Structuuronderzoek kappersbranche 2009

Structuuronderzoek kappersbranche 2009

oktober 2009 In opdracht van: Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) In samenwerking met: Koninklijke Algemene Nederlandse Kappersorganisatie (ANKO) CNV Kappers FNV Mooi Mede gefinancierd door: Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) Uitgevoerd door: EIM Drs. D. Snel drs. W.D.M van der Valk HBA-publicatiereeksnr.: 447 ISBN: 978-90-5774-178-4 Prijs: € 10,00 excl. verzendkosten

Koninklijke Algemene Nederlandse Kappersorganisatie (ANKO) Postbus 212 1270 AE Huizen Tel.: 035 5259500 E-mail: [email protected] Internet: www.anko.nl CNV Kappers Postbus 208 7300 AE Apeldoorn Tel.: (030) 7511007 E-mail: [email protected] Internet: www.cnvkappers.nl FNV Mooi Nachtegaalstraat 37 3581 AC Utrecht Tel.: (030) 2314221 E-mail: [email protected] Internet: www.fnvmooi.nl Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) Postbus 90703 2509 LS Den Haag Tel.: 070 3385666 E-mail: [email protected] Internet: www.hbd.nl

Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) Postbus 895 2700 AW Zoetermeer Tel.: 079 3161111 E-mail: [email protected] Internet: www.hba.nl

EIM Postbus 7001 2701 AA Zoetermeer Tel.: 079 3413634 E-mail: [email protected] Internet: www.eim.nl

Copyright © 2009 HBA Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder de schriftelijke toestemming van de uitgever, het Hoofdbedrijfschap Ambachten.

Inhoudsopgave

1

Inleiding

5

1.1 1.2 1.3

Aanleiding en doel van het onderzoek Opzet en uitvoering Begeleiding

5 5 6

2

Structuurkenmerken van de kappersbranche

7

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

Bedrijfstypen Vestigingen De onderneming De ondernemer De ZZP’er in de kappersbranche Werkgelegenheid in de kappersbranche Omzet van de kappersbranche Het belang van de grootschalige filiaal- en franchise -ondernemingen

7 8 11 14 18 22 28 32

3

Bedrijfsvoering

35

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13

Dienstenpakket Klantenkring Openstelling Rendement Tariefstelling Personeelsbeleid Opleiding Duurzaam ondernemen Verkoopbevorderende activiteiten Automatisering Inschakeling van derden Problemen Plannen voor de toekomst

35 37 38 40 42 43 45 45 46 47 49 50 51

4

Perspectief

53

5

Samenvatting

55

4


1 1.1

Inleiding Aanleiding en doel van het onderzoek In 2004 is de structuur van de kappersbranche voor het laatst in kaart g ebracht. Juist in een branche waarin sprake is van veranderingen die zich in een hoog tempo voltrekken, is voor het voeren van beleid actuele informatie onontbeerlijk . Om de effectiviteit van het te voeren branchebeleid te vergroten is recent gekozen voor een andere segmentering van de branche dan die in het onderzoek van 2004 is gevolgd. Ook deze nieuwe segmentering vraagt om daarop afgestemde informatie en vormde daarmee nog een extra aanleiding voor het uitgevoerde onderzoek. Tegen deze achtergrond heeft het HBA aan EIM de opdracht verleend een onde rzoek uit te voeren met als doel het in kaart brengen van de structuur van de kappersbra nche, gebruik makend van de nie uwe segmentering. Het onderzoek omvatte ook het inventariseren van knelpunten in de bedrijfsvoering. Het onderzoek heeft tot doel o ndernemers, adviseurs, organisaties en andere belanghebbenden te informeren over de structuur van de kappersbranche en aankno pingspunten te geven voor het door hen te ontwikkelen en te voeren beleid.

1.2

Opzet en uitvoering Het onderzoek bestond uit deskresearch, een telefonische enquête, interviews met de grootste franchise- en filiaalbedrijven in de branche en interviews met zzp’ers over startmotieven en hun ambities. Deskresearch Om efficiënt gebruik te maken van al aanwezige gegevens, is gedurende de loo ptijd van het onderzoek studie gemaakt van beschikbare schriftelijke informatie (deskresearch). Telefonische enquête Om een actueel en representatief cijfermatig inzicht in de branchestructuur te verkrijgen, is een telefonische enquête uitgevoerd onder (netto) 850 bij de afdeling Reg istratie en Heffing van het HBA als kappersbedrijf geregistreerde ondernemingen. Interviews Franchise- en filiaalbedrijven zijn in belang toegenomen. Om een goed beeld van de franchise - en filiaalbedrijven en hun (toekomstige) ontwikkeling te kunnen schetsen zijn de grootste franchise - en filiaalbedrijven benaderd voor een interview (face-toface), in t otaal 13. Om meer inzicht te verkrijgen in de motieven van de ondernemers van (zeer) kleinschalige bedrijven (veelal parttime ZZP -ers) om in de branche te beginnen , wat hun ervaringen zijn en wat hun ambities zijn voor de toekomst, is aan 26 ZZP’ers, aanvullend aan de telefonische enquête voor het structuuronderzoek , een telefonisch interview afgenomen .


5

1.3

Begeleiding Het onderzoek is beleid door een commissie, waarin zitting hadden: − G. ter Avest, ANKO. − drs. G .J. Deben, ANKO − W. Kruithof, CNV Vakgroep Kapp ers − drs. J.W. Nelson, HBA − mw. M. Patijn, FNV Mooi − mr. R. Vos, ANKO

6


2

Structuurkenmerken van de kappersbranche

2.1

Bedrijfstypen In de kappersbranche worden de volgende bedrijfstypen onderscheiden: − − − − −

bedrijven zonder personeel waar (overwegend) in het eigen woonh uis wordt gewerkt (circa 4.400 kappersbedrijven) ; bedrijven zonder personeel die (overwegend) ambulant (bij de klant thuis) werken (ruim 3.200 kappersbedrijven) ; bedrijven zonder personeel die in een bedrijfspand gevestigd zijn (circa 2.300 kappersbedrijven); bedrijven met personeel, omzet minder dan 175.000 euro (circa 5.300 kappersbedrijven); bedrijven met personeel, omzet 175.000 euro of meer (circa 1.700 kappersbedri jven).

