een andere definitie van liefde. Gecombineerd met zijn opmerking over je eigen waarheid ontstaat er dan iets anders. Liefde is uiteindelijk hier niets meer dan waar je als je imperfecte zelf toe in staat bent. In dat verband is er geen standaard, verordonneerd door een god, om aan te voldoen. Bovendien is het object van je liefde niet iemand anders of iets anders, maar jezelf - dat heeft niets te maken met narcisme. Alleen als je jezelf volledig hebt geaccepteerd, kun je op jezelf bouwen, je onvervreemdbare plaats in de gemeenschap innemen en vanuit je liefde geven aan allen - je bijdrage aan een betere wereld. Oppervlakkig gezien klonk het allemaal misschien wel als oude flower power hippie geneuzel. Tegelijk, naar aanleiding van de aanbeveling van Manas, ontdekte ik dat er een wezenlijk en onoverkomelijk verschil is tussen wat de Boeddha zegt en wat Manas naar voren brengt. Kort gezegd, Manas bevrijdt je -Manas drong er op aan hier toe te voegen dat je jezelf bevrijdt- van inmenging van buitenaf, terwijl de Boeddha tot in detail beschrijft, en daarmee voorschrijft, wat leidt tot Nirwana en wat niet. Later kwam ik in andere geschriften van Manas er achter dat precies dit het Luciwher Paradigma is in de leer van de Boeddha - de inmenging van buitenaf, zodat een mens nooit vrij kan zijn. Voor zover ik kon uitmaken was wat Manas vertelde volledig nieuw, waarbij de standaard van wat liefde is niet door enige invloed buiten jezelf wordt voorgeschreven, maar door je eigen hart.

22


Voor wie alle deuren open gaan Jana en ik hebben lange gesprekken gehad over de afwezigheid van de liefde in de wereld, over de afwezigheid van het kwaad in de wereld. En nog het meest over iets wat eerst bijna als terloops voorbijkwam, de invloed die de buitenwereld op een mens heeft en de drang van de mens om aan de verwachtingen van de buitenwereld te voldoen opgaan in de massa, aanpassen aan de kuddegeest. Het was Jana die er ineens een Franse zin bijhaalde, “L’enfer, c’est les autres.” De hel, dat zijn de anderen, vertaalden we. De on line encyclopedie hielp ons maar in beperkte mate naar wat het verband zou kunnen zijn tussen wat Manas had gezegd en wat de bedenker van die slagzin bedoelde Sartre. De Franse schrijver schreef een toneelstuk over een drietal mensen die de eeuwigheid met elkaar moeten doorbrengen, waarbij de verwachting van de een als een hel is voor de ander, het conflict dat ontstaat aan die verwachtingen te willen voldoen. “Ik snap wel hoe je aan het verband tussen Manas en Sartre komt,” zei ik tegen Jana, “maar volgens mij zijn het twee verschillende zaken. Of eigenlijk een die er twee blijken te zijn, zelfs elkaars tegenovergestelde blijken te zijn.” Jana keek mij vragend aan, “In beide gevallen gaat het toch om de verwachtingen die mensen naar elkaar hebben en de problemen die daaruit ontstaan? Vooral wanneer je wel aan die verwachtingen wilt voldoen, bijvoorbeeld omdat je van iemand houd, maar er niet aan kan voldoen. Er gaat dan iets fout in je hoofd wanneer zoiets gebeurt.” Normaal formuleer ik helderder, maar ik kon mijn vinger er niet op leggen. “Het is jammer dat ik zijn nummer niet heb,” zei ik en bedacht me gelijk dat ik niet eens wist of hij wel telefoon had - ik had hem er nog nooit mee gezien, “anders had ik hem even gebeld. Ik weet of voel dat het anders zit, maar ik weet niet precies hoe." Deze vraag zou natuurlijk ook in mijn hoofd blijven ronddraaien, dus deed ik Jana een voorstel. "Wat zou je er van zeggen als we eens gaan kijken of hij in het park is?” Halverwege naar het park begon het enorm te plenzen, een regelrechte hoosbui, dus gingen we rechtstreeks naar het terras van Parkzicht. Het was er volkomen leeg. Teleurgesteld stonden we net voorbij de rand van de overkapping, droog, en ik keek het park rond onzin natuurlijk, want wie zit er nou in de plensregen op een bankje. Manas zag ik uiteindelijk toen ik naar binnen keek. Zo te zien was hij aan het afrekenen. Ik stootte Jana aan en we gingen naar binnen. Hij begroette ons hartelijk, waarbij hij Jana's hand met beide handen schudde, en langer dan gebruikelijk was. Hij keek van mij naar Jana en er was een brede glimlach op zijn gezicht. "Je hebt me helemaal niet verteld dat je vrouw zo prachtig is," zei Manas met een hoffelijkheid die Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

23

ouderwets klonk. Jana is niet knap zoals in de bladen, maar veel mooier. Een natuurlijke schoonheid, ook in haar denken, en intelligent. "Ik heb net afgerekend en een taxi besteld. Hebben jullie misschien zin om bij mij thuis iets te komen drinken? Tenminste, ik neem aan dat jullie hier iets wilden drinken." Na een korte blik naar elkaar zeiden zowel Jana als ik dat wij dat wel wilden. In de taxi maakte ik verbinding met de verwarmingsthermostaat thuis, om die lager te zetten. "Ah, fantastisch speelgoed," zei Manas, "dat zou ik eigenlijk ook wel willen hebben." Hoosde het eerst nog, het kwam nu zo met bakken uit de lucht dat de ruitenwissers van de taxi het nauwelijks konden bijbenen. Het weggetje naar het huis van Manas was te blubberig voor de auto. Het was een onverhard pad en de taxichauffeur vond dat hij daarin kon komen vastzitten. Er zat niets anders op dan vanaf de straatweg de paar honderd meter door de modder naar Manas’ huis te lopen. Hij woonde wel prachtig, een verbouwde boeren schuur. Niet heel groot, of luxe, maar prachtig. De straatweg liep langs de rivier, dezelfde als langs het park, en vanuit zijn huis keek je aan alle kanten over weiland en de rivier. Alleen vanaf de achterkant van het huis, waar we naar binnen gingen, kon je de stad in de verte zien liggen. "Ik kijk graag uit over de twinkelende lichtjes van de stad als ik daar zin in heb," zei Manas, "en de stad kan niet dichterbij komen, zolang dit gebied voor de hoge heren een agrarische bestemming heeft. Enfin, voor zo lang als het duurt." Het zal mijn tijd wel duren, kon ik Manas bijna horen denken. We droogden ons af met de warme wollige badlakens die hij ons had gegeven. “Ga lekker zitten, dan ga ik fikkie stoken,” zei hij en hij legde aanmaakhoutjes tegen de blokken in de haard. Hij trok aan een handgreep en ik hoorde een klep hoog in het rookkanaal verschuiven. Hij voorzag ons verder van gloeiend hete sterke thee en ging toen zelf ook zitten. Hij nam een gebroken suikerklontje in zijn mond en slurpte daar overheen zijn thee naar binnen. “Die vergelijking met Sartre hoor ik vaker. In wezen heeft Sartre alles op zijn kop staan, zoals het meeste in dit universum nog op zijn kop staat. Oneerbiedig zou ik zelfs kunnen zeggen dat Sartre de klok heeft horen luiden, maar de klepel nooit heeft gevonden. Een aanwijzing hiervoor moet al zijn dat Sartre in zijn toneelstuk zijn personages in de eeuwigheid laat wonen. Nu weet ik ook wel dat hij zijn toneelstuk humoristisch had bedoeld, maar dan wel een merkwaardig soort humor in mijn ogen. Voor mijn gevoel gaat humor altijd over jezelf en humor over een ander gaat al gauw richting leedvermaak - wat een verkapte actie tot beschadiging van de ander is. Maar goed, eeuwigheid. Ik geloof dat ik wel eens heb gezegd dat de enige hel die je ervaart de hel op aarde is, en dat die altijd van eigen 24


makelij is. Of preciezer, voor de oorzaak van wat je als hels ervaart, moet je altijd bij jezelf zijn. De clou zit hem in het proberen te voldoen aan de verwachtingen van de ander. Dat moet je nooit proberen, want dan kom je in een vrijwel onontwarbare kluwen terecht van wie wilde wat van wie, wat moet ik wel of niet doen en hoe zat dat ook al weer. Je komt in conflicten van prioriteiten terecht, bijvoorbeeld van wat je baas van je verlangt en wat je echtgenote van je verlangd.” Manas gaf een duidelijke

knipoog naar Jana. “Of je echtgenoot natuurlijk, want

mannen kunnen uiteraard net zo veeleisend zijn.” En hier keek hij mij even aan. Het vuurtje begon op gang te komen. “Het belangrijkste is dat je, met name in je relatie, beter geen enkele verwachting kan hebben en, vooral, dat je de ander volledig aanvaard zoals die is. Dat is de ultieme solidariteit tussen mensen - ik zou het geen liefde noemen. Door zo een voor beiden veilige omgeving te creëren, kun je werken aan jezelf. Kun je de mallemolen in je hoofd stilleggen en op weg gaan naar je eigen hart. Wanneer je daar aangekomen de acceptatie van en dus de liefde voor jezelf hebt ontdekt, dan kun je van daaruit jouw eigen liefde geven aan je vrouw, je man en daarna de wereld.” “Het klinkt eenvoudig zoals je het zegt,” zei Jana. “Maar dat is het natuurlijk niet,” voegde Manas er meteen aan toe. “Waar je misschien op doelt is dat je niet met een medemens te maken hebt, maar met tientallen, met honderden soms. En dan is er verder nog de invloed van buitenaf via kranten, televisie, reclame, en nog zo meer. Zie daar maar eens uit te komen.” "Maar waarom had Sartre dan alles op zijn kop staan, verkeerd om staan?" "Dat, Tam, is het gevolg van de pessimistische inslag van Sartres denktrant. Vergeet daarbij trouwens niet dat hij de Tweede Wereldoorlog aan den lijve heeft ondervonden - hoewel hij toen hij voor die oorlog een jaar in Duitsland woonde, de opkomst van het fascisme niet heeft opgemerkt. Sartre geloofde niet -daar heb je het geloof weerdat je in het leven wezenlijk iets kunt veranderen aan je lot, aan je bestaan. Je dient het leven te leven zoals het je wordt opgediend vandaar ook existentialisme. Daar waar Sartre pessimistisch is, ben ik dat niet. Je kunt de invloeden van de buitenwereld -stap voor stapstilleggen, niet hetzelfde als negeren, en jezelf afstemmen op of harmoniëren met de essentie in je eigen hoofd - de harmonie en de essentie dus die wordt overstemd door de buitenwereld. Overigens, wat mij betreft lijkt Sartres visie sterk op de Christelijk Calvinistische interpretatie

van

de

predestinatie,

maar

dan

zonder

God.

Het

humoristische van Sartres toneelstuk zit er voor mij in dat de mensen in het stuk zich vergissen, une comédie d'erreurs waarbij oorzaken buiten je macht je leven steeds meer laten escaleren, een klucht bijna. Je gaat Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

25

zoals ik het zie anders dan Sartre impliceert pas de eeuwigheid in als je hier je vraagstukken hebt opgelost - je moet eerst je eigen hel oplossen. Sartres stuk had pas echt humoristisch geworden op het moment dat de personages in de spiegel hadden gekeken, in plaats van louter op elkaar te reageren. Bovendien, als je bewustzijn in het echte leven zich alleen afspeelt tussen geboorte en dood, dan zou het hier inderdaad een tranendal zijn." "Maar waar jij het over hebt, ik bedoel het leven na de dood, maakt jouw filosofie toch tot een religie?" Jana was altijd lekker direct. "Ik denk van niet, mijn beste Jana. Je kunt mijn beschrijving van de zin van het leven inderdaad een verlengstuk geven - de eeuwigheid in het verlengde van het aardse leven. Dan leert je ziel hier van het ontwarren van je kluwen - de lessen die je ziel alleen in het fysiek universum kan leren. Na de fysieke dood leef je verder tot in de eeuwigheid in een ontwikkeling die tot perfectie leidt - hoe je dat ook moge zien. Maar je kunt exact hetzelfde wat ik naar voren breng ook plaatsen tussen alleen de geboorte en de dood - in feite het atheïstisch perspectief. Dan nog gaat wat ik zeg, over de zin van het leven en de vooruitgang van de mens en de mensheid. Wie uitgaat van die beperkte reikwijdte tussen geboorte en dood geeft dan niet de mens, maar als het ware de mensheid het eeuwig leven - in een permanente geestelijke groei. Voor mij staat het vast dat ik voor mijn mens zijn geen mens was, terwijl ik toch mijn herinneringen er aan heb en mijn doel in het leven daar vandaan heb. Zoals het voor mij vast staat dat als ik hier klaar ben alles achter mij laat -sommige dingen met moeite- en lekker naar huis ga. Maar dat ik daar van overtuigd ben door wat ik in mijzelf weet, betekent nog niet dat jij dat ook moet geloven - dan zou ik inderdaad toch nog een nieuwe religie stichten." Bij dat laatste trok hij een gezicht alsof zijn thee koud was geworden. Hij ging staan terwijl het knetterende vuur mij een beetje doezelig begon te maken. "Iemand soep?" vroeg hij vanuit de keuken. Ik stond op om zijn keuken te bekijken. Tegen de achterwand een lang blank houten aanrecht met halverwege een groot fornuis. Tussen het aanrecht en de kamer een kasteneiland met een spoelbak en aansluitend iets verlaagd de eettafel. Links naast het lange aanrecht en tegen een muur stond een joekel van een koelkast waaruit hij een hotelformaat kookpan haalde en op het fornuis zette. "Altijd eigen gemaakte soep in huis." Hij tilde de deksel op. "Groentesoep in dit geval." Hij keek mij aan alsof hij zojuist een verbazingwekkende goocheltruc had uitgehaald. Hij zette de oven aan en ontstak een lage vlam onder de soeppan. Na een klein half uur zaten we aan tafel met ieder een grote dampende kom voor ons die het midden hield tussen groentesoep en stoofpot. Op tafel ook een mand

26


met vers afgebakken stokbrood. Merkwaardig toch hoe dat kan gaan. Zo ken je iemand niet, zo zit je met je vrouw bij hem aan tafel te eten. "Weet je Jana, het maakt helemaal niet uit of je nu wel of niet gelooft in een hiernamaals, een leven na de dood, of hoe je het ook wil noemen. Het gaat om het leven voor de dood. Daar moet je iets mee doen. Het moet maar eens afgelopen zijn met elkaar ombrengen in het conflict over het aanbidden van de juiste god op de juiste manier. En ik probeer nu expres te klinken als een oude vader tegen zijn kinderen. Ik heb ook echt het idee dat ik hier ben om dat te doen. Even iedereen naar een aparte hoek laten gaan om ze dan rond de tafel te roepen wanneer iedereen is afgekoeld. Of het ook in het echt zo gaat, daar is geen pijl op te trekken - ik ben god niet. Maar het is wel mijn intentie. Ik begin klein, met mensen zoals jullie en ik ken er verder nog wel een paar. Van diverse kanten hoor ik dat mijn boeken moeilijk zijn of moeilijk geschreven. Nee, ik heb geen flutromannetje geschreven, je moet er echt in duiken. Dat laatste kan alleen als je de barrières in jezelf wilt opruimen, zodat je aan iets nieuws toe kunt komen. Daarna zijn mijn boeken een baken waarop je kunt varen of juist langs kunt varen op je eigen koers - in ieder geval dus een referentiepunt. Je laat ook dat achter je op gegeven moment, want je groeit. De wereld zit vol verzinsels en verdichtsels om de mens af te houden van het zelf uitzoeken. Dat is de essentie van het Luciwher paradigma. Daarom heb ik mijn boeken zelf geschreven en dat niet overgelaten aan leerlingen of volgelingen - die ik overigens niet heb en ook niet wil hebben. Welke religie of ideologie je ook beschouwt, het zijn de volgelingen die concessies doen aan de machthebber om hun weergave van de ideeën van de inspirator te laten overleven - waarmee een doodgeboren kindje wordt doorgegeven. Het gaat om het leven voor de dood, het inzicht krijgen in jezelf, je eigen hel opruimen, jezelf accepteren en de liefde in je hart ontdekken, de angst voor het bestaan laten wegebben, of hoe je het verder wilt omschrijven. Dat je kern, je ziel na je fysieke dood verder leeft in een andere staat van bewustzijn is dan een bonus voor hen die dat eerst niet wilden geloven. Waarbij je je natuurlijk ook nog kunt afvragen of het geloof in een leven na de dood de uiting van levensangst is, of dat het geloof in het definitieve einde van het leven bij de dood dat is. Dood is dood, zegt men dan, dat merk ik toch niet en ik ben dan van alles verlost - verlossing is in dit verband eigenlijk een tamelijk metafysische term. Ik geef jullie ter overweging dat verder willen gaan in een vorm van bewustzijn na de fysieke dood geen relatie heeft met de angst voor de dood, maar met de liefde voor het leven en de waarheid die je op een dag in je hart zal vinden - waarbij alle angsten zijn verdwenen." Jana en ik waren stil. Niet alleen omdat we Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

27

aan het eten waren, maar vooral door de woordenvloed die Manas tussen het oplepelen door over ons had uitgestort. "Kijk, in alle godsdiensten en filosofieën zit een kern van de waarheid," ging Manas onverdroten verder, "maar ze lijden ook allemaal aan dezelfde kwaal. Dat is dus het Luciwher paradigma, maar je kunt het ook de blinde vlek van de oude geest noemen. Of het menselijk onvermogen waarlijk empathie te hebben - voor zichzelf. Je kunt het ook de ziekte noemen waar je jezelf eerst van moet genezen, voordat je hoe dan ook je eerste stap in de wereld kunt zetten. Er zijn zoveel invalshoeken. Die zijn allemaal zinnig, zolang ze maar inhouden dat je eerst jezelf moet ontdekken, ontdekken wat je eigenlijk aan het doen bent, voordat je de wereld kunt ontdekken, voordat je je medemens kunt ontdekken. Zo lang je ter beantwoording van die cruciale vragen naar een ander luistert, sta je onder de invloed van het Luciwher paradigma, de oude geest." Manas nam een stukje brood en veegde er de binnenkant van zijn kom mee schoon. Met zijn gebrek aan tafelmanieren -zo kun je dat opvatten- schiep hij een contrast met wat hij had gezegd. Wat zijn leeftijd ook was, hij keek ons aan met de guitige blik van een ondeugend kind. "Waar ik het over heb is geen kinderspel. De toekomst van het menselijk universum hangt er mee samen. Zijn wij ieder voor zich werkelijk een onbetekenend klompje cellen op een kleine knikker in de buitenwijk van het melkwegstelsel? Of zijn wij de minuscule verandering op het genoom van het universum en daardoor van het allergrootste belang voor de groei en vervolmaking ervan? Ik weet dat het de tweede optie is, maar het moet eerst nog maar eens gebeuren. Het gaat daarbij niet om een mooie gedachte, een doorwrochte filosofie, je doorluchtige leefregels, maar om je daden die uit je innerlijk gevonden evenwicht en liefde zijn geboren - je daden," benadrukte Manas. "Genees jezelf van je pijn en je zult een ander nooit meer pijn berokkenen. De enige manier om jezelf te genezen is door je te ontworstelen aan de oude geest, aan het paradigma van Luciwher. De enige mogelijkheid waarop Luciwher zich weet te genezen is door te evolueren in een veranderende leefomgeving." "Mag ik je even onderbreken?" vroeg Jana. "Werkt die espressomachine normaal, of heb ik een spoedcursus nodig?" Ze ging de koffie zetten, alle drie zonder melk en suiker, en zei begeleid door de helse geluiden, "Over Lucifer wil ik meer weten. Hoe kom je bij hem? Waarom geen andere slechterik? En als het kwaad niet bestaat, waarom gebruik je dan toch het beeld van de gevallen engel? Weet je," ze nam het laatste stukje stokbrood uit de broodmand, "alles wat je zegt klinkt zo

ontzettend

natuurlijk

en

zinnig,

als

een

geur

die

een

oude

herinnering oproept, en tegelijk zeg je dingen die onnatuurlijk lijken en 28


onzinnig. Het kwaad bestaat niet, de liefde bestaat niet, de waarheid bestaat niet. Je laat me denken dat we in een soort illusie terecht zijn gekomen, dat we in een boze droom leven - van wie. Bestaat er nog meer niet?" "Ja. Ook al gaat de vergelijking op bepaalde plaatsen mank, we leven in een quantum universum waarin alles wat solide en vast lijkt in essentie een illusie is, totdat wij waarnemen. Zo bestaat de tijd ook niet, maar alleen organisatie en desorganisatie - entropie. Zowel Einstein als Bohr maakten een verkeerde aanname -die ze ook verder niet onderzochten-, want het niet-bestaan van de tijd konden ze niet bevatten." Het geamuseerde gezicht van Manas was niet te beschrijven. "Maar dat is het punt op dit moment niet. Je vroeg mij naar de herkomst van Luciwher. Ik weet dat er vele verhalen over hem de ronde doen, maar de versie die mij altijd het meest heeft aangetrokken -waarom kwam ik pas later achter- is het verhaal waarin hij een tragische held is. De held die heroïsche daden denkt te voltrekken, maar die desondanks steeds de verkeerde keuzes maakt ook al bedoeld hij ze niet verkeerd. Daarom koos ik ook niet voor Seth de broer en moordenaar van de Egyptische god Osiris, en zelfs niet voor Angra Mainyu -Ahriman- die in door Zarathoestra naar voren wordt geschoven als de kwade tegenspeler van Ahoera Mazda. Al deze en andere goden zijn vernietigers, hersenloze vernietigers. Geen verdelgers zoals Sjiva die liquideert en ook weer creëert. Sjiva symboliseert de kringloop van de dood en het leven, maar hij is weer geen tragische held". Manas daalde weer af van het abstracte naar het concrete. "Bij alles wat er in het leven verkeerd kan gaan heb ik nooit haat gevoeld, of een behoefte aan wraak gehad. Dat zegt niet alleen iets over mijzelf, maar ook over wat het zondige wordt genoemd. De schaduwzijde voelt voor mij niet aan als de vijand, maar als een vervreemd familielid, je broer waar je al heel lang geen contact meer mee hebt gehad." Het bleef weer stil. De espressomachine pruttelde wat om aan te geven dat er voldoende heet water was voor volgende porties. Het vuur in de haard knapperde op een manier die je ook liet merken dat er wel weer wat hout bij mocht. Dit maal maakte Manas de koffie en voor elk van ons in een dubbele portie. We gingen zitten in de fauteuils bij het vuur, terwijl Manas hout haalde en op het vuur legde. "Ik gebruik de naam Luciwher door elkaar als

zinnebeeld

voor

de

menselijke

soort,

als

het

geheel

van

eigenschappen dat kenmerkend is voor de mens -waardoor de mens zich onderscheid van al het andere-, en voor een van de zonen van de AllerEerste die overigens niet dezelfde is als de Brahma’s, Allahs en Jahwehs uit de boeken van vroeger - er zijn overigens ook dochters, want alles heeft een mannelijke en een vrouwelijke zijde. En als je wilt weten wat ik precies bedoel met een van de zonen van de AllerEerste, Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

