Studiereis Dierenzorg

Studiereis Dierenzorg maart 2009

Overzicht 1. Actualiteit en politiek – –

Enkele feiten Politieke situatie

2. Veiligheid & criminaliteit – –

Geschiedenis Criminaliteit

Overzicht 3. Cultuur – – – –

Taal Dans & sport Afrikaanse architectuur Kunst

– Eten & drinken – Muziek – Godsdienst & religie

4. Natuurontwikkeling en natuurbehoud – – – –

Biodiversiteit Flora & fauna Natuurbehoud Natuurreservaten

Actualiteit en politiek

Inhoud • Enkele feiten – – – –

Het land De natuur Het volk De maatschappij

• Politieke situatie Studiereis Zuid-Afrika 2009

Enkele feiten Het land • Officiële naam: Republiek Zuid-Afrika • Drie hoofdsteden – Tshwane (Pretoria)  bestuurlijke hoofdstad – Kaapstad  hoofdstad wetgevende macht – Bloemfontein  hoofdstad rechterlijke macht

• Belangrijke steden: – Johannesburg, eThekweni, Kaapstad, Tshwane, Nelson Mandela

Studiereis Zuid-Afrika 2009

Enkele feiten Het land • Oppervlakte: 1 219 090 km2 • Negen provincies – Gauteng, Kwazoeloe-Natal, Limpopo, Mpumalanga, Noord-Kaap, Noordwest, Oost-Kaap, Vrijstaat en West-Kaap

• Munteenheid: rand (ZAR) – 1 rand = 10 eurocent Studiereis Zuid-Afrika 2009



Enkele feiten Het land • Klimaat – Halfwoestijn tot subtropisch, maar grotendeels gematigd – Zuidwestkaap heeft mediterraan klimaat

• Landgebruik – 15% geschikt voor landbouw, veel wordt ook gebruikt voor extensieve veeteelt – Zuidwestkaap heeft intensieve veeteelt Studiereis Zuid-Afrika 2009

Enkele feiten De natuur

• Samen met Brazilië en Indonesië bezit het de grootste biodiversiteit op aarde – Oppervlakte  2% van het aardoppervlak – 10% van alle plantensoorten en 7% van alle diersoorten

• Minstens 20 nationale parken en 100-den provinciale, regionale en plaatselijke parken – vb. Kruger National Park Studiereis Zuid-Afrika 2009

Enkele feiten Het volk • Bevolking: 45 miljoen • Etnische samenstelling – – – –

79% zwart 9,6% blank 8,9% kleurlingen 2,5% Aziaten

• Taal: 11 officiële talen Studiereis Zuid-Afrika 2009

Enkele feiten Het volk • Leeftijdsopbouw – 0-14 jaar: 32,5% – 15-64 jaar: 62,7% – > 65 jaar: 4,8%

• Belangrijkste religies – Hoofdzakelijk christenen (80%) en traditioneel Afrikaanse religies – Kleine percentages moslims, hindoes en joden Studiereis Zuid-Afrika 2009

Enkele feiten De maatschappij • Staatsvorm

– Constitutionele democratie met 3 staatsmachten

• Uitvoerende, wetgevende en onafhankelijke rechterlijke macht

• Media

– Staatstelevisie en 2 onafhankelijke zenders – Veel radiozenders – Vrij gedrukte pers (20 dagbladen en 13 weekbladen)


Enkele feiten De maatschappij • Elektriciteit: 220 volt

– Adapter is noodzakelijk

• Telefoon – – – –

Landencode 27 Toets 09 om naar buitenland te bellen Driecijferig netnummer bij lokaal bellen Drie mobiele netwerken

• Tijd: GMT + 2 uur

– Geen winter- en zomeruur Studiereis Zuid-Afrika 2009

Enkele feiten De maatschappij • Misdaad: een van de hoogste misdaadcijfers ter wereld

– ± 200 000 moorden en 55 000 (aangegeven) verkrachtingen per jaar

• Veel corruptie • Werkloosheid

– Officieel 25 à 40% werkloos – Onofficieel > 40% werkloos Studiereis Zuid-Afrika 2009

Enkele feiten De maatschappij

• HIV-AIDS: > 10% besmet

– 1 miljoen huishoudens door kinderen geleid  aids-wezen – Uitgifte van anti-retrovirale middelen opgevoerd  strijd lijkt hopeloos • Men denkt dat ze volledig beschermd zijn

• Autorijden

– Links rijden – Elk jaar 15 000 verkeersdoden – Rijden onder invloed (alcohol, drugs) en met een gsm verboden Studiereis Zuid-Afrika 2009

• Alles wat we voordien hebben besproken, zal door de volgende groepjes verder toegelicht worden – – – –

Geschiedenis Misdaad Cultuur en kunst Fauna en flora


POLITIEKE SITUATIE


Politieke situatie • Constitutionele democratie – Drie staatsmachten (zie verder)

• Grondwet  hoogste wet – Sinds 1997 – Uitgebreide verklaring rechten van groepen en mensen  zorgde voor ommezwaai

