‘ ‘t Krantje anno 1995
JAARGANG 11 NUMMER 1, Januari 2006 BESTUUR Beschermheer: Ambassadeur E.F.Ch. Niehe Voorzitter: Raymond Wasser (9810411175) Secretaris: Daniëlle Suri-Wijlaars (2921 9796) Penningmeester: Ferry Monné (98106 66656) Evenementen: Annet Bakker (2665 8380) Ambassade liaison: Allard de Boer (2419 7622) Redacteur Krantje Marc den Hartog (2689 9692) LIDMAATSCHAP Rs 1500 per jaar per volwassene REDACTIE Marc den Hartog
[email protected] (2689 9692) Website: www.mdhartog.dds.nl/krantje.html
WOORD VAN DE REDACTEUR Beste lezers, Hierbij de eerste editie van het Krantje in nu al weer de elfde jaargang. Namens het bestuur van de Nederlandse Vereniging de beste wensen voor het nieuwe jaar. Als Dili-wallas zitten we nog midden in het smog- & bronchitisseizoen maar ook dat zal over een paar weken al weer gaan minderen. Net als het weer, lijken ook andere zaken in Delhi vaste seizoenen te hebben. Het opknappen en uitbreiden van ons vliegveld wordt traditioneel ieder eerste kwartaal van het jaar besproken. Ook is dit het seizoen waarin de autoriteiten trouw aankondigen dat ze nu toch echt iets gaan doen aan die fabrikanten, “fat cats” en politici die wel elektriciteit afnemen maar er niet voor betalen. Volgend seizoen heeft dan weer haar eigen preoccupaties, dus de cyclus gaat door. Het Nederlandse jaar in Delhi is uitstekend begonnen met een receptie in de residentie van ambassadeur Niehe waar premier Balkenende zich enthousiast mengde onder de leden van de Nederlandse gemeenschap. In Februari zal er een verenigingsborrel worden georganiseerd, en voor Maart staat er een sportdag op stapel. Een woord van dank aan bestuurslid Manon Gerritsen die deze maand Delhi verlaat. We zullen haar missen. Er is nu dus een vacature, en geïnteresseerden worden verzocht contact op te nemen met een van de andere bestuursleden. In dit Krantje diverse bijdragen met betrekking tot de Nederlandse taal. Veel leesplezier toegewenst, Marc den Hartog
Een kwestie/questie van taal… Alles over de nieuwe Nederlandse spelling
MdH
De basis voor de moderne Nederlandse spelling werd gelegd met de grote herziening die werd doorgevoerd in 1954. De officieel toegelaten spellingsregels werden gepubliceerd in het zogenaamde “Groene Boekje”. Voor onderwijsinstanties zowel als overheidsinstellingen (nationaal, provinciaal, en gemeentelijk) is het gebruik van de officiële spelling verplicht. Voor bedrijven, kranten, en voor U en ik is dit niet zo, maar uiteindelijk heeft iedereen belang bij een gestandaardiseerde, handzame, en up-to-date spellingswijze.
nieuwe regels brachten enige verbetering, maar de volledige uitleg zal ik U hier besparen. 3. Tenslotte werd afgesproken dat Engelse werkwoorden mochten worden vervoegd als Nederlands zwakke werkwoorden. Zij kregen in de verleden tijd en als voltooid deelwoord een – d(e). Echter als de stam van het werkwoord qua klank eindigt op een medeklinker uit “’t kofschip” dan werd het een –t(e). Het is dus correct Nederlands om te zeggen en schrijven: rugbyen, rugbyde, gerugbyd en joggen, jogde, gejogd. Tevens is correct: faxen, faxte, gefaxt en racen, racete, geracet. Ik betwijfel of er velen zijn onder ons die de moed hebben om deze spellingen te gebruiken, maar zo hoort en mag het officieel.