29

dan moet je mijn eerste boek lezen - ik geef je de link wel. Op deze plaats is dat verhaal te lang. Net zomin als Luciwher een in ongenade gevallen engel is, leven wij mensen hier op aarde om onze zonden uit te wissen, of ons karma op te lossen. Dat beeld van inlossen wordt gecreëerd vanuit een angstvisioen dat ons verbonden en gebonden houdt onder de banier van Luciwher, zoals een revolutionair leider of zelfs een gewoon politiek leider een extern vijandbeeld creëert om de onderdanen van het land te verenigen. Enfin, zoals ik al zei, de hel wordt gevormd door wat er in je hoofd zit, door wat je in je hooft hebt laten stoppen. L'enfer, ce n'est pas les autres, mais ta propre tête. Wat er in je hoofd zit, is daar aangebracht door je opvoeding en door indoctrinatie. Zo wordt je belemmerd de weg te vinden naar je hart. Alles wat je noopt te beantwoorden aan de eisen van de buitenwereld, plaatst je onder de macht van Luciwher. Het is niet de taak van anderen op te houden dingen in je hoofd te stoppen -zomin als er een externe verlosser is die je komt redden-, maar je eigen taak je hoofd op te ruimen. Het is dit Luciwher paradigma dat je ervan weerhoudt de liefde in je hart te ontdekken. Het Luciwher paradigma maakt je bang en houdt je angstig, levensangst. Dus, kort samengevat, Sartre's verhaal was slechts de helft van het verhaal, op een grappige en verwrongen manier. Wat andere mensen in je hoofd proberen te stoppen komt uit hun eigen angsten voort -alsjeblieft, val mij niet aan, zeggen ze- en je kunt het beste hun angsten niet bevechten, maar hun angsten uit je hoofd wissen. Kijk in de spiegel en ontdek jezelf door het verwijderen van ook je eigen angsten. Als je dan vrij van pijn bent, dat doe je anderen ook geen pijn meer." “Maar wat is het verschil nou tussen wat jij zegt en wat al die profeten en filosofen uit de afgelopen honderden, duizenden jaren hebben verkondigd? Ik voel het verschil wel,” zei ik toch met enige aarzeling, want glashelder was het nou ook niet, “maar ik wil het graag precies weten.” “In wat ik zeg wordt God niet ontkend, noch is hij een conditio sine qua non voor je verlossing. Je hoeft God niet te aanbidden -het woord alleen al-, dat kan hem niets schelen - de AllerEerste dan. Je hoeft niet in hem te geloven, maar in jezelf. Hij gelooft al lang in jou, nou jij nog. En als je er voor kiest per sé een atheïst te zijn, ook goed. Daar komt het verschil op neer." Manas keek even naar Jana en mij om te kijken wat het effect van zijn woorden was. "Je hoeft je niet te verslingeren aan iets of iemand die hoger is of zou zijn. De oude goden bestaan niet -nog meer dat niet bestaat-, behalve in de fantasie van je eigen hoofd. Tot en met je baas, die bestaat ook niet.” Weer die ondeugende

blik.

“Er

moet

natuurlijk

iemand

zijn

die

je

baan

coördineert, ik snap dat wel, maar dat hij op basis van jouw werk het 30


grootste deel van de centen in zijn zak steekt en vooral daaraan zijn autoriteit en macht ontleent, het bestaat niet, het zou niet moeten bestaan. Dat zal ook veranderen wanneer de bazen zich genezen - alles gaat natuurlijk in kleine stapjes. De ideologisch religieuze oorlogen lopen op hun einde en de laatste stuiptrekkingen van de religies zijn ook het meest gewelddadig - de doodsnood van de oude wereld. De economische oorlogen zijn de laatste oorlogen die gevoerd worden en voor een deel zijn die al bezig. De laatste oorlogen gaan louter om grondstoffen, rijkdom en macht. Het zijn niet de oorlogen van het einde der tijden ook al lijkt dat zo, omdat ze zo heftig zijn. Als er in dat stervensproces van de oude wereld een leider opstaat in wie de mensen de

teruggekomen

Jezus

herkennen,

of

de

Mahdi,

Viracocha

of

Bhavatarini -de Hindoe verlosser van het universum-, of zelfs Koning Arthur, dan weet je zeker dat die niet het antwoord op alle vragen heeft - integendeel, hij is niemand anders dan de vertegenwoordiger van de oude geest. Geen van de oude profeten komt terug als verlosser en wie zegt dat hij die wel is, is per definitie een valse verlosser. De nieuwe geest woont in je hart en komt voort uit je persoonlijke ontdekking van de liefde. De nieuwe wereld komt voort uit mensen die met hun hart en hun hoofd in balans denken. De nieuwe wereld is niet het door de ouden beloofde vrederijk, want de nieuwe wereld wordt niet gevestigd door het winnen van de laatste oorlog op het veld van Armageddon.” En opnieuw was het stil. De regen was opgehouden en een nachtegaal zong in een boom in de buurt. “Tjee, wat een lange weg te gaan nog,” zei Manas. De taxi die ons kwam ophalen reed wel tot aan Manas' huis - eigenlijk een verbouwde schuur. Jana verbrak in de taxi als eerste de stilte en zij verwoordde ook mijn gevoel. "Mijn hoofd gonst nog na," zei ze, "dat was best een heleboel. Nu snap ik ook je behoefte om alles op papier te zetten." "Ja, al was het alleen maar voor mijn eigen overzicht. Maar misschien doe ik er ook nog verder wat mee, als Manas dat goed vindt tenminste." "Stel je eens voor dat Manas het bij het rechte eind heeft," er zat iets kinderlijks in Jana's stem, of iets dat leek op het bedenken van een vakantiebestemming, "dan leven we echt in een uiterst merkwaardige wereld." Ze sloeg mijn arm om haar heen en kroop tegen mij aan. "Manas zou denk ik zeggen, dat het niet merkwaardig, maar onverwacht is," vulde ik aan. De soep stoofpot van Manas lag zwaar op de maag - op een goede, bevredigende manier. De schemer zat er aan te komen, maar er was te weinig kunstlicht om het evenlicht goed te kunnen zien. Wel was er een mooie helder grijsblauwe hemel boven de rivier met nog een paar kleine restanten van inktzwarte wolken - een schilderij van een oude meester waardig. De lichtjes van de naderbij Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

31

komende stad zagen er inderdaad vrolijk uit. Thuis was het een beetje frisjes en klammig, want ik was vergeten de thermostaat weer wat hoger te zetten.

32


Een pleisterplaats onderweg Manas praat over wat voor hem bekend terrein is. Daardoor veronderstelt hij soms net te snel een term of een gedachtegang als bekend. Soms beschouwt hij zijn wijze van zien als vanzelfsprekend, terwijl die in feite toch -enige- toelichting nog behoeft. Tijd daarom voor een korte adempauze om terug te kijken, samen te vatten. Manas zou waarschijnlijk zeggen, even van de weg af om een herberg op te zoeken. Ik kan hier misschien ook gelijk het volgende nog zeggen. Manas denkt en spreekt over de zwaarste zaken van het bestaan, de meest serieuze aangelegenheden - ik spreek in dat verband graag over de dragelijke zwaarte van het bestaan. Dan verwacht je ook een serieus mens, iemand die zwaar op de hand is, of gestreng is in de leer. Bijna het tegendeel is waar, hij is een levensgenieter, een grapjas -als je zijn humor tenminste begrijptén een man van groot gewicht in zijn denken en zijn. Illustratief misschien, en niet meer dan dat, is zijn waardering voor de aforismen van Schopenhauer, waar hij vaak onbedaarlijk om moet lachen. Mij is het niet altijd even duidelijk dat hij ze grappig vindt, omdat hij het ermee eens is, of omdat hij ze grappige vergissingen vindt - zoals je kunt lachen om een grapje van een kind. Illustratief voor zijn eigen ontwikkeling, vindt Manas, is dat hij zich niet meer ergert aan de dommigheden van mensen, die hij is gaan zien als onbeholpenheden - doorgaans mensen die zich gedreven voelen een standpunt in te nemen op basis van maar een fractie van de beschikbare informatie. Deze al of niet afgedwongen gedrevenheid noemt Manas sentiment, terwijl hij de liefde van het hart gevoel noemt. Jana omschrijft hem verder als een aimabel mens die je overigens wel eerst moet leren kennen voordat je zijn vriendelijke aard kunt zien. 4 Het merkteken van het geweld Dat afzonderlijke culturen als de Chinese, de Europese en de Incacultuur in hun verschillende perioden zoveel gelijkenis vertonen, kan maar op een ding wijzen. Er is een gemeenschappelijke grondslag. Wij allen komen uit Afrika. Niet alleen genetisch zijn wij te herleiden tot een specifieke stam van de oorspronkelijke mens. Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

33

Dat alle mensen door de tijd heen waar ook gebruik maken van macht en onderdrukking, met in het kielzog daarvan moord en doodslag, wijst op meer dan een genetische verwantschap. Er is een geest vaardig over de mensheid waaraan niemand zich nog heeft kunnen ontworstelen. Wanneer op de schaal van intolerantie tot en met genocide de rechtvaardiging religie is, toont dat het failliet van religie aan. Religie is de belichaming van de oude geest die verdeeldheid en bloedvergieten veroorzaakt. Religieloosheid is niet het loslaten van die oude geest, maar alleen oude wijn in nieuwe zakken doen - het bijdetijdse primaat van de wetenschap. Om de oude geest te kunnen loslaten is meer nodig dan een gestudeerde loochening van het oude - in wezen is een loochening een bevestiging en daarmee het voortbestaan van het oude. 4 De Big Brother God Stel alles wat je denkt te weten ter discussie, want onze tastbare realiteit is eerder als een quantum-realiteit waarbij alles pas tastbaar wordt door observatie, je visie er op -je karma-. Daardoor kun je voor het aanpakken van je vraagstukken er nooit vanuit gaan dat de oplossingen ervan van buiten af kunnen komen -van een medemens, de regering, of zelfs een verlosser-, want ieder heeft immers zijn eigen begrip van de realiteit. Wie zich wel verlaat op een ander, wordt het slachtoffer van het Luciwher paradigma, want het is de ander die je hoofd dan volstopt met een realiteit die niet de jouwe is -opvoeding, indoctrinatie-. Iedereen laat dat gebeuren -uit onwetendheid, luiheid of angst-, waardoor men ziek wordt en er oorlogen worden gevoerd om een realiteit te kunnen laten domineren - zoals bange burgers de Nazi's lieten begaan. Een opgelegde realiteit houdt nooit lang stand, waarna de oorlog opnieuw begint. De enige manier om aan het Luciwher paradigma te ontsnappen is de invloed van de buitenwereld stil te leggen. Wat niet hetzelfde is als negeren -de kluizenaar- en het kan bovendien alleen in stapjes. Overigens gaat het er niet om de buitenwereld af te schakelen, maar om op de invloed van de buitenwereld binnen je hoofd toezicht te houden. Wie dat kan is volwassen geworden en kan de tocht naar zijn eigen ‘hart’ beginnen. Daar liggen de liefde en de waarheid klaar om te worden herontdekt, de liefde die in de 34


buitenwereld niet aanwezig is. De waarheid, omdat onder ieders eigen waarheid -die isoleert- een universele waarheid blijkt te liggen -die verbindt-. De weg naar je hart is voor iedereen anders en er is niemand buiten jou -religie, filosofie of politiek- die je kan vertellen hoe die weg moet gaan of zal gaan. Daarna gaat het niet om je mooie woorden, je correcte stellingname of je ethische visie, maar om je daden in de wereld - de wereld is immers een concrete, een fysieke wereld. Tot aan je dood kom je niet los van de wereld. Aan het beheren -niet beheersen- van de externe invloed van een liefdeloze wereld komt tot dan geen einde. Wie denkt dat de dood het einde van het leven is, laat in ieder geval door zijn daden uit innerlijke liefde geboren een betere wereld, een beter universum achter. Manas meent echter dat het bewustzijn verder gaat en dat het verblijf in het fysiek universum een leerschool is voor zaken die niet in de eeuwigheid kunnen worden geleerd. Of je daarbij wel of niet in een God gelooft -Manas noemt hem de AllerEerste-, is irrelevant - die is er toch wel. De God die in ieder geval niet bestaat, is de God die er op toeziet hoe je leeft. Die Big Brother God is de opgelegde knevel van het Luciwher paradigma - waarschijnlijk zelfs Luciwher zelf. Die Big Brother bestaat alleen, omdat je hem laat bestaan, omdat je hem als ware hij een vampier toegang verleent. 4 De witte sneeuw van de ruimte tijd Een aantal vaste aannames die al tientallen duizenden jaren worden gedaan, verliezen in de 'leringen' die Manas Na'ala naar voren brengt hun grond. Hij brengt geen theorie of hypothese naar voren, al of niet filosofisch. Het is een visie, een perspectief, zoals de ronde aarde de platte aarde verving. De meest in het oog springende is het niet bestaan van de tijd. Wie zijn leven lang al om zich heen kijkt, zal dit maar moeilijk kunnen geloven. Toch leven wij allen niet in de tijd, maar altijd al in de eeuwigheid of in feite dat deel van de eeuwigheid dat werd vertraagd tot de snelheid van het licht zodat het substantie kreeg - Luciwhers domein. Wie denkt de tijd waar te nemen, neemt in feite desintegratie waar, ontbinding - entropie, want het fysieke is door zijn aard instabiel en valt uiteen. Wie de tijd nader beziet, ziet dat wie spreekt over tijd in feite afstand Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

35

bedoelt. Een jaar is geen tijdmaat, maar een afstandsmaat - de afstand rond de zon. Zelfs de kleinste eenheid, Plancktijd, is een afstandsmaat. Kortom, wie niet gelooft in de eeuwigheid doet er goed aan zijn standpunt te heroverwegen, want men leeft al in de eeuwigheid, terwijl men als het ware de realiteit droomt - een oude vergelijking die voorlopig hier moet voldoen. Het is in ieder geval geen boze droom, want -en dat beschouw ik als het meest belangrijke van wat Manas zegt- het kwaad is in alle regionen afwezig, het is net als de tijd een illusie. Hier onderbreek ik mijzelf. Het is moeilijk, ik vind het moeilijk om deze woorden hier op deze manier aan mijn papier toe te vertrouwen. Enerzijds denk ik precies te weten wat Manas bedoelt, terwijl wanneer ik het opschrijf het niet veel beter klinkt dan wat waarzeggers al eeuwen op de markt roeptoeteren - het klinkt allemaal zo cliché. Het droommotief is ook al door Plato gebruikt en door Aristoteles, door Descartes, terwijl bepaalde Boeddhistische scholen dit idee eveneens hanteren - zelfs Leo Tolstoy verwees op een literaire manier naar dit idee. Ook was het ooit de basis voor een Amerikaanse filmtrilogie, zeg maar het commerciële gebruik van een eeuwenoud idee - met veel geweld overigens. Als er een verschil kan worden aangewezen tussen wat deze oude zeggen en wat Manas zegt, dan is het de tegenstelling tussen daar en hier. In die tegenstelling zeggen de ouden dat de droomwereld waarin wij hier leven kenbaar is -wetenschap-, terwijl de wereld daar niet kenbaar is - de onkenbare wereld van de goden of die van de vervreemdende kunstmatige intelligentie. Manas' woorden daarentegen leiden tot de conclusie dat de droom en het ontwaken uit de droom in elkaars verlengde liggen en daardoor beide kenbaar zijn, omdat beide onderdeel zijn van de eeuwigheid. De tijd is een illusie die als barrière werkt voor het kunnen begrijpen van waarom we doen wat we hier doen - want het ontdekken van het waarom is onderdeel van het proces van levenslang leren. Je zou misschien zelfs kunnen stellen dat wanneer je begrijpt waarom je hier doet wat je doet, de barrière van de tijd welhaast als vanzelf verdwijnt. Al met al klink ik nu net zoals Manas, behoorlijk ingewikkeld. En ik zeg het Manas na, het is niet echt ingewikkeld als je er even bij stilstaat. Een aantal vaste aannames die al tientallen duizenden jaren worden gedaan, verliezen in de leringen die Manas Na'ala naar voren brengt hun grond - het is geen theorie of hypothese, al of niet filosofisch. De meest in het oog springende is het niet bestaan van de tijd. Wie 36


zijn leven lang al om zich heen kijkt, zal dit maar moeilijk kunnen geloven. Toch leven wij allen niet in de tijd, maar altijd al in de eeuwigheid of in feite dat deel van de eeuwigheid dat werd vertraagd tot de snelheid van het licht zodat het substantie kreeg Luciwhers domein. Wie denkt de tijd waar te nemen, neemt in feite desintegratie waar, ontbinding - entropie, want het fysieke is door zijn aard instabiel en valt uiteen. Wie de tijd nader beziet, ziet dat wie spreekt over tijd in feite afstand bedoelt. Een jaar is geen tijdsmaat, maar een afstandsmaat - de afstand rond de zon. Zelfs de kleinste eenheid, Plancktijd, is een afstandsmaat. Kortom, wie niet gelooft in de eeuwigheid doet er goed aan zijn standpunt te heroverwegen, want men leeft al in de eeuwigheid, terwijl men als het ware de realiteit droomt - een oude vergelijking die voorlopig hier moet voldoen. Het is in ieder geval geen boze droom, want -en dat beschouw ik als het meest belangrijke van wat Manas zegt- het kwaad is in alle regionen afwezig, het is net als de tijd een illusie. Hier onderbreek ik mijzelf. Het is moeilijk, ik vind het moeilijk om deze woorden hier op deze manier aan mijn papier toe te vertrouwen. Enerzijds denk ik precies te weten wat Manas bedoelt, terwijl wanneer ik het opschrijf het niet veel beter klinkt dan wat waarzeggers al eeuwen op de markt roeptoeteren - het klinkt allemaal zo cliché. Het droommotief is ook al door Plato gebruikt en door Aristoteles, door Descartes, terwijl bepaalde Boeddhistische scholen dit idee eveneens hanteren. Ook was het ooit de basis voor een Amerikaanse filmtrilogie, zeg maar het commerciële gebruik van een eeuwenoud idee - met veel geweld overigens. Als er een verschil kan worden aangewezen tussen wat deze oude zeggen en wat Manas zegt, dan is het de tegenstelling tussen daar en hier. In die tegenstelling zeggen de ouden dat de droomwereld waarin wij leven kenbaar is -wetenschap-, terwijl de wereld daar niet kenbaar is - de onkenbare wereld van de goden of die van de vervreemdende kunstmatige intelligentie. Manas' woorden leiden tot de conclusie dat de droom en het ontwaken uit de droom in elkaars verlengde liggen en daardoor beide kenbaar zijn, omdat beide onderdeel zijn van de eeuwigheid. De tijd is een illusie die als barrière werkt voor het kunnen begrijpen van wat we hier eigenlijk aan het doen zijn. Al met al klink ik nu net zoals Manas, behoorlijk ingewikkeld. En ik zeg het Manas na, het is niet echt ingewikkeld als je er even bij stilstaat.