• Reconstruction and Redevelopment Program – Basisbehoeften, ontwikkeling, opbouwen economie, democratiseren van de samenleving en instellingen Studiereis Zuid-Afrika 2009

Politieke situatie

Drie staatsmachten • Uitvoerende macht – President

• Niet langer aanblijven dan 2 x 5 jaar

– Vicepresident – Kabinet

• 25 ministers  door president aangeduid

– Nationale Assemblee verkiest president


Politieke situatie

Drie staatsmachten

• Wetgevende macht – Parlement

• Nationale Assemblee – Max. 400 leden – Voor vijf jaar verkozen – Burger kiest leden  kieslijst • Nationale raad van provincies – 54 permanente leden + 36 speciaal afgevaardigden – Elke provincie 1 vertegenwoordiger Studiereis Zuid-Afrika 2009

Politieke situatie

Drie staatsmachten

• Rechterlijke macht

– Opperrechter Pius Langa en zijn rechters aan het hoofd – Rechters benoemd door president, Nationale Assemblee en indien nodig Constitutionele Hof – Constitutionele Hof hoogste rechtbank, verder de Hoven van Appel, de Opperste gerechtshoven en een reeks lagere rechtbanken Studiereis Zuid-Afrika 2009

Politieke crisis • 21/09/2008  na 10 jaar aftreding van president Thabo Mbeki – Aanleiding: hij kwam in opspraak opdat hij de rechtsgang beïnvloed zou hebben in een corruptiezaak tegen zijn rivaal Jacob Zuma


Politieke crisis • 23/09/2008  samen met de president nemen ook de vicepresident Phumzile Mlambo-Ngcuka en 10 ministers ontslag (= 1/3 van het kabinet) Studiereis Zuid-Afrika 2009

Politieke crisis • 25/09/2008  Kgalema Motlanthe officieel verkozen tot nieuwe (interim) president – Zal het land de komende 7 maanden naar de verkiezingen leiden

 Nieuwe vice-president: Baleka Mbete


Politieke crisis

Nieuwe president Kgalema Motlanthe

Nieuwe vicepresident Baleka Mbete Studiereis Zuid-Afrika 2009

Verkiezingen 2009 • In april – mei 2009 nieuwe verkiezingen • Hoogstwaarschijnlijk wordt ex-vicepresident Jacob Zuma (ANC) tot nieuwe president verkozen • Ondertussen onstabiele regering Studiereis Zuid-Afrika 2009

Veiligheid & Criminaliteit

Inhoud • Geschiedenis – Algemene geschiedenis – Apartheid – Na de apartheid

• Criminaliteit


De oorspronkelijke bewoners De Khoikhoi

De San

(Hottentotten)

(Bosjesmannen)

 veeteelt

 jacht

De komst van de Europeanen • 1488: Portugezen • 1652: bevoorradingspost voor Nederlandse schepen • Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)  kolonie • 1770: eerste Britten • Economie: export van wol en wijn

Britse machtsovername (1805) • De Grote Trek: Hollanders binnenland • Britse kolonie breidde uit naar Oostkust • 1867: ontdekking van diamant in de Noord-Kaap

Britse machtsovername (1805) • Oprichting van republieken: Transvaal

Oranjevrijstaat

Boerenoorlogen • 1ste Boerenoorlog (1880-1881): – Britse inval in Transvaal – Verlies Britten

• 1886: ontdekking goud in Gauteng • Stichting Johannesburg • 2de Boerenoorlog (1899-1902): – Groot verzet van de boeren: guerrillatactieken en goede kennis v/h land – Britse overwinning

Britse overheersing • 31 mei 1902: boeren tekenen vredesverdrag met de Britten • Het Nederlands kreeg een bijzondere wettelijke status • Geen stemrecht voor zwarte bevolking • Boerenbevolking ‘verengelsen’ mislukt

Unie van Zuid-Afrika (1910) • Kaapkolonie

• Oranjevrijstaat

• Natal

• Transvaal

• Na WO I: landbouwcrisis in Zuid-Afrika  vele boeren failliet  verhuizen naar steden • Platteland: Nederlandstalig • Steden: Engelstalig, vooral zwarten (aangetrokken voor mijnbouw) • Nieuwe toestroom van boeren  zwarten verplicht in aparte wijken te wonen Studiereis Zuid-Afrika 2009

Jaren 1920 • 1921: daling wereldprijzen mijnproducten • Engelse grootkapitaal: blanken vervangen door goedkopere zwarten  sociale onrust • Premier Jan Christian Smuts: staking gewelddadig beëindigen • 1927: nieuwe (discriminerende) wetten Studiereis Zuid-Afrika 2009

Jaren 1930 • 1931: ZAF = Dominion  Burgers ongelijk behandeld op basis van huidskleur

• Zwarten verwijderd van kieslijst in de Kaap • Zwarte grondbezit herleid tot 13 % van het totale grondgebied Studiereis Zuid-Afrika 2009

Apartheid


Apartheid • 1948: Nationale Partij verslaat Verenigde Partij  begin van de apartheid • 1950: Hendrik Frensch Verwoerd minister voor de Nationale Partij  lidmaatschap met communisten stopgezet  zwarte bevolkingsgroepen met geweld uit hun huizen verdreven