Na de grote aanpassing in 1954 duurde het tot 1996 tot de volgende wijziging werd doorgevoerd, dus ook weer een nieuw Groen Boekje. De wijzigingen in ’96 waren vooral bedoeld om de spellingsregels te vereenvoudigen en om het gebruik van Engelse werkwoorden te regulariseren. Zoals U zich wellicht kunt herinneren ging de introductie niet erg soepel, met klachten dat in sommige gevallen de spellingsregels alleen maar moeilijker werden. De grootste veranderingen waren als volgt: 1. In 1954 waren er voor een groot aantal woorden zowel een “voorkeurspelling” als een “toegestane spelling”. In 1996 werd dit teruggebracht naar een enkele spelling. Was het eerder consequent & konsekwent, apotheek & apoteek, exemplaar & eksemplaar, vanaf 1996 mocht alleen nog de eerste spelling. 2. Er werd een moedige poging gedaan om de verwarring op te heffen over de tussen –e en de tussen –n. Waarom is het hondehok maar kippenhok? De ober brengt bessentaart en bessesap? De
Tenslotte is er dan de recente herziening van Augustus 2005, met dus ook weer een nieuw groen Boekje (zie verder in dit Krantje). Nadat de spelling van 1996 zwaar werd bekritiseerd, kreeg de spelling van 2005 het nog veel erger te verduren. De Taalunie (een overheidsinstantie die overigens ook actief is in België en Suriname) verdedigde de wijziging als een vereenvoudiging van eerdere probleemgevallen, maar binnen de kortste keren wezen taalkundigen en andere taalliefhebbers op juist nieuwe verwarring. Onder de nieuwe regels hebben de kerstman en moederdag nu een hoofdletter, maar kerstfeest en palmzondag niet. De tussen-n verdwijnt uit juttenpeer, maar wringt zich tussen padde en stoel. Sommige ingeburgerde Franse woorden
Met een zekere regelmaat wordt de spelling van de Nederlandse taal aangepast door de overheid in samenwerking met diverse instituten en instanties. Zojuist is er een nieuwe wijziging doorgevoerd. Hoe zit dat precies in elkaar? Korte uitleg volgt hier.
hebben hun accenten verloren (appèl), andere krijgen er juist een accent bij. Sommige c’s van 1996 zijn nu weer k’s geworden en andersom. Onze Lieveheer wordt gekliefd met een koppelteken, maar langzaam-aan-actie is nu een enkel woord. Onder andere Trouw en de Volkskrant hebben inmiddels aangekondigd dat ze het zullen houden bij de spelling van 1996, maar uiteraard zijn het onderwijs en de overheid inmiddels omgeschakeld. Allemaal best verwarrend dus, maar tegelijkertijd hartverwarmend dat er zoveel energie is voor het onderwerp spelling. Duidelijk bewijs dat de Nederlandse taal nog steeds een bruisend bestaan leidt. Echter, het is wel de vraag of het verstandig is om iedere tien jaar de spellingsregels aan te passen. Dit betekent
dat een typische burger zo’n zeven keer in zijn leven zal moeten omschakelen, en met name in de tweede helft van zijn leven zal niet iedereen daar veel trek in hebben. Dus wellicht moet de volgende wijziging nu maar weer eens wachten tot het jaar 2040. Doet U mee me de regels van de 21e eeuw? Dan is er een uitstekende web-site van de Nederlandse leersinstanties: http://www.leren.nl/rubriek/talen/nederlands/spelling/
U vindt hier een compleet nieuw woordenboek en zelfs een complete webcursus met volledige uitleg en achtergrond voor de nieuwe regels. De cursus is gratis, en voor 75 Euro kunt U zelfs ook nog een privé docent inhuren. Beter kan echt niet!
Hay Sorée in India Belevenissen en observaties van India-veteraan Hay Sorée.