37

Nogmaals, de door de lichtsnelheid begrensde fysieke afdeling van de eeuwigheid waar wij ons nu bevinden, stelt ons in staat het wat en hoe te onderzoeken van wat elk van ons bezighoudt. Het waarom daarvan is niet met zekerheid kenbaar - overigens, kinderen die schier eeuwig blijven doorvragen met het woord waarom, stellen eigenlijk de meest wezenlijke vraag. Voor wie het waarom meent te doorgronden, is de fysieke en de niet-fysieke realiteit een continuüm - dat kan per definitie alleen een persoonlijke vaststelling zijn. Om die reden kan de wijsheid van één profeet of wijsgeer nooit de grond van een religie zijn, of van een filosofie - het kan hooguit de inspiratie zijn zelf na te denken en eigen conclusies te trekken. Het beeld dat de ander schetst kán niet het beeld zijn dat je moet navolgen. 4 Het masker van het kwaad Het kwaad dan, of natuurlijk het niet bestaan van het kwaad. Net als de tijd is het veronderstellen van het bestaan van het kwaad een gevolg van de scheiding die mensen aanbrengen tussen hier en daar. Voor wie het onderscheid tussen hier en daar niet maakt bestaat het kwaad niet - het bestaan van het kwaad hier wordt dan net zo absurd als veronderstellen dat het kwaad ook in 'de hemel' bestaat. Wie zich wil baseren op louter de bewijskracht die te vinden is in de fysiek waarneembare wereld, is uiteraard vrij de keuze omtrent het kwaad te maken - ieder zijn eigen leerschool. Los van het continuüm blijft het veronderstellen van het bestaan van het kwaad in het fysiek bestaan nog steeds absurd. Wie bepaalt er eigenlijk wat kwaad is? Dat wat wordt benoemd als kwaad is niets anders dan een verschil van inzicht, een verschil in perspectief op een bepaalde zaak. Een verschil van inzicht benoemen met goed of fout -kwaad- is op zijn minst oliedom. Dommigheid die zijn oorsprong vindt in een gebrek aan informatie over het andere en vooral het uitspreken van een oordeel over het andere op basis van onvolkomen informatie - een vooroordeel dus. Een ander gevolg van dommigheid is het toebrengen van pijn aan een ander, wat ook als kwaad wordt gezien. Naast dommigheid is de oorzaak van het toebrengen van pijn vooral de pijn die de 'kwade' mens zelf is

38


toegebracht. Wie praat in termen van goed en kwaad, beschadigt ook en vooral zichzelf. Het gros van de mensheid, nagenoeg iedereen, wil een rustig leven met een dak boven het hoofd en voldoende te eten, en de mogelijkheid de kinderen naar school te laten gaan. Desondanks zijn er mensen die stelen, verkrachten of moorden. Deze mensen zijn ziek, ziek gemaakt, niet in staat zelf hun ziekte te genezen. De ouden wilden de pijn van mensen voorkomen door geboden en verboden. Je zult niet stelen, of de vrouw van je naaste begeren, of moorden. Een opgelegd ethisch systeem. Begrijpelijk, zo’n ethisch systeem, maar je hebt er een grote politiemacht en daarmee repressie voor nodig, al of niet religieus, om de geboden en verboden te sanctioneren. Uiteindelijk werd er zelfs een God bijgehaald om je tot de eeuwige hel te verdoemen, als je een slecht mens bleef. Het heeft al die millennia niet geholpen. Wat wel helpt om dommigheid te voorkomen is een mens in staat te stellen zichzelf te genezen van de pijn die hem is toegebracht en daarmee een mens in staat te stellen zichzelf te genezen van het toebrengen van pijn. Dat vergt voor één mens een enorme inzet en al helemaal voor een complete maatschappij - dat gaat eeuwen duren, maar dat is eindig eenmaal men er aan is begonnen. Het ethisch systeem dat is gebaseerd op de godsdiensten is ontoereikend, omdat dat systeem de mens laat vechten tegen windmolens, waartoe een fenomeen als het kwaad behoort. Het fantoom van het kwaad is alleen, en alleen maar, handig voor machthebbers, voor mensen die dominant willen heersen en de ander onderdrukken - en daarmee veel pijn berokkenen. Manas heeft geen uitgewerkt plan voor een soort staatshervorming voor het gevangeniswezen. Wel heeft hij wel eens gesproken over compensatie in enige vorm aan degene die pijn is gedaan. De dader opsluiten is zinloos aangezien dat alleen bevrediging geeft voor het zieke sentiment van de wraak, vaak onterecht gerechtigheid genoemd, terwijl dan een grote groep zieke mensen bijeen wordt gebracht die elkaar verder infecteren als bij een griep waarvoor geen antiserum is. Wat naast compensatie geven verder ook het gevolg moet zijn voor de dader, het sleutelwoord moet daarbij altijd educatie zijn - help de zieke mens zichzelf te genezen, zonder dwang noch ongedwongenheid. 4


39

Sentiment en empathie Het verschil dat Manas aanbrengt tussen sentiment en gevoel lijkt mij terecht. De meest bondige definitie die ik heb gelezen over sentiment is, onnadenkend gevoel. Dat slaat de spijker op zijn kop, lijkt mij. Manas bedoelt met sentiment de reacties van het dierlijke, want ondanks al het verhevene waar Manas over spreekt, blijft de mens toch ook een dier - hetgeen het leven compliceert. Een mens ontstijgt in zijn ontwikkeling al gauw het niveau van het dierlijke, maar mensen die onnadenkend zijn of onnadenkend worden gehouden, zijn desondanks de speelbal van hun driften. Het intellectueel ontwikkelde deel van de mensheid kijkt daar op neer, omdat zij zich er op laten voorstaan hun emoties onder controle te hebben - en daarmee emoties een negatieve bijbetekenis geven. Dit laatste lijkt mij ook weer een dommigheid en een vooroordeel zoals hierboven beschreven. Ieder mens heeft driften, sentimenten, emoties en gevoelens. Ook de meest intellectuele mens handelt op basis van zijn dierlijke driften als die daar maar consequent toe geprest -gepijnigd- wordt en wanneer die zijn zelfbeheersing verliest. Manas denkt, en ik ben het daarmee geheel eens -voor wat dat waard is-, dat het de genezing van de mens en daarmee de vooruitgang grotelijks zal helpen wanneer driften, sentimenten, emoties en gevoelens als integraal deel van de mens worden erkend. Daarna zal het denken er op moeten zijn gericht niet zozeer de emoties de baas te worden, maar te begrijpen en het resultaat positief aan te wenden. Dat gebeurt in de meeste gevallen al, maar het is positiever alle waardeoordelen te laten varen, zodat het woord gevoel geen bijb et e k e ni s meer heeft van onderontwikkeldheid of zelfs minderwaardigheid - en het woord intellectueel alleen een positieve connotatie heeft. Dat heeft een positiever resultaat in het kader van de educatie van een mens, wanneer een mens zich de gereedschappen verwerft zich te genezen. Toch Manas eens vragen waarom hij het woord sentiment vermijdt en liever spreekt van gevoel. "Precies waarom jij dat doet," zei Manas later, "wanneer je het onderscheid aanbrengt tussen nadenkend en onnadenkend. Het woord gevoel impliceert dat je dat bewust beleeft, en met een vorm van instemming, terwijl een sentiment een puur chemisch gestuurde reactie binnen het beestje is - vluchten of aanvallen, afwijzen of accepteren, vies of lekker, en ga zo maar door. Veel machthebbers houden hun mensen graag op 40


het niveau van het onnadenkend sentiment -met een slecht onderwijssysteem als gevolg, zeker voor meisjes-, omdat mensen op die manier makkelijker te manipuleren zijn." 4 Manas' manifesto Manas' manifesto waarin hij verklaart geen vijanden te hebben, begrijp ik nu ook veel beter. Hij heeft zichzelf genezen en is niet meer in staat een ander pijn te doen of zich pijn te laten doen door een ander. Hoe hij in de wereld staat en zijn dingen doet komt voort uit zijn hart, zowel als zijn verstand. "Ah, Tam," schrijf ik hier op zijn verzoek, "zo veel mogelijk, zo veel als tot nu binnen mijn vermogen ligt. Het kan altijd beter. Ik word best nog wel eens verleid iets te doen waar ik uit mijzelf nooit zou zijn opgekomen, zoals met dat handige telefoontje van jou. Of ik schakel naar een andere zender wanneer ik een politicus op televisie demagogisch hoor raaskallen - ergerlijk soms. Of vroeger, toen kon ik echt een hekel hebben aan mannen die bol staan van de testosteron - je kent ze wel, die viriele mannetjes. Je moet niet doen alsof ik perfect ben, de moderne evenknie van de Boeddha of zo. Niemand hier is perfect - waar moet je anders de rest van de eeuwigheid aan werken." Hij besloot met een lach. Hij vertelde me ook dat hij als zevenjarige al een sterk gevoel voor rechtvaardigheid had ontwikkeld en veel grotere jongens letterlijk te lijf ging als die zich gemeen gedroegen. Op de een of andere manier zag ik dat voor me. Nu is Manas de hoffelijkheid zelve, waarbij hij aantekent dat dit niet uitsluitend tegenover vrouwen is, maar ook bedoeld voor mannen, voor iedereen. Hoffelijkheid is niet moeilijk op te brengen als het gemeend is, zegt hij. Het is een uitdrukking van wie je bent, niet in eerste instantie een reactie op wie je tegenover je hebt. Een voorbeeld. Een mens moet altijd en overal zijn mening vrij kunnen uiten - overigens alleen zinvol als je denkt dat je vrij van vooroordelen bent. Soms echter moet je uit inlevingsgevoel je vrije mening doseren en rekening met een ander houden - die nog niet toe is aan het complete pakket. Dat is niet hetzelfde als handelen uit respect, want respect moet de ander verdienen -door bijvoorbeeld tolerant te zijn-, maar je kunt wel beginnen met hoffelijk zijn. Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

41

4 De familie van een verloren zoon Zijn wij werkelijk de gevangenen van Tellurië, gebondenen aan de wereld? Het is een aantrekkelijk idee. Niet een gevangene te zijn, maar voor zolang het duurt aan de fysieke kant van de barrière te leven. “Een barrière die imaginair is, Tam, vergeet dat niet,” intervenieerde Manas. Ik heb geen herinneringen aan de wereld waar wij allen vandaan heten te komen, zoals Manas die heeft, en dus bestaat er voor mij maar een wereld, een universum. Tot nu toe was het eenvoudig voor met name gelovigen. Je leeft hier een sober en verstandig leven en als je dood gaat kom je in je volgende zijn een hogere incarnatie, of zelfs de hemel. Daar leef je de eeuwigheid in de aanwezigheid van de godheid een idyllisch en perfect bestaan. Niets van dat alles, zegt Manas. Je leven voor je geboorte, hier en na je dood speelt zich af in een continuüm. Je bent nu hier gebonden aan de materie om te leren wat anders niet kan worden geleerd dan in materie. Goden als Jahweh, God, Allah, Brahma, Sjiva en Krishna zijn imaginaire goden -de archetypische vaderen-, geboren uit het Lucifer paradigma en de afwezigheid van de liefde in het fysiek universum. Goden en hun evenzo imaginaire zonen die verlossers zijn, om de mens te redden uit de hel van hun gedachten. Dit beeld staat op zijn kop, laten we dat rechtzetten. Je eigen gedachten vormen de enige hel die bestaat, een hel die niet van buitenaf zal worden gesmoord -door een van de verlossers-, maar die je alleen zelf kunt blussen. Die je alleen kunt doven door de enorme ruis van buiten tot stilte te brengen, zodat je eindelijk je eigen gedachten kunt horen en op zoek kunt gaan naar het laatste sprankje liefde dat woont in je hart. Eenmaal de liefde in je hart gevonden kun je door je daden in de fysieke wereld uiteindelijk ook het Lucifer paradigma tot bedaren brengen. Hoe een mens de wereld tot rust brengt is aan ieder mens zelf - ieder heeft zijn eigen weg. Wat die mens daaruit moet leren -wat alleen hier kan worden geleerd- wordt door niemand anders bepaald dan door elk mens zelf - noem het karma. Hoog of laag opgeleid heeft geen enkel verband met het vermogen het uiteindelijk inzicht in jezelf te vinden. Zelfkennis kent geen diploma of graad. Waarom de liefde dan afwezig is in het fysiek universum is een kwestie die Manas mij uitlegde met een simpele vergelijking. Hij 42


vertelde mij over een familie waarvan de kinderen, zoals gewoonlijk, in bepaalde opzichten op elkaar lijken en in andere van elkaar verschillen. Geen vader of moeder zal een voorkeur hebben voor een van de kinderen, maar juist met belangstelling zien hoe zij zich ontwikkelen - en waarschijnlijk gevraagd en ongevraagd van advies dienen wanneer iemand het even niet weet. Zo ontwikkelden de kinderen van liefde, die van licht en die van warme-schoonheid zich op de manier die door hun afkomst deels tamelijk voorspelbaar was en deels afhing van ieders persoonlijkheid en de wijze waarop ieder leerde. Zoals in elke goede familie kregen de kinderen ruzie. Nou, ruzie is eigenlijk het kortzichtige woord. Het was eerder het aftasten van verschillen wat behulpzaam moest zijn in het begrijpen van eigenheden en eigenaardigheden - het willen begrijpen van de eigen identiteit dat iedere puber meemaakt. In zo’n ontwikkeling is alles mogelijk. De een zal zich nog sterker aangetrokken voelen tot het thuishonk, terwijl de ander de wijde wereld in trekt om zichzelf te zoeken. De familieband is uiteindelijk altijd het sterkste richtsnoer. Wanneer de ouders verstandig zijn -en dat zo was in dit geval- dan hebben zij hun kinderen in hun zoeken nooit gestuurd en geen ontwikkeling afgeremd. Het moment dat de kinderen vinden wat zij zochten, kunnen zij daardoor terugkeren naar het vertrouwde ouderlijk huis - zij hebben elkaar ondanks hun verschillen zeer gemist en hebben naar elkaar verlangd. De zoon die de afzondering zocht en de wijde wereld in trok is Luciwher. Het blijft een analogie, want de realiteit is ingewikkelder. De AllerEerste gaf Luciwher het materieel universum om in retraite zijn eigen ontwikkeling te zoeken met de woorden, "Daar zij licht en daar werd licht. En de AllerEerste zag het licht, dat het zo goed was." Zo is het dat de liefde in het fysiek universum niet aanwezig is - alleen een sprankje in je hart om het verlangen naar de verenigde familie levend te houden. 4 Ik hoop dat deze pas op de plaats de lezer in staat heeft gesteld zijn eigen aandachtspunten uit het geheel te destilleren. Niet alleen komen de woorden van Manas als een waterval over je heen, maar ze veroorzaken ook nog eens een storm in je hoofd. Het is dan goed om even droog en uit de wind te gaan zitten, inderdaad in een knusse herberg langs de weg van je leven - dat laatste klinkt Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

43

misschien bombastisch, maar is dat natuurlijk niet, want iedereen is elke dag hoe dan ook onderweg. Trouwens, Manas is ook niet vies van theatraal taalgebruik. Hij vindt dat niet onwaarachtig -mensen denken dat soms-, zo lang het dramatisch aspect echt is en niet voortkomt uit effectbejag. Ook het echte leven is onvervalst dramatisch, positief of destructief. "Mensen laten hun verschijning al gauw te ver leeglopen in de hoop niet op te vallen," zegt hij "en dan lijken mensen die zich niet lek laten prikken al gauw opgezwollen." Ik merk dat ik het steeds vaker eens ben met Manas. Dat maakt dat ik moet oppassen dat ik niet kritiekloos wordt en mijn hoofd laat volstoppen met zijn waarheid. "Nou," en toen zweeg Manas geruime tijd, "het is niet louter mijn waarheid. Wat het wel is, daar kom je nog wel achter." 4 En dan nog dit. Al schrijvend merk ik soms dat woorden tekort schieten. Wanneer ik de volgende dag een stuk teruglees dat ik de avond ervoor heb geschreven, dan bekruipt mij nu en dan het gevoel dat wat er staat voor mij duidelijk is zonder dat dit per sé voor iedereen hoeft te gelden. Soms staat het er zelfs wat oubollig, maar kon ik verder niet de juiste woorden vinden. Enerzijds betreur ik dat, omdat ik daardoor het gevoel heb niet alles even glashelder over te brengen - zo helder als ik zou willen. Anderzijds, bedacht ik mij, is dat helemaal niet zo betreurenswaardig, omdat de lezer op die manier ruimte heeft zelf op zoek te gaan in plaats van een nieuwe leer voorgeschreven te krijgen. Manas en ik in zijn kielzog hebben niet het doel mensen over te halen iets anders te geloven dan wat zij nu geloven, of iemand die niet gelooft tot geloof te brengen. "Je hoeft helemaal niets te geloven," zegt Manas, "nooit niet. Het lijkt op geloven, omdat ik het heb over zaken die fysiek onbewijsbaar zijn - en waarvan het tegenovergestelde ook onbewijsbaar is. Maar dat wil niet zeggen dat het niet bestaat. Vergelijk het maar met iets uit de wereld van de volwassenen, dat voor een kind onbestaanbaar is, onvoorstelbaar." Wie door dit boekje en Manas' hoofdwerk de Sleutel besluit zelf op zoek te gaan op zijn of haar eigen weg, kan wellicht steun vinden in de boeken, terwijl de zoektocht zelf aan ieder mens is. Ik denk dat het Manas' belangrijkste doel is mensen te onderwijzen -hij blijft altijd een leraar- in vertrouwen. Het vertrouwen dat je het allemaal zelf kunt, 44


hoe ogenschijnlijk problematisch dat ook mogen lijken. Je hebt geen duizenden jaren oude gedachten nodig, uit een tijd dat de wereld anders dacht. Je hebt al helemaal geen mensen nodig die dat van een modern jasje voorzien, terwijl zij alleen maar op zoek zijn naar de bevestiging van hun gewaande autoriteit. Je hebt evenmin de nieuwste moderne gedachten nodig, wanneer die afkomstig zijn van een autoriteit. Iemand met een briljante gedachte verdient het om te worden gehoord om wat die zegt.