Apartheid • Jaren ’50: townships • Vanaf 1955: antiapartheidsacties • 1960: bloedbad in Sharpeville • Arrestatie leiders

vb. Nelson Mandela

• 1966: moord op Premier Verwoerd Studiereis Zuid-Afrika 2009

Soweto-opstanden (1976) • Verplicht Afrikaans onderwijs • Economische sancties door verschillende landen, behalve VS en VK  Handel in diamanten, platina en goud  Bondgenoot tijdens Koude Oorlog

• VS en het VK moedigen onderhandelingen met zwarte bevolking aan

Einde apartheid • 1989: F.W. De Klerk aan de macht • Afschaffing van de discriminatiewetten • Goedkeuring Nationale Grondwet

Nelson Mandela • Enige hoop • Antiapartheidsactivist • 1963: levenslang  Robbeneiland • 1990: vrijgelaten • 1994: President • Nobelprijs


Na de apartheid • 1994: eerste democratische verkiezingen – Apartheid  democratie – Blanke vrouwen stonden samen met hun zwarte dienstmeisjes in de rij – Einde blanke overheersing  na 342 jaar en 23 dagen – President: Nelson Mandela


Na de apartheid • Apartheid definitief afgeschaft in 1994, maar townships blijven bestaan: – Gebrek aan opleiding en hoge werkloosheid  geen geld om te verhuizen – Gezinnen verhuizen van platteland naar steden  groot gebrek aan woonruimte


Na de apartheid – Families wonen al generaties lang in dezelfde township, dicht bij elkaar in de buurt


Criminaliteit • Eerste jaren: groot optimisme • Nu terug omgeslagen • Politie slaagt er niet in criminaliteit tot acceptabel niveau te brengen


Criminaliteit • Burgers nemen het recht in eigen handen • Laatste jaren: stijging criminaliteit • Hoge criminaliteit  hogere en middenklasse weg uit steden  afgesloten wijken in de buitenwijken Studiereis Zuid-Afrika 2009

Toeristen • 92.3% ondervindt geen problemen • Problemen voorkomen:

– Raadpleeg je gastheer, gids… voor je op stap gaat – Wees op je hoede in de binnensteden – Op eigen houtje: tijdig op je bestemming, zodat je niet in het donker je weg moet zoeken – Deuren en ramen gesloten houden – Kijk op drukke plaatsen uit voor zakkenrollers Studiereis Zuid-Afrika 2009

Cultuur

Inhoud • • • • • • •

Taal Sport & dans Afrikaanse architectuur Kunst Eten & drinken Muziek Godsdienst & religie Studiereis Zuid-Afrika 2009

TAAL

Taal • 11 officiële talen • Andere talen – Zuid-Afrikaanse Indiërs: Tamil, Hindi, Gujerati en Urdu

– Europese immigranten


Officiële talen • English • Afrikaans • Nguni:

Zulu, Swazi, Ndebele en Xhosa

• Sotho:

Noord-Sotho, Zuid-Sotho en Tswana

• Venda • Tsonga Studiereis Zuid-Afrika 2009

English • ± 40% van de blanke bevolking • ≠ Brits en Australisch Engels • Uitspraak verschilt naargelang moedertaal • Rijke woordenschat – Afrikaans – Inheemse Afrikaanse talen Studiereis Zuid-Afrika 2009

Afrikaans • 17de eeuw: ontstaan na intrede van Hollandse kolonisten • begin 19de eeuw: taal verdrongen door komst van de Engelsen • 1914: onderwezen aan lagere school, middelbaar en universiteit • 1925: erkenning als officiële taal van Zuid-Afrika Studiereis Zuid-Afrika 2009

Afrikaans • Verschillen met het Nederlands: – – – – –

Werkwoorden zonder vervoegingen Vereenvoudigde woorden Eenvoudige zinnen Verkleinwoorden Dubbele ontkenning vb. ‘ek het dit nie gedoen nie’


Enkele woordjes Afrikaans • • • • • •

anderland hysbak verkleurmannetjie aftree-oord bleskop kameelperd

• • • • • •

bobbejaan duikweg schaduwbril wipmat spoedlokval skootrekenaar Studiereis Zuid-Afrika 2009

Nguni • Moeilijk uit te spreken klanken:

– Dentale klik: Tong wordt weggetrokken van de voorste tanden – Palatale klik: Tong wordt weggetrokken van het verhemelte – Laterale klik: Tong wordt weggetrokken van de zijdelingse tanden Studiereis Zuid-Afrika 2009

Nguni • Verschillende uitspraken: – Geaspireerd – Nasaal – Vertraagd

• < San of Bosjesmannen • Onderscheid tussen talen:

geschiedenis, politiek en geografie


Nguni • Zulu

– Meest gesproken inheemse taal – ≠ Fanakalo: verbastering van Zulu vermengd met andere talen

