TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg
Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam – sept. 2014
Dit weet u na deze presentatie Taal: ons een zorg? 1. Laaggeletterdheid in de zorg • Feiten & cijfers 2. Wat doet de Stichting Lezen & Schrijven 3. Wat kunt u doen?
1. Wat is laaggeletterdheid? •Iemand is laaggeletterd of functioneel analfabeet
als hij of zij niet in staat is gedrukte of geschreven informatie te gebruiken om optimaal te kunnen functioneren in de samenleving. •≠ analfabeet
Vraag Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 65 jaar zijn er in Nederland? A. 0,8 miljoen B. 1,3 miljoen C. 1,8 miljoen
Vraag Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 65 jaar zijn er in Nederland? A. 0,8 miljoen B. 1,3 miljoen
C. 1,8 miljoen
Bron: PIAAC 2013
Vraag Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst?
A. 23%
B. 52% C. 65%
Vraag Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst? A. 23% B. 52%
C. 65%
Bron: PIAAC 2013
Laaggeletterdheid: feiten en cijfers •
1,3 miljoen volwassenen zijn laaggeletterd
•
1 op de 5 tussen de 55 en 65 jaar
•
12% van de volwassen bevolking
•
65% is autochtoon
•
42% diploma lager onderwijs
•
38% vmbo- of mbo1-diploma
•
9% mbo 2,3 of 4-diploma
Bron: PIAAC 2013
Kosten laaggeletterdheid • Meer ziekenhuisopname & meer huisartsenbezoek door medicatie/keuzes • Minder gebruik van preventie & toegang tot gezondheidsinformatie
€ 5 5 6 m ilj oe n
Uit k e r inge n
€ 7 6 m ln.
Be la st ing
€ 1 4 4 m ln.
Product ivit e it
€ 1 8 3 m ln. W e r k looshe id
€ 2 6 m ln.
Bron: PWC, 2013
Zorg
€ 1 2 7 m ln.
Opbrengsten als alle laaggetterden een taalcursus zouden volgen
Bron: SEO, 2013
Geletterdheid op de werkvloer • 57% van de laaggeletterden werkt • Ook onder zorgpersoneel komt laaggeletterdheid voor • Van de werknemers in de zorg- en welzijnssector is 8% laaggeletterd Bron: PIAAC (2013)
Laaggeletterdheid in de praktijk
2. Wat doet Stichting Lezen & Schrijven?
Stichting Lezen & Schrijven is opgericht om één doel te dienen: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange termijn.
3-fasenaanpak 1. Bewustwording: kennis over laaggeletterdheid 2. Actie: lees- en schrijfcursussen voor laaggeletterden 3. Kwaliteit & borging: zorgt voor structurele vermindering van laaggeletterden
Intentie
Bewustwording
Actie
Kwaliteit implementatie
Activiteiten van Stichting L&S
• Lobby • Onderzoek • Materialen
Voorbeelden zorg • Wie gingen u voor? Praktijkvoorbeelden
Voorbeeld herkennen & doorverwijzen
Voorbeeld taalspreekuur
OLVG & Flevoziekenhuis
Voorbeeld Taal maakt gezonder Eerstelijnszorgverleners • Campagne • Onderzoek • Masterclass Meer informatie: www.taalmaaktgezonder.nl
3. Wat kunt u doen? • Herkennen & doorverwijzen • Aan de slag als taalvrijwilliger • Meehelpen aan project of aanpak vanuit werk of omgeving. – 3x actie!
Herkennen & doorverwijzen 1. 2. 3. 4.
Herkennen Controleren (Taalmeter) Bespreken Verwijs door (Taalzoeker)
1. Herkennen • Spreken en begrijpen
• Lezen • Schrijven
Je hebt een vermoeden!
2. Controleren • Adres/afspraak/oefeningen laten opschrijven • Vragenlijst laten invullen • ‘Wilt u de informatie op papier of zal ik het vertellen?’ • Korte test via www.taalmeter.nl
3. Bespreken • Sluit aan bij beleving “Hoe krijg je het voor elkaar? Is het een geheim?”
• Normaliseer het probleem “1 op de 9 mensen heeft moeite met lezen of schrijven”
• Wees niet bang en wees open • Wees voorbereid (zie stap 4)
4. Pak door & verwijs door Bellijn lezen en schrijven: 0800-023 44 44 1. Zelfstandig oefenen • www.oefenen.nl 2. Met een taalvrijwilliger • www.taalzoeker.nl • www.taalvoorhetleven.nl 3. Een cursus bij taalaanbieder • ROC Zadkine
Taalvrijwilligers •Rollen •Training •Materialen
26
Rollen taalvrijwilligers Voorbeelden: • Taalsupporter
• Voorlezer • Taalmaatje • Taalcoach
• Taaltrainer • Taalbaliemedewerker
27
Training Taalvrijwilliger 1e bijeenkomst – Achtergrond doelgroep – Rol als vrijwilliger – Leerstijlen, didactiek 2e Bijeenkomst – Spreken en luisteren – 3 niveaus – Do’s /don’ts – Materialen – Feedback geven
3e – – – – –
bijeenkomst Lezen /proces NT1 / NT2 3 niveaus Do’s /don’ts Materialen Feedback geven
4e – – – – –
Bijeenkomst Schrijven /proces NT1 / NT2 3 niveaus Do’s /don’ts Materialen Feedback geven 28
Materialen “startpakket”
Project of aanpak vanuit werk of omgeving • Wat zou kunnen doen vanuit uw werk of eigen omgeving? • Wie wil al gelijk starten?
Contact Mail: Twitter: www:
Michiel Sträter
[email protected]
@lezenschrijven @gezondheidsvaardig www.lezenenschrijven.nl www.gezondheidsvaardigheden.nl
Op de hoogte blijven? www.lezenenschrijven.nl www.tijdvoortaal.nl @Lezenschrijven Stichting Lezen en Schrijven Stichting Lezen & Schrijven lezenenschrijven
