S t r uc t uu r o nd e r z o e k o p t i e k b e d r i j v e n 2008
drs. W.D.M. van der Valk
Zoetermeer, juni 2008
Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Ambachten en de SVGB en in samenwerking met de brancheorganisatie NUVO.
Copyright (c) 2008 HBA Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder de schriftelijke toestemming van de uitgever, het Hoofdbedrijfschap Ambachten.
Deze publicatie is gedrukt op papier met milieukeurmerk.
Inhoudsopgave
1
Inleiding
5
2
Beeld van de optiekbranche 2008
7
3
De branche in cijfers
11
3.1
Aantal ondernemingen, vestigingen en verdeling naar bedrijfstype
11
3.2
Leeftijd van de ondernemingen
12
3.3
Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen
12
3.4
Locatie en oppervlakte van de (hoofd)vestiging van de onderneming
13
3.5
Werkgelegenheid
16
3.6
Opleiding en geslacht van de ondernemer/bedrijfsleider
26
3.7
Omzet
27
3.8
Omzetsamenstelling
30
3.9
Bedrijfsresultaat
30
3.10
Gebruik van diensten van derden
31
3.11
Automatisering en website
32
3.12
Verkoopbevorderende activiteiten
33
3.13
Problemen
34
3.14
Analyses naar regio
36
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
3
1
Inleiding
Dit rapport beschrijft de resultaten van het structuuronderzoek in de optiekbranche dat is uitgevoerd binnen de kaders van het BrancheInformatieSysteem (BIS) dat het Hoofdbedrijfschap Ambachten door EIM laat exploiteren. Voor het onderzoek was het Kennis- en Opleidingencentrum SVGB coopdrachtgever1. Daarnaast heeft de brancheorganisatie Nederlandse Unie van Optiekbedrijven (NUVO) haar medewerking aan de uitvoering van dit onderzoek verleend. De uitkomsten van het onderzoek zijn gebaseerd op de antwoorden van ondernemers waarvan de onderneming bij de afdeling Registratie en Heffing van het HBA als optiekbedrijf staat ingeschreven. In dit rapport zijn de gegevens van 353 geënquêteerde bedrijven verwerkt. De ondernemers zijn in het najaar van 2007 telefonisch benaderd, nadat hun een schriftelijke vooraankondiging was toegestuurd. Van de ondernemers waarmee het mogelijk was om binnen de veldwerkperiode contact te hebben, was 56% bereid om aan het onderzoek mee te werken. De optiekbranche in Nederland telt vier ketenbedrijven met een groot aantal 'eigen' vestigingen (dit naast aangesloten franchisevestigingen). Het betreft de formules 'Hans Anders' en 'Het Huis Opticiens', beide behorend tot de Hans Anders Retail Group, en Pearle en Eye Wish Groeneveld, beide behorend tot de Brilmij Groep. De betekenis van deze ondernemingen in termen van aantal vestigingen, omzet en werkgelegenheid is op basis van deskresearch in kaart gebracht. In paragraaf 3.1 wordt hierop nader ingegaan. Naast de ketenbedrijven is in de branche de Optiekgroep Specsavers actief. De Optiekgroep Specsavers werkt volgens een joint venture partnerschap formule waarbij de eigendomsverhouding tussen de Optiekgroep en de partner-optiekondernemer 50/50 is. De vestigingen van Specsavers hebben in dit onderzoek dezelfde status als die van de franchisevestigingen van de ketens, namelijk die van zelfstandige ondernemingen.
1
De SVGB is het kenniscentrum beroepsonderwijs voor de optiekbranche, dat met dit onderzoek het inzicht wil vergroten in de aansluiting van het beroepsonderwijs op het werk in de branches en de arbeidsmarkt. De SVGB en het HBA hebben uit oogpunt van efficiency en uniformiteit gezamenlijk EIM opdracht gegeven om onderzoek te doen om tot een helder beeld van de branche te komen.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
5
2
Beeld van de optiekbranche 2008
Nederland kent zo'n 700.000 bedrijven. De helft van de bedrijven betreft zelfstandigen zonder personeel. De optiekbranche is met 1.300 ondernemingen goed voor 2.000 winkels. Een relatief kleine branche, maar een branche met geheel eigen kenmerken en dynamiek. Doel van dit onderzoek was deze ontwikkelingen en karakteristieken goed in beeld te krijgen, zodat ondernemers zich er aan kunnen spiegelen dan wel dat ondernemers informatie aangereikt krijgen voor het nemen van beslissingen over de toekomst van hun bedrijf.
B ed r i jf sk enm e rk en In het onderzoek is een onderscheid gemaakt naar bedrijven met name gericht op oogzorg of verkoop, en een combinatie van oogzorg en verkoop. Onder oogzorg worden oogmetingen, contactlensaanpassing, optometrie en refractiechirurgie verstaan. Verkoopbedrijven zijn bedrijven die zich voor het grootste gedeelte richten op de verkoop van monturen, brillenglazen en lenzen. Tot slot worden de bedrijven onderscheiden die zich in gelijke mate op verkoop en op oogzorg richten. In het onderzoek worden deze bedrijven aangeduid als standaardbedrijven. Ongeveer de helft van de bedrijven zijn standaardbedrijven. Iets meer dan 25% zijn verkoopbedrijven en iets minder dan 25% zijn oogzorgbedrijven. Bedrijven die zich richten op de oogzorg zijn met name jonge bedrijven, i.e. niet ouder dan 5 jaar. Verkoopbedrijven worden vaker door de eigenaar zelf opgericht dan de andere soorten bedrijven. Opvallend is dat verkoopbedrijven vaker in het belangrijkste winkelgebied van de plaats zijn gevestigd dan oogzorgbedrijven (71% vs 53%). Bijna alle bedrijven beschikken over verkoopruimte, refractieruimte en een werkplaats. Driekwart van de bedrijven beschikt over andere ruimte zoals kantoor of opslag. Een klein gedeelte (16%) beschikt over aparte ruimte voor hoortoestellen. Wat betreft de vloeroppervlakte van de verkoopruimte (gemiddeld 70 m2 ), van de refractieruimte (gemiddeld 15 m 2), van de werkplaats (gemiddeld 12 m 2 ) en van andere ruimte (gemiddeld 20 m 2) ontlopen de bedrijven elkaar niet veel.