• Swazi – Bijna identiek aan Zulu Studiereis Zuid-Afrika 2009

Nguni • Ndebele – ± 95% gelijk aan Zulu

• Xhosa – Nelson Mandela


Sotho • Onderscheid tussen talen:

geschiedenis, politiek en geografie ( ≈Nguni)

• Noord-Sotho • Zuid-Sotho – 1 van de eerste geschreven Afrikaanse talen

• Tswana

– Meest verspreide taal in Zuid-Afrika – Belangrijkste taal in Botswana Studiereis Zuid-Afrika 2009

Venda • Zuid-Afrika en Zimbabwe

Tsonga • Zuid-Afrika, Mozambique, Swaziland en Zimbabwe



Afrikaans Zulu Swazi Xhosa Noord-Sotho Zuid-Sotho Tswana Venda Tsonga

Enkele woordjes Zulu

Xhosa

Sesotho

Tswana

Yebo

Ewe

E!

Ee

Cha

Hayi

Tjhe

Nnyaa

Uxolo

Nceda

(Ka kopo) hle

Tsweetswee

Ngiyabonga

Enkosi

Ke a leboha

Ke a leboga

Sawubona

Molo/bhota

Dumela(ng)

Dumela

Sala kahle

Nisale kakuhle

Sala(ng) hantle

Sala sentle Studiereis Zuid-Afrika 2009

DANS


Gumboot = Isicathulo • Zwarte mijnwerkers met blanke bazen • Spreekverbod • Zware laarzen, jeansbroek en bandana • ‘Codetaal’ Protest tegen racisme Studiereis Zuid-Afrika 2009

Pantsula • • • •

° Townships = Waggelen als een eend (Zulu) Expressief en explosief Combinatie van breakdance, Venda, gangster en improvisatie


Afrofusion • Techniek: blanken Uitvoering: zwarten • Mengeling van Zuid-Afrikaanse rituele dans met Westerse dans • Samensmelting van verscheidene culturen Studiereis Zuid-Afrika 2009

Toyi toyi • Protestdans tegen politieke situatie (Apartheid) • Militaire mars met dans en zang • Spontaan met de voeten stampen en beginnen zingen


Traditionele dans • ≠ per stam Zulu: Ingoma: jonge mannen en vrouwen Imvunolu: jonge mannen Indlamu: oude mannen


SPORT

Rugby = de Springbokken = AmaBokoboko (Zulu) • ° 1889 • Blanke sport • 1995 en 2007: 1ste in World Cup Studiereis Zuid-Afrika 2009

Cricket • • • •

Blanke sport 1970 tot 1991: Apartheid Iedere 4 jaar: wereldbeker 2003: gastland wereldbeker


Voetbal • Zwarte sport • Bafana Bafana (the boys) • 1975 tot 1992: SAFA geen lid van FIFA (Apartheid) • 1996: winnen African Nations Cup • Accessoires: makaraba en vuvuzela Studiereis Zuid-Afrika 2009

WK voetbal 2010 • 11/6/2010: finale in Jo’burg • Slogan: ‘Ke Nako’ = ‘Vier de Afrikaanse natuur’ = ‘Het is tijd’ (letterlijk)

• Mascotte: Zakumi Za: Zuid-Afrika Kumi: 10 (2010)

 symboliseert de jonge regenboognatie Studiereis Zuid-Afrika 2009

Andere sporten • Comrades Marathon: 90 km tussen Durban en Pietermaritzburg • Bergen: trekken, rotsklimmen • Platteland: fietsen, motorfiets, 4x4 • Water: surfen (Jeffrey’s Bay), vissen, zeilen, duiken (riffen, haaien en krokodillen)

• Tal van andere activiteiten Studiereis Zuid-Afrika 2009

• Duiken

• Comrades marathon

• Surfen


• Fietsen

• Bergsport


AFRIKAANSE ARCHITECTUUR


Definitie • Niet eenvoudig • Sterk bepaald door: – Klimaat – Beschikbare bouwmaterialen – Sociale structuur


Geschiedenis • Vele invloeden doorheen de jaren • Kolonisten: impact  westerse stempel • Stammen: eigen stijl


Bouwstijlen • Kaaps-Hollandse stijl (17e eeuw): – – – –

Afhellend strodak Witgepleisterde muren Voorgevel met kroonlijst Symmetrisch



Bouwstijlen • Georgian architectuur (18e eeuw): – – – – –

Britse invloed Simpeler Platte daken Bakstenen muren Leien dakpannen Bertram House, Kaapstad Studiereis Zuid-Afrika 2009

Bouwstijlen • Victoriaanse architectuur (rond 1900): – – – – –

Veranda’s Koperbeslag Golfplaten luifels Glas-in-loodramen Gietijzeren decoratie  “broekie-kant”  kanten rand van damesondergoed


Melrose House, Pretoria


Bouwstijlen • Moderne architectuur: – Grote, glazen kantoorgebouwen – Betonnen hotels


Diamond Building, Johannesburg Studiereis Zuid-Afrika 2009

Bouwstijlen • Standaardwoning: vierkant, 1 verdieping, dakpannen


Bouwstijlen • Grashut/beehive: – Koel in de zomer – Vorm bijenkorf – Verdwijnt snel, bouwmateriaal verdwijnt


