STUV Stichting Uitgeprocedeerde vluchtelingen
Jaarverslag 2014
Bestuur: Voorzitter: Penningmeester: Lid:
Hilde Jansen Henk Boting Tess Neijzen
Coördinatoren (parttime): Saskia Craenen
34 uur
Hanneke Heshusius 8 uur
Vrijwilligers: Marlon Nugteren, Jos Verkleij, Tet Hiltermann, Ted Freriks, Saskia van der Grijp, Friso Halbertsma, Judith Wieffering, Ghislaine Le Large, Christa Hemerik, Herman van Bemmel, Patricia Nauta, Rob Meijer
Vrijwillig medewerker medisch spreekuur (namens stichting GIL): Kea Fogelberg (arts)
Doelstelling en doelgroep
STUV biedt tijdelijke ondersteuning aan uitgeprocedeerde vluchtelingen en andere vreemdelingen die geen recht (meer) hebben op rijksregelingen. Doel is te voorkomen dat deze mensen in de marge van de samenleving ten onder gaan, terwijl ze met tijdelijke ondersteuning van STUV in staat zullen zijn zichzelf te redden in de toekomst. Als voorwaarde voor de ondersteuning geldt dat er een sterke binding is met Leiden. Een tweede voorwaarde is dat er sprake is van een reëel juridisch perspectief op een verblijf in Nederland of elders. Daarnaast biedt STUV ondersteuning aan vreemdelingen die zich, zonder eigen toedoen, in een bijzonder schrijnende situatie bevinden. Niet op de laatste plaats biedt STUV actieve begeleiding aan uitgeprocedeerde vluchtelingen die op enigerlei wijze kunnen of mogen terugkeren naar hun land van herkomst.
1
Inhoud
1. Voorwoord…………………………………………………………… 3 2. Juridische ontwikkelingen…………………….……………….5 . 3. Overzicht cliënten 2013-2014………………….………….… 6 4. Uit de praktijk…………………………………….….……… …….10
5. Maatschappelijke begeleiding……………………........... 12 6. Financiële paragraaf………………………………………………21
2
Voorwoord Hierbij treft u het jaarverslag 2014 aan van de Stichting Uitgeprocedeerde Vluchtelingen (STUV). STUV biedt tijdelijk ondersteuning aan uitgeprocedeerde vluchtelingen die geen recht meer hebben op Rijksregelingen. Ook mensen die zich in een zeer schrijnende situatie bevinden laat STUV niet in de kou staan. Wel geldt voor alle gevallen dat men een binding moet hebben met de gemeente Leiden en er sprake moet zijn van een reëel juridisch perspectief op verblijf in ons land of elders. STUV biedt ook actieve begeleiding aan uitgeprocedeerde vluchtelingen die op enigerlei wijze kunnen of mogen terugkeren naar hun land van herkomst.
Cliënten worden bijgestaan met juridisch advies tijdens de wekelijkse spreekuren. Er wordt eenvoudige huisvesting geboden en week/zakgeld. Veel aandacht wordt door STUV besteed aan maatschappelijke ondersteuning gericht op activering, zodat men niet ten onder gaat in de marge van onze samenleving, maar door die activering in staat wordt gesteld zichzelf te redden, zelfvertrouwen te krijgen en zelf stappen te ondernemen met betrekking tot de toekomst. Gelukkig was STUV in staat weer meer vrijwilligers aan zich te binden en twee enthousiaste stagiaires van de Hoge School Leiden die, begeleid door een ervaren beroepskracht, in staat waren om huisbezoeken af te leggen, mensen samen te brengen door middel van sport, koken en eten, muziek maken etc. Zo werden ook nieuwe activiteiten opgestart, filmmiddagen, politiek café en een taalmaatjesproject. Ook het gezamenlijk onderhouden van de STUV-tuin biedt voor velen een welkome afwisseling evenals het onderhoud van de STUVpanden. Naast de gemeentelijke subsidie door succesvolle fondswerving was STUV in staat extra gelden ter beschikking om verschillende activiteiten mogelijk te maken. Zelfs kon daardoor de keuken van STUV verbeterd worden door nieuwe ijskast, oven en gasfornuis. Dat kwam het succesvolle maandelijkse Wereldkoken ten goede. Het jaarlijkse kerstfeest was mede ook daardoor een groot succes. Ook de uitbreiding van de STUVpanden met witgoed kon daardoor plaatsvinden, konden jembe, s worden aangeschaft en met de opbrengst van de collecte van de Ecclesia konden lesboeken gekocht voor het taalmaatjes -project. Het ingezette beleid, door met alle cliënten een contract af te sluiten mbt de tijdelijkheid van opvang en een lichte tegenprestatie te verwachten, heeft zijn vruchten afgeworpen. Niet alleen in financiële zin, maar ook voor wat betreft de de activering, al is het wel een hard gelag dat we soms de ondersteuning moeten beëindigen omdat er totaal geen enkel perspectief meer is voor de desbetreffende cliënt. Maar ook dit jaar kreeg weer een aantal 3
mensen een verblijfsvergunning en zijn ook dit jaar zijn weer enkele cliënten teruggekeerd naar het land van herkomst met enig perspectief. De aantallen vindt u verderop in dit jaarverslag.
