Subsidieaanvraag sociaal makelaarschap Utrecht Noordoost en Overvecht
Wij(K)&Co
Integrale aanpak voor een sterke (pedagogische) civil society
Uitvoeringsperiode:
augustus - december 2013
2014-2017
1
2
Inhoudsopgave Algemene inleiding ......................................................................... 5 Hoofdstuk 1 Visie op de drie onderdelen van het sociaal makelaarschap ................................................................................ 8 1.1 Visie op het sociaal makelaarschap ....................................................................... 8 1.1.1 Rol en werkwijze in de bewonersondersteuning .................................................. 8 1.1.2 De positie van het sociaal makelaarschap binnen het geheel aan voorzieningen9
Hoofdstuk 2 Aanpak, werkwijze en activiteiten ......................... 20 2.1.
Inleiding en leeswijzer ..................................................................................... 20
2.2
Doelen en beoogde resultaten ........................................................................ 20
2.2.1. Effectindicatoren ............................................................................................ 21 2.2.2.Doelgroepen .................................................................................................. 23 2.3.
Aanpak, werkwijze en activiteiten .................................................................... 23
2.3.1.
Aanpak: Dienstenclusters sociaal makelaarschap ...................................... 24
2.3.2.
Werkwijze ................................................................................................. 27
2.3.3.
Rol Sociaal Makelaars, Sociaal Kindermakelaars en Sociaal Beheerders .. 27
2.3.4. Meerwaarde: alliantiepartners Al Amal, Careyn en Zandbergen ...................... 28 2.3.5 Hoge ambities, beperkte middelen: scherpe keuzes voor een kwalitatieve aanpak ................................................................................................................... 29 2.3.6 Zó draagt onze werkwijze bij aan de prestatiedoelstellingen ......................... 29 2.3.7. Activiteiten ..................................................................................................... 30 2.3.8. Sociaal makelaar ........................................................................................... 31 2.3.10 Speeltuinen .................................................................................................. 40 2.3.11 Sociaal beheerder ........................................................................................ 42 2.4. Verbinden van vrijwillige met professionele inzet ................................................ 48 2.5. Innovatie van de activiteiten door inzet van horizontale verantwoording ............. 49 2.5.1 Horizontale verantwoording ............................................................................ 49 2.5.2. Betrekken van (nog) niet actieve buurtbewoners bij innovatie.......................... 51 2.6. Deskundigheidsbevordering................................................................................ 51 2.7. Borging en continuering van de opgebouwde netwerken, ervaringen en expertise .................................................................................................................................. 52 2.8. Diversiteit ............................................................................................................ 54 3
Hoofdstuk 3 Afstemming samenwerking met lokale partners en vrijwilligers 58 3.0 Inleiding ............................................................................................................... 58 3.1 Beschrijving van het (beoogde) lokale netwerk .................................................... 58 3.2 Vormgeving van de beoogde afstemming en samenwerking ............................... 61 3.3
Toeleiding naar professionele ketenpartners en civil society ........................... 62
3.4 Verbinding tussen de functies van vernieuwend welzijn ....................................... 63 3.5 Lokale ontwikkelingen en profilering .................................................................... 64 3.6 Bereik van moeilijk bereikbare (groepen) buurtbewoners ..................................... 65 3.7 Positie sociaal makelaar in de ondersteuningsstructuur ...................................... 66 3.8 Borging van goed functionerende netwerken, projecten en expertise .................. 67 3.9 Borging van ervaring en expertise van de huidige wijkwelzijnsorganisatie ........... 67 3.10 Kennis van de doelstellingen en activiteiten van de gemeente en andere relevante partners in de stad ..................................................................................... 68
4
Algemene inleiding Voor u ligt de subsidieaanvraag sociaal makelaarschap Noordoost en Overvecht van Wij(K)&Co, het samenwerkingsverband van Al Amal, Careyn en Zandbergen. De gemeente Utrecht zoekt naar de beste aanbieders voor de ondersteuning van de civil society in Noordoost en Overvecht. Door middel van de subsidieuitvraag sociaal makelaarschap wil de gemeente het maatschappelijk effect bereiken waarin Utrecht bestaat uit leefbare en levendige wijken waar buurtbewoners meer zelfredzaam zijn, minder overlast ervaren (of veroorzaken), er minder sociaal isolement is en kinderen beter kunnen opgroeien. In onderstaande aanvraag lichten wij toe hoe Wij(K)&Co uw ambitie tot de hare maakt. De gemeente Utrecht gaat uit van de kracht en eigenwaarde van het individu. Mensen, waaronder ook kinderen worden gestimuleerd om talenten te ontwikkelen en activiteiten te organiseren en zelf problemen op te lossen. De gemeente heeft twee maatschappelijke effecten geformuleerd voor het welzijnswerk: De inwoners van Utrecht zijn zelfredzaam, Utrecht kent een sterke "civil society"'. Wij(K)&Co wil effectief en efficiënt welzijnswerk waarbij ruimte is voor vernieuwing en innovatie. In deze subsidieaanvraag staat onze visie en aanpak die Wij(K)&Co voorstaat voor de eerste vier en een half jaar op het onderdeel Sociaal Makelaarschap Noordoost en Overvecht. Hierin is een gedetailleerde uitwerking voor de eerste anderhalf jaar (augustus2013 - december 2014) opgenomen. Middels de uitvraag sociaal makelaarschap, vraagt de gemeente om een flinke bijdrage aan het behalen van bovenstaand maatschappelijk effect door: Zichtbaar maken van bestaande netwerken en hiaten hierin. Versterken van de kwaliteit van netwerken. Maximaal benutten van het (potentieel) sociaal kapitaal zodat netwerken groter worden, frequenter actief zijn en indien nodig om hiaten op te vullen. Zichtbaar maken van sociale verbanden en de hiaten die er zijn rondom kinderen in de buurt. Versterken van sociale verbanden rondom kinderen in de buurt en het betrekken van ouders. Maximaal benutten van (potentieel) sociaal kapitaal in de leefomgeving van kinderen en meer activiteiten met kinderen organiseren. Organiseren van sociaal beheer van accommodaties. Het beoogde maatschappelijk effect, wordt door de gemeente gemeten middels de volgende effectindicatoren Inwoners voelen zich meer betrokken en verantwoordelijk. Utrechters voelen zich betrokken bij elkaar en de buurt en dragen daar actief verantwoordelijkheid voor. Zij nemen initiatieven om de buurt leefbaar en levendig te maken en lossen waar nodig problemen op. Ouders, opvoeders, buurtgenoten en kinderen voelen zich meer betrokken en verantwoordelijk voor de leefomgeving van het kind. Hiervoor is een sterke pedagogische civil society nodig, die 'gedragen' wordt door activiteiten van inwoners.
Wij(K)&Co Wij(K)&Co is een consortium bestaande uit Al Amal, Careyn en Zandbergen. Wij(K)&Co versterkt het zelforganiserend vermogen van de inwoners van Utrecht. Wij spreken mensen aan op hun eigen kracht en mogelijkheden om voor de buurt van betekenis te zijn. Het gaat om geven en nemen. Onze focus is gericht op talenten, competenties en ervaringen van burgers en niet op beperkingen en problemen. We beogen een goed werkende infrastructuur die zelf- en samenredzaamheid en participatie stimuleert.
5
Dankzij onze unieke samenstelling realiseert Wij(K)&Co: uitgekiende combinaties van getrainde vrijwillige inzet; versterkte sociale netwerken rond gezinnen en individuele buurtbewoners; een preventieve en integrale aanpak zonder schotten tussen professioneel welzijnswerk, vrijwilligerswerk, maatschappelijke dienstverlening, jeugdzorg en hun ketenpartners; één drempelloze toegang tot vrijwilligers en professionals in de eerste lijn die de exclusieve toegang vormen tot specialisten in de tweede lijn; gezinnen hoeven daardoor slechts één keer hun verhaal te doen, voelen zich serieus genomen en vertrouwen erop dat professionals hun autonomie respecteren, hun zelfredzaamheid vergroten en hen helpen bij het oplossen van problemen of hen helpen daarmee te leren leven. Om Noordoost en Overvecht tot een krachtige civil society te maken, gaat Wij(K)&Co nog meer burgerkracht stimuleren en faciliteren, zodat er een veelvoud aan vrijwillige inzet ontstaat, niet alleen binnen georganiseerde verbanden, maar ook in de vorm van informele netwerken rond burgers. Wij stellen ons even voor: Al Amal speelt een belangrijke rol bij het bereiken van een -voor reguliere instanties- moeilijk bereikbare doelgroep. De kracht van Al Amal ligt in haar jarenlange aanwezigheid in de stad, haar laagdrempelige manier van werken en de zeer flexibele inzet van een klein aantal medewerkers en een grote groep vrijwilligers. Al Amal staat naast buurtbewoners die kwetsbaar zijn en een grote afstand hebben tot de samenleving. Zij gaat op deze mensen af, maakt ze bewust van hun positie in Nederland en leert hen eigen verantwoordelijkheid te nemen. Al Amal weet, in samenwerking met Bureau Jeugdzorg, politie en scholen, een grote groep geïsoleerde gezinnen te bereiken en ontvankelijk te maken voor het accepteren van een passend hulpaanbod. Om deze zorgmijdende ouders, jongeren en kinderen verder te helpen bij het stijgen op de maatschappelijke ladder, heeft ze krachtige partners nodig. Zandbergen is één van de jeugdzorgaanbieders die een belangrijke rol vervult bij het invullen van dit passende aanbod. Met haar kennis op het gebied van ambulante opvoedondersteuning, werkt zij nauw samen met de vertrouwenspersonen van Al Amal in de vorm van duocoaching . Zandbergen en Al Amal werken daarnaast al 2 jaar intensief samen via de Jongerenhuiskamer Zuilen en recentelijk ook binnen de pleegzorg. Binnen het samenwerkingsverband is Zandbergen specialist op het gebied van gezins- en opvoedproblematiek. De toegevoegde waarde van Zandbergen ligt in het oplossingsgericht werken op basis van eigen kracht. Deze uitgangspunten sluiten naadloos aan bij de ambitie van de gemeente Utrecht zoals beschreven in het document Vernieuwend Welzijn. Zandbergen is gewend om flexibel in te spelen op de vraag en een passend antwoord te bieden, kan snel schakelen omdat gewerkt wordt met goed en breed opgeleide professionals. Careyn is een actieve maatschappelijke onderneming die mensen verbindt. Careyn staat voor vitaliteit, sociale cohesie en goede integrale zorg en hulp in elke wijk, buurt of woongemeenschap en stimuleert zelfredzaamheid en eigen regie. Careyn staat in Utrecht al jaren klaar als betrokken partner met diensten en producten op het gebied van welzijn, wonen en zorg voor iedereen, jong, oud, gezond of kwetsbaar. Daarbij onderscheidt Careyn zich door de persoonlijke manier van werken, altijd dichtbij de burger, met oprechte interesse in mensen, hun talenten en hun problemen. De werkwijze laat zich uitdrukken in de metafoor van Het Dorp. Daarbij wordt welzijn en zorg integraal en op maat aangeboden in de eigen omgeving. Careyn heeft een naast een hoofdkantoor een aantal vestigingen in de stad Utrecht, waaronder die in Noordoost en Overvecht en is betrokken in het buurtteam jeugd in Overvecht. De samenwerking van de drie partijen heeft als meerwaarde dat professionele inzet wordt gecombineerd met vrijwillige inzet in het welzijnswerk. Daarnaast onderhoudt Wij(K)&Co zeer
6
korte lijnen met DOCK, een innovatieve organisatie gericht op welzijn, waardoor wij toegang hebben tot een kennis op het brede gebied van welzijnswerk. Meerwaarde is onder andere de aandacht voor ouderen(zorg) die wordt gecombineerd met laagdrempelige jeugdzorg en dat de focus ligt op het bevorderen van de zelfredzaamheid, participatie en talentontwikkeling voor alle inwoners. Expertise wordt gedeeld ook op het gebied van individuele hulp en ondersteuning en collectieve programma's. Wij vinden het belangrijk dat alle Utrechters volwaardig meedoen aan de samenleving: volwassenen, ouderen, kinderen, Utrechters met een andere culturele achtergrond en mensen met een beperking. Maatschappelijke drempels moeten worden geslecht. De eindverantwoordelijkheid voor het Sociaal Makelaarschap Noordoost en Overvecht ligt bij Careyn. De andere partijen zijn onderaannemers. Onze aanpak bestaat uit de inzet van vijf flexibele basisdiensten, aangevuld met deeldiensten en themagerichte maatdiensten binnen iedere basisdienst. Basisdiensten zijn:
Signaleren en eropaf! (van zowel tekorten/kwetsbaren als overschotten/krachtbronnen) Stimuleren en activeren (gericht op tekorten/kwetsbaren) Mobiliseren (gericht op overschotten/krachtbronnen) Verbinden (van overschot en tekort) Ondersteunen en faciliteren (van buurtbewonersinitiatieven en/of informele hulp)
Samenhang met Informatievoorziening & Cliëntondersteuning Sociaal makelaarschap en Informatievoorziening & Cliëntondersteuning zijn de twee kernfuncties van Vernieuwend Welzijn en moeten elkaar in de visie van Wij(K)&Co versterken. Beide kernfuncties impliceren in de ogen van Wij(K)&Co dat professionals burgerkracht mobiliseren. Sociaal Makelaars doen dat niet alleen op hun eigen terrein, maar ook op dat van Informatievoorziening & Cliëntondersteuning en andersom. Een tweede reden voor een goede afstemming is dat professionals in beide clusters een signalerende functie vervullen. Sociaal Makelaars signaleren problemen van al dan niet kwetsbare burgers en/of kinderen en schakelen snel adequate hulpverlening in via de buurtteams. Voor de sociaal kindermakelaars is een directe lijn met het Centrum voor Jeugd en Gezin, Bureau Jeugdzorg en het Jeugd Advies Team noodzakelijk. Beide functies van vernieuwend welzijn kunnen elkaar versterken. Wij(K)&Co wil in Noordoost en Overvecht een nauwe samenwerking met de aanbieder van Informatievoorziening en Cliëntondersteuning organiseren. Bovendien wil Wij(K)&Co de sociaal makelaar verbinden aan de buurtteams, zodat samenwerking, toeleiding en het wederzijds inschakelen vanzelfsprekend wordt. Tot slot Wij(K)&Co werkt veel met vrijwilligers, onder andere door het nu reeds grote vrijwilligersnetwerk van Al Amal. Door de mate van vrijwillige inzet die wij binnen het sociaal makelaarschap in Utrecht Zuidwest en Binnenstad organiseren, is Wij(K)&Co in staat de dienstverlening voor 95% van het beschikbare budget te leveren. Dat betekent dat wij de werkzaamheden in de periode 1 augustus 2013 en 31 december 2014 kunnen uitvoeren voor een budget van € € 2.243.031. Voor de jaren 2014 en verder laten wij indexering van de subsidiebedragen achterwege. De verhoging van de kosten als gevolg van de inflatie menen wij op te kunnen vangen door inzet van meer vrijwilligers en de afgesproken Social Return, die overigens 5,5% van de loonkosten bedraagt.
7
Hoofdstuk 1 Visie op de drie onderdelen van het sociaal makelaarschap Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven wij onze visie op:
het sociaal makelaarschap in Noordoost en Overvecht; het sociaal kindermakelaarschap in Noordoost en Overvecht; het sociaal beheer van accommodaties in Noordoost en Overvecht; de samenhang tussen de drie onderdelen van het sociaal makelaarschap.
De drie verschillende onderdelen van het sociaal makelaarschap (sociaal makelaar, sociaal kindermakelaar en sociaal beheerder) beschrijven wij afzonderlijk van elkaar aan de hand van de door de gemeente geformuleerde criteria in de subsidieuitvraag.
1.1 Visie op het sociaal makelaarschap 1.1.1 Rol en werkwijze in de bewonersondersteuning Wij(k) &Co richt zich op het aanjagen, ondersteunen en faciliteren van bewoners die initiatieven (willen) nemen om de civil society te versterken. Hierbij gaan we uit van het zelf- of samenredzaam vermogen van de wijk, rekeninghoudend met het feit dat er altijd bewoners zijn die niet in staat zijn om daaraan op een duurzame wijze zelfstandig vorm te geven. Het signaleren van en afgaan op deze bewoners die een steuntje in de rug kunnen gebruiken, ziet Wij(k) &Co als een van haar belangrijkste kerntaken. Daarnaast werken we laagdrempelig en outreachend aan het stimuleren, activeren, mobiliseren, verbinden, ondersteunen en faciliteren van maatschappelijke participatie en versterken we op die manier de sociale samenhang en onderlinge betrokkenheid in de buurt. In een goed functionerende civil society zijn buurtbewoners in staat zichzelf en anderen te verbinden aan collectieve belangen. Zij doen dat op basis van betrokkenheid, wederkerigheid en optimaal gebruik van ieders kwaliteiten. Zij participeren in lokale netwerken rond allerlei thema‟s die er op buurt- en wijkniveau toe doen. Hierbij gaat het om onderlinge zorg, het in stand houden of opzetten van sociale structuren in de wijk en om activiteiten waarmee bewoners zelf meer grip op het samen wonen en samenleven, op de eigen ontwikkeling en die van anderen krijgen. Gezamenlijk neemt de buurt verantwoordelijkheid voor het realiseren van een prettige, leefbare, lerende en actieve wijk waarin oog is voor hen die ondersteuning kunnen gebruiken, maar ook voor het aanboren van krachtbronnen die hier behulpzaam in kunnen zijn. De buurtbewoners, van alle leeftijden en afkomst, staan centraal in de focus van onze sociaal makelaars die vraaggestuurd werken. De sociaal makelaars zijn zowel streetwise als theoretisch onderlegd en beschikken over een belangrijke set aan kernwaarden: Passie voor werk en wijk Oprechte interesse in mensen, hun talenten en hun problemen Werken vanuit het perspectief van de bewoner(s) en het mobiliseren en activeren van zijn netwerk Geen vergadercircuits en bureaucratisering, maar werken op basis van nabijheid (op straat), verantwoordelijkheid en handelingsvrijheid: dit geeft flexibiliteit in de inzet Oog voor kansen en krachtbronnen Een stapje extra voor wie het nodig heeft, een stapje minder voor wie het zelf kan Niet problematiseren Geen problemen overnemen Uitgaan van wat mensen wel kunnen, in plaats van wat ze niet (meer) kunnen.
8
1.1.2 De positie van het sociaal makelaarschap binnen het geheel aan voorzieningen Noordoost en Overvecht vormt een verzorgingsgebied waar vele organisaties actief zijn die zich vanuit een professioneel of vrijwillig kader manifesteren op verschillende niveaus in en rond de civil society. Sociaal makelaar en de relatie met de buurtbewoner Binnen het geheel van voorzieningen in de wijk, ziet Wij(k) &Co de positie van het sociaal makelaarschap als onderdeel van de eerste schil rondom de buurtbewoners. Met andere woorden: de sociaal makelaar fungeert in de eerste lijn van organisaties die bewoners ten dienste staan op wijkniveau. Ook andere spelers maken deel uit van die eerste lijn, zoals wijkagenten, woningcorporaties, onderwijsinstellingen, huisartsen, maatschappelijke dienstverlening en kinderopvang. Afstemming en samenwerking in de eerste lijn is essentieel als het gaat om het bieden van effectieve en efficiënte ondersteuning aan de civil society. Sociaal makelaars kennen de wijk en worden door bewoners en professionals gekend. Zij gaan op gelijkwaardige basis (vertrouwens)relaties aan met buurtbewoners van verschillende leeftijd, leefstijl en achtergrond en met professionals van de verschillende organisaties. De samenwerking krijgt gestalte in een netwerk van contacten en niet in vergadercircuits. Sociaal makelaar en de relatie met de professionals Professionals moeten elkaar kennen. Hiervoor maken we gebruik van schakelbijeenkomsten zoals die al bestaan in de wijk Kanaleneiland. Een aantal keer per jaar organiseren we rond diverse actuele thema‟s bijeenkomsten. Dit is geen extra vergadercircuit maar eerder een soort thematische werkplaats die tegelijkertijd de vindbaarheid en samenwerking op uitvoeringsniveau stimuleert en faciliteert. Tussen bijeenkomsten door is de sociaal makelaar voor collega-professionals beschikbaar om kansen op samenwerking te identificeren en de verbindingen te leggen waardoor die kansen optimaal benut kunnen worden. Sociaal makelaars en de buurtteams Door de positionering van sociaal makelaars nabij en naast bewoners, komen zij in aanraking met tal van ideeën, wensen, problemen en bedreigingen die bewoners hebben in het vormgeven van hun eigen leven en het participeren in de (buurt)samenleving. Soms zijn deze te verbinden aan initiatieven of activiteiten die binnen de civil society worden ondernomen, vaak ook betreft het problemen die complex zijn en vanwege hun aard en omvang in eerste instantie professionele interventies behoeven. Wij(k) &Co is erg gecharmeerd van de werkwijze die de gemeente Utrecht ontwikkelt binnen de pilots met de buurtteams. Deze werkwijze biedt een uitstekend fundament om de aansluiting tussen de dienstverlening van het sociaal makelaarschap en die vanuit informatievoorziening en cliëntondersteuning op wijkniveau te optimaliseren. Wij hopen dan ook op een uitbreiding van de buurtteams. In onze visie werken sociaal makelaars dicht tegen de buurtteams aan en kunnen zij deze generalisten indien nodig of wenselijk inschakelen voor haar doelgroepen. Door de intensieve samenwerking met het buurtteam wordt het mogelijk om bewoners vanuit hun contacten met de sociaal makelaar, via een korte lijn en een minimum aan bureaucratie te verbinden aan een mogelijk passend aanbod van laagdrempelige hulpverlening. Sociaal makelaars en het mobiliseren van krachtbronnen Sociaal makelaars zijn experts in het mobiliseren van krachtbronnen, het verbinden van mensen met een overschot aan talenten en mogelijkheden aan tekorten op allerlei terreinen van het samenleven. Door een generalistische kijk en aanpak, het “vanuit de klei” werken en contacten met bewoners en instanties op allerlei niveaus, geeft Wij(k) &Co mede vorm aan de versterking van de civil society. De inzet van nieuwe media is eveneens van groot belang voor het effectief inzetten van deze krachtbronnen. Via apps en twitter kunnen persoonlijke wensen van krachtbronnen gekoppeld worden aan de vraag van buurtbewoners. Wij(K)&Co zal het eerste jaar investeren in gebruiksvriendelijke ict- toepassingen, waarmee vraag & aanbod snel en makkelijk op elkaar af te stemmen zijn.
9
1.1.3 “Vernieuwend welzijn” en “ Meedoen naar vermogen” Visie van de gemeente op Vernieuwend Welzijn In de gemeentelijke nota Routekaart naar Vernieuwend Welzijn, heeft de gemeente haar visie op vernieuwend welzijn als volgt samengevat: "Het nieuwe welzijn gaat uit van de kracht en eigenwaarde van het individu. Daarom stimuleren we mensen om - geheel in lijn met de WMO - zélf problemen op te lossen, talenten te ontwikkelen en activiteiten te organiseren. De welzijnsorganisaties leveren niet langer ongevraagd aanbod van activiteiten, maar ondersteunen buurtbewonersinitiatieven en brengen – als 'sociaal makelaar' – buurtbewoners en organisaties bij elkaar. Mensen die aangewezen zijn op individuele ondersteuning (bijvoorbeeld van een maatschappelijk werker of ouderenadviseur) omdat hun netwerk deze hulp niet kan leveren, moeten die hulp professioneel en snel krijgen. We gaan deze hulp efficiënter - en met inschakeling van de directe omgeving – organiseren." Het welzijnswerk krijgt een dubbele opdracht mee: 1. Welzijn bevordert als sociaal makelaar het eigen initiatief en verantwoordelijkheidsgevoel van de burger: de civil society; 2. Welzijn biedt professionele ondersteuning aan de individuele burger die het nodig heeft: de individuele ondersteuning. In deze aanvraag gaat het om de invulling van het sociaal makelaarschap in Noordoost en Overvecht. Versterken van de rol van de civil society door de inzet op Sociaal makelaarschap Om de civil society verder te versterken wordt de functie van sociaal makelaar geïntroduceerd. Het werk van een sociaal makelaar wordt gekenmerkt door: het luisteren naar buurtbewoners en signaleren van problemen en kansen; nabij zijn om die problemen en kansen aan te pakken, de focus te richten op duurzame relaties; het verbinden van kwetsbare buurtbewoners aan krachtbronnen het helpen creëren van perspectief. Sociaal makelaars pikken signalen op en geven middels gezamenlijke analyses met buurtbewoners een actueel beeld van hoe het gaat in buurten en wijken. Zij agenderen dit op het juiste moment op de juiste plaats bij de juiste partijen (bijvoorbeeld het wijkbureau of de politiek). Op basis van dit beeld handelt de sociaal makelaar door buurtbewoners(groepen) te ondersteunen bij hun initiatieven, te activeren, te verbinden aan anderen en indien nodig door te verwijzen naar buurtteams en/of specialisten. Sociaal makelaars beschikken over de expertise om buurtbewonersnetwerken te verbinden en te onderhouden, net als netwerken van professionals. Deze expertise zet Wij(K)&Co in om verbindingen tussen al die verschillende netwerken tot stand te brengen. Verbindingen maken met vrijwilligersorganisaties Utrecht kent vele vrijwilligersorganisaties die zich zowel op individueel niveau als op groepsniveau inzetten voor de ander, zoals de Vrijwilligerscentrale, Handje Helpen, Present, ISKB, Homestart en vele , Studentenverenigingen. De sociaal makelaar verbindt deze organisaties voortdurend aan individuen of groepen die een extra steuntje in de rug nodig hebben. Nieuwe media De afgelopen jaren is ervaring opgedaan met het gebruik van social media en andere Web 2.0 toepassingen in het sociaal werk (facebookgroepen op buurtniveau, dienstenruilsites, online hulpverlening, etc). Ook zijn er samenwerkingsverbanden gesmeed met partners als MiraMedia om het succesvol integreren van webbased oplossingen op maat voor de buurtbewoners te integreren in de dienstverlening. Wij(K)&Co stelt zich voor deze nieuwe media breed in te zetten. Anderzijds zijn ook meer traditionele media in te zetten voor doelgroepen die (nog) niet over deze
10
nieuwe media beschikken. Naast de voor de hand liggende partners voor het welzijnswerk, zet Wij(K)&Co nadrukkelijk in op het betrekken van sport en cultuur bij oplossingen voor sociale problematiek op buurt- en wijkniveau. In het laatste geval gaat het om het betrekken van de creatieve klasse als krachtbron voor minder krachtige wijkbuurtbewoners. Goede ondersteuning voor kwetsbaren vanuit het aanbod Informatievoorziening en cliëntondersteuning. Er zijn situaties en momenten in het leven wanneer ondersteuning door sociale verbanden van familie, vrienden, kennissen niet (meer) toereikend zijn. Extra ondersteuning is dan nodig. Burgers kunnen een beroep doen op het aanbod dat stedelijk wordt georganiseerd rond Informatievoorziening en Cliëntondersteuning. Wij(K)&Co ziet een sterke samenhang tussen het sociaal makelaarschap en deze tweede functie binnen Vernieuwend Welzijn. Door aan te sluiten bij bestaande en nieuw te ontwikkelen buurtteams, zijn onze generalistische sociaal makelaars in staat om snel, doortastend en zonder onnodige schakels in ketens en/of bureaucratie verbinding te leggen met eerste en tweedelijns aanbod aan (individuele) hulpverlening door vrijwilligers en professionals. Sociaal makelaars en zorg, maatschappelijke opvang en vrijwilligersorganisaties gaan waar nodig of wenselijk samenwerkingsverbanden aan, geformeerd rondom de ondersteuningsvraag van de (meest kwetsbare) burgers. Hiertoe participeert Wij(K)&Co in het WMO front office op wijkniveau Doorbraakdossier “Meedoen naar vermogen” De gemeente Utrecht heeft in haar nota “Doorbraakdossier Meedoen naar Vermogen” . drie inhoudelijke sporen uitgewerkt waar langs de vernieuwing in Utrecht vorm krijgt: 1. Komen tot een verandering van houding en gedrag van inwoners, professionals, politici en ambtenaren (de kanteling). 2. Komen tot een meer geïntegreerde én betere gebiedsgerichte aanpak van “meedoen naar vermogen”. 3. Komen tot een vernieuwing van het aanbod van voorzieningen. Ad 1. De kanteling Anders denken en werken is een must. Wij(K)&Co ziet het als haar maatschappelijke plicht om nieuwe vormen van meedoen te ontwikkelen. Buurtbewoners die al geruime tijd aan de zijlijn staan, worden actief benaderd met de vraag: wat kunt u betekenen voor uw omgeving? Ieder mens heeft talenten en ieder mens wil er toe doen. In nauw overleg met de gemeente, bedrijfsleven en informele netwerken, worden kleinschalige werkzaamheden ontwikkeld (zie o.a. bij kindersociaal makelaar: werken in moestuinen, bouwspeeltuinen etc.), die geschikt zijn voor buurtbewoners die onderaan de maatschappelijke ladder staan. Maar ook de buurtbewoners die al een trede hoger staan, die wel willen maar niet weten waar ze terecht kunnen, worden begeleid door de sociaal makelaar naar een passend werkaanbod. Voor vrouwen zien we veel mogelijkheden in de zorgsector. Careyn, de grootste thuiszorgaanbieder van Nederland, geeft aan actief mee te willen doen met participatietrajecten. Van groot belang is dat de gemeente en de sociale dienst flexibel meewerken. Het belangrijkste doel is dat zoveel mogelijk buurtbewoners, ook al is het maar een paar uurtjes op een dag, actief meedoen. De sociaal makelaar faciliteert en stimuleert. Ad 2. Geïntegreerd en gebiedsgericht Voor Wij(K)&Co biedt de ingezette werkwijze binnen de pilots van de buurtteams alle aanknopingspunten voor een integrale aanpak van welzijn en zorg binnen een sluitende infrastructuur. De sociaal makelaar sluit aan op deze structuur. Wij willen de afspraak maken dat wij rechtstreekse toegang hebben tot het team, zodat hulp snel ter plaatse is en bureaucratie tot een minimum beperkt blijft. Ad 3. Vernieuwing van het aanbod Wij(K)&Co organiseert zelf zo min mogelijk aanbod, maar stimuleert buurtbewoners om zelf hun aanbod te organiseren. Wij(K)&Co coacht hen bij de realisatie daarvan en biedt de faciliteiten die
11
noodzakelijk zijn. Ook koppelt Wij(K)&Co initiatieven van buurtbewoners waar dat wenselijk en mogelijk is, aan elkaar. Voor de sociaal kindermakelaar geldt dat er hoe dan ook talenten van kinderen ontwikkeld worden, ook als dit betekent dat onze professionals dit aanbod zelf organiseren. Bestaande pilots Wij(K)&Co sluit aan bij bestaande pilots. Hierbij valt te denken aan het Buurtteam jeugd&gezin. Daarin wordt geschakeld van het individuele kind met problemen naar netwerken van betrokken burgers die zich laten faciliteren door professionals. De aanpak is generalistisch en gericht op direct contact met veel minder hulpverleners in een gezin. Ook valt te denken aan de pilot buurtteam Krachtig Overvecht (zie nota Op eigen kracht en meedoen naar vermogen, gemeente Utrecht, december 2011), met een vernieuwde, integrale benadering van sociaal kwetsbare volwassenen. Het mes snijdt hier aan twee kanten: enerzijds een aanpak die het individu ten goede komt, anderzijds één die de omgeving positief beïnvloedt. Verder is er door de stichting Gids een verkenning uitgevoerd naar de haalbaarheid van een wijkdienstenbedrijf in Overvecht. Een wijkdienstenbedrijf kan een schakel vormen tussen inwoners van Overvecht zonder werk met een grotere of kleinere afstand tot de arbeidsmarkt of behoefte aan een zinvolle dagbesteding enerzijds, en kan organisaties, bedrijven en inwoners met een bescheiden inkomen die behoefte hebben aan allerlei vormen van dienstverlening anderzijds. Als het goed is, is deze verkenning inmiddels afgerond en kunnen de uitkomsten gebruikt worden als input voor het koppelen van vraag en behoefte tussen buurtbewoners.