Bouwstijlen • Rondavels (ronde hut): – Oorspronkelijk Zulu-hut – Plattelandswoning


Bouwstijlen • Ndebele huizen: – Rechthoekig – Beschilderd – Primaire kleuren


Onafhankelijkheid • Na onafhankelijkheid: – Herwonnen autonomie versterken – Tonen wat ze waard zijn  vgl westerse architectuur – Huis = afspiegeling rijkdom

• Materiaal bepaalt Afrikaansheid: leem Studiereis Zuid-Afrika 2009

KUNST


Kunst • Zuid-Afrika bruist van creativiteit • Rotsschilderingen tot hedendaagse schilderijen • Houten beeldjes, sieraden, enz. • Prachtige potten, matten en andere handwerken


Kunst • Zuid-Afrikanen houden van lachen  theater, comedy en opera • Vele prachtige boeken werden geschreven met Zuid-Afrika als inspiratiebron • Zuid-Afrikaanse filmproducties volop aan het groeien Studiereis Zuid-Afrika 2009

Handwerken • Generatie op generatie • Vele natuurproducten • Vaak dezelfde terugkomende vormen  geesten, voorouders worden hierdoor opgeroepen • Nu ook decoratief verkocht


Handwerken Zulu manden en potten

Mand Studiereis Zuid-Afrika 2009

Handwerken Zulu vrouwen met sieraden en manden


Handwerken Ndebele


Handwerken • Ndebelesieraden en -poppetjes


Handwerken • Sotho-stam: handgemaakte hoeden


Literatuur • Geschiedenis, romans, fotoboeken • Engels of Afrikaans • Oorspronkelijke verhalen werden in verschillende talen verder verteld, generatie op generatie • Bijbel  Afrikaans erkende taal


Literatuur • Afrikaans schrijven als protest tegen het blanke establishment  Adam Small en Breyten Breytenbach • Vele boeken gaven een zicht op de ZuidAfrikaanse bevolking  Olive Schreiners (1883):

Story of an African farm


Literatuur • Olive Schreiners


Literatuur • Politieke en sociale kwesties


Literatuur • Uitsterven van cultuur

• Onderdrukking


Literatuur • Autobiografie

• Nobelprijs literatuur


Theater, comedy, opera en film • Filmindustrie is volop aan het groeien • Zeer populair is theater,dans, opera, cabaret en comedy • Vele Hollywoodproducties in de bioscopen maar ook kunstfilms en natuurdocumentaires • Vele theaters Studiereis Zuid-Afrika 2009

Film • Oscar voor beste buitenlandse film • Criminaliteit, misdaad, armoede en andere dagelijkse problemen in de townships van Johannesburg Studiereis Zuid-Afrika 2009

SCHILDERKUNST


Geschiedenis • Zuid-Afrikaanse schilderkunst is één van de oudste ter wereld • Rotsschilderingen van “De San”: >10 000 jaar oud


• 1ste Europese schilders wilden de nieuwe omgeving zo waarheidsgetrouw mogelijk weergeven • Thomas Baines: gedetailleerde tekeningen van de Zuid-Afrikaanse fauna en flora


Rotsschildering van “De San”


Thomas Baines


Thomas Baines:

Aankomst van Europese kolonisten aan de Algoabaai (1820)


• Eind 19de eeuw begon men meer de lokale culturen weer te geven • Meer uit artistiek oogpunt dan om situatie aan thuisland weer te geven  kunst kreeg een meer nationale identiteit


• Bekendste schilders van die tijd: Jacob Hendrik Pierneef (in Nederland geboren), Irma Stern en Maggie Laubsher


J.H. Pierneef


Irma Stern


Maggie Laubsher


• Apartheid zorgde voor veel diversiteit in de Zuid-Afrikaanse kunst  mensen wilden hun mening kwijt • Amerikaanse en Europese invloeden • Nelson Mandela maakte schetsen over zijn politieke standpunten


Werken van Nelson Mandela


Zwarte kunstenaars • Pas in 1940 werd er een werk van een zwarte kunstenaar in een museum gehangen: “Yellow houses” van Gerard Sekoto • John Koenakeefe richtte de eerste kunstacademie voor zwarte kunstenaars op Studiereis Zuid-Afrika 2009

• Onderwerpen waren vooral racisme, haat, onderdrukking en geweld • Geen geld om dure materialen te kopen  gebruik maken van linoleum afdrukken • Kunstenaars drukten hun werken af op T-shirts om zich te uiten


Gerard Sekoto


Heden • Onzekere toekomst voor de kunstenaar • Staat en musea hebben onvoldoende geld om de kunstenaars te ondersteunen • Toch bloeit de Afrikaanse schilderkunst mede dankzij de vraag vanuit commerciële hoeken Studiereis Zuid-Afrika 2009

ETEN & DRINKEN


Voedsel • • • •

Manier van samenkomen Veel streekeigen gerechten Verschilt volgens sociale klasse In de moderne keuken veel invloeden van buitenaf