Het jaar 2014 was ook het jaar voor een nieuw elan. Een vernieuwde website, vernieuwd logo en foldermateriaal werden onder andere gebruikt om omliggende gemeenten onze expertise aan te bieden op het gebied van uitgeprocedeerden. Tot nu toe helaas zonder daadwerkelijk resultaat. Wel hebben we gemeenteraadsleden ontvangen van alle Leidse politieke partijen en hen verteld over onze werkwijze. Voor een aantal toch weer een hernieuwde of nieuwe kennismaking. Zoals hoort bij ons werk vond ook dit jaar afstemming plaats met Diaconaal Centrum de Bakkerij en in het bijzonder de Diaconie Franstalige Afrikanen. Ook met Stichting Vluchtelingenwerk Zuid Holland Noord, Stichting de Binnenvest en de Fabel werd overleg gevoerd. Een hernieuwde kennismaking met de nieuwe directie van Vrouwenopvang Rosa Manus mondde uit in een uitwisseling van ervaring en cliënten. Voor goede zorg en begeleiding werd regelmatig contact gezocht met huisartsen, Stichting GIL, GGZ, Centrum 45, Maatschappelijk werk, Dienst Terugkeer en Vertrek, de IND, IOM en advocatuur. Zeker vanaf de start van de uitvoering van de motie van de Christen Unie De Bed/BAD/Broodregeling biedt nieuwe kansen voor onze organisatie en hierbij zijn we nauw betrokken. Voor cliënten in nood stelde STUV in haar kantoorpand 5 noodbedden ter beschikking in het kader van BED/ BAD Broodregeling. Dat deze laatste ontwikkelingen duidelijker vorm moeten krijgen is vanzelfsprekend onze prioriteit. In overleg met de gemeente zal het jaar 2015 zeker in dat teken staan.
Hilde Jansen, voorzitter
4
Juridische ontwikkelingen Het afgelopen jaar was een bijzonder jaar met het oog op de opvang van gedocumenteerden. Daar waar de centrale overheid nog altijd ongedocumenteerden klinkert en alle voorzieningen onthoudt, hebben de gemeenten steeds meer oog voor de nood van deze groep mensen. Dit werd mede veroorzaakt door een toenemend aantal uitspraken van de Centrale Raad van Beroep die gemeenten verplicht (zeer) kwetsbare ongedocumenteerden op basis van de WMO en artikel 8 EVRM op te vangen. Ook voor de groep minder kwetsbare ongedocumenteerden schijnt er licht aan de horizon. Al in november 2013 heeft het Comité voor de Sociale Rechten in een voorlopige uitspraak aangegeven dat het gebrek aan opvang in strijd was met de sociale basisrechten van mensen. In november 2014 kwam het definitief oordeel: Nederland dient beperkt opvang te verlenen met bijvoorbeeld het aanbieden van voedsel, kleding en onderdak. Zaken waar iedere burger recht op heeft naar oordeel van het Comité, ook wanneer zij illegaal zijn en niet beschikken over documenten en niet voldoen aan hun vertrekplicht. Het eerste wat de Nederlandse overheid bij monde van staatssecretaris Teeven riep was dat de uitspraak niet bindend was met de suggestie dat hij het naast zich neer zou leggen. Vervolgens bond hij licht in en verklaarde dat hij de uitspraak zou gaan bestuderen. Hij werd echter rechts ingehaald door de lokale politiek en de Centrale Raad van Beroep. De Raad verplicht gemeentes tijdelijk opvang te bieden op basis van de uitspraak van het Comité, totdat Den Haag uitsluitsel geeft. Kennelijk had men in Den Haag vergeten dat eerdere uitspraken van het comité bindend werden doordat zij gehoor kregen binnen de Nederlandse rechterlijk macht. Daarnaast werden in een aantal gemeentes, waaronder ook Leiden, moties aangenomen om opvang te bieden in de vorm van bed, brood en bad. Tot op heden wachten we op antwoord uit Den Haag. Intussen is op lokaal niveau opvang een feit. Een nieuw hoofdstuk voor Stuv lijkt daarmee te zijn aangevangen.
Tess Neijzen
5
Overzicht cliënten 2013-2014 Intake: 2013
2014
Afrika Europa Midden-Oosten/ Noord Afrika Azië Latijns Amerika
47 0 23 14 1
67 2 45 6 2
Totaal
85
122
2014 liet een enorme toename in het aantal hulpvragers zien. Opvallend is dat veel gezinnen aanklopten voor hulp en advies. We hebben hen in de meeste gevallen door kunnen verwijzen naar de advocatuur of andere hulpverlening. Voor opvang kunnen gezinnen terecht in de gezinslocaties waarvan er één in Katwijk staat. De meeste hulpvragers die ons inloopspreekuur bezochten zijn afkomstig uit Afrika, met name uit Burundi, Soedan en Somalië. De hulpvragers uit het Midden Oosten/ Noord Afrika waren meestal afkomstig uit Irak en Iran. Opvallend was een afname van het aantal hulpvragers uit Afghanistan. In het bovenstaande overzicht zijn uitsluitend hulpvragers opgenomen met wie daadwerkelijk een intakegesprek is gevoerd. Telefonische en incidentele hulpvragen zijn buiten beschouwing gelaten maar kunnen ruw geschat worden op 15 contactmomenten, van gemiddeld 10 minuten, per week. Van de 122 hulpvragers zijn er 20 cliënt geworden naast de reeds bestaande cliënten.
Cliënten en gezinssamenstelling, met financiële ondersteuning
Man Vrouw Kind Totaal
2013
2014
44 7 5 56
48 7 2 57
Ook dit jaar zien we een daling van het aantal gezinnen; de meeste cliënten zijn alleenstaand en man.