45

De verkrachting van de liefde «De kinderen van liefde, die van licht en die van warme schoonheid ontwikkelden zich op de manier die door hun afkomst deels voorspelbaar was en deels afhing van ieders persoonlijkheid en de wijze waarop ieder leerde. Zoals in elke goede familie kregen de kinderen ruzie. Nou, ruzie is eigenlijk het kortzichtige woord. Het was het aftasten van verschillen, wat behulpzaam moest zijn in het begrijpen van eigenheden en eigenaardigheden - het willen begrijpen van de eigen identiteit dat iedere puber meemaakt. In zo’n ontwikkeling is alles mogelijk. De een zal zich nog sterker aangetrokken voelen tot het thuishonk, terwijl de ander de wijde wereld in trekt om zichzelf te zoeken. Wanneer de ouders verstandig zijn -en dat zo was in dit geval- dan sturen zij hun kinderen niet in hun zoeken en remmen ze geen ontwikkeling af de familieband is uiteindelijk het sterkste richtsnoer. Wanneer dit richtsnoer intact blijft, kunnen de kinderen uiteindelijk terugkeren naar het ouderlijk huis op het moment dat zij hebben gevonden wat zij zochten - zij hebben elkaar ondanks hun verschillen zeer gemist en hebben naar elkaar verlangd. De zoon die de afzondering zocht en de wijde wereld introk is Luciwher. De AllerEerste gaf Luciwher het materieel universum om in retraite zijn eigen ontwikkeling te zoeken met de woorden, "Daar zij licht en daar werd licht. En de AllerEerste zag het licht, dat het zo goed was." Zo is het dat de liefde in het fysiek universum niet aanwezig is - alleen een sprankje in je hart om het verlangen naar de familie levend te houden, zoals de andere kinderen een sprankje licht en een sprankje warme schoonheid in zich dragen - ze zijn per slot een familie.» Deze vergelijking gaf Manas toen hij uitlegde hoe het kwam dat de liefde in het fysiek universum afwezig is. Ik heb hem eigenlijk nooit gevraagd waarom hij een van de beginzinnen uit de Joods-christelijke Bijbel gebruikte om Luciwher naar het oord van zijn afzondering te begeleiden. Ik denk dat de blauwe huid van Vishnu die het gif van de mensheid had geabsorbeerd inderdaad veel minder sprekend was geweest. Bovendien is het gif een analogie van het kwaad, datgene waarvan Manas nu juist het bestaan ziet als onzinnig. Overigens samen met alle andere zaken die wij in onze wereld als vanzelfsprekend hebben geaccepteerd, maar die in feite alleen een bestaan hebben in de entropische wereld en niet in de rest van de eeuwigheid. Ik blijf het moeilijk 46


voorstelbaar vinden, dat ons fysiek universum is ontstaan door een vertraging van een deel van de eeuwigheid tot de lichtsnelheid - in wezen een omkering van de zo bekende formule van Einstein. Ik voel dat aan, maar ik ben niet zo’n kei in natuurkunde. Maar terug naar de vergelijking van de familie waarvan de kinderen zich ieder op een eigen manier ontwikkelden. En vooral ook waarom het zo is dat liefde en licht antagonistische krachten lijken te zijn en warme schoonheid daar maar een beetje tussen bungelt. “Als dat je beeld is,” zei Manas, “dan heb ik nog een hoop uit te leggen.” Ik had hem opgebeld en hij had zowaar nog opgenomen ook. Omdat hij mijn nummer had herkend, gaf hij later toe. Hij vond het goed dat ik in zijn telefoon het nummer koppelde aan mijn naam, want ik ben niet graag een nummer - ik heb er al genoeg. Eerlijk gezegd had de eerste ingeving om hem op te bellen te maken met de stevige soep met brood die ik nog in gedachten had van de vorige keer. Zoals elke geur je kan terugleiden naar gebeurtenissen waar je -zoals in het geval van Manas- een positieve herinnering aan hebt. Manas had de haard weer aangestoken en we zaten tegenover elkaar aan de eettafel met soep en droog brood en we spraken over de liefde en hoe de liefde hier wordt verkracht. “Dat heeft nog het meest te maken met de zoektocht naar de liefde en dat de mensen niet weten waar zij naar op zoek zijn,” zei Manas toch enigszins bezwerend. Hij leek duidelijk te zijn, maar was nog niet precies genoeg voor mij. "Waarom toch zo naarstig op zoek naar de liefde, terwijl Luciwher en zijn volk, wij mensen, toch in aanleg op zoek zijn naar onszelf?" De vraag hield me bezig sinds de analogie van de familie. “Ik feliciteer je van harte,” zei Manas zonder een zweem van humor, want hij was zeer ernstig, “want dat is precies waar het om draait. Het ligt zeer voor de hand om dat wat je mist of denkt te missen het centrale thema van je zoeken te maken. Generaties hebben een omschrijving geprobeerd te geven van wat de liefde dan wel is, en gaandeweg is het begrip liefde zo uitgebuit en misbruikt, uitgehold en weer opgezet als een vogelverschrikker, terwijl zelfs de meest onnozele liedjes reppen van ‘I luv you so and I miss you so’ zonder dat iemand zich er aan stoort. Niemand weet meer wat liefde is en de verwarring is compleet. Dat het zinvoller is om niet wat je mist, maar dat wat je bezit, dus dat wat je kenmerkt tot centrale thema van je leven te maken, is iets waar maar weinigen opkomen. De mens is een verstandig wezen, dat onderscheid hem nu juist van de rest van wat om hem heen leeft. Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

47

Je kunt daarom verwachten dat de mens een geordende en ordentelijke samenleving opbouwt waar zijn kwaliteiten en talenten de grondslag van vormen - dat zou je verwachten. De uitgangspunten van ordening worden ook zeker toegepast, maar verder blijft het vooralsnog een samenleving waarin geweld, macht en dominantie de boventoon voeren en mensen elkaar naar het leven staan voor een paar muntstukken winst. En dat alleen om het holle gevoel van het gemis op te vullen - het gemis van de liefde. Wie het hardste schreeuwt heeft de meeste pijn.” Manas zette de soepkoppen op het aanrecht en we gingen laag zitten, bij het knapperend vuur. De wereld was stil en het had net zo goed kunnen zijn dat wij op een andere planeet voor twee personen waren beland. “Het zou zo mooi zijn,” ging Manas verder, “wanneer iedereen in zijn opvoeding niet meekreeg wat er van hem of haar wordt verwacht -om gemis vorm en inhoud te geven-, maar dat iedereen de ruimte kreeg te ontdekken wie hij of zij is en wat zijn of haar talenten zijn - uiteindelijk zijn wij hier om net als Luciwher onszelf te zoeken. Ik weet dat dit al tientallen keren is geprobeerd, maar ik weet ook dat die pogingen als een zacht gekookt ei op de tegelvloer uiteen zijn gespat. De begripvolle zachte hand -ook een verkrachting van de liefde- kweekte lamlendigheid waardoor de mogelijkheden die mensen in zich hebben juist gefnuikt worden. Het tegenovergestelde produceert weer een Spartaanse maatschappij. Misschien niet zoals die van de oorspronkelijke Spartanen, maar toch in ieder geval een maatschappij met een hardheid die bescherming van iedereen en solidariteit uitsluit - als je het niet redt, dan heb je pech gehad.” “Vind je dat er in de ontwikkeling van de mens, de mensheid zelfs, lichtpuntjes zijn?” Manas liet zich niet sturen in zijn betoog, maar ik was zo benieuwd naar iets positiefs. “Ik bedoel, als ik de kranten lees en het nieuws zie, dan is er zo weinig dat mij hoopvol stemt. Het is alsof we al zo lang in hetzelfde kringetje ronddraaien en er maar niet uit lijken te komen.” “Nee, ik kan me volledig voorstellen dat je er zo over denkt,” zei Manas en hij liet een diepe zucht horen. "Vergeet echter niet dat de geschiedenis laat zien dat er belangrijke denkers zijn geweest en belangrijke volksbewegingen die de ontwikkeling van de mensheid positief hebben beïnvloed. De meedogenloze alleenheerser behoort ondertussen tot het verleden en de leiders die zeggen het niet te zijn en wel zo handelen worden ook ontmaskerd. Het aantal 48


oorlogen en de slachtoffers daarvan neemt gestaag af en zij die wel een prooi zijn krijgen veel meer publiciteit - de heerser kan niet meer in het geniep handelen. De mensheid is er nog lang niet en zal op zijn ontwikkelingsweg pas de goede afslag nemen zodra de pijn van het gemis geen leidraad meer is. Het is zinloos om iets wat hier niet bestaat als richtsnoer te willen nemen, zoals het zinloos is door medische zorg hier het eeuwig leven te willen bereiken.” Als in de mist zag ik beweging en hoorde ik geluiden, maar ik kon niet uitmaken of het mensen waren of iets anders, terwijl de geluiden mij vaag bekend voorkwamen. Alsof ik in een bewasemde spiegel keek en wist dat dit ik moest zijn en toch kon ik mijzelf nog niet herkennen. Zo hoorde ik de woorden van Manas, of liever de betekenis van wat hij zei. Hij kwam uit de keuken terug met de koffie en twee punten appeltaart, die hij had opgewarmd - geurig. “Wat mogelijk is, dat moet het uitgangspunt zijn. Daarmee zeg ik niet dat een mens niet mag streven naar een beter leven, beter te eten, een prettiger huis, een hogere opleiding en wat je allemaal nog nog meer meer kunt wensen, uiteraard niet. Ik bedoel niet dat je maar beter bescheiden kunt blijven. De verbetering van je situatie is ieder dier ingebakken. Het streven echter naar alleen maar materiële verbetering leidt tot verslechtering voor anderen. Daar doe je vervolgens niets aan met schenkingen aan goede doelen, wanneer je anderen de mogelijkheid hebt ontnomen voor zichzelf verbetering in hun leven aan te brengen. Nogmaals, het innerlijk holle gevoel vul je niet op met welke spullen dan ook - van een grotere maaltijd tot een groter huis. De oplossing van je pijn, hoe merkwaardig dit ook klinkt, is niet te vinden in het bestrijden van je pijn. De oorzaak van je pijn zul je nooit ontdekken als je niet eerst jezelf ontdekt. En ook nogmaals, daarvoor hoef je niet in voor in het hutje op de hei te gaan zitten - tenzij je dat per sé heel erg graag wilt. Het gaat er om dat je je interne integere intelligente zelf ontdekt. Elk mens is begiftigd met een goed stel hersenen dat hem een unieke positie schenkt. Maak daar gebruik van om jezelf vorm te geven en het holle gevoel zal langzaam wegebben - je staat dan op het punt om de waarachtigheid in jezelf te ontdekken. Je kunt daarna de wereld mede vormgeven op een manier die niemand meer pijn doet. Maak misbruik van je goede stel hersenen en het zal blijken dat je niet alleen de wereld mismaakt, maar vooral jezelf. Je zult je gemis steeds sterker gaan voelen en geen aankoop zal daartegen helpen. Het enige dat je verder helpt is je leven in Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

49

dienst te stellen van allen. Niet als goeddoener en evenmin als schuldbewuste slaafse zondaar. Je hoeft geen vergeving aan anderen te schenken, noch te boeten voor je zonden. Zonde, boete en vergiffenis zijn begrippen die alleen toepassing vinden in de ogen van zij die willen domineren, dat wil zeggen binnen het Luciwher paradigma. Ook een benadeelde partij die om boete doen vraagt voor zij vergiffenis kunnen schenken, zijn mensen die willen domineren, uit wraak bijvoorbeeld, en zijn op die grond nog niet los van de erfenis van Luciwher." "En de compensatie die je als dader dient te geven dan," schoot het mij te binnen, "is dat dan niet een vorm van boete doen?" "Als die voortkomt uit een gevoel van schuld enerzijds en wraak anderzijds, dan is compensatie zinloos. Voor de benadeelde partij is doorgaans geen compensatievraag uit rancune probaat. Geef je compensatie uit schuldgevoel, dan leg je oorzaak en gevolg buiten jezelf." Ik moet Manas vragend hebben aangekeken. "Een beest dat een ander beest opeet voelt geen schuld. Een mens wel. Dat betekent dat de idee van schuld voortkomt uit wat wij opgelegd hebben gekregen, bijvoorbeeld in de opvoeding, iets wat ons is ingebakken. Het is onderdeel van de 'checks and balances' van de autoriteit die ons in het gareel wil houden. De autoriteit -opvoeder, schoolmeester, president, Godzwaaien met het vaandel van het Luciwher paradigma. Compensatie geven uit schuldbesef doet dus niets voor jezelf, integendeel, het klinkt je vaster aan het Luciwher paradigma, vaster aan de supervisie op je leven. Je zult daarentegen je wandaad moeten gebruiken als het begin van de rest van je leven. Je onttrekken aan de supervisie op je ziel door wie dan ook markeert het nieuwe begin van je weg. Terugkeren naar het eerste pijnpunt in je leven is daarbij een vereiste en in je geest, in je intelligente geest van daar af je leven zelf te beoordelen en je voor te stellen hoe je je leven vanaf dan geleefd had willen hebben." “Dus, wat ik ook gedaan heb, ik moet me daar maar niet schuldig over voelen?" De verbazing greep me bijna naar de keel. Als mijn begrip van wat Manas zei correct was, dan zouden we weer in een jungle terechtkomen, waar het recht van de sterkste geldt en niemand omziet naar de slachtoffers die hij maakt. Ik kon niet geloven dat ik Manas dit hoorde zeggen. "Beste Tam, probeer het te begrijpen. Schuldgevoel ontstaat alleen door de angst voor straf. Straf is iets dat door mensen buiten jou aan jou wordt opgelegd, door mensen die claimen een hogere autoriteit te hebben. Op basis 50


waarvan hebben zij een hogere autoriteit? Doen zij zelf nooit iets verkeerd? Wat je ook misdaan hebt, van een verkeersovertreding tot een moord, je zult alleen kunnen veranderen -genezen- als je het zelf doet. Van buitenaf opgelegde straf voor je van buitenaf opgelegde schuld werkt averechts - het beschadigt je des te meer. Begrijp je nu dat schuld en boete uitgaat van het gemis van een mens? Als je iemand iets hebt aangedaan, dan heb je niet genoeg inlevingsvermogen, medemenselijkheid, of liefde betoont aan die mens, zo word je dan voor de voeten geworpen. Niemand weet wat liefde is of iedereen noemt het weer anders of verstaat er iets anders onder, en toch moet je het vanuit het niets genereren om een goed burger te zijn. En als je het niet vanuit het niets te voorschijn kunt toveren, dan krijg je straf. Wat een lariekoek. Dit systeem bestaat alleen om je te onderdrukken, om je ervan te weerhouden voor jezelf te denken -voor jezelf te denken!- en waarlijk een wezen van licht te zijn. Een wezen van licht dat zijn cerebrale capaciteiten tot aan de top van zijn eigen talenten zoekt en ontdekt. Wie de kakofonie van de betweters om zich heen tot bedaren weet te brengen zal zijn eigen stem vinden, zal zijn innerlijke stem kunnen horen. Die brengt je naar je zuivere zelf en de ontdekking van de universele waarachtigheid en daarmee de verbinding met de waakvlam van de liefde. Pas dan kun je je wandaden begrijpen en jezelf weer opbouwen en je verdere daden in de wereld vormgeven. Je zult nog steeds voldoende te eten willen hebben, maar het niet meer van iemands bord stelen. Begrijp je het nou?" Ik vond dat ik toch nog een aanvullende vraag moest stellen. "Draagt wat jij zegt niet het gevaar in zich van zelfcensuur? Ik bedoel, in plaats van onderhorig te zijn aan een externe autoriteit, onderhorig worden aan een innerlijke dwang?" "Ja," zei Manas en hij hief zijn handen links en rechts van zijn lichaam, "dat risico zit er natuurlijk altijd in. Het is een stadium, of kan dat zijn en wie zich op dat punt bevindt weet dat hij er nog niet is. Het is erg moeilijk om de autoriteit te ontwennen, net zoals het moeilijk is om daarna te vermijden op de autoriteit neer te kijken. Het leven is niet makkelijk. Leren doet ook pijn, zoals alles hier pijn doet. De pijn zit in jezelf en zal verdwijnen naarmate je nader komt tot je innerlijke vlammetje." Hij moest een beetje grinniken om dat laatste woord. Het is toch onvoorstelbaar hoe anders de wereld volgens Manas is geen liefde, geen tijd, geen zwaartekracht. Of misschien moet ik Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

51

zeggen, hoe anders is de wereld van Manas - de wereld die hij ziet. De tweede zin impliceert dat de wereld inderdaad anders is. Niets is wat het lijkt. Wat was er dan mis met de profeten, laat ik ze zo maar noemen, van de liefde? Krishna en Jezus. Het korte antwoord is, wat Krishna en Jezus dan ook hebben verkondigd -wat exact is niet te achterhalen-, hun leer, hun filosofie, hun religie is door hun volgelingen ofwel verkeerd begrepen, ofwel verkeerd gebruikt. Volgelingen die zich nog niet hadden ontworsteld aan het Luciwher paradigma. Exemplarisch hiervoor is de stigmatisering van Maria Magdalena die voorkomt in het Christelijke Nieuwe Testament. Volgens sommige, meest Gnostische, geschriften was zij de meest verlichte discipel van Jezus en mogelijk zelfs zijn echtgenote, terwijl volgens de latere Christelijke geschriften zij een prostitué was. De volgelingen waren aantoonbaar nog niet los van het Luciwher paradigma, want je kunt de liefde niet geven als je die niet eerst in jezelf hebt ontdekt - na bijkans een leven lang zwoegen. Nalezend in het vijfde boek van de Sleutel, begreep ik de uitleg die Manas gaf aan het effect dat Krishna en Jezus op de wereld hebben gehad. Beiden propageerden de wereld tegemoet te treden in liefdevolle overgave. Beiden ook hebben geen enkel ander blijvend effect op de wereld gehad, dan het in hun naam stichten van een religie van mensen die zich lieten doodslaan of voor de leeuwen lieten werpen. Religies die de mensen tot lijdzame slachtoffers maakten en gewillige onderdanen van de autoriteit. De liefde verkracht door Maharadja's en hun Brahmanen, door Keizers en hun Pauzen. Zou de wereld dan beter af zijn als mensen beseffen dat die is zoals Manas die waarneemt? Je kunt voor je vrouw of voor je man voelen wat je voelt, maar de verliefdheid en de aantrekkingskracht verdwijnen op den duur - ook entropie. Wat er dan geacht wordt over te blijven is liefde. Velen zeggen dat die liefde is gebaseerd op waardering voor elkaar. Dat is schamel. Het moet toch meer zijn dan de waardering die ik ook kan opbrengen voor een minister die een bijzonder gunstig verdrag heeft afgesloten? Als Manas gelijk heeft, dan is de liefde in het huwelijk de ultieme proeftuin. Je laat elkaar wederzijds vrij en niet in wellustige zin. Enfin, dat kan wel, maar dat levert meer problemen op dan je zou wensen. Je laat elkaar wederzijds vrij door de andere niet op te eisen als bezit, of als klankbord voor je eigen onwetendheid, of als de meest nabije persoon die kan worden gedomineerd. De ander gebruiken om jezelf te profileren. Dat is ook schamel. Het zijn karakteristieke 52


uitingen van het Luciwher paradigma en de oorzaak van vele echtscheidingen en nog groter huiselijk drama. Je laat elkaar wederzijds vrij door de ander te vertrouwen op zijn en haar weg naar het innerlijk. Waar mogelijk ondersteun je elkaar en in ieder geval ben je er over in gesprek met elkaar - de werkelijke intimiteit die je alleen met je partner kunt hebben. Wat geldt voor je partner, geldt onverkort voor je kinderen. Het is je taak als vader en moeder je kinderen te vertellen, misschien wel te onderwijzen, hoe de wereld in elkaar zit en hoe je er het beste mee kunt omgaan. Enfin, misschien is de beste manier wel je eigen ervaringen te vertellen. Eerst op een kinderlijke manier, later op een puberale manier en weer later op een volwassen manier. Het jonge kind dient in dit opzicht met uiterste omzichtigheid te worden behandeld, want op de kinderleeftijd wil het kind zich graag identificeren met zijn ouders, de meesters en juffen op school. Een kind staat wagenwijd open voor indoctrinatie. Een puber heet standaard in de contramine te gaan. Een puber echter die in zijn kinderjaren niet is volgegoten met de pijn en de idiotie van anderen heeft verhoudingsgewijs minder behoefte aan het schoppen tegen van alles buiten hem en juist meer ruimte zoeken om te ontdekken wie hij zelf is, los van wat hij van zijn ouders heeft meegekregen. Pubers willen testen wat het voor hem of haar betekent om zelfstandig te worden. Hoe minder een mens daarbij eerst andermans rommel moet opruimen, des te vruchtbaarder het zoeken zal verlopen. Dit schildert natuurlijk wel het ideale plaatje, zat ik verder te denken. Manas stelt zich bij zo'n gezin overigens niet een puriteinse of orthodoxe familie voor - stijf en recht in de leer. Manas zegt altijd dat je in je leven gewoon moet blijven doen wat je altijd hebt gedaan als je op weg bent naar de innerlijke waarheid, je innerlijke liefde. Of je nu putjesschepper bent of boekhouder, of je nu voor een baas werkt of als zelfstandige - er zijn geen goede of foute beroepen. Je hoeft er ook geen rundvlees of juist varkensvlees voor te laten staan, noch vegetariër voor te worden, tenzij je dat erg graag wilt natuurlijk. De stijl van je leven kan je niet worden opgelegd. Je leven en de fysieke vorm daarvan groeien vanuit jezelf. Misschien blijf je wel putjesschepper of boekhouder, maar je wordt wel een andere putjesschepper of boekhouder wanneer je met je innerlijke waakvlam jezelf in vuur en vlam hebt gezet. Dan gaat het verder niet meer om wat je weet of hoe je denkt, maar om wat je doet en hoe je het doet in de realiteit. Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

53

Volgens Manas is de liefde niet aanwezig in het fysiek universum, anders dan als de waakvlam in je innerlijk. "Het fysiek universum is het universum van de rede. De rede heeft vele vormen en dat is wat de rede hier wil ontdekken, maar nog meer wat het stand-alone effect is van de rede. Alles willen beheersen en onder controle houden is een uitingsvorm van de rede, het Luciwher paradigma. Daarmee lijkt het voor sommigen alsof ik de rede in een negatief licht bezie. Beheersing en controle is echter niet vanuit zichzelf negatief, zelfs niet buiten de samenhang met wat kortweg de liefde en de warme schoonheid wordt genoemd. De rede is een entiteit met een eigen schoonheid en een eigen versie van juistheid -een ander woord voor liefde-. Ik zie en hoor regelmatig wetenschappers spreken over de schoonheid van een wiskundige formule, of van een natuurkundig principe. Zelf kan ik genieten van de diepste structuur die onze taal heeft en die in het brein van iedere pasgeborene aanwezig is - het stelt de mens in staat een taal te leren. Maar ik kan me ook voorstellen dat het een waar genoegen moet zijn om een productieproces zo schoon mogelijk te laten verlopen. Het zijn allemaal varianten op Ockhams scheermes. Waarbij ik aanteken dat wat mij betreft niet die theorie juist is die alleen op de meest simpele -lees elegante- wijze iets verklaart - met zo weinig mogelijk aannames. Ik meen dat die meest simpele verklaring daarbij ook de grootst mogelijke complexiteit in zich moet dragen. Maar enfin, de rede heeft ook juistheid en schoonheid in zich en Luciwher is niet 'the dark lord', maar een wezen van licht, net als alle mensen. Dat wil zeggen, op een bepaalde groep mensen na." "Ook aanwezig zijn de mensen van warme schoonheid - of eigenlijk moet ik vanuit mijn optiek zielen zeggen. De rede is, wat het verder ook is, messcherp als een lancet en het kan zonder mededogen opereren. De warme schoonheid haalt ‘de scherpe kantjes’ ervan af. Meestal niet op het moment zelf -die macht kan warme schoonheid niet hebben-, maar in het in retrospectief bezien of een idee of een daad nou wel zo verstandig was. Je kunt je in rede afvragen wat het gevolg is van wat een beeldhouwer, een componist of een filmmaker doet in het geweld dat de dictator produceert. Het is de niet-rationele twijfel of een idee en zijn uitwerking wel juist zijn. In die orde van grootte moet je werkzaamheid van warme schoonheid zien. Het strooit zaadjes voor nieuwe gedachten, maar tegelijk kan ze het slachtoffer worden van de oude gedachten. De schoonheid en warmte kan gecorrumpeerd worden -dat is wat warme schoonheid 54


hier aan het leren is-, maar nog vaker wordt ze geïmiteerd, door de rede. Voor de rede is een beeldhouwwerk geen uiting van schoonheid en warmte, maar een therapie. Een vergeefse poging om uit de kou te komen en in de warmte te staan. De mensen van warme schoonheid vind je overal, vaak als de eenzaten -niet de zonderlingen- binnen de gemeenschap. En dat is precies wat zij hier verder leren. In relatieve afzondering levend de verbinding weten te maken. Want ook zij missen de liefde en ook zij hebben de vonk ervan levend in zich. En omdat zij in het midden staan tussen het licht en de liefde, zijn zij hier om te leren niet de keuze te maken voor een van de twee, maar om de twee bij elkaar te brengen. Volg je het allemaal nog?" "Ik moet zeggen dat ik alles wat je tot dusver zegt aardig begin te begrijpen," zei ik met een licht gevoel van onzekerheid, "maar nu breng je een nieuw element in waarvan ik niet begrijp waar je ermee naar toe wilt." "Ah," zei Manas alsof hij dit al had verwacht en hij liep naar de keuken, "dan zal ik je er wat meer over vertellen." Hij keek mij aan. "Maar niet vanavond misschien. Ik begin een beetje moe te worden." Tijdens zijn betoog had ik vrij weinig gezegd. Vanaf een bepaald moment in een gesprek met Manas gebeurt dat als welhaast vanzelf. Het is dan lastig hem te onderbreken, omdat hij in een flow zit. Bovendien zit je als luisteraar dan ook in een flow. Ik heb geleerd dat het het beste is om een dergelijke stortvloed gewoon over je heen te laten komen en zijn maaltijd eerst in zijn geheel tot je te nemen, pas dan over te gaan tot verteren en je twijfel- en vraagpunten pas daarna te formuleren. Dat is ook het beste om niet in een vraag- en antwoordspel terecht te komen, waarbij je je eigen standpunten afzet tegen die van Manas. Manas houdt van de polemiek wanneer die langzaam en langdradig verloopt - met het groeitempo als van een boom. Niet van het -al of niet- intellectuele tik tak spel van de bokken die ieder hun eigen plasje deponeren. Manas houdt van het gesprek met een traagheid die aan een brede rivier doet denken, eerder dan aan een klaterende bergbeek. Vragen, daar houdt Manas van en hij beantwoordt ze graag.