Op 1 januari 2009 stonden er bij de Afdeling Registratie en Heffing van het HBA ruim 18.500 kappers bedrijven ingeschreven (gebaseerd op gegevens van de Kamers van Koophandel). Uit het onderhavige onderzoek blijken naar schatting 1 6.900 ondern emingen daadwerkelijk als kappersbedrijf actief te zijn . De andere inschrijvingen blijken inmiddels gestopt te zijn of geen kappersactiv iteiten (meer) te ontplooien. In de rest van het rapport wordt uitgegaan van een totaal aantal kappersonde rnemingen van 16.900 . Een derde van de ondernemingen is te typeren als bedrijf met personeel, met een omzet minder dan 175.000 euro. Ruim de helft van de kappersbedrijven (59%) is te typeren als kappersbedrijf zonder personeel, waar binnen de grootste groep is aan te merken als bedrijf zonder personeel waar (overwegend) in het eigen huis wordt gewerkt.


7

Figuur 1

Verdeling ondernemingen naar type

met personeel >= 175.000 1.665 10% zzp woonhuis 26% 4.365

met personeel < 175.000 31% 5.320 3.260 zzp ambulant 19%

zzp bedrijfspand 14% 2.290

Bron: EIM, 2009.

2.2

Vestigingen Ontwikkeling aantal kappersvestigingen Het aantal vestigingen in de kappersbranche is in de afgelopen jaren voortdurend toegenomen. In de periode 1991 -2009 is het aantal ingeschreven vestigingen gest egen van ruim 10.000 tot bijna 20.000 (bron: Afdeling Registratie en Heffing van het HBA). De toename wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er steeds meer zelfstandigen zonder personeel bijkomen. De geografische spreiding van de vestigingen is weergegeven in tabel 1 . Het aantal vestigingen per 10.000 inwoners blijft toenemen. In de periode 2003-2009 is het aantal vestigingen per 10.000 inwoners toegenomen met bijna 3. Op 1 januari 2009 w aren er 1 1 kappersvestigingen per 10.000 inwoners. In Utrecht zijn er naar verhouding weinig kappers actief. In het Zeeland, Noord -Brabant en Limburg zijn er juist veel kappers per 10.000 inwoners . In deze provincies is de to ename ten opzichte van 2003 bovengemiddeld. Dit geldt ook voor de provincie Flevoland.

8


Figuur 2

Aantal ingeschreven vestigingen in de kappersbranche (per januari)

aantal vestigingen 25000

20000

15000

10000

5000

0 1991

1993

1995

1997

1999

2001

2003

2005

2007

2008

2009

Bron: Afdeling Registratie en Heffing van het HBA, 2009.


9

Tabel 1

Spreiding actieve kappersvestig ingen (inclusief ambulant)

aantal vesti-

aantal vesti-

aantal vesti-

gingen per

gingen per

gingen per

gingen per

toename ten

10.000 inw o-

10.000 inw o-

10.000 inw o-

10.000 inw o-

opzichte van

ners 1990

ners 1996

ners 2003

ners 2009

2003

Groningen

5 ,5

6,2

7,8

10,3

2,5

Friesland

5,2

6,2

7,7

10,6

2,9

Drenthe

5,2

6,2

8,2

11,5

3,3

Overijssel

5,3

6,1

7,1

9,9

2,7

Flevoland

3,3

4,3

6,2

10,4

4,2

Gelderland

5,8

6,6

8,1

10,8

2,7

Utrecht

5,0

5,8

6,7

8,9

2,2

Noord- Holland

6,4

7,1

8,1

10,6

2,4

Zuid- Holland

5,7

6,3

7,5

10,0

2,4

Zeeland

7,4

9,0

10,1

13,8

3,7

Noord Brabant

6,2

7,1

8,7

12,3

3,6

Limburg

7,6

8,6

10,0

13,7

3,7

Nederland

6,0

6,7

8,1

10,9

2,8

provincie

aantal vesti-

Bron: Afdeling Registratie en Heffing HBA/CBS/EIM.

10


2.3

De onderneming

2 . 3 . 1 'Leeftijd' van de onderneming

De doorsnee 'leeftijd' van de ‘bedrijven met personeel’ ligt met 13 jaar aanmerkelijk hoger dan die van de ‘bedrijven zonder personeel’ met 9 jaar. De ‘bedrijven met personeel, omzet m eer dan 175.000 euro’ zijn het o udst (zie tabel 2). Bij de ‘zzpbedrijven met bedrijfspand’ is een grote groep bedrijven langer dan 30 jaar actief, evenals bij de ‘bedrijven met personeel, omzet € 175.000 of meer’.

Tabel 2

Startjaar onderneming; verdeling in procenten van het totaal aantal onderne mingen, en aantal jaren actief van doorsnee -onderneming* bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met per-

met per-

bedrij ven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

woonhuis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

tota a l

0 t/m 5 jaar

35

48

39

40

31

16

27

6 t/m 10 jaar

17

22

11

17

17

14

17

11 t/m 20 jaar

22

25

23

23

27

33

28

21 t/m 30 jaar

16

5

7

11

13

16

14

31 jaar en o u der

10

0

20

9

12

21

14

100

100

100

100

100

100

100

10

7

10

9

12

17

13

jaar

totaal

aantal jaren actief doorsneeonderne ming*

* Met ‘doorsnee’ wordt de middelste waarneming bedoeld . De helft van de bedrijven heeft een hogere, en de andere helft heeft een lagere waarde. Bron: EIM, 2009.