1.1.4 Problematiek en kansen in het verzorgingsgebied Noordoost en Overvecht is een gevarieerd gebied, dat door die variatie veel mogelijkheden biedt om krachtbronnen uit de relatief sterke gebieden in Noordoost te koppelen aan de kansen en de meer kwetsbare wijken en/of bewoners in Noordoost en Overvecht. Wij(K)&Co staat voor zoveel mogelijk “handen uit de mouwen en voeten in de klei” in de verschillende buurten. Hierbij is de inzet in de sterke buurten van Noordoost vooral gericht op het mobiliseren van krachtbronnen, overschotten, kennis en het op kleinschalig niveau oplossen van buurtgerelateerde problemen van individuele en groepen buurtbewoners van verschillende leeftijden. In de buurten van Overvecht is de focus vooral gericht op het vergroten van zelfredzaamheid/samenredzaamheid, buurtbetrokkenheid, zorg voor elkaar en sociale samenhang, Wij(K)&Co ziet Noordoost als een grotendeels krachtige wijk, terwijl Overvecht wordt gezien als een minder krachtige wijk met ook een flink aantal kwetsbare buurtbewoners. Er is een stevige relatie tussen maatschappelijke effecten die de gemeente beoogt, effectdoelstellingen, prestatiedoelstellingen, omvang van de dienstverlening, het type activiteiten en monitoring middels horizontale verantwoording en klanttevredenheidonderzoek. De wijze waarop Wij(K)&Co die samenhang ziet, is overzichtelijk weergegeven in het VoorbeeldDienstenboek dat als bijlage deel uitmaakt van deze subsidieaanvraag. Dit Dienstenboek zal na gunning worden uitgewerkt voor Noordoost en Overvecht. Wij(K)&Co vindt een kwalitatieve samenwerking met de gemeente Utrecht van cruciaal belang voor een kwalitatieve dienstverlening vanuit het sociaal makelaarschap. Natuurlijk als het gaat om het vaststellen en evalueren van de te leveren dienstverlening, maar ook en vooral als regievoerder en partner in de diverse programma‟s en onderdelen van het sociaal makelaarschap en de relatie met Informatievoorziening en Cliëntondersteuning. Ook in het vaststellen van problemen en kansen in het verzorgingsgebied is samenwerking met, en de expertise van, de gemeente essentieel. Wij(K)&Co zet door middel van de inzet van een kwartiermaker vroegtijdig (januari 2013) in op het tot stand brengen van een prettige en goede samenwerkingsrelatie. Overvecht Overvecht telt 31.274 inwoners en is de vijfde wijk van de stad. In de meeste buurten Overvecht
12
ligt het aandeel kinderen van 0 tot 12 boven het percentage dat voor heel Utrecht geldt. De multiculturaliteit in deze naoorlogse hoogbouwwijk is groot. Ruim 50% van de buurtbewoners heeft een migratieachtergrond. Op veel onderdelen van de Utrecht Monitor scoort Overvecht niet goed. Daarom is de wijk een aandachts- of krachtwijk. Met name in de buurten rond de Tigrisdreef, Zambesidreef, Zamenhofdreef, Taagdreef, Neckardreef en Donaudreef is een proactieve inzet nodig. Er wonen veel kwetsbare bewoners. Die kwetsbaarheid kan te maken hebben met werkloosheid, armoede, gebrekkige gezondheid, een laag opleidingsniveau en/of sociaal isolement. Opvallend is ook het aantal werkzoekenden in de wijk. De wijk verjongt en er is weinig interactie tussen de oudere bewoners (vooral autochtoon) en de jeugd (vooral met een migratieachtergrond). De wijk heeft ook veel sterke kanten en dus kansen. Veel bewoners zijn betrokken bij hun straat, buurt of wijk en bereid zich in te zetten. De wijk kent veel groen, heeft een ruim aanbod aan voorzieningen en is goed bereikbaar. Er is een sterk netwerk van professionals dat elkaar steeds beter weet te vinden. De bereikte resultaten met de Brede School (samenwerking tussen alle elf basisscholen, UCK, Welzijnswerk en Kinderopvang) en Gezond Gewicht trekken landelijk de aandacht. De woningcorporaties investeren fors in vernieuwing en beheer en onderhoud. De meeste indicatoren die aangeven hoe de wijk er voor staat, zijn de laatste jaren gestegen. Veel bewoners hebben het gevoel dat de wijk er langzaam maar zeker op vooruit gaat. Thema‟s die in de hele wijk spelen zijn het creëren van kansen voor kinderen en hun ouders, activering naar werk en gezondheid en het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid. Aandachtsgebieden voor de sociaal makelaar 1. Terugdringen criminaliteit en overlastgevend gedrag 2. Integratie tussen nieuwe en oude bewoners van de wijk 3. Terugdringen (jeugd)werkloosheid 4. Terugdringen van eenzaamheid onder een deel van de bewoners 5. Meer kansen voor jongeren (toeleiding naar sport, ouderbetrokkenheid 6. Vreedzame wijk 7. Voorzieningen (gebruikmaken van het groen in de wijk oa buurtmoestuinen) 8. Vernieuwend welzijn, meer eigen verantwoordelijkheid bewoners 9. Wijkeconomie Noordoost Van de 316.277 inwoners die de stad Utrecht telt, wonen er in Noordoost 36.544, dat daarmee de derde wijk van Utrecht is. In Noordoost is het aantal kinderen 0 tot 12 lager dan het Utrechtse gemiddelde. De wijk Noordoost grenst aan de binnenstad van Utrecht, waardoor wonen in de wijk zo populair is. De woonfunctie is dominant in Noordoost en het particulier woningbezit is relatief hoog. In de wijk wonen relatief veel zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers). Het Griftpark is een geliefd en modern park midden in Utrecht. Het is bij uitstek een park voor iedereen en het trekt dan ook veel bezoekers uit de wijk zelf, maar ook van daarbuiten. Veel bewoners voelen zich betrokken bij hun buurt. Dit uit zich onder meer in het grote aantal actieve (zelfbeheer) groepen in Noordoost. Een buurt die van dit positieve beeld afwijkt, is de Staatsliedenbuurt. Deze buurt kent een hoge mate van sociale achterstand en de (huur)woningen zijn verouderd. Noordoost heeft relatief veel alleenstaanden. Zij wonen vooral in Wittevrouwen en de Zeeheldenbuurt. In Tuindorp en Voordorp wonen meer gezinnen met kinderen. Vergeleken met de stad heeft Noordoost veel autochtone bewoners. De meeste bewoners met een migratieachtergrond wonen in de Staatsliedenbuurt. De bewoners kunnen goed voor zichzelf zorgen en zijn betrokken bij de samenleving. Het aandeel werkzoekenden en huishoudens in de bijstand is lager dan gemiddeld in Utrecht. Het opleidingsniveau is hoog. Bewoners maken vaak gebruik van moderne vormen van communicatie zoals Twitter en LinkedIn. De opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 was in Noordoost beduidend hoger dan in de rest van de stad. De wijk heeft zich in twee jaar tijd het minst gunstig ontwikkeld vergeleken met de ontwikkeling in heel Utrecht. Zo is de jongerenoverlast in 2010 toegenomen, terwijl zich in andere wijken geen verandering voordeed of er sprake was van een lichte daling. Ook is het aantal woninginbraken hoog; dit ligt boven het stedelijk gemiddelde. De stijging van het aandeel mensen dat overlast
13
ervaart van rommel op straat is noemenswaardig, aangezien de score stedelijk praktisch onveranderd is gebleven. De kansen van de wijk liggen vooral in de betrokkenheid van de buurtbewoners. Zij zijn bereid zelf de handen uit de mouwen te steken en mee te denken en te beslissen. Men vraagt om ondersteuning bij datgene wat men zelf wil en kan doen in de buurt. Aandachtspunten voor de sociaal makelaar 1. Aanpak woonoverlast. 2. Voorzieningen en activiteiten voor jongeren (7-14 en 14 jaar en ouder) 3. Integratie tussen (nieuwe en oude) bewoners van de wijk 4. Eenzaamheid onder senioren 5. Verbeteren (sociale) veiligheid en terugdringen van onveiligheidsgevoelens 6. Het stimuleren van kleinschalige bedrijvigheid in nieuwe woonbuurten en de bedrijvigheid voor jongeren. 7. Aantrekkelijke buurtontmoetingsplekken voor bewoners. 8. Het oprichten van een digitaal ontmoetingsforum in de wijk (vgl Lombok in de wijk West) 9. verbreden en uitbreiden van de succesvolle workshop 'weerbaarheid voor senioren' .
1.2 Visie op het sociaal kindermakelaarschap De sociaal kindermakelaar zorgt er voor dat er een veelheid aan activiteiten voor kinderen in de wijk georganiseerd wordt. Hij coacht ouders en jongeren om vraaggericht aanbod te creëren met en voor kinderen. Hij betrekt sportvereniging en scholen hierbij. Hij organiseert die activiteiten zo min mogelijk zelf. De sociaal kindermakelaar is ambassadeur van het gedachtegoed van de vreedzame wijk. Kinderen krijgen al vroeg een rol in de organisatie van de activiteiten. Van jongs af aan leren zij mee te werken aan een gezamenlijk resultaat. 1.2.1 Rol en werkwijze van Wij(K)&Co in de uitbouw en ondersteuning van de pedagogische civil society In Utrecht werkt inmiddels een groot aantal basisscholen met Het programma de Vreedzame School. In De Vreedzame School wordt de school beschouwd als een oefenplaats voor actief en democratisch burgerschap. Het is een programma dat is ontstaan om toenemend probleemgedrag van kinderen en de handelingsverlegenheid van leerkrachten, terug te dringen. De Vreedzame School werkt aan „sociale verbondenheid‟ tussen leerling en leerkracht, tussen leerkrachten en ouders, tussen ouders en leerlingen en tussen leerlingen onderling. Hiermee biedt de Vreedzame School tegenwicht aan de individualisering van de samenleving. Het blijkt dat veel gedragsproblemen kunnen worden voorkomen als het scholen lukt om leerlingen het gevoel te geven dat ze „nodig zijn‟ en leerlingen te betrekken bij het sociale klimaat in klas en school. In De Vreedzame School krijgen leerlingen een stem, mogen ze meedenken over allerlei zaken, krijgen ze verantwoordelijkheden. Bovendien leren ze op een positieve en zorgzame manier met elkaar om te gaan en conflicten constructief op te lossen. Leerlingmediatoren zijn en worden opgeleid om te helpen bij het oplossen van conflicten. De klas en de school worden beschouwd als een (democratische) leefgemeenschap waaraan iedereen zijn of haar steentje bijdraagt middels diverse gemeenschapstaken. Het succes van De Vreedzame School wordt doorgetrokken naar het niveau van de wijk: De Vreedzame Wijk. Met deze verbreding wordt een eenduidige pedagogische aanpak ingevoerd in alle organisaties die in de wijk met kinderen in de basisschoolleeftijd werken. Kinderen leven regelmatig in teveel van elkaar gescheiden werelden (school, thuis, straat). Door net als de scholen Vreedzaam te gaan werken „knopen‟ we de pedagogische milieus „aan elkaar. Zo wordt het voor de kinderen duidelijk dat overal dezelfde verwachtingen worden gehanteerd, dezelfde regels en afspraken gelden.
14
Vreedzaam Werken gaat uit van een schillenmodel:
School Voorschool, ouders, tussenschoolse opvang Organisaties voor georganiseerde vrijetijdsbesteding (verlengde schooldag, kinderopvang, wijkwelzijnsorganisatie) De publieke ruimte
Invoering van de Vreedzame Wijk bestaat uit onder andere het trainen van professionals of vrijwilligers die met kinderen werken. Wij(K)&Co verankert de principes van de Vreedzame Wijk in haar pedagogisch beleid. Wij(K)&Co vindt Vreedzaam Werken van groot belang en zorgt in Noordoost en Overvecht voor het binnen een jaar na aanvang van de opdracht duurzaam verankeren van deze visie, werkwijze en aanpak in de organisatie en haar dienstverlening. Medewerkers en met name sociaal kindermakelaars dragen de Vreedzame principes actief uit en betrekken ouders, kinderen en krachtbronnen outreachend en actief bij het vormgeven van de Vreedzame Wijk. Zij wordt daarbij geholpen door het feit dat in Overvecht al acht Vreedzame Scholen zijn. Speeltuinen Wij(K)&Co biedt kwaliteit en werkt met ervaren, vakbekwame sociaal kindermakelaars. Talentontwikkeling met kansen voor alle kinderen staat voorop en we vinden het belangrijk dat de buurt en de mensen die daarin wonen en werken een rol vervullen bij het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen, ook in de speeltuinen in de buurt. Kinderen kunnen zich uitleven op goed onderhouden speeltoestellen, in de zandbak of met een bal terwijl ouders een praatje maken met andere buurtbewoners. Door de inzet van onze sociaal kindermakelaars, vrijwilligers en maatschappelijk participanten zijn de speeltuinen gezellige ontmoetingsplaatsen voor jong en oud. Jong en oud zetten zich in als vrijwilliger en scholen, kinderopvang en buurtgroepen kunnen er voor bijeenkomsten, buurtfeesten of evenementen terecht. Wij(K)&Co Speeltuinen zijn ontmoetingsplaatsen voor iedereen. 1.2.2 De positie van het sociaal kindermakelaarschap binnen het geheel aan voorzieningen De sociaal kindermakelaar makelt en schakelt tussen alle partijen en personen die zich met kinderen tot 12 jaar in Noordoost en Overvecht bezighouden. Het opbouwen, verstevigen en verbreden van netwerken rond kinderen in de wijken en buurten vormt hierbij de focus. We signaleren zorgwekkend en/of afwijkend gedrag vroegtijdig en zorgen dat deze signalen gedeeld worden met de geëigende partners. Op die manier kunnen er activiteiten en/of interventies op plaatsvinden met de betrokken (groepen) kinderen en hun ouders. Wij(K)&Co ondersteunt en faciliteert de pedagogische civil society. Dit doet zij vanuit de pedagogische visie van de Vreedzame Wijk. In 2008 is in Overvecht een pilot Vreedzame Wijk binnen het onderwijs gestart gestart. Sindsdien passen acht scholen de methodiek toe en heten Vreedzame School. Wij(K)&Co zoekt enthousiaste en betrokken krachtbronnen die met en voor kinderen en ouders willen werken in de diverse wijken van Noordoost en Overvecht. Dit kunnen ouders van kinderen zijn die actief willen meedoen op school, in de speeltuin, op straat, in sport en cultuur, maar ook buurtbewoners die kinderen iets te bieden hebben zijn nadrukkelijk doelgroep. Wij(K)&Co omringt kinderen met programma's en rolmodellen waarvan de boodschap en/of het resultaat altijd positief is. We mikken op een omslagpunt waarop we kunnen spreken van een positief pedagogisch opgroeiklimaat. Deze manier van werken vergroot de kansen voor de hele buurt in plaats die van een paar kinderen die bovenmatig talentvol of achtergesteld zijn. De aanpak richt zich van geboorte tot volwassenheid op opvoeden vanuit één pedagogische visie: de Vreedzame Wijk. Hierin werken we aan een wijksamenleving waarin gezinnen samenwerken aan een gemeenschappelijke toekomst, die wordt opgebouwd met behulp van eigen inspanningen.
15
1.2.3 “Vernieuwend Welzijn” en “Meedoen naar vermogen” Wij(K)&Co vindt het van wezenlijk belang de sterke burgers in de wijken als krachtbron te betrekken bij de pedagogische civil society. Talentontwikkeling is de focus van de sociaal kindermakelaar. Zij durven los te laten en 'op hun handen te zitten', handelen vanuit een actieve en open houding en een generalistische kijk, maar bieden ondersteuning en begeleiding waar nodig. Talentontwikkeling, sociale vaardigheden en veiligheid van kinderen staat voorop in alle activiteiten, of ze nu vrijwillig of professioneel worden aangeboden. Het draait om kleinschalige en vernieuwende initiatieven in de wijk, die efficiënt en effectief kunnen aansluiten bij de vragen van kinderen op een breed scala aan thema‟s. Meedoen aan de samenleving is belangrijk voor mensen zelf, dit brachten wij in paragraaf 1.1.3 reeds naar voren. Ook binnen de scope van de sociaal kindermakelaar is er ruimte voor Meedoen naar Vermogen, talentontwikkeling en oefenen met arbeidsritme en –vaardigheden. Het is echter wel van belang om hiervoor goede kaders en randvoorwaarden te ontwikkelen die passen bij de mensen die zich vrijwillig of op basis van maatschappelijke participatie willen inzetten. Wij(K)&Co vindt de (sociale) veiligheid en ontwikkelruimte van kinderen prioriteit in haar aanpak vanuit de sociaal kindermakelaar. Dit betekent dat vrijwilligers affiniteit met kinderen hebben, over goede sociale vaardigheden beschikken en kinderen positief benaderen. Bovendien hebben zij een open houding en is insluiting belangrijk en uitsluiting onacceptabel. De pedagogische civil society wordt zoveel mogelijk ingezet bij het ontwikkelen, organiseren en uitvoeren van activiteiten voor kinderen in zowel accommodaties, speeltuinen als buitenspeelplekken waar onder sociaal beheer gespeeld kan worden. Vrijwilligers (volwassenen, ouderen en jongeren) kunnen op basis van hun eigen talenten activiteiten aanbieden of leiding geven aan het spelen in de speeltuin. Ook mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, een psychiatrische achtergrond of beperking zijn welkom om maatschappelijk te participeren met kinderen in de wijk. Anders denken en werken is een must. Meedoen en inzetten op sociale insluiting is het devies. De focus ligt niet op wat mensen niet (meer) kunnen, maar juist op wat buurtbewoners en hun directe omgeving zelf kunnen. Iedereen kan iets waar een ander wat aan heeft. 1.2.4 Problematiek en kansen in het verzorgingsgebied Voor een uitgebreide beschrijving van de wijken Noordoost en Overvecht, verwijzen wij naar paragraaf 1.1.4. Hier beperken wij ons tot de kansen en problemen die expliciet aandachtspunten vormen voor de sociaal kindermakelaar.
Noordoost 1. 2. 3. 4. 5.
Voorzieningen en activiteiten voor jongeren (7-14) Relatie buitenschoolse opvang en sportclubs Vreedzame wijk Vergroten ouderbetrokkenheid bij gedrag Preventie en investeren in kansarme jeugd
Overvecht 1. 2. 3. 4. 5.
Vreedzame School/Kinderclusters (scholen met wijkfuncties) Minder schoolverzuim en schooluitval Meer ouderbetrokkenheid bij kinderactiviteiten en kindergedrag Kansen voor kinderen tot 12 jaar vergroten Toename deelname aan georganiseerde sport
1.3 Visie op het sociaal beheer van welzijnsaccommodaties Sociaal beheer ondersteunt en faciliteert de civil society. Dat wil zeggen dat een ideaaltypische situatie bestaat uit accommodaties die door de civil society van buurtbewoners zélf wordt gerund, en waarin het sociaal beheer bestaat uit het monitoren en indien nodig interveniëren in het
16
gebruik en beheer van de accommodatie. Punten die voor de sociaal beheerder van belang zijn in de afweging welke intensiteit van zijn inzet in een accommodatie nodig is, zijn onder meer: • • • • •
Diversiteit in gebruikersgroepen die recht doet aan de bevolkingssamenstelling van de wijk. Een voldoende breed aanbod aan activiteiten en initiatieven van, voor en met buurtbewoners van alle leeftijden en burgerschapsstijlen. Het (licht)technisch en facilitair beheer van de accommodatie (sleutelbeheer et cetera). Dat geldt zowel voor samenwerking met de beheerpartij als voor het invullen van zelfbeheer en social return. Het oplossend vermogen van de buurtbewoners als het gaat om conflicten of tegenstrijdige belangen die te maken hebben met het gebruik van de accommodatie. De PR en communicatie omtrent de accommodatie en de (gebruiks)mogelijkheden ervan voor buurtbewoners.
Het geschetste ideaalbeeld is geen startpunt. Afhankelijk van de uitgangssituatie bij aanvang van de opdracht, zal het korter of langer duren voordat de ideale situatie in iedere accommodatie bereikt is. 1.3.1 Rol en werkwijze van Wij(K)&Co in het sociaal beheer van accommodaties Wij(K)&Co hanteert de visie dat een accommodatie voor welzijnsactiviteiten een open sfeer kent die mensen insluit en niet uitsluit. Daarom maken we op basis van een accommodatieanalyse met buurtbewoners plannen voor het samen maken van verbeteringen in sfeer, bekendheid en mogelijkheden van de accommodatie. Het gaat dan om zaken als indeling en inrichting van de accommodatie, maar ook om het gedrag van sociaal beheerders, vrijwilligers en de pedagogische omgangsregels binnen de accommodatie. In onze visie is een accommodatie het meest succesvol wanneer men binnenkomt in een open en levendige ruimte voor algemeen gebruik Zo kan bijvoorbeeld het centraal situeren van ICT ervoor zorgen dat buurtbewoners worden uitgenodigd tot gebruik ervan en het informeel helpen of hulp vragen onderling. Hetzelfde geldt voor een “stam- of leestafel” in de centrale ruimte. De centrale ruimte ademt een warme sfeer die bovendien aandacht geeft aan de “identiteit” van de buurt. De sfeer die wordt neergezet door professionals en gastvrouwen/-heren is bepalend voor het imago dat een accommodatie in de buurt heeft. De sociale randvoorwaarden genieten voor Wij(K)&Co dan ook een grote prioriteit als het gaat om de bekendheid en sfeer in de accommodatie. Op basis van wederkerigheid kunnen buurtbewoners zelf bepalen wat ze op welke manier te bieden hebben aan de accommodatie, en wat zij omgekeerd van de buurtaccommodatie verwachten. Onze visie gaat er vanuit dat accommodaties het beste bij de sfeer van de buurt aansluiten door die buurt een flinke invloed te geven op zowel het uiterlijk van, als het reilen en zeilen binnen, de accommodatie. In onze visie is een zo divers mogelijk gebruik van de accommodatie op een en hetzelfde tijdstip van groot belang. Zo treffen initiatieven en groepen van verschillend pluimage elkaar als vanzelf in de accommodatie. Kennen en gekend worden van buurtbewoners onder elkaar en het faciliteren van netwerkvorming of –uitbreiding zijn daarin een belangrijke focus. Omdat groepen nogal eens de neiging hebben om ruimtes te claimen of een “eigen” accommodatie nastreven, is het huisvesten van allerlei verschillende initiatieven van de civil society geen sinecure. Belangen kunnen enorm verschillen en mensen zijn niet altijd geneigd constructief met elkaars belangen om te gaan. In onze visie is het sociaal beheer van welzijnsaccommodaties bij uitstek een agogisch beroep. Exclusieve claims worden niet getolereerd. Door gebruikersgroepen zoveel als mogelijk te mixen in de accommodatie, worden conflicten zichtbaar en is iedereen er bij gebaat mee te werken aan een oplossing. Wij(K)&Co zet in op het vormen en trainen van accommodatiegebonden mediationteams van vrijwilligers die kunnen bemiddelen in conflicten omtrent ruimtegebruik.
17
1.3.2 De positie van het sociaal beheer binnen het geheel aan voorzieningen in de wijk Om alle typen buurtbewoners te binden aan de accommodatie, vindt Wij(K)&Co het belangrijk om kansrijke burgers de mogelijkheid te bieden om activiteiten in de accommodatie te ontplooien op basis van wederkerigheid. Dit geldt ook voor ZZP‟ers die ruimte zoeken voor de uitvoering van hun eigen (commerciële) training. Wederkerigheid wordt vormgegeven langs de kwaliteiten van de betrokken buurtbewoners of ZZP‟er, die gekoppeld worden aan mensen die een tekort hebben op die kwaliteiten of kinderen die activiteiten wensen die de ZZP‟er organiseert en (gratis) aanbiedt. 1.3.3 “Vernieuwend welzijn” en “ Meedoen naar vermogen” Het sociaal beheer is bij uitstek een werksoort die mogelijkheden biedt tot maatschappelijke participatie gericht op het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt. Dit geldt eveneens voor speeltuinen in het verzorgingsgebied. De sociaal beheerder heeft, samen met de sociaal makelaar en de sociaal kindermakelaar, in onze visie een grote rol in het vormgeven en organiseren van social return. Ook hier is aandacht voor de kennis, kaders en randvoorwaarden die nodig zijn om traditionele vrijwilligers en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en/of een (psychiatrische) beperking noodzakelijk. Binnen het sociaal beheer is vooral de sociale veiligheid van bezoekers, vrijwilligers en maatschappelijk participanten van belang. Sociaal beheerders zijn belast met het organiseren van de hiervoor benodigde deskundigheid en het bieden van ondersteuning en begeleiding in de praktische werkzaamheden van alledag in de accommodaties. Uitgangspunt is dat iedereen die dat wil, mee kan doen in het sociaal beheer van accommodaties en speeltuinen. 1.3.4 Problematiek en kansen in het verzorgingsgebied Voor een uitgebreide beschrijving van de wijk, verwijzen wij naar paragraaf 1.1.4. Hier beperken wij ons tot de kansen en problemen die expliciet aandachtspunten vormen voor de sociaal beheerder.
Noordoost 1. 2. 3. 4. 5.
Vreedzame wijk Inzet van de kracht van de buurtbewoners Contact tussen buurtbewoners Betrekken van de jeugd Voorzieningen
Overvecht 1. 2. 3. 4. 5.
Vreedzame wijk Aanzet tot participatie/terugdringen eenzaamheid Toeleiding naar werk door betrekken van kansarmen Betrekken wijkondernemers Doorstroom naar sport
1.4 Aansluiting op door de gemeente geformuleerde doelstellingen, verwachtingen en kaders Zoals u reeds eerder in dit hoofdstuk heeft kunnen lezen, sluit Wij(K)&Co in haar visie in grote lijnen aan bij de visie van de gemeente op vernieuwend welzijn en sociaal makelaarschap. Ook in de beschrijving van onze aanpak zult u zien dat de door de gemeente geformuleerde maatschappelijke effecten, effectdoelstellingen, prestatiedoelstellingen, verwachtingen en kaders zoals omschreven in hoofdstuk 3 van de subsidieuitvraag, veelvuldig zijn gebruikt in het schrijven van deze aanvraag. Uw wensen lopen als rode draad door het geheel van dit document heen en vormen de kapstok, de verschillende onderdelen van de aanpak en samenwerking zijn de jassen.
18
1.5 Visie op de samenhang tussen de drie onderdelen van het sociaal makelaarschap Of het nu gaat om initiatieven gericht op het samen wonen en samenleven in de wijk, activiteiten voor kinderen of het sociaal beheer van welzijnsaccommodaties, in principe zijn alle medewerkers binnen het sociaal makelaarschap bezig met het stimuleren, activeren en verbinden van buurtbewoners van alle leeftijden in de buurt. De een is iets meer gericht op volwassenen, de ander op kinderen en de derde op een goed gebruik van de accommodaties. Vreedzaam Werken is speerpunt binnen de gehele aanpak van Wij(K)&Co van het sociaal makelaarschap, aansluitend bij de Vreedzame Wijk en de Vreedzame School. Aandacht voor de plek van vrijwilligers, maatschappelijke participatie, krachtbronnen en de (pedagogische) civil society is voor al onze medewerkers prioriteit. Zij maken ook allemaal gebruik van dezelfde werkwijze (op hoofdlijnen), basisdiensten en uitgangspunten en bezitten overwegend dezelfde type competenties. Naar vakgebied worden deze meer of minder specifiek ingevuld. Het Vreedzaam Werken wordt binnen het sociaal makelaarschap consequent uitgedragen. De komende jaren ligt de uitdaging erin deze wijze van denken en doen consequent op straat, thuis en op school verder uit te dragen en toe te passen. De makelaars vormen daarbij een zeer belangrijke schakel. De sociaal makelaar, sociaal kindermakelaar en sociaal beheerder werken intensief samen in het faciliteren van een brede en integrale werkwijze op buurtniveau. Waar kinderen worden ondersteund bij het vreedzaam werken, zullen ouders nauw bij betrokken worden bij het organiseren van activiteiten en het uitvoeren van onder andere beheerderstaken in de speeltuin. Ook zijn de sociaal makelaars betrokken bij innovatieve activiteiten, zoals het combineren van activiteiten tussen kinderen en senioren uit de wijk en het toepassen van nieuwe media voor het terugbrengen van laaggeletterdheid.
