BPV - Barometer Welzijn Najaar 2010
•
KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT
BPV Barometer Welzijn najaar 2010
Kans op stage
‘Instanties stellen hoge eisen aan stagiaires’
Aantal stageplaatsen uitgebreid
De afgelopen drie jaar is het sociaal agogisch onderwijs
na hun diploma. Dit jaar hebben meer mbo’ers voor een vervolg-
vernieuwd. In de nieuwe opleiding Maatschappelijke Zorg worden
opleiding gekozen dan in vorige jaren. Daardoor is de vraag naar
sociaalagogische aspecten gecombineerd met onderdelen van
stageplaatsen toegenomen.
de verpleging en verzorging. Vaak toegespitst op een bepaalde
Uit tabel 1 blijkt dat het stageaanbod in vergelijking met het
branche zoals de Gehandicaptenzorg en het Volwassenenwerk. De
vorige jaar is toegenomen. Meer dan de toename van het aantal
aansluiting van de opleiding Pedagogisch Werker op de vraag van
studenten in de verschillende opleidingen. De vraag is of met de
met name de Kinderopvang en de Jeugdzorg laat tot nu toe echter
toename van het stageaanbod mbo-studenten ook makkelijker aan
het nodige te wensen over voor zover het niveau 4 betreft.
een stageplaats kunnen komen.
De Kinderopvang maakt vooral gebruik van niveau 3. De
Stageproblemen nog steeds aanwezig
medewerkers die op niveau 4 functioneren zijn meestal niet als
De vorige peiling bij roc’s (voorjaar 2010) maakte duidelijk dat de
zodanig aangetrokken. Het zijn vaak doorstromers met ervaring en
knelpunten zich vooral voordeden bij studenten op niveau 4 (PW)
leidinggevende capaciteiten.
en 2 (Helpende Zorg en Welzijn). Het gaat hierbij lang niet altijd om
Bij de Jeugdzorg gaat de voorkeur uit naar hbo-gediplomeerden
te weinig stageplaatsen, maar ook om een gebrekkige aansluiting
en minder naar mbo’ers. Als men al kiest voor mbo’ers dan worden
tussen de wensen van het leerbedrijf en de vaardigheden van
vaak eisen gesteld aan de leeftijd. Sommige instellingen hanteren
studenten.
een minimale leeftijdsgrens. Dit selectieve beleid bij instellingen
Als we naar de resultaten van de nieuwe inventarisatie bij de roc’s
heeft er tot nu toe voor gezorgd dat het voor deze studenten
kijken, zien we nog steeds dezelfde knelpunten.
in vrijwel alle regio’s moeilijk is om stageplaatsen te vinden. Bij
Vooral voor studenten pedagogisch werk met de uitstroomrichting
sommige roc’s heeft dit zelfs geleid tot het instellen van een
Jeugdzorg blijft het vinden van een stageplaats in bijna alle regio’s
studentenstop.
een groot probleem. Vergeleken met de barometer van het
De crisis heeft merkbaar effect gehad op de keuze van studenten
voorjaar 2010, hebben nu zelfs meer roc’s te maken met nijpende Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten en
tekorten.
stageplaatsen in de periode 2009 - 2010
Ook voor pedagogisch werkers op niveau 4 Kinderopvang is het
1
nog steeds moeilijk om aan een geschikte stageplaats te komen. Opleidingen
PW3/4
ontwikkeling aantal studenten
ontwikkeling BPV volume
0%
9%
SD/SMD4
10%
13%
SCW4
-5%
5%
Helpende 2
4%
12%
Onderwijsassistent
0%
6%
Bronnen: Studentenaantallen: CFI , schooljaren 2008-2009 en 2009-2010 Stageplaatsen: Leerbedrijvenregister Calibris, peildata juli 2009 en juli 2010
Omdat de populaire opleiding PW3 veel jongeren aantrekt, staat de beschikbaarheid van stageplaatsen in sommige regio’s onder druk. Zij komen soms noodgedwongen op een stageplaats van hun tweede of derde voorkeur terecht.