2.3.2 Locatie en oppervlakte van de onderneming

‘Kappersbedrijv en met personeel ’ zijn voor een belangrijk deel te vinden in winkelg ebieden. Ongeveer de helft van de ‘bedrijven met personeel en een omzet van minstens 175.000 euro ’ is zelfs gevestigd in het belangrijkste winkelgebied van de vestigingsplaats . Niet verwonderlijk is dat vrijwel alle ‘zzp-bedrijven woonhuis’ in een straat met overw egend woningen zijn gevestigd (zie tabel 3 ). Hoewel het in de meeste gevallen niet de belangrijkste vestigingsplaats is, geeft toch één op de acht kappersbedrijven aan ook actief te zijn in verzorgingstehuizen . Het is niet verwonderlijk dat vooral de ‘zzp-er ambulant’ in een ziekenhuis of verzorgingshuis werkt (ongeveer een kwart). Ook onder ‘zzp-ers bedrijfspand’ zijn naar verhouding veel kappers die in deze instellingen actief zijn (15%).


11

Tabel 3

Plaats van (hoofd)vestiging; verdeling in procenten van het totaal aantal onde rnemingen

bedrij -

bedrij ven

bedrij ven

ven

met per-

met per-

zonder

soneel,

soneel,

bedrij ven

zzp b e-

perso-

omzet <

omzet

m e t p er -

zzp

zzp am -

drijfs -

neel to-

€

>= €

soneel

woonhuis

bulant

pand

taal

175.000

175.000

totaal

93

0

54

53

36

15

32

winkelgebied op wijkniveau

1

0

14

4

28

38

30

belangrijkste winkelgebied

1

0

23

6

26

46

31

huis/verpleeghuis

1

0

7

2

3

0

2

ambulant

0

100

0

33

2

0

2

anders

4

0

2

2

3

1

3

100

100

100

100

100

100

100

locatie straat met overwegend woningen

ziekenhuis /verzorgings -

totaal Bron: EIM, 2009.

Tabel 4 laat zien dat ruim 60% van de ‘kappersbedrijven zonder personeel’ in een als kapsalon ingerichte ruimte werkzaam is. Bij de ‘kappers bedrijven zonder personeel’ is de typering terug te vinden in de locatie waar men in hoofdzaak werkt. Tabel 4

W ijze van (hoofd)vestiging; verdeling in procenten van het totaal aantal onde rnemingen

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

0

100

0

33

3

0

2

12

0

0

5

0

2

1

88

0

0

39

18

9

15

richt pand

0

0

93

21

76

86

79

overig winkelpand

0

0

7

2

3

3

3

100

100

100

100

100

1 00

100

wijze zonder vaste vestiging (a mbulant) in woonhuis, niet als kaps alon ingericht kapsalon in (deel van) woonhuis in als kapsalon inge-


12


Vloeroppervlak Tussen de typen bedrijven loopt de salonruimte sterk uiteen. De ‘kappers woonhuis’ opereren overwegend in een ruimte die niet groter is dan 40 vierkante meter. De salon van de ‘kappers bedrijfspand’ is doorgaans iets groter. De ‘kappersbedrijven met personeel en omzet van 175.000 euro en meer’ hebben bedu idend meer salonruimte. Deze bedrijven beschikken vaker over één of meer filialen , en hebben meer personeel en behandelstoelen te huisvesten (zie tabel 5 ) .

Tabel 5

Verdeling ondernemingen naar aantal m 2 salonruimte (inclusief filiaalvestigingen) en aantal m 2 van doorsnee -vestiging*, exclusief ambulant werkende be drijven

zzp aantal m2

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met pers o-

met pers o-

bedrijven

zonder

neel, om -

neel, om -

m e t p er -

zzp woon -

ambu -

zzp b e-

personeel

zet < €

zet >= €

soneel

huis

lant

drijfspand

totaal

175.000

175.000

totaal

minder dan 20

48

13

36

1

1

1

20 t/m 39

39

35

37

15

4

13

40 t/m 59

7

21

12

28

4

21

60 t/m 79

1

11

5

20

13

19

80 t/m 9 9

1

7

3

14

18

13

100 t/m 149

0

5

2

12

32

18

150 en meer

4

7

5

11

26

15

100

100

100

100

100

100

20

36

21

60

100

70

totaal aantal m2 doorsneeonderne ming*

* Met ‘doorsnee’ wordt de middelste waarneming bedoeld. De helft van de bedrijven heeft een hogere, en de andere helft heeft een lagere waarde. Bron: EIM, 2009.

Aantal behandelstoelen De meerderheid van de ‘kappers zonder personeel’ heeft de beschikking over hoogstens 2 behandelstoelen. Hierbij is wel een verschil te zien tussen ‘zzp woonhuis’ (1 à 2 behandelstoelen) en ‘zzp bedrijfspand’ (de meesten met 3 – 5 behandelstoelen). Met de toename van het aantal personeelsleden neemt ook het aantal behandelstoelen toe.