55

Lust en last voorbij de maan en verder

Drie maal ben ik nu begonnen aan dit hoofdstuk. Ik krijg nog steeds niet precies uit mijn vingers wat er in mijn hoofd zit. Ik voel mij dat jongetje van vroeger dat naar de maan keek en altijd een gezicht heeft herkend in die kaas gele schijf. Dat jongetje werd een man en hij ziet geen gezicht meer - ik kan het gezicht niet eens meer vinden, hoe goed ik ook mijn best doe. Door de feiten die ik te weten ben gekomen over de maan ben ik voorbij de naïevere fase, voorbij een vorm van kennis gebaseerd op symbolische verbeelding en speculatief denken. Wat er in mijn hoofd zit over het ondermaanse, de wereld van ons allemaal, is op dezelfde manier voorbij de naïeve fase van verbeelding en speculatie die toch vooral het domein is van de religies. Religies waarvan de aanhangers van de verschillende goden elkaar uitsluiten en bestrijden, terwijl alle goden op de wezenlijke punten juist identiek zijn. Alle filosofische en politieke systemen zijn gebaseerd op een van de religies, zijn ofwel de seculiere vorm ervan, of zijn juist in weerwerk op de religie geformuleerd - maar alle zijn zij oude wijn in nieuwe zakken. De naïviteit van het oude is als gehuil naar de maan. Ik kan me ook niet meer voorstellen dat ik nog kan geloven in de praatjes van president of koning eenoog. Ik kan me zelfs niet meer voorstellen dat ik er ooit wel in heb geloofd, zoals ik het mannetje in de maan ook niet meer kan vinden - de naïviteit voorbij. Tegelijk kan ik nog niet zeggen dat mijn kennis over het ondermaanse volledig is. Ik weet waar Manas het over heeft en ik voel het aan -als juist-, maar het weten omvatten als het weten van en vanuit mijzelf, daar ben ik nog niet aan toe. Mijn scepsis over Manas is voorbij, maar ik kan mijn vingers nog niet geheel achter het gebladderde vergeelde vernis van de oude wereld krijgen. Ik moet de oude opgelegde lagen verwijderen om de pit van alles in mij bloot te leggen. Ik moet ook stoppen met dit soort beeldspraken, want de lezer heeft al lang begrepen wat ik denk en voel. Ik begrijp het allemaal wel, wat Manas zegt, maar ik heb er nog niet de juiste woorden voor gevonden en ik wil absoluut mijn eigen woorden vinden - anders wordt het weer geloven. Het heeft even geduurd voordat ik inzag dat Manas' verhaal geen nieuwe godsdienst is. Hij wilde met zijn gedachten mijn oude religie -of wat daarvan over was- niet tenietdoen. Hij heeft al helemaal 56


geen enkele behoefte of opzet om wetenschappelijke inzichten en verworvenheden te ontkrachten, zoals sommigen menen de evolutieleer te kunnen schrappen. Het enige wat Manas voorlegt om te overdenken is een verandering van perspectief. Dat is alles, een verandering in perspectief. Dat door een ander perspectief veel aannames waarmee de wetenschap werkt op losse schroeven komen te staan is geen doel, maar wel het gevolg van de werking van zijn ideeën. Vergelijk deze werking maar met de wetenschappelijke en maatschappelijke gevolgen van een zon die in het centrum van het zonnestelsel blijkt te staan en dat de aarde niet plat is maar een bol. Manas' verschuiving van perspectief brengt de naïviteit van oude aannames aan het licht en moedigt het nieuwe aan. Waar filosofieën en religies na hun hoogtijdagen gestolde denksystemen werden en zij het nieuwe onmogelijk maakten is in Manas’ idee het hoogtij altijd dat wat in het verschiet ligt - met altijd de belofte van een volgende Miko³aj Kopernik of Galileo Galileï. Blijf niet in een verleden achter, maar bouw een toekomst. Manas zou waarschijnlijk formuleren dat de ziel groeit naar perfectie. Hoewel een genie en baanbrekend in zijn tijd heeft Albert Einstein met het aannemen van de tijd een aanname teveel gedaan in de ogen van Manas. Einstein bleef met een been in een gestolde fase hangen, zoals Newton naast al het andere ook alchemist bleef. Newton introduceerde t voor tijd in zijn formules en Einstein heeft dit symbolisch begrip klaarblijkelijk zonder aarzeling overgenomen. In Manas' ogen is de quantumtheorie realistischer en met name snaartheorie en branetheorie hebben zijn volledige aandacht. Niet dat een van ons beiden -Manas en ik- natuurkundige is. Manas zegt dat branetheorie nog slechts een paar stappen verwijderd is van zijn stelling dat de fysieke wereld een vertraging is van een deel van de eeuwigheid. De vertraging tot de lichtsnelheid is er overigens ook verantwoordelijk voor dat wij in fysieke vorm ons weinig of niets herinneren van ons bestaan buiten de fysieke werkelijkheid, de wereld van onze oorsprong. Geen zweverige hocus pocus, maar pure fysica. Materie is gebonden aan dit universum en kan de lichtsnelheid niet overschrijden. Maar ik dwaal af. Het is de verschuiving van perspectief die Manas ter overdenking voorlegt die er voor zorgt dat de wereld een geheel andere wereld wordt. En toch moet ik voorlopig maar aannemen wat Manas zonder een sliertje bewijs over het nieuwe perspectief naar voren brengt. Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

57

Manas zelf zegt daarover dat hij dat bewijs niet hoeft te geven, als hij dat al zou kunnen. Hij wijst er op dat je zijn woorden zelf moet overdenken en zelf tot de conclusie moet komen of je ze al of niet kan accepteren, op jouw manier tot de jouwe kunt maken - de laatste toevoeging is essentieel. Over het niet bestaan van de tijd heeft Manas kort nog een correspondentie gevoerd met een Engelse natuurkundige die eveneens poneerde dat de tijd niet bestaat. Deze wetenschapper -Manas vond hem sympathiek- wilde zijn stelling bewijzen binnen het oude perspectief - Newton, Einstein. Het contact is tussen hen nooit veel verder gekomen dan het uitwisselen van beleefdheden. Manas kan geen calculus voorleggen zoals die waaruit blijkt dat het niet anders kan dan dat de zon in het centrum staat. Net zoals het niet onomstotelijk kan worden aangetoond dat de mens geen ziel heeft, maar dat wij allen een ziel zijn die in een vergankelijk lichaam woont - de perspectief verschuiving. Wat Manas wel doet is met zoveel mogelijk logische voorbeelden zo inzichtelijk, helder en overtuigend mogelijk naar voren brengen dat het leven niet beperkt is tot onze aardbol en dat tot ver buiten het materieel universum een onvoorstelbare overvloed van leven aanwezig is. Overigens is alles wat bestaat levend binnen een spectrum waarvan de mens maar een klein deeltje van kan waarnemen, zoals wij binnen het materiële spectrum slechts een beperkt aantal golflengtes kunnen zien - alleen licht. We kunnen wel warmte detecteren, maar dat is met een heel ander zintuig. Het zijn dit soort voorbeelden waardoor ik vind dat Manas heel wel gelijk kan hebben, maar eerder in filosofische zin dan in fysische zin. Tegelijk laat het ook de beperkte manier van begrijpen zien -puur fysiek- die wij mensen tot nu toe hebben gehanteerd. Het is het conglomeraat van voorbeelden en inzichten waardoor ik kan aannemen dat het perspectief van waar uit Manas de schepping -laat ik het toch maar zo noemen- beziet, plausibel is. Wie het perspectief van Manas begrijpt -en dat heeft niets met intelligentie te maken- hoeft niet zijn woorden en ideeën over te nemen, maar kan wel de oude symbolische en speculatieve woorden en voorschriften achter zich laten - als het ware wat gestold is weer vloeibaar maken en verder gaan. Het enige wat een mens in het nieuwe perspectief hoeft te doen is zijn eigen woorden vinden - wat een levenstaak kan zijn. Sterker, wie in het nieuwe perspectief de woorden van Manas overneemt, is nog steeds niet los van het Luciwher paradigma en wil nog steeds een goeroe om van te leren. 58


Wat overigens ook weer niet permanent erg is, maar zelfstandig denken blijft het doel. Wat dat betreft is het afleggen van het Luciwher paradigma een lust en een last. Het is een lust om je bevrijd te voelen van onderworpenheid -op alle terreinen-, terwijl het zeker in het begin een last is -of lastig- om zelfstandig na te denken. Er was geen speciale reden om Manas bijna een maand niet te zien. Het was druk en ik wilde me concentreren op mijn werk. Ik kreeg de laatste tijd sowieso de indruk dat ik in twee werelden leefde. Zeg maar de 'normale' wereld en de wereld van Manas. Dat laatste formuleer ik nu niet geheel volgens de werkelijkheid, want het was ook mijn wereld aan het worden - en in wezen ook die van Jana, hoewel zij zich op iets meer afstand opstelde. Manas’ wereld was ook mijn wereld aan het worden, omdat ik een grotere rechtvaardigheid waarnam in zijn wereldbeeld dan in welk wereldbeeld dan ook dat ik kende of waarvan ik had gehoord. Waarom? In zijn wereldbeeld heeft niemand ergens de schuld van en hoeft niemand ergens bang voor te zijn. Behalve voor een wilde beer als je alleen in het bos loopt. Levensangst bedoelt Manas natuurlijk. Schuld en boete worden je aangepraat door hen die je willen overheersen en van je willen profiteren. In de 'normale' wereld wordt een mens in een of andere vorm een gevoel van inadequaatheid aangepraat, bedoeld om je onzeker of zelfs angstig te maken. Die invloeden komen vanuit politiek en religie en reiken ver, tot en met de vraag of je wel okselfris in de juiste auto rijdt. De vraag of je wel religieus okselfris bent, is er op gericht om te voorkomen dat een mens zijn eigen ideeën ontwikkelt. De vraag of je politiek gezien wel in de juiste auto rijdt is bedoeld om je onzeker te maken. Wie een beetje oplet valt het op dat die vragen je altijd worden gesteld door een ander - van buitenaf dus. De enige vragen waar je nooit onzeker van kan worden zijn de vragen die je jezelf stelt - van binnenuit. De vragen op weg naar de ontdekking van jezelf maken je op den duur juist zekerder, ook al weet je niet meteen het antwoord. Ik mijd tegenwoordig zoveel mogelijk de vragen van buitenaf. Het lijkt wel of tegenwoordig iedereen wel ergens voor heeft doorgeleerd -van de manager tot en met de geestelijke- en iedereen probeert de ander de wet voor te schrijven - uit angst zelf te worden overheerst. Om ziek van te worden.


59

Een pauze van Manas was niet onwelkom. In de eerste plaats omdat hij veel zegt. Veel in zijn consequenties, veelomvattend. Een pauze ook, omdat het wel erg ingrijpend is om afscheid te nemen van je oude vertrouwde gangbare 'normale' leventje. Op gegeven moment echter kom je er voor jezelf niet onderuit dat er toch iets moet gebeuren. Wanneer de lezer verwacht dat ik nu of verderop in het boek mijn ziel en zaligheid openbaar in mijn weg naar mijn innerlijke ik, die komt bedrogen uit. Dat is iets van mijzelf en ik kan het overigens niet eens vertellen. Dat soort ontwikkelingen gaan ook woordloos. Wel is het heerlijk om rustpauzes te nemen en je reisbelevenissen aan de toog van de innerlijke herberg te bespreken, met je geliefde bijvoorbeeld of met Manas. Vrienden van ons staan soms gek te kijken, alsof je een Jehovagetuige bent geworden - ze luisteren toch geïnteresseerd als blijkt dat dit niet zo is. De taal schiet echter tekort om echt te vertellen wat er in je ontwikkeling in en met je gebeurt. Bovendien wil ik, in navolging van Manas, geen dingen zeggen waardoor anderen zich gestuurd kunnen voelen. Het is een autonome ontwikkeling die door niemand moet worden beïnvloed. Het willen beïnvloeden is een kenmerk van het Luciwher paradigma: het is onmogelijk om iemands zelfstandige gedachten van buitenaf te sturen -denken is vrij-, waardoor het in het perspectief van het Luciwher paradigma noodzakelijk wordt te voorkomen dat iemand zelfstandig nadenkt. Daarom word je doodgegooid met reclames en journaals -ook om je bang te maken en te houden-, met soaps en glossy's, met aanbevelingen en bevelen, met muziek die lawaai maakt. Muziek, Manas had eens de opmerking gemaakt dat sommige kunst kunst is en dat andere kunst een therapie voor de maker is -en dus geen kunst is-. Deze heb ik zelf bedacht, gedacht eigenlijk: kunst inspireert je bij het ontwikkelen van je eigen gedachten, terwijl kunst die je verhindert zelf na te denken geen kunst is, maar iemands schreeuw van pijn, om hulp misschien zelfs. "Een schreeuw om hulp kun je niet negeren, natuurlijk," voegde Manas hier aan toe, "hoewel je zelden verder kunt gaan dan iemand helpen zichzelf te helpen. Laat je door de drenkeling niet onder water trekken." “Als je de kakofonie om je heen tot rust wilt brengen is je eerste stap klein. Vroeger was ik echt televisieverslaafd en dat ding stond altijd aan - eigenlijk nog steeds wel vaak, meer dan je misschien zou denken. Nieuws, achtergronden bij het nieuws, 60


praatprogramma's, films - ik ben nog steeds gek op special effects in science fiction en avonturen films-. Wat me op gegeven moment op tv begon te irriteren was de reclame en vooral de reclame tussendoor. Een vorm van irriteren zoals de schurende boord van je overhemd je huid kan irriteren. Je hebt er niet om gevraagd, het is niet je eigen doen en van buitenaf word je geprikkeld - je kleding of beeld en geluid. Eerst zapte ik de reclames weg, maar het kwam te vaak voor dat ik dan het vervolg van de film miste. Daarna nam ik het op om later te kijken en de reclames snel door te spoelen. Maar dan vergat ik dat ik het had opgenomen of er was iets anders belangwekkends. Ik heb het eigenlijk het meest comfortabel opgelost door het geluid heel zacht te zetten. Dan valt je tegelijk ook op hoe onzinnig het beeld is. Dat was werkelijk heel lang geleden, hoor. Op gegeven moment had ik alle drogredeneringen al duizenden keren gehoord, ook van politici, en waren ze voor mij zo doorzichtig geworden als glas - met een evenzo broos waarheidsgehalte. Misschien hielp het mee dat de meerderheid van de reclames niet meer op mij was gericht, ik hoorde niet meer tot de doelgroep - zo heet dat geloof ik. Ik was begin veertig toen! Er zit een treffende parallel in de omloopsnelheid van consumentengroepen en wat zij consumeren. Vanaf een bepaald moment in je puberteit tot een bepaald moment in je middelbare leeftijd ben je interessant en daarna wordt je afgeschreven. De ideeën worden je door de strot gedouwd in elk denkbare gerecycleerde vorm totdat alle smaken echt op zijn. Daarna hoor je een murw geslagen belastingbetaler te zijn totdat je dood gaat.” Hoewel zijn woorden wel zo kunnen overkomen, klonk Manas niet bitter. Bitter kun je alleen maar zijn als je wordt afgewezen door de mensen waar je bij wilt horen. Manas hoorde nergens bij. Het was wat mij betreft de ragfijne analyse van hoe mensen en groepen mensen elkaar in de houdgreep houden. Een beschrijving van het leven op aarde waarbij de ene alleen kan overleven ten koste van de andere - allemaal bang om het niet te overleven. Om het Luciwher paradigma af te kunnen leggen moet een mens eerst zijn angst afleggen - ik begon het allemaal steeds beter te begrijpen. Aan de andere kant van het scala was het niet beter, vertelde Manas. “Veel mensen die ik kende, mensen van dezelfde leeftijd en maatschappelijke klasse, bezochten en keken alleen hoog culturele zaken. Concerten, cultuurprogramma’s, langdradige films met wat een diep niveau moest zijn. Die langdradige zogenaamd Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

61

intellectuele films vond ik nog het meest komisch. Dat was doorgaans geen kunst en cultuur meer, maar de verfilming van een psychose, de verbeelding van een sessie bij de psychiater - onder de vlag van mededogen. High culture met low knowledge. Zo heb ik bijvoorbeeld nooit begrepen waarom films die in de Middeleeuwen spelen vrijwel zonder uitzondering worden gefilmd in een triest winterlandschap met besmeurde grommende mensen. Een historicus weet best dat er een kleine ijstijd is geweest, met een Maunderminimum, maar die duurde niet de hele Middeleeuwen en zeker niet de vroege periode. Je zat als kijker naar zo'n film eerder te kijken naar de gemoedstoestand van de cineast, dan naar een goed verhaal uit lang vervlogen tijden. Terwijl ze neerkijken op ordinaire soaps, kijken de pretentieuze mensen voortdurend naar wat niet anders kan worden omschreven dan elitaire soaps. Nog een voorbeeld. Ik ben een liefhebber van de psychologische roman, maar om in beeld te komen en veel boeken te verkopen schrijven auteurs veeleer een psychiatrische of zelfs een psychopathische roman, met personages die weggelopen lijken te zijn uit een freak show - of een reality show. Veel kunst Tam, ik zeg het vaker, is in het geheel geen kunst, maar een therapie voor de maker. Ik heb eens een performanceartieste gezien, het was te zielig om naar te blijven kijken, het was gewoonweg exhibitionistisch. Deze films, romans en performances degraderen je als je niet oppast tot een gluurder in plaats van de toeschouwer van een rijk ideeënleven. Kunstloosnaars laten je kijken naar hun ziekte, waarbij je ook nog het risico loopt besmet te worden. Een kunstenaar geeft, een kunstloosnaar wil iets kwijt." Hij was aan iets aan het peuteren en stopte daarmee om mij aan te kijken. "Zeg het alsjeblieft als je vind dat ik geen gelijk heb. Ik ben per slot van rekening een oude knar aan het worden. Zelf heb ik de indruk dat ik kunde en talent altijd kan herkennen. Tegelijk hou ik mijzelf in de gaten en probeer ik na te gaan of ik niet verstar - maar of dat helemaal lukt, kan ik pas later zeggen." Opeens zag ik waaraan Manas aan het peuteren was. Hij was bladerdeeg laagje voor laagje aan het openvouwen. Toen zijn frutsels uit de oven kwamen rook het niet alleen heerlijk, maar werden mij ook drie geurig geopende bloemetjes van deeg bij de thee gepresenteerd. De bladeren waren krokant, terwijl het binnenste daaronder een sappig pittig stukje gehakt bevatte. Manas kon vader en moeder tegelijk zijn. Ik vroeg me af of er ooit iemand