W e rk ge l e ge nh e id Er werken zo'n 8.500 personen in de branche. Parttime werken komt redelijk vaak voor. Omgerekend naar volledige arbeidsplaatsen gaat het om 6.700 arbeidsplaatsen. Er werken meer vrouwen dan mannen in de optiekbranche (55% van het personeel is vrouw). Bij de ondernemers is het aantal mannen een stuk groter dan het aantal vrouwen (84% van de ondernemers is man). Het merendeel van de ondernemers heeft een MBO-opleiding. 53% van het personeel is tussen 25 jaar en 45 jaar oud. Bij verkoopbedrijven is het personeel iets jonger. Het merendeel van het personeel is werk-
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
7
zaam als verkoopmedewerker (25%), gevolgd door opticien (19%). Contactlensspecialist, combinatie opticien ondernemer/bedrijfsleider en andere functies komen met ieder 9% ook redelijk vaak voor. In de periode september 2006-september 2007 heeft zo'n 40% van de bedrijven nieuw personeel aangetrokken, vooral voor de functie van verkoopmedewerker. Het grootste gedeelte van de nieuwe medewerkers is al werkzaam binnen de branche. Iets meer dan een kwart van de bedrijven heeft personeel zien vertrekken, merendeels naar bedrijven in de branche. In 15% van de bedrijven is het personeel doorgestroomd naar een andere functie (met name opticien). 22% van de bedrijven heeft vacatures. In totaal zijn er 380 vacatures (exclusief ketenbedrijven), vooral voor de functies opticien, verkoopmedewerker en assistent-opticien. Het merendeel van de vacatures betreft uitbreiding, gevolgd door vervanging. Het aantrekken van bekwaam personeel wordt nog steeds gezien als een probleem (49%). Personeel wordt meestal geworven via personeel, familie of bekenden.
B ed r i jf se co no m isc he a sp e ct en In 2007 bedroeg de omzet € 885 miljoen, exclusief BTW. De gemiddelde omzet per bedrijf verschilt per bedrijfstype niet veel en ligt om en nabij de € 485.000. Deze omzet wordt voornamelijk gegenereerd door de verkoop van brillen. 90% van de ondernemingen is tevreden met het behaalde resultaat en zo'n 80% verwacht dat het bedrijfsresultaat zal toenemen. Veel bedrijven maken gebruik van diensten van derden. De accountant of boekhouder wordt het meest genoemd (90%) en een collega-ondernemer wordt ook vaak geraadpleegd (40%). Bedrijven gebruiken bijna allemaal een of meerdere automatiseringstoepassingen. 90% maakt gebruik van de e-mail en 90% maakt gebruik van elektronisch bankieren. Ongeveer 2/3 heeft een eigen website. De meeste reclame voor bedrijven wordt gemaakt via huis-aan-huisbladen, gerichte mailings per post, sponsoren van verenigingen of evenementen en verspreiden van huis-aan-huisfolders.
P ro b l em en De onderhandelingen met zorgverzekeraars worden het meest genoemd als een probleem (54%). Dit is nog meer dan het aantrekken van bekwaam personeel (49%).
N U VO Dit onderzoek geeft een goed beeld van de huidige stand van zaken van de aanbodzijde van de branche. Om ontwikkelingen in de tijd te kunnen waarnemen moeten dezelfde gegevens ook in de toekomst met een zekere regelmaat worden vergaard.
8
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Het onderzoek biedt de Nederlandse Unie van Optiekbedrijven (NUVO) houvast voor informatieverstrekking aan leden en voor het bepalen van haar beleidsprioriteiten en activiteiten: beleid en activiteiten gericht op het behartigen van de belangen van de branche in het algemeen en die van de NUVO-leden in het bijzonder. De ervaren problemen met zorgverzekeraars hebben de aandacht van de NUVO. Op dit moment zijn er gesprekken gaande met diverse zorgverzekeraars. Doel van de NUVO is om de kwaliteit in de polisvoorwaarden beter tot uiting te laten komen en vergoedingen in stand te houden, ongeacht waar de bril wordt gekocht. De NUVO blijft zich als brancheorganisatie sterk maken voor het bevorderen van instroom in de optiekopleiding om ervoor te zorgen dat ook in de toekomst de optiekbedrijven over goed personeel kunnen beschikken.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
9
3
De branche in cijfers
3.1
Aantal ondernemingen, vestigingen en verdeling naar bedrijfstype Inclusief de als franchiseonderneming aan de ketens verbonden bedrijven en de binnen de formule van Specsavers opererende bedrijven telt de branche rond de 1.300 ondernemingen, waarbinnen de volgende drie bedrijfstypen zijn te onderscheiden: − het optiekbedrijf met een accent op oogzorg: 40% of meer van het totale aantal in het bedrijf gewerkte uren wordt besteed aan oogmeting en contactlensaanpassingen en (al dan niet lasergerelateerde) optometrie. Het gaat om circa 300 ondernemingen; − het op verkoop gerichte bedrijf: 50% of meer van het totale aantal in het bedrijf gewerkte uren wordt besteed aan verkoop en aflevering. Het betreft ongeveer 350 bedrijven; − het standaardbedrijf, waarbinnen de tijdsbesteding meer gelijkelijk over de diverse activiteiten is gespreid dan bij de andere bedrijfstypen. Hun aantal bedraagt zo'n 650.1 Voor de eigen vestigingen van de ketenbedrijven zijn ramingen gemaakt van de werkgelegenheid en de omzet. Deze schattingen zijn gebaseerd op de 'profielen' van de franchisevestigingen van deze ketens die aan het onderzoek hebben meegewerkt, openbare gegevens (i.c. gepubliceerde jaarrekeningen) en informatie van branchedeskundigen.
Het aantal optiekbedrijven bedroeg in 2007 circa 1.300. In totaal hadden zij ongeveer 2.000 vestigingen. Ondernemingen kunnen (dus) uit meerdere vestigingen bestaan.2 De verdeling van het aantal vestigingen over de zelfstandigen en de ketens is opgenomen in tabel 1.
1
Een, overigens zeer beperkt, aantal bedrijven met een sterk accent op werkplaatsactiviteiten is om pragmatische redenen binnen deze groep van standaardbedrijven in het onderzoek meegenomen.
2
Nagenoeg alle in dit rapport opgenomen tabellen geven informatie op het niveau van de gehele onderneming. Bij de interpretatie van het cijfermateriaal dient dit meegewogen te worden.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
11
Tabel 1
Verdeling van de vestigingen over de keten- en zelfstandige bedrijven
omschrijving
aantal vestigingen
Hans Anders, eigen vestigingen
210
Hans Anders, franchisevestigingen
40
Het Huis, eigen vestigingen
85
Het Huis, franchisevestigingen
40
Pearle, eigen vestigingen
70
Pearle, franchisevestigingen
155
Eye Wish Groeneveld, eigen vestigingen
95
Eye Wish Groeneveld, franchisevestigingen
15
Specsavers
80
vestigingen van 'niet gebonden' optiekbedrijven
1.210
totaal
2.000
Bron: EIM, 2008.