19
Hoofdstuk 2 Aanpak, werkwijze en activiteiten 2.1. Inleiding en leeswijzer In dit hoofdstuk tweede besteden we aandacht aan de effectieve en innovatieve aanpak die Wij(K)&Co voorstaat met betrekking tot de sociaal makelaars, de sociaal kindermakelaars en de sociaal beheerders. Deze drie onderdelen zijn met elkaar verbonden en hebben gezamenlijke tot doel de civil society te versterken. Buurtbewoners nemen het initiatief en met de inzet van sociaal makelaars en accommodaties wordt dit ondersteund. Er wordt een beroep gedaan op het zelforganiserend vermogen van buurtbewoners. Als eerste zetten we de doelen en beoogde resultaten van de aanpak op een rij. Vervolgens is er aandacht voor de aanpak, werkwijze en activiteiten. Paragraaf 2 geeft zowel inzicht in de gedeelde elementen van de aanpak, als in de specifieke aanpak per onderdeel van het sociaal makelaarschap. Het verbinden van professionele aan vrijwillige inzet vormt het thema van paragraaf 3, waarna we in paragraaf 4 aandacht besteden aan innovatie van de activiteiten door de inzet van horizontale verantwoording. Deskundigheidsbevordering komt aan bod in paragraaf 5, gevolgd door paragraaf 6 over de borging en continuering van de opgebouwde netwerken, ervaringen en expertise. Dit deel van de subsidieaanvraag sluiten we af met paragraaf 7 over diversiteit. 2.2 Doelen en beoogde resultaten Wanneer u als gemeente besluit het sociaal makelaarschap in Noordoost en Overvecht aan Wij(K)&Co te gunnen, zetten wij vanaf januari 2013 tot twee maanden na aanvang van de opdracht een kwartiermaker in. Deze maakt kennis met betrokkenen vanuit de gemeente, samenwerkingspartners, de huidige aanbieders en natuurlijk buurtbewoners. De kwartiermaker zorgt ervoor dat de werkzaamheden voor de startfase op uitvoeringsniveau zijn uitgewerkt voor aanvang van de dienstverlening. Op die manier kunnen de medewerkers vanaf 1 augustus 2013 vol aan de slag. Uitgangspunt voor een kwalitatief goede start van het sociaal makelaarschap vormt een breed participatietraject bij aanvang van de dienstverlening. Voor alle drie de onderdelen starten we met een breed kwalitatief onderzoek, waarin eerder beleidsonderzoek gekoppeld wordt aan de mening van buurtbewoners, kinderen, ambtenaren en stakeholders. Uit het participatietraject vloeien vijf documenten voort: Buurtbewonersvisie Noordoost en Overvecht Kindervisie Noordoost en Overvecht Accommodatieanalyses voor iedere welzijnsaccommodatie in Noordoost en Overvecht Beleidsplan sociaal makelaarschap 2014-2017 Werkplan sociaal makelaarschap 2014 Om de civil society te versterken richt de aanpak zich op het verbinden van overschot aan tekort. Dat wil zeggen dat in de buurten met veel voorstand krachtbronnen geworven worden om in te zetten in de buurten met veel achterstand. Om te bepalen welke inzet waar plaatsvindt gebruiken we statistisch materiaal, observatie vanuit de professionals en de burgerschapsstijlen. Gecombineerd geven deze gegevens inzicht in de manier waarop mensen voor wat benaderd kunnen en willen worden. Aan de werkers de taak om vanuit een generalistische werkwijze de vraag te achterhalen en deze te verbinden aan passend (liefst informeel) aanbod. We gaan hierbij niet alleen uit van bestaand aanbod maar ook van eventueel op maat te ontwikkelen aanbod, met een nadruk op stimuleren, verbinden en mobiliseren. Onze aanpak bestaat uit de inzet van vijf flexibele basisdiensten, aangevuld met beelddiensten en themagerichte maatdiensten binnen iedere basisdienst. Basisdiensten zijn: Signaleren en eropaf! (van zowel tekorten/kwetsbaren als overschotten/krachtbronnen) Stimuleren en activeren (gericht op tekorten/kwetsbaren)
20
Mobiliseren (gericht op overschotten/krachtbronnen) Verbinden (van overschot en tekort) Ondersteunen en faciliteren (van buurtbewonersinitiatieven en/of informele hulp)
Voor een gedetailleerde omschrijving van de dienstverlening van Wij(K)&Co maken we gebruik van een dienstenboek waarin maatschappelijk effect gekoppeld wordt aan ondermeer prestatiedoelstellingen, beoogde resultaten, output en kosten. We kiezen voor een positionering van de sociaal makelaar nauw aansluitend bij het Buurtteam, omdat deze een rol heeft in het signaleren van problemen en kansen en het toeleiden van buurtbewoners richting de buurtteams Jeugd en Kwetsbaren. In de visie van Wij(K)&Co vormt de buurtbewoner het middelpunt met daaromheen de eerste lijn, het buurtteam en de tweede lijn. Zo hebben de buurtteams voeling met de wijk en voeding vanuit de wijk. Het buurtteam vormt voor buurtbewoners en professionals ten slotte de dichtstbijzijnde en op termijn enige toegang tot de tweede lijn. Als buurtbewoners zich niet veilig voelen of niet van het bestaan van het buurtteam weten, is die werkwijze niet goed uitvoerbaar. De sociaal makelaar richt zich op het verbinden van vragen, behoeften en problemen van buurtbewoners aan de buurtteams enerzijds, en aan het verbinden van de buurtteams met andere structuren in de wijk (straten/buurten/onderwijs et cetera) anderzijds. Zo leren de buurtteams de buurt steeds beter kennen en worden zij ook gekend door de buurt, haar buurtbewoners en professionals. Op hoofdlijnen zijn de competenties van de sociaal makelaar, de kinder sociaal makelaar en de sociaal beheerder gelijk, de richting of het doel van de inzet verschilt echter wel van elkaar op onderdelen. Het maatschappelijk effect wat we willen bereiken met de inzet van de sociaal makelaars is: Leefbare en levendige wijken, waar buurtbewoners zelfredzaam zijn, minder overlast en minder sociaal isolement ervaren, en kinderen beter kunnen opgroeien. Veel partijen leveren hier een bijdrage aan denk bijvoorbeeld aan sport, welzijn, cultuur et cetera. De bijdrage van sociaal makelaarschap aan het maatschappelijk effect richt zich op: Zichtbaar maken van bestaande netwerken. Versterken van kwaliteit van netwerken. Maximaal benutten van het potentieel sociaal kapitaal zodat netwerken groter worden, frequenter actief zijn en indien nodig om hiaten op te vullen. Zichtbaar maken van sociale verbanden en de hiaten die er zijn rondom kinderen in de buurt. Versterken van sociale verbanden rondom kinderen in de buurt en het betrekken van ouders. Maximaal benutten van (potentieel) sociaal kapitaal in de leefomgeving van kinderen en meer activiteiten met kinderen organiseren. Organiseren van sociaal beheer van accommodaties. Prestaties liggen op drie niveaus: Leefbare en levendige wijken, waar buurtbewoners zelfredzaam zijn, minder overlast en sociaal isolement zijn, en kinderen beter kunnen opgroeien. Een sterke civil society die hieraan een belangrijke bijdrage levert. Hierin zijn buurtbewoners betrokken bij de buurt en bij de kinderen in de buurt, en lossen buurtbewoners zelf problemen op. De sociaal makelaar, sociaal kindermakelaar en sociaal beheerder verrichten activiteiten om buurtbewoners hierin te ondersteunen en de civil society te versterken. 2.2.1. Effectindicatoren Om de civil society te versterken zijn een drietal effecten noodzakelijk: Inwoners voelen zich meer betrokken en verantwoordelijk
21
Utrechters voelen zich meer betrokken bij elkaar en de buurt en dragen daar actief verantwoordelijkheid voor. Zij nemen initiatieven om de buurt leefbaar en levendig te maken en lossen waar nodig problemen op. Ouders, opvoeders, buurtgenoten en kinderen voelen zich meer betrokken en verantwoordelijk voor de leefomgeving van het kind.
Het organiseren van meer duurzame betrokkenheid van buurtbewoners die zelf verantwoordelijkheid nemen en voelen voor hun (sociale) leefomgeving, vraagt een intrinsieke betrokkenheid van de sociaal makelaars van Wij(K)&Co. Die betrokkenheid uit zich in presentie, kennis van buurtbewoners en buurt, generalistische competenties op het gebied van achterhalen van problemen en kansen en het bieden van ondersteuning daarop. Ook vraagt dit het zichtbaar maken van netwerken, hiaten hierin onderkennen, het uitbreiden van netwerken en het bouwen aan nieuwe netwerken. Zo ook rondom kinderen in de buurt. Het versterken van sociale verbanden in de buurt rondom kinderen is hierin essentieel. Wij(K)&Co beoogt zichtbare resultaten binnen vijf pijlers, om de betrokkenheid van buurtbewoners in Noordoost en Overvecht bij elkaar en bij de buurt, te vergroten. Waar wordt gesproken over buurtbewoners, worden ook kinderen aangesproken. 1.
Kansen en problemen zijn gesignaleerd en verkend De behoeften van buurtbewoners zijn bekend bij de sociaal makelaars. De leefomgeving van buurtbewoners is bekend bij, en wordt begrepen door de sociaal makelaar. De omgangsvormen van de lokale bevolking zijn bekend bij de sociaal makelaars en hij/zij kan hiermee overweg. Talenten en krachten van krachtige buurtbewoners zijn in beeld Kansen in de wijk zijn herkend en waar mogelijk met buurtbewoners geplukt Ondernemers en bedrijven zijn bekend met de behoeften van de buurt Formele en informele netwerken zijn geïdentificeerd en de sociaal makelaar heeft toegang tot en contact met deze netwerken
2.
Kwetsbare buurtbewoners zijn gestimuleerd hun problemen samen bij de hand te pakken. Problemen en behoeften van individuele kwetsbare buurtbewoners zijn in kaart gebracht. Doelen en behoeften van kwetsbare buurtbewoners zijn in beeld gebracht en vastgelegd Kwetsbare buurtbewoners kennen de (on)mogelijkheden van formele voorzieningen (Kwetsbare) buurtbewoners durven hulp te vragen Kennis van formele instituties is vergroot
3.
Krachtige buurtbewoners zijn gemobiliseerd om hun kennis en ondersteuning in te zetten ten behoeve van meer kwetsbare buurtbewoners. Succesvolle buurtbewoners durven hulp te bieden en te organiseren Ondernemers tonen hun maatschappelijke betrokkenheid door het bieden van hulp, ondersteuning, faciliteiten, netwerk, expertise en investeringsmogelijkheden Succesvolle buurtbewoners maken hun (in)formele netwerken toegankelijk voor kwetsbare buurtbewoners
4.
Er zijn verbindingsrelaties gelegd tussen buurtbewoners die te maken hebben met tekorten, en buurtbewoners die te maken hebben met overschotten. Kwetsbare buurtbewoners beschikken over steun- en leuncontact in eigen straat, buurt of wijk Kwetsbare buurtbewoners gaan drempels over naar (in)formele netwerken
22
Kwetsbare buurtbewoners maken optimaal gebruik van de kracht van (in)formele voorzieningen, (vrijwilligers)organisaties en maatschappelijk betrokken ondernemers Kwetsbare buurtbewoners hebben een sterker sociaal netwerk in de buurt Kwetsbare buurtbewoners beschikken over positieve rolmodellen en mentoren in de aanpak van hun problematiek Succesvolle buurtbewoners maken hun (in)formele netwerken toegankelijk voor kwetsbare buurtbewoners Succesvolle buurtbewoners stellen hun kennis ter beschikking aan mensen met problemen (in)formele netwerken zijn verbonden rondom gezamenlijke thema‟s en doelen Netwerken, groepen en vrijwilligersorganisaties trekken samen op richting formele instituties waar gedeelde belangen bestaan Buurtbewoners kunnen de sociaal makelaar aanspreken, ook virtueel (via social media et cetera) Vraag en aanbod worden gekoppeld Buurtbewoners met een afstand tot de arbeidsmarkt, zijn verleid hun competenties in te zetten in de wijk en ervaring en netwerk op te doen. Kennis van formele instituties is vergroot 5.
Buurtbewonersgroepen en netwerken zijn ondersteund en versterkt. De ondersteuningsvraag van alle actieve buurtbewonersgroepen Noordoost en Overvecht is in beeld De wederkerigheidmogelijkheden van groepen en vrijwilligersorganisaties zijn in beeld Groepen, netwerken en vrijwilligersorganisaties zien nut en noodzaak van contact en samenwerking met andere groepen Buurtbewonersgroepen, (organische) –netwerken en vrijwilligersorganisaties delen kennis, kunde en contacten, ten behoeve van hun eigen kracht en die van kwetsbare buurtbewoners.
2.2.2.Doelgroepen Wij(K)&Co richt zich in haar aanpak in principe op álle burgers die in het verzorgingsgebied wonen en/of werken. We splitsen deze grote groep uit naar onderstaande doelgroepen:
Kwetsbare buurtbewoners in Noordoost en Overvecht Krachtige buurtbewoners in Noordoost en Overvecht Ondernemers en bedrijven in Noordoost en Overvecht
Meer specifiek voor het sociaal kindermakelaarschap:
Opvoeders van kinderen van 0-4 jaar in Noordoost en Overvecht Kinderen van 4-11 jaar in Noordoost en Overvecht Jeugd van 4-17 jaar in Noordoost en Overvecht Krachtbronnen (volwassenen, ouderen, ondernemers, bedrijven, sportverenigingen, et cetera)
2.3. Aanpak, werkwijze en activiteiten Wij(K)&Co staat een aanpak voor die rust op vijf clusters van diensten in de wijk, die zowel door de sociaal makelaar, de sociaal kindermakelaar als de sociaal beheerder worden ingezet. Hierbij geldt dat de specifieke competenties, expertise en samenwerkingsverbanden van de betreffende professionals leidend zijn voor de wijze waarop zij de diensten inzetten en de diensten bijdragen aan het behalen van de prestatiedoelstellingen zoals beschreven in hoofdstuk 3 van de subsidieuitvraag. Het zwaartepunt ligt natuurlijk bij de aanpak zelf, die middels de inzet van vijf basisdiensten wordt omschreven in de volgende paragraaf.
23
Vanzelfsprekend participeert Wij(K)&Co bij gunning van de opdracht in het sociaal laboratorium waarbij de gemeente samen met Hogeschool en Universiteit invulling geeft aan horizontale verantwoording en monitoring.
2.3.1. Aanpak: Dienstenclusters sociaal makelaarschap De aanpak binnen deze offerte is zoals eerder gezegd, gestoeld op vijf clusters van diensten. Ieder cluster bestaat uit een set basisdiensten die de professionals kunnen inzetten, een gereedschapskist aan themagerichte maatdiensten en eventueel te ontwikkelen diensten op basis van de actuele vraag van buurtbewoners en/of (acute) kansen en problemen die zich gedurende de aanpak aandienen. Niet iedere in ons dienstenboek beschreven basisdienst wordt in elke situatie ingezet, ook hier is de vraag, de kans of het probleem leidend en is de professional in staat om samen met de betrokken buurtbewoners de juiste aanpak af te spreken en in te zetten. Ieder dienstencluster beoogt resultaten van de dienstverlening, die onder de naam van ieder cluster kort zijn weergegeven. Tussen sommige dienstenclusters bestaat overlap in de beoogde resultaten.
Signaleren en Eropaf! De Wijkambities en Wijk Actie Plannen zijn aangevuld met een kwalitatieve inkleuring van betrokken en niet betrokken buurtbewoners Probleemgebieden zijn op wijkniveau in kaart gebracht en/of geactualiseerd Signalen en trends zijn in beeld op basis van de actualiteit Sociale problemen zijn achterhaald Sociale problemen zijn doorgrond
Stimuleren en activeren Participatie en eigen kracht in de samenleving wordt bevorderd en ondersteund De sociale infrastructuur (keten) past zich aan op de problemen en kansen in de buurt De sociaal makelaar staat open voor initiatieven van buurtbewoners Talenten worden aangesproken Actief burgerschap wordt bevorderd Zelfredzaamheid op basis van samenredzaamheid is vergroot Deelname aan het maatschappelijk leven is vergroot Vrijwilligersorganisaties staan open voor mensen met een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt, armoede, onvoldoende zelfredzaamheid en/of sociaal isolement
Mobiliseren Participatie en eigen kracht in de samenleving wordt bevorderd en ondersteund De sociaal makelaar staat open voor initiatieven van buurtbewoners Talenten worden aangesproken Actief burgerschap wordt bevorderd Ondernemers stellen (een deel van) hun expertise, ondersteuning, faciliteiten en middelen ter beschikking van de buurt en/of wijk Vrijwilligersorganisaties staan open voor mensen met een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt, armoede, onvoldoende zelfredzaamheid en/of sociaal isolement
Verbinden Netwerken zijn versterkt of gevormd Zelfredzaamheid op basis van samenredzaamheid is vergroot Er bestaan bruggen tussen groepen Bestaande netwerken zijn versterkt en vernieuwd
24
Ondersteunen en faciliteren De sociale infrastructuur (keten) past zich aan op de problemen en kansen in de buurt Netwerken zijn versterkt of gevormd Zelfredzaamheid op basis van samenredzaamheid is vergroot Deelname aan het maatschappelijk leven is vergroot Zelfredzaamheid van buurtbewonersgroepen is vergroot Bestaande netwerken zijn versterkt en vernieuwd
De aanpak op de dienstverlening sociaal makelaarschap, rust op vijf basisdiensten, die ieder vanuit een eigen vertrekpunt bijdragen aan het behalen van de door de gemeente Utrecht geformuleerde maatschappelijke effecten en prestatiedoelstellingen. Deze basisdiensten zijn op uitvoeringsniveau beschreven in ons Voorbeeld-Dienstenboek Sociaal Makelaarschap. Aan het eind van deze paragraaf vindt u een dienstenkaart als voorbeeld. Daarnaast worden door de gehele aanvraag heen voorbeelden van themagerichte maatdiensten beschreven, die binnen de basisdiensten kunnen worden ingezet. Voor een gedetailleerde beschrijving van al onze basisdiensten, verwijzen we naar het Voorbeeld-Dienstenboek in de bijlage. a. Signaleren en eropaf! Buurtbewoners worden zowel individueel als groepsgericht actief en outreachend benaderd op straat, de supermarkt, aan huis of via social media door sociaal makelaars met HBO-niveau. Onze professionals opereren als zelfstandige generalisten. Dat moet ook, want zij moeten in staat zijn buurtbewoners aan elkaar te verbinden als (informele en formele) „krachtbronnen‟ (zoals mentoren en stagebedrijven). Deze aanpak impliceert dat zij met buurtbewoners van verschillende leeftijden, culturele achtergronden en sociaal economische status kunnen werken binnen leef- en systeemwereld, problemen en kansen signaleren en deze bovendien om kunnen zetten in een aanpak op maat die leidt tot actieve en betrokken buurtbewoners die gezamenlijk vormgeven aan een stevige civil society in de wijk. Op basis van (gebiedsgerichte) observaties en signalen leggen we contact met buurtbewoners waarvan we vermoeden dat zij te maken hebben met individuele en/of gezinsproblematiek. Dergelijke signalen kunnen zowel via netwerkpartners in het Buurtteam bij ons terecht komen als via eigen observaties of melding vanuit de directe omgeving. De sociaal makelaar stapt actief op deze signalen af en probeert vanuit het perspectief van de buurtbewoner(s) zelf vertrouwen te winnen en een probleem- en kanseninventarisatie te maken. We bouwen aan duurzame relaties binnen heldere (pedagogische) kaders. b.
Stimuleren en activeren
Vanuit het perspectief van talentontwikkeling en “eigen belang/persoonlijk gewin” worden kwetsbare buurtbewoners gestimuleerd (weer) deel te (blijven) nemen aan samenleving door hen over hun vraagverlegenheid heen te helpen en tegelijk hun kansen in kaart te brengen. We koppelen deelname en oprecht committment aan incentives (zoals de mogelijkheid om zelf activiteiten te organiseren, ondersteuning bij het vinden van aansluiting bij de arbeidsmarkt, een materiële bijdrage aan het verwezenlijken van dromen en potenties). c.
Mobiliseren
Het mobiliseren van formele en informele krachtbronnen die kwetsbare buurtbewoners kunnen ondersteunen in het oplossen van hun problemen of het ontwikkelen van hun talenten op het gebied van bijvoorbeeld soft skills, arbeidsloopbaan en actief burgerschap, is een belangrijk onderdeel van de werkwijze van Wij(K)&Co. Door in de volle breedte van de wijksamenleving te zoeken naar krachtbronnen (zogenaamde “sterke en krachtige” buurtbewoners) die iets kunnen en willen betekenen in de civil society, boren we een veelzijdig en krachtig netwerk rond de activering, hulp en informele zorg van kwetsbare buurtbewoners op.
25
d. Verbinden Op basis van de probleem- , talent- en vraaginventarisatie van buurtbewoners, gekoppeld aan de verzamelde krachtbronnen, leggen we doelgerichte, duurzame en maatgerichte verbindingen tussen kwetsbare buurtbewoners en krachtbronnen (zowel formeel als informeel). Afspraken en voortgang van de activiteiten die binnen de verbindingsrelaties worden ondernomen, worden vastgelegd in het Verbindingsportfolio van de kwetsbare buurtbewoner(s). e. Ondersteunen en faciliteren Wij(K)&Co biedt ondersteuning en faciliteiten aan buurtbewonersgroepen, -initiatieven, netwerken en vrijwilligersorganisatie die daar behoefte aan hebben en hiervoor in aanmerking komen. Om de mate waarin groepen in aanmerking komen voor ondersteuning en faciliteiten maken we een inventarisatie op basis van participatieniveau, mate van zelfredzaamheid, mate van individuele problematiek van de groepsleden en/of mogelijkheden tot de inzet wederkerigheid vanuit de betrokken groep binnen de (pedagogische) civil society. Ook bieden de sociaal makelaars van Wij(K)&Co binnen deze dienst ondersteuning gericht op de veranderingen waarmee groepen, initiatieven en netwerken te maken krijgen in het kader van Vernieuwend Welzijn. Voorbeeld: Dienstenkaart Signaleren en Eropaf
Naam basisdienst:
Signaleren en Eropaf
Doelgroepen:
Kwetsbare bewoners(groepen) die te kampen hebben met de negatieve gevolgen van armoede, onvoldoende deelname aan het maatschappelijk leven, onvoldoende zelfredzaamheid en/of sociaal isolement. Succesvolle bewoners(groepen) die over energie, hulpkracht, expertise, middelen en/of overschotten beschikken die zij in willen ze ten behoeve van kwetsbare bewoners. Vrijwilligersorganisaties die zich richten op het ondersteunen en versterken van kwetsbare bewoners. Ondernemers en bedrijven die iets kunnen en willen betekenen voor de bewoners, zowel als het gaat om het faciliteren van groepe om het opheffen of verkleinen van tekorten van kwetsbare bewoners.
Doelstelling:
De sociaal makelaar is bekend met de behoeften van bewoners, kent hun leefomgeving, kan omgaan met de lokale bevolking en h de ondersteuningsvraag van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in beeld. Problemen, behoeften en doelen van individuele kwetsbare bewoners zijn achterhaald Talenten en krachten van krachtige bewoners zijn in beeld, kansen in de wijk zijn herkend en waar mogelijk met bewoners geplukt. Ondernemers en bedrijven zijn bekend met de behoeften van de buurt Formele en informele netwerken zijn geïdentificeerd en het sociaal werk heeft toegang tot en contact met deze netwerken De ondersteuningsvraag en wederkerigheidsmogelijkheden van alle actieve bewonersgroepen en vrijwilligersorganisaties zijn in be Actieve bewonersgroepen en vrijwilligersorganisaties zijn op de hoogte van de nieuwe rol en positie van het sociaal werk
Definitie basisdienst:
Leveringsvoorwaarden:
Dit bereiken wij ondermeer door de inzet van verschillende deeldiensten: 1. Outreachende contactlegging 2. Signalering op straat- en buurtniveau 3. 30 straatinterviews per wijk 4. 10 interviews met sleutelfiguren per wijk 5. Conferentie bewoners en professionals op wijkniveau 6. Integrale intake kwetsbare bewoners 7. Agendering signalen en problemen van bewoners bij buurtteam en aanbieder Informatievoorziening en Clientondersteuning 8. Signalering talent en kracht op straat- en buurtniveau 9. Signalering kansen op buurt- en wijkniveau 10. Integrale intake bestaande bewonersgroepen en -netwerken 11. Signalering en contactlegging (in)formele netwerken 12. Informatie over veranderopgave van het sociaal werk aan actieve groepen en vrijwilligersorganisaties 13. Themagerichte maatdienst(en) uit de gereedschapskist van de sociaal werker
In 2013 ligt er op basis van de deeldiensten 1 tot en met 5 een vijftal documenten waarin de mening van bewoner (kinderen en gebruikers van accommodaties) ten aanzien van de wijk en haar vragen, behoeften, problemen en kan expliciet naar voren komt, inclusief fotoverslag. Werkplan van het sociaal makelaarschap voor 2014. Problemen- en Kansenkaart van de buurten en/of wijken. Bestand van bewoners(groepen) waarmee een integrale intake is gehouden, op het niveau van de ondersteuningsvraag, wederkerigheidsmogelijkheden en gemaakte afspraken tussen Wij(K)&Co en betrokkenen.
26
2.3.2. Werkwijze In deze paragraaf beschrijven we de werkwijze die Wij(K)&Co binnen het integrale sociaal makelaarschap voorstaat. We beschrijven: De rol die Sociaal Makelaars, Kinder Sociaal Makelaar en Sociaal Beheerders hebben binnen onze werkwijze. De samenstelling, het belang en de rol van de alliantie die Wij(K)&Co in Noordoost en Overvecht aangaat voor de integrale dienstverlening binnen het sociaal makelaarschap. Onze conclusie die staaft waarom wij door het maken van scherpe keuzes in staat zijn om kwalitatief sociaal makelaarschap te leveren in Utrecht Noordoost en Overvecht. 2.3.3. Rol Sociaal Makelaars, Sociaal Kindermakelaars en Sociaal Beheerders Een op samenredzaamheid gerichte aanpak zoals hiervoor geschetst, kan niet zonder de inzet van bevlogen sociaal makelaars die over voldoende expertise beschikken om duurzame relaties met verschillende typen buurtbewoners en krachtbronnen in de wijken en buurten aan te gaan, hier kansen uit te genereren en die samen met buurtbewoners te verzilveren. De sociaal makelaars van Wij(K)&Co: zijn getraind en vaardig in het signaleren van problemen en kansen van individuele en groepen buurtbewoners; analyseren de situatie door systematische observatie, informele gespreken met buurtbewoners en andere betrokkenen; leggen en onderhouden laagdrempelig contact met jongere, volwassen en oudere buurtbewoners en ondernemers; benaderen buurtbewoners vindplaatsgericht en in hun eigen “taalgebruik”, waarbij gelijkwaardigheid en empathie centraal staat in de contacten met buurtbewoners; hebben geen negen tot vijf mentaliteit, maar bevinden zich vooral op straat, in winkelcentra en ontmoetingsplekken wanneer buurtbewoners daar ook te vinden zijn. De nadruk ligt op tijdstippen waarop buurtbewoners dienstverlening wensen en kunnen gebruiken. Dat wil zeggen dat de tijdstippen waarop inzet geleverd wordt per buurt kan verschillen aan de hand van de specifieke kansen en problemen. Zo vraagt een buurt met veel werklozen om een ander ritme dan een wijk waar vooral tweeverdieners wonen. sluiten aan bij de vraag van buurtbewoners, de actualiteit en aansprekende werkvormen in het ontwikkelen en uitvoeren van activiteiten, praktische dienstverlening en voorlichting; zoeken continu naar mogelijkheden om zowel formele als informele krachtbronnen te mobiliseren en aan zich te binden om duurzame verbindingen met (kwetsbare) buurtbewoners aan te gaan gericht op verbetering van de eigen leefsituatie of die van de buurt of straat als geheel. Hierbij ligt een nadrukkelijke focus op de doelstelling school, stage, werk en/of zorg, we maken echter ook gebruik van talenten en wensen van buurtbewoners als middel tot participatie; activeren buurtbewoners door het leggen van duurzame verbindingen tussen kwetsbare buurtbewoners onderling, tussen kwetsbare buurtbewoners en (informele) krachtbronnen en tussen kwetsbare buurtbewoners en systeemwereld. Zij verbinden op basis van aanwezige talenten en gedeelde interesses en/of belangen. De sociaal makelaar ondersteunt zowel de (kwetsbare) buurtbewoners als de betrokken (informele) krachtbron(nen) praktisch, faciliterend en inhoudelijk in hun resultaatgerichte verbindingsrelatie. delen signalen en informatie met netwerkpartners en dragen door hun participatie in deze netwerken bij aan een sluitende aanpak op het terrein van het tegengaan en voorkomen van multiproblematiek, jeugdproblematiek, armoedeproblematiek en het bevorderen van de leefbaarheid en sociale cohesie op wijk-, buurt- en straatniveau.
27
leiden toe, verwijzen door en dragen over wanneer dit zinvol, wenselijk of noodzakelijk is. Hiervoor is een sterke samenhang met de inzet op de uitvraag “Informatievoorziening en Cliëntondersteuning” van cruciaal belang. Dit kwam reeds naar voren in onze algemene inleiding, maar ook in paragraaf 3.5 schenken we hier kort aandacht aan. De sociaal makelaars dragen zowel bij individuele toeleiding als bij de koppeling van groepen en/of netwerken zorg voor een warme toeleiding en overdracht.