6
Duur en kosten van financiële ondersteuning 2013
2014
Cliënten Totaal aantal weken Aantal dossiers
56 1394
57 1178
49
50
Gemiddeld aantal weken per dossier
30
23,5
Aantal gezinnen Kosten Kosten per dossier
4
3
167.000 3420
146.000 2914
Kosten per cliënt
2993
2556
In 2014 is duidelijk het resultaat te zien van de gewijzigde werkwijze. Waar voorheen mensen voor de duur van hun verblijfsprocedure werden opgevangen is de opvang nu gebonden aan de tijdsduur van 6 maanden. Na 6 maanden wordt bekeken of mensen op eigen benen verder kunnen gaan of dat er een tweede contract nodig is om de gestelde doelen te bereiken. Dit nieuwe beleid heeft geleid tot een kortere opvangperiode per cliënt en een kostenbesparing hoewel we hetzelfde aantal mensen hebben kunnen helpen. Ook dit jaar heeft STUV nog drie gezinnen opgevangen ondanks het feit dat gezinnen recht op verblijf in een gezinslocatie hebben. In één geval betrof het een Syrische vader met twee Nederlandse kinderen die niet in aanmerking komen voor rijksopvang, in de andere gevallen was er kortdurende opvang nodig voor er een plek in een gezinslocatie geregeld kon worden.
7
Soorten ondersteuning 2014 Soort Levensonderhoud Huisvesting Medische hulp (tandarts, bijdrage kosten bril e.d) Doorverwijzing (Bureau rechtshulp, advocaat, maatschappelijk werk, vluchtelingenwerk, collega-organisaties in andere regio’s, Fabel van de Illegaal)
Aantal cliënten 57 56 12 500 (geschat)
Reiskosten Juridisch advies Juridische kosten Kinderactiviteiten Onderwijs volwassenen (Nederlandse les, computercursus, studieboeken) Sport Onderhoud huisvesting Activiteiten Studie (boeken, lesgeld, kosten schoolspullen) Kosten tolk-vertaler
31 98 4 0 11 23 6 31 0 0
Instroom in het cliëntenbestand 2014 (21) Procedure bij het Europese Hof Aanvraag vergunning op medische gronden Procedure op grond van schrijnendheid
1 6
Procedure op grond van Buiten schuld niet uit Nederland te kunnen vertrekken
1
Voorbereiding terugkeer
3
Voorbereiding 2e asielprocedure
5
Kinderpardon
1
Anders
3
1
8
Uitstroom uit het cliëntenbestand 2014 (26) Vergunning asiel
4
Vergunning op medische gronden
4
Vergunning conform beschikking minister
0
Vergunning op grond van buiten schuld niet uit Nederland te kunnen vertrekken
0
Vergunning op grond van gezinshereniging Terugkeer
1
Opvang beëindigd vanwege einde van de procedure Opvang beëindigd vanwege herleefd recht op rijksopvang Kinderpardon
6
5
3 3
9
Uit de praktijk Terugkeer Ook dit jaar hebben we een toename gezien van het aantal mensen dat aangeeft te willen terugkeren naar het land van herkomst. Vaak zijn ze al jaren in Nederland, ze hebben soms zelfs een verblijfsvergunning gehad maar door verbeterde omstandigheden in het land van herkomst is die ingetrokken. Dat betekent letterlijk dat deze mensen alles kwijtraken wat ze hadden opgebouwd: woning, werk, auto, vrienden etc. Een hard gelag, om na jaren weer met niets te eindigen. Sommigen hebben de moed om opnieuw te beginnen, een verblijfsvergunning aan te vragen op andere gronden zoals verblijf bij de partner die ze inmiddels in Nederland hebben leren kennen of verblijf bij het kind dat ze inmiddels in Nederland hebben gekregen. Probleem hierbij is dat deze mensen hun aanvraag moeten starten in het land van herkomst om daar een machtiging tot voorlopig verblijf aan te vragen. Er is geen garantie dat ze weer terug kunnen keren naar Nederland dus dat is geen makkelijk stap. We zien veel van deze procedures stranden juist vanwege die machtiging tot voorlopig verblijf. Anderen realiseren zich dat ze alles kwijt zijn in Nederland en dat daar geen verandering in gaat komen. Er zit niets anders meer op dan om terug te keren naar het land van herkomst met de hoop dat ze nog in staat zijn om daar een toekomst op te bouwen. Ook dit is geen makkelijke stap, er is veel moed voor nodig om zo rigoureus een punt te zetten achter een lange periode met veel ontberingen. Gelukkig zijn er een aantal organisaties in Nederland zoals IOM, Vluchtelingenwerk en Maatwerk bij Terugkeer, die de nodige begeleiding kunnen bieden en samen met de cliënt kijken naar wat er nodig is om succesvol terug te kunnen keren. STUV kijkt terug op een goede samenwerking met deze organisaties in 2014 waardoor een aantal cliënten met opgeheven hoofd naar hun land van herkomst kon terugkeren. Zo ook Ahmed. Hij was in 2002 naar Nederland gekomen en heeft twee asielprocedures doorlopen maar zijn vluchtverhaal werd ongeloofwaardig bevonden en na 6 jaar procederen werd dat niet anders. In 2008 werd hij uitgezet naar Soedan. Eind 2009 is hij teruggekeerd naar Nederland omdat hij opnieuw in de problemen was gekomen. Hij vroeg nogmaals asiel aan maar wederom werd zijn verhaal niet geloofd. En weer belandde hij op straat. Lange tijd werd hij door vrienden geholpen met onderdak en voeding maar hij werd moe van het zwerven van adres naar adres. Toen hij eind 2013 bij STUV aanklopte wilde hij nog maar één ding: zo snel mogelijk weg uit Nederland. De situatie in Soedan was intussen zo verbeterd dat hij die stap wel aandurfde. Toch hebben we eerst samen met hem bekeken hoe hij zijn terugkeer voorstelde, wat hij wilde gaan doen om een boterham te verdienen in het land van herkomst. Met begeleiding van Vluchtelingenwerk kwam hij tot het plan om een taxibedrijfje te starten in Soedan, niet met auto’s maar met een riksja. Helaas lukte het niet om in Nederland een riksja te kopen en 10
die te laten transporteren maar hij is wel geholpen met contacten leggen met bedrijven in Soedan die hem aan een Riksja kunnen helpen. Blij en vol goede moed is hij op het vliegtuig gestapt.