Streekeigen gerechten • Potjiekos (pot eten) Vlees, aardappelen, rijst en vele andere groenten

• Biltong (versnapering) Gedroogde reepjes vlees


Streekeigen gerechten • Bunny chow (= meeneemmaaltijd) Vroeger strikt vegetarisch, nu met schaap, kip of andere vleessoorten

• Chakalaka Populair bij de zwarte bevolking Gebakken bonen met chili, pepers… Studiereis Zuid-Afrika 2009

Voeding • Braai = BBQ – Gigantische steaks – Pittig gekruide boereworst – Brochettes

• Mrs. Ball's Bobotie – Boeren en slaven – Bestaat uit resten van andere maaltijden Studiereis Zuid-Afrika 2009

Drinken • Jan Van Riebeeck aan de wieg van de Zuid-Afrikaanse wijnbouw • Hij introduceerde de wijnstokken in 1658 ( afgewerkte product viel de eerste jaren tegen) • Simon van der Stel verfijnde de techniek van het wijn maken Studiereis Zuid-Afrika 2009

Drinken • Franse invloed zeer goed te merken in de Zuid-Afrikaanse wijnmakerij • Chenin Blanc is veruit het meest aangeplante ras druiven • Daarnaast heb je ook nog – – – – –

Collombard Blauwe Pinotage Chardonnay Merlot Sauvignon-Blanc en Cabernet-Sauvignon


MUZIEK


“Muziek moet de redding van het volk zijn. Wanneer men zingt, zou dat het verzet tegen apartheid moeten voeden!” Nelson Mandela


Muziekstijlen Zuid-Afrika = multicultureel land  verschillende muziekstijlen: – – – – – –

Rock Rap Jungle Reggae HipHop Gospel

– – – – – –

Jazz Marabi Kwela Mbaqanga Kwaito … Studiereis Zuid-Afrika 2009

• Marabi

Enkele populaire muzieksoorten

– =“Gangster” in het Sotho, werd zo genoemd vanwege zijn dreigende tonen – Mix van jazz, blues & Afrikaanse geluiden Fragment: “Graceland” Paul Simon


• Kwela – =“Get up” in het Zulu  nodigde uit om mee te dansen  waarschuwing voor naderende politieauto – Ontstaan in sloppenwijken met enkel een fluitje – Zeer populair bij arme jongeren in de jaren ’50 Studiereis Zuid-Afrika 2009

• Mbaqanga – Mix van jazz, kwela, marabi, Afrikaanse big band en Zulu dansstijlen – Saxofoon & elektrische gitaar zijn bij deze muziekstijl heel belangrijk – Zou de eerste culturele en sociale uitwisseling tussen blanke & zwarte bevolking zijn Fragment: Manhattan Brothers Studiereis Zuid-Afrika 2009

• Kwaito – Tijdens de apartheid gebruikt door zwarte jongeren om hun woede te uiten – Pas na de apartheid kregen zwarte artiesten kansen en een plaats in de muziekbusiness – Tegenwoordig commerciëlere teksten (⋲ Amerikaanse hiphop), nog wel ZuidAfrikaanse stijl (verschillende talen in eenzelfde lied) Fragment: “Nomakhanjani” Studiereis Zuid-Afrika 2009

• Jazz – “Muziek van het moment” – Op improvisatie gebaseerde muziekstijl – Meegebracht door slaven uit Afrika die deze stijl gebruikten in hun werkliederen – Geëvolueerd door wederzijdse beïnvloeding van de Afrikaanse slaven en westerse wereld


Miriam Makeba – Bekende Zuid-Afrikaanse zangeres – °4 maart 1932 – † 10 november 2008 – Makeba gebruikte haar stem niet enkel om mensen te entertainen, maar ook om miljoenen Afrikanen onder het juk van de apartheid een stem te geven Fragment “Pata Pata” (1977) Studiereis Zuid-Afrika 2009

GODSDIENST & RELIGIE

Godsdienst en religie • Zuid-Afrikaanse volkstelling in 2001 toonde aan dat 79,7% van de bevolking christen was • Hiervan behoort het grootste deel (11,1%) tot de Zionist Christian Church • Een groot deel van de Zuid-Afrikaanse christenen behoort tot een grote groep kleinere denominaties (pinksterkerken, evangelische, e.d.)

Godsdienst en religie • Hiervan combineren veel mensen het christendom met een natuurgodsdienst (vb. voodoo) • 1,5% van de bevolking volgt de islam en 1,3% het hindoeïsme • 15,1% van de Zuid-Afrikanen is niet gelovig, 2,3% had nog een ander geloof en bij 1,4% was het niet duidelijk

Godsdienst en religie • De verschillende Zuid-Afrikaanse kerken worden samengebracht onder de The African Independent Churches waarvan de Zion Christian Church de grootste groep aanhangers kent • Traditionele geneesheren spelen nog steeds een grote rol in Zuid-Afrika