2.3.4. Meerwaarde: alliantiepartners Al Amal, Careyn en Zandbergen Wij(K)&Co ziet een grote meerwaarde van de intensieve samenwerking binnen het sociaal makelaarschap tussen Al Amal, Careyn en Zandbergen Jeugd en Opvoedhulp, die wij in het kader van de aanvraag Sociaal Makelaarschap Noordoost en Overvecht zijn aangegaan. Die samenwerking heeft als meerwaarde dat professionele inzet wordt gecombineerd met vrijwillige inzet in het welzijnswerk. Buurtbewoners van alle leeftijden vormen doelgroep van onze aanpak, of het nu gaat om kwetsbare ouderen of jeugd en ouders die opvoedhulp nodig hebben. De focus ligt op het bevorderen van de zelfredzaamheid, samenredzaamheid, (maatschappelijke) participatie en talentontwikkeling voor alle buurtbewoners. Expertise wordt gedeeld, ook op het gebied van individuele hulp en ondersteuning en collectieve programma's. Wij vinden het belangrijk dat alle Utrechters volwaardig meedoen aan de samenleving. Dat geldt voor volwassenen, ouderen, kinderen, Utrechters met een andere culturele achtergrond en mensen met een beperking. Maatschappelijke drempels moeten worden geslecht. Onderstaand lichten wij het belang en de rol van de individuele samenwerkingspartners binnen Wij(K)&Co, kort toe. Al Amal Al Amal werkt vooral proactief en preventief. Door de inzet van vertrouwenspersonen (sleutelfiguren) in de wijk en de sterke vertrouwensband die ze heeft opgebouwd binnen vooral de Marokkaans Nederlandse gemeenschap maar ook steeds meer de Turkse gemeenschap, vervult Al Amal een brugfunctie tussen diverse bevolkingsgroepen en instanties. Al Amal is blijvend aanspreekbaar voor zowel haar doelgroep als de diverse instanties om haar heen. Al Amal werkt samen met de politie, jeugdzorg, GG&GD en andere partners op het gebied van veiligheid en hulpverlening. Al Amal is in 10 jaar uitgegroeid tot een actieve organisatie met 22 medewerkers, tientallen vrijwilligers en een doelgroep van meer dan duizend vrouwen. Sinds 2008 is Al Amal in heel Utrecht actief. Het intensieve contact met de doelgroep en het enorme vertrouwen van de doelgroep in Al Amal is het belangrijkste bestaansrecht. Door in deze aanvraag als onderaannemer van Wij(K)&Co te fungeren wordt de verbinding met de doelgroep behouden en de aanpak duurzaam verankerd in het sociaal makelaarschap. De passie van de medewerkers is de sterke kracht van Al Amal, Wij(K)&Co is sterk in het leveren van professioneel welzijnswerk. Door zowel inzet als kennis te delen worden beiden krachten gebundeld en overgedragen. Careyn Careyn is een organisatie met een breed aanbod aan professionele hulp en zorg, die sterk verankerd is in Noordoost en Overvecht en daar herkenbaar present is. Door dit brede aanbod is Careyn goed in staat om ketenhulp en –zorg te leveren, zoals geformuleerd in de visie over Het Dorp, waarbij zorg en hulp dichtbij en integraal worden aangeboden. Grote ervaring heef Careyn ook in de jeugdgezondheidszorg en het maatschappelijk werk. Ook twee disciplines die breed georiënteerd zijn, maar bovenal preventief werken op basis van zo snel mogelijke interventies gericht op herstel. Daarbij wordt altijd ook het sociale netwerk betrokken of ingericht ten behoeve van het individu of zijn/haar gezin. Ten aanzien van het sociaal makelaarschap heeft Careyn ruime ervaring in het verbinden van krachtbronnen en het informele netwerk met tekorten en behoefte aan ondersteuning. Met name de thuisbegeleiders van Careyn zijn daarin de experts. Zij kennen de sociale kaart en de maatschappelijke ontwikkelingen. Om die reden en hun integrale aanpak zijn zij ook vertegenwoordigd in het buurtteam jong in Overvecht. In de samenwerking met de beide onderaannemers ziet Careyn meerwaarde bij de invulling van het sociaal makelaarschap door de werkwijze, de doelgroepen en de specifieke expertise die
28
beiden inbrengen. Daardoor wordt het sociaal makelaarschap verbreed en verdiept in zijn functioneren. Zandbergen Jeugd en opvoedhulp Binnen de aanpak van het sociaal makelaarschap in Noordoost en Overvecht, ligt de bijdrage van Zandbergen met name op het gebied van de Kinder sociaal makelaar en het Sociaal Beheer van welzijnsaccommodaties. Zandbergen brengt, vooruitlopend op de transitie in de jeugdzorg, de e e komende jaren expertise over naar de 0 en 1 lijn (civil society en eerstelijns sociaal werk). Dat wil zeggen dat bijvoorbeeld de Buiten Schoolse Opvang, kinderdagverblijven, onderwijs, sociaal beheerders van speeltuinen, sportverenigingen, vrijwilligers, de jongerenhuiskamer, meidencentra et cetera, deskundigheidsbevordering en intensieve samenwerking kunnen verwachten van Zandbergen ten aanzien van kennis over jeugd en opvoedhulp. Zo zorgen we ervoor dat de ontwikkelingen die verwacht worden binnen het Sociaal (kinder)Makelaarschap en het Sociaal Beheer van welzijnsaccommodaties zo goed mogelijk aansluiten op de voorliggende opdracht na de transitie. Met specialistische kennis sluit Zandbergen nauw aan bij jeugdhulpverlening en het jeugd- en jongerenwerk. Meer specifiek sluit Zandbergen aan en werkt complementair aan de lopende pilots in de wijk (zoals de Buurtteams). Zandbergen breidt pleegzorg de komende jaren uit met gastgezinnen die rondom scholen in de wijk georganiseerd zijn. Hierdoor kunnen kinderen in dezelfde wijk naar school blijven gaan en hun vrijetijdsbesteding en netwerk behouden indien tijdelijke uithuisplaatsing noodzakelijk is 2.3.5 Hoge ambities, beperkte middelen: scherpe keuzes voor een kwalitatieve aanpak Schaarste van middelen en een hoog ambitieniveau nopen tot het maken van scherpe keuzes. Wij(K)&Co ziet dit niet als een belemmering, maar wel als een aanleiding om een integrale aanpak neer te zetten waarin fases, basis- en deeldiensten niet chronologisch achter elkaar worden ingezet, maar integraal onderdeel uitmaken van de werkwijze van onze professionals die hun gereedschap op het goede moment en de juiste plaats weten in te zetten. Daarnaast zorgen we middels de intensieve samenwerking met anderen binnen deze aanpak voor verduurzaming van de interculturele civil society en verbreding van onze dienstverlening, die zo voorsorteert op de transities die ons de komende jaren nog te wachten staan. Met relatief geringe capaciteit zetten we zo in op gerichte preventieve, outreachende dienstverlening aan buurtbewoners van alle leeftijden in Utrecht Noordoost en Overvecht.
2.3.6 Zó draagt onze werkwijze bij aan de prestatiedoelstellingen De gemeente heeft in haar uitvraag voor de sociaal makelaar drie prestatiedoelstellingen geformuleerd: Zichtbaar maken van bestaande netwerken, Versterken van kwalitiet van netwerken Maximaal benutten van het potentieel sociaal kapitaal zodat netwerken groter worden, frequenter actief zijn en indien nodig om hiaten op te vullen. Specifiek voor de sociaal kindermakelaar gelden onderstaande prestatiedoelstellingen: Zichtbaar maken van sociale verbanden en de hiaten die er zijn rondom kinderen in de buurt. Versterken van sociale verbanden rondom kinderen in de buurt en het betrekken van ouders. Maximaal benutten van (potentieel) sociaal kapitaal in de leefomgeving van kinderen en meer activiteiten met kinderen organiseren. Specifiek voor de sociaal beheerder zijn onderstaande prestatiedoelstellingen geformuleerd: In de accommodaties met sociaal beheer voelen mensen zich welkom en gemotiveerd om te participeren in de activiteiten, zelf activiteiten te organiseren of vrijwilliger te worden.
29
In 2017 is het aandeel betrokken buurtbewoners in de welzijnsaccommodaties gestegen ten opzichte van 2013. In de accommodaties met sociaal beheer worden eventuele conflicten tussen verschillende gebruikersgroepen tijdig en in goed overleg opgelost. Middels horizontale verantwoording geven gebruikers aan positief te zijn over de oplossingen. De gebruikers en omwonenden van de accommodaties met sociaal beheer zijn tevreden over de sfeer, de beschikbaarheid en de dienstverlening. Middels horizontale verantwoording geven zij aan dit positief te waarderen. De accommodaties die bestemd zijn voor de ondersteuning van de civil society zijn bekend bij de buurtbewoners van de betreffende buurten en zij weten waarvoor je er terecht kan. In 2013 is de mate van bekendheid gemeten. In 2017 is de bekendheid toegenomen. De bezetting van welzijnsaccommodaties is in 2017 gestegen ten opzichte van 2013. We streven naar een bezetting (exclusief commerciële activiteiten) van tenminste 30 uur per week per accommodatie (in 2011 was gemiddeld 25 uur per week per accommodatie). Afspraken over exacte streefcijfers en registratiemethodiek worden per accommodatie in de subsidiebeschikking gemaakt.
Door de integrale werkwijze die Wij(K)&Co voorstaat middels de inzet van de vijf basisdiensten, themagerichte maatdiensten en op basis van de actuele situatie te ontwikkelen diensten, dragen alle basisdiensten afzonderlijk en in onderlinge samenhang bij aan het behalen van de prestatiedoelstellingen.
“Signaleren en Eropaf!” maakt bestaande netwerken zichtbaar en legt tevens hiaten in de infrastructuur bloot. De inzet van de diensten “Stimuleren en activeren”, “Mobiliseren” en “Verbinden” tot een grotere en bredere benutting van het in de wijken aanwezige sociaal kapitaal. De diensten “Verbinden” en “Ondersteunen en Faciliteren” zorgen voor een verbeterde kwaliteit van de bestaande en nieuw op te zetten netwerken.
Buurtbewoners worden op individueel, groeps- en netwerkniveau met elkaar verbonden op basis van tekort (kwetsbaarheid, kennishiaten, taalachterstand, et cetera) en overschot (netwerk, kennis, competenties, et cetera), op basis van geografische dekking, op basis van gedeelde thematiek of belangen en op basis van hiaten in de sociale infrastructuur. Hierdoor worden netwerken zichtbaar, verbetert de kwaliteit ervan en wordt het aanwezige sociaal kapitaal zoveel als mogelijk benut. Tevens maakt onze werkwijze het mogelijk dat de krachten in het ene deel van het werkgebied worden ingezet op de vragen in het andere deel van het werkgebied, en vice versa. Zo raken ook de buurten en wijken van Noordoost en Overvecht onderling meer bij elkaar betrokken en wordt verantwoordelijkheid voor de civil society gelijkwaardig gedeeld tussen sterke en kwetsbare buurten en wijken.
2.3.7. Activiteiten Wij(K)&Co benadert alle gevraagde dienstverlening in het kader van het Sociaal Makelaarschap integraal en de werkwijze die hiervoor omschreven werd, geldt dan ook zowel voor de Sociaal Makelaars, de sociaal kindermakelaars als de Sociaal Beheerders in Noordoost en Overvecht. Natuurlijk vertonen de accenten tussen de drie disciplines kleine en soms grotere verschillen ten opzichte van elkaar. Hoewel alle functionarissen dus gebruik maken van de vijf omschreven basisdiensten, ziet de invulling/uitwerking van die basisdiensten er niet altijd hetzelfde uit. In deze paragraaf besteden we aandacht aan de belangrijkste verschillen tussen de drie functionarissen binnen de gevraagde dienstverlening in de subsidieuitvraag Sociaal Makelaarschap voor het verzorgingsgebied Noordoost en Overvecht.
30
2.3.8. Sociaal makelaar De sociaal makelaars werken per definitie vraaggericht vanuit het perspectief van de betrokken individuele of groepen buurtbewoners. Dat wil zeggen dat het startpunt van de aanpak altijd gevormd wordt door de expliciete of impliciete vraag van buurtbewoners en als eerste doel heeft om vertrouwen te winnen. Vanuit deze vertrouwensrelatie wordt het zowel mogelijk om de door de betrokkenen zelf als meest belangrijke problemen en kansen te werken, als aan problemen die bijvoorbeeld vanuit het buurtteam of de jeugdzorg zijn gesignaleerd. Wanneer wenselijk of noodzakelijk wordt toegeleid naar individuele en/of specialistische hulp vanuit de infrastructuur rond de Buurtteams en de stedelijke inzet rond “Informatievoorziening en Cliëntondersteuning”. De voorgestelde werkwijze betekent tegelijkertijd dat activiteiten van de sociaal makelaar nauwelijks in een activiteitenprogramma te vatten zijn. Immers, de sociaal makelaar stemt zijn of haar inzet af met de actuele ontwikkelingen in de buurt en de vragen, problemen, wensen en kansen van buurtbewoners. Toch is het, mede door de inzet van de eerder genoemde basisdiensten en themagerichte maatdiensten, mogelijk om iets te zeggen over de inzet van onze professionals. Indien Wij(K)&Co deze opdracht gegund krijgt, vormt stap 1 in de aanpak het samen met buurtbewoners(organisaties), vrijwilligers(organisaties), instanties en ambtenaren maken van een actuele visie op kansen en problemen in de wijk. Op basis hiervan wordt met buurtbewoners en stakeholders ons beleidsplan voor de periode 2014-2017 vastgesteld, waarna we in samenspraak met de gemeente een werkplan voor 2014 afspreken waarin de prestaties voor dat jaar helder en afrekenbaar worden beschreven. Gezamenlijk tikken gemeente en Wij(K)&Co het werkplan af, voordat het in uitvoering gaat per januari 2014. Effectindicatoren op basis waarvan de effectiviteit van onze dienstverlening wordt gemeten, zijn voor de Sociaal Makelaars: 1. Het aandeel buurtbewoners dat zich verantwoordelijk voelt voor de buurt stijgt van 86% in 2011 naar 88 % in 2017. De stijging wordt met name gerealiseerd in wijken die nu onder het stedelijk gemiddelde scoren. 2. Het aandeel inwoners dat actief is in de buurt stijgt van 33% in 2011 naar 36% in 2017. De stijging wordt met name gerealiseerd in wijken die nu onder het stedelijk gemiddelde scoren. 3. De score voor de sociale cohesie in de buurten die onder het stedelijk gemiddelde scoren is in 2017 met 0,2 punt gestegen ten opzichte van 2013 (bijvoorbeeld van 5,9 naar 6,1). Prestatiedoelstellingen Aan de uitvoering van het sociaal makelaarschap heeft de gemeente Utrecht niet alleen effectindicatoren gekoppeld, maar ook prestatiedoelstellingen. De prestatiedoelstellingen zijn erop gericht de civil society te vergroten en te verbreden. Nu is een van de belangrijkste kenmerken van de civil society dat deze door burgers zelf wordt georganiseerd en onderhouden, en niet zozeer door overheid en sociale spelers. Wij(K)&Co is gespecialiseerd in het aanjagen van buurtbetrokkenheid van buurtbewoners in divers samengestelde wijken en buurten. De afgelopen jaren is sterk ingezet op het ontwikkelen van methoden en technieken waarmee burgers in staat worden gesteld om op een bij hen passende manier bij te dragen aan de civil society. WIJ(K)&CO vervult hierbij de rol van initiator, aanjager, facilitator en soms ook organisator van activiteiten. Hierbij is het doel steeds om netwerken aan te boren, te versterken en te binden, maar ook om individuele buurtbewoners aan elkaar te binden die iets voor elkaar kunnen betekenen. Focus van de aanpak die Wij(K)&Co voorstaat, is het verbinden van overschot aan tekort, van kracht aan kwetsbaarheid, van kennis aan hiaat. Krachtbronnen in alle soorten en maten vormen, zoals u eerder heeft kunnen lezen, dan ook de ruggengraat van onze aanpak. Onze sociaal makelaars zetten hun expertise daarom ook niet slechts in achterstandsgebieden in, nadrukkelijk vormen ook voorstandsgebieden focus van onze aanpak. Immers, die krachtbronnen moeten
31
natuurlijk ergens vandaag komen. Het feit dat Utrecht ervoor heeft gekozen om ieder verzorgingsgebied samen te stellen uit zowel aandachtsgebieden als krachtige buurten, sluit dan ook goed aan bij onze visie en werkwijze om de civil society te versterken. Wij(K)&Co gelooft erin dat een sterke(re) verbondenheid tussen verschillende typen buurtbewoners, leidt tot meer “kennen en gekend worden” in de buurt en hiermee een impuls geeft aan de sociale samenhang en algemene leefbaarheid in de wijk. Hoewel voor het schrijven van deze aanvraag gebruik is gemaakt van gegevens over Noordoost en Overvecht en een kwantitatieve analyse dus reeds heeft plaatsgehad, is er nog veel kwalitatieve informatie nodig om te kunnen spreken van een grondige analyse van het werkgebied. Het verdiepen van onze huidige analyses, vormt bij gunning van de opdracht dan ook de eerste stap in onze aanpak. Samen met buurtbewoners en professionals worden de gegevens over de wijk nader bestudeerd en ingekleurd, zodat de inzet van onze sociaal makelaars vooral gericht is op het bestrijden van problemen in het gebied zoals armoede, sociaal isolement, taalachterstanden, laaggeletterdheid en (onvoldoende) maatschappelijke participatie. De resultaten van deze buurtbewonersvisie vormen de basis voor het beleids- en werkplan van Wij(K)&Co. Onderstaand werken wij de door de gemeente geformuleerde prestatiedoelstellingen kort uit, gekoppeld aan de bijbehorende inzet van de sociaal makelaars. Prestatiedoelstellingen gekoppeld aan inzet: 1. Zichtbaar maken van bestaande netwerken en hiaten In wijkscan, -analyse en visie wordt samen met buurtbewoners het huidige sociale klimaat van de wijk in beeld gebracht, met expliciete aandacht voor sociale kansen en problemen in de wijk. Bestaande netwerken worden met buurtbewoners in kaart gebracht en gezamenlijk vellen we een oordeel of de kwantiteit, kwaliteit en thematiek van die netwerken voldoende aansluit bij de kansen en problemen in de wijk. Bestaande netwerken krijgen een kennismakingsgesprek waarin wordt verkend wat de netwerken doen, of zij hier tevreden over zijn, de mate waarin deelnemers denken dat het netwerk voldoende kent en gekend wordt door buurtbewoners binnen de gekozen thematiek, waar verbeterpunten liggen, in welke mate van zelfstandigheid ze opereren en of er ondersteuningsvragen zijn. Eveneens bekijken we of het netwerk een open of gesloten cultuur heeft, of er manieren zijn om ze opener te maken en in hoeverre de deelnemers bereid zijn hun aanbod (meer) aan te laten sluiten op de vraag (tekorten/hiaten/behoeften) van buurtbewoners. De netwerkstructuur wordt zowel door buurtbewoners als professionals geanalyseerd en beoordeeld op kwaliteit, kwantiteit en aansluiting op de ervaren kansen en problemen. Op die manier wordt zowel de zichtbaarheid van de netwerken door buurtbewoners vastgesteld, als door professionals. Ook de hiaten worden op eenzelfde manier zichtbaar gemaakt. Goed functionerende netwerken worden middels voorlichting en activiteiten in samenwerking met de sociaal makelaar meer zichtbaar gemaakt op de geëigende plaatsen (bijvoorbeeld een netwerk rond creatieve oplossingen voor armoedeproblematiek, wordt onder de aandacht gebracht van sociale dienst, voedselbank en kwetsbare buurtbewoners). 2. Verbeteren van de kwaliteit van de netwerken De ondersteuning en facilitering van de sociaal makelaar wordt geleverd op basis van de mate waarin het netwerk bereid is zich open te stellen, de vragen in de wijk centraal te stellen en daadwerkelijk iets te betekenen op de gekozen thematiek. De sociaal makelaar gaat actief op zoek naar ontbrekende kwaliteiten in het netwerk en daagt netwerk en potentiële deelnemers uit om met elkaar samen te werken. Mono-etnische netwerken worden gewaardeerd, maar gestimuleerd om samen te werken met anderen die zich rond dezelfde thema‟s bewegen vanuit een andere cultuur en/of invalshoek.
32
Netwerken worden op basis van hun eigen vraag in contact gebracht met professionals en/of instanties die hen kunnen helpen om beter te functioneren en/of aan te sluiten op bestaande structuren.
3. Meer benutten van potentieel sociaal kapitaal (kwantiteit) Op basis van thematiek brengen we verschillende kleine netwerken samen in grotere netwerken. Individuele en groepen buurtbewoners die zich voor een specifieke problematiek interesseren en willen inzetten, worden in contact gebracht met netwerken die zich hiermee bezighouden. Op basis van outreachende contacten worden potentiële krachtbronnen gemobiliseerd en aangeboord om hun krachten deels ter beschikking te stellen van andere buurtbewoners. Kwetsbare buurtbewoners worden op basis van de kwaliteiten die ze hebben (en die heeft iedereen) aan netwerken gekoppeld waar die kwaliteiten tot hun recht komen en zich verder kunnen ontwikkelen. Wij(K)&Co werkt vraaggestuurd en zet dus niet in op activiteiten waar niemand op zit te wachten en die vanuit de wensen van professionals worden aangeboden. Dit maakt het concreet omschrijven van al onze dienstverlening niet eenvoudig en stelt ons daarmee voor een dilemma. Enerzijds zijn er activiteiten waarvan we weten dat er vraag naar is, en die meestal goed vallen onder bewoners. Anderzijds zijn er activiteiten die niet zozeer als doel, maar meer als middel kunnen worden ingezet om de vraag van bewoners via een andere route boven tafel te halen. Uitgaande van activiteiten waar meestal vraag naar is en activiteiten die zich goed lenen als middel om doelgroepen te bereiken, te verbinden en/of hun vragen te achterhalen, zijn ondermeer:
In navolging van de vreedzame school en de vreedzame wijk: wijkmediationteams die zich bezighouden met de veiligheid op straat en het gedrag van buurtbewoners in de openbare ruimte. Moestuinprojecten voor mannen om activering en goedkope/laagdrempelige/gezonde voeding aan elkaar te koppelen (armoedebestrijdng en activering) Uitwisseling tussen moeders en zoons over de effecten die het gedrag van de zoons hebben op het gevoel van hun moeders. Welkomstproject voor nieuwe buurtbewoners met een migratieachtergrond/importbruiden e (1 generatie, samenwerking met gemeente tbv inzicht GBA noodzakelijk). Koppelen van individuele krachtbronnen aan individuele kwetsbaren, maatjesprojecten. Inzet van een digitale sociaal makelaar, die niet alleen virtueel opereert maar ook in staat is om apps te ontwikkelen die participatie vergemakkelijken bij bijvoorbeeld taalachterstand of laaggeletterdheid. Tegelijkertijd is deze in staat om mensen die liever “virtueel” dan “live” participeren en/of meedenken de juiste platforms te geven om actief te zijn in de wijk, en moeilijke doelgroepen te bereiken en aan elkaar te verbinden. Moeders informeren Moeders, waarbij vrijwilligers moeders met minimaal één kind onder de 6 jaar begeleiden in de opvoeding van hun kind(eren).
2.3.9. Sociaal kindermakelaar De focus bij dit makelaarschap ligt op kinderen en hun opvoeders. De voorgaande punten zijn ook van toepassing op de sociaal kindermakelaar. Hieronder volgt specifiek de uitwerking van het kinderwerk en sociaal kindermakelaarschap. De sociaal kindermakelaar draagt bij aan het: Versterken van sociale verbanden rondom kinderen in de buurt en het betrekken van ouders. Maximaal benutten van (potentieel) sociaal kapitaal in de leefomgeving van kinderen en meer activiteiten met kinderen organiseren. Organiseren van sociaal beheer van accommodaties.
33
Van de 316.277 inwoners die de stad Utrecht telt, wonen er in Noordoost 36.544, dat daarmee de derde wijk van Utrecht is. Overvecht telt 31.274 inwoners en is de vijfde wijk van de stad. In de meeste buurten Overvecht ligt het aandeel kinderen van 0 tot 12 met 15,3% boven het percentage dat voor heel Utrecht geldt (14,6%). Met name de leeftijdscategorie 4-11 ligt beduidend hoger. Twee wijken springen eruit. Daar is het aandeel kinderen (flink) hoger. In Taagdreef/Wolgadreef heeft 15,3 % van de bevolking een leeftijd tussen 0 en 12 jaar, in Zambesidreef/Tigrisdreef gaat het om een aandeel van 18,9 % kinderen. In Noordoost is het aantal kinderen 0 tot 12 lager dan het Utrechtse gemiddelde van 14,6%, namelijk 13,3%. Noordoost en Overvecht laten grote verschillen zien als het gaat om de ervaren overlast van buurtbewoners door jeugd. In de Utrecht Monitor van 2012, is respondenten gevraagd of zij al dan niet regelmatig overlast van jeugd ervaren. In Overvecht geeft een derde van het aantal inwoners aan overlast van jeugd te ervaren, met uitschieters naar 40% in de Zambesi/Tigrisdreef en 37% in de Taagdreef/Wolgadreef. Hoewel dat gemiddelde de laatste jaren een licht dalende trend liet zien, is het nog altijd 15% boven het stedelijk gemiddelde. In Noordoost liggen de gemiddelden vlakbij het stedelijk gemiddelde of daar beduidend onder. In Wittevrouwen/Zeeheldenbuurt geeft slechts 7,3% van de bevolking aan overlast van jeugd te ervaren. Hier is de trend overigens andersom en de laatste jaren stijgend. Aandachtsgebieden als het gaat om het sociaal kindermakelaarschap in Noordoost en Overvecht zijn vooralsnog als volgt geformuleerd:
Noordoost
Voorzieningen en activiteiten voor jongeren (7-14) relatie buitenschoolse opvang en sportclubs Vreedzame wijk Vergroten ouderbetrokkenheid bij gedrag Preventie en investeren in kansarme jeugd
Overvecht
Vreedzame School/Kinderclusters (scholen met wijkfuncties) Minder schoolverzuim en schooluitval Meer ouderbetrokkenheid bij kinderactiviteiten en kindergedrag Kansen voor kinderen tot 12 jaar vergroten Toename deelname aan georganiseerde sport
In Overvecht ligt daarbij de nadruk met name op de buurten Zambesidreef/Tigrisdreef en Taagdreef/Wolgadreef. De keuze voor aandachtspunten is gemaakt op basis van gegevens die op dit moment bekend zijn. Hier mist nog veel (gekleurde) informatie die een andere keuze, meerdere aandachtsgebieden of het schrappen van aandachtsgebieden kan rechtvaardigen. Zoals eerder omschreven start Wij(K)&Co haar dienstverlening met kwalitatief onderzoek onder buurtbewoners en stakeholders. We zetten, indien we de opdracht gegund krijgen, dus ook stevig op het vergaren van meer kennis over de buurt. Voor kinderen ligt dit vooral op het gebied van pedagogisch opvoedingsklimaat, taalachterstand en armoede. Mee kunnen doen en een solide basis vormen het uitgangspunt voor een goede ontwikkeling van kinderen (De basis op orde en meedoen. Naar een participerend Utrechts armoede beleid 2012-2015, februari 2012). In deze paragraaf gaan we allereerst in op de verschillende doelgroepen van de sociaal kindermakelaar. Vervolgens zetten we een streefbeeld neer van de pedagogische civil society die Wij(K)&Co voor ogen heeft in Noordoost en Overvecht. Tot slot koppelen we de inzet van de
34
sociaal kindermakelaars aan de prestatiedoelstellingen die de gemeente Utrecht voor dit onderdeel heeft geformuleerd. Hier is ook plaats voor activiteiten met en voor kinderen en opvoeders en de rol van de speeltuinen binnen de dienstverlening van de sociaal kindermakelaar. Ook de kinderraadsvergadering waarmee de gemeente werkt, krijgt in dit laatste onderdeel aandacht. Doelgroepen De sociaal kindermakelaar werkt vanuit diverse invalshoeken met en voor kinderen en opvoeders in Noordoost en Overvecht. Afhankelijk van de leeftijd van het kind en de thematiek van de dienstverlening, zijn dan ook diverse doelgroepen te onderscheiden. Onderstaand onderscheiden we een aantal doelgroepen met daarbij aangegeven welke typen dienstverlening van toepassing zijn op de betreffende doelgroep. Opvoeders van kinderen van 043 jaar in Noordoost en Overvecht Hoewel de uitvoering van de voorscholen en projecten als Opstapje en Opstap geen deel uitmaken van de in deze uitvraag gevraagde dienstverlening van de sociaal kindermakelaar, vormen ouders van kinderen van 0-4 jaar uit Noordoost en Overvecht wel degelijk een doelgroep. Enerzijds om ervoor te zorgen dat ouders en verzorgers van jonge kinderen vroegtijdig betrokken worden bij de pedagogische civil society in de wijk, anderzijds vanuit het perspectief van vroegsignalering, toeleiden naar voorscholen en/of opvoedingsondersteuning en het op basis van de vraag van opvoeders ontwikkelen en uitvoeren van (laagdrempelige) activiteiten voor opvoeders die vragen hebben over de ontwikkeling van hun kind(eren) of hun eigen ontwikkeling als ouder/verzorger. Hier is het werken met informele krachtbronnen nadrukkelijk van toepassing. De doelgroep heeft een omvang van de ouders en/of opvoeders van 3.765 jonge kinderen in Noordoost en Overvecht, waarbinnen de 1.796 jonge kinderen uit Overvecht prioriteit genieten. Kinderen van 4-11 jaar in Noordoost en Overvecht Alle kinderen tussen 4 en 11 jaar in beide stadsdelen zijn doelgroep van het kindersociaal makelaarschap als zodanig, en doelgroep van activiteiten in het kader van de verlengde schooldag. Het aantal kinderen tussen 4-11 jaar in het verzorgingsgebied, is momenteel 5.884. Opvoeders van kinderen van 4-11 jaar in Overvecht Ook onder ouders en opvoeders van kinderen in de basisschoolleeftijd kan behoefte bestaan aan lichte vormen van opvoedingsondersteuning, tegelijkertijd kunnen ouders en opvoeders betrokken worden bij activiteiten met en voor kinderen en/of het beheer van speeltuinen. Ouders en opvoeders zijn het primaire fundament van de pedagogische civil society, en er wordt dan ook actief ingezet op hun betrokkenheid bij de eigen en andere kinderen uit de buurt. Jeugd van 4-17 jaar in Overvecht Jongeren van 12-17 jaar vallen nadrukkelijk buiten het bestek van de subsidieuitvraag sociaal makelaarschap. Stichting JoU is stedelijk de aanbieder van het jongerenwerk. Toch biedt het sociaal makelaarschap in het algemeen, en de inzet van de kinder sociaal makelaar in het bijzonder, de mogelijkheid om bepaalde thema‟s die zich op buurtniveau manifesteren ook op dat niveau aan te pakken. Belangrijk hierin is het tegengaan van overlast en het stimuleren van de vreedzame wijk onder alle buurtbewoners van Noordoost en Overvecht. Hierin trekken de sociaal makelaar en de kinder sociaal makelaar gezamenlijk op, en werken nauw samen met de jongerenwerkers van JoU. Overlast heeft niet altijd een strikte afbakening in leeftijd, dat wil zeggen dat ook jongere kinderen overlast kunnen veroorzaken. Vooral kinderen uit gezinnen met overlastgevende jongeren, lopen extra risico om zelf ook overlastgevend gedrag te vertonen. Broertjes, neefjes en soms ook zusjes en nichtjes van overlastgevende of criminele jongeren moeten vroegtijdig in de gaten gehouden en bijgestuurd worden om constructief gedrag te ontwikkelen en zo min mogelijk overlastgevend gedrag te vertonen. Hierbij is niet alleen het belang van de buurt prioritair, maar ook en vooral de ontwikkeling van kinderen en jongeren tot actieve burgers waarmee het prima omgaan en toeven is.