13

Tabel 6

Verdeling ondernemingen naar aantal behandelstoele n (inclusief filiaalvestigingen) en aantal behandelstoelen bij doorsnee-vestiging* , exclusief ambulant werkende bedrijven

bedrijven

aantal stoelen

bedrij ven

bedrijven

met pers o-

bedrijven

zonder

met pers o-

neel, omzet

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

neel, omzet

>= €

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

< € 175.000

175.000

totaal

1 - 2

72

30

60

6

0

5

3 - 5

26

49

33

42

7

33

6 – 9

2

12

4

42

34

40

1 0 – 19

0

9

3

10

44

18

20 en meer

0

0

0

0

15

4

100

100

100

100

100

100

2

4

2

6

10

6

totaal aantal stoelen doorsneeonderne ming*


2.4

De ondernemer

2 . 4 . 1 Leeftijd en aantal jaren als ondern emer werkzaam

De doorsnee -leeftijd van de kappersondernemer is 42 jaar (zie tabel 7 en tabel 8). De leeftijd is dalende door de voortdurende instroom van nieuwe jonge ondernemers. De doorsnee -leeftijd van de ‘zzp’er ambulant’ ligt lager dan bij de overige typen kappersbedrijven.

14


Tabel 7

Leeftijd ondernemer; verdeling in procenten van het totaal aantal onde rnemers en doorsnee -leeftijd* van de ondernemer

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp amb u-

zzp b e-

per soneel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

lant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

2 0 – 30 jaar

5

13

16

11

12

6

11

3 1 – 40 jaar

32

38

22

31

30

40

32

4 1 -50 jaar

36

38

29

35

29

30

29

5 1 – 60 jaar

19

11

14

15

20

14

19

8

0

19

8

9

10

9

100

100

100

100

100

100

100

44

40

46

42

43

42

42

leeftijdscateg or i e

6 1 jaar en o u der totaal doorsnee- leeftijd*


Tabel 8

Leeftijd ondernemer; verdeling in aantal ondern emers bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp amb u-

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

leeftijdscateg or i e

huis

lant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

2 0 – 30 jaar

250

430

375

1 .055

675

95

770

3 1 – 40 jaar

1 .390

1 .230

495

3 .115

1 .590

665

2 .255

4 1 -50 jaar

1 .575

1 .245

660

3 .480

1 .525

500

2 .025

5 1 – 60 jaar

815

355

320

1 .490

1 .050

240

1 .290

6 1 jaar en o u der

335

0

440

775

480

165

645

4 .365

3 .260

2 .290

9 .915

5 .320

1 .665

6 .985

totaal

Bron: EIM, 2009.

De ondernemer ‘zzp-er woonhuis’ en de ‘zzp-er ambulant’ zijn doorgaans minder lang als kap persondernem er actief, dan ondernemers uit de andere bedrijfsty pen. De meeste kappersbedrijven zijn door de huidige ondernemer zelf opgericht. Onder de ‘zzp’er bedrijfspand’ zijn naar verhouding veel kappers te vinden die de salon van een externe partij hebben overge nomen. Bij de ‘bedrijven met personeel’ is ongeveer een kwart overgenomen van de vroegere werkgever (zie tabel 9) .


15

Tabel 9

Wijze waarop de onderneming in eigendom is verkregen, in procenten van het totaal aantal ondernemers

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

zonder

met per-

met per-

bedrij ven

perso-

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

neel to-

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

drijfspand

taal

175.000

€ 175.000

totaal

88

100

53

84

52

50

52

8

0

12

6

8

19

11

1

0

13

4

23

21

22

3

0

22

6

17

10

15

100

100

100

100

100

100

100

omschrijving zelf opgericht overgenomen van familie overgenomen van vroegere werkgever overgenomen van andere part i j totaal

Bron: EIM, 2009.

Ondernemers naar geslacht Ruim driekwart van de kappersondernemers is vrouw. Zo’n 20 jaar geleden was nog tweederde van de ondernemers man. Vooral onder de ‘zzp’er woonhuis ’ en ‘zzp’er ambulant’ zijn vrijwel alleen vrouwelijke ondernemers te vinden. Deze groep kappers, die voornamelijk parttime werken, kan de werkzaamheden goed combineren met bijvoorbeeld de zorg voor het gezin . Bij de overige kappersbedrijven is het aandeel mannelijke ondernemers aanzienlijk hoger.

Tabel 10

Geslacht ondernemer; verdeling in procenten van het totaal aantal ondern emers bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met p er-

met per-

bedrij ven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp amb u-

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

lant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

4

1

36

10

35

42

37

vrouw

96

99

64

90

65

58

63

totaal

100

100

100

100

100

100

100

geslacht man

Bron: EIM, 2009.

Aa n t a l u r e n w e r k z a a m a l s z e l f s t a n d i g e z o n d e r p e rsoneel Van de kappers die als zelfstandige zonder personeel werkzaam zijn, werkt een derde als fulltimer ( meer dan 32 uur per week). De ‘zzp-er bedrijfspand’ werkt hoofdzakelijk fulltime (driekwart), terwijl de ‘zzp-er ambulant’ maar een beperkt aantal uu r met de uitoefening van het kappersvak bezig is: 44% werkt minder dan 16 uur per week als zelfstandige kapper. 16


Be s t e d e t i j d v a n d e o n d e r n e m e r Met toename van de omvang van de onderneming wordt door de ondernemer naar verhouding meer tijd be steed aan ande re werkzaamheden dan behandelingen. De ondern emers van ‘bedrijven met personeel’ besteden gemiddeld zo’n kwart van de aan de onderneming bestede tijd aan andere zaken dan aan behandelingen. Ongeveer 10% komt voor rekening van administratieve taken en autom atisering. Tabel 11

Verdeling bestede tijd van de ondernemer

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met pers o-

bedrij ven

zonder

s oneel,

neel, omzet

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

>= €

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

175.000

totaal

88

88

89

89

80

70

78

8

9

8

8

10

13

11

personeel

1

0

0

0

4

7

5

personeelszaken

0

0

0

0

3

6

3

3

3

3

3

3

4

3

100

100

100

100

100

100

100

behandelingen administratie/automatisering vaktechnische trainingen van

overige werkzaamheden totaal

Bron: EIM, 2009.