3.2
Leeftijd van de ondernemingen De gemiddelde 'leeftijd' van de bedrijven bedraagt 23 jaar. De verschillen tussen de bedrijfstypen zijn niet groot. In zijn geheel genomen kenmerkt de branche zich door een tamelijk evenwichtige leeftijdsopbouw (zie tabel 2). Tabel 2
Leeftijdsverdeling van de ondernemingen bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven 0 t/m 5 jaar
31
22
25
26
6 t/m 10 jaar
11
20
19
17
11 t/m 25 jaar
35
31
24
28
26 t/m 50 jaar
16
19
20
19
7
8
12
10
100
100
100
100
51 jaar en ouder totaal
jaartal (startjaar) en aantal jaren (leeftijd) gemiddeld startjaar gemiddelde leeftijd
1988 20
1987 21
1983 25
1985 23
Bron: EIM, 2008.
3.3
Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen Ruim de helft van de bedrijven is overgenomen van familie, een vroegere werkgever of van een 'andere partij'. Ongeveer 40% van de bedrijven is door de huidige eigenaar zelf opgericht (zie tabel 3).
12
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 3
Wijze waarop de onderneming in eigendom is verkregen bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven zelf opgericht
39
46
39
41
overgenomen van familie
15
14
16
15
overgenomen van vroegere werkgever
16
13
20
17
overgenomen van andere partij
25
26
21
23
5
1
4
4
100
100
100
100
anders totaal Bron: EIM, 2008.
3.4
Locatie en oppervlakte van de (hoofd)vestiging van de onderneming Veruit het grootste deel van de bedrijven is gevestigd binnen het belangrijkste winkelgebied van de plaats (zie tabel 4). Tabel 4
Locatie waarop (de hoofdvestiging van) het bedrijf gevestigd is bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven straat met overwegend woningen
20
4
10
10
winkelgebied op wijkniveau
22
23
23
23
belangrijkste winkelgebied van de plaats
53
71
64
64
overig
5
2
3
3
totaal
100
100
100
100
Bron: EIM, 2008.
Op een enkele uitzondering na, beschikken de bedrijven over een verkoopruimte, een refractieruimte en een werkplaats. Bijna driekwart beschikt daarnaast nog over een andere ruimte, zoals een kantoor of een opslagruimte. Een op de zes bedrijven beschikt over een aparte verkoopruimte voor hoortoestellen (zie tabel 5).
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
13
Tabel 5
Ruimten waarover de onderneming beschikt bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven verkoopruimte
92
99
97
97
refractieruimte
98
97
98
97
aparte verkoopruimte voor hoortoestellen
14
19
16
16
werkplaats
88
94
96
94
andere ruimte, zoals opslag of kantoor
67
72
75
72
Bron: EIM, 2008.
De verkoopruimte beslaat in doorsnee 70 vierkante meter, de refractieruimte 15, de werkplaats 12 en de overige ruimten 20 vierkante meter (zie de tabellen 6 t/m 9). Tabel 6
Oppervlakte van de verkoopruimte (N.B.: is inclusief de oppervlakten van verkoopruimten van eventuele nevenvestigingen) bedrijfstype
in m 2
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven 0 (beschikt niet over een verkoopruimte)
8
1
3
3
1 t/m 25
7
5
4
5
26 t/m 50
18
13
23
20
51 t/m 75
26
35
26
28
76 t/m 100
22
31
30
28
meer dan 100
19
15
14
16
100
100
100
100
totaal
in aantallen m 2 doorsnee oppervlakte * (bij bedrijven met een verkoopruimte)
70
75
71
70
* De doorsnee-waarde is het middelste getal in een reeks. Bijvoorbeeld: in de reeks van 15 getallen 1,2,2,2,3,3,4,4,4,5,6,6,6,7,8 vormt het zevende getal (de 4 dus) de doorsnee-waarde. In veel gevallen, waaronder de beschouwing van oppervlakten, geeft de doorsnee-waarde een beter beeld van 'wat te doen gebruikelijk is' dan het rekenkundige gemiddelde, dat sterk beïnvloed kan worden door uitschieters. Bron: EIM, 2008.
14
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 7
Oppervlakte van de refractieruimte (N.B.: is inclusief de oppervlakten van refractieruimten van eventuele nevenvestigingen) bedrijfstype
in m 2
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven 0 (beschikt niet over een refractieruimte)
2
3
2
3
1 t/m 10
41
38
32
35
11 t/m 15
18
26
21
21
16 t/m 20
12
19
25
21
21 t/m 25
4
2
4
4
23
12
16
16
100
100
100
meer dan 25 totaal
in aantallen m
100 2
doorsnee-oppervlakte (bij bedrijven met een refractieruimte)
15
12
15
15
Bron: EIM, 2008.
Tabel 8
Oppervlakte van de werkplaats (N.B.: is inclusief de oppervlakten van werkplaatsen van eventuele nevenvestigingen)
bedrijfstype
in m 2
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven 0 (beschikt niet over een werkplaats)
12
6
4
6
1 t/m 10
37
37
42
40
11 t/m 15
18
16
20
18
16 t/m 20
17
20
20
20
21 t/m 25
3
10
6
6
13
11
8
10
100
100
100
meer dan 25 totaal
in aantallen m
100 2
doorsnee-oppervlakte (bij bedrijven met een werkplaats)
12
15
12
12
Bron: EIM, 2008.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
15
Tabel 9
Oppervlakte van de overige ruimten (N.B.: is inclusief de oppervlakten van overige ruimten van eventuele nevenvestigingen) bedrijfstype
in m 2
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven 0 (beschikt niet over overige ruimten)
33
30
26
29
1 t/m 10
21
18
23
21
11 t/m 15
9
10
9
9
16 t/m 20
11
7
10
10
21 t/m 25
1
3
4
2
26 t/m 50
10
17
20
17
meer dan 50
15
15
8
12
100
100
100
totaal
in aantallen m
100 2
doorsnee oppervlakte (bij bedrijven met overige ruimtes)
20
25
20
20
Bron: EIM, 2008.