35
Krachtbronnen voor jeugd Een aanpak die gericht is op het binden van overschot aan tekort, kennis aan hiaat en krachtige aan kwetsbare buurtbewoners, kan ook op het werkterrein van de kinder sociaal makelaar niet zonder krachtbronnen die zich committeren aan een goed pedagogisch ontwikkelklimaat, groepen en individuele kinderen en/of ouders en opvoeders. De kinder sociaal makelaar zet dan ook expliciet in op het mobiliseren van krachtbronnen binnen de pedagogische civil society. Hierin wordt nauw samengewerkt met de sociaal makelaar in de wijk. Krachbronnen kunnen individuele buurtbewoners of ondernemers zijn, maar ook (sport)verenigingen zijn belangrijke krachtbronnen die bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van kinderen in de wijken. Het Centrum voor Jeugd en Gezin is ondersteunend hierin. Pedagogische civil society De maatschappelijke doelstelling van de sociaal kindermakelaar is het verbreden en versterken van de pedagogische civil society in Noordoost en Overvecht. Daarnaast behoort het organiseren en/of ondersteunen van het kinderwerk en het sociaal beheer van de speeltuinen tot de scope van de kinder sociaal makelaar. Een brede opdracht dus, die vraagt om de inzet van bevlogen en ervaren professionals die streetwise zijn en tegelijkertijd de weg binnen de systeemwereld goed kennen. De pedagogische civil society bestaat idealiter uit zoveel mogelijk betrokken buurtbewoners, ondernemers, scholen, kinderdagverblijven, organisaties voor naschoolse opvang en anderen die zich committeren aan het omhoog stuwen van het pedagogisch ontwikkelklimaat in de buurt. Dit is niet het resultaat van een set losse interventies en activiteiten die leiden tot een buurt vol kinderen zonder problemen, dat is een utopisch en daarmee onbereikbaar beeld. Wel kan die pedagogische civil society gestimuleerd worden door integraal in te zetten op: ondersteuning van ouders onderling laagdrempelige vraaggerichte opvoedingsondersteuning activiteiten gericht op talentontwikkeling van kinderen activiteitenaanbod vanuit ouders en buurtbewoners zelf, het creëren van “veilige havens” bij buurtbewoners waar kinderen terecht kunnen als zij naar de wc moeten, een lekke band hebben of onderweg iets vervelends hebben meegemaakt en nog niet dichtbij huis zijn et cetera. Wij(K)&Co levert middels de inzet van de sociaal kindermakelaar een flinke bijdrage aan: de infrastructuur rond kinderen opvoeden, vrije tijdsbesteding, onderwijs, ouderparticipatie, (intergenerationele) activiteiten, speeltuinen krachtbronnen gericht op de talentontwikkeling van kinderen en/of het pedagogisch ontwikkelklimaat. De gemeente heeft voor dit onderdeel een effectdoelstelling geformuleerd: Ouders en opvoeders, buurtgenoten en kinderen voelen zich meer betrokken en verantwoordelijk voor de leefomgeving van het kind. Noodzakelijk hiervoor is een sterke pedagogische civil society, die gedragen wordt door activiteiten van inwoners. Door de inzet van de kinder sociaal makelaar wordt dit bereikt middels ondersteuning van kinderen en ouders/verzorgers op school/onder schooltijd, in de speeltuin, op straat, in de opvoedingssituatie en in buurthuizen. Hieraan gekoppeld zijn een aantal effectindicatoren die richting geven aan de resultaten die Wij(K)&Co op termijn beoogd door middel van de inzet van sociaal kindermakelaars:
Het aandeel ouders/opvoeders dat zich voor de speel- en leefomgeving van de kinderen verantwoordelijk voelt is in 2017 gestegen ten opzichte van 2013.
36
Het aandeel ouders/opvoeders dat actief betrokken is bij de kinderen in de buurt is in 2017 in de buurten die nu onder het stedelijk gemiddelde scoren gestegen ten opzichte van 2013. Het aandeel kinderen dat lid is van één of meerdere verenigingen is in 2017 in de buurten die nu onder het stedelijk gemiddelde scoren met gemiddeld 2% gestegen ten opzichte van 2013. Het aandeel kinderen dat de eigen buurt (heel) leuk vindt om buiten te spelen is in 2017 gestegen met 3% ten opzichte van 2013.
Aanpak sociaal kindermakelaar Activiteiten voor kinderen op de basisschool Wij(K)&Co stimuleert kinderen te ontdekken waar ze goed in zijn, wat ze leuk vinden en wat er in de wereld buiten school nog meer te zien is. Dat doet Wij(K)&Co met aantrekkelijke activiteiten en met „levensecht leren in de buurt‟ vanuit het sociaal kindermakelaarschap. Bij Wij(K)&Co komt talent tot bloei! Vreedzame wijk Vanzelfsprekend schaart Wij(K)&Co zich achter de principes van vreedzaam werken. Sterker nog, Wij(K)&Co ziet in de uitgangspunten van vreedzaam werken een krachtig middel om de wijk sterker te maken. Vreedzaam werken biedt kinderen en ouders woorden en handvaten om met elkaar in gesprek te gaan, juist op momenten dat er lastige situaties ontstaan. In en rond de speeltuinen, op straat en in winkels dragen de sociaal kindermakelaar en sociaal makelaar er actief aan bij dat het vreedzame gedachtegoed voordurend wordt uitgedragen en toegepast. Kinderen ontdekken hun talent met activiteiten Ieder kind heeft talent! Maar waarvoor? Hoe ontwikkel je dat talent? Daarin is Wij(K)&Co specialist. Ze biedt, met inzet van actieve wijkbuurtbewoners en (creatieve) ondernemers stimulerende activiteiten aan voor kinderen op de basisschool. Er zijn vier talentgebieden:
Sport & Gezondheid Kunst & Cultuur Natuur & Techniek Communicatie & Media
Omdat Wij(K)&Co het belangrijk vindt dat alle kinderen mee kunnen doen, zijn de activiteiten betaalbaar en worden ze dicht bij school (of op school) aangeboden. „Levensecht leren in de buurt‟ De sociaal kindermakelaar stimuleert leerlingen de wereld buiten school en huis te ontdekken door middel van activiteiten op de bovengenoemde talentgebieden. Het programma sluit aan bij de kerndoelen van het onderwijs, met „oriëntatie op jezelf en op de wereld om je heen‟. De aanpak van „levensecht leren in de buurt‟ is vaak succesvol omdat buurtbewoners, bedrijven, winkeliers, kunstenaars en gemeentediensten meewerken aan de projecten. Zij laten de kinderen beleven wat hun geschiedenis is of wat er bij het uitvoeren van een beroep komt kijken. Kinderen verbinden zo theorie aan praktijk, gaan met andere ogen om zich heen kijken en krijgen meer respect voor hun omgeving. Samenwerkingspartners Voor de uitvoering en de verdere ontwikkeling van de vier talentgebieden, zoekt Wij(K)&Co natuurlijk de samenwerking op met bestaande aanbieders van activiteiten in de wijk en het bedrijfsleven. We denken hierbij aan organisaties zoals Sodaproducties, UCee station, Petje af, het Cultuurhuis Stefanus, Jeugdsportfonds et cetera. Zowel in Overvecht als in Noordoost zijn vele, al dan lokale bedrijven. Deze laatst genoemde organisaties willen graag iets betekenen voor
37
de wijk en hebben dit de afgelopen jaren ook al laten zien. Wij(K)&Co wilt ze daarom nauw betrekken bij het verder ontwikkelen en uitvoeren van activiteiten rond de vier talentgebieden. Prestatiedoelstellingen gekoppeld aan inzet: 1.
Zichtbaar maken van sociale verbanden en hiaten die er zijn rondom kinderen in de buurt Inventarisatie van het bestaande aanbod van de huidige aanbieders. Kwalitatief onderzoek naar het gebruik van en tevredenheid over het bestaande aanbod voor, en netwerken rond, kinderen. Kwalitatief onderzoek naar het gebruik van, tevredenheid over en de effectiviteit van het bestaande onderzoek onder samenwerkingspartners binnen de pedagogische civil society op de thema‟s participatie, talentontwikkeling, spel, ouderbetrokkenheid en veiligheid: De sociaal makelaar en de sociaal beheerder van de welzijnsaccommodaties, De ouders, inwoners, vrijwilligers, speeltuinverenigingen, ondernemers, vrijwilligersorganisaties, buurtverenigingen, woningcorporaties, partners in sport en cultuur, politie en straatcoaches, voorscholen, peuterspeelzalen en kinderopvang, De basisscholen: denk aan activiteiten in het kader van de verlengde schooldag en/of brede school, deelname aan het kernteam brede school, en de school als vindplaats voor kwetsbare kinderen, De Centra voor Jeugd en Gezin, Buurtteams Jeugd en Gezin en Jeugd Advies Team in het kader van toeleiding naar zorg bij signalen van opvoed- en/of opgroeiproblemen, Het jongerenwerk: doorlopende aansluiting van kinderwerk en jongerenwerk .
Samen met buurtbewoners worden de netwerken rondom kinderen in kaart gebracht. In 2013 is duidelijk welke netwerken er in de leefomgeving van kinderen bestaan, waar de eventuele hiaten zitten en is gerapporteerd op welke wijze dit in kaart is gebracht. 2. Verbeteren van de kwaliteit van sociale verbanden rondom kinderen in de buurt Op basis van de resultaten van het pedagogisch buurtonderzoek, werken we aan de verbetering van de sociale verbanden rondom kinderen in de buurt. Hierbij sluiten we aan bij de pedagogische visie van de Vreedzame School/Vreedzame Wijk. Activiteiten die niet succesvol, niet effectief zijn of waarover kinderen en/of partners niet tevreden zijn, worden afgebouwd in het eerste kwartaal van 2014. Activiteiten die blijven voortbestaan, worden ingebed en waar mogelijk met inzet van ouders en buurtbewoners georganiseerd. De kinder sociaal makelaar richt zich hierbij op: Nieuw te ontwikkelen aanbod op het gebied van talentontwikkeling. De organisatie van en/of ondersteuning van (de organisatoren van) activiteiten. Begeleiding bij spelen op straat, in buurthuizen en speeltuinen. Effectief en efficiënt sociaal beheer van de speeltuinen in het verzorgingsgebied. Een heldere 'doorgaande lijn' tussen het kinderwerk en het jongerenwerk, af te spreken in nauwe samenwerking met stichting JoU. In overleg met de scholen wordt de omvang en aard van de behoefte aan de invulling van initiatieven in schoolverband (zoals de Verlengde Schooldag) bepaald en ingevuld door de sociaal kindermakelaar, in samenwerking met ouders en buurtbewoners. Het versterken van de persoonlijke competenties van kinderen als bijdrage aan talentontdekking en –ontwikkeling. Voortzetting van succesvolle lopende projecten, zoals de maatjesprojecten waarin sterke en minder sterke buurtbewoners aan elkaar verbonden zijn. De toeleiding naar activiteiten van samenwerkingspartners en naar regulier vrijetijdsaanbod, zoals sportverenigingen en kunstzinnige activiteiten.
38
Jaarlijks volgt er een rapportage over de ontwikkelingen in de netwerken, hoeveel ouders of krachtbronnen er zijn betrokken bij de activiteiten die voor en met kinderen zijn georganiseerd, de omvang en frequentie van de activiteiten, het bereik en de deelname van kinderen/deelnemers en de inhoud van de uitgevoerde activiteiten in het kader van onder meer talentontwikkeling. 3.
Meer benutten van het sociaal kapitaal in de leefomgeving van kinderen en organiseren van activiteiten met en voor kinderen (kwantiteit) Als het gaat om het meer benutten van sociaal kapitaal in de leefomgeving van kinderen, richt de sociaal kindermakelaar zich op: Het stimuleren van de betrokkenheid van ouders, inwoners en andere betekenisvolle volwassenen bij de leefomgeving van kinderen uit Noordoost en Overvecht. De rol van aanspreekpunt voor kinderen, hun ouders/opvoeders en andere professionals in de wijk die betrokken zijn bij de opvoeding van kinderen. Het betrekken van kinderen en ouders bij hun directe leefomgeving en de veiligheid daarvan. Outreachend en flexibel werken: actief en uitnodigend contact met kinderen, ook op straat, zowel met kinderen die op straat spelen als met kinderen die op straat hinder of overlast veroorzaken. Jaarlijks rapporteren we over de tevredenheid van ouders en kinderen over de ondersteuning en ontwikkeling van competenties van ouders, opvoeders en buurtgenoten en over de talentontwikkeling van kinderen en wordt aantoonbaar gemaakt dat het aantal kinderen en ouders/opvoeders dat participeert groeit. Jaarlijks wordt er een gesprek gearrangeerd tussen de gemeente, de kinder sociaal makelaar en een afvaardiging van netwerken en kinderen om over de voortgang en resultaten door te spreken. Wij(K)&Co werkt vraaggestuurd en zet dus niet in op activiteiten waar niemand op zit te wachten en die vanuit de wensen van professionals worden aangeboden. Het dilemma is dat er activiteiten zijn waarvan we weten dat er meestal vraag naar is, en die meestal goed vallen onder kinderen. Anderzijds zijn er activiteiten die niet zozeer als doel, maar meer als middel worden ingezet om de vraag van kinderen en ouders via een andere route boven tafel te halen. Voorbeelden van activiteiten waar meestal vraag naar is, activiteiten die zich goed lenen als middel om doelgroepen te bereiken, te verbinden en/of hun vragen te achterhalen en activiteiten om de pedagogische civil society te versterken zijn ondermeer:
In samenwerking met ZZP‟ers in de wijk bekijken op welke manier zij een bijdrage kunnen leveren aan de inhoud en organisatie van het kinderwerk gericht op talentontwikkeling. Een kinderparticipatiebudget, waarmee groepjes kinderen zelf hun eigen initiatieven kunnen organiseren en financieren (met professionele of informele ondersteuning). Zo krijgen kinderen zelf sturing op het aan hen geboden aanbod. Participatietraject gericht op het kwalitatief beoordelen van de speelmogelijkheden in de buurt en het bestaande activiteitenaanbod voor kinderen. Inzet van de digitaal sociaal kindermakelaar als het gaat om het ontwikkelen van methoden en technieken om laaggeletterde ouders meer bij het onderwijs van hun kinderen te betrekken, in samenwerking met MiraMedia. Kindermediationteams (naar voorbeeld van de vreedzame scholen) die opereren op wijkniveau, ten aanzien van de vreedzame omgang op straat, in het buurthuis en in de speeltuin. Ondersteuning van de pedagogische sociale infrastructuur, ondermeer door ervoor te zorgen dat de vertrouwenspersonen van Al Amal meedraaien op de consultatiebureaus in het kader van vroegsignalering. Het initiëren en aanjagen van “veilige havens” in de buurt waar kinderen terecht kunnen voor wc-bezoek, een kop thee of hulp bij het plakken van een fietsband en dergelijke problemen onderweg.
39
Kinderraadsvergadering In Utrecht werkt men met kinderraden op wijkniveau die momenteel goed functioneren. Daarnaast zijn er jaarlijks twee kinderraadsvergaderingen, waarbij de ideeën uit de wijkraden worden beoordeeld door de kinderen zelf. En aan de beste plannen wordt uitvoeringsbudget gegeven. Vanzelfsprekend wil de gemeente deze vorm van kinderparticipatie niet kwijt. Wij(K)&cO zet goed functionerende kinderraden in Noordoost en Overvecht dan ook voort, en geeft daar waar het functioneren minder is of onder druk staat de nodige impulsen aan kinderparticipatie op buurt- en wijkniveau. Een kinderraad of -raadsvergadering is niet de enige vorm om kinderen te betrekken bij hun belangen of te laten participeren op hun eigen niveau. Niet alle kinderen kunnen bijvoorbeeld uit de voeten met vergaderen, omdat dit hen dwingt in volwassen systeemkaders te participeren om hun belangen, behoeften, wensen en problemen op de kaart te zetten. Er zijn vormen van kinderparticipatie die soms beter aansluiten bij de leefwereld van kinderen. De doeners, maar ook kinderen die zich niet thuis voelen in een vergadersetting, kunnen middels die participatievormen ook hun invloed op het kinderbeleid in de wijk uitoefenen. Het gaat dan om vormen als:
debattrainingen met afsluitend debat tussen kinderen en beslissers, het maken van een inventarisatie van speelvoorzieningen en het ontwikkelen van een kindervisie hierop, het fotograferen van kindvriendelijke en kindonvriendelijke plekken in de wijk, het onderzoeken en beoordelen van het aanbod aan kinderactiviteiten in de buurt of op school in de verlengde schooldag, het aandragen van ideeën voor innovatie van dat aanbod, et cetera.
2.3.10 Speeltuinen Het sociaal beheer van speeltuinen valt ook onder sociaal kindermakelaarschap in deze subsidie uitvraag. Wij koppelen dit aan het sociaal makelaarschap. Daar waar mogelijk kan het beheer misschien worden gevoerd door ouders/vrijwilligers. Dit moet eerst worden geanalyseerd waarna de uitkomsten worden toegepast in de aanpak. Werkende weg analyseert en ontwikkelt Wij(K)&Co de betrokkenheid, inzet en verantwoordelijkheid van ouders, inwoners of buurtbewonerscomité ten aanzien van het sociale beheer van en in de speeltuin vanuit een opgesteld streefbeeld op basis van een goede inventarisatie. Uitgangspunten: Er wordt geen speeltuin gesloten. De vastgestelde openingstijden van de speeltuinen worden niet beperkt, Er is alleen professioneel sociaal beheer waar nodig (veelal de sociaal kindermakelaar), De omvang van dat (professionele) sociaal beheer is zo licht mogelijk en in overeenstemming met de mogelijkheden van buurtbewoners Waar mogelijk werken we toe naar een vorm van bewonersbeheer, met inzet van een sociaal makelaar volwassenen, Per speeltuin wordt uitgewerkt hoe de buurt (d.w.z. de ouders, de inwoners) de speelvoorziening wil gebruiken. Drie varianten: Openbare ruimte met toezicht door ouders Sociaal beheer door professionals, Buurtbewoners nemen beheer en toezicht over, bijvoorbeeld in de vorm van een vereniging. Aanpak sociaal kindermakelaar in en rond de speeltuinen Speeltuinen Noordoost en Overvecht kennen een aantal zeer mooie speeltuinen (De Gagel, De Watertoren en Griftsteede). Ook in de straten en op pleintjes zijn speelplekken te vinden. De sociaal
40
kindermakelaars organiseren dat ouders en ander betrokkenen zich medeverantwoordelijk voelen voor het gedrag van hun kinderen in de speeltuin, het (lichte) onderhoud en beheer. In het kader van social return worden uitkeringsgerechtigden ingezet voor lichte onderhoudswerkzaamheden en toezichthoudende taken in de speeltuin. Bouwspeeltuinen Nederland schreeuwt om vakmensen. Juist in de technische sector (timmerman, loodgieter et cetera) is een groot tekort aan vaklui. Daarom wil Wij(K)&Co in en rond de speeltuinen ruimtes creëren waar kinderen al vroeg vertrouwd worden gemaakt met bouwen, timmeren en klussen. Veel mannen van middelbare leeftijd uit de wijk Overvecht beheersen nog wel een vak, maar zijn vaak afgekeurd, gepensioneerd of om allerlei redenen buiten het arbeidsproces terecht gekomen. In samenwerking met het techniekonderwijs, de Sociale Dienst en Stichting JoU, wil Wij(K)&Co bepaalde beroepen onder de aandacht brengen van kinderen (10+) en jongeren. De mannen uit de wijk vervullen daarbij een belangrijke ondersteunende rol. Juist in de een wijk als Overvecht ligt nog een enorme potentie om een nieuwe doelgroep aan te boren die belangstelling heeft voor technisch onderwijs. Stichting JoU, de VMBO's,de ROC's en Techniek Talent uit Woerden zijn belangrijke partners. Moestuin heeft de toekomst! Bij stadsboerderij Griftsteede in het Gritpark liggen educatieve en vrijetijdstuinen. Hier kunnen kinderen spelenderwijs van alles leren over plantengroei en groenteteelt en samen met hun ouders een tuin onderhouden. Ook bij verschillende kinderdagverblijven zijn moestuinen om kinderen spelenderwijs bekend te maken met groente. De Coöperatie voor Perrmacultuur wil een bijdrage leveren aan de lokale voedseleconomie en op dezelfde locatie in Overvecht organiseert SBWU moestuinactiviteiten als werk- en dagbesteding. Wij(K)&Co ziet veel kansen liggen om dit verder samen met de buurtbewoners te ontwikkelen en exploiteren. Moestuinen hebben weer de toekomst en voor kinderen en ouders is het een uitstekend middel om met elkaar aan de slag te gaan. Kinderen leren over de herkomst van groenten, en veel ouders uit de wijken die van oudsher bekend zijn met het onderhouden van een moestuin, kunnen geactiveerd worden middels het zelf onderhouden van een tuin. Tegelijkertijd zorgt de moestuin ervoor dat het thema gezond eten eenvoudig en laagdrempelig onder de aandacht kan worden gebracht. In samenwerking met onder andere Stichting Buitenruimte voor Contact, gaat Wij(K)&Co deze vorm van buitenwerken en buitenspelen verder doorontwikkelen. Sport in de speeltuinen In verschillende speeltuinen en in buurtcentra faciliteert en/of organiseert Wij(K)&Co sport- en spelactiviteiten. Deze activiteiten spelen zich af buiten schooltijden en in vakanties. Met verschillende activiteiten willen we bij kinderen hun talent, lichamelijke opvoeding en motorische vaardigheden ontwikkelen. Hiervoor gaan we samenwerkingsverbanden aan met sportverenigingen en sportorganisaties in en rond de wijk. Taal & Opvoeding in de speeltuinen van Overvecht In de wijk Overvecht wonen nog veel ouders die een gebrekkige kennis van de Nederlandse taal hebben en handelingsverlegen zijn ten aanzien van de opvoeding van hun kinderen. Deze ouders hebben moeite om uitdrukking te geven aan hun wensen en emoties. Wij(K)&Co wil spelenderwijs deze specifieke groep verder ontwikkelen. Afgelopen zomer heeft Al Amal met veel succes een opvoedingscursus gegeven aan de moeders in speeltuin Anansi in Kanaleneiland. Wij(K)&Co wil deze wijze van werken de komende vier jaar opzetten in Overvecht en Noordoost. Spelenderwijs worden Nederlandse taal en opvoedingsvaardigheden aangeleerd. Om te beginnen in alle speeltuinen waar deze specifieke groep aanwezig is. Met behulp van krachtbronnen uit onder andere Noordoost, gaat Wij(K)&Co deze groep stap voor stap - en natuurlijk op vreedzame wijze! -, stimuleren om zich verder te ontplooien. Ouders worden gekoppeld aan ouders (maatjes). Terwijl de kinderen spelen, leren de moeders in het Nederlands hoe ze deze kinderen kunnen aanspreken, aanmoedigen en corrigeren. Op deze manier wordt
41
het netwerk van de ouders uit Overvecht uitgebreid en de horizon van menig inwoner uit Utrecht verruimd. Opvoedingscursussen & Voorlichtingsbijeenkomsten We geven professionele opvoedingscursussen en voorlichtingsbijeenkomsten aan de groep ouders die een zeer grote afstand ervaart tot de Nederlandse maatschappij. Gelukkig geldt dit niet voor alle ouders uit Overvecht. Echter een aanzienlijk deel van de ouders is handelingsverlegen als het gaat om het opvoeden van hun kinderen: wanneer doe ik het goed? Wat zijn de Nederlandse normen en waarden? Hoe verhouden deze zich met de waarden van het land van herkomst? De sociaal kindermakelaar organiseert deze cursussen in samenwerking met de sociaal makelaar en Stichting Vreedzaam. De cursussen en bijeenkomsten zijn vrijwillig maar niet vrijblijvend en vinden plaats dichtbij de plekken waar de kinderen komen (speeltuin, school en straat), zodat theorie en praktijk direct aan elkaar gekoppeld kunnen worden. Waar ouders vaardigheden leren, zullen de kinderen van deze ouders ook spelenderwijs dezelfde vaardigheden en informatie aangeleerd krijgen. De buurt komt er graag Omdat het er schoon, veilig en gezellig is, komen buurtbewoners graag in de speeltuinen. In de meeste speeltuinen worden al veel vriendschappen gesloten. Niet alleen tussen kinderen, maar ook tussen ouders. Voor de speeltuinen in Overvecht geldt dat er meer aandacht komt voor opvoeding- en taalvaardigheden. Vrouwen ontmoeten vrouwen, ouders ontmoeten ouders. Het gebruik van elkaars krachten en talenten, en mogelijkerwijs uitbreiden van netwerken vormen het belangrijkste doel. Voor wat hoort wat Krachtbronnen die zich structureel inzetten, krijgen er ook wat voor terug. Dit gaat lang niet altijd om een vrijwilligersvergoeding (liever niet, alleen als iemand rond de armoedegrens leeft, komt er een vrijwilligersvergoeding in beeld), maar ook om diensten en producten. Naast datgene wat buurtbewoners hierover onderling afspreken, wil Wij(K)&Co jaarlijks een maaltijd organiseren voor alle vrijwilligers die zich hebben ingezet voor de bovengenoemde doelgroep uit Overvecht. Deze maaltijd wordt geheel en al verzorgd door de inwoners van de wijk. Niet zozeer als een soort 'dank je wel', maar vooral om de talenten van deze groep inwoners (die er terdege zijn!!) veel zichtbaarder te maken voor de inwoners van Utrecht. De maaltijd wordt een jaarlijks terugkerende gebeurtenis, die stadsbreed bekend gemaakt wordt. 2.3.11 Sociaal beheerder De gemeente Utrecht beoogt leefbare en levendige, lerende wijken waar buurtbewoners zelfredzaam zijn, overlast en sociaal isolement beperkt zijn en kinderen goed kunnen opgroeien. Naast vele andere interventies, projecten en programma‟s, levert het sociaal makelaarschap hier een flinke bijdrage aan. Het sociaal beheer levert zowel direct als indirect een bijdrage aan de effectdoelstellingen van de sociaal makelaar en de kinder sociaal makelaar: het aandeel inwoners dat zich betrokken en verantwoordelijk voelt voor de buurt stijgt, het aandeel inwoners dat actief is in de buurt stijgt, de score voor de sociale cohesie stijgt. Ouders, opvoeders, buurgenoten en kinderen voelen zich betrokken en verantwoordelijk voor de leefomgeving van het kind. De ontwikkeling van het sociaal beheer wordt door de gemeente Utrecht gemeten aan de hand van de volgende effectindicator: Het aandeel buurtbewoners dat tevreden is over de beschikbaarheid van ruimte voor buurtbewonersinitiatieven stijgt van 33% in 2011 naar 35% in 2017.
42
In het dienstenboek dat Wij(K)&Co zal hanteren, koppelen we maatschappelijke effectdoelstellingen, prestatiedoelstellingen (individueel en groepsniveau) aan basisdiensten, vaste deeldiensten, flexibele deeldiensten op maat, kwaliteit van de samenwerking, output en de prijs per eenheid dienstverlening. In deze paragraaf omschrijven we de aanpak van de sociaal beheerder aan de hand van de door de gemeente omschreven criteria in de subsidieuitvraag. Achtereenvolgens gaan we in op:
Visie op het sociaal beheer van welzijnsaccommodaties Bekendheid en sfeer van de accommodatie Buurthuizen: een plek waar verschillende groepen en belangen vreedzaam gebruik van maken Mobiliseren en activeren van vrijwilligers Taakomschrijving van de sociaal beheerder Programmering Personele invulling en aanwezigheid sociaal beheer per locatie Werkplekken voor het sociaal makelaarschap Prestatiedoelstellingen gekoppeld aan inzet:
Visie op het sociaal beheer van welzijnsaccommodaties Sociaal beheer is in de ogen van Wij(K)&Co bedoeld als ondersteunend en facilitair aan de civil society. Dat wil zeggen dat een ideaaltypische situatie bestaat uit accommodaties die door de civil society van buurtbewoners zélf wordt gerund, en het sociaal beheer bestaat uit het monitoren en indien nodig interveniëren in het gebruik en beheer van de accommodatie. Punten die hierbij voor de sociaal beheerder van belang zijn:
Diversiteit in gebruikersgroepen die recht doet aan de bevolkingssamenstelling van de wijk. Een voldoende breed aanbod aan activiteiten en initiatieven van, voor en met buurtbewoners van alle leeftijden en burgerschapsstijlen. Het (licht)technisch en facilitair beheer van de accommodatie (sleutelbeheer et cetera). Dat geldt zowel voor samenwerking met de beheerpartij als voor het invullen van zelfbeheer of social return. Het oplossend vermogen van de buurtbewoners als het gaat om conflicten of tegenstrijdige belangen die te maken hebben met het gebruik van de accommodatie. De PR en communicatie omtrent de accommodatie en de (gebruiks)mogelijkheden ervan voor buurtbewoners.
Het geschetste ideaalbeeld is vanzelfsprekend geen startpunt. Afhankelijk van de uitgangssituatie bij aanvang van de opdracht, zal het korter of langer duren voordat de ideale situatie in iedere accommodatie bereikt is. Voor sommige accommodaties is dit wellicht nooit het geval. Door in iedere accommodatie tussen 2013 en 2017 zoveel mogelijk stappen richting die ideaaltypische zelfstandigheid te zetten, wordt in die periode voor iedere accommodatie de hoogst haalbare graad van zelfredzaamheid, oftewel samenredzaamheid, bereikt. Onderstaand werken we deze visie verder uit. Bekendheid en sfeer van de accommodatie Wij(K)&Co hanteert de visie dat een accommodatie voor welzijnsactiviteiten een open sfeer kent die mensen insluit en niet uitsluit. Daarom maken we op basis van een accommodatieanalyse met buurtbewoners plannen voor het samen maken van verbeteringen in sfeer, bekendheid en mogelijkheden van de accommodatie. Het gaat dan om zaken als indeling, inrichting en entree van de accommodatie, maar ook om het gedrag van sociaal beheerders, maatschappelijk participanten en vrijwilligers en de pedagogische omgangsregels binnen de accommodatie.