2 . 4 . 2 Opleiding ondernemer

Ongeveer de helft van de ondernemers heeft als hoogste algemene opleiding het middelbaar beroepsonderwijs doorlopen (zie tabel 12), gevolgd door een grote groep ondern emers met LBO/LTS/MAVO/MULO/VMBO -opleiding.


17

Tabel 12

Hoogst voltooide algemene opleiding van de ondernemer, in procenten van het totaal aantal ondernemers

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

2

0

8

3

2

2

2

MULO, V M BO

46

28

40

39

37

46

39

MBO, MEA O , M T S

47

65

48

53

51

37

47

HAVO, VWO

1

4

1

2

5

8

6

HBO, HEAO, HTS

3

3

0

2

4

6

5

universiteit

0

0

0

0

1

1

1

anders

1

0

3

1

0

0

0

100

100

100

100

100

100

100

lagere school, b asisschool LBO, LTS, M AVO,

totaal

Bron: EIM, 2009.

V ak- e n o n d e r n e m e r s c h a p s d i p l o m a ’ s o n d e r n e m e r Ongeveer een op de vijf ondernemers beschikt over het vakdiploma niveau 2 kapper, bediende , of primair kapper. De meeste ondernemers (70%) zijn niveau 3 allround, vakbekwaam of voortgezet opgeleid. Hierin is geen verschil tussen de bedrijfstypen. Circa tweederde van de ondernem ers heeft een ondernemerschapsdiploma. De o ndernemers van ‘kappersbedrijven met personeel’ beschikken vaker dan gemiddeld over ondernemerschapsdiploma’s. In totaal heeft circa 60% van de ‘kappersondern emers met pers oneel’ een Middenstandsdiploma, tegenover ruim 40% bij de ‘kappers zonder personeel’. Het zijn vooral de oudere ondernemers (40 jaar en ouder) die over een Middenstandsdiploma beschikken. 18% van de ‘kappersondernemers met personeel’ beschikt over een AOV (Algemene Ondernemers Vaardigheden). Van de ‘kappers zonder personeel’ heeft circa 10% een AOV. Ondernemers met een AOV zijn voorn amelijk te vinden in de leeftijdsc ategorie 30 -50 jaar. Dat komt doordat de AOV in het verleden verplicht was, en later niet meer.

2.5

De ZZP’er in de kappersbranche In de branche zijn veel kappers zonder personeel werkzaam , waarvan een belangrijk deel niet fulltime met het vak bezig is (32 uur of minder per week). Deze kappers worden getypeerd als ZZP’er, zelfstandige zonder personeel. Van alle kappersbedri jven is 39% (circ a 6.600 van de16.900 kappersbedrijven) aan te merken als ZZP’er ‘32 uur of minder per week ’. Deze ondernemers zijn te vinden binnen alledrie de bij de ZZP-ers onderscheiden bedrijfstypen: ‘zzp woonhuis’, ‘zzp ambulant’ en ‘zzp bedrijf spand’. In deze parag raaf wordt ingegaan op de achtergronden van de ZZP’er. De i nhoud is gebaseerd op het branchebreed uitgevoerde telefonisch structuuronderzoek.

18


Daarnaast zijn 26 ZZP’ers nader geïnterviewd over onder andere de startsituatie, erv aringen en ambities. De toenemende belangstelling voor het ondernemerschap in het algemeen en die voor het ZZP-schap in het bijzonder hangt samen met verschillende ontwikkelingen. Belangrijke effecten gaan uit van de individualisering van de samenleving, hogere arbeidsparticipatie van vrouwen en het bevorderen van ondernemerschap door de overheid. Vooral in de kappersbranche is een sterke toename van het aantal ZZP’ers te constateren. Motieven voor keuze zelfstandig ondernemerschap Positieve drijfveren voeren de boventoon om als zel fstandig ondernemer actief zijn. De meeste kappersondernemers geven aan dat men graag eigen baas wil zijn en zelf keuzes en be slissingen wil kunnen maken. Daarnaast geeft de ZZP’er vooral aan dat de combinatie met zorgentaken en/of het gezin goed mogelijk is (zie tabel 13 ).

Tabel 13

Motieven om zelfstandig ondernemer te zijn, in procenten van het totaal aantal ondernemers ; meerdere antwoorden mogelijk

motief

ZZP woonhuis*

ZZP ambulant*

ZZP’er*

niet - ZZP’er

63

44

55

60

salon

3

0

3

10

geen baan kunnen vin den

4

7

5

3

6

2

4

5

3

1

2

3

gelijk

33

28

29

5

uitdaging

16

12

14

24

2

8

5

2

wil graag eigen baas zijn ouders hadden al een kap-

kan meer verdienen dan als werk nemer kon bij werkgever niet meer doorgroeien combinatie met zorgtaken en/of gezin was beter mo-

dreigende werkloos heid

* Binnen de bedrijfstypen zzp woonhuis, zzp ambulant en zzp bedrijfspand: de ondernemers die 32 of minder uur per week met het kappersbedrijf bezig zijn. Bron: EIM, 2009.