Regionale verschillen In de overzichten op pagina 4 zien we voor de vier werkgebieden van Calibris, per regio van het UWV WERKbedrijf, de gesignaleerde knelpunten voor de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk in welke regio’s het zoeken van stageplekken een probleem is. Soms is het knelpunt zo ernstig dat studenten worden geweigerd. Voor de onderwijsassistent zijn er geen tekorten aan stageplaatsen. Om deze reden is deze opleiding niet opgenomen in de overzichten met regionale gegevens.
Dit zijn alleen beroepsopleidende leerweg (BOL) plaatsen.
1
2
Knelpunten stageaanbod in Noordoost
Knelpunten stageaanbod in Zuidoost
In dit werkgebied is vooral te zien dat de grote tekorten voor PW4
In Zuidoost zijn er voor zover bekend in alle regio’s tekorten
Jeugdzorg in vergelijking met de vorige peiling onveranderd zijn.
voor studenten Helpende 2 en PW 3/4. Zuidoost-Brabant
Verder zijn er in Friesland tekorten in de Kinderopvang voor de
vormt een uitzondering, daar zijn voldoende stageplaatsen.
Pedagogisch Werker op niveau 3 en 4. In het Noorden verloopt
Van Rivierenland, ’s-Hertogenbosch en Tilburg zijn geen
het zoeken van geschikte stageplaatsen sowieso moeizamer: naast
gegegevens beschikbaar. Met uitzondering van Zuid-Limburg
Friesland is het ook in Groningen moeilijk om geschikte stage
is voorzover bekend het vinden van een stageplaats voor een
plaatsen voor de verschillende opleidingen te vinden. Voor Drenthe
AKA student een grote opgave.
daarentegen zijn er, met uitzondering van de opleiding Jeugdzorg, geen problemen. Verder is vooral in Twente en de Stedendriehoek
Kans op WERK
de situatie in vergelijking met de vorige peiling verbeterd, met
Ruime arbeidsmarkt
name in de Kinderopvang. Tenslotte is het evenals in de vorige
De Nederlandse economie laat na de sterke terugval in 2009
barometer voor studenten SMD en SCW, vooral in IJsselvecht-
en 2010 een voorzichtig herstel zien. Toch is in 2010 bij vrijwel
streek, moeilijk om een geschikte stageplaats te vinden. Voor de
alle sectoren sprake van een krimpende werkgelegenheid. Een
opleiding AKA ontbreken de gegevens.
uitzondering is Zorg en Welzijn. De verwachting van het UWV WERKbedrijf is dat de werkgelegenheid in 2011 in deze sector
Knelpunten stageaanbod in Noordwest
verder toeneemt.
In het werkgebied Noordwest is het voor een student Helpende 2
markt in Zorg en Welzijn parallel, maar soms is er sprake van
moeilijk om aan een stageplaats te komen. En ook in dit werk-
afwijkende ontwikkelingen. De conjunctuur lijkt bijvoorbeeld
gebied zijn er vooral tekorten aan plaatsen in de Jeugdzorg en
meer invloed te hebben op de welzijnssector dan op de zorg.
Kinderopvang: alleen Midden-Utrecht vormt een uitzondering. In
UWV WERKbedrijf kenschetst de arbeidsmarkt voor sociaal-
vergelijking met de vorige peiling is vooral de beschikbaarheid
maatschappelijke beroepen op mbo-niveau al in 2009 als zeer
van stageplaatsen voor PW3 studenten in Gooi- en Vechtstreek,
ruim.
Voor een groot deel lopen de ontwikkelingen op de arbeids-
Utrecht-Oost en Flevoland minder geworden. Voor SMD zijn in alle vier werkgebieden tekorten (voor zover de gegevens bekend
Veel vraag naar niveau 4
zijn). Van Zaanstreek-Waterland zijn geen gegevens beschikbaar.