62


was geweest die misbruik had gemaakt van zijn gastvrijheid. Ik vroeg het me niet alleen af, ik vroeg hem rechtstreeks. “Jemig, wat zal ik je daar over vertellen? Daar valt niet zoveel over te zeggen. Ik heb in mijn leven wel eens fouten gemaakt, foute inschattingen. Ik denk dat het vergissingen waren die iedereen maakt, of iedereen zou kunnen maken." Maar zo makkelijk kwam Manas er niet mee weg. Per slot van rekening had ik hem ook een inkijkje gegeven in mijn leven door over Jana te vertellen en hem aan haar voor te stellen. Met aarzeling, geen tegenzin, zei hij dat ik gelijk had. Hij bromde wat. Ik ging ervoor zitten. "Als je jong bent denk je dat je de dingen uit liefde doet, voor een ander. Maar in werkelijkheid ben je bezig met het vervullen van het beeld van wie de ander in jouw perceptie behoort te zijn. Ik kan de anderen dus niets verwijten, ik was zelf op zoek." Manas keek nu net als mijn coach van vroeger wanneer we in de rust achter stonden. "Als jongeman van twintig of zo wist ik wat mijn bestemming was, althans ik had er een beeld van -deels woordloos-, maar ik koos ervoor dat te negeren en de rijkdommen van het leven na te jagen. Ik bedoel huisje, boompje, beestje. Ik ben lange tijd gelukkig geweest met een vrouw aan mijn zijde die knap en verstandig was en met twee uitstekend gelukte kinderen, een dochter en een zoon -in die volgorde van opkomst-. Totdat iets, ik weet precies wat, ons uit elkaar dreef." "Opeens leek het wel of ik getrouwd was met een vreemde, zelfs iemand die mij niet per sé een goed hart toedroeg. Ik was druk met mijn werk en alles wat ik er nog bij deed, zodat ik niet merkte dat de trossen waren losgekomen en het bleek ineens dat wij ver uit elkaar waren gedreven. Het was niet alleen haar en mijn eigen doen, want het waren ook maatschappelijk turbulente tijden. Ik zal geen exposé geven, maar neem van mij aan dat er ook in de vrouwenbeweging zieke geesten zijn. Ik heb haar uiteindelijk niets verweten en zij mij ook niet en we zien elkaar met regelmaat op in ieder geval de verjaardagen van onze al lang volwassen kinderen. We zijn dan uiterst wellevend naar elkaar. Ik denk dat zij slechts in beperkte mate misbruik heeft gemaakt van mijn gastvrijheid en andersom zal ik ook niet foutloos hebben gehandeld - in ieder geval wel zonder opzet om iets of iemand te beschadigen. Ik dacht dat ik goed bezig was, want ik werkte hard voor mijn gezin. Toen het einde kwam, viel de scheiding van mijn kinderen mij zwaarder dan Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

63

de scheiding van haar. Maar ik had ook het gevoel mijn vrijheid te hebben teruggevonden en dat het hele leven nog open lag voor mij." Dat van zijn kinderen was onmiddellijk inzichtelijk voor mij, want hij had het vaak over ze. De geboorte van zijn kinderen vergelijkt hij met hoe de AllerEerste zich moet hebben gevoeld toen hij de schepping bezag. Hij was maar half serieus dan en hij wilde zich al helemaal niet vergelijken met de oervadermoeder. Manas vond het heerlijk om zich de AllerEerste voor te stellen als de spreekwoordelijke oude grijs bebaarde man, die overigens regelmatig bij hem over de vloer kwam om zich aan het vuur te warmen en belangrijke zaken te bespreken. Volgens mij zei Manas dit eerder om te bekijken wat het effect van zijn woorden was, dan dat hij het serieus meende, hoewel hij bij een eerdere gelegenheid had gezegd dat een mens niet anders kan dan hem te personifiëren - of het nu in een vergelijkend beeld of in een vergelijkende formule is, een parabel of een vergelijking. Beide zijn totaal verschillende cultuur en tijdperkgebonden- uitdrukkingen van in wezen hetzelfde. "Hebben er mensen van mij geprofiteerd? Ik weet dat ik een gevend mens ben, maar echt onherstelbaar misbruikt heb ik me nooit gevoeld, ook niet door de vrouw die verslaafd bleek te zijn - dat had ik eerst niet in de gaten. Ik was er van overtuigd dat ik haar kon helpen, maar moest uiteindelijk toegeven dat het onbegonnen werk was - ze liet zich niet helpen en ze kon zichzelf niet helpen. Het is merkwaardig om te zien hoe iemand tegen beter weten in zichzelf ten gronde richt. Het moment van afscheid was net als bij de moeder van mijn kinderen gekomen toen ik merkte dat een essentieel deel van haar leven zich achter mijn rug afspeelde bewust en consequent aan mijn waarneming onttrokken. Dat ik constant haar bagger aan het opruimen was, had bij mij zijn weerslag in mijn onvermogen ook maar een letter op papier te krijgen. Ik was bezig met de schreeuw van de ander, met de pijn die zij kwijt wilde. Wanneer iemand heel dichtbij je komt en in je oor schreeuwt, is het niet te verstaan wat die zegt. Hoe positief ze alles ook wilde bedoelen, hoe ze ook haar best deed iets van haar leven te maken, het liep altijd uit op grootspraak en leugens. De leugens van de verslaafde. Dat was het uiteindelijke breekpunt, de leugen." Manas had nu de uitdrukking en houding van de coach die de wedstrijd had verloren, maar nog kansen genoeg zag voor de toekomst - nooit bij de pakken gaan neerzitten. Ik zou mij wel misbruikt gevoeld hebben. Maar ik weet ook zeker dat ik zijn 64


weergave van dit stukje geschiedenis moet relateren aan een van zijn eerste uitspraken, toen hij zei dat hij geen vijanden heeft. Misschien moet ik dat breder trekken en zeggen dat hij geen vijandigheid voelt ten opzichte van wie dan ook. "De vrouw waar ik de meeste weemoed bij voel is de vrouw bij de rivier. Wat ben ik toen een oen geweest. Alles wat ik wilde van het leven had ik in mijn armen en ik heb het zo laten wegglippen. Toen ik haar voor het eerst ontmoette, zag ik haar van ver in de menigte en zij mij - we keken elkaar op precies hetzelfde moment aan. Alle andere mensen bestonden even niet en het was alsof een spotlight op haar scheen terwijl ik naar haar toe liep - of zweefde misschien wel. Ik zei dat ik op haar had gewacht - die zin had ik niet vooraf bedacht. Zij had ook op mij gewacht. Een dag later ben ik haar gaan bezoeken in haar pittoreske huisje aan de dijk langs een van de grote rivieren. Het voelde als thuiskomen. Van haar heb ik het laatste puzzelstukje gekregen -ik denk onbewust- dat ik nodig had om het beeld dat ik had opgebouwd compleet te krijgen, om de reeks van vragen die ik in mijn leven had verzameld compleet te maken. Nu kon ik mijn vraagstelling in zijn geheel formuleren en de hypothese kon worden opgesteld. De antwoorden kon ik nu gaan zoeken - die kan niemand je geven en die kun je alleen zelf vinden. Dat was precies wat ons weer uit elkaar dreef. Ik was innerlijk bezig -zonder dat duidelijk te communiceren- en verder was ik er niet voor haar in de mate die zij van mij verlangde, verwachtte, op hoopte. Zij dartelde -hoewel het voor haar best zwaar geweest zal zijn- naar de volgende die zij haar kapitein kon noemen." "Enfin, ik ken nu mijn deel van de waarheid, hoewel ik nog hoop op een verrassing. Tientallen jaren zijn er voorbij gegaan en ik heb die jaren gebruikt om mijn hypothese te onderzoeken, mijn theorie te formuleren. Precies zoals ik het zeg, welhaast klinisch maar met de warmte die mij eigen is - zo heb ik ontdekt. Ik heb haar toen herkend en ik denk dat zij zichzelf toen nog niet had gevonden - zij adoreerde de kapitein met het meeste goudgalon. Opnieuw waren het de zaken die achter mijn rug gehouden werden die onze eerst zo ideale relatie tot een einde brachten - een heftig einde mag ik wel zeggen. Twee mensen die van een gebeurtenis diametrale weergaven hadden en die bij confrontatie het verschil ontkenden ik was achterdochtig en ik begreep het niet, zo heette het. Is dat wat je bedoelt met de misbruik van mijn gastvrijheid? Je biedt je leven aan en dat cadeau wordt beschadigd retour gestuurd. Is dat Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

65

misbruik? Het zou zomaar kunnen. Aan de andere kant, de dingen lopen zoals de dingen lopen en zeker achteraf bezien zou ik niet willen dat ze anders waren gelopen - naar mijn gevoel ben ik precies waar ik zijn moet." De coach had zijn spel beëindigd en ging spelen in een andere klasse. Wat betekent dat Manas zich terugtrok uit het openbare leven. Niet dat hij een anachoreet werd, want Manas houdt van gezelligheid. Voor hem betekende het de afkoppeling van alle verplichtingen waar hij onderuit kon komen en geen nieuwe meer aangaan. Zijn schrijven was voor hem zijn eerste prioriteit en wat er verder moest gebeuren liet hij komen. Vriendschappen bouwen vond -en vindt- hij een prioriteit na het schrijven. "Het omgekeerde van misbruik wordt vertegenwoordigd door mijn kinderen. In elke levensfase tot nu toe zie ik dat ze beslissingen nemen die echt zijn - of ik het in eerste instantie er nu mee eens ben of niet. Ik heb een tomeloos vertrouwen in ze dat niet beschadigd kan worden en ik heb het gevoel dat het andersom precies zo is. Is dat houden van? Ik weet het niet, ik hoop van wel. Ik weet dat zij niet als vanzelfsprekend geïnteresseerd zijn in wat ik denk en schrijf. Voor mij draait mijn leven daarom en voor hen brengt hun leven nu teveel andere drukte met zich mee. Mijn dochter was altijd wel geïnteresseerd in de mystieke kant van wat ik zeg, wat zij zag als de mystieke kant. Niet op de manier van waarzeggers en astrologen, niet zoals de handopleggers en helderzienden hun kermistrucjes etaleren - die vinden we beiden zielig lachwekkend en humbug en zwendel. Deze misleide misleidende leiders van de mis, deze kermisklanten zijn de overleefde overblijfselen van lang vervlogen tijden, net als de beklagenswaardige patriarchen van de ledige religies - hun houdbaarheidsdatum is voorgoed voorbij. Met mystiek drukte mijn dochter haar interesse uit in het niet direct waarneembare, de wereld achter de wereld. Hoewel zij welhaast allergisch is voor prevelende prelaten en politici weerhoudt dat haar niet ervan zelf op zoek te willen. Dat juich ik toe - zij kiest zelf wel haar moment en richting. Mijn zoon is een verklaard atheïst, dat wil zeggen dat hij eerst harde bewijzen wil zien. Dat zowel het bestaan als het niet-bestaan van een godheid niet is te bewijzen is voor hem geen argument. Ik vermoed sterk dat hij nog teveel met het oude beeld van Jahwehgodallah en Brahmavishnukrishna in zijn systeem zit en wat nog frustrerender is, dat de oordelen, waardeoordelen en 66


veroordelingen van de oude priesterklasse bij hem nog negatief naechoën. Dat hij wat mij betreft een wiskundige vergelijking als de oorzaak van alles, de theorie van alles, kan aannemen is iets waarover hij zich nog niet heeft uitgesproken. Het gaat mij er niet om dat hij de AllerEerste moet aannemen als nieuwe god, maar dat de consequenties van de perspectiefverschuiving die ik propageer helder worden voor hem. Als ik hem vraag na te denken over het gegeven dat hij niet een mens is die een ziel heeft, maar een ziel die in een tijdelijk lichaam woont, dan is dat absoluut te godsdienstig voor hem. De oude Hindoewijsheid is kennelijk nog steeds waar. Die zegt dat het nadenken over het leven en de dood kenmerkend is voor de derde en laatste levensfase. Per slot van rekening ben ik met denken en schrijven ook pas na mijn veertigste actief begonnen - daarvoor was het niet buiten beeld, maar had het ook geen topprioriteit. Ik heb ze het leven gegeven en straks zullen ze aan mijn doodsbed staan. In de tussenliggende tijd zal er niets zijn dat stiekem is. We hebben niets essentieels voor elkaar te verbergen en zijn van elkaar op de hoogte wat ons beweegt. Het cadeau van het leven hebben zij gespiegeld door het cadeau dat ik ben te aanvaarden en nooit te misbruiken.” Zag ik daar een warme emotie in de ooghoek van de coach? Overigens is het voor mij niet vreemd dat Manas bijna uitsluitend vrouwen noemt, als het gaat om innige relaties. Wij delen de afkeer van testosteron gedreven oh zo mannelijke relaties en prefereren de vriendschap waar dat geen rol speelt. “Als God, of de AllerEerste eigenlijk, net zo goed een wiskundige formule kan zijn, wat ben jij dan?” “Ik denk een open haardvuur,” antwoordde Manas die heel goed door had wat ik bedoelde. “Meen je dat nou echt, van die wiskundige formule, van de theorie van alles?” “Natuurlijk meen ik dat. Al jaren zijn eminente wetenschappers er mee bezig. De moderne tijd begint natuurlijk met Einstein en zijn relativiteitstheorie en al vrij snel daarna presenteerde Bohr de kwantumtheorie. Overigens lijken relativiteitstheorie en kwantumtheorie onverzoenlijk, maar dat is slechts schijn. De twee theorieën werden samengebracht in de Wheeler–DeWitt vergelijking. Het enige dat voor het aannemen van deze vergelijking nodig is, is het fenomeen van het niet-bestaan van de tijd. Grappig, hè? Er is een hele reeks van jonge theoretisch natuurkundigen druk bezig met nieuwe hypothesen. De Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

67

snaartheorie bestaat al even en is nog steeds veelbelovend, branetheorie en de theorie van de multiversums zijn zoals ik het zie stappen in de goede richting. Ik ben geen natuurkundige, maar wanneer de fysici het in gewone mensentaal uitleggen, dan begrijp ik het. Ik zie het model van branes erg dicht in de buurt komen van wat ik zeg - het materieel universum is een afsplitsing van de eeuwigheid, een deel van de eeuwigheid waar de maximum snelheid de lichtsnelheid is om materie bestaanbaar te maken. Het is van een grote schoonheid dat mensen zoekende zijn - de zoektocht op zich is al mooi. Het maakt niet uit of je via de wiskundige en natuurkundige weg tot een uiteindelijk inzicht komt, of via de metafysische en filosofische weg. Mooie namen, maar je kunt het ook nuchter nadenken noemen, dat is het nadenken dat voor iedereen bereikbaar is. Dus ja, God is een formule als je er van die kant tegenaan kijkt. Zelf denk ik dat de mens altijd de neiging zal hebben, de behoefte zal voelen de oorsprong te personifiëren. Doe ik ook als hij komt mee-eten, dan maak ik mijn soep extra stevig.” We lachten beiden ronduit, maar ik had twee redenen om te lachen. Ik lachte om Manas en zijn AllerEerste-grap, maar ik lachte hem ook een beetje uit. Daar zat een erudiete man die mij ondertussen een hoop had geleerd, die mij vergezichten had getoond die ik nooit eerder had gezien en die mij had bijgebracht hoe van een berg oud zeer af te komen en een man die het maar lastig vond, en alleen na veel aandrang, over zichzelf te praten. Natuurlijk had hij al heel wat verteld, maar ik kreeg altijd het gevoel dat hij nooit het achterste van zijn tong liet zien. Ik had niet het gevoel dat hij iets wilde verbergen - mensen die iets verbergen zijn doorgaans achterdochtig en dat was Manas totaal niet. Ik kon uiteindelijk maar tot een conclusie komen. Ondanks alles is Manas in wezen een verlegen man. Niet onzeker of timide, verward of confuus, maar terughoudend - geen grootspraak. "Ik weet niet of je mij verlegen kunt noemen, terughoudend is inderdaad beter. Als kind dacht ik dat ik laf was, maar ik kwam er achter dat ik slechts terugdeinsde voor de intimidatie die jongetjes oefenen voor als ze groot zijn. Ik weet dingen waar ik verlegen mee ben, inderdaad. Zaken die ik niet zo makkelijk zal vertellen, omdat ik weet, of in ieder geval sterk vermoed, wat de consequenties zullen zijn." "Dat klinkt onheilspellend." "Ik weet het, maar ik bedoel het niet als onheilstijding, je kent me zo'n beetje. Ik denk wel dat wat ik zeg en schrijf op de manier waarop ik het zeg en schrijf de 68


individuele mens het minst in de weg zit. Ik vind het belangrijk dat mensen zelf op zoek gaan en niet zomaar aannemen wat een ander zegt. Niet van de bron en niet van de auteur die de bron heeft gekend. Vergelijk dat maar met de apostelen die schreven over Jezus –totaal verkeerd begrepen en verwrongen-, of de monniken die de Boeddha volgden –wel de letter verwoord en niet de geest-." Manas keek mij aan met een blik die ik nog nooit had gezien. Tegelijk staalhard en in vuur en vlam. Ik stond naakt in de regen, poedelnaakt, een felle wind joeg rond mijn lijf. Ik had het niet koud en had de neiging mijn armen uit te strekken, mijn gezicht hemelwaarts te richten en te zeggen dat er niets achter mijn ellebogen zat. Dit duurde nog geen half moment, maar het leek wel een eeuwigheid. "Ik vrees dat er anders weer een nieuwe cultus zou ontstaan," ging hij verder, "en dat is zo ongeveer het laatste wat ik zou willen. Een mens, zijn kern de ziel, is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen groei -innerlijk, spiritueel- en het is verstandig wanneer die mens elke invloed van buitenaf daarbij vermijdt, ook die van mij." "Waarom schrijf je dan je boeken, waarom praat je dan met mij?" Daar was weer de goedlachse Manas, de vriendelijke Manas. "Tja, dat kwam op mij ook eerst over als een paradox. Een die ik simpel heb opgelost door mijn realisatie dat het soms verstandig is een mens een -niet al te harde- schop onder zijn achterste te geven. Die mens die te lui is om uit zijn cirkeltje te treden, buiten de gewoonte van het aangeleerde te treden en te onderzoeken waar het leven ten diepste over gaat - vrijwel iedereen dus. Deed ik vroeger bij mijn leerlingen ook, die schop bedoel ik, en toch kreeg ik door mijn directie op den duur alle eindexamenklassen toebedeeld - de leerlingen vroegen er om. Ik legde ze dan iets in een half uurtje uit waar ze vanaf het begin van de basisschool mee waren geplaagd en iedereen had het dan door - ook degenen die ik toch nog even wat extra bij de hand moest nemen, terwijl de anderen dan konden relaxen of aan iets anders werken. Het hoogste wat je als leraar kunt bereiken is niet dat iedereen begrijpt wat je zegt, maar dat niemand bang is je te vragen wat ze niet snappen. Ik heb dus geen uitleggers nodig die vertellen wat ik eigenlijk bedoelde." Hij keek nu veel milder. "Ik kan het zelf wel af, ook al vind ik achteraf dat mijn schrijfsel best lastig te begrijpen zijn, terwijl om het te begrijpen het gewoon een kwestie is van focussen, er de tijd voor nemen en het werkelijk aandacht geven. Ik kan het


69

zelf wel af, net zoals ik aan mensen vraag het zelf te doen. Geen paradox hier, dank u wel alstublieft." “Als je echt wilt weten wie ik ben, dan moet je gewoon lekker vaak thee of koffie komen drinken en soep met brood zoveel je wilt, samen met Jana. Er mag geen licht komen tussen jullie twee, de trossen mogen niet ongemerkt losraken. Lees wat ik heb geschreven en stel alle vragen die je te binnen schieten. Over mijzelf kan ik je verder maar bar weinig vertellen. Lichtelijk dichterlijk misschien ben ik als het grondwater, de aquifer, de cenote die voedt -mens, dier en plant- en die daarin onopgemerkt blijft, tenzij je opzoek gaat naar de herkomst van het water. Kortom, ik werk het liefst op de achtergrond. Ik hoef niet zo nodig in de spotlight te staan. Dat is geen bescheidenheid, maar dat is mijn aard. Waar ik dan sta ik de kosmische ordening der zaken -ik weet dat je dat eigenlijk vraagt- is een vraag die voor mij onmogelijk is te beantwoorden. Wie ben ik of wie denk ik dat ben, dat de oervadermoeder of de formule van alles, de schepper of de eindeloze cirkel, bij mij soep met brood eet en zich warmt aan mijn vuur? Ben ik daardoor misschien een ingebeelde gek met een vadercomplex, of lijdt ik aan narcistische grootheidswaan? Of vertel ik gewoon hoe het is? Jij alleen kunt uitmaken wie ik ben, mijn beste Tam, als je eenmaal hebt begrepen wat ik zeg. Enfin, hoe meer je begrijpt hoe meer je gaat zien - het gaat niet om een plotselinge openbaring of zo. En nog wat. Ik neem je geen tests af zodat je al of niet naar de verschillende niveaus van verlichtheid kunt promoveren, zoals naar de ideeën van het Hindoeïsme en de Boeddha. Hiërarchie is een kenmerk van het Luciwher paradigma. Evenmin trek ik je niet in de al eeuwen, millennia durende veldslag tussen het Semitisch goed en kwaad, ook een kenmerk van het Luciwher paradigma. Ik laat je zelf bepalen wat je innerlijk je zegt en ik wil niet eens proberen je daarin te beïnvloeden. Op zoek naar je innerlijk loop je jouw weg alleen. Op de weg van je innerlijk kun je slechts alleen lopen." "Met af en toe een goed gesprek in de herberg langs dat pad. Over jouw boek?" "Over mijn boeken. Of niet over mijn boeken. Dat maakt me niet uit, als je maar wakker wordt, als je maar wakker blijft." Uiteindelijk ben ik over hemzelf niet veel wijzer geworden, tenminste niet rechtstreeks van Manas. Wel dankzij Manas, of is het nou ondanks Manas. Want hij heeft op een punt in ieder geval 70


gelijk, ik ben wakker. Zo wakker, dat de rommel van de wereld mij hoofdpijn bezorgt. Het is net alsof er bij de buren constant een radio staat te blèren en bonken. Hoe zet je die uit? Hoe zet je de bagger zacht die dagelijks over je wordt uitgestort? Wakker worden is een lust en tegelijk ook een last. Mijn gedachten over Manas maken me warm, maar de wereld kan me doen huiveren.