Herhaald asiel Veel van de mensen die bij STUV aankloppen zijn uitgeprocedeerd geraakt in hun asielprocedure maar willen een nieuwe poging wagen om alsnog de asielstatus te verwerven. In de meeste gevallen is het probleem dat in de eerste procedure de nationaliteit of het herkomstgebied wordt betwijfeld omdat men de vragen over het herkomstgebied niet goed heeft beantwoord of omdat men niet de taal spreekt die gangbaar is in het gebied. Zo vaak vertellen mensen bij STUV dat ze alle vragen over de leefomgeving naar eer en geweten hebben beantwoord maar dat ze simpelweg de vragen niet goed hebben begrepen of dat de waarheid niet wordt geloofd en wat moet je dan nog vertellen….. Zo ook het verhaal van Yunas. Hij is op zeer jonge leeftijd uit Eritrea naar Nederland gekomen en had daardoor nog geen identiteitspapieren. Over de laatste plaats waar hij heeft gewoon kon hij niet veel vertellen omdat hij de meeste tijd op het platteland doorbracht, dicht bij zijn ouderlijke woning. Hij ging niet graag ver van huis omdat hij zich dan onveilig voelde. Yunas had het grootste deel van zijn leven in Ethiopië gewoond tot hij samen met zijn ouders en zijn broer naar Eritrea werd gedeporteerd. De voertaal in Eritrea is Tigrinya maar Yunas spreekt die taal maar heel gebrekkig, veel beter spreekt hij Amhaars omdat hij die taal met zijn vrienden sprak en er thuis geen Tigrinya met hem werd gesproken hoewel zijn ouders en zijn broer die taal wel machtig waren. Dit verhaal werd door de IND onaannemelijk geacht. Yunas kreeg in Eritrea problemen omdat zijn ouders tot de Pinkstergemeente behoren en die geloofsgroep is in Eritrea verboden. Zijn ouders werden gearresteerd op een moment dat de twee zonen niet thuis waren. De zonen zijn daarop gevlucht maar zijn elkaar onderweg uit het oog verloren. Tot op de dag van vandaag weet Yunas niet waar zijn broer is en of hij nog leeft. Dit hele verhaal werd door de IND niet geloofd omdat zijn nationaliteit en herkomstgebied betwijfeld werden. Via het Tracingteam van het Rode Kruis heeft Yunas weer contact gekregen met zijn ouders in Eritrea. De ouders durven niet te vertellen wat hen allemaal is overkomen maar om Yunas te helpen hebben ze wel een officiële gemeentelijke verklaring naar Nederland gestuurd met een kopie van hun identiteitsdocumenten. Hiermee kon Yunas een nationaliteitsverklaring bemachtigen van de ambassade in Den Haag en alle twijfels van de IND werden hiermee weggenomen. Yunas vroeg opnieuw asiel aan en met succes! Hij kreeg zijn vergunning niet omdat hij nu wel kon aantonen waar hij vandaan kwam maar omdat de situatie in Eritrea dermate slecht is dat terugkeer naar dat land een schending van artikel 3 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens zou opleveren. Binnen een maand heeft Yunas een positieve beschikking ontvangen en konden wij afscheid van hem nemen.
11
Maatschappelijke begeleiding bij STUV in 2014 In het jaar 2014 hebben wij voor het eerst een vol jaar gewerkt met stagiaires. De eerste stagiair, heeft hieronder het tweede gedeelte van zijn stageperiode (januari 2014 tot en met juni) beschreven. In deze periode hebben wij de vruchten geplukt van een uitgebreid opgebouwd breed opleidingsprogramma. In dit programma hebben we een groot appèl gedaan op de creativiteit van de stagiair, zijn inlevingsvermogen, zijn improvisatietalent, zijn zelfstandigheid, zijn lef en talent in de organisatie en zijn vermogen om nieuwe projecten op te zetten. Hiermee werden dus de eerste stappen gezet op weg naar een heus profiel waarvan we wilden dat toekomstige stagiaires daar ook aan zouden gaan voldoen. Zo gezegd zo gedaan, per september 2014 hebben wij twee nieuwe stagiaires (Shokouh en Zahib) verwelkomd. Beide stagiaires waren uitverkoren om, als een duo, twee stageplekken te gaan invullen. Tot ons grote genoegen keerde in deze periode de ex-stagiair, Friso, ook terug bij Stuv en bood nu zijn vaardigheden aan als mentor voor de stagiaires. Zo nam de oude generatie, de nieuwe generatie stagiaires aan de hand. Beide nieuwe stagiaires hebben de periode van september 2014 tot en met december beschreven. Meer menskracht, meer handkracht en meer denkkracht hebben we dus in dit jaar tot onze beschikking gekregen. Hiermee konden meer projecten worden opgezet en bouwen we met heel veel plezier en enthousiasme aan structuren en systemen binnen Stuv waarin elke nieuwe medewerker, vrijwilliger en stagiair zich makkelijk kan invoegen én informatie beschikbaar en overdraagbaar wordt.