Zakmes Naar Indonesië vanuit Soedan. Overstappen in Bombay, nu Mumbai. Eerste Indiase ervaring. Mijn dierbare zakmes bij me. Bij de derde controle: Stop. Zakmes ingenomen, met de verzekering dat ik het in Hongkong, mijn volgende overstap, terug zou krijgen. Daar van het kastje naar de muur, maar ik had drie uur de tijd en vervolgde mijn verloren buit, met de stompzinnigheid van een buldog, die gewoon doet wat hij moet doen en vond een spoor. “Niks aan de hand” verzekerde Air India’s manager mij. “Je mes is nog veilig in Bombay en je krijgt het zeker terug als je weer eens in de buurt komt”. Hij kon me nog meer vertellen, maar ik zou hem wat. Want terug komen, zou ik . Na drie weken, aankomst Bombay. In de late avond, met vijf uur wachttijd voor de boeg en weinig nachtleven in de buurt. Het mes dus. Zoeken. Nu weet iedereen die Bombay airport van 20 jaar
geleden kende, dat dat geen eenvoudige opgave is. Na 10 verschillende deuren zonder opschrift te hebben opengeduwd, vond ik er een met een beduimeld plaatje, waaruit nog net het woord “gevonden” kon worden opgemaakt. Eenmaal binnen: overal metalen kasten, waarin groezelig uitziende pakketjes zich door de niet geheel meer sluitende deuren naar buiten probeerden te wurmen. Ik zag er weinig systeem in. En geen volk. Dus maar verder kijken en ik struikelde zowat over een in slaap gevallen beambte, die gewillig opstond toen ik kuchte. Hij wreef even over zijn ogen, pakte mijn bewijsje, liep naar een kast, opende de deur iets verder, greep erin met zijn rechterhand, zonder te kijken en gaf mij het mes terug. Gaapte oprecht en vlijde zich weer tussen het meubilair. Ik heb toen nog vier uur met mijn mes gespeeld.
Onderwijs in Nederland Taalinzichten van onze nieuwe star-reporter, Annet Kreumer Aangezien ik al 9 jaar niet meer in Nederland woon moet ik toegeven dat ik redelijk onbekend ben met het huidige onderwijssysteem in mijn geboorteland. Vanaf het moment dat de basisschool werd geïntroduceerd, (groep1 t/m groep 8) ben ik het spoor bijster geraakt. Inmiddels is het al lang weer veranderd en er een studiehuis (?) bijgekomen. Veel eigen verantwoordelijkheid, zelfstudie en zelfdiscipline, bij problemen staan de docenten tot je beschikking. Mijn god dat zou ik nooit overleefd hebben! Zij (mijn ouders) moesten mij naar boven trappen om me eindelijk eens aan het werk te krijgen. Zelf plannen, dat kwam niet in mijn systeem voor. Laat staan zelfstudie! Een paar weken geleden kreeg ik via een vriendin dit stukje opgestuurd. Een leraar engels geeft zijn klas de opdracht een klein drama te schrijven. Niet te lang, simpele zinnen met een begin en een eind. Het volgende is serieus door een leerling geschreven en ingeleverd. Wanneer je het hardop leest klinkt het nog veel beter. ‘Ann sits in the hook of the chamber. She is striking Burts brook. The radio stands on. Suddenly she hares a lawight in the gang. The door goes open. There stud Burt. Ann: ”Haha, there are you. It is becans tide. From where come you flierefloyter.” Burt: “That goes you not on!” Ann is up her toos getrapped. She thinks she will fall from herself, so she goes lying longout on the sofa and begins to snick. Burt: ”Stop, hold off I shall give you a vige on your smool.”
That is too much for Ann. She flies from the sofa and balls her fist. Ann: “I can no longer stand you out! I will take another man.” Burt: “Pfoe, thet shall not spite me. I have raids another leaf.” White like a like Ann falls fourover on her tapite. Burt wrives in his hands from joy. He does the door open and smites her after him too. She seat her very bad out and she thinks lout up: “Ann I will make myself from side.” She goes in the kitchen, takes a mess from the shoyf, but when she thinks of the blood and the pain, she has twayfels. Ann: “I make my not from kant for a type like Burt! ”I will leaver stay an old vrayster the rest of my life and will never merry again.” The public can see Ann go and sit on the stool and take her strikework in her hands. The lights go out and the gordinesz go too….’ Een heus drama, nietwaar? In iedere betekenis van het woord. Waarschijnlijk had ik hetzelfde resultaat gehad wanneer ik aan zelfstudie had moeten doen. Gelukkig had ik destijds een ouderwetse leraar, soms een beetje te streng en waarschijnlijk altijd te veel huiswerk maar ik kan wel een engels stukje schrijven.