71

Het aas van de baas Het was volop zomer geworden. Het was al dagen lang heerlijk weer - aangenaam warm met af en toe een verkoelend windje. Het vette donkergroene gras rook van zichzelf al naar boter. De koeien hoefden het alleen maar op te eten om er roomboter van te maken. Jana voelde zich helemaal thuis in Manas’ huis - ze had voor ons drieën ieder een groot Engels pintglas vol frambozenlimonade gemaakt. De ijsklontjes tinkelden tegen het glas. Manas peilde of wij straks ook wel trek hadden in wat sandwiches met kaas en komkommer. Toen hij die na een half uurtje had klaargemaakt, presenteerde hij voor ieder van ons ook een bakje met aardbeien en slagroom. “Ik had niet veel meer, maar ik heb het eerlijk verdeeld,” klonk het bijna verontschuldigend. De eenvoud van het leven van Manas maakt alles tot een luxe. We bleven het weekeinde, want hoe prettig wij het ook vinden om in de stad te wonen, het was er nu een beetje te plakkerig. Manas kennen is in vele opzichten een uitkomst. “Oeaah,” zei Manas toen hij wat stram uit zijn dekstoel opstond, “ik ga eens even uit de zon.” Hij ging aan de terrastafel onder de parasol zitten. Vanuit de verte riep een kinderstem. “Manas,” met een langgerekte tweede a. Manas keek op en zwaaide. Het kindje zwaaide terug. “Dat is Gienah,” zei Manas zich naar ons omdraaiend, “mijn buurmeisje. Ze mag dan nog klein zijn, maar ze is zo helder als een pasgeboren ster. Dat wordt me er eentje later - als ze niet de verkeerde mensen tegenkomt.” Manas’ gezichtsuitdrukking ging even van zonnig naar bewolkt. "Jij weet ook in alles de vrolijke noot te accentueren," en ik keek hem aan met een blik die tegelijk humor en kritiek moest uiten - meer humor eigenlijk. "Ach, je weet hoe dat gaat. Er is geen slechtheid in de mens, er lopen alleen een hoop zieke mensen rond." Ik kende dat standpunt van Manas en ik kan geen argumenten meer bedenken die hem ongelijk geven. "Je moet erg sterk in je schoenen staan," ging hij verder, "om niet te worden geïnfecteerd door die mensen. Maar er is altijd hoop, hoewel dat een vaak verkeerd gebruikt woord is. Hoop impliceert te vaak voor velen dat alles vanzelf wel goed zal komen, en dat is niet zo. Je moet keihard werken aan je eigen genezing. Een ander kan en zal het dan ook niet voor je doen geen dokter, geen geestelijke, niet de volgende avatar van Vishnu en geen wedergekomen Jezus. De eerste twee kennen de ziekte niet, laat staan een therapie en de laatste twee zijn fictionele 72


figuren - die kunnen je misschien alleen genezen van een ziekte die zij zelf hebben toegebracht, of in hun naam is uitgezaaid." Ik vond het heerlijk als Manas zo mopperde en Jana's mond wist ook niet of die moest glimlachen of haar laatste aardbei lekker vinden - beide tegelijk eigenlijk. Of mopperen was het eigenlijk niet. Mopperaars debiteren vooral hun eigen gelijk, terwijl Manas alle gelijk van de wereld had. Treffend toch hoe weinig ik Manas iets zinloos heb horen zeggen. Zelfs een opmerking over het weer had een bedoeling. "Word jij nou nooit moe van jezelf, Manas? Kan jij nou nooit een grapje maken of iets stoms zeggen, waardoor je net zo menselijk wordt als wij allemaal?" De bulderlach die ik toen hoorde had ik nog nooit van Manas gehoord, inclusief de hoestbui die er na kwam. "Ja, sorry hoor. Op zo'n moment kan je merken dat ik rook." Hij slaakte een zucht van opluchting en wreef met zijn handen zijn ogen uit. "Mens worden, zegt hij, mens worden. Ik doe al mijn hele leven niets anders dan mijn best om een normaal mens te zijn en ik weet nog steeds niet of het me echt gelukt is." De lach was nog niet uit zijn stem. "Toen ik dacht dat ik alles wel op de rails had donderde mijn hele leven in elkaar en het enige dat ik over hield was mijzelf. In die cruciale tijd, zonder iemand naast mij, heb ik mijzelf echt leren kennen en het mens zijn deed ik er altijd maar zo'n beetje bij. Ik chargeer nu een beetje. Ik wist dat ik nog een paar oude rekeningen had te vereffenen en ik heb ze allemaal met plezier betaald. Verder ben ik altijd alleen geweest en gebleven - als kind was ik dat in wezen al. Deels kwam dat voort uit het ongewone beroep van mijn vader, musicus, waardoor de zoontjes van de kantoormensen om ons heen niet van harte werd aangespoord met mij te spelen. Deels kwam dat door mijn eigen terughoudendheid verlegenheid zeg jij. Ik vond mensen eigenlijk maar stom. Ze waren altijd met hun eigen dingen bezig en luisterden nooit echt naar elkaar. Op school zat de puber Manas vaak uit het raam te staren. Op een keer vroeg een leraar of ik ze zag vliegen, waarop ik ja antwoordde. De hele klas lachen natuurlijk, maar ze vonden mijn antwoord en mij ook vreemd. Zelfs mijn meest geliefde leraar, zoon van een dichter, begreep niet dat ik me op school kapot verveelde. Ik ben hem later weer tegengekomen toen ik toelatingsexamen deed voor de filmacademie en weer later als mijn leraar toen ik mijn studie begon om zelf leraar te worden. Fantastische kerel, zijn dood heeft me droevig gemaakt. Voor de achterblijvers is sterven droevig." Hij pauzeerde even en keek me onderzoekend aan. "Wat Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

73

wil je nog meer van me weten, Tam? Zijn mijn woorden niet genoeg?" "Je weet heel goed wat ik van je wil weten en je weigert het te zeggen." "Beste jongeman," Manas sprak plechtig en met geaffecteerde stem, alsof hij in een amateurtoneelstukje speelde, "wat jij van mij wilt horen weet je al lang. Je twijfelt alleen of je die conclusie zelf kunt trekken, je wil het mij laten doen. Dat zal ik niet doen. Ik ben niet iemand voor op een voetstuk, want daar zou ik mijzelf dan op plaatsen." "Jullie spreken voor mij nu geheel in geheimtaal, uh, heren," mengde Jana zich in het gesprek. "Zou een van jullie mij willen uitleggen waar jullie het over hebben?" "Ach, het is heel simpel. Tam denkt dat omdat de AllerEerste soep bij mij komt eten, ik een meer ingewijde ben dan jullie gewone stervelingen. Larie. Tam moet nog een enkel ding afleren - het totaal verkeerde woord overigens, afleren, want het gaat om inzicht zonder dwang van buitenaf. Overigens geldt het afleren voor nagenoeg de gehele mensheid: het aas van de baas." Het aas van de baas is verleiding en dwang tegelijk. Dwang, omdat de sterkste overwint en omdat de sterkste beschermt en de sterkste overheerst. Verleiding, omdat de minder sterke zich liever onder de bescherming stelt van de sterkste om te kunnen overleven, ook al betekent dit dat de sterkste domineert en bepaalt wat je doet en niet doet - en daarmee je denken beïnvloedt. De baas verleidt je met lokaas de kooi binnen, als een muizenval, waaruit je denkt niet te kunnen ontsnappen en waar de baas zijn zeggenschap blijvend, denkt hij, kan uitoefenen. Behalve geweld is het lokaas een ideologie waarmee je wordt verleid binnen de groep te blijven -de mens is een groepsdier-, een ideologie waarmee de baas zijn heerschappij rechtvaardigt. Nog effectiever dan zijn legitimering gebaseerd op de consensus binnen de groep, is het beroep dat de baas doet op een nog hogere macht die hem tot baas heeft benoemd - religie was geboren. Dat begon lang, lang geleden toen een onweersstorm een rivaliserende clan vrijwel uitroeide. De baas claimde het onweer te hebben opgeroepen - God was geboren. Tussen toen en nu is er echt helemaal niets wezenlijk veranderd, alleen de rationaliseringen van het onweer zijn verfijnder geworden -met af en toe een terugval-, terwijl de uitingsvormen vanzelfsprekend per regio verschillen. Tussen toen en nu is er niets veranderd. De systemen bevorderen de rechtvaardiging van de macht en de onderhorigheid van alle anderen. In de kooi staat de 74


megafoon van de leider aan, als op een te goedkope camping, en er kan geen ander signaal worden ontvangen. Wie buiten deze ingebeelde kooi stapt brengt de megafoon tot zwijgen en merkt tegelijk dat hij signalen kan ontvangen van anderen die ook buiten de kooi zijn gestapt. Wie buiten de kooi stapt -doorgaans een kooi in een kooi in een kooi- verwerpt de idee van leiderschap en is op zichzelf aangewezen. Om de superioriteit van een ander mens te kunnen verwerpen moet eerst de eigen angst afleggen, de angst voor het leven. Wie die angst aflegt en niet meer de ondergeschikte wenst te zijn, wacht een leven waarin alles zelf moet worden uitgevonden. Dat kan ingewikkeld zijn en soms lastig -soms erg lastig-, maar het is wel jouw leven. "Dat is maar een kant van het onderwerp, Manas, want het gaat hier niet alleen om de verhouding baas en ondergeschikte. Er is een aspect van jou waar je zorgvuldig niets over zegt. Zoals Sjiva staat voor de regeneratie, het proces van ontbinding en wederopbouw, en zoals Jezus staat voor de liefde die universeel is en die iedereen naar de hemel zal leiden, zo sta jij voor de warmte en de schoonheid waar jij het in je boeken over hebt - de troost van het onschuldig zijn en daarom geen angst te hoeven hebben. Nu wil ik niet meteen zeggen dat jij een van de drie zonen van God, de AllerEerste, bent of dat ik je als zodanig zie, Krishna-Jezus, Lucifer en Manas - Eewhezejel heet de WarmeSchoonheid in je boeken." Ik keek Manas lang en indringend aan, maar er kwam weinig reactie. Toen stond hij zonder iets te zeggen langzaam op en nam de afwas mee naar binnen naar de keuken. Jana en ik keken elkaar aan en Jana had als het ware twee grote vraagtekens in haar ogen. Het duurde niet lang of Manas kwam weer naar buiten met op een dienblad verse verfrissingen. "Kijk, Tam. Jij mag dit zeggen en ik zal je niet zeggen of ik vind dat je gelijk hebt of niet, maar jij bent degene die het mag zeggen. Jana vanzelfsprekend ook als zij dat vindt en verder iedereen. Maar ik ben de enige die het niet kan zeggen, zonder mijzelf op dat voetstuk te plaatsen. Als ik dat zou doen, vernietig ik alles wat ik heb opgebouwd." Hij leek de oude vader die het allemaal nog eens een keer zal uitleggen, maar van meesmuilen was geen sprake. Manas legt altijd graag uit. "Probeer je te realiseren dat toen ik mij voor diezelfde potentiële conclusie geplaatst zag, dat ik dacht dat ik gek aan het worden was, dat ik last kreeg van megalomanie of zoiets. Maar ook, dat ik naast Jezus Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

75

of voor mijn part Krishna en Lucifer een derde fictioneel figuur aan het creëren was om mijn filosofietje sluitend te krijgen. Al schrijvend gedurende al die lange jaren echter kwam ik er achter dat ik mijzelf schreef, dat alles wat ik schreef niet was bedacht of geconstrueerd, maar uit mijzelf, uit mijn wezen voortkwam - en nog steeds voortkomt. Ik ben dat boek. Onlangs heb ik de eerste stukken herschreven die ik bijna vijfentwintig jaar geleden schreef, omdat ik wat er stond wat al te klerikaal en plechtig vond klinken. Ik merkte dat ik alleen de toon hoefde bij te schaven, terwijl de inhoud ongeschonden bleef. Voor mij was dat opnieuw een aanwijzing dat ik recht vanuit mijzelf, mijn ziel heb geschreven en nog steeds schrijf. Ik ben dat boek. Maakt mij dat tot de derde zoon? Onbekend. Nogmaals, ik weiger op dat voetstuk te gaan staan, of zoals ik het ergens anders heb geschreven, op de troon van God te gaan zitten - nou ja, de AllerEerste natuurlijk, want de goden van dit universum zijn, zoals je weet, allemaal te herleiden tot Lucifer." Hij dronk het halve pintglas leeg en liet zijn laven ook horen. Het was alsof er hem iets van het hart was gevallen, een soort opluchting. "Jij kan het zeggen, iedereen kan het zeggen, maar ik niet. Jemig, het lijkt nu wel of ik Mozes ben of Davy Crockett die wel het beloofde land mochten aanwijzen, maar het niet betreden. Nee, zo is het natuurlijk niet. Hoewel ik vrijwel zeker weet dat Mozes geen fictioneel persoon was en Davy Crockett ook echt heeft bestaan." Ik probeerde met een glimlach op mijn gezicht woordloos naar Manas te communiceren dat ik het mooi vond dat hij impliciet had toegegeven dat mijn vermoedens juist waren. Ook hij keek mij veelbetekenend aan. Jana stond op en gaf hem een kus op zijn voorhoofd. "We houden allemaal veel van je, Manas. Je zou lezingen moeten geven, want veel van onze vrienden zijn geïnteresseerd, ook al vinden ze je vreemd." "Ik denk het niet, lieve Jana. Ze lezen maar wat ik heb geschreven en verder zal ik elke vraag die bij hen van binnenuit opkomt graag beantwoorden. Trouwens, hoe kunnen ze mij vreemd vinden als ze mij nog nooit hebben ontmoet? Ontmoeten kan altijd. Maar lezingen, nee." Manas heeft naar eigen zeggen zijn hele leven zijn best gedaan een gewoon mens te zijn. Als hij zijn onzekere wetenschap de derde zoon te zijn onbeschroomd zou uitventen, dan zou hij zich op het voetstuk hijsen en daarmee baas worden - in ieder geval in zijn eigen beleving. Hij zou dan in de val van het Luciwher paradigma zijn gevallen, een val, een knieval die ieder mens wacht en waar 76


iedereen ook door geboeid is. Er is echter nog een aspect aan de schoorvoetende ontboezeming van Manas. Er spreekt niet alleen vertrouwen uit dat hij dit mij heeft laten weten, maar ook de onuitgesproken wens -of is het een keuze die ik voorgelegd kreeghet er verder niet over te hebben. Niet omdat hij iets wilde doodzwijgen, maar omdat het zinloos is dergelijke mededelingen rond te bazuinen. Zinloos, omdat het nutteloze informatie is, zoals een trein niet harder of langzamer gaat omdat die groen is geschilderd. Toch staat het hier, hier in dit boek. Niet om Manas te vergoddelijken of zoiets, integendeel. Manas is voor mij als die leraar van vroeger, die leraar die iedereen wel heeft gehad en waar je met warme gevoelens aan terugdenkt. Hoe zou het toch met hem gaan, denk je dan af en toe, want je bent ondertussen al lang een volwassen mens geworden - echt volwassen. Het gaat niet om Manas Na'ala maar om zijn woorden, een uitspraak die Manas vaak zelf heeft gedaan. Wanneer ik Manas op het voetstuk zou zetten, zou ik hem niet alleen tot mijn meerdere maken, mijn goeroe, maar ik zou mijzelf tegelijk tot zijn ondergeschikt maken - niemand is ondergeschikt aan wie dan ook. Ik zou dan weer terugvallen in de valkuil van het Luciwher paradigma, de diepte waar ik net aan het uit kruipen was, het gat waar ik mijzelf uit heb gegraven. "Het is goed als we elkaar pas weer zien als je gedigereerd hebt wat je vandaag hebt gehoord, wat je hebt gezien," zei Manas toe we gedrieën van zijn huis naar de steenweg liepen, naar de dijk waarachter de rivier liep. De warmte in de stad zou nu wel afgenomen zijn en Manas had een eetafspraak met Bulzeba en Jehavanna, de ouders van Gienah die zo vrolijk kon zwaaien. "Laat het eerst maar in je stoven en evalueer, vreselijk woord, wat het met je doet. Je moet het liefst die oude vertrouwde Tam blijven die zo lekker zeurderig kan doorvragen." Hij glimlachte naar me. "De valkuilen van het mens-zijn zijn talloos. En jij Jana, nodig jullie vrienden uit, de vrienden die vragen hebben. Ik zal alle vragen proberen te beantwoorden, maar ik zeg je nu ook vast dat ik mensen op de vingers zal tikken wanneer ze iets vragen om intelligent te lijken. Ik zal lief voor ze zijn wanneer de vragen uit henzelf voortkomen, wanneer ze iets willen leren. Je weet nu, het gaat mij niet om mijn status als de zoon van de AllerEerste, wij zijn immers allemaal kinderen van de AllerEerste, maar om wakker schudden. Enfin, dat weet je nu." De taxi stond aan het einde van het pad al op ons te wachten. We stapten in en reden weg. Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

77

Achterom kijkend zag ik Manas zijn open hand ter afscheid in de lucht houden. En nog verder weg gereden, zag ik een kleiner wordende man naar huis kuieren.