3.5
Werkgelegenheid Bijna een derde van de ondernemingen telt niet meer dan 2 werkzame personen. Zestig procent van de bedrijven is niet meer dan 4 werkzame personen groot (zie tabel 10). Nota bene: de eigen vestigingen van de ketens gelden telkens tezamen voor 1 bedrijf. Tabel 10
Bedrijfsomvang in aantallen werkzame personen bedrijfstype
aantal werkzame personen
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven 1
17
14
10
13
2
20
17
18
18
3
11
13
18
14
4
14
12
15
15
5
13
14
12
12
6
6
7
9
8
7
4
10
4
6
8 t/m 10
5
7
10
8
10
6
4
6
100
100
100
100
meer dan 10 totaal Bron: EIM, 2008.
16
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Per september 2007 waren er in de branche circa 8.500 personen werkzaam. Dit is inclusief de werkgelegenheid in de eigen vestigingen van de ketens. Van 2006 op 2007 nam de werkgelegenheid, de eigen vestigingen van de ketenbedrijven buiten beschouwing gelaten, met circa 280 werkzame personen toe. Parttime arbeid komt veel voor. Omgerekend in fulltime-equivalenten komt het aantal werkzame personen (exclusief die in de eigen vestigingen van de ketens) van 6.230 overeen met iets meer dan 4.900 volledige arbeidsplaatsen (zie tabel 11). Tabel 11
Aantal werkzame personen 2007 en verdeling naar fulltime- en parttimekrachten; werkgelegenheid 2007 omgerekend naar volledige arbeidsjaren* bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in aantallen werkzame personen fulltimers: 38 uur of meer per week
730
700
1.360
2.790
parttimers: 33 t/m 37 uur per week
180
280
430
890
parttimers: 25 t/m 32 uur per week
160
230
550
940
parttimers: 17 t/m 24 uur per week
220
240
490
950
parttimers: t/m 16 uur per week
170
160
330
660
1.460
1.610
3.160
totaal 2007 exclusief de eigen vestigingen van de ketens totaal 2007 eigen vestigingen van de ketens
6.230 ** 2.240
totaal 2007 inclusief de eigen vestigingen van de ketens
8.470 in volledige arbeidsjaren
werkgelegenheid 2007 exclusief de eigen vestigingen van de ketens *
1.170
1.280
2.480
4.930
Alle aantallen afgerond op (veelvouden van) 5.
** Zie tabel 40 voor de verdeling van de werkgelegenheid naar regio. Bron: EIM, 2008.
Een meerderheid van 55% van de in de branche werkzame personen is vrouw. Qua leeftijdsverdeling ligt het accent op 25- tot 54-jarigen (zie tabel 12). Van de 6.230 werkenden bij de 'zelfstandigen' zijn er ruim 5.000 in loondienst.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
17
Tabel 12
Aantal werkzame personen 2007 verdeeld naar geslacht en leeftijd, exclusief de eigen vestigingen van de ketens; tussen haakjes () de aantallen inclusief de eigen vestigingen van de ketens, onder de veronderstelling dat de procentuele verdeling daar overeenkomt met die van de rest van de branche bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in aantallen werkzame personen vrouwen
820
890
1.770
3.480 (4.740)
mannen
640
720
1.390
2.750 (3.730)
1.460
1.610
3.160
6.230 (8.470)
totaal
leeftijd: t/m 24 jaar
160
250
440
850 (1.160)
25 t/m 34 jaar
370
410
810
1.590 (2.160)
35 t/m 44 jaar
420
350
900
1.670 (2.260)
45 t/m 54 jaar
350
340
710
1.400 (1.900)
55 t/m 64 jaar
140
250
290
20
10
10
1.460
1.610
3.160
65 jaar en ouder totaal
680 (930) 40 (60) 6.230 (8.470)
Bron: EIM, 2008.
Tabel 13 geeft een overzicht van de verdeling van de in de branche werkzame personen naar functie (exclusief eigen vestigingen ketens). De grootste groepen worden gevormd door de personen met de functie van 'verkoopmedewerker optiekbedrijf' en 'opticien'.
18
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 13
Aantal werkzame personen 2007 verdeeld naar functie, exclusief de eigen vestigingen van de ketens; tussen haakjes () de aantallen inclusief de eigen vestigingen van de ketens, onder de veronderstelling dat de procentuele verdeling daar overeenkomt met die van de rest van de branche bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in aantallen werkzame personen verkoopmedewerker optiekbedrijf
350
450
740
90
120
300
opticien
220
410
550
contactlensspecialist
130
120
280
530 (720)
optometrist
110
50
110
270 (370)
60
50
170
280 (380)
160
160
220
540 (730)
60
70
200
330 (450)
40
20
50
110 (150)
90
90
220
400 (540)
150
70
320
540 (730)
1.460
1.610
3.160
assistent-opticien
1.540 (2.090) 510 (700) 1.180 (1.610)
combinatie contactlensspecialist/ optometrist opticien/ondernemer of bedrijfsleider contactlensspecialist/ondernemer of bedrijfsleider optometrist/ondernemer of bedrijfsleider combinatie contactlensspecialist/optometrist/ondernemer of bedrijfsleider andere functie totaal
6.230 (8.470)
Bron: EIM, 2008.
Bij de niet-ketenbedrijven werken ongeveer 700 werknemers met een HBOopleiding (gerekend exclusief eigen vestigingen ketens). In ruim de helft van de gevallen werd een studie met vakspecifieke invulling als richting gevolgd. De richting 'gezondheidszorg' komt ook vaak voor (zie tabel 14).
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
19
Tabel 14
Aantal HBO-opgeleide werknemers exclusief de werknemers van de eigen vestigingen van de ketens; tussen haakjes () de aantallen inclusief de werknemers (m.u.v. de bedrijfsleiders) van de eigen vestigingen van de ketens, onder de veronderstelling dat de procentuele verdeling daar overeenkomt met die van de rest van de branche; idem naar studierichting bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in aantallen aantal werknemers met een HBO-opleiding
220
140
350
710 (995)
waarvan met als studierichting: techniek
10 (15)
gezondheidszorg
200 (280)
kunst
0* (0)
management
10 (15)
marketing/commercieel
10 (15)
juridisch
0* (0)
vakspecifiek
390 (540)
anders
90 (130)
* Minder dan 5. Bron: EIM, 2008.