De eerste helft van 2014, geschreven door Friso. De eerste helft van 2014 stond helemaal in het teken van het verder ontwikkelen van projecten die eerder in het studiejaar opgezet waren. In het volgende stukje worden voorbeelden gegeven van hoe dit proces eruit zag en hoe verschillende maatschappelijke projecten verder vorm hebben gekregen. De aftrap van het taalmaatjesproject Vanaf september 2013 stond er een duidelijke opdracht: voor het einde van het jaar moest er een taalmaatjesproject staan. Na een oriënterende fase (waarover u in het vorige jaarverslag meer kunt lezen) zijn wij begin 2014 echt begonnen met het opzetten van het project. Tot ieders vreugd bracht elke nieuwe maand weer nieuwe gepassioneerde vrijwilligers aan de deuren van “de Portier” (ons kantoorgebouw) en voordat wij het wisten was onze droom 12
om onze klanten de kans te geven om zich via een gezellig contact meer vaardig met de taal te maken werkelijkheid geworden. Ook was het erg leuk om te zien hoe deze nieuwe mensen ook weer allemaal hun eigen bijdrage gaven aan Stuv en onze werkwijze.
D De t
De taalmaatjes aan het werk in de tuin
Sporten Om juist in de donkere wintermaanden de adrenaline en endorfine te laten stromen is er in de koudere maanden niet gestopt met sporten. Wekelijks werd er op de maandagmiddag met 4 tot 6 mannen door het Leidse Hout gerend, hetgeen de klanten naar eigen zeggen beter liet voelen en minder liet nadenken over de problemen. Om verder te bouwen op dit succes is er vanaf maart begonnen met een voetbalproject, voor onze klanten. Het was altijd prachtig om te zien dat wanneer deze mannen een voetbal aan hun voet krijgen zij de problemen, de stress en hun procedure voor eventjes kunnen vergeten: opeens waren zij niet de ongewenste asielzoekers die zich slecht voelen maar gewoon een stel vrienden, dat met elkaar een balletje trapt. Dit is juist het effect dat wij willen bereiken met dergelijke activiteiten, mensen aanspreken op hun vaak vergeten menselijke waarden en kwaliteiten.
13
Het zomerfeest De feesten bij Stuv zijn een extensie van de maatschappelijke activering, zij dragen dan ook hetzelfde basisprincipe: mensen activeren op hun kwaliteiten. Dit zomerfeest was een mooi voorbeeld van hoe dit principe vorm krijgt in de werkwijze. Wij begonnen met een mooie Djembé workshop waar onze klanten hun vaardigheden konden laten zien. Hierna werd de Iraanse barbecueploeg aan het werk gezet om het vlees te grillen en was de tuin door middel van een partytent en leuke gasten omgetoverd tot ‘the place to be’ in Leiden! Voorafgaande aan het feest waren alle klanten om namen van muzikanten uit hun thuisland gevraagd en vervolgens was er een afspeellijst met deze verschillende soorten muziek gemaakt. Toen deze afspeellijst tijdens het zomerfeest werd gespeeld was het resultaat dat er om de paar minuten weer iemand op sprong en riep: ‘Hé! Dit ken ik! Dit komt uit mijn land!’. De avond werd verder gevuld met een Kung Fu demonstratie, heerlijk eten, ontroerende speeches en een Salsa-dans workshop. Uiteindelijk kon iedereen tevreden en goed gevuld weer naar huis toe gaan en kwam er tevens een einde aan het eerste stagejaar van Stuv. Door alle gezelligheid zou je bijna (willen) vergeten dat je met uitgeprocedeerde asielzoekers werkt.
De cliënten en medewerkers van Stuv tijdens de Djembé workshop van het zomerfeest.
14
De tweede helft van 2014, geschreven door Zahib. Woonbegeleiding Een belangrijk onderdeel van de maatschappelijke activering is de woonbegeleiding. Het doel van de woonbegeleiding is dat de klanten die in een huis van STUV wonen zich verantwoordelijk gaan voelen voor dit huis en hun directe leefomgeving. Wij hebben als nieuwe stagiaires de woonbegeleiding in deze tweede helft van 2014 meer vorm gegeven. Wij zijn elke week de huizen en de klanten die wonen in de Stuv huizen gaan bezoeken. We hebben, samen met de coördinator maatschappelijke begeleiding, een huisvestingsmap ontwikkeld. Dit is een soort handboek dat in elk huis komt te liggen met belangrijke informatie. Dit handboek wordt gebruikt als handvat om de hiervoor genoemde verantwoordelijkheid van de klanten expliciet te maken en de daadwerkelijke woonbegeleiding thematisch aan te pakken. In elk handboek kun je bijvoorbeeld de gegevens van de bewoners van het pand vinden (wie is zijn huisarts, wie moet je moet bellen in geval van nood), belangrijke telefoonnummers van politie, brandweer en doktersposten, die ze kunnen bellen in geval van calamiteiten, een bewonersregelement, een Stuv-jaarkalender met de belangrijkste activiteiten, een schoonmaakschema en een aantal zakelijke papieren die betrekking hebben op het huis. Denk hierbij aan wie de verhuurder is, hoe deze bereikt kan worden, wie de energieleverancier is en de provider van internet/tv met hun contact gegevens. Ook is er tijd besteed aan het opstellen van een inventaris in de huizen van STUV. Voorheen stond er niets op papier van wat STUV in de diverse huizen had aan huisraad, pannen, banken en handdoeken. Een dergelijk overzicht is belangrijk omdat er bij elk vertrek van klanten weer spullen verdwenen. Hiernaast is de bedoeling dat de stagiaires tijdens een maandelijks te organiseren bewonersvergadering in gesprek gaan over al de