43
In onze visie is een accommodatie het meest succesvol wanneer men binnenkomt in een grote, open en levendige ruimte voor algemeen gebruik en die dus niet voor activiteiten van bepaalde groepen wordt gebruikt. Zo kan bijvoorbeeld het centraal situeren van ICT ervoor zorgen dat buurtbewoners worden uitgenodigd tot gebruik ervan en het informeel helpen of hulp vragen onderling. Hetzelfde geldt voor een “stam- of leestafel” in de centrale ruimte en/of een bar. De centrale ruimte ademt een warme sfeer die bovendien aandacht geeft aan de “identiteit” van de buurt. Niet alleen fysieke randvoorwaarden helpen in het optimaal functioneren van een welzijnsaccommodatie, ook en vooral de sfeer die wordt bepaald door professionals en gastvrouwen/-heren is bepalend voor het imago dat een accommodatie in de buurt heeft. De sociale randvoorwaarden genieten voor Wij(K)&Co dan ook een grote prioriteit als het gaat om de bekendheid en sfeer in de accommodatie. In de accommodatieanalyse worden niet alleen de gebruikers, maar ook de omwonenden van de accommodatie betrokken. Zo wordt niet alleen de bekendheid gemeten, maar is er tegelijkertijd aandacht voor het vergroten van die bekendheid en het mobiliseren van potentieel sociaal kapitaal voor de accommodatie. Op basis van wederkerigheid kunnen buurtbewoners zelf bepalen wat ze op welke manier te bieden hebben aan de accommodatie, en wat zij omgekeerd van de buurtaccommodatie verwachten. Onze visie gaat er vanuit dat accommodaties het beste bij de sfeer van de buurt aansluiten door die buurt een flinke invloed te geven op zowel het uiterlijk van, als het reilen en zeilen binnen, de accommodatie. Buurthuizen: een plek waar verschillende groepen en belangen vreedzaam gebruik van maken In onze visie is een zo divers mogelijk gebruik van de accommodatie op een en hetzelfde tijdstip van groot belang, zodat initiatieven en groepen van verschillend pluimage elkaar als vanzelf treffen in de accommodatie. Kennen en gekend worden van buurtbewoners onder elkaar en het faciliteren van netwerkvorming of –uitbreiding zijn daarin een belangrijke focus. Omdat groepen nogal eens de neiging hebben om ruimtes te claimen of een “eigen” accommodatie nastreven, is het huisvesten van allerlei verschillende initiatieven van de civil society geen sinecure. Belangen kunnen enorm verschillen en mensen zijn niet altijd geneigd constructief met elkaars belangen om te gaan. In onze visie is het sociaal beheer van welzijnsaccommodaties bij uitstek een agogisch beroep. Exclusieve claims worden niet getolereerd. Door gebruikersgroepen zoveel mogelijk te mixen in de accommodatie, worden conflicten zichtbaar en is iedereen er bij gebaat mee te werken aan een oplossing. Wij(K)&Co zet in op het vormen en trainen van accommodatiegebonden mediationteams van vrijwilligers die kunnen bemiddelen in conflicten omtrent ruimtegebruik. Mobiliseren en activeren van vrijwilligers Om alle typen buurtbewoners te binden aan de accommodatie, vindt Wij(K)&Co het belangrijk om kansrijke of voorstandsburgers de mogelijkheid te bieden om activiteiten in de accommodatie te ontplooien op basis van wederkerigheid. Dit geldt ook voor ZZP‟ers die ruimte zoeken voor de uitvoering van hun eigen (commerciële) training. Wederkerigheid wordt vormgegeven langs de kwaliteiten van de betrokken buurtbewoners of ZZP‟er, die gekoppeld worden aan mensen die een tekort hebben op die kwaliteiten of kinderen die activiteiten wensen die de ZZP‟er organiseert en (gratis) aanbiedt. Het sociaal beheer biedt niet alleen mogelijkheden voor kwalitatief vrijwilligerswerk binnen welzijnsaccommodaties, ook is het een werksoort die bij uitstek mogelijkheden biedt tot maatschappelijke participatie gericht op het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt. Dit geldt eveneens voor speeltuinen in het verzorgingsgebied. De sociaal beheerder heeft, samen met de sociaal makelaar en de sociaal kindermakelaar, in onze visie dan ook een grote rol in het vormgeven en organiseren van social return. Taakomschrijving van de sociaal beheerder De sociaal beheerder faciliteert en ondersteunt initiatieven en activiteiten van buurtbewoners. Daar waar nodig verwijst hij of zij door naar sociaal makelaars, sociaal kindermakelaars en/of andere
44
partijen. Hij/zij is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen in en om de accommodatie. De sociaal beheerder is verantwoordelijk voor de sfeer van de accommodatie en het binden van vrijwilligers. De taken zijn vooral gericht op ondersteuning van vrijwilligers en maatschappelijk participanten bij het ontvangen van gasten/gebruikers, het faciliteren van gebruikers (drinken, eten, horeca, automaten) en het bewaken van de sfeer. De sociaal beheerder monitort, jaagt aan en waarborgt de inzet gericht op veiligheid, werving, ondersteuning en omgang tussen vrijwilligers en relaties tussen verschillende gebruikers. Het organiseren van balie- en telefoonbezetting, sleutelbeheer, postbeheer, groenvoorziening, materialenbeheer (audiovisuele middelen), bedrijfshulpverlening, interne communicatie, reguliere schoonmaak, aanschaf van kleine huishoudelijke spullen (wcrollen, lampen, afwasmiddel), incidentele aankleding van het interieur, structurele en incidentele verhuur en bezetting van ruimtes valt eveneens onder de verantwoordelijkheid van de sociaal beheerder. Deze betrekt zoveel mogelijk buurtbewoners en maatschappelijk participanten bij de uitvoering van zijn taken, en draagt indien wenselijk of mogelijk taken over aan initiatieven op (gedeeltelijk) zelfbeheer van accommodaties door buurtbewoners. Programmering De accommodaties worden in 2013 natuurlijk niet nieuw opgeleverd en dus is er deels sprake van een bestaande programmering en/of bestaande gebruikersgroepen. Wij(K)&Co hanteert als uitgangspunt dat de in accommodaties geprogrammeerde activiteiten aan moeten sluiten bij de vraag van buurtbewoners en gebruikers. Daarnaast moeten de accommodaties ruimte bieden aan activiteiten vanuit het sociaal (kinder) makelaarschap voor zover nodig of wenselijk. Dat wil zeggen dat de accommodaties in de laatste maanden van 2013 ten dienste staan van de huidige gebruikers, reeds geplande kinderactiviteiten en daarnaast het ontwikkelen van de buurtbewonersvisie Noordoost en Overvecht, de kindervisie Noordoost en Overvecht en de accommodatieanalyses. Zowel de buurtbewonersvisie als de kindervisie en de accommodatieanalyses worden gebruikt om samen met betrokken buurtbewoners, kinderen, professionals en andere belanghebbenden de programmatische invulling per accommodatie voor 2014 te bepalen. Deze invulling wordt met de gemeente afgesproken in het werkplan 2014 van het sociaal beheer. Personele invulling en aanwezigheid sociaal beheer per locatie Ten aanzien van de aanwezigheid van sociaal beheer per locatie, hanteren we het uitgangspunt dat de sociaal beheerder zelf aanwezig is bij activiteiten van de civil society, of ervoor zorgt dat vrijwilligers en/of maatschappelijke participanten in het kader van Social Return de aanwezigheid garanderen. Onderstaand geven wij een overzicht van de locaties die wij met de kennis van nu op het oog hebben voor het sociaal beheer. Hierbij is het feit dat de gemeente het gebruik van een aantal locaties voor Vernieuwend Welzijn nog in onderzoek heeft, een aandachtspunt. Voor het sociaal beheer van welzijnsaccommodaties zet Wij(K)&Co ca 3 fte op jaarbasis in, ca 3900 productieve uren. Van de totaal geleverde inzet betreft 1,3 fte inzet op Hbo-niveau, 1,3 fte Hbo+-niveau en 0,4 fte Mbo niveau. Op dit moment denken wij de vier locaties waar de gemeente inzet wil regelmatig in te zetten voor activiteiten van de civil society, waarover wij ook het sociaal beheer voeren. Dat wil zeggen dat er grofweg 0,7 fte beschikbaar is voor iedere locatie. Natuurlijk gaat niet alle inzet op aan aanwezigheid, maar dit is wel het hoofdbestanddeel van de sociaal beheerder. In de tabel is aangegeven hoeveel uren de sociaal beheerder per week minimaal aanwezig is in iedere locatie. Accommodatie Buurtcentrum De Leeuw Buurthuis De Bram Buurthuis De Boog Buurthuis De Dreef
Aanwezigheid sociaal beheer 15 uur per week 15 uur per week 15 uur per week 15 uur per week
Opmerkingen/aandachtspunten
Incl jongerenvoorziening Incl jongerenvoorziening
45
In bovenstaande tabel gaan we uit van 52 weken opstelling per jaar. Wanneer dit op basis van overleg met de gemeente minder blijkt te zijn, komen de vrijvallende uren ter beschikking van de formatie in het sociaal beheer. De aangegeven aanwezigheid betreft een minimum. We willen met de inzet van vrijwilligers de aanwezigheid en aanspreekbaarheid van het sociaal beheer minimaal verdubbelen. Social Return speelt hierin een belangrijke rol. Van de totale inzet op sociaal beheer vanuit onze aanvraag, is ruim 1 fte flexibel inzetbaar (1334,8 productieve uren). Hiermee kunnen we op maat inzetten in locaties die meer sociaal beheer nodig hebben, dan hierboven is aangegeven. Werkplekken voor het sociaal makelaarschap We maken zoveel mogelijk gebruik van werkplekken die gemakkelijk toegankelijk zijn voor buurtbewoners. We vinden het immers van belang dat de sociaal makelaars dichtbij de buurtbewoners staan, en dat geldt dus ook voor hun werkplek. In Noordoost is buurtcentrum De Leeuw het huis voor en door de buurt. Een deel van het jaar is de Gamebox in het Griftpark de ontmoetingsplek voor de jeugd. In Overvecht zijn met name De Bram, De Boog en De Dreef de centra van de verschillende buurten in de wijk. Het zijn de gekende plekken in de wijk waar veel verschillende activiteiten plaatsvinden, waar de sociaal makelaar te vinden is en waar bewoners terechtkunnen voor informatie, advies en hulp. Wij(K)&Co zou graag gebruik van deze locaties maken, maar realiseert zich dat het voortbestaan van een aantal panden onder druk staat. Zodra Wij(K)&Co de opdracht gegund krijgt gaan we hierover overleg aan met de gemeente en Cumulus Welzijn. Wij(K)&Co wil ook onderzoeken welke mogelijkheden de vestigingen van Careyn in het gebied kunnen bieden (Rosendael, Tamarinde, Nieuw Bleyenburg, Tuindorp Oost).
Prestatiedoelstellingen gekoppeld aan inzet: 1. In de accommodaties met sociaal beheer voelen mensen zich welkom en gemotiveerd om te participeren in de activiteiten, zelf activiteiten te organiseren of vrijwilliger te worden. De sociaal beheerder zorgt er, in samenwerking met buurtbewoners en vrijwilligers, voor dat er een open sfeer is die mensen in- in plaats van uitsluit binnen de accommodatie. Samen met buurtbewoners maken we een accommodatieanalyse van het huidige functioneren van iedere accommodatie, eventuele hiaten en tekortkomingen en de juist sterke kanten van de accommodatie. Op basis van de analyse wordt samen met buurtbewoners een plan gemaakt voor het (indien mogelijk) opheffen van tekortkomingen en invulling van hiaten in de dienstverlening. Het gaat dan met name om: Indeling en inrichting van de ruimten in de accommodatie Inrichting en sfeer van de entree van de accommodatie Gedragscode sociaal beheer en vrijwillige gastvrouwen/-heren Pedagogische omgangsregels binnen de accommodatie Toegankelijkheid (zowel ruimtelijk als in tijd) Gebruiksmogelijkheden van de accommodatie. Sleutelbeheer Besluitvorming over het gebruik van ruimtes. Toegankelijkheid van ICT wordt zoveel als mogelijk centraal rond de entree gesitueerd zodat deze middelen uitnodigen tot gebruik en het informeel helpen van buurtbewoners onder elkaar. De sociaal beheerder zet in op een zo divers mogelijk gebruik van de accommodatie op een en hetzelfde tijdstip, zodat initiatieven en groepen van verschillend pluimage elkaar als vanzelf treffen in de accommodatie. Op die manier wordt er ook binnen gewerkt aan kennen en gekend worden van buurtbewoners onder elkaar, en het faciliteren van netwerkvorming of –uitbreiding.
46
2. In 2017 is het aandeel betrokken buurtbewoners in de accommodatie gestegen ten opzichte van 2013. Wij(K)&Co start in 2013 een nulmeting van het aandeel betrokken buurtbewoners in de accommodatie en streeft naar een toename van 5% per jaar. 3. In de accommodaties met sociaal beheer worden eventuele conflicten tussen verschillende gebruikersgroepen tijdig en in goed overleg opgelost. Middels horizontale verantwoording geven gebruikers aan positief te zijn over de oplossingen. Het sociaal beheer van welzijnsaccommodaties is bij uitstek een agogisch beroep, waar aandacht moet zijn voor de verschillende belangen van de diverse gebruikersgroepen en de neiging van groepen om claims op bepaalde ruimtes te leggen. Exclusieve claims worden niet getolereerd. Door gebruikersgroepen zoveel als mogelijk te mixen in de accommodatie, worden conflicten zichtbaar en is iedereen er bij gebaat mee te werken aan een oplossing. Waar mogelijk wordt een accommodatiegebonden mediationteam getraind van vrijwilligers die kunnen bemiddelen in conflicten omtrent ruimtegebruik. Als dit te hoog is gegrepen, wordt het wijkmediationteam hiervoor ingezet of wordt een wijkbreed mediationteam accommodaties gevormd en getraind. Afhankelijk van de aard en omvang van een conflict, besluit de sociaal beheerder zelf met de betrokkenen naar een oplossing te zoeken of hiervoor het mediationteam in te zetten. Alle gebruikersgroepen worden minimaal twee keer per jaar betrokken in het evalueren van het ruimtegebruik en de (kwaliteit van de) onderlinge contacten binnen de accommodatie. 4. De gebruikers en omwonenden van de accommodaties met sociaal beheer zijn tevreden over de sfeer, de beschikbaarheid en de dienstverlening. Middels horizontale verantwoording geven zij aan dit positief te waarderen. In 2013 starten we met een accommodatieanalyse, waarin gebruikers en omwonenden een belangrijke rol vervullen (zie ook doelstelling 1. op de vorige pagina). De analyse vormt het startpunt van eventuele aanpassingen of ontwikkeling op het gebied van sfeer, beschikbaarheid en dienstverlening. Minimaal twee keer per jaar worden gebruikers en omwonenden betrokken bij een meting en evaluatie van het functioneren van de accommodatie en de invloed hiervan op de directe omgeving van de accommodatie. Om alle typen buurtbewoners te binden aan de accommodatie, bieden we kansrijke of voorstandsburgers de mogelijkheid om activiteiten in de accommodatie te ontwikkelen, op basis van wederkerigheid. Voorbeeld: het lokale orkest mag de accommodatie als repetitieruimte gebruiken, in ruil voor muzieklessen aan kinderen uit de wijk. Bovenstaande geldt ook voor ZZP‟ers. Voorbeeld: mensen mogen ruimte gebruiken voor de uitvoering van hun eigen (commerciële) training op basis van wederkerigheid. Wederkerigheid wordt vormgegeven langs de kwaliteiten van de betrokken ZZP‟er, die gekoppeld worden aan mensen die een tekort hebben op die kwaliteiten of kinderen die activiteiten wensen die de ZZP‟er organiseert en (gratis) aanbiedt. 5. De accommodaties die bestemd zijn voor de ondersteuning van de civil society zijn bekend bij de buurtbewoners van de betreffende buurten en zij weten waarvoor je er terecht kan. In 2013 is de mate van bekendheid gemeten. In 2017 is de bekendheid toegenomen. In de accommodatieanalyse worden niet alleen de gebruikers, maar ook de omwonenden van de accommodatie betrokken. Zo wordt niet alleen de bekendheid gemeten, maar is er tegelijkertijd aandacht voor het mobiliseren van potentieel sociaal kapitaal voor de accommodatie. Hierbij kunnen buurtbewoners zelf bepalen wat ze op welke manier te bieden hebben aan de accommodatie, en wat zij omgekeerd van de buurtaccommodatie verwachten op het gebied van sfeer, toegankelijkheid en dienstverlening. Dit gebeurt
47
zowel door middel van deur-tot-deur enquetes als via bijeenkomsten waarin buurtbewoners echt mee kunnen denken, beslissen en werken over/aan de invulling van de accommodatie In de halfjaarlijkse monitor is op een kwantitatieve wijze aandacht voor de mening van buurtbewoners ten aanzien van (het gebruik van) de accommodatie. Minimaal een keer per jaar is er de mogelijkheid om kwalitatief invloed uit te oefenen op het gebruik, de sfeer en de beschikbaarheid van de accommodatie en hieraan gekoppelde dienstverlening.
6. De bezetting van de accommodaties is in 2017 gestegen ten opzichte van 2013. We streven naar een bezetting van tenminste 30 uur per week per accommodatie. De bezetting van de accommodaties wordt in 2013 in kaart gebracht en jaarlijks geëvalueerd en bijgesteld om de doelstelling te behalen. Los van de gemeentelijke doelstellingen… Vanuit het sociaal beheer, de sociaal makelaar en de sociaal kindermakelaar wordt ingezet op het creëren van zoveel mogelijk extra ruimtes die als accommodatie aan de civil society ter beschikking kunnen worden gesteld. Bijvoorbeeld gymzalen van scholen, kerken of horeca ten behoeve van bepaalde clubs en/of netwerken. 2.4. Verbinden van vrijwillige met professionele inzet Naast de “reguliere” samenwerkingsverbanden, werkt Wij(K)&Co aan het ontwikkelen en onderhouden van een groot netwerk van formele en informele partijen. Personen en netwerken die een bijdrage kunnen leveren aan de civil society van actieve en zelfredzame burgers in Noordoost en Overvecht. Dit zijn namelijk belangrijke krachtbronnen in het probleemoplossend vermogen en de talentontwikkeling van meer kwetsbare buurtbewoners. De in de wijk aanwezige en te ontwikkelen vangnetten en krachtbronnen willen we zo groot en omvangrijk mogelijk maken. Op die manier bouwen we aan een sociale infrastructuur. Een infrastructuur die nodig is om buurtbewoners hun talenten optimaal te laten ontplooien en te stimuleren hun persoonlijk netwerk aan te boren om hun zelfredzaamheid te vergroten. Voor jongeren met een lage Sociaal Economische Status (SES) die ondersteuning nodig hebben in de afronding van hun opleiding of die succesvol maatschappelijk willen participeren, is de inzet als (informele) krachtbron een kans om gelijktijdig informele ondersteuning te krijgen, te bieden en zogenaamde “weak ties” te ontwikkelen. Weak ties zijn zwakke of netwerkverbanden die ervoor zorgen dat mensen beschikken over hulp of kruiwagens om succesvol maatschappelijk te participeren. Krachtige mensen die succesvol zijn, beschikken meestal over enorm veel weak ties, zie bijvoorbeeld LinkedIn. Vooral buurtbewoners met een lage SES ontberen vaak het juiste netwerk om successen te bereiken die bijdragen aan het ten volle benutten van hun talenten in hun verdere leven. Om zowel formele als informele krachtbronnen aan de belangen van de buurtbewoners van Noordoost en Overvecht te verbinden, leggen en onderhouden wij duurzaam, outreachend contact met onderwijsinstellingen, ondernemers, bedrijfsleven, buurtbewoners(organisaties), vrijwilligers(organisaties), maatschappelijke organisaties en (lokale) overheid. We betrekken deze contacten expliciet in het bieden van concrete ondersteuning in het probleemoplossend vermogen en de talentontwikkeling van buurtbewoners van alle leeftijden. Ze worden zo mogelijk dus ingezet als krachtbron. Het continu blijven bouwen aan uitbreiding en inzet van een Database Krachtbronnen is één van de kerntaken van onze sociaal makelaars. Krachtbronnen zijn nodig binnen activiteiten, verbindingsrelaties en/of het bieden van educatie, stageplek, werkplek en/of zorg aan buurtbewoners die dit nodig hebben. De ontwikkeling van „soft skills‟ van kwetsbare buurtbewoners kan het verschil betekenen tussen een bevredigend, zinvol en maatschappelijk actief leven en een bestaan in de marges van de
48
samenleving. Het gaat dan om zaken als op tijd komen, doorzettingsvermogen, netheid, omgangsvormen, luisteren, organiseren en effectiviteit. Inzetten op het ontwikkelen van „soft skills‟ bij uitkeringsgerechtigde buurtbewoners in Noordoost en Overvecht levert een flinke bijdrage aan het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt. Wij(K)&Co besteedt in haar aanpak op diverse manieren aandacht aan het ontwikkelen van „soft skills‟ door de inzet van Social Return en middels themagerichte activiteiten waarin buurtbewoners kunnen oefenen met, en slijpen aan, hun „soft skills‟.
2.5. Innovatie van de activiteiten door inzet van horizontale verantwoording Wij(K)&Co werkt aan innovatie door enerzijds betrokken buurtbewoners aan de voorkant invloed te geven op de te leveren dienstverlening, anderzijds door achteraf de inzet te verantwoorden en samen met buurtbewoners op zoek te gaan naar mogelijkheden om diensten te verbeteren, te vernieuwen of te ontwikkelen. Daarnaast streven wij naar het ontwikkelen van succesvolle methoden en technieken om ook buurtbewoners die (nog) niet direct gebruikmaken van onze dienstverlening, te betrekken bij de (innovatie van) de diensten binnen het sociaal makelaarschap. 2.5.1 Horizontale verantwoording Als het gaat om het vormgeven van een systeem van horizontale verantwoording dat (in eerste instantie) voldoet aan de eisen van deze tijd, dan heeft Wij(K)&Co een vrij brede ervaring met het meten van klanttevredenheid. Wij(K)&Co wil een systeem hanteren waarbinnen buurtbewoners(groepen) invloed hebben op de werk- en beleidsplannen van de verschillende werksoorten in de diverse gebieden binnen Noordoost en Overvecht. Vooral het combineren van invloed op onze dienstverlening vooraf, en het meten van de tevredenheid daarover achteraf, leidt tot een vorm van horizontale verantwoording waar buurtbewoners zowel aan de voor- als achterkant van onze dienstverlening mee kunnen praten en/of beslissen over onze inzet. De burger is aan zet, dit geldt als het gaat om thema‟s als leefbaarheid, groen, ontmoeting en fysieke veiligheid, maar ook op de nieuwe thema‟s armoede, zelfredzaamheid, deelname aan het maatschappelijk leven en sociaal isolement wordt van burgers een flinke bijdrage gevraagd in de oplossing of vermindering van de eigen problemen en die van hun directe naasten. Het afleggen van horizontale verantwoording wordt juist nu steeds belangrijker, omdat niet alleen voor de buurtbewoners veel verandert, maar ook voor ons als aanbieders en voor de gemeente als sturende partij. Juist in die situatie is het van belang buurtbewoners een stem te geven in de veranderingen als zodanig, en de consequenties die deze hebben voor het leven in Utrecht Noordoost en Overvecht en de dienstverlening vanuit het sociaal makelaarschap. Wij geven horizontale verantwoording vorm langs vier peilers: Klanttevredenheidsonderzoeken. Voortgangs- en evaluatiegesprekken met buurtbewoners(groepen) waarmee wij een verbindings- en/of ondersteuningsrelatie onderhouden, aan de hand van de vooraf met hen bepaalde doelen en afspraken over de ondersteuning en in te zetten interventies. Onderzoek gericht op de tevredenheid over de samenwerking vanuit onze partners, partnergroepen en vrijwilligersorganisaties in West. Bijeenkomsten met actieve groepen, initiatieven en netwerken waarin deelnemers betrokken worden bij het bepalen van onze dienstverlening vooraf, en de tevredenheid daarover achteraf. Onderstaand vindt u een korte toelichting op iedere pijler van de horizontale verantwoording. Klanttevredenheidonderzoeken Het klanttevredenheidonderzoek maakt deel uit van het kwaliteitsbeleid. Kwaliteitsbeleid is voor ons een levend instrument om onze ambitie te realiseren (omdat we oprecht het beste voor en
49
met buurtbewoners willen realiseren), en is geen doel op zich. Wij vinden het belangrijk om te weten hoe onze buurtbewoners de geboden dienstverlening ervaren. In dit kader wordt er periodiek klanttevredenheidonderzoek gehouden. Het belangrijkste doel is om met behulp van de uitkomsten onze dienstverlening te verbeteren. Daarnaast streven wij op zo kort mogelijke termijn naar certifcering van de door Wij(K)&Co geboden dienstverlening in Noordoost en Overvecht. Als afzonderlijke organisaties beschikken we op grote delen van de dienstverlening over het HKZcertificaat. De sleutel tot innovatie ligt naar ons idee in meer, en een andere vorm van, klanttevredenheidonderzoek. Door onze betrokken buurtbewoners en krachtbronnen te laten ervaren dat zij gehoord en serieus genomen worden, versterken wij de relatie met de buurt. Alleen een onderzoek uitvoeren is niet voldoende. Om beweging en verbetering te realiseren moeten medewerkers betrokken worden bij het onderzoek én de verbetermaatregelen. Klantgericht werken is alleen mogelijk als alle medewerkers zich committeren aan de mening van de gebruikers van onze dienstverlening. Onder het mom „Alleen ga je sneller maar samen kom je verder‟ streven wij meer door buurtbewoners en gebruikers gedragen innovatie en participatie na. Bij het formuleren van verbetermaatregelen dienen de buurtbewoners zelf betrokken te worden. Buurtbewoners voelen zich pas echt serieus genomen als zij ook betrokken worden bij het beslissen over en het uitvoeren/monitoren van verbetermaatregelen. Wij gebruiken diverse methoden en technieken om het inhoudelijk gesprek over wensen, verwachtingen en verbetersuggesties te voeren en vervolg te geven.
Tussentijdse en afrondende evaluatie van verbindings- en ondersteuningsplannen In de diensten „Verbinden‟ en „Ondersteunen en faciliteren‟ maken we gebruik van verbinding- en ondersteuningsplannen. Deze worden in overleg met de buurtbewoner(sgroep, het –initiatief of vrijwilligersorganisatie) gemaakt en vastgesteld. Onderdeel van deze plannen vormen de doelen die buurtbewoners individueel of collectief willen bereiken. Om deze doelen in samenwerking met de betrokken buurtbewoners te bepalen, maken we gebruik van een aantal gestandaardiseerde diagnostische en meetinstrumenten zoals de participatieladder, de straatladder, het participatiewiel van Movisie en de zelfredzaamheidsmatrix. Vaak zullen we hierin samenwerken met de aanbieder van de stedelijk georganiseerde Informatievoorziening en Cliëntondersteuning. Naast de doelen die de buurtbewoners nastreven, is er in de plannen aandacht voor de afspraken die Wij(K)&Co met de betrokkenen maakt over dienstverlening en faciliteiten vanuit het sociaal makelaarschap, en de afspraken met betrekking tot wederkerigheid vanuit de betrokken buurtbewoners. Alle afspraken die gemaakt worden tussen (individuele en collectieve) buurtbewoners en Wij(K)&Co, maken onderdeel van het verbindings- of ondersteuningsplan en worden minimaal twee keer per jaar geëvalueerd in samenwerking met de betrokkenen. In deze evaluatie staat niet alleen het bereik van de vooraf geformuleerde (en tussentijds eventueel bijgestelde) doelen centraal, maar ook de door buurtbewoners ervaren kwaliteit van de dienstverlening en faciliteiten die Wij(K)&Co heeft geleverd binnen hun verbindings- of ondersteuningsplan. Tevredenheid van samenwerkingspartners Eerder gaven we al aan dat Wij(K)&Co niet alleen professionele partijen als ketenpartner ziet, maar ook krachtige buurtbewoners, buurtbewonersgroepen, -initiatieven en vrijwilligersorganisaties maken (deel uit van de samenwerkingsketen en de sociale infrastructuur in Noordoost en Overvecht. Wij(K)&Co wil gebruik gaan maken van een beproefd instrument om de tevredenheid van ketenpartners over de samenwerking te onderzoeken. Dit instrument dient enerzijds te worden aangepast op de vernieuwde situatie van het welzijnswerk, anderzijds ook op de bredere kijk die Wij(K)&Co hanteert over welke personen en partijen behoren tot de samenwerkingspartners. Het aanpassen en doorontwikkelen van het tevredenheidonderzoek
50
onder ketenpartners, staat gepland voor het vierde kwartaal van 2013. Dit vindt plaats in overleg met zowel gemeente als (beoogde) samenwerkingspartners. Gesprekken met en het oordeel van de actieve groepen Wij(K)&Co maakt gebruik van de input van buurtbewoners als het gaat om het vaststellen van beleids- en werkplannen. We toetsen gezamenlijk de inhoud daarvan. Ook na afloop van een periode worden de resultaten van onze inzet getoetst en geëvalueerd met betrokken buurtbewonersgroepen en overkoepelende buurtbewonersorganisaties. De reden hiervan is dat wij vraaggericht werken altijd een belangrijk uitgangspunt hebben gevonden. Een uitgangspunt dat duurzaam verankerd is in onze dienstverlening en dat ervoor zorgt dat wij ook nu een uitbreiding en vergroot belang van horizontale verantwoording niet schuwen. Hiervoor worden niet alleen de buurtbewonersgroepen benaderd waarmee wij een ondersteuningsrelatie hebben, maar ook zelfstandige buurtbewonersgroepen, -initiatieven en vrijwilligersorganisaties waarmee wij samenwerken of in ieder geval op hoofdlijnen een relatie (willen) onderhouden. De platforms die er nu al zijn, zijn focus van die gesprekken, maar ook eventueel nieuw te vormen platforms of organische netwerken worden (als zij daarvoor open staan) in deze gesprekken betrokken. Sturen op basis van klanttevredenheid Zoals hierboven omschreven, gebruiken wij diverse methoden om verschillende typen buurtbewoners te betrekken bij het vormgeven en beoordelen van onze dienstverlening. Input van deelnemers aan de diverse methoden voor horizontale verantwoording, wordt gebruikt om onze dienstverlening te verbeteren en waar mogelijk te innoveren. Ervaringsdeskundigheid is van essentieel belang in de innovatie van welzijnsdiensten. Mochten klachten of problemen over onze dienstverlening naar boven komen, dan nemen wij daar in overleg met de betrokken buurtbewoners en partners passende maatregelen op.