Om de kans op werk voor studenten te bepalen, hebben we
Voor de opleiding AKA is het in alle regio’s, maar met name in de
het aantal studenten dat nu in opleiding is vergeleken met het
Zaanstreek, moeilijk om werkgevers te interesseren voor stagiaires.
aantal dat voor de arbeidsmarkt nodig is in de komende jaren. Waar te weinig studenten in opleiding zijn, is de kans op werk
Knelpunten stageaanbod in Zuidwest
groot. Uit de tabel blijkt dat bij ongewijzigd beleid de kans
In het werkgebied Zuidwest zijn er grote tekorten aan stageplaat-
begeleider specifieke doelgroepen) gunstig is in tegenstelling
sen in de Jeugdzorg, Kinderopvang, Helpende 2 en SD/SMD.
tot de andere opleidingen.
In Midden-Holland zijn er, voor zover bekend, geen tekorten. In
Het beeld van sociaal maatschappelijke dienstverleners is niet
Holland-Rijnland daarentegen hebben de roc’s bij 5 opleidingen
helder omdat gediplomeerden vooral binnen (gemeentelijke)
een nijpend tekort aan stageplaatsen. In West-Brabant zijn alleen
welzijnsdiensten terechtkomen.
op werk voor mbo-studenten PW3KO en MZ4VW (persoonlijk
voldoende plaatsen voor de Onderwijsassistent en in Zeeland is het per opleiding verschillend. De opleidingen Maatschappelijke Zorg 3 en 4 kennen op de regio Rijnmond na geen problemen. In alle regio’s komen AKA studenten moeilijk aan een stageplaats.
3
knelpunten stageaanbod opleiding1
Rapportage regio
Friesland
Groningen
Noordoost
Regio
Stedendriehoek
Noord-Kennemerland/
West-Friesland
Zaanstreek-Waterland Noordwest
Flevoland
Holland-Rijnland
Haaglanden
Midden-Holland
Zuidwest
Midden-Utrecht
SD/ SMD
SCW
Rijnmond West-Brabant
Zeeland
Midden-Gelderland
Achterhoek
Zuid-Gelderland
Rivierenland
Zuidoost
MZ4 VW
Drechtsteden
MZ4 GHZ
Gooi- en Vechtstreek
MZ 3/4
Groot-Amsterdam
Oost-Utrecht
PW4 JZ
Zuid-Kennemerland
PW4 KO
IJsselvechtstreek Twente
PW3 KO
Drenthe
HP2
Noordoost Brabant Midden-Brabant
Zuidoost-Brabant
Noord- en Midden-Limburg
Zuid-Limburg Nijpend tekort
Studenten geweigerd / instroom roc aangepast / studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages > Stages uitgesteld of afgelast.
Tekort
> Stages pas te vinden na intensief zoeken, en vaak te laat.
Voldoende
> Studenten voor 95% op tijd geplaatst op passende stages.
Ruim voldoende
> Stages makkelijk te vinden / aanmeldingen nieuwe leerbedrijven onnodig.
Onbekend
> Geen gegevens beschikbaar gesteld of niet van toepassing.
HP2 Helpende Zorg en Welzijn, PW3 KO Pedagogisch medewerker Kinderopvang, PW4 KO Gespecialiseerd Pedagogisch edewerker 4 Kinderopvang, PW4 JZ Pedagogisch medewerker 4 Jeugdzorg, MZ3 Medewerker Maatschappelijke Zorg, m MZ4 GHZ Persoonlijk begeleider Gehandicaptenzorg, MZ4 VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen
1
4
Tabel 1 Kans op werk voor studenten (in 2014) Branches
Opleidingen*
HP2
PW3KO
PW4KO
PW4jz
MZ4VW
SD/SMD
Jeugdzorg
**
4
Kinderopvang
**
WMD
**
SCW
Bron: RegioMarge/Prismant 2010
Kleine kans op werk
De kans op werk voor studenten Helpende 2 in de sector Welzijn
Matige kans op werk
is klein. Er zitten meer studenten in opleiding dan de markt vraagt.