Natuurontwikkeling & Natuurbehoud

Inhoud • Inleiding – Biodiversiteit – Flora en fauna

• Natuurbehoud – Geschiedenis – Ethische problematiek

• Natuurreservaten – Het Krugerpark Studiereis Zuid-Afrika 2009

Inleiding

Biodiversiteit • 22.000 soorten planten – 10% van alle plantensoorten ter wereld

• Nationale bloem = koningsprotea (Protea

cynaroides)

• Nationaal dier = springbok – Nationale vis = galjoen – Nationale vogel = blauwkraan

• Veel endemische soorten – Bv. bladvingergekko Studiereis Zuid-Afrika 2009

Inleiding

Biodiversiteit • • • • • •

Zoogdieren: 2.275,8 Vogels: 7.188 Amfibieën: 842,1 Reptielen: 2.864,6 Zoetwatervis: 1.121,3 Zoutwatervis: 215.016 Studiereis Zuid-Afrika 2009

Inleiding

Biodiversiteit • Een wereld in 1 land! • 3de plaats op de wereldranglijst qua verscheidenheid – Vnl. te danken aan de vele plantensoorten


Inleiding Flora

• Groot klimaatverschil ⇒ verschillende vegetatietypes: – Fynbos – Bos – Karoo = half-woestijn – Grasland – Savanne Studiereis Zuid-Afrika 2009

Inleiding Flora

• Veel uitgestorven en bedreigd ⇒ nu beschermd in reservaten • Fynbos – Dunne struiken – Hardbladerige planten – Sierplanten • geranium, gladiolen

– Rooibos (thee) – Protea’s Studiereis Zuid-Afrika 2009

Inleiding Flora

• Bos – 1% vochtig klimaat (Indische Oceaan) – Palmbomen

• Grasland – Grassen – Lage struiken – Acacia’s Studiereis Zuid-Afrika 2009

De Baobab

Inleiding

De Halfmensboom

Flora

• Karoo = half-woestijn – Veel flora: lange gewenning aan klimaat – Na regenbui – Veel vetplanten – Halfmensboom: armen nr N – Baobab = apenbroodboom • Ondersteboven Studiereis Zuid-Afrika 2009

Karoo

Inleiding Flora

• Savanne – Veel dieren


Inleiding Fauna

•

De grote vijf –

•

Zie: Het Krugerpark

De kleine vijf: 1. 2. 3. 4. 5.

Republikeinwever Olifantspitsmuis Luipaardschildpad Mierenleeuw Neushoornkever Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud Korte geschiedenis

• Inheemse bevolking – San – Khoi – Ngui

• Culturele & spirituele band met natuur • Afhankelijk v/d natuur om te overleven Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud Korte geschiedenis • Kolonisten – Bron aan fauna leek onuitputtelijk ⇒ jacht ⇒ uitroeiing

• Maatregelen – Jan van Riebeeck: voor VOC – 1ste beschermde gebieden • Cape forest act Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud Korte geschiedenis • Veehouderij – Grootschalig  blanke bevolking – Apartheid: armoede  zwarte bevolking  zwarte bevolking steelt vee  blanke bevolking houdt “enge” dieren • Game parks • Natuurreservaten Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud

Ethische problematiek • Huidige toestand – Conflicten & controversies

• Natuurbehoud – – – –

Toerisme Trofee jagen Game ranch Kweek Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud

Ethische problematiek

• Conflicten – Olifanten – Cheetahs – Luipaarden – Afrikaanse wilde honden – (beer) Bavianen Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud Ethische conflicten

• Olifant  boer – 19de eeuw: 12 olifanten resterend – Apartheid: toename in Krugerpark – ANC: beschermd • Afgelopen 10 jaar tot 20.000 dieren – Te weinig habitat: olifanten verwoesten natuur & landbouwgrond – Ecosysteem ontwricht Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud Ethische conflicten • Oplossingen – – – –

Vergroten van parken Verplaatsen van dieren Anticonceptie / sterilisatie Afschieten • Hele families • Ivooropbrengst Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud Ethische conflicten

• Cheetahs, luipaarden & Afrikaanse wilde honden

– Vallen het vee aan – Afschieten / vergiftiging door boer

• Oplossing

– Turkse Anatolische herdershond = kangal – Beschermt vee Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud Ethische conflicten • (beer) Bavianen – Boer ziet deze als de pest • • • •

Mishandeld Vergiftigd Gedood Als huisdier

– CARE opvangcentrum Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud

Ethische problematiek

• Controversies: – Ivoorhandel – Trofee jacht – Export van dieren


Natuurbehoud

Ethische controversies

• Ivoorhandel – Vroeger controversieel door jacht – Zie eerder: afschieten olifanten – Nu overheid Studiereis Zuid-Afrika 2009

Natuurbehoud

Ethische controversies

• Trofee jagen – Speciaal dieren kweken voor de jacht voor toeristen – Dart hunting / green hunting • Enkel verdoving


Natuurbehoud

Ethische controversies • Export van dieren – Dierentuinen zitten vol – Overschot op game ranches – Export naar particulieren buitenland OVERHEID!!