2.5.2. Betrekken van (nog) niet actieve buurtbewoners bij innovatie Niet alleen het oordeel van actieve buurtbewoners en buurtbewonersgroepen is van belang voor een goede sociale infrastructuur en een sterke civil society op wijk- en buurtniveau. Ook ideeën, kansen, aanbod en meningen van mensen die (nog) geen gebruik maken van onze dienstverlening kan ons helpen meer en betere aansluiting op de krachten en tekorten binnen de wijk te vinden. Via social media en een webplatform stellen wij ook buurtbewoners die geen of weinig tijd hebben om zich regelmatig bij de sociaal makelaar te manifesteren, hun ideeën en mening kwijt kunnen. Vanzelfsprekend geldt dit ook of juist voor mensen die vanuit de historische context niets met welzijnswerk (denken te) willen. 2.6. Deskundigheidsbevordering Het implementeren van een integrale werkwijze die met zo min mogelijk protocol een zo breed mogelijk dienstenpakket kan leveren op basis van de actuele situatie en vraag, kan niet zonder gepassioneerde deskundige professionals die vanuit een generalistische aanpak vorm kunnen geven aan de vijf basisdiensten, vaste deeldiensten en flexibele maatdiensten. Dit geldt zowel voor de sociaal makelaar als voor de kinder sociaal makelaar en de sociaal beheerder, waarbij het belangrijk is om de accentverschillen tussen de dienstverlening aan volwassen buurtbewoners en kinderen, en tussen activiteiten die binnen welzijnslocaties of speeltuinen plaatsvinden en die daarbuiten, in het oog te houden. Kernwaarden en -begrippen die de professionals in het kader van deze offerte binnen hun werk hanteren, zijn ondermeer:
Passie voor werk en wijk Oprechte interesse in mensen, hun talenten en hun problemen
51
Werken vanuit het perspectief van de klant, ook als dit in eerste instantie niet aansluit bij het probleem waarvoor je “eigenlijk” kwam Grote verantwoordelijkheid, grote handelingsvrijheid Oog voor kansen en krachtbronnen Niet problematiseren Geen problemen overnemen Netwerk bij elkaar halen (of aanboren) en betrekken bij vragen van buurtbewoners Een stapje extra voor wie het nodig heeft, een stapje minder voor wie meer zelf kan Praten en handelen op een manier die aansluit bij de betrokken buurtbewoner(s) Oog voor vraag- of handelingsverlegenheid van buurtbewoners en professionals Gelijkwaardigheid als uitgangspunt voor buurtbewonerscontacten, ondersteuning en hulpverlening e Stimuleren van eigen kracht en mobiliseren van krachtbronnen als 2 natuur Beheersing van een brede set aan methoden en technieken die op de juiste maat worden ingezet Betrouwbare samenwerkingspartner voor zowel formele als informele partners en netwerken
Deels zijn bovenstaande begrippen niet zozeer “nieuw” als wel vergeten, zie het een beetje als de vergeten groenten: lekker maar tijdrovend in teelt en keuken. In een tijd waarin mensen de hele dag blootstaan aan prikkels en informatie, multitasken en complexe competenties nodig hebben om het leven vorm te geven, is het bewust besteden van meer tijd aan het eten of aan iets simpels als samen een bordspel spelen een fijne afwisseling. Zo is het ook in het sociale leven: niet iedereen vindt de weg simpelweg via het internet of bouwt en onderhoudt als vanzelfsprekend constant aan zijn (sociale) netwerken. Oprechte passie, interesse en de vraag werkelijk als vertrekpunt nemen zijn de afgelopen jaren steeds meer opgeofferd aan protocollering en bureaucratisering van het werk. Met als gevolg niet alleen “uitgebluste” of “vastgeroeste” welzijnswerkers en hulpverleners, maar ook een steeds grotere groep (kwetsbare) buurtbewoners die aansluiting met samenleving én welzijn mist. Passie en oprechte interesse zijn de bouwstenen waarop alle competenties rusten die nodig zijn voor Vernieuwend Welzijn. Wij zetten dan ook niet alleen in op methodische en technische competenties maar ook (net als in onze aanpak) op de “soft skills” van onze medewerkers. Wij(K)&Co bevordert de deskundigheid van de sociaal makelaars, sociaal kindermakelaars en sociaal beheerders door de inzet van trainingen vanaf het eerste kwartaal van 2014. Binnen de trainingen is veel aandacht voor de inzet van “ervaringsdeskundigen” als het gaat om gedrag van professionals dat wel, of juist niet aanslaat. Structureel maakt Wij(K)&Co gebruik van werkgesprekken, intervisie en uitwisseling tussen de verschillende werksoorten om de deskundigheid van onze medewerkers op peil te houden (of te brengen). Naast deskundigheidsbevordering om vakkennis op peil te brengen, te houden of verder te ontwikkelen, sluit Wij(K)&Co aan bij de activiteiten in het kader van de Veilige Publieke Taak Utrecht. Dat wil zeggen dat per accommodatie en/of werkgebied met medewerkers en gebruikers wordt gesproken over de randvoorwaarden die nodig zijn om de veiligheid van medewerkers en gebruikers te waarborgen, en dat er afspraken worden gemaakt omtrent normen en waarden in de voorziening, regels en het doen van aangifte bij strafbare feiten in de accommodatie en/of gericht tegen medewerkers. Hiervoor gebruiken we de methode die in het kader van de Veilige Publieke Taak is ontwikkeld. Het eerste traject rond de invulling van het veiligheidsbeleid voor accommodaties, medewerkers en gebruikers is aan het einde van het tweede kwartaal 2014 afgerond. 2.7. Borging en continuering van de opgebouwde netwerken, ervaringen en expertise Bij gunning van de opdracht zet Wij(K)&Co een Kwartiermaker in van januari tot en met september 2013. Omdat samenwerking essentieel is binnen de door Wij(K)&Co voorgestelde
52
aanpak sociaal makelaarschap in Utrecht Noordoost en Overvecht, is de Kwartiermaker belast met het leggen van de eerste contacten met buurtbewoners, buurtbewonersgroepen, initiatieven, -netwerken, professionals van huidige aanbieders, partners in het maatschappelijk middenveld en ambtenaren die te maken hebben met de sociaal makelaar, de sociaal kindermakelaar en/of de sociaal beheerder. Er wordt een voorzorgtraject gestart zodat Wij(K)&Co werkt aan een proactieve overdracht vanuit de huidige aanbieders. Er wordt vooraf en proactief verbinding gemaakt om zo borging en continuering van de opgebouwde netwerken veilig te stellen. De kwartiermaker zorgt ervoor dat er voorlopige samenwerkingsafspraken met de bestaande buurtbewonersgroepen, -initiatieven, -netwerken en (vrijwilligers)organisaties worden gemaakt voorafgaand aan de overgang van aanbieders en voor de rest van 2013. Door de kwartiermaker zeven maanden voorafgaand aan de start van de opdracht in te zetten, kunnen contacten, netwerken, ervaringen en expertise warm worden overgedragen en wordt een onwennige periode voor buurtbewoners iets overzichtelijker en tastbaarder. Naar onze mening vallen met deze werkwijze geen (grote) gaten in de samenwerkingsverbanden in de periode rond de overgang van aanbieders van Vernieuwend Welzijn. Dit is met name ook actueel omdat op dit moment het welzijnswerk in Noordoost en Overvecht voor het grootste deel wordt verzorgd door Cumulus. Naast het feit Wij(K)&Co deze organisatie vanuit de huidige situatie goed kent, zorgt ook de inzet van de kwartiermaker ervoor dat er ruimschoots gelegenheid is om de opgebouwde netwerken in samenwerking met de huidige aanbieder te waarborgen. Waardevolle ervaringen en expertise mag natuurlijk ook niet verloren gaan en vormt dus een nadrukkelijke focus van de kwartiermaker. Cumulus is niet alleen van belang om overdracht van netwerken, ervaringen en expertise te waarborgen, waar mogelijk en wenselijk geldt dit natuurlijk ook voor gekwalificeerd personeel dat er rondloopt. Wij(K)&Co zet in nieuwe gebieden waar mogelijk in op behoud van kwalitatief goede medewerkers van de oude aanbieder(s) voor de wijk. Hiermee is een overgang meestal minder “hard” voor buurtbewoners en welzijnswerkers enerzijds, anderzijds blijft belangrijke ervaring en expertise op die manier voor de wijken behouden. Dus zelfs wanneer geen sprake is van overgang van onderneming in juridische zin, wordt met medewerkers van de huidige wijkwelzijnsorganisaties bekeken of overgang naar Wij(K)&Co zinvol of wenselijk is en dit voor beide partijen een meerwaarde oplevert. Personeelsbezetting Niet alleen tijdige kennismaking zorgt voor borging en continuering van de opgebouwde netwerken, ervaringen en expertise in Noordoost en Overvecht. Minstens zo belangrijk is het zorgen voor een kwalitatief sterke en divers samengestelde personeelsbezetting binnen de dienstverlening in het kader van het sociaal makelaarschap. De inzet van een kwartiermaker is al velen malen zeer effectief gebleken om snel en effectief invulling te geven aan de taken en verantwoordelijkheden in een nieuw werkgebied. Deze senior professional houdt zich - naast de kennismaking met opdrachtgever, samenwerkingspartners, jongeren en buurtbewoners - bezig met:
een inventarisatie van zittend en eventueel over te nemen personeel, werving van uitvoerend personeel, het vinden van een centrale kantoorlocatie en een verkenning van de uitvoeringslocaties van het sociaal makelaarschap en sociaal beheer. vormgeven aan de startfase van de aanpak door de methodiek voor de startfase “gebruiksklaar” te maken.
Voor het einde van 2013 moet met buurtbewoners, opdrachtgever en stakeholders verkend en geanalyseerd zijn in welke mate de Wijkambities en de Wijk Actie Plannen nog actueel zijn, waar de vragen ten aanzien van de pedagogische civil society liggen en hoe de accommodaties ervoor staan. De “update” en analyse van de buurten en wijken van Noordoost en Overvecht leiden tot
53
de vaststelling van een beleidsplan Sociaal Makelaarschap 2014-2017 en een (voorlopig) werkplan voor 2014. De kwartiermaker zorgt dat er vóór 1 augustus 2013 een methodiek op gebruiksniveau ligt voor het ontwikkelen van de bewonersvisie, de kindervisie en de accommodatieanalyses, zodat management en uitvoerende medewerkers hier meteen mee aan de slag kunnen. In september en oktober begeleidt de kwartiermaker deze startfase en draagt zijn contacten en werkzaamheden warm over. De kwartiermaker besluit zijn werkzaamheden met een rapportage voor zowel management en medewerkers als de opdrachtgever, omtrent de geleverde inzet en geboekte resultaten. De inzet in de kwetsbare buurten van Overvecht is vooral gericht op het vergroten van zelfredzaamheid/samenredzaamheid, buurtbetrokkenheid, zorg voor elkaar en sociale samenhang, terwijl de focus in Noordoost meer gericht is op het mobiliseren van krachtbronnen, overschotten, kennis en het op kleinschalig niveau oplossen van buurtgerelateerde problemen van individuele en groepen buurtbewoners van verschillende leeftijden. Met andere woorden: Wij(K)&Co ziet Noordoost als een grotendeels krachtige wijk, terwijl Overvecht voornamelijk wordt gezien als een minder krachtige wijk met ook een flink aantal kwetsbare buurtbewoners. Zowel in de richting van buurtbewoners, bewonersgroepen, vrijwilligersorganisaties over te nemen/overgenomen personeel biedt Wij(K)&Co een stukje nazorg of “overgangszorg” naar de nieuwe situatie. Een nieuwe aanbieder is voor iedereen wennen en gaat met een flinke dynamiek gepaard. Om ervoor te zorgen dat de continuïteit geborgd wordt en alle betrokkenen in de gelegenheid zijn hun vragen of kritiekpunten te uiten, heeft zowel de kwartiermaker als de sociaal makelaar expliciet aandacht voor de zorgtaken die voortvloeien uit de overgang van aanbieders in welzijn. 2.8. Diversiteit Wij(K)&Co is een consortium dat divers is samengesteld. Door uitwisseling van kennis over en weer en het combineren van methodieken en technieken, wordt deze diversiteit een meerwaarde voor het hele consortium. Kennis vanuit het zorg- en welzijnswerk, zelforganisatie en jeugd en opvoedhulp wordt gekoppeld om een integraal aanbod neer te kunnen zetten voor de buurtbewoners in de wijken Noordoost en Overvecht. In de combinatie hiervan ligt onze kracht. Ouderen, kinderen, mensen zonder of met een migratieachtergrond: iedere burger mag er zijn en kan ""op maat" ondersteund worden. Daarnaast zet Wij(K)&Co nadrukkelijk in op het meer “kennen en gekend worden” tussen buurtbewoners met verschillende achtergronden onderling. Zoals onbekend onbemind maakt, maakt bekend vaak ook bemind! Mensen uit diverse groepen beschikken meestal ook over verschillende kwaliteiten. Zo kunnen door de verbinding van sterke krachtbronnen aan meer kwetsbare buurtbewoners mooie relaties ontstaan tussen mensen met een heel verschillende achtergrond of leefstijl. In alle werkgebieden streeft Wij(K)&Co naar een zo divers mogelijk samengesteld personeelsbestand. Dit vinden we niet alleen belangrijk om aan te sluiten bij de leefwereld van buurtbewoners of een taalprobleem te overbruggen, maar ook en vooral omdat verschillende typen mensen ook verschillende oplossingen voor problemen zien of kansen op een eigen manier oppakken. Door een veelheid aan achtergronden van medewerkers in huis te hebben, plukken we de vruchten van vele methoden en technieken om met grootstedelijke problematiek uit de voeten te kunnen. Met diversiteit bedoelen we niet alleen etnische diversiteit, maar ook variatie in leeftijd, opleiding, leefstijl et cetera. Toch is er niet voor ieder type buurtbewoner een identieke medewerker, dat is niet mogelijk en ook niet nodig of wenselijk. Kwaliteit is het belangrijkste criterium, waarbij als vanzelfsprekend al onze medewerkers met de diversiteit, kansen en problemen van de grote stad om kunnen gaan. Het gaat dan niet alleen om etnische verschillen, maar ook en soms vooral om leeftijdsverschillen, leefstijlverschillen, verschillen in opleidingsniveau, (geestelijke) gezondheid of sociaal economische status.
54
Wij(K)&Co maakt voor het vergroten van (theoretische) kennis en inzichten over verschillende typen buurtbewoners of burgers, gebruik van de burgerschapsstijlen zoals Motivaction die heeft ontwikkeld. Burgerschapsstijlen bieden duidelijke aanknopingspunten voor de overheid en sociale spelers om burgers te betrekken bij het beleid en met hen te communiceren. Onderstaand vindt u een kort overzicht van de burgerschapsstijlen, hun aandeel in de bevolking, buurtbetrokkenheid en communicatiestijlen. Deze kennis wordt door onze professionals “vertaald” in praktische handelingsalternatieven die gebruikt kunnen worden in het afgaan op en het stimuleren, activeren, mobiliseren, verbinden, ondersteunen en faciliteren van buurtbewoners.
Burgerschapsstijlen: inzicht in buurtbeleving, participatie en communicatie van verschillende buurtbewoners Plichtsgetrouwen
Buitenstaanders
Pragmatici
Verantwoordelijken
(afhankelijke burgers)
(afzijdige burgers)
(afwachtende burgers)
(actieve burgers)
Aandeel in de Nederlandse bevolking van 15-80 jaar
18 %
31 %
23 %
28 %
Sociale milieus
Traditionele burgers
Gemaksgeoriënteerden
Opwaarts mobielen
Postmaterialisten
Moderne burgerij
Postmoderne hedonisten
Kosmopolieten Nieuwe conservatieven
Buurtbeleving
Buren Buurtvoorzieningen
Bindingsmechanisme (relaties)
Binding door nabijheid
Aansprekende vormen van buurtbetrokkenheid
Communicatiestijl (maatschappelijk en politiek)
Aansprekende communicatiestrategie
Tone of voice
Buren Buurtvoorzieningen Verenigingen Buurtgrenzen bepaald door omliggende verkeersaders Binding door nabijheid
Eigen huis Sociale knooppunten met lokale identiteit Kroegen Winkels Galerieën Binding door consumptie
Onderdeel van de stad
Buurtwacht Schoonmaakacties nabuurschap
Actief in de school Actief in de speeltuin Buurtbarbecues
Gebruik van sociale en culturele ontmoetingsplekken Bewegen als eigenbelang in het geding is
Onwetend Afwachtend Moeilijk communicerend Gedesoriënteerd door “information overload” Dichtbij brengen Vertalen naar persoonlijke context
Selectief geïnformeerd Levendigheid Reactief
Meedenken over inrichting Meedenken over aansturing Meedenken over beveiliging Beleidsinvloed uitoefenen Interactief Participerend Zingeving Reflectief
Confronteren Amuseren Verleiden
Kernachtig informeren
Informeren en toelichten
Uitnodigend Overtuigend Dynamisch
Uitnodigend Open Kritisch
Concreet Persoonlijk Openhartig Moreel
Passief Gericht op vermaak Ongeïnteresseerd Eruptief
Onvermijdelijkheid Noodzaak Gemak Fun en humor
Binding door participatie
55
Media
Lokale media (Publieke) rtvzenders Lezen veel (boeken, krant, tijdschriften totaal) Huis-aanhuisbladen Regionale dagbladen Persoonlijk contact
Commerciële rtvzenders Lezen weinig (boeken, krant, tijdschriften samen) Lezen wel glossy mannen- en vrouwenbladen Internet (vermaak)
Weinig rtv, wel commerciële zenders Spits en Metro Carrièrebladen Internet, e-mail, sms Mobiele telefoon
Weinig rtv, wel publieke zenders Lezen veel (boeken, krant, tijdschriften samen) Dagbladen Opiniebladen Internet, e-mail
De burgerschapsstijlen nader bekeken Afhankelijke burgers of plichtsgetrouwen ervaren afstand tot de overheid en problemen in het volgen van maatschappelijke veranderingen. Ze zijn volgzaam en gezagsgetrouw, juist niet veeleisend en kritisch. De buurt is voor hen beperkt tot naaste buren en buurtvoorzieningen, „binding door nabijheid‟ dus. Zij zijn bij zaken als buurtwacht, schoonmaakactie en nabuurschap te betrekken. Afzijdige burgers of buitenstaanders hebben veel afstand tot overheid en politiek. Het eigen gaat voor het algemeen belang, gezag maakt hen wantrouwend en intolerant. Hun economische posities en sociale vooruitzichten (immigratie van allochtonen) baren zorgen. Zoals bij afhankelijke burgers is er „binding door nabijheid‟, de schaal van hun buurt is wel groter. Ze zijn actief in basisschool of speeltuin en organiseren met anderen gezellige activiteiten als buurtbarbecues. Wantrouwen uit zich in collectief protest, bijvoorbeeld bij herinrichting. Afwachtende burgers of pragmatici zijn zelfbewust, assertief, egocentrisch en geloven niet in traditionele democratische instituties. Ze zijn jong, pragmatisch, cultureel open, ondernemend, hebben brede netwerken en vaak lokaal gebonden werk. Hoewel zij overheid en sociale spelers niet nodig denken te hebben, kunnen deze wel op hun kwaliteiten bouwen. De buurtbeleving wijkt dan ook sterk af, hun buurt bestaat uit het eigen huis met daaromheen sociale knooppunten met een sterke lokale identiteit: kroegen, winkels, galerieën en er is „binding door consumptie‟. Buurtbetrokkenheid bestaat uit het gebruik van sociale en culturele ontmoetingsplekken, wanneer hun belangen op het spel staan komen ze sterk in beweging. Actieve burgers of verantwoordelijken gedragen zich kritisch en welwillend tot de overheid, interactie en reflectie staan centraal en ze willen coproductie van beleid. Ze zijn maatschappijkritisch, tolerant, analytisch, informatiegericht, sociaal geëmancipeerd, vaardig, leven bewust en denken over grenzen heen. De buurt is voor hen een onderdeel van de stad en ze denken graag mee over inrichting, aansturing en beveiliging. Hun netwerken zijn hoogontwikkeld en ze kunnen behoorlijk effectief beleidsinvloed uitoefenen, er is sprake van „binding door participatie‟. Naast het gebruik van de burgerschapsstijlen is cultuursensitiviteit een belangrijk thema in deskundigheidsbevordering van onze medewerkers. Het gaat Wij(K)&Co daarbij niet zozeer om onuitputtelijke kennis van allerhande culturen, gemeenschappen en samenlevingsvormen. Wel vinden we het belangrijk dat onze medewerkers open communiceren en zich met verschillende typen mensen gepast, gelijkwaardig en prettig kunnen opstellen. Passie, empathie en oprechte betrokkenheid als kernwaarden dus.
Tot slot Wij hopen u in dit tweede hoofdstuk van onze subsidieaanvraag voldoende inzicht te hebben gegeven in de wijze waarop Wij(K)&Co vormgeeft aan een effectieve en innovatieve aanpak voor vernieuwend welzijn in Noordoost en Overvecht. In het derde deel van deze aanvraag besteden
56
we ruimschoots aandacht aan de afstemming en samenwerking met lokale partners, buurtbewoners en vrijwilligers.
57
Hoofdstuk 3 Afstemming samenwerking met lokale partners en vrijwilligers 3.0 Inleiding In een talentgerichte aanpak op basis van krachtbronnen zoals Wij(K)&Co die voorstaat, is samenwerking van cruciaal belang. Immers: niet alleen buurtbewoners kunnen een rol vervullen als krachtbron binnen de civil society, ook lokale partners als de aanbieder van Informatievoorziening en cliëntondersteuning, onderwijs, GG&GD, Centra voor Jeugd en Gezin, zorginstellingen, huisartsen, GGZ, bureau Jeugdzorg en tal van anderen spelen een rol als formele krachtbron voor jongere, volwassen en oudere buurtbewoners van de wijken in Noordoost en Overvecht. Wij(K)&Co staat voor zoveel mogelijk “handen uit de mouwen en voeten in de klei” in de verschillende buurten. Hierbij is de inzet in de buurten van Overvecht vooral gericht op het vergroten van zelfredzaamheid/samenredzaamheid, buurtbetrokkenheid, zorg voor elkaar en sociale samenhang, terwijl de focus in Noordoost meer gericht is op het mobiliseren van krachtbronnen, overschotten, kennis en het op kleinschalig niveau oplossen van buurtgerelateerde problemen van individuele en groepen buurtbewoners van verschillende leeftijden. Met andere woorden: Wij(K)&Co ziet Noordoost als een grotendeels krachtige wijk, terwijl Overvecht wordt gezien als een minder krachtige wijk met ook een flink aantal kwetsbare buurtbewoners. In dit hoofdstuk gaan wij in op alle aspecten die samenhangen met afstemming en samenwerking met lokale partners en vrijwilligers: 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8. 3.9. 3.10. 3.11.
Beschrijving van het (beoogde) lokale netwerk in het verzorgingsgebied. De vormgeving van de beoogde afstemming en samenwerking Toeleiding naar professionele ketenpartners en civil society De verbinding tussen de functies van vernieuwend welzijn Lokale ontwikkelingen en profilering Het bereik van (groepen) moeilijk bereikbare buurtbewoners De positie van de sociaal makelaar binnen de ondersteuningsstructuur Borging van goed functionerende netwerken en projecten. Borging van ervaring en expertise van huidige wijkwelzijnsorganisaties Kennis van doelstellingen en activiteiten in de stad Samenwerking en afstemming met relevante partijen en programma‟s
3.1 Beschrijving van het (beoogde) lokale netwerk In deze paragraaf beschrijven wij het beoogde lokale netwerk voor het sociaal makelaarschap in Noordoost en Overvecht op hoofdlijnen. Deze beschrijving is niet statisch, maar gaat uit van de kennis die op dit moment beschikbaar is bij Wij(K)&Co. Alle drie partners die binnen Wij(K)&Co samenwerken ten aanzien van deze aanpak in Noordoost en Overvecht, maken al deel uit van het netwerk van voorzieningen in Utrecht. Dit zijn: Al Amal heeft een effectieve aanpak om zorgmijders te bereiken. Careyn levert zorg en welzijn van thuisbegeleiding tot intramurale zorg en levert in Overvecht een bijdrage aan de vernieuwende aanpak in het buurtteam Jeugd en Gezin. Zandbergen Jeugd en Opvoedhulp heeft een breed dienstverleningspakket in de eerste lijn, o.a. de de Jongerenhuiskamer in Zuilen en „coaching on the job‟ op buitenschoolse opvang plus (voor kinderen met gedragsproblemen) in
58
Overvecht en Hoograven. Op deze wijze is Wij(K)&Co voor het domein Sociaal Makelaarschap Noordoost en Overvecht nu reeds ingebed in de Utrechtse netwerken. Andere relevante partners voor Wij(K)&Co op dit domein zijn de Utrechtse Vrijwilligerscentrale, vrijwilligersorganisaties, zelforganisaties, huisartsen en gezondheidscentra, GG&GD, woningcorporaties, de politie, de Sociale Dienst, het onderwijs, Stichting Stade, Stichting JoU. Als Wij(K)&Co het sociaal makelaarschap in Zuidwest en Binnenstad gegund krijgt, zullen wij in het eerste kwartaal van 2013 een complete inventarisatie van alle stakeholders maken en uitwerken hoe de samenwerking met deze stakeholders het best vorm kan krijgen. Voor het verder uitbouwen van een effectief en efficiënt lokaal netwerk maakt Wij(K)&Co gebruik van de werkwijze Buurtnetwerk Het lokale netwerk dat wij nu beogen bestaat, naast de partners binnen Wij(K)&Co, uit de organisaties die figuur 1 zijn weergegeven. Figuur 1: beoogd netwerk sociaal makelaar
Zoals gezegd is de kans aanzienlijk dat dit beoogde netwerk groeit wanneer Wij(K)&Co de nieuwe uitvoerder van het sociaal makelaarschap wordt. Toelichting op het beoogde netwerk van de sociaal makelaar Wij(K)&CO is als consortium een nieuwe speler, maar Al Amal, Careyn en Zandbergen hebben op dit moment reeds een netwerk in de wijken van Overvecht en Noordoost. Onderstaand lichten we de in de figuur weergegeven netwerkpartners kort toe.
59
Talrijke organisaties Op dit moment kennen de wijken Noordoost en Overvecht zeer veel organisaties. Teveel om hier allemaal op te noemen. Sommige opereren voor een specifieke doelgroep, anderen zijn er voor een brede doelgroep. Wij(K)&Co zal zo goed mogelijk met deze organisaties bekijken hoe we elkaar kunnen aanvullen en versterken. Juist in een goede samenwerking met deze stichtingen schuilt de kracht van een stevige civil society. De kwartiermaker maakt uitgebreid kennis met deze stichtingen. Gemeente De gemeente opereert op verschillende vlakken met de wijken Noordoost en Overvecht. Naast alle algemene gemeentelijke taken op het gebied van onder andere stadsontwikkeling, noemen we hier als voorbeeld het project Veilige Publieke Taak. Al Amal participeert actief in dit project, net zo als in het project Vreedzame Wijk. Al Amal participeert eveneens in wijkoverleggen met de scholen (ROC's) over veiligheid en loverboyproblematiek. Het project 'Gewoon Opvoeden' is eveneens bekend. Al Amal verzorgt op dit moment opvoedcursussen in opdracht van de afdeling DMO van de gemeente. Woningbouwcorporaties Met de woningbouwcorporaties in Overvecht en Noordoost zijn al goede contacten. Al Amal onderhoudt contacten met de grotere organisaties om de bewoners zo goed mogelijk bij te staan. Careyn heeft betrekkingen met Mitros in het kader van de nieuwbouw van zorg gerelateerd wonen aan de Warande. Bedrijfsleven Wij(K)&Co vindt het van groot belang om het bedrijfsleven actief te betrekken bij welzijnstaken. Immers, hier zitten enorme krachtbronnen! Veel mensen uit het bedrijfsleven zijn bereid om Nederlandse taalondersteuning te bieden. Met name Al Amal heeft warme contacten met het bedrijfseven en gebruikt deze contacten ten behoeve van haar doelstellingen. Ook in Noordoost en Overvecht willen we kleinere en grotere bedrijven betrekken. Op dit vlak kan de komende jaren enorme winst worden geboekt als we het hebben over de inzet van vrijwilligers JoU Stichting JoU is een eveneens een belangrijke partner. Als het gaat over jongerenoverlast, in zowel Noordoost als Overvecht een aandachtspunt, zien we belangrijke samenwerkingsmogelijkheden. Al Amal overlegt regelmatig met medewerkers van JoU. Al Amal kent ten slotte bijna altijd de ouders van betreffende jongeren. Sinds een aantal maanden, staat meidenproblematiek weer hoog op de agenda. Veel risicomeiden bezoeken Al Amal. Derhalve heeft Al Amal veel overleg met JoU. Ook de expertise van Zandbergen is een belangrijke meerwaarde in de samenwerking. Politie Al Amal heeft intensief contact met de politie en is elders in de stad betrokken bij de aanpak van overlastgevende jeugd. Al Amal zorgt daarbij voor een het tot stand brengen van een goede relatie met de ouders. De politie schakelt Al Amal ook regelmatig in bij schrijnende situaties van uithuisplaatsingen. Wanneer een moeder alleen achter blijft, wordt Al Amal gebeld voor de opvang van de moeder. Sociale Dienst De sociale dienst weet Al Amal te vinden als ze bijvoorbeeld op zoek is naar participatietrajecten voor vrouwen uit de doelgroep van Al Amal. Ook heeft Al Amal in het verleden nauw samengewerkt met de sociale dienst om NUGGERS te vinden en te verleiden tot het volgen van een opleiding. Dit is een groot succes geweest. Vanuit de Thuisbegeleiding van Careyn zijn er ook intensieve contacten als het gaat om uitkeringen en schuldhulpverlening.