W i e z i j n Z Z P ’ e r s e n w a a r i n w i j k en Z Z P ’ e r s a f ? Startsituatie Van de 26 ZZP’ers die nader geïnterviewd zijn, zijn de meeste n gestart vanuit loo ndienst. Een enkeling zat voor die tijd zonder werk. De vorm waarin de ZZP’er is gestart, ambulant of vanuit een vestiging, is bij de meeste geïnterviewde ZZP’ers tussentijds niet gewijzigd. De helft van de ZZP’ers is vanuit het woonhuis werkzaam; de andere helft is in hoofdzaak ambulant ac tief. Een klein gedeelte heeft een als kapsalon ingericht bedrijfspand. Structuuronderzoek kappersbranche 2009

19

Opmerkelijk is dat de ZZP’er start zond er enkele verwachtingen hoe het met de activ iteiten zal gaan. Het is meer in de trend van ‘ik zie wel hoe het gaat lopen’. Bestede tijd en inkomsten In tabel 14 is te zien dat vrijwel alle ZZP’ers vrouw zijn, aanmerkelijk meer dan bij de niet-ZZP’ers. Van de ZZP’ers werkt 40% minder dan 16 uur; bij de ambulant werkende ZZP’er is dat ruim de helft. De helft van de ZZP’ers realiseert nog geen € 10.000 met de kappersactiviteiten, vooral bij ZZP’ers die ambulant werken li ggen de inkomsten laag. Driekwart van de ZZP’ers met omzet van minder dan € 5.000 geeft aan BTW af te dragen aan de belastingdienst (82% van de ZZP’er woonhuis, 60% van de ZZP’er ambulant); tweederde doet dit per kwartaal, een kwart per jaar. Alle nader ondervraagde ZZP’ers geven aan geen problemen te ondervinden ten aanzien van de erkenning als zelfstandige voor de fiscus. Merk op dat in verband met de “Kleine Ondernemersregeling”, feitelijk geen of minder BTW wordt afgedragen indien na aftrek van de voorbelasting de te b etalen BTW per jaar gelijk of lager is dan € 1.883,- 1. De samenhang van vrouw, motief (combinatie met zorg voor gezin), bestede tijd (parttime) is te zien in de afhankelijkheid van de inkomsten. De meeste nader ondervraagde ZZP’ers zijn niet afhankelijk van de inkomsten uit de onderneming, om dat de partner een baan heeft. Een enkele ZZP’er geeft aan dat voorzieningen voor het pensioen is geregeld via een spaarregeling. De meesten geven aan dat er niets op dit gebied geregeld is. Ambities en toekomst Gegeven dat men nauwelijks enige verwachtingen koesterde op het moment van starten, is het niet verwonderlijk dat men aangeeft dat het ondernemerschap aan de verwachtingen voldoet. In dat opzicht is men uitermate tevreden over de wijze waarop de zaken verlopen zijn. Men ervaart het ondernemerschap als plezi erig en leuk. In het algemeen is men ook nauwelijks tegen problemen aangelopen op het gebied van de bedrijfsvoering en financiën. De meeste ZZP’ers hebben overwegend weinig ambitie als het gaat om het realiseren van meer omzet of het uitbreiden van het klantenbestand. Een op de vijf wil wel meer tijd in de onderneming gaan steken. De meeste ZZP’ers willen in de komende jaren op dezelfde wijze doorgaan. Wel willen enkele ZZP’ers de openingstijden en/of het aantal dagen verruimen. Het aannemen van personeel is in het geheel geen item, maar men wil wel van tijd tot tijd werken met een stagiair. In het algemeen verwacht de ZZP’er dat de kappersbranche zich positief zal ontwikk elen in de toekomst. Mensen blijven veel waarde hechten aan een verzorgd uiterl ijk en voornamelijk mannen brengen steeds frequenter een bezoek aan de kapper. De ZZP’ers geven aan weinig last te ondervinden van de economische crisis, doordat ze doorgaans een lager tarief hanteren dan de reguliere kapsalons. Daarnaast beschi kken ZZP’ers vaak over een vaste klantenkring. Verder hechten klanten doorgaans veel waarde aan persoonlijke aa ndacht. In een druk bestaan vormt de kapper voor velen een rustpunt.

1

20

Bron: Belastingdienst 2009.


Tabel 14

Kenmerken ZZP’ers

ZZP woon-

ZZP ambu -

huis*

lant*

ZZP’e r

niet - ZZP’er

geslacht ondernem e r v r o u w

99

100

98

67

minder dan 16 uur werkzaam

30

51

40

streven naar omzetgroei

37

26

33

75

meer tijd aan onderneming

21

19

20

38

uitbreiden van activiteiten

10

11

10

23

0

0

0

19

uitbreiden van het klantenbestand

42

32

37

73

MBO - opleiding ondernemer

49

64

56

47

in bezit van middenstandsdiploma

44

43

44

55

9

7

8

19

46

48

47

30

8

7

7

1

66

78

71

60

6

20

15

12

63

97

(meer) personeel

in bezit van AOV geen ondernemerschapsdiploma

nog een baan in loo ndienst

leeftijd ondernemer 30- 50 jaar

werkzaam in verzo rgings/verpleeghuizen

vaste openingstijden

62

omzet minder dan € 5 . 0 0 0

29

40

34

2

omzet € 5 . 0 0 0 – 10.000

18

24

21

4

omzet € 1 0 . 0 0 0 – 25.000

48

35

42

11

* Binnen de bedrijfstypen zzp woonhuis, zzp ambulant en zzp bedrijfspand: de ondernemers die 32 uur of minder per week met het kappersbedrijf bez ig zijn. Bron: EIM, 2009.


21

2.6

Werkgelegenheid in de kappersbranche

2 . 6 . 1 Omvang werkgelegenheid

In de kappersbranche zijn naar schatting circa 4 3.000 personen werkzaam (1 januari 2009). Hiervan zijn ongeveer 24.000 personen in loondienst, dus circa 19.000 personen als zelfstandige/werkgever. In figuur 3 is te zien dat driekwart van de werkzame personen (zelfstandigen, werkgevers, werknemers) in de kappersbranche werkzaam is bij de ‘bedrijven met personeel’. Figuur 3

Verdeling aantal werk zame personen naar type

4.365

zzp woonhuis 10% zzp ambulant 8% 3.260

met personeel >= 175.000 36% 15.290

zzp bedrijfspand 5% 2.290

17.730 met personeel < 175.000 41%

Bron: EIM, 2009.