Een kleine veertig procent van de bedrijven heeft in de periode september 2006 - september 2007 nieuw personeel aangetrokken (zie tabel 15).1 In totaal traden er bij de bedrijven een kleine 800 nieuwe medewerkers in dienst, waarbij de grootste groep in de functie van 'verkoopmedewerker optiekbedrijf' werd aangesteld. Van de nieuwe instroom bij de bedrijven was het grootste deel al in de branche werkzaam. Ongeveer 115 instromers waren schoolverlater en circa 255 nieuwe medewerkers waren wel al werkzaam, maar dan buiten de branche (zie tabel 16). Tabel 15
Percentage bedrijven dat in de periode september 2006 - september 2007 nieuw personeel heeft aangetrokken bedrijfstype
heeft nieuw personeel aangetrokken:
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven ja
35
35
42
38
nee
65
65
58
62
100
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2008.
1
20
Zie tabel 40 voor de verdeling van het aangetrokken en vertrokken personeel naar regio.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 16
Aantal nieuwe personeelsleden september 2006 - september 2007; idem naar functie; idem naar arbeidsverleden (alles exclusief de eigen vestigingen van de ketenbedrijven) bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in aantallen werkzame personen aantal nieuwe personeelsleden
160
175
450
785
waarvan met als functie: verkoopmedewerker optiekbedrijf
330
assistent-opticien
115
opticien
160
contactlensspecialist
50
optometrist
45
combinatie contactlensspecialist/ optometrist
10
bedrijfsleider
5
overige functies
70
waarvan met als herkomst: schoolverlater
115
al binnen de branche werkzaam
415
al buiten de branche werkzaam
255
Bron: EIM, 2008.
Iets meer dan een kwart van de bedrijven heeft in de periode september 2006 - september 2007 personeel zien vertrekken (zie tabel 17). Tabel 17
Percentage bedrijven dat in de periode september 2006 - september 2007 personeel heeft zien vertrekken bedrijfstype
heeft personeel zien vertrekken:
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven ja
21
31
27
27
nee
79
69
73
73
100
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2008.
In totaal vertrokken er bij de bedrijven ruim 500 medewerkers, waarbij het accent lag op de functies 'verkoopmedewerker optiekbedrijf' en 'opticien' (dit is exclusief de eigen vestigingen van de ketenbedrijven). Ruim de helft van het vertrekkende personeel ging bij een ander bedrijf in de branche werken. Een enkeling begon binnen de branche voor zichzelf.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
21
Ongeveer 120 personen gingen over naar werk buiten de branche en circa 80 personen stopten met werken (zie tabel 18). Tabel 18
Aantal vertrokken personeelsleden september 2006 - september 2007; idem naar functie; idem naar arbeids(bestemming) (alles exclusief de eigen vestigingen van de ketenbedrijven) bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in aantallen werkzame personen aantal vertrokken personeelsleden
85
155
275
515
waarvan met als functie: verkoopmedewerker optiekbedrijf assistent-opticien opticien
215 55 165
contactlensspecialist
40
optometrist
15
combinatie contactlensspecialist/ optometrist
0
bedrijfsleider
5
overige functies
20
waarvan met als bestemming: betrekking binnen de branche voor zichzelf begonnen binnen de branche betrekking buiten de branche
290 10 120
gestopt met werken
80
weet niet
15
Bron: EIM, 2008.
In vijftien procent van de bedrijven is er in de periode september 2006 september 2007 personeel naar een andere functie doorgestroomd. Vaak was dat naar de functies 'opticien' en 'verkoopmedewerker optiekbedrijf', maar ook nogal eens naar 'assistent-opticien' en 'contactlensspecialist' (zie tabel 19).
22
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 19
Percentage bedrijven waarbinnen in de periode september 2006 - september 2007 personeel naar een andere functie is doorgestroomd en functie waarnaar is doorgestroomd (alles exclusief de eigen vestigingen van de ketenbedrijven) bedrijfstype
personeel is doorgestroomd
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven ja
14
18
15
15
nee
86
82
85
85
100
100
100
100
totaal
functie waarnaar is doorgestroomd:
in aantallen werknemers
verkoopmedewerker optiekbedrijf
95
assistent-opticien
60
opticien
100
contactlensspecialist
55
optometrist
10
combinatie contactlensspecialist/ optometrist
25
bedrijfsleider
35
overige functies
10
totaal
390
Bron: EIM, 2008.
Per oktober 2007 stonden er bij zo'n 22% van de bedrijven vacatures open. In totaal betrof dit zo'n 380 banen in vooral de functies 'opticien', 'verkoopmedewerker optiekbedrijf' en 'assistent-opticien'. Bij de bedrijven met vacatures ging het in ruim de helft van de gevallen om uitbreiding van personeel, bij veertig procent ging het om vervanging van personeel en bij enkele procenten van de bedrijven betrof het zowel uitbreiding als vervanging (zie tabel 20).
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
23
Tabel 20
Percentage bedrijven met vacatures per oktober 2007 en aantallen vacatures naar functie; verdeling naar aard (uitbreiding, vervanging, uitbreiding en vervanging) (alles exclusief de eigen vestigingen van de ketenbedrijven)
functie
% bedrijven met (een)
totaal aantal vacatures
vacature(s) voor:
voor deze functie:
verkoopmedewerker optiekbedrijf
6
80
assistent-opticien
5
65
opticien
9
115
contactlensspecialist
3
35
optometrist
2
20
combinatie contactlensspecia-
1
10
bedrijfsleider
1
10
overige functies
2
45
78
n.v.t.
n.v.t.
380
list/optometrist
geen vacature/weet niet totaal* waarvan:
in procenten van het aantal bedrijven met vacatures
uitbreiding
54
vervanging
40
uitbreiding en vervanging
4
weet niet
2
totaal
100
* Zie tabel 40 voor de verdeling van het aantal vacatures naar regio. Bron: EIM, 2008.
De tijd die doorgaans nodig is om vacatures vervuld te krijgen varieert tussen de bedrijven sterk. Niet zelden is hiervoor meer dan een half jaar nodig (zie tabel 21).
24
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 21
Tijd dat het doorgaans duurt om een vacature vervuld te krijgen (betreft informatie exclusief de eigen vestigingen van de ketenbedrijven)
omschrijving in procenten van het aantal bedrijven minder dan 2 weken
5
2 tot 4 weken
9
1 t/m 3 maanden
20
4 t/m 6 maanden
8
langer dan 6 maanden is heel wisselend heeft nooit vacatures weet niet/wil niet zeggen totaal
12 7 32 7 100
Bron: EIM, 2008.