verschillende onderwerpen die in het handboek zijn opgenomen. Zo kan er tijdens een bewonersvergadering bijvoorbeeld gesproken worden over het naleven van de leefregels, hoe er omgegaan moet worden met energie en het belang van het scheiden van afval. De intentie is dat wij hen op deze wijze een kleine voorbereiding op het leven in de maatschappij geven. Als zij later in een ‘eigen’ huurwoning zouden wonen zouden zij immers ook niet constant de verwarming op de hoogste stand kunnen zetten, omdat dat te veel geld kost. Ook geven de mappen de klanten in de STUV-huizen structuur en verantwoordelijkheid. Door de huisvestingsmappen kunnen ook toekomstige stagiairs of medewerkers van STUV op een snelle manier informatie krijgen over de basisgegevens en bijzonderheden van klanten. Er zijn belangrijke stappen gezet om het allemaal wat professioneler en met meer structuur te doen. Ook kan je als organisatie sterker in je schoenen staan als je er iets op papier hebt staan en je daarop kunt terugvallen. De leefregels en andere contracten, (zoals over de sleutels) zullen nu meer bekend en duidelijk zijn bij de klanten. Zoals gezegd worden klanten zo voorbereid op een eventuele toekomst waarin ze wel een vergunning en eigen woning hebben. Ook dan zullen ze moeten weten dat het belangrijk is om gegevens van energiebedrijven, woningbouwverenigingen en huisartsen te noteren en altijd bij de hand te hebben. 15
Bij STUV gelooft men in deze werkwijze omdat de klanten dan niet alleen bezig zijn met een dak boven hun hoofd maar dat ze het woon- en leefsysteem in Nederland begrijpen. Door met ze in de toekomst ook gesprekken hierover te houden, kunnen ze iets leren in hun ontwikkeling om meer zelfredzaam te worden. Een andere bijzondere gebeurtenis in het afgelopen jaar was dat de “Witgoed Sinterklaas” langs was gekomen bij alle STUV-huizen. Door een zeer genereuze gift van Fonds 1818 hebben we de klanten blij kunnen maken met nieuwe waterkokers, stofzuigers, koelkasten en wasmachines. Er waren namelijk veel oude apparaten in de STUV-huizen die het niet meer goed deden. Het was een zeer geslaagde actie, waarbij wij samen met de coördinator op pad zijn geweest om de meest praktische apparaten tegen een gunstige prijs uit te zoeken. Taalmaatjesproject Een ander project waar in het vorige stagejaar al mee begonnen was, is dit jaar op doorgebouwd: Het Taalmaatjes project. Er is al veel winst mee geboekt: er zijn inmiddels al 6 taalmaatjes actief bij STUV! De hoop is natuurlijk dat dit aantal alleen maar zal blijven groeien. Er zijn al twee ‘taalmaatjesvergaderingen’ georganiseerd waar verschillende ervaringen en tips met elkaar gedeeld konden worden. Rondom de intake van nieuwe kandidaten voor het project zijn er nieuwe afspraken gemaakt om samen te werken met de taaldeskundige van STUV. Deze afspraken gaan ervoor zorgen dat er beter zicht komt op het taalniveau van klanten. Tijdens een eindcollecte van de Leidse Studenten Ekklesia is er een grote hoeveelheid geld opgehaald. Dit geld is gebruikt om verschillende Nederlandse taallesmethoden aan te schaffen. Van deze boeken kunnen de taalmaatjes gebruik maken als zij onze klanten lesgeven.
Onze voorzitter aan het woord bij de Leidse Studenten Ekklesia.
Door de inzet van de kennis en expertise van de taaldeskundige, het aanschaffen van lesmethoden, het organiseren van taalmaatjes bijeenkomsten, verbeteren van de intake bij nieuwe kandidaten is ook bij het Taalmaatjes project een professionaliseringsslag gemaakt. 16
Ook hiermee wordt het makkelijker om nieuwe mensen in te werken als taalmaatje, en kunnen zij meer klanten op hun eigen niveau les gaan geven.
Tweede helft van 2014, geschreven door Shokouh. Etentjes Vanaf oktober is de traditie om elke eerste maandag van de maand gezellige etentjes te organiseren weer nieuw leven ingeblazen. Dankzij het draaiboek, dat al voorhanden was, konden de stagiairs vrij snel volgens een beproefde methode deze etentjes zelf gaan organiseren. Er was bedacht dat de bewoners van de verschillende Stuv-huizen gevraagd zouden worden om voor Stuv te koken. In de week voorafgaande aan het etentje werd er met de klanten besproken wat zij zouden gaan koken, wanneer zij boodschappen zouden gaan doen en hoe zij het koken voor zich zien. De bedoeling van deze gesprekken was om hen verantwoordelijkheid en een eigen taak te geven en hen daarmee te ‘empoweren’. Tijdens het etentje zorgden de stagiairs ervoor dat de kookkunsten van de klanten, door middel van complimenten en applaus van de hele groep eters, geprezen werden en hen zelf te laten vertellen wat zij gekookt hadden. Dit alles gaf de kokers naast een hoop positieve gevoelens ook weer een ‘boost’ in het zelfvertrouwen. Soms kwam het echter voor dat klanten zeiden dat ze niet konden koken. Op dergelijke momenten is er motiverende gespreksvoering ingezet om de klanten over te halen om het toch te proberen. Door mee te denken over eenvoudige gerechten en welke boodschappen zij zouden moeten doen is er op deze manier toch een paar keer een smakelijke maaltijd op tafel gekomen door klanten die aanvankelijk hadden gezegd dat zij écht niet konden koken. Groot applaus kregen zij van de eters en de kokers voelden zich dan voor een avond een heuse chefkok!