78


De dingen die voorbijgaan De vrouw die Manas ontdekte dacht dat hij op zijn bankje in het park in slaap was gevallen. Zijn handen in zijn schoot en een beetje voorover gebogen. Zij had even aan zijn schouders geschud en gevraagd of hij wakker wilde worden. Manas was opzij gezakt en toen ook werd het mes in zijn rug zichtbaar. Het was die dag aangenaam nazomerweer geweest met de eerste tekenen van de naderende herfst - het weer waar Manas het meest van hield. Ik laat nu een regel wit vallen, terwijl het er honderden pagina's hadden moeten zijn. Mijn verbijstering was groot. Hij was bijna aan zijn pensioen toe, zijn dochter zou binnenkort bevallen en zijn zoon had een schat van een vriendin waarmee hij in de wolken was. De lucht was niet zwart geworden van de droeve wolken, noch was die lucht gespleten met heftige flitsen van bliksemschichten, geen donder had geklonken, geen symfonieorkest had met een zware bassectie een tragisch thema gespeeld, de buurvrouw ging gewoon boodschappen doen, en Jana en ik zaten op de bank alsof we knock out waren geslagen. We keken recht voor ons uit en nauwelijks naar elkaar. Jana had gevraagd of ik koffie wilde, maar we hadden eigenlijk nergens zin in. De wereld was kouder geworden, alsof de verwarming het ineens niet meer deed - een foutje van de netwerkbeheerder. De knock out duurde een dag of drie en eindigde toen Jana en ik ons beseften dat Manas weliswaar vertrokken was, maar dat zijn boeken nog steeds bestonden. Ook de crematie vormde een afsluiting. Zijn kinderen ontmoetten wij toen voor het eerst, maar van ons bestaan waren zij goed op de hoogte. Toch mochten wij net als verder iedereen er later niet bij zijn toen de urn werd begraven. Manas had ervoor gekozen om niet in een columbarium te worden bijgezet of zijn as over een onpersoonlijk grasveld te laten uitstrooien. Uitstrooien in zee vond hij ook van een minder wenselijk romantisch gehalte. Het liefst was hij in een raket naar de zon geschoten geworden, maar dat was wel erg duur. De bestemming waar hij uiteindelijk op uit was gekomen was het begraven van de urn in een bos, aan de voet van een boom. Alleen zijn kinderen waren er van op de hoogte waar in het bos, hoewel de exacte plaats niet werd gemarkeerd door een gedenksteen of een naamplaat. Gewoon, ergens in een bos. Op die manier werd een bezoek aan het graf een mooie boswandeling Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

79

waarbij je van de natuur kon genieten in plaats van een trieste tocht over een dodenakker. Geen half vergane resten die na zoveel jaar werden geruimd en op een knekelveld bij de anderen werden geworpen, maar in een ongeglazuurde aardewerken urn tussen de wortels van een wezen dat zuurstof voor leven maakt. Hij had van klein kinds af aan van fikkie stoken gehouden, vertelden zijn kinderen, en bovendien zou iedereen uiteindelijk toch worden gecremeerd als de zon zou opzwellen tot een rode reus. Zijn dochter had de soort van humor van Manas met een serieuze inslag en zijn zoon zijn ernst met een humoristische inslag. Het was opvallend hoe licht zijn kinderen door het rouwproces wandelden. De aanslag op Manas, anders kan ik het niet zien, is nooit echt opgehelderd en dat zal er ook wel niet van komen. Wel was er in de dagen kort na zijn dood een verwarde man aangehouden die in het park naar zijn mes liep te zoeken. Tegen de man was echter geen spoor van bewijs te vergaren. Wel is hij in verzorgende internering geplaatst, omdat de aanwijzingen te sterk waren om hem los te laten lopen. Hij was daar overigens in de tijd van de aanslag op Manas min of meer per ongeluk uit losgelaten. Eens in de zoveel tijd mocht hij onder begeleiding de stad in om wat boodschappen te doen of naar het bos om een wandelingetje te maken. Hoe wrang ook op het eerste gezicht, Manas had volgens zijn kinderen van dat laatste wel de humor ingezien. Jana en ik zullen Manas missen met zijn verborgen humor en zijn uitgesproken ernst, zijn gemoedelijkheid en zijn onverschrokken stellingname, de stellingname tegen overheersing en voor zelfbeschikking. Manas was niet apolitiek, maar hij zag zijn visie niet weerspiegeld in een bepaalde politieke stroming, noch wenste hij zijn visie omgezet zien in een politieke richting. Je zou kunnen beargumenteren dat zijn pleidooi voor eerlijkheid en eerlijk delen, het jezelf niet verrijken ten koste van een ander of wat anders dan ook, zou moeten leiden tot een politieke kleur links van het centrum. Op grond van zijn pleidooi voor individualisme en zeker geen collectivisme zou hij juist rechts van het midden geplaatst kunnen worden. Manas moest altijd wat lachen om dit soort ouderwetse kwalificaties -links, rechts- met de opmerking erbij dat geen van beide ooit het heil over de mens heeft uitgestort. De mens is alleen, leeft alleen en sterft alleen en hij zoekt op basis van affiniteiten gedurende zijn leven naar verbonden en verbintenissen. Hij 80


verbreekt die juist weer wanneer ze gaan knellen. Het gaat knellen wanneer men zich geremd voelt in een ontwikkeling die van binnenuit groeit. Uit de innerlijke groei komen weer nieuwe allianties voort - zo ontmoet men elkaar op de innerlijke weg en kan men elkaar ook weer uit het oog verliezen. Dat is niet droevig of je hoeft daar geen pijn door te lijden, want op de eindbestemming ziet iedereen elkaar weer terug - voor de moeder aller feesten. Er gebeurt nu wat ik had gehoopt. Na de driedaagse knock out wilde ik verder schrijven over Manas, omdat hij voor mij dan levend blijft. Voor anderen die dit lezen en de boeken van Manas lezen kan hij levend worden - in overdrachtelijke zin alleen, natuurlijk. Schrijvend over Manas verdwijnt mijn verdriet en vloeien de woorden weer. Ik zal er echter voor waken zijn uitlegger te worden, of de enige met de juiste interpretatie van zijn wijze woorden. Als ik iets zeg over Manas of over wat hij heeft gezegd, dan is dat mijn persoonlijke herinnering en begrip. Omdat ik Manas heb gekend, maakt mij dat nog niet tot een autoriteit in het verklaren van wat hij voorstond en nog steeds voorstaat, want zijn ideeën kunnen niet sterven. Als ik mij een autoriteit zou vinden of mij als zodanig zou laten bewieroken, dan zou ik mij in de opengesperde muil van het Luciwher paradigma begeven -een van de monden met de verschrikkelijke slagtand in het visioen dat Arjuna van Krishna heeft- en terugvallen naar waar ik mij uit heb geworsteld. Ik heb Manas meegemaakt en ik heb een visie op Manas en verder gaat het niet. Ik kan over hem vertellen en wie weet zijn boeken promoten - wat ik graag zal doen. Zijn boeken begrijpen in al zijn consequenties voor het leven op aarde, is echter niet exclusief aan mij voorbehouden, maar is voor iedere lezer. Dit boekje is niet meer dan een korte inleiding op zijn magnum opus. Nog een paar laatste woorden. Over het land van mijn jeugd, het verwaaide land dat de kleuren op een donkere manier zo prachtig tot uiting laten komen. Waar de mensen altijd in armoede hebben geleefd, het land waar de dichters vandaan komen en waar een groot deel van mijn hart verblijft. Lang heb ik het al niet gezien. Des te beter kan ik het mij voor de geest halen zoals ik het mij wil herinneren. Zo loop ik hier ook door de bossen, om het mij later goed te kunnen herinneren, later wanneer ik aan mijn rolstoel of een bed gekluisterd in afwachting ben van de trein naar huis. Ik loop door het bos waar Manas is begraven, zijn as, en ik zie hem Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

81

tussen de bomen lopen. Dat is onzin natuurlijk, want ik verbeeld het mij. Ik zou wensen dat het waar kon zijn, want ik mis hem. Vaak zit ik in een van zijn boeken te lezen. Een aantal bladzijden of een essay, want het is te zware kost om lange stukken achter elkaar te lezen. Het is de serieuze Manas die ik lees en ik mis zijn humor. Dat korte lachje van het grote kind dat je een poets heeft gebakken, of toch niet, die je de waarheid vertelt en hoopt dat je die herkent. Ik zou wensen dat ik hem nog één keer kon ontmoeten om hem een vraag te stellen. Dat kan natuurlijk niet en dat is goed, want Manas indachtig ben ik van plan en al doende het zelf uit te zoeken. Zijn huis is net als hij in de brand gestoken - dat was zijn laatste wens. Het brandde goed, want het was grotendeels van hout en het dak was van riet. Jana en ik hebben wat dierbare spullen uit het huis gekregen en Bulzeba en Jehavanna ook, maar het meeste is uiteraard naar zijn kinderen gegaan. Met de hulp van de brandweer, terwijl wij nog een keer de muziek bij zijn crematie speelden -had hij zelf samengesteld-, hebben we het huis in brand gestoken bij het aanbreken van het evenlicht.

82


Appendix Het Luciwher Paradigma, Het instapmodel Teleurstelling is het kind van de hoop. Hoop is een mormel geboren uit het Luciwher paradigma, want niemand anders dan jij komt je bevrijden - geen politicus, geen verlosser.

Een paradigma is een vast patroon, een vast model, een manier van doen. Zoals elk dier maar twee standaardreacties kent, vluchten of vechten -verstijven wordt hier soms ook toegerekend. In het geval van het Luciwher paradigma gaat het om een vast patroon volgens welke mensen reageren, naar de wereld kijken, de wereld proberen te begrijpen. Het is het model van Luciwher, omdat Luciwher de oervorm van de mens is. Velen kennen hem als het kwaad in de wereld - Lucifer. Sta daar even bij stil. Goed en kwaad, het zijn begrippen waar niet mee te werken valt, omdat wat goed weer voor de een is, slecht weer is voor de ander - om het nog maar niet te hebben over alle tussenliggende weertypen. Goede mensen bestaan niet - er zijn teveel voorbeelden van mensen die ten gunste van de gemeenschap werken en achter de rug van hun wederhelft gemeenschap hebben. Slechte mensen bestaan ook niet, maar er bestaan wel beschadigde mensen, zieke en verziekte mensen, mensen met pijn. Iedereen lijdt op de een of andere manier pijn. Beschadigde zieke mensen kunnen soms flink en vaak ook vreemd uithalen - roddelen, benadelen, beschuldigen, corrumperen, stelen, verkrachten, moorden. Uit pijn, uit wraak. Daarbij doen zij anderen pijn. Zo ontstaat een schier oneindige cirkel van pijn en lijden. Kortom, goed en kwaad zijn begrippen die niet absoluut, maar relatief zijn - het is hoe je er tegenaan kijkt. Wat er steeds onder alle waardeoordelen zit, is pijn. Pijn en lijden, en het onvermogen de pijn echt op te lossen. Als je echt niet weet hoe je je eigen pijn en lijden tot het verleden kunt laten behoren en verder lijden niet weet te voorkomen, dan zit je vast in het Luciwher paradigma. Pijn en lijden, en angst. Het is de sterkste die daarvan profiteert hetzij als agressor, hetzij als beschermer. Wie zijn eigen boontjes niet kan doppen -of denkt dat niet te kunnen- zoekt bescherming bij de sterkste in de groep. Bij de leider van de bende, van de straat of de stad, van de stam of van het land, het koninkrijk, bij het opperhoofd van de religie. Dat was zo toen wij primitieve mensen


83

waren en dat is nog steeds zo. Er is er maar een die nog hoger is dan de hoogste mensen en hij werd ontdekt toen het onweerde. Toen het op de Afrikaanse savanne onweerde, nu vele tienduizenden jaren geleden, was er een die het kon laten bliksemen en donderen en dat kon niet anders dan de meest machtige zijn, dat moest wel een god zijn. Adad, Hêviosso, Perkwunos, Baäl, Donar, Jupiter, Lei Gong, Tâwhaki, Zibelthiurdos, Thor, allemaal dondergoden. En sindsdien is God, in welke vorm dan ook, altijd bij de mens gebleven. De onzichtbare macht die door de aardse leider ten eigen bate naar believen kon worden gemodelleerd. Kortom, het jezelf ondergeschikt maken aan de sterkste, ook wanneer je daarvan profijt denkt te hebben, zet je vast in het Luciwher paradigma. Overigens is het aanhangen van een godsdienst niet iets minderwaardigs of iets verwerpelijks - het is wel achterhaald. Religiositeit is een geestestoestand en een uitingsvorm van het Luciwher paradigma die zijn hoogtepunt anderhalf à twee millennia geleden kende. Sinds die tijd is voor de mens God steeds minder belangrijk geworden en de mens zelf steeds belangrijker. Luciwher als oervorm van de mens is nooit minder belangrijk geworden. Immers, ondanks technologische reuzenstappen reageren mensen, van putjesschepper tot professor, nog steeds op het niveau van het dier. De basisreactie van het dier wordt nu nauwelijks meer geglazuurd door religieuze gevoelens, mystiek en magie, maar wordt nu overgoten door een beschaafd sausje van wetenschappelijke of rationele overwegingen. Onder de oppervlakte echter is er geen wezenlijke verandering, omdat de meest nodige evolutie ligt in het ontsnappen aan het dierlijke. Kortom, of het laagje beschaving dat wij kennen nu religie heet of ratio, gevoel of verstand, vlak onder afwerklaag ligt het rauwe dier, de mens die voelt en denkt en reageert volgens het Luciwher paradigma. De leider zelf is niet zonder lijden en angst. In de eerste plaats moet hij proberen het volk blijvend aan zich te binden om de macht niet te verliezen. De God heeft constante aandacht nodig met tempeldiensten en offerandes. Hij heeft je gehoorzaamheid nodig en dreigt met de hel wanneer je niet gehoorzaamt. Zijn dienaren op aarde kunnen je verdoemen, stenigen, uitsluiten of verbannen, misschien wel je handen afhakken. De wereldse leider is niet minder streng om je in het gareel te houden en eist bovendien een groot deel van je arbeid op, belastingen. Degenen die er gedachten op na 84


houden onder dit onderdrukkend systeem uit te komen worden het hardst gestraft - meestal met de dood. Wie genoeg medestanders om zich heen weet te verzamelen om de leider omver te werpen, of om zeep te helpen, die wordt daarna de nieuwe leider en het verhaal begint dan van voren af aan. De overwinning zal nooit komen voor wie de overwinning nastreven. Kortom, wie denkt in termen van leiders en volgelingen, wie bereid is het leiderschap desnoods met geweld te handhaven of omver te werpen, is nog niet verder dan onze eerste dagen op de savanne en zit verstrikt in het Luciwher paradigma. De strijd en het lijden gaan altijd over de liefde. Iedereen mist de liefde in een wereld van eten of gegeten worden. De sterken eten steeds meer totdat zij obees zowat exploderen, terwijl zij die worden gegeten anorexisch bijna imploderen. Beiden smaken de liefde niet, omdat zij reageren vanuit hun diepste lijden. De een eet te veel, de ander is steeds onmachtiger ook maar iets te eten. Tussen de hompen voedsel vindt de veelvraat de liefde niet en tussen de kliekjes kan de zwerver geen liefde ontdekken. Wie de liefde zoekt omdat hij lijdt, vindt de liefde nooit, want handelen vanuit je lijden veroorzaakt juist lijden, zowel bij jezelf als bij een ander. Wie de liefde wil vinden zal een barrière moeten overkomen, zal het bordje verboden toegang moeten passeren, het bordje dat doelbewust is neergezet door de leiders. Leiders afschaffen door ze te bestrijden levert meer lijden op en brengt je nergens anders dan in een doodlopende straat. De leider irrelevant maken echter, maakt ze naakt -zo naakt als een keizer zonder kleren- en net zo kwetsbaar als jij. Wie het bordje verboden toegang voorbij loopt komt in het spiegelpaleis met allemaal en alleen maar weerspiegelingen van jezelf. Aan jou de taak om je echte spiegelbeeld te ontdekken. Sla geen spiegels stuk, want dat is de reactie van het dier in je, en bovendien komen er voor elke gebroken spiegel tientallen reflecties bij in de scherven die je maakt. Kijk goed in elke spiegel en het beeld dat je de liefde doet voelen reflecteert je ware zelf. Geen mens kan je vertellen hoe de liefde er voor jou uitziet, want alleen jij kunt dat zien. Voor de een duurt de zoektocht jaren, voor de ander een heel leven. Wie de liefde heeft ontdekt en weer naar buiten gaat de wereld in, handelt niet meer vanuit zijn lijden, maar


85

vanuit liefde. Op dat moment kan je pas liefde delen en ben je voorbij het Luciwher paradigma. Kortom, geloof niemand en niets. Ga voor advies altijd en uitsluitend bij jezelf te rade. Dring je pijn niet weg, maar laat het zich ook niet aan je opdringen. Lijden is als een onweersbui die voorbijgaat voor hen die geduld hebben, want na regen komt zonneschijn - kan het nog simplistischer. Toch is het zo. Nog meer waarheden als een koe. Voor geen enkele depressie heb je een therapeut nodig, geen enkele schuld maakt je tot een schuldenaar, geen enkele handicap maakt je minderwaardig, elk verkeerd ingeslagen weg kan worden teruggelopen, wie met anderen praat als een vriend heeft steeds minder vijanden. Geef voor wat dan ook nooit een ander de schuld, maar zoek de oplossing altijd bij jezelf. Fouten maken, kan leiden tot een gezagsrelatie als men probeert je tot schuldenaar te maken - laat dat niet gebeuren. Je hoeft niemand iets te vergeven om je daarna superieur te kunnen voelen, want ook dat leidt tot een gezagsrelatie - laat dat niet gebeuren. Geloof niemand en niets, en maak jezelf geloofwaardig door echt te zijn. Door jezelf te zijn en daarbij niemand te beschadigen. Handelen uit liefde kan pas wanneer je in jezelf de liefde hebt ontdekt en probeer tot dan niemand te beschadigen. Leer praten, leer uitpraten en leg je hart op je tong. Leer luisteren en beluister de pijn van de ander zonder slijmerig medelijden. Gebruik je hersens en laat je hart spreken. En al die tijd ben je vooral op zoek naar je ware spiegelbeeld, je echte ik, om te kunnen ontsnappen aan het Luciwher paradigma. De enige methode om onder het Luciwher paradigma vandaan te komen, om het te ontgroeien, is dus je leven in eigen hand te nemen en zelf uit te maken wat voor jou werkt en wat niet - een recept dat niet overdraagbaar is. Daar zit gelijk het grote probleem. De mens, enfin de meeste mensen zijn te lui om de gigantische taak van het zelf bepalen ter hand te nemen. Te lui of te bang, of beide. Mensen kunnen lui zijn, omdat zij murw geslagen zijn of omdat zij hun energie verdoen. Beurs, bont en blauw door eigen toedoen of door een ander, terwijl je kop in het zand steken veiliger lijkt - maar je blijft dan wel de slaaf van het Luciwher paradigma. Je blijft dan de lijfeigene van een mentaliteit die niet wezenlijk verschilt van onze voorouders die uit de bomen klommen. Is het naïef te 86


veronderstellen dat je onder je eigen natuur vandaan kunt komen? Is het naïef te veronderstellen dat een mens die zijn eigen koers bepaalt anderen niet zal beschadigen? Het werd hierboven met zoveel woorden bepleit, maar is het niet eerder een ideaal vanachter het bureau bedacht en verder onrealistisch? Met de modder en derrie nog aan mijn voeten en de spetters in mijn gezicht heb ik daarna lang achter het katheder gestaan en ik weet dat het antwoord op deze vragen educatie is, onderwijs, opvoeding. En dan gaat het juist niet om de verdunde wetenschap die ieder op school door de strot wordt gedouwd om hem en haar klaar te maken voor de maatschappij. Dat soort educatie produceert vrijwel uitsluitend lijden en pijn. Goh, wat ben jij intelligent krijg je te horen en dat je een hoge positie kunt bereiken. Tjee, wat ben jij dom krijg je te horen en dat je maar beter een eenvoudig baantje kunt zoeken. De educatie die wordt bedoeld is niet de educatie die alleen kennis oplevert, maar de educatie die wijsheid tot gevolg heeft. Wijsheid en inzicht hebben nauwelijks een relatie met intelligentie, dus iedereen kan wijs worden. Met kennis is niets mis, maar het leidt tot niets als het niet ook leidt tot wijsheid. Wijsheid is het inzicht in de wezenlijke werking van wat ons mensen bezighoudt en hoe alles wat ons bezighoudt samenwerkt. Wijsheid en inzicht ontstaan met de jaren -het is niet anders-, maar komen eerder tot stand naarmate men eerder begint. Er is een welbekende en zinnige indeling van het leven in de Hindoetraditie. Deze traditie noemt vier stadia, maar de laatste twee kunnen onder een noemer worden gebracht. In de eerste levensfase leert men en vergaart men kennis. In de tweede fase brengt men het geleerde in praktijk, sticht men een gezin en verstevigt men zijn materiële positie. De derde fase is de fase van introspectie, de inkeer die geen ontkenning van het voorafgaande hoeft te zijn, maar de fase waarin men de wel de vraag stelt wat ook al weer de zin van het voorafgaande was. Voor veel mensen begint die laatste fase tussen het veertigste en het vijftigste levensjaar vandaar dat zovelen zeggen en menen dat het leven begint bij veertig. Het is vooral de laatste fase die wijsheid tot ontwikkeling brengt - maar niets houdt een mens tegen deze fase veel eerder te beginnen. Naast luiheid en angst is er nog een derde grote belemmering in het spel - misschien wel de meest overweldigende hinderpaal. Waar moet die wijsheid over gaan? Inzicht in het leven, maar hoe dan, wat dan? Wordt je gelukkiger van al die wijsheid? Ben je niet veel Het Luciwher Paradigma, Manas Na'ala © 2015 - www.manasnaala.net/lucpar/

87

gelukkiger wanneer je het inzicht aan anderen overlaat -die boeken schrijven- en zelf meedeint met de dagelijkse eb en vloed? Natuurlijk kan dat ook, maar word je daar dan gelukkig van? Iedere dag van het ouder worden het knagende gevoel dat als de stekker er uit gaat voor altijd het apparaat stilvalt. Dat alles wat je in je leven hebt gedaan volstrekt weg is en misschien wel zinloos is geweest. Ieder zal deze vragen en overwegingen, antwoorden en veronderstellingen voor zichzelf willen beantwoorden. Het zou echt jammer zijn niet te beginnen aan het oprichten van je eigen standbeeld -je reflectie op jezelf en de wereld-, uit luiheid en gemakzucht, of uit angst voor wat je zult vinden als je nadenkt. Uit angst dus voor het leven of juist uit angst voor de dood, als iemand die een liedje schreeuwt om al het andere geluid te overstemmen. Hindert het je dan niet als niemand echt kan zeggen dat hij of zij je waarlijk heeft gekend? Dit gaat niet over God of het goddelijke of een leven na de dood, het gaat over wijsheid, het gaat over zonder instructies vooraf jezelf leren kennen en dat met anderen te delen. Dit boekje gaat over het Luciwher paradigma, het grondpatroon van de mens. Het gaat over het missen van iets en niemand weet precies wat, terwijl iedereen het liefde noemt. Het grondpatroon van de mens verhindert dat hij de liefde vindt. Dit boekje bevat geen handleiding voor het vinden van de liefde, maar een gids voor het vinden van jezelf. Een reisgids voor het vinden van jezelf, de liefde in jezelf, de vingerwijzingen en aanwijzingen daarvoor. De reis zelf, de weg dat ben jij, want je bent uniek - al ben je met een myriade anderen.

Tam an Cléireach

88


Tam an Cléireach. Het Lucifer Paradigma Wat mensen denken en doen

Recommend Documents