'Mondeling, via personeel, familie of bekenden' is de meestgenoemde manier waarop vacatures doorgaans bekend worden gemaakt. Ook andere manieren, zoals 'adverteren' en 'via het CWI' worden veel genoemd (zie tabel 22). Tabel 22
Wijze waarop vacatures doorgaans bekend worden gemaakt (meerdere antwoorden mogelijk) (betreft informatie exclusief de eigen vestigingen van de ketenbedrijven)
omschrijving in procenten van het aantal bedrijven dat wel eens vacatures heeft adverteren in een vakblad
37
adverteren in een krant of huis-aan-huisblad
34
via de eigen website
16
via een vacaturebank op het internet
18
via het CWI
33
middels een affiche in de zaak
23
mondeling, via personeel, familie of bekenden
47
nog anders
17
Bron: EIM, 2008.
Gemiddeld genomen wordt het grootste deel van de gewerkte tijd besteed aan verkoop en aflevering. Oogmeting en werkplaatsactiviteiten beslaan ook een groot deel van de gewerkte tijd (zie tabel 23). Tussen de bedrijfstypen onderling zijn er op dit punt grote verschillen te zien. Dat is ook logisch, want dit aspect van de bedrijfsvoering ligt ten grondslag aan de in het onderzoek gehanteerde bedrijfstypologie.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
25
Tabel 23
Verdeling van het aantal gewerkte uren naar activiteit * bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal gewerkte uren oogmeting en contactlensaanpassing
46
18
22
27
lasergerelateerde optometrie
1
0
0
0
niet-lasergerelateerde optometrie
8
2
2
3
verkoop en aflevering
22
57
30
36
werkplaatsactiviteiten
10
13
22
17
administratie
8
5
11
9
management (inkoop, personeel e.d.)
4
4
9
6
overige activiteiten
1
1
4
2
100
100
100
100
totaal
* Niet gecorrigeerd voor verschillen in bedrijfsomvang: alle bedrijven hebben een gelijk gewicht in het gemiddelde. Bron: EIM, 2008.
3.6
Opleiding en geslacht van de ondernemer/bedrijfsleider 84% van de ondernemers in de branche is man en (dus) 16% vrouw. De grootste groep ondernemers, 58%, heeft MBO, MEAO of MTS als hoogst voltooide opleiding. Bijna een kwart voltooide HBO, HEAO of HTS (zie tabel 24). Tabel 24
Hoogst voltooide algemene opleiding van de ondernemer bedrijfstype
opleiding
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven lagere school, basisschool
0
1
0
0*
LBO, LTS, MAVO, MULO, VMBO
5
2
4
4
51
58
62
58
7
16
9
10
33
19
22
24
universiteit
3
3
3
3
anders/weet niet
1
1
0
1
100
100
100
100
MBO, MEAO, MTS HAVO, VWO HBO, HEAO, HTS
totaal * Minder dan 0,5%. Bron: EIM, 2008.
26
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Bij de ondernemers met een HBO-opleiding domineert de 'vakspecifieke invulling' als studierichting, op afstand gevolgd door 'gezondheidszorg' en de overige studierichtingen (zie tabel 25). Tabel 25
Studierichting van de HBO-opgeleide ondernemers/bedrijfsleiders; tussen haakjes () de aantallen inclusief de bedrijfsleiders van de eigen vestigingen van de ketens, onder de veronderstelling dat de procentuele verdeling daar overeenkomt met die van de rest van de branche; idem naar studierichting bedrijfstype
omschrijving
totaal in aantallen
techniek gezondheidszorg management marketing/commercieel vakspecifiek
8 (10) 56 (70) 3 (4) 14 (17) 196 (243)
anders
35 (43)
totaal
312 (387)
Bron: EIM, 2008.
3.7
Omzet Over 2006 bedroeg de brancheomzet circa € 885 miljoen. Voor 2007 wordt (door het 'zelfstandige' deel van de branche) een omzettoename van ruim 10% verwacht. Ongeveer de helft van de bedrijven realiseert een omzet tot € 375.000,-. Kleinere en grotere bedrijven komen bij alle drie de bedrijfstypen in ongeveer gelijke mate voor, met dien verstande dat met name binnen het bedrijfstype 'oogzorg' relatief veel ondernemingen met een omzet boven de € 1.000.000,- voorkomen (zie tabel 26).
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
27
Tabel 26
Omzetspreiding 2006; omzetten 2005, 2006 en verwachting voor 2007 (alles exclusief BTW) bedrijfstype
omzetklasse x 1.000 euro
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven minder dan 125
12
11
8
10
125 tot 250
17
18
17
17
250 tot 375
22
13
26
22
375 tot 500
11
19
13
14
500 tot 750
20
23
19
20
5
10
10
9
13
6
7
8
100
100
100
100
750 tot 1.000 1.000 en meer totaal
in duizenden euro's (en exclusief de eigen vestigingen van de ketens) gemiddelde omzet 2006
530
440
488
484
doorsnee-omzet 2006*
370
400
488
382
in miljoenen euro's (en exclusief de eigen vestigingen van de ketens) totale omzet 2005
150
147
296
593
totale omzet 2006**
159
154
317
630
totale omzet 2007 (verwachting)
180
171
352
703
in miljoenen euro's totale omzet eigen vestigingen van de ketens in 2006
255
totale brancheomzet 2006
885
*
De doorsnee-waarde is het middelste getal in een reeks. Bijvoorbeeld: in de reeks van 15 getallen 1,2,2,2,3,3,4,4,4,5,6,6,6,7,8 vormt het zevende getal (de 4 dus) de doorsnee-waarde. In veel gevallen, waaronder de beschouwing van omzetten, geeft de doorsnee-waarde een beter beeld van 'wat te doen gebruikelijk is' dan het rekenkundige gemiddelde, dat sterk beïnvloed kan worden door uitschieters.
** Zie tabel 40 voor de verdeling van de omzet naar regio. Bron: EIM, 2008.
De gerealiseerde en verwachte omzetontwikkelingen komen ook tot uitdrukking in de tabellen 27 en 28: bij het overgrote deel van de bedrijven is sprake van een omzettoename.
28
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 27
Ontwikkeling van de omzet 2006 t.o.v. 2005 bedrijfstype
de omzet is:
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven toegenomen
64
70
73
70
gelijk gebleven
21
15
16
17
afgenomen
12
11
10
11
3
4
1
2
100
100
100
100
weet niet/wil niet zeggen totaal Bron: EIM, 2008.