Niet alle leerlingen hebben dit soort resultaten, mijn nichtjes zijn daar het levende bewijs van. Dus het huidige systeem zal wel degelijk nut hebben. Alleen niet voor een flierefloyter zoals ik.
Internet Tip
Alles wat U ooit zou willen weten over de Nederlandse taal vind U op het internet. Hier een kleine selectie. www.woordenlijst.org
Alle nieuwe woorden voor u gespeld, door de Nederlandse taalunie
www.taalthuis.com/nl/ Deze site kunt u gebruiken om uitleg te zoeken bij spelling- en stijlkwesties. U kunt ook uw vragen naar taalthuis e-mailen www.mijnwoordenboek.nl/spelling-spel.php/ Uw kennis testen? Hier is een quiz site. Inclusief een prijs iedere maand voor de winnaar
De Nederlandse Vereniging kondigt aan:
BORREL De volgende maandelijkse borrel is op 16 Februari. Locatie is deze keer Olive Bar & Kitchen vlak bij de Qutab Minar. Details volgen nog. Het wordt warmer, dus vanaf Maart kunnen we weer vaker naar buiten toe voor borrels.
SPORT Op 11 Maart plannen we een tennis- & badmintondag. Een gecombineerd mixed-dubbel toernooi tezamen met nog andere sport & spel activiteiten, uiteraard ook met bezigheden voor de kinderen. De dag zal sluiten met een barbecue.
Waarom nog waarom vragen?
?
Deze rubriek gaat doorgaans over onbeantwoordbare vragen. Deze keer een paar unieke aspecten van de Nederlandse taal Voor buitenlanders wordt het Nederlands gekenmerkt door de hardnekkige gewoonte om veel te veel klinkers of medeklinkers in een lange successie op te lijnen. Een landgenoot met een heel gewone naam als “Dijkstra” heeft in het buitenland behoorlijke problemen: tussen de “i” en de “a” zitten immers maar liefst vijf medeklinkers zonder onderbreking. Maar het kan nog beter: telt U maar eens in “angstschreeuw”…. Ook klinkers worden soms in bijna oneindige reeksen aan elkaar gevoegd. Met de introductie van de spelling van 1996 (zie elders in dit Krantje) verloor het Nederlands een van haar meest unieke woorden. Toen werd “koeieuier” officieel vervangen door “koeienuier”. Koeienuier. Zelfs met de extra “n”, stelt U zich eens voor hoe dat woord er uit ziet voor de moedige buitenlander die Nederlands probeert te leren. En dan hebben we nog de werkwoorden. Kijkt U hier eens naar: “Ik zou haar wel eens willen hebben zien durven blijven staan kijken".