Stagiair Zahib actief op de etentjes.
17
Voorafgaande aan het etentje is er door middel van flyers en het verbaal en telefonisch uitgebreid uitnodigen van mensen veel gebeurd om mensen te motiveren om te komen. In het begin is er bij de etentjes geprobeerd om wat gespreksthema’s te introduceren, maar daar bleek uiteindelijk toch botsing te ontstaan met de overheersende eetcultuur: dat als je eet dat je eigenlijk niet mag spreken. Eerst eten en dan spreken is het devies. We hebben er dus in de loop van de etentjes voor gezorgd dat er een toetje aanwezig was, zodat mensen na het eten, dus tijdens het eten van een toetje nog met elkaar zouden kunnen kletsen. De grote opkomst, het heerlijke eten, het enthousiasme van de kokers, het enthousiasme om met z’n allen op te ruimen en af te wassen, de altijd aanwezige vaste staf van Stuv zorgden voor een sfeer van vertrouwelijkheid en intimiteit waarmee we onze “STUV one big happy family feelings” weer ruimschoots hebben kunnen voeden. Kerstfeest In 2014 is het kerstfeest weer in het huis van Stuv gevierd. In oktober werd er al nagedacht over de voorbereidingen van het kerstfeest. Deze voorbereidingen waren altijd blijmoedig en sprankelend en er werd veel gelachen om de Kerstfeesten en herinneringen van voorafgaande jaren. Het draaiboek werd weer uitgedraaid en iedereen mocht meedenken over hoe we het draaiboek dit jaar net weer een andere twist zouden kunnen geven dan vorig jaar zonder al teveel van het beproefde en succesvolle concept te veranderen. Iedereen kwam met eigen ideeën en initiatieven: de nieuwe twist werd: Serge, als ex klant van STUV, inmiddels met een verblijfsvergunning, en superkok een kalkoen laten bereiden. Ik zelf heb toen het beproefd Iraanse gerecht gekookt “Fesenjoon”.
v
Shokouh aan het werk in de keuken.
Voordat we het buffet gingen openen, werd er eerst een kerstboodschap door de oudstagiair voorgelezen, werd er door de voorzitter op de accordeon gespeeld en is er samen met de klanten een scala aan internationale kerstliedjes gezongen. Daarna werd de kersttafel voorzien van tientallen soorten hapjes en gerechten die door verschillende mensen uit verschillende landen waren bereid. In het midden werd plaats gemaakt voor de gigantische kalkoen.
18
De kamers waren sprookjesachtig verlicht door tientallen kaarsjes en de prachtig mooie versiering was door een van onze vrijwilligsters gemaakt. Een paar weken van te voren was er al het thema bedacht waar omheen het kerstpakket zou worden samengesteld dat elke klant van Stuv mee zou krijgen na afloop van het feest. Het heeft meerdere shoppingssessies vereist naar de Action en de Hema, maar uiteindelijk konden we een prachtig pakket samenstellen met veel attributen waar onze klanten het warm van konden krijgen als ze het zouden dragen en/of eten. De cadeautjes aan de cadeautjeswaslijnen in de garage werden na het hoofdgerecht door iedereen snel en gretig “geplunderd”. Daarna was er nog een salsa-workshop, voorgedanst door een klant van Stuv en zijn vriendin en door een vrijwilligster. De stemming was mooi, feestelijk en hartverwarmend, de klanten waren blij met het eten de cadeautjes, de vrijwilligers en de Stuv staf waren blij dat er zoveel mensen bij elkaar en met elkaar waren om de donkere dagen samen weg te lachen, praten, eten en dansen. Team maatschappelijke activering had er van tevoren een groot aantal uren in gestoken, maar de vrolijkheid en blijheid bij iedereen die aanwezig was, zorgden ervoor dat je dit snel vergeten was. Een onvergetelijk kerstdag met een hele dikke gouden rand erom heen! Na afloop van het feest heerste het gevoel dat wij eraan hadden bijgedragen dat onze klanten een beetje blijdschap meekregen zoals iedereen in Nederland dat meekrijgt met Kerst.
Saskia, Friso en Judith op het kerstfeest.
19
Persoonlijke begeleiding: Zwangere Nouriah Nouriah was 34 weken zwanger toen zij bij Stuv aanklopte. Ze had geen procedure lopen en had tot nu toe verbleven bij een vriendin. Zij werd door het ziekenhuis bij ons aangemeld met de vraag of wij voor opvang zouden kunnen zorgen. Mevrouw had al een aantal miskramen in het verleden gehad en had veel praktische hulp nodig. In eerste instantie hebben wij geprobeerd om haar gerust te stellen, zodat zij en haar baby minder lijden onder verdriet en stress. De volgende stap was om haar welzijn een beetje in orde te brengen door de spullen en kleding die zij voor haar baby nodig had te regelen. Hiervoor is contact gezocht met de Diaconie in Leiden en daar hadden ze een compleet babykleertjespakket met een babybedje en autostoeltje. Dat was een enorme opluchting voor haar. We hebben uiteindelijk door contact te leggen met Rosa Manus, Nouriah daar heen kunnen begeleiden omdat zij zich daar, met 24 uur begeleiding per dag, veiliger voelde om te bevallen. Aldaar is zij in begin december bevallen van een prachtig jongetje en moeder en zoon hebben een mooie start gehad. Nadat de baby 6 weken was geworden, hebben we in overleg met Rosa Manus en COA gezorgd voor een plek in een gezinslocatie. Met een gezonde baby in een kinderwagen en een mooie babyuitzet hebben wij afscheid van haar genomen.