Tabel 28
Verwachte ontwikkeling van de omzet 2007 t.o.v. 2006 bedrijfstype
de omzet zal:
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven toenemen
85
86
81
83
gelijk blijven
11
11
9
10
afnemen
1
1
5
3
weet niet/wil niet zeggen
3
2
5
4
100
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2008.
Ongeveer een kwart van de bedrijven besteedt werkzaamheden uit. Het gaat daarbij vooral om het inslijpen van glazen, gevolgd door reparatie van monturen. 80% van de bedrijven die het inslijpen van glazen uitbesteden doen dit deels ook nog zelf. In totaal beloopt de omvang van het uitbestede werk gemiddeld iets meer dan een procent van de omzet. Tabel 29
Activiteiten die door de bedrijven, deels dan wel geheel, worden uitbesteed bedrijfstype
activiteit
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven inslijpen van glazen
32
22
16
21
reparatie van monturen
11
11
11
11
aanmeten van contactlenzen
0
1
2
1
(nog) andere werkzaamheden
7
2
2
3
63
72
79
73
geen werkzaamheden naar derden Bron: EIM, 2008.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
29
3.8
Omzetsamenstelling Een kleine 60% van de omzet komt voort uit de verkoop van brillen en ruim 20% uit de verkoop van contactlenzen (zie tabel 30). Tabel 30
Gemiddelde omzetsamenstelling naar artikelen en activiteiten; in procenten van de totaalomzet (gewogen met de omzet) bedrijfstype
artikel/activiteit
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van de totaalomzet verkoop van brillen
52
66
59
59
verkoop van contactlenzen
23
20
22
22
9
7
8
8
aanverwante producten
6
3
5
5
apart in rekening gebrachte optometrie
1
1
1
1
omzet uit laseractiviteiten
1
0*
0*
0*
omzet uit low vision
0*
0
0*
0*
apart in rekening gebrachte refractie
1
0*
1
1
in rekening gebrachte reparaties
1
1
1
1
overige omzet
6
2
3
3
100
100
100
100
verkoop van zonnebrillen en voorhangers met ongeslepen glazen verkoop van contactlensvloeistoffen en
totaal * Minder dan 0,5%. Bron: EIM, 2008.
3.9
Bedrijfsresultaat De gerealiseerde en de verwachte ontwikkeling van het bedrijfsresultaat corresponderen met de ontwikkelingen van de omzet (zie de tabellen 31 en 33). 90% procent van de ondernemers is tevreden over het in 2006 behaalde bedrijfsresultaat (zie tabel 32). Tabel 31
Ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in 2006 t.o.v. 2005 bedrijfstype
het bedrijfsresultaat is:
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven toegenomen
65
74
73
72
gelijk gebleven
23
11
15
15
afgenomen
10
9
9
9
2
6
3
4
100
100
100
100
weet niet/wil niet zeggen totaal Bron: EIM, 2008.
30
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 32
Mate van tevredenheid over het bedrijfsresultaat in 2006 bedrijfstype
over het bedrijfsresultaat 2006 is de ondernemer:
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven zeer tevreden
37
40
28
33
tamelijk tevreden
46
52
64
57
tamelijk ontevreden
13
4
5
6
zeer ontevreden
3
3
1
2
weet niet/wil niet zeggen
1
1
2
2
100
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2008.
Tabel 33
Verwachte ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in 2007 t.o.v. 2006 bedrijfstype
het bedrijfsresultaat zal:
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven toenemen
84
79
81
81
gelijk blijven
14
18
10
13
afnemen
0
1
7
4
weet niet/wil niet zeggen
2
2
2
2
100
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2008.
3.10 Gebruik van diensten van derden Vrijwel alle bedrijven hebben in het afgelopen jaar gebruik gemaakt van de diensten van een of meerdere personen of organisaties. Vooral de boekhouder/accountant wordt genoemd als een partij waarop een beroep is gedaan (zie tabel 34).
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
31
Tabel 34
Personen en organisaties van wier diensten het afgelopen jaar gebruik is gemaakt; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven accountant of boekhouder
89
92
90
90
belastingadviseur
19
23
20
21
Belastingdienst
10
4
6
6
bank
38
23
36
33
Kamer van Koophandel
17
6
10
10
branche- of beroepsorganisatie
31
23
23
25
collega-ondernemer(s)
41
38
40
39
anders
6
9
8
8
niemand, geen instanties
7
6
4
5
Bron: EIM, 2008.
3.11 Automatisering en website Nagenoeg alle bedrijven maken gebruik van een of meer automatiseringstoepassingen zoals genoemd in tabel 35. Alle toepassingen scoren zeer hoog, met uitzondering van 'werkplanning', hoewel ook deze toepassing nog door 31% van de bedrijven wordt genoemd. Tabel 35
Automatiseringstoepassingen waar het bedrijf gebruik van maakt; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven tekstverwerking
85
80
76
79
e-mail
91
90
89
90
internet
93
85
84
87
administratie
85
78
84
83
werkplanning
37
29
29
31
elektronisch bankieren
93
89
90
90
0
3
3
2
geen van deze toepassingen Bron: EIM, 2008.
Vier van de vijf bedrijven maken gebruik van specifiek voor de optiekbranche ontwikkelde software (zie tabel 36).
32
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 36
Gebruik van specifiek voor de optiekbranche ontwikkelde software bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven maakt hiervan gebruik
73
73
84
79
maakt hiervan geen gebruik
27
27
16
21
100
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2008.
Bijna twee derde van de bedrijven beschikt over een eigen website. De website wordt nagenoeg altijd gebruikt voor het verstrekken van algemene informatie over het bedrijf en in de helft van de gevallen voor het doen van aanbiedingen aan consumenten (zie tabel 37). Tabel 37
Bezit en toepassingen van een website; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven beschikt over een website
65
58
67
64
algemene informatie over het bedrijf
65
55
66
63
aanbiedingen voor consumenten
26
25
39
32
productinfo
17
8
15
14
mogelijkheid tot bestellen van producten
10
4
8
7
3
2
2
2
beschikt over een website die biedt:
online catalogus met productaanbod en
mogelijkheid voor het afrekenen van producten, bijvoorbeeld via een creditcard Bron: EIM, 2008.
3.12 Verkoopbevorderende activiteiten Bijna alle bedrijven hebben in het afgelopen jaar een of meer verkoopbevorderende activiteiten ondernomen. In afnemende volgorde werden hierbij het meest genoemd: adverteren in huis-aan-huisbladen, het uitvoeren van gerichte mailings per post, het sponsoren van verenigingen of evenementen en het huis-aan-huis verspreiden van folders (zie tabel 38).