60
Sport en Cultuur Al Amal verwijst veel vrouwen en kinderen door naar de sportclubs en het cultuurhuis in Overvecht. In beide wijken is een deel van het sportaanbod (jeugd en ouderen) via Cumulus georganiseerd/gefaciliteerd. Ook met deze organisatie wordt nauw samengewerkt. Sociaal kindermakelaar Het opvoedproject in Kanaleneiland dat Al Amal afgelopen zomer samen met Doenja heeft georganiseerd, was een succes en verdient het om nagevolgd te worden in Noordoost en Overvecht. Maatschappelijk werk/het buurtteam jeugd Careyn levert maatschappelijk werk en thuisbegeleiding. Zandbergen en Al Amal hebben veel ervaring in de samenwerking met maatschappelijk werk. In veel multi probleemgezinnen die Al Amal ondersteunt, is ook een maatschappelijk werker aanwezig. Voor onder andere schuldenproblematiek zijn zij een belangrijke bron van kennis. In de ogen van Wij(K)&Co zal de sociaal makelaar een nauwe relatie onderhouden met het buurtteam jeugd, zoals nu ook het geval is met maatschappelijk werk. In de toekomst zal de sociaal makelaar, zoals eerder aangegeven, nauw aansluiten bij de buurtteams. Ouderen Hoewel Overvecht een relatief jonge wijk is, wonen er natuurlijk ook vele ouderen, deels zelfs nog de oorspronkelijke bevolking, die er ooit in de jaren zestig en zeventig kwam wonen. Careyn heeft een aantal zorgcomplexen in Overvecht (Tamarinde, Rosendael) en neemt van de nieuwbouw door Mitros op Warande woningen voor ouderen met een zorgbehoefte af. Ook in Noordoost heeft Careyn een aantal zorgvestigingen voor ouderen. Wij(K)&Co wil vrijwilligers werven om de ouderen, waaronder eenzaamheid groot kan zijn, meer te betrekken bij de samenleving. Al Amal probeert vrouwen te motiveren om dit vrijwilligerswerk op zich te nemen. Het tot stand brengen van een kruisbestuiving is hier van groot belang, zeker voor ouderen met een migratieachtergrond. Beoogde netwerk van de kinder sociaalmakelaar Voor de kinder sociaalmakelaar, ziet het beoogde lokale netwerk eruit zoals in figuur 2 3.2 Vormgeving van de beoogde afstemming en samenwerking Voor het opbouwen van een effectief en efficiënt lokaal netwerk maakt Wij(K)&Co gebruik van de werkwijze Buurtnetwerk. Wij(K)&Co wil gebruik maken van deze Buurtnetwerken voor de afstemming en samenwerking tussen alle relevante eerstelijns organisaties in een verzorgingsgebied. Dit is geen groots opgetuigd vergadercircuit, maar een netwerk dat maximaal 6-8 keer per jaar plenair samenkomt met als voornaamste doel om de infrastructuur rond afstemming en e samenwerking in de 1 lijn op te bouwen en te onderhouden. Ook in Noordoost en Overvecht willen we een dergelijk Buurtnetwerk opbouwen. Binnen de Buurtnetwerken zorgen we voor “kennen en gekend worden” van de verschillende professionals in de wijken en het vaststellen van prioritaire thema‟s in de aanpak van de verschillende organisaties. Kennen en gekend worden zorgt er door de rest van het jaar heen voor, dat professionals elkaar gemakkelijk kunnen vinden op gezamenlijke belangen, thema‟s en doelstellingen. Buiten de bijeenkomsten wordt op basis van de voorliggende aanpak, problematiek of doelstellingen zaken gedaan tussen verschillende samenstellingen van ketenpartners. Iedere ketenpar tner kan hiertoe het initiatief nemen. Wij(K)&Co faciliteert afstemming en samenwerking, ondermeer door onderlinge verbindingen tussen netwerkpartners op projectniveau te stimuleren en te leggen. Netwerkpartners zijn niet verplicht een of meerdere medewerkers naar de bijeenkomsten van het Buurtnetwerk af te vaardigen, Wij(K)&Co biedt middels deze structuur een platform waarin
61
professionele en vrijwillige partijen samen kunnen komen om elkaar en ieders doelstellingen beter te leren kennen, eenvoudig gevonden te worden, signalen te delen, samenwerking te zoeken en/of te initiëren, en ervaringen uit te wisselen. Figuur 2: beoogd netwerk sociaal kindermakelaar
Gemeente Utrecht& Wijkbureau Peuterspeelzaal & BSO
Vreedzame wijjk
Speeltuinen & beheerder
MKB en Bedrijfsleven Zuidwest & Binnenstad
Kindersociaal makelaar & kinderen
Scholen & Sch.Maatschappelijkwerk
Stichting JOU
Sociaal Makelaar& ouders
Sport-, en culturele vereniginge n
3.3 Toeleiding naar professionele ketenpartners en civil society Onze sociaal makelaars, sociaal kindermakelaars en sociaal beheerders staan met hun voeten in de klei en werken in de frontlinie met buurtbewoners van alle leeftijden, afkomst en levensstijl. Zij staan letterlijk en figuurlijk tussen en naast buurtbewoners in het pakken van kansen en het aanpakken van problemen. Hiertoe zijn onze medewerkers present in de buurten, kennen zij en worden zij gekend en bouwen (vertrouwens)relaties op met diverse typen buurtbewoners. Vanzelfsprekend komen Wij(K)&Co-ers dan ook in aanraking met problemen van buurtbewoners, zorgvragen, zorgsignalen maar ook kansen en krachten van buurtbewoners. De generalisten die wij binnen het sociaal makelaarschap inzetten, zijn prima in staat om warme toeleiding naar professionele ketenpartners en/of civil society vorm te geven. Dit doen zij door allereerst gezamenlijk met de buurtbewoners de vraag of het probleem te identificeren. Vervolgens wordt in het brede netwerk van de sociaal makelaars binnen de civil society gekeken of er een krachtbron
62
aan de buurtbewoner(s) te verbinden is die kan helpen bij het oplossen van de vraag of het probleem. Is dit niet het geval, dan leiden wij toe naar professionals van buurtteam, Informatie en Cliëntondersteuning of anderen. Dit doen we door eerst zelf contact met de betrokken professionele organisatie(s) te leggen, het probleem of de vraag van de bewoner door te spreken en door met de bewoner mee te gaan naar de eerste afspraak of afspraken. Op die manier vindt toeleiding en overdracht “warm” plaats en bieden we een veilige setting aan kwetsbare buurtbewoners. Als het gaat om kansen of behoeften en problemen die binnen de bestaande civil society kunnen worden op- of aangepakt, zorgt de sociaal makelaar ervoor dat de juiste buurtbewoners(groepen en/of –initiatieven) met elkaar in contact komen, elkaar leren kennen en wanneer wenselijk of nodig aan elkaar verbonden worden. Spelen er kansen of problemen die op zich goed binnen de civil society kunnen worden aangepakt maar waarvoor nog geen groepen of initiatieven actief zijn, dan werkt de sociaal makelaar samen met de betrokken buurtbewoners aan het invullen van het geconstateerde hiaat. Is dit niet mogelijk, of gaat het om problemen die buiten de directe invloedsfeer van de civil society liggen, dan komt toeleiding naar professionele ketenpartners in beeld. De buurtteams vormen voor jeugd/gezin en kwetsbare buurtbewoners een lokaal georganiseerde toegang tot gespecialiseerde hulp vanuit de tweede lijn. De generalisten die hier werken zijn in staat de vraag of het probleem te inventariseren en te doorgronden, hulp te bieden en indien nodig te indiceren en aan te melden voor gespecialiseerde hulp. De professionals die binnen het sociaal makelaarschap actief zijn, zijn ook in staat de vraag en/of het probleem te inventariseren en te doorgronden. Door de (vertrouwens)relatie die zij vaak vanuit andere initiatieven hebben met buurtbewoners, worden zij regelmatig in vertrouwen genomen door mensen die op zich niet erg veel op hebben met instanties uit de systeemwereld. In de visie van Wij(K)&Co is het maar één keer hoeven vertellen van je verhaal net zo belangrijk als één gezin één plan. Wij streven naar zeer korte lijnen met de buurtteams, zodat de vraag of het probleem van buurtbewoners die de sociaal makelaars tegenkomen middels een warme overdracht aan bijvoorbeeld het buurtteam direct, en zonder intake of andere poespas, praktisch kan worden opgepakt. In onze ogen kan middels een dergelijke toeleiding een grote efficiencyslag worden gemaakt, omdat onze doelgroepen vaak moeilijk in staat zijn nieuwe relaties aan te gaan en hierop te vertrouwen. Dit kost iedere nieuwe professional die bij een buurtbewoner of gezin betrokken raakt ontzettend veel tijd. Omdat sociaal (kinder)makelaars, maar bijvoorbeeld ook de vertrouwenspersonen van Al Amal en de medewerkers van Thuisbegeleiding van Careyn achter de voordeur komen en vaak het vertrouwen van buurtbewoners genieten, komt een probleem of hulpvraag al gauw in een informele setting boven tafel. Wanneer hier optimaal gebruik van wordt gemaakt en (kinder) sociaal makelaars het mandaat hebben om hulp vanuit het buurtteam simpelweg in te schakelen als dit nodig is, wordt veel kostbare tijd gewonnen die anders zou worden besteed aan het leren kennen, opbouwen van vertrouwen en het inventariseren van de hulpvraag. (Kinder) sociaal makelaars zijn gespecialiseerd in het achterhalen van “de vraag achter de vraag” zodat het buurtteam ook op het juiste moment wordt ingeschakeld: als duidelijk is welk probleem het eerst met de buurtbewoners moet worden opgelost om überhaupt aan (de soms door instanties als werkelijk probleem ervaren) onderliggende problematiek te kunnen werken.
3.4 Verbinding tussen de functies van vernieuwend welzijn Een goede verbinding tussen de twee functies van vernieuwend welzijn is essentieel voor het slagen van de aanpak zoals die in deze aanvraag is omschreven. Wij(K)&Co vindt een korte lijn tussen de sociaal makelaar(s) en het Buurtteam in de vorm van rechtstreeks contact en mandaat voor overdracht, van cruciaal belang. Om de onderlinge samenhang tussen Informatievoorziening
63
& Cliëntondersteuning en het sociaal makelaarschap in Noordoost en Overvecht ook naar buiten toe uit te stralen, wordt ingezet op het voeren van een gezamenlijke activiteitenkalender. De activiteiten die de sociaal makelaar ondersteunt en/of organiseert koppelen we zo aan ouder- en opvoedcursussen vanuit Informatievoorziening & Cliëntondersteuning. Door op deze manier samen te werken versterken we elkaars zichtbaarheid en toegankelijkheid. Daarnaast zorgt de verbinding tussen de werksoorten voor de mogelijkheden om het vrijwilligersbestand te delen of naar kwaliteiten van de betrokken vrijwilligers in te zetten. Vrijwilligers die in beeld komen bij de sociaal makelaar maar zich graag willen inzetten voor individuele bewoners met een hulpvraag in het kader van Informatievoorziening en Cliëntondersteuning, worden door ons onder de aandacht gebracht van buurtteam. Omgekeerd worden cliënten van Informatievoorziening en Cliëntondersteuning of het buurtteam voor vrijwilligerswerk en/of maatschappelijke participatie verbonden aan de professionals binnen het sociaal makelaarschap. Indien mogelijk neemt Wij(K)&Co het initiatief tot een gedeelde database Krachtbronnen, waar zowel het buurtteam als onze eigen professionals gebruik van maken. Sociaal makelaars van Wij(K)&Co doen niet aan belangenbehartiging van (groepen) burgers. Wel leren zij buurtbewoners om hun eigen belangen goed te behartigen en te agenderen bij relevante partijen, en adviseren zij buurtbewoners over het behartigen van hun belangen. Signalen met betrekking tot burgers en belangenbehartiging worden gedeeld met de sociaal makelaar zodat die hier snel en passend actie op kan ondernemen. Andersom heeft de sociaal makelaar een belangrijke functie in een (geoliede) toeleiding van buurtbewoners naar de buurtteams. Beide functies van vernieuwend welzijn delen een signaalfunctie, hebben een gedeelde rol in het activeren van de buurt en werken samen in de vormgeving van Social Return binnen bijvoorbeeld het kinderwerk en het sociaal beheer van welzijnsaccommodaties zoals speeltuinen en de huizen van de buurt. De sociaal makelaars, sociaal kindermakelaars en sociaal beheerders krijgen ondersteuning van buurtbewoners die klussen op zich kunnen nemen in het kader van vrijwilligerswerk en/of maatschappelijke participatie gericht op het verkleinen van de afstand tot de arbeidmarkt. Processen worden op elkaar afgestemd en onderling gepland en gecoördineerd. Zo wordt het vanuit beide invalshoeken eenvoudiger om bijvoorbeeld Marokkaanse mannen tussen 30-50 jaar een hoofdrol te geven in het sociaal beheer middels laagdrempelige activering. Een grote groep van deze mannen zit namelijk werkloos of arbeidsongeschikt thuis. Verder kun je denken aan inzet van buurtbewoners in een “shop & sopservice” voor buurtbewoners, klussendienst en/of servicebus, activiteiten met en voor ouderen, ouderenvervoer middels een wijkbus et cetera. 3.5 Lokale ontwikkelingen en profilering De partners van Wij(K)&Co zijn allen gevestigd in Utrecht. Dat betekent dat het volgen van de lokale ontwikkelingen als het ware een tweede natuur is. Om snel op de hoogte te zijn van de actuele ontwikkelingen, zet Wij(K)&Co een kwartiermaker in bij gunning. Wij(K)&Co neemt deel aan alle door de gemeente geëntameerde vormen van overleg om de lokale ontwikkelingen te volgen en daarop in te kunnen spelen. Alle professionals en vrijwilligers signaleren vraagstukken die in de wijken spelen, zodat Wij(K)&o ook een signaleringsfunctie voor de vervult. Ook met partners in de wijk, zoals deelnemers aan het buurtnetwerk, onderwijs en zorg, wisselt Wij(K)&Co uit wat er in de buurten speelt. Wij(K)&Co heeft een eigen website, een eigen telefoonnummer, is met de sociaal makelaars, sociaal kindermakelaars en sociaal beheerders zichtbaar en fysiek aanwezig in de wijk en bereikt cliënten tevens met moderne sociale media. Via de website vangen we veel signalen op, omdat buurtbewoners daarop laagdrempelig en desgewenst anoniem allerlei problemen en ontwikkelingen kunnen aangeven, oplossingen kunnen aandragen, hulp kunnen vragen en
64
bieden aan andere buurtbewoners. „Successen vieren en tonen‟ hoort bij de werkwijze van Wij(K)&Co, daarmee zorgen we voor free publicity. Indien Wij(K)&Co de opdracht voor het sociaal makelaarschap in Noordoost en Overvecht gegund krijgt, zoeken wij een vestiging voor de organisatie. Hiervoor wordt een locatie gezocht die voor zowel uitvoerend medewerkers als samenwerkingspartners en buurtbewoners goed bereikbaar is. Het kantoor biedt werkplekken voor medewerkers, maar ook aan de communicatiemedewerker. Deze laatste zorgt voor zowel profilering op stedelijk en wijkniveau, als voor het trainen van medewerkers in het gebruik van bijvoorbeeld social media in de uitvoering van hun werk. De digitaal sociaal makelaar zorgt er in samenwerking met de communicatiemedewerkers, collega‟s, wijkpartners en buurtbewoners voor dat digitale oplossingen worden ontwikkeld die maatschappelijke participatie, ouderbetrokkenheid en deelname aan de (pedagogische) civil society vergemakkelijken, ook voor bijvoorbeeld laaggeletterden en ouderen. Verder zorgt onze aanpak in de vijf dienstenclusters voor: deelname aan lokale relevante netwerken het samen met buurtbewoners en ketenpartners onze plannen jaarlijks opstellen en periodiek bijstellen het digitaal middels sociale media en publicaties communiceren van activiteiten aan de verschillende belanghebbenden. Met behulp van efficiënte registratiesystemen verantwoordt Wij(K)&Co haar resultaten van de dienstverlening naar de opdrachtgever. Bovendien worden vrijwilligers en professionals met deze resultaten op de hoogte gehouden van de effecten van hun inzet en zo geënthousiasmeerd om met hart en ziel voor Wij(K)&Co te blijven werken.
3.6 Bereik van moeilijk bereikbare (groepen) buurtbewoners Wij(K)&Co wil moeilijk bereikbare buurtbewoners betrekken bij buurt, maatschappelijke participatie en (pedagogische) civil society. Door een juiste mix van competenties van onze agogen te verwachten en een divers personeelsbestand te hanteren, verwachten we hier ook succesvol in te zijn. Daarnaast hebben we het consortium zodanig ingericht dat de afzonderlijke partners vanuit hun eigen expertise de krachten in het bereiken van moeilijke doelgroepen bundelen. Careyn heeft met haar Thuisbegeleiders en Maatschappelijk werkers veel ervaring met het vinden, betrekken en verbinden van verschillende typen (grootstedelijke) burgers door presentie, een persoonlijke benadering (waar nodig aan huis) en aansluiting bij (organische) netwerken en ontmoetingsplekken in de buurt. Al Amal komt vanuit haar netwerk en expertise met geïsoleerde en soms zelfs “gekooide” migrantenvrouwen in contact die voor andere partijen vaak onzichtbaar blijven. Zandbergen komt middels haar jeugd- en opvoedhulp over de vloer bij moeilijk bereikbare gezinnen, die zich door problemen niet zelden isoleren van de directe omgeving. De kennis die de verschillende organisaties hebben met moeilijke doelgroepen, brengen we in het sociaal makelaarschap samen en vormt een thema voor deskundigheidsbevordering van medewerkers. Wanneer wij aan de slag gaan in Noordoost en Overvecht, zoeken we actief naar uitbreiding van de samenwerking met partijen die toegang hebben tot één of meerdere moeilijk bereikbare groepen buurtbewoners. Tot slot maakt een goede infrastructuur rond vroegsignalering, bijvoorbeeld door Al Amal vanuit het consultatiebureau in te zetten op zwangere vrouwen uit haar doelgroep, dat moeilijke groepen in beeld komen en gesignaleerd worden. Van daaruit wordt het indien nodig mogelijk om op maat te werken aan het bereik van de moeilijk bereikbaren. Het kiezen van de juiste partners, outreachend werken, kennen en gekend worden van en door de buurt en de juiste contacten met sleutelfiguren (huisartsen, buurtbewonersverenigingen, wijkraden et cetera) zorgt ervoor dat we via zoveel mogelijk kanalen contacten leggen met
65
moeilijk bereikbare groepen. De samenwerking met de buurtteams en/of de aanbieder van de Informatievoorziening & Cliëntondersteuning leidt tot een gekoppelde inzet op moeilijke groepen als geïsoleerde burgers, gezinnen en zorgmijders. Omdat er weinig huismeesters zijn in Utrecht, is samenwerking tussen zorg en welzijn hier essentieel. Hetzelfde geldt voor gezinnen met een migratieachtergrond die in hun maatschappelijke participatie belemmerd worden doordat zij de Nederlandse taal niet eigen zijn en/of laaggeletterd zijn.
3.7 Positie sociaal makelaar in de ondersteuningsstructuur In onze visie beweegt de sociaal makelaar, de sociaal kindermakelaar en de sociaal beheerder midden in de wijksamenleving en opereert deze vanuit de eerste lijn. Binnen die eerste lijn zijn vele professionals van divers pluimage actief, of het nu gaat om de politie, het onderwijs, de eerstelijnszorg, medewerkers van de woningcorporaties, opvoedhulp of anderen. Buurtbewoners zien vaak door de bomen het bos niet en houden zich niet aan loketten of beroepsgroepen voor het stellen van hun vragen. Het is dan ook aan de uitvoerders in de eerste lijn om ervoor te zorgen dat buurtbewoners bij de juiste professional en/of organisatie terechtkomen. Zo worden buurtbewoners niet van het kastje naar de muur gestuurd of belast met de spreiding van dienstverlening over de verschillende organisaties. Voor de eerste lijn bouwen we een infrastructuur vanuit de Buurtnetwerken, die professionals faciliteert in kennen en gekend worden, het vinden van partners en het gevonden worden door partners. Meer over onze visie ten aanzien van de positie van de sociaal makelaar in de ondersteuningsstructuur, vindt u in paragraaf 1.1.2 van hoofdstuk 1. De sociaal makelaars zijn, door de generalistische werkwijze en nabijheid voor buurtbewoners, bij uitstek professionals die hulpvragen en problemen voor en achter de voordeur signaleren en onderzoeken. Daarom pleit Wij(K)&Co voor een mandaat aan sociaal makelaars en sociaal kindermakelaars om buurtbewoners, jeugd of gezinnen aan te melden voor hulp vanuit de buurtteams zonder bureaucratische en protocollaire rompslomp rond aanmelding en intake. Sociaal makelaars en sociaal kindermakelaars schakelen indien nodig een hulpverlenende generalist in en blijft eerste aanspreekpunt voor de betrokken buurtbewoners, kinderen of gezinnen. Op die manier wordt hulp ingeschakeld vanuit reeds bestaande vertrouwensrelaties tussen buurtbewoners en sociaal makelaar en hoeft niet opnieuw geïnvesteerd te worden in het opbouwen van vertrouwen en de probleemverkenning en/of hulpvraag. De sociaal makelaar zit niet in het buurtteam maar onderhoudt er wel zeer nauwe contacten mee. Visueel ziet het er als volgt uit:
66
3.8 Borging van goed functionerende netwerken, projecten en expertise Bij gunning van de opdracht zet Wij(K)&Co een Kwartiermaker in van januari tot en met september 2013. Omdat samenwerking essentieel is binnen de door Wij(K)&Co voorgestelde aanpak sociaal makelaarschap in Utrecht Noordoost en Overvecht, is de Kwartiermaker belast met het leggen van de eerste contacten met buurtbewoners, buurtbewonersgroepen, -initiatieven, -netwerken, professionals van huidige aanbieders, partners in het maatschappelijk middenveld en ambtenaren die te maken hebben met de sociaal makelaar, de sociaal kindermakelaar en/of de sociaal beheerder. De kwartiermaker zorgt ervoor dat er voorlopige samenwerkingsafspraken met de bestaande buurtbewonersgroepen, -initiatieven, -netwerken en (vrijwilligers)organisaties worden gemaakt voor de overgang van aanbieders en de rest van 2013. Door de kwartiermaker zeven maanden voorafgaand aan de start van de opdracht in te zetten, kunnen contacten, netwerken, ervaringen en expertise warm worden overgedragen en wordt een onwennige periode voor buurtbewoners iets overzichtelijker en tastbaarder. In onze ervaring vallen met deze werkwijze geen (grote) gaten in de samenwerkingsverbanden in de periode rond de overgang van aanbieders van Vernieuwend Welzijn. In de borging van goed functionerende netwerken, projecten en expertise, onderscheidt Wij(K)&Co de onderstaande stappen:
Netwerken en projecten inventariseren. Netwerken beoordelen op basis van effectiviteit, wat is de toegevoegde waarde voor de buurt. In hoeverre is het netwerk zelfstandig? Welke investering vraagt het netwerk ten opzichte van de opbrengst? Hierbij houdt Wij(K)&Co rekening met de relevantie die de gemeente Utrecht aan het netwerk of project hecht. Borgen van goed functionerende netwerken en projecten door deze dusdanig te ondersteunen en versterken dat zij zoveel als mogelijk zelfstandig kunnen (blijven) functioneren, voortbestaan en door ontwikkelen.
Het type projecten en netwerken dat geborgd dient te worden, bestaat uit projecten en netwerken waar de huidige sociaal makelaars aan deelnemen, die ze ondersteunen of die ze trekken. Borging van zowel projecten als netwerken gaat samen draagvlak onder burgers en ontwikkeling naar zelfstandigheid 3.9 Borging van ervaring en expertise van de huidige wijkwelzijnsorganisatie Op dit moment wordt het welzijnswerk in Noordoost en Overvecht voor het grootste deel verzorgd door Cumulus. Naast het feit dat alle drie consortiumpartners deze organisatie vanuit de huidige situatie goed kennen, zorgt ook de inzet van de kwartiermaker ervoor dat er ruimschoots gelegenheid is om de opgebouwde netwerken in samenwerking met de huidige aanbieder te waarborgen. Waardevolle ervaring en expertise mag natuurlijk niet verloren gaan er vormt dus een nadrukkelijke focus van de kwartiermaker. Binnen het consortium is voldoende ervaring met het starten in gebieden waar eerst andere organisaties actief waren. Meestal, maar niet altijd, is er sprake van overgang van onderneming en dus van overname van (een deel van het) zittend personeel. Ook wanneer er geen sprake is van overgang van onderneming bieden wij medewerkers van de vorige aanbieder(s) de mogelijkheid om te solliciteren op de functies binnen het sociaal makelaarschap. Wij(K)&Co zorgt er sowieso voor dat, in het geval dat wij de opdracht in Noordoost en Overvecht gegund krijgen,
67
medewerkers van Cumulus naar functies van Wij(K)&Co kunnen solliciteren. Bekwame medewerkers nemen we over. Ook langs de personele weg waken we over behoud en borging van ervaring en expertise in Noordoost en Overvecht. 3.10 Kennis van de doelstellingen en activiteiten van de gemeente en andere relevante partners in de stad Zoals eerder omschreven in paragraaf 3.1, participeert Wij(K)&Co met haar consortiumleden in vele bestaande projecten en programma's. De gemeente en partners van buiten en binnen de stad richten hun pijlen op het zelfredzaam maken van de bewoners in de stad. Van Wij(K)&Co, de daarin samenwerkende partners en hun medewerkers mag een actieve, geïnteresseerde houding verwacht worden. Daardoor houden zij hun kennis op peil van de stad waarin zij werken en van de buurtbewoners waarvoor en waarmee zij werken. Omdat de ontwikkelingen snel gaan, sommige projecten verdwijnen en andere erbij komen (soms ook door toedoen van organisaties buiten de stad), noemen we hier slechts een aantal partners en lopende projecten. In hoofdstuk 2 hebben wij al eerder tal van projecten en programma‟s genoemd waarbij de consortiumpartners betrokken zijn. Wijkraden De wijkraden bestaan uit actief betrokken burgers met hart voor hun wijk, die opkomen voor de belangen van bewoners en ondernemers uit Utrecht Noordoost. De wijkraad gebruikt signalen, wensen en ideeën van bewoners als basis voor haar adviezen. De wijkraad anticipeert en reageert op plannen van de gemeente en kan zelf het initiatief nemen voorstellen en adviezen. Wij(K)&Co zoekt het contact met deze actieve burgers om samen te werken, signalen op te pakken en de burgerkracht van deze participatievorm te versterken. Programma Gewoon opvoeden Dit programma sluit helemaal aan bij het gedachtegoed van de civil society. Al Amal is gestart met opvoedcursussen voor de groep ouders die geïsoleerd leven en handelingsverlegen zijn ten aanzien van de opvoeding van hun kinderen. Deze cursussen worden onder andere in Overvecht en Kanaleneiland gegeven. Programma Jeugd op gezond gewicht (JOGG)/Gezonde Wijk Overvecht Careyn is betrokken bij het programma Jeugd op gezond gewicht. Dit programma, dat stuurt op gezamenlijk gezond eten, spelen en bewegen van kinderen, wordt ook uit gevoerd in Overvecht. In Gezonde Wijk Overvecht worden de gezondheidsachterstanden gezamenlijk aangepakt. Een voorbeeld van de manier waarop Wij(K)&Co vanuit samenwerking doelen wil bereiken. Programma Onze toekomst Dit programma heeft als doel de overlast van Marokkaanse Jeugd te verminderen en loopt eind dit jaar af. Succesvolle projecten waaronder Tussen In van Al Amal worden geïntegreerd in het bestaande aanbod. Buurtteam Jeugd en Gezin Careyn participeert in het buurtteam Jeugd en Gezin in Overvecht, waarin een nieuwe werkwijze ontwikkeld en beproeft wordt. Kernbegrippen daarin zijn: focus op kind/jongere en gezin, werken vanuit de wijk, vroegtijdig signaleren, werken met een generalistische aanpak, niet problematiseren, inzet van eigen kracht en informeel netwerk en het verminderen van de doorverwijzing. Programma Veilige Publieke Taak Dit programma beoogt het tegengaan van agressie naar medewerkers met een publieke taak, zoals buschauffeurs, ambulancemedewerkers, et cetera Het programma sluit helemaal aan op
68
het gedachtegoed van de Vreedzame Wijk. Al Amal is nauw betrokken bij de uitvoering hiervan. Het idee van wijkmediatoren, zoals ook door Wij(K)&Co voorgesteld, wordt breed gedragen door het gedachtegoed van deze twee projecten. Doe mee in Overvecht Doe Mee in Overvecht! is het wijkactieplan van de gemeente Utrecht met als doel de wijk Overvecht extra aandacht te geven en zo van de wijk een zogeheten krachtwijk te maken! Een wijk waarin het prettig is om te wonen, werken en leven en waar bewoners betrokken zijn bij de samenleving. Wij(k)&Co sluit graag aan bij de doelstellingen van dit wijkactieplan. Buurtaanpak Gemeente, corporaties, politie, Cumulus Welzijn, scholen, bewoners en maatschappelijke organisaties werken actief samen om de leefbaarheid en sociale samenhang in verschillende buurten te verbeteren. Wij(K)&Co verwacht hier vanuit haar visie nauw bij te kunnen aansluiten
3.11 Samenwerking en afstemming met relevante partijen en programma‟s Zoals u hierboven in paragraaf 3.10 hebt kunnen lezen, zijn er talrijke programma's en projecten in de wijken Noordoost en Overvecht. En dan is deze opsomming nog lang niet volledig. Wij(K)&Co ziet een stad als een dynamisch geheel, waarin allerlei verschillende mensen uit verschillende windstreken met elkaar samenleven en het beste ervan proberen te maken. Deze dynamiek maakt de stad tot een levendig geheel. De valkuil is dat de professionals en vrijwilligers rond bepaalde thema's soms meer met elkaar bezig zijn dan met datgene waar ze aan willen bijdragen: namelijk het vergroten van de zelfredzaamheid van de burger. De veelheid aan projecten vraagt namelijk om voortdurend afstemming en overleg: tegenstellingen moeten worden overbrugd en verschil van inzichten worden uitgepraat. Wij(K)&Co organiseert daarom een paar keer per jaar thematische bijeenkomsten in het kader van de eerder genoemde Buurtnetwerken (zoals de huidige schakelbijeenkomsten) voor alle vrijwilligers en professionals uit de wijken Noordoost en Overvecht. Doel is om elkaar te leren kennen en om met elkaar verdieping aan te brengen rond belangrijke thema's. Daarnaast streeft Wij(K)&Co ernaar dat alle partijen (inclusief Wij(K)&Co zelf) helder maken wat precies hun toegevoegde waarde is voor de civil society. Dit betekent dat:
burgers en professionals weten waar ze moeten zijn voor een bepaalde vraag; professionals elkaar aanvullen, geen dingen dubbel doen en geen verantwoordelijkheden doorschuiven; er ingezet wordt op het gebruik van digitale middelen; professionals korte lijnen met elkaar hebben en werken op basis van onderling vertrouwen onduidelijke of onuitgesproken kwesties niet op z'n beloop worden gelaten, maar opgepakt en uitgesproken worden; het vooral simpel en overzichtelijk moet blijven.
69
Hoofdstuk 4
Beschrijving van effectieve inzet van middelen
De kostprijs Wij kunnen het sociaal makelaarschap aanbieden voor de prijs van € 2.243.031,- voor een periode van 17 maanden. De kostenbesparing Wij realiseren in deze eerste periode reeds een kostenbesparing van 5% van het beschikbare budget. Wij kunnen dit realiseren doordat wij in staat zijn veel met vrijwilligers te werken en doordat wij o.a. via Al Amal een nieuw vrijwilligers netwerk kunnen aanboren. In de loop van de volgende jaren kunnen wij de kosten op het niveau van 2014 houden. Dit betekent dat wij jaarlijks een besparing ter hoogte van de inflatie zullen realiseren. Wij achten dit reëel vanwege onze inzet op het stimuleren van de vrijwillige inzet; van de burgerkracht. Verhouding overhead personeel t.o.v. de uitvoering. Wij stellen een afdelingshoofd aan, die ondersteund wordt door een parttime administratieve kracht. Alle overige medewerkers zijn uitvoerend sociaal (kinder, beheer) makelaars. Dit leidt tot een verhouding van overhead staat tot uitvoering van 1 op 10. De verhouding management op uitvoering is 1 op 18. De uurprijs per functiegroep Wij kiezen voor een 50/50 mix van sociaal makelaars op HBO-niveau en senior sociaal makelaars. Het uurtarief is berekend op basis van de bruto salarislasten inclusief werkgeverslasten. 1300 productieve uren
functiegroep
fte
cao wmd aantal prod. uurtarief
integrale
schaal
uurprijs
uren
salaris
HBO
7,4
8
9620
€ 43,16
€ 71,62
HBO +
7,3
9
9490
€ 47,64
€ 77,14
2
6
2600
€ 37,29
€ 64,49
adm.kracht
0,8
5
€ 32,-
leidinggevende
0,9
10
€ 52,50
MBO
Bureau en organisatiekosten Onder bureau en organisatiekosten verstaan wij: telefonie, ict/softwarelicenties, pr, inventaris etc. Wij rekenen hiervoor met € 3.000,- per fte. Scholingsbudget Het scholingsbudget is 3 % van de loonsom. Ongeveer € 50.000,- voor de eerste 17 maanden. Vooral in het eerste jaar zullen wij dit budget nodig hebben om de medewerkers te scholen in de nieuwe werkwijze. Huisvestingslasten De huisvestingslasten bedragen € 28.004,-. De meeste medewerkers hebben hun werkplek in een huis van de buurt en op straat. Alleen de leiding en administratieve kracht hebben een kantoor nodig.
70
Projectbegroting
Kosten Personeel Productieve uren
2013-2014
sociaal makelaar Noordoost/Overvecht Begroting Aug „13/dec „14
functie HBO HBO+ MBO
schaal
Fte 8 7,40 9 7,30 6 2,00
Jaarkosten € 56.104 € 61.934 € 48.474
€ € €
588.155 640.504 137.344
€ €
49.533 96.683
18,5
€
1.512.219
7%
€
105.855
€
34.071
€
14.167
€
78.625
€ € €
141.667 83.172 241.955
€
2.211.731
€
2.243.032
€
31.301
Niet productieve uren adm. Medewerker leidinggevende Overige personeelslasten
0,80 € 1,00 €
18,5 €
Huisvesting
43.706 68.247
1.300
Afschrijvingskosten 18,5 €
Organisatiekosten Activiteitkosten Social return Overhead
5,5% 10,8%
Totaal kosten
3.000
Inkomsten Subsidie gemeente Subsidie project Overige inkomsten Resultaat
1,4%
71