Natuurbehoud

Ethische controversies • Mogelijke oplossing – Overheid moet plaatselijke bevolking meer betrekken bij natuurbehoud • Voorkomen dat vee wordt aangevallen • Voorkomen dat land verwoest wordt • Andere inkomensbronnen – Bv. Ecotoerisme » ranger Studiereis Zuid-Afrika 2009

Het Krugerpark • • • • • • • •

Zijn eigen geschiedenis Bondige omschrijving De grote vijf Antilopen Enkele opvallende vogels Bomen met een verhaal Beheer en behoudsbeleid Een rijkdom aan biodiversiteit Studiereis Zuid-Afrika 2009

Het Krugerpark

zijn eigen geschiedenis • 25.000 jaar geleden – San  Rotstekeningen

• 18de en 19de eeuw – Zwarte bevolking  Smelten van ijzer

• Beperkte Europese aanwezigheid tot eind 19de eeuw – Ontdekking van goud Studiereis Zuid-Afrika 2009

Het Krugerpark

Zijn eigen geschiedenis • Einde 19de eeuw – Meer gejaagd

⇒ Bedreigd ecologisch evenwicht ⇒ Afbakening wildgebied (=zuidelijk deel) tss Sabierivier en Krokodilrivier door president Paul Kruger in 1898

• Verdere uitbreiding tot huidige grenzen in fasen


Het Krugerpark

Zijn eigen geschiedenis • Sabi Sand Game Reserve – – – –

Privaat De grote vijf Onderzoekscentrum Beschermd gebied

• Great Limpopo Transfrontier Park – Kruger National Park – Gonarezhou National Park – Limpopo National Park Studiereis Zuid-Afrika 2009

Het Krugerpark Bondige omschrijving • • • •

Wilde hart van de laagvlakte Noordoosten 19.000 km² Bewoond door – alle savannewild van Afrika • Grazers en planteneters

– Olifanten, neushoorns, bavianen, buffels, koedoes, antilopen…

• Roofdieren

– Leeuwen, luipaarden… Studiereis Zuid-Afrika 2009

Het Krugerpark Bondige omschrijving

• 25 omheinde kampen • Ruim 300 archeologische vindplaatsen • Dorre wildernis in het noorden • Uitgestrekte grasvlakten in het zuiden Studiereis Zuid-Afrika 2009

Het Krugerpark De grote vijf

• Olifant • Neushoorn • Luipaard • Leeuw • Buffel Studiereis Zuid-Afrika 2009


• Olifant – 12.000 (=maximum!) – Verstoring ecologisch evenwicht • Afbreken van bomen ⇒ Wildbeheer Anticonceptiva Scherpe stenen Studiereis Zuid-Afrika 2009


• Neushoorn – 5.000 – Witte en zwarte • Wit: grazer • Zwart: twijgjes- en bladeter

• Buffel – Grazer – Open savannegebied – Grote kudden – Gevoelig voor runderziekten!



• Leeuw – Roofdier (schutkleur) – Groepen van 10 tot 20 – Jagen ‘s nachts • Ook buffel en giraf

– Te zien in de vroege ochtend of bij valavond Studiereis Zuid-Afrika 2009


• Luipaard – – – – –

Jagen ‘s nachts Moeilijkst zichtbaar Alleenlopend Boomtakken ≠ jachtluipaard


Het Krugerpark Antilopen

• Antilope = verzamelwoord – – – –

Grazers/planteneters Hoornen Even aantal tenen Veel voorkomend: • • • • •

Impala Buffel Koedoe Gnoe Waterbok


Het Krugerpark

Enkele opvallende vogels • ½ van het totale aantal vogelsoorten in Zuid-Afrika • Meest voorkomend: – – – – –

Geelbekneushoornvogel Visarend Berghaan Zwarte gier Witruggier Studiereis Zuid-Afrika 2009

Het Krugerpark

Bomen met een verhaal • Eigen savannevegetatie – Gras – Verspreide bomen – Struiken

• Typische bomen en struiken: – – – –

Haak-en-steek (Acacia tortilis) Maroela (Sclerocarya caffra) Tambotie (Spirostachys africana) Mopanie (Colophospermum mopane) ⇒ Dreiging uitheemse planten → Milieubeleid!


Het Krugerpark

Beheer en behoudsbeleid • Jaarlijkse tellingen en observaties van dieren en vegetatie ⇒ spoedig opmerken van plotse stijgingen/dalingen in de populatie • Vestiging van patroon door jaarlijkse informatie Studiereis Zuid-Afrika 2009

Het Krugerpark

Beheer en behoudsbeleid Er bestaat geen enkel dier die niet afhankelijk is van een ander. Elk dier, elke soort vormt een deel van de voedselketen waar het een andere soort plant of dier opeet, terwijl die op zijn beurt als voedsel kan beschouwd worden. Er is een constante dynamische interactie tss de diverse dieren. Elke daling/stijging van een bepaalde soort beïnvloedt ook het bestaan van ≠ andere soorten die afhankelijk zijn van dit dier. Studiereis Zuid-Afrika 2009

Het Krugerpark

Een rijkdom aan biodiversiteit

Bedankt voor jullie aandacht! Studiereis Zuid-Afrika 2009

Studiereis Dierenzorg

Recommend Documents