2.6.2 Ondernemingsomvang

Ondernemingen naar bedrijfsgrootte Een groot deel van de branche bestaat uit kleinschalige bedrijven. Zo werkt in ruim de helft van de kappersbedrijven maar één persoon: de ondernemer (zie tabel 15 ). In vergeli jking met de vorige meting (2003) is het aandeel van deze bedrijven met 1 4procentpunten toegenomen.

22


Tabel 15

Bedrijfsomvang in aantallen werkzame personen , in procenten van het totaal aantal ondernem ingen

aantal werkz a-

bedrij -

bedrijven

bedrijven

ven

met per-

met per-

bedrij ven met

zonder

soneel,

soneel,

zzp b e-

perso-

omzet <

omzet

perso-

zzp

zzp am -

drijfs -

neel to-

€

>= €

neel to-

woonhuis

bulant

pand

taal

175.000

175.000

taal

totaal

100

100

100

100

0

0

0

59

2 - 4

81

12

65

27

5 - 9

18

61

28

11

1

22

6

2

5

1

1

100

100

100

me personen 1

1 0 - 19 2 0 of meer totaal

100

100

100

100

100

Bron: EIM, 2009.

Bij de kapsalons werkt de meerderheid op parttimebasis. Binnen de ‘bedrijven met personeel’ wordt vaker full time gewerkt dan bij de ‘bedrijven zonder pers oneel’ (zie Tabel 16 ). Per saldo komt het volume van de werkgelegenheid, gemeten in voltijdkrachten, uit op circa 28.700 FTE (zelfstandigen, werkgevers, werknemers) .


23

Tabe l 16

Verdeling aantal werkzame personen 200 9 naar fulltime - en parttimekrachten; aantal werkzame personen in loondienst naar bedrijfstype

bedrij ven aantal uur per week werkzaam

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

in procenten van totaal aantal werkzame personen 38 uur of meer

15

6

53

21

29

27

28

33 t/m 37 uur

14

6

21

13

13

24

18

25 t/m 32 uur

28

14

10

19

22

26

24

17 t/m 24 uur

22

28

7

20

20

13

17

16 uur of mind e r

22

46

9

27

17

9

13

100

100

100

100

100

100

100

totaal

aantal werkzame personen 38 uur of meer

650

200

1 .215

2 .065

5 .100

4 .180

9 .280

33 t/m 37 uur

595

210

480

1 .285

2 .280

3 .740

6 .020

25 t/m 32 uu r

1 .210

460

230

1 .900

3 .875

4 .000

7 .875

17 t/m 24 uur

950

900

165

2 .015

3 .490

2 .060

5 .550

16 uur of mind e r

960

1 .490

200

2 .650

2 .985

1 .310

4 .295

4.365

3.260

2.290

9.915

17.730

15.290

33.020

11.525

12.335

23.860

1.340

2.340

3.680

totaal

totaal aantal in loondienst waarvan lee rlingwerknemers met leerovereenkomsten Bron: EIM, 2009.

In de kappersbranche zijn merendeels v rouwen werkzaam . Bij de ‘zzp-er bedrijfspand’ is het aandeel mannen echter belangrijk hoger dan gemiddeld. Dit komt d oordat er zich binnen dit bedrijfstype veel gespecialiseerde herenkapsalons bevinden, waarin overw egend mannen werkzaam zijn. Bij de ‘bedrijven zonder personeel’ zijn de meeste kappers tussen de 35 en 45 jaar. Bij de ‘bedrijven met personeel’ zijn de werkzame personen meer gelijkm atig verde eld over de leeftijdsgroepen. De helft van de werkzame personen bij deze bedrijven is tussen de 25 en 45 jaar (zie tabel 17 en tabel 18).

24


Tabel 17

Aantal werkzame personen 200 9 verdeeld naar gesla cht en leeftijd , in proce nten van het totaal

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp amb u-

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

lant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

96

99

64

90

83

91

87

4

1

36

10

17

9

13

100

100

100

100

100

100

100

t/m 18 jaar

0

0

0

0

4

11

7

19 t/m 2 1 j a a r

1

1

3

1

11

17

14

22 t/m 24 jaar

0

4

5

2

15

18

16

25 t/m 34 jaar

16

17

16

16

24

28

26

35 t/m 44 jaar

80

78

71

77

24

18

21

45 t/m 54 jaar

0

0

0

0

14

5

10

55 t/m 64 jaar

0

0

0

0

6

3

5

65 jaar en o u der

3

0

6

3

1

0

1

100

100

100

100

100

1 00

100

4.365

3.260

2.290

9.915

17.730

15.290

33.020

omschrijving vrouwen mannen totaal

leeftijd:

totaal totaal aantal werkzame pers onen

Bron: EIM, 2009.


25

Tabel 18

omschrijving vrouwen mannen totaal

Aantal werkzame personen 2009 verdeeld naar geslacht en leeftijd

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp amb u-

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

lant

drijfspan d

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

4.195

3.215

1.475

8.885

14.800

13.870

28.670

170

45

815

1.030

2.930

1.420

4.350

4.365

3.260

2.290

9.915

17.730

15.290

33.020

780

1680

2460

leeftijd: t/m 18 jaar 19 t/m 21 jaar

30

22 t/m 24 jaar

35

65

130

1.930

2.620

4.550

125

105

230

2.670

2.740

5.410

25 t/m 34 jaar

710

555

360

1.625

4.330

4.280

8.610

3 5 t/m 44 jaar

3.500

2.545

1.625

7.670

4.190

2.730

6.920

45 t/m 54 jaar

0

2.470

740

3.210

55 t/m 64 jaar

0

1.150

470

1.620

135

260

210

30

240

2.290

9.915

17.730

15.290

33.020

65 jaar en o u der totaal

125 4.365

3.260

Bron: EIM, 2009.