Evenwicht
In de praktijk heeft deze opleiding, die sinds het schooljaar 2007-
Voldoende kans op werk
2008 uitsluitend als gecombineerde opleiding Zorg en Welzijn
Grote kans op werk
wordt aangeboden, een aantal uitvoeringsproblemen. Veel deel nemers willen uitsluitend de invalshoek welzijn van de opleiding
* over de onderwijsassistent zijn geen gegevens beschikbaar
volgen, terwijl ook praktijkervaring in de zorg opgedaan moet
** werkgelegenheid bevindt zich vooral bij gemeentelijke
worden. Bovendien zijn er knelpunten rond het beschikbare aantal
welzijnsdiensten
stageplaatsen in beide sectoren.
binnen de Jeugdzorg en Kinderopvang, blijft de kans op werk in de
Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval!
komende jaren klein. Daarom is het belangrijk om de baanmogelijk-
Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval
heden binnen deze branches voor deze studenten te stimuleren.
wordt zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd.
Veel mbo’ers PW4 JZ stromen door naar hbo-opleidingen, zoals
Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over
bijvoorbeeld MWD, SPH en Pedagogiek. Deze studies leiden op
de kans op een baan van de verschillende opleidingen van groot
voor werk in de jeugdzorg. Daarom blijft het van belang dat er voor
belang. Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op vroegtijdig
mbo’ers voldoende stageplaatsen zijn in de jeugdzorg, zodat deze
schoolverlaten. Het is belangrijk de noodzakelijke instroom in het
het mbo-diploma kunnen behalen en via het hbo toch behouden
beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te
blijven voor werk in de jeugdzorg.
stemmen.
Als er niets verandert op gebied van baanmogelijkheden voor PW4
Figuur 1 Kaart van Nederland verdeeld in UWV-regio’s
SIGNALEN uit de PRAKTIJK ‘Instanties stellen hoge eisen aan stagiaires, voor wat GRONINGEN
voldoen’.
FRIESLAND
NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND
DRENTHE
NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK DUIN- EN BOLLENSTREEK HAAGLANDEN
RIJNMOND
STEDENDRIEHOEK
GELDERLAND MIDDEN ACHTERHOEK
RIVIERENLAND GELDERLAND ZUID
DRECHTSTEDEN
WEST-BRABANT
TWENTE
UTRECHT OOST
UTRECHT MIDDEN MIDDEN-HOLLAND
betreft kennis. Vaak kunnen studenten daar nog niet aan
‘Instellingen voor Jeugdzorg hebben liever hbo-studenten. ‘We hebben een gezamenlijk basisjaar. Met name in dit 1ste leerjaar is het bijna onmogelijk voldoende stageplekken te vinden’. ‘Specifieke stageplaatsen voor Jeugdzorg zijn steeds moeilijker te vinden’.
‘S-HERTOGENBOSCH TILBURG
ZEELAND ZUID-OOST BRABANT NOORD- EN MIDDEN LIMBURG
‘Leeftijd van de leerlingen speelt een belangrijke rol, veel leerlingen zijn nog te jong voor een stage in de Jeugdzorg’. ‘Te weinig werkvelden, te weinig plaatsen en werkvelden
ZUID-LIMBURG
moeten stagiaires betalen’.
* PW3 KO Pedagogisch medeweker Kinderopvang, PW4 KO Gespecialiseerd Pedagogisch medewerker 4 Kinderopvang, PW4 JZ Pedagogisch medewerker 4 Jeugdzorg, MZ4VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen
5
NADERE KENNISMAKING Vragen over onze dienstverlening? Graag brengen wij u in contact met een adviseur in uw regio of met een medewerker van het hoofdkantoor in Bunnik.
Calibris Runnenburg 34 3981 AZ Bunnik Postbus 131 3980 CC Bunnik T 030 - 750 7000 F 030 - 750 7001 E
[email protected] I www.calibris.nl
HET WERKTERREIN: LEREN IN DE PRAKTIJK Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt en expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle
© Calibris 6.12/2/2010
bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs soepel op elkaar te laten aansluiten.