BIJDRAGEN GEZOCHT VOOR HET KRANTJE.. Als het grootste Nederlandstalige tijdschrift in dit deel van de wereld wordt ’t Krantje wordt voortdurend overspoeld met bijdragen uit alle hoeken van het subcontinent. Echter, we willen niemand teleur stellen dus U kunt alsnog uw eigen bijdragen insturen. De redactie zal dan haar uiterste best doen om deze spoedig te plaatsen. Tekst in Engels of Nederlands is OK. Submissies bij voorkeur per e-mail. De redactie zorgt voor formattering en kort zonodig tekst wat in. ‘Krantje staat open voor alle gezichtspunten en perspectieven – zolang deze niet de standaard van algemeen respect voor anderen overschrijden. Bijdragen graag naar:
[email protected]
H
De nieuwe spelling is er!! Het Groene Boekje, editie-2005 Woordenlijst Nederlandse Taal Auteur: Nederlandse Taalunie • vervangt de editie-1995 • woordbestand is geheel geactualiseerd • duidelijkere uitleg van de spellingregels, met vele voorbeelden, in de vorm van een geheel nieuwe “Leidraad” Er is een nieuwe selectie van woorden gemaakt: incourante woorden en woorden zonder spellingprobleem zijn komen te vervallen en nieuwe, meer courante woorden met spellingproblemen zijn daarvoor in de plaats gekomen. Het nieuwe Groene Boekje bevat ongeveer 6.000 nieuwe woorden met spellingproblemen. • Het Nederlands ontleend aan andere talen komt ruimschoots aan bod, zoals woorden uit het Engels en Frans, maar ook uit het Arabisch, Japans en Surinaams. • De ‘paardenbloemregel’ is geschrapt. De regel bleek in de praktijk moeilijk te volgen. • Fouten, tegenstrijdigheden en inconsistenties uit de vorige editie zijn gecorrigeerd. In de compleet nieuwe Leidraad worden alle spellingregels duidelijk en toegankelijk gepresenteerd, met vele voorbeelden. Aangescherpte regels voor het correcte gebruik van hoofdletters, de schrijfwijze van afkortingen, aaneen- of losschrijven van samenstellingen afkomstig uit het Engels, uit het Engels overgenomen werkwoorden, verkleinwoorden van Engelse en Franse leenwoorden worden daarbij consequent en duidelijk geformuleerd. De leidraad is toegankelijk gemaakt met een index. Het nieuwe Groene Boekje is gebruiksvriendelijk en neemt alle twijfels over de correcte, officiële spelling weg. Gebonden, met stofomslag, 1.056 pagina’s, € 19,95, ISBN 90 12 10590 0
Pakket Groene Boekje + Elektronisch Groene Boekje versie 3.0 Auteur: Nederlandse Taalunie Software: Polderland Language & Speech Technology Vanuit elke willekeurige Office-toepassing voor Windows, zoals Word, kunt u de spellingchecker van het Elektronisch GroeneBoekje versie 3.0 aanroepen. De spellingchecker bevat alle woorden uit het Groene Boekje.Verkeerd gespelde en onbekende woorden worden rood onderkringeld op uw scherm. In een apart scherm kunt u alle informatie uit het GroeneBoekje bekijken. De complete tekst van de Leidraad, de tekst met uitleg van spellingregels, is opgenomen. U kunt eenvoudig via de index zoeken in de Leidraad. Pakket, geseald, met Groene Boekje + Elektronisch Groene Boekje cd-rom (cd in dvd-doos, met handleiding), € 29,95, ISBN 90 12 10873 X
kattenuid okseltruitje bacove dronkenlap gft-afval eyeopener i-
www.sdu.nl Deze titels zijn verkrijgbaar bij uw boekhandel
LEDENLIJST VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING
In de volgende editie van ’t Krantje vindt U weer een recente ledenlijst voor de vereniging. Wijzigingen en correcties graag doorgeven aan Danielle Suri-Wijlaars op 2921 9796
FROM: Guido de Jager [[email protected]] TO: Nederlandse Vereniging in Delhi ============================================================================= Beste mensen, Wij zijn bezig met de ontwikkeling van een tijdschrift speciaal voor vrouwen van expats. Om de inhoud zo veel mogelijk op de wensen van deze groep af te kunnen stemmen, hebben we jullie hulp nodig. Kunnen jullie wellicht jullie medewerking verlenen aan het invullen van een vragenlijst om beter te weten te komen wat er bij de Expat partners leeft? Of kunnen jullie binnen je kennissen kring vragen wie aan het invullen van een vragenlijst haar medewerking wil verlenen? Het invullen van de lijst kost hooguit 15 minuten van hun tijd. De vragenlijst is bereikbaar op www.domagazine.nl Naast in de eerste instantie de Nederlandse expat partners zijn we ook geïnteresseerd in de mening van Engelse, of Engels talige Expat partners. Op de site is ook een mogelijkheid om de vragenlijst weer door te sturen aan derden. Ik hoop dat velen er gebruik van maken en dat we zo waardevolle informatie krijgen die ons kan helpen bij een perfect blad voor Expat vrouwen in het buitenland. Alvast dank en veel groeten, Namens Do Magazine, Guido de Jager