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
33
Tabel 38
Verkoopbevorderende activiteiten die in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype
omschrijving
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven adverteren in huis-aan-huisbladen
63
73
68
68
het plaatsen van advertenties in dagbladen
34
48
45
43
adverteren in de Gouden Gids
41
39
41
40
het huis-aan-huis verspreiden van folders
55
51
62
58
het uitvoeren van gerichte mailings per post
59
67
70
67
sponsoren van verenigingen of evenementen
67
70
65
67
het opbellen van potentiële klanten
6
5
9
8
het bezoeken van potentiële klanten
6
6
10
8
verkoopbevordering via een website
38
33
28
32
verkoopbevordering via e-mail
13
13
12
13
6
4
4
4
geen van deze activiteiten Bron: EIM, 2008.
3.13 Problemen 'Onderhandelingen met verzekeraars' is het door de ondernemers veruit meest genoemde grote probleem. Een ander groot knelpunt is het aantrekken van vakbekwaam personeel, gevolgd door 'administratieve lasten' (zie tabel 39). Tabel 39
Mate waarin een aantal aspecten van de bedrijfsvoering als een probleem wordt ervaren bedrijfstype
aspect en mate van probleem
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
in procenten van het aantal bedrijven omzetniveau geen probleem
82
81
83
82
klein probleem
12
18
16
15
groot probleem
4
1
1
2
niet van toepassing
0
0
0
0
weet niet/wil niet zeggen
2
0
0
1
geen probleem
64
64
62
63
klein probleem
29
30
32
31
groot probleem
7
6
6
6
niet van toepassing
0
0
0
0
weet niet/wil niet zeggen
0
0
0
0
concurrentie
34
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
bedrijfstype aspect en mate van probleem
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
loonkosten geen probleem
52
65
66
62
klein probleem
20
19
19
19
groot probleem
13
4
6
7
niet van toepassing
15
12
9
12
0
0
0
0
geen probleem
30
29
35
32
klein probleem
10
24
20
19
groot probleem
36
25
30
30
niet van toepassing
24
20
15
18
0
2
0
0
geen probleem
75
72
77
75
klein probleem
6
7
6
6
groot probleem
3
5
2
3
14
16
15
15
2
0
0
1
geen probleem
84
83
77
80
klein probleem
4
6
9
7
groot probleem
3
2
2
2
niet van toepassing
9
9
11
10
weet niet/wil niet zeggen
0
0
1
1
geen probleem
75
70
68
71
klein probleem
9
14
17
14
groot probleem
6
5
3
4
10
11
11
11
0
0
1
0
geen probleem
61
63
56
59
klein probleem
24
28
29
28
groot probleem
13
9
13
12
niet van toepassing
1
0
2
1
weet niet/wil niet zeggen
1
0
0
0
geen probleem
87
82
83
84
klein probleem
5
3
4
4
groot probleem
1
0
1
1
niet van toepassing
6
13
11
10
weet niet/wil niet zeggen
1
2
1
1
geen probleem
47
59
47
51
klein probleem
8
10
8
8
groot probleem
2
3
3
3
40
25
40
36
3
3
2
2
weet niet/wil niet zeggen aantrekken van bekwaam personeel
weet niet/wil niet zeggen verkrijgen van financiering
niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen milieueisen
arbo-eisen
niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen administratieve lasten
de open Europese markt
bedrijfsopvolging
niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
35
bedrijfstype aspect en mate van probleem
oogzorg
verkoop
standaard
totaal
de snelle ontwikkeling op computergebied geen probleem
83
81
83
83
klein probleem
13
17
13
14
groot probleem
3
1
3
2
niet van toepassing
1
1
1
1
weet niet/wil niet zeggen
0
0
0
0
geen probleem
36
54
34
40
klein probleem
18
26
22
22
groot probleem
37
17
37
32
niet van toepassing
9
3
7
6
weet niet/wil niet zeggen
0
0
0
0
15
13
17
15
onderhandelingen met zorgverzekeraars
ander probleem ja Bron: EIM, 2008.
3.14 Analyses naar regio De SVGB heeft EIM verzocht om een aantal kernvariabelen vanuit regionaal gezichtspunt te analyseren. De resultaten daarvan worden weergegeven in tabel 40 en behoeven nog de volgende kanttekeningen: − de SVGB hanteert de CWI-districten, te weten: − Noord, bestaande uit Groningen, Friesland en Drenthe; − Oost, bestaande uit Overijssel en Gelderland; − Middenwest, bestaande uit Flevoland, Utrecht en een deel van ZuidHolland; − Noordwest, bestaande uit Noord-Holland; − Zuidwest, bestaande uit een deel van Zuid-Holland, Zeeland en het westelijke deel van Noord-Brabant; − Zuidoost, bestaande uit midden- en oost-Noord-Brabant en Limburg; − in dit onderzoek is de helft (van het aantal ondernemingen, de werkgelegenheid, et cetera) van Zuid-Holland toegerekend aan de regio Middenwest, en de andere helft aan de regio Zuidwest; − zo is ook een derde deel van Noord-Brabant toegerekend aan de regio Zuidwest en twee derde deel aan de regio Zuidoost.
36
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
Tabel 40
Resultaten van de analyses naar regio; alles exclusief de eigen vestigingen van de ketens
omschrijving aantal vestigingen 2007
Noord 1
Oost 2
Middenwest 3
Noordwest 4
Zuidwest 5
Zuidoost 6
Nederland
200
320
250
250
250
270
1.540
53
131
112
114
106
114
630
530
1.200
1.270
1.020
1.110
1.100
6.230
nieuw aangenomen personeel periode sept. '06 - sept. '07
45
165
170
105
155
145
785
vertrokken personeel periode sept. '06 - sept. '07
25
125
140
75
75
75
515
aantal vacatures eind 2007
30
50
100
50
75
75
380
omzet 2006 (in mln. euro's excl. BTW)
aantal werkzame personen (sept. '07)
Bron: EIM, 2008.
1
Groningen + Friesland + Drenthe.
2
Overijssel + Gelderland.
3
Flevoland + Utrecht + de helft van Zuid-Holland.
4
Noord-Holland.
5
Zeeland + de helft van Zuid-Holland + een derde deel van Noord-Brabant.
6
Limburg + twee derde deel van Noord-Brabant.
Structuuronderzoek optiekbedrijven 2008
37