20
Financiële paragraaf Financiële paragraaf; een korte beschouwing. De financiële huishouding van STUV wordt gekenmerkt door een drietal stromen nl.: 1. Gemeentelijke subsidie t.b.v. personele en organisatiekosten. 2. Declaratieregeling t.b.v. de betaling van ondersteuningsgelden aan cliënten. 3. Sponsorrekening. Ad 1.
Met de toegekende gemeentelijke subsidie kon STUV over het jaar 2014 haar bedrijfsvoering niet geheel financieren. Een korting op de subsidie van € 8.000 bleek uiteindelijk een te grote impact te hebben op die bedrijfsvoering. Dit ondanks een zeer terughoudend uitgavenbeleid, zoals wij al in 2013 aangaven. Met name de post salarissen was hier debet aan. Daar Stuv met een uiterst minimale bezetting werkt was er geen mogelijkheid deze post neerwaarts bij te stellen. De taken zoals dossierbeoordeling, procedurebegeleiding en maatschappelijke ondersteuning zullen nog uitgevoerd kunnen worden. Echter, STUV betaalt ook de ondersteuningsgelden contant uit aan cliënten. Cliënten hebben vaak geen bankrekening; bovendien leidt die tweewekelijke betaling ook tot een structureel contact met de client. Daarmee zijn controle en begeleiding ten zeerste gewaarborgd. Edoch, die betaling van ondersteuningsgelden dient, om veiligheidsredenen, door twee mensen gedaan te worden. Na overleg met de gemeente Leiden is een suppletie toegekend van € 5.000. Voor het jaar 2015 is deze suppletie eveneens toegekend. Gezien de, zo goed als zeker, nieuwe taak van STUV in het kader van opvang van ongedocumenteerden is bovendien een eerste extra bedrag van € 12.000 toegekend ter opvang van stijgende kosten in de aanloopperiode. Zodra een meer definitieve situatie bekend is zal over de totale begroting van STUV opnieuw gesproken moeten worden.
Ad 2. Het totale aan de gemeente gedeclareerde bedrag aan leefgelden en huisvesting lag jaarlijks rond de € 200.000. De hoogte van de aan cliënten uit te keren gelden is gebaseerd op de COA-norm die door de gemeente Leiden voor STUV is meegegeven. Met andere woorden, du moment dat een vluchteling voldoet aan de criteria krijgt hij of zij recht op deze gelden. Als zodanig valt hier door STUV geen invloed op uit te oefenen. Waar wij in de loop van 2012 echter een start mee hebben gemaakt is het bekorten van de doorlooptijd van onze ondersteuning. Met cliënten is en wordt een convenant afgesloten waarin de rechten en plichten worden vastgelegd. Plichten zoals het actief meewerken aan de procedure zoals het opvragen van documenten in het land van herkomst, deelname aan activerings- en opleidingstrajecten etc. Deze aanscherping heeft tot gevolg dat de kosten significant zijn verlaagd. Kwamen deze over het jaar 2013 al lager uit met een bedrag van € 167.000; 2014 laat een totaalbedrag 21
zien van € 146.000. Met nadruk wordt gesteld dat een onverhoopte toeloop van cliënten in 2014 een opwaarts effect op dit bedrag zou kunnen hebben. Zoals gezegd: criteria en uit te keren gelden staan nu eenmaal vast. Edoch, met het nieuwe beleid zijn deze kosten veel meer beheersbaar geworden. Ad 3. De maatschappelijke begeleiding door STUV vormt ook een wezenlijk onderdeel van onze taken. Veel cliënten zijn, ernstig, getraumatiseerd en dienen professionele opvang te krijgen. Ook huisvesting van onze cliënten is een belangrijk item. Weliswaar heeft STUV woonruimte tegen gunstige tarieven ter beschikking, doch ook de inrichting hiervan is minstens zo belangrijk. Veel zaken worden gekocht bij Het Warenhuis, edoch daar zijn desondanks kosten aan verbonden. STUV is dan ook zeer erkentelijk voor de bijdragen van met name het Druckerfonds en Fonds 1818 om deze projecten te kunnen financieren. Voor nieuwe projecten zullen ook andere fondsen gaan worden benaderd. Daarnaast mag STUV zich verheugen in een aantal trouwe donateurs. Dankzij hen kan in incidentele gevallen extra medische zorg worden betaald. Enige zorgen baarde wel de crisis waar ons land thans in verkeert c.q. verkeerde. Gebleken is dat ook in het jaar 2014 diverse donateurs weer hun hand over het hart hebben gehaald. Tot slot. STUV staat aan de vooravond van ingrijpende ontwikkelingen. Zoals hierboven al vermeld ligt het in de verwachting dat ook de opvang van ongedocumenteerden tot het pakket van STUV gaat behoren. Daar, in overleg met de gemeente Leiden, is gekozen voor een 24-uurs opvang stelt dit heel ander eisen aan huisvesting en begeleiding. Ook de kosten die hiermee gemoeid zijn, zowel qua organisatie, als huisvesting en levensonderhoud zullen een veelvoud van de huidige begroting met zich brengen.
22