In tabel 19 en tabel 20 is de verdeling naar functie weergegeven.

26


Tabel 19

Verdeling aantal werkzame personen 2009 naar functie, in procenten van het totaal

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

100

100

100

100

36

19

29

Junior Stylist A

0

0

0

0

5

7

6

Junior Stylist B

0

0

0

0

3

7

5

Receptionist

0

0

0

0

0

2

1

Haarstylist

0

0

0

0

7

9

8

Haarstylist 1

0

0

0

0

9

9

9

Haarstylist 2

0

0

0

0

11

11

11

Haarstylist 3

0

0

0

0

12

17

15

Topstylist

0

0

0

0

10

17

14

overige functies

0

0

0

0

5

2

4

100

100

100

100

100

100

100

functie kapper/ondernemer of bedrijfsleider

totaal

Bron: EIM, 2009.


27

Tabel 20

Verdeling aantal werkzame personen 2009 naar functie

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

4.365

3.260

2.290

9.915

6.470

2.960

9.430

Junior Stylist A

0

0

0

0

840

1.050

1.890

Junior Stylist B

0

0

0

0

570

1.0 35

1.605

Receptionist

0

0

0

0

30

255

285

Haarstylist

0

0

0

0

1.280

1.365

2.645

Haarstylist 1

0

0

0

0

1.665

1.340

3.005

Haarstylist 2

0

0

0

0

1.940

1.635

3.575

Haarstylist 3

0

0

0

0

2.200

2.670

4.870

Topstylist

0

0

0

0

1.765

2.640

4.405

overige functies

0

0

0

0

970

340

1.310

4.365

3.260

2.290

9.915

17.730

15.290

33.020

functie kapper/ondernemer of bedrijfsleider

totaal

Bron: EIM, 2009.

2.7

Omzet van de kappersbranche

2.7.1 Brancheomzet

Over 2008 bedroeg de omzet van de kappersbranche circa € 1,2 miljard exclusief BTW. Hiervan komt circa 85% voor rekening van de ‘bedrijven met personeel’ (zie figuur 4 ). De circa 7.000 ‘kappersondernemingen met personeel’, 42% van alle ondernemingen, zijn goed voor een omzet ongeveer van € 1 miljard. De kleinschaligheid van de branche komt tot uiting in het aandeel van de ‘bedrijven zonder personeel’ in het aantal ondernemingen (58%), met een omzet van circa € 0,2 (15% van de totale brancheomzet). De ‘zpp -er woonhuis’, 26% van alle onderneming en, heeft een omzetaandeel van 6%. De ‘zzp-er ambulant’, 19% van alle ondernemingen, heeft een omzetaandeel van 3%. De ‘zzp-er bedrijfspand’, 13% van alle ondernemingen, heeft een omzetaandeel van 6%.

28


Figuur 4

Verdeling brancheomzet naar type

zzp woonhuis 6%

€ 71 mln.

zzp ambulant € 31 mln. 3% zzp bedrijfspand 6% € 72 mln.

met personeel >= 175.000 47% € 536 mln.

met personeel < 175.000 38% € 442 mln.

Bron: EIM, 2009.

2 . 7 . 2 Omzetgrootte

De kleinschaligheid van de kappersbranche komt tot uitdrukking in de verdeling van de omzet naar grootte. Er is een grote groep kapsalons die een zeer beperkte omzet realiseren. Bij de ‘bedrijven zonder personeel’ heeft zelfs iets meer dan 40% in 2008 een omzet van minder dan 10.000 euro behaald.


29

Tabel 21

omzetklasse x

Omzetspreiding en doorsnee-omzet* * 2008 (exclusief BTW)

bedrijven

bedrijven

bed rij ven

met pers o-

met pers o-

bedrijven

zonder

neel, om -

neel, om -

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

zet < €

zet >= €

soneel

huis

bulant

pand

totaal

175.000

175.000

totaal

minder dan 10

37

58

25

41

3

0

2

10 tot 25

42

41

26

38

2

0

2

25 tot 50

19

1

30

16

18

0

14

50 tot 75

2

0

16

4

20

0

15

75 tot 100

0

0

1

*

26

0

20

100 tot 125

0

0

2

1

15

0

11

125 tot 175

0

0

0

0

16

0

12

175 tot 250

0

0

0

0

0

46

11

250 tot 375

0

0

0

0

0

36

9

375 tot 500

0

0

0

0

0

7

2

500 of meer

0

0

0

0

0

11

2

100

100

100

100

100

100

100

15.500

7.500

24.000

15.500

8 0 .000

258.000

93.500

16.200

9.600

31.700

17.600

83.000

322.300

140.000

71

31

72

174

442

536

978

1.000 euro

totaal

doorsnee- omzet 2008** in € gemiddelde o mzet 2008 in €

totale omzet 2008 (x mln. euro)

** Met ‘doorsnee’ wordt de middelste waarneming bedoeld. De helft van de bedrijven heeft een hogere, en de andere helft heeft een lagere waarde. *

Minder dan 0,5%.

Bron: EIM, 2009.

2 . 7 . 3 Omzetontwikkeling

Ontwikkeling van de bedrijfsomzetten in 2008 en 2009 Ongeveer de helft van de ‘bedrijven met personeel’ (48%) heeft in 2008 ten opzichte van 2007 een omzetgroei gerealiseerd. 17% werd geconfronteerd met een omzetdaling. Bij de ‘bedrijven zonder personeel’ bleef de omzet bij de grootste groep kappers gelijk (47%). Onder de ‘zzp-ers in een bedrijfspand’ kwam voor bijna een derde van de bedrijven de omzet in 2008 lager uit dan het jaar ervoor. De gerealiseerde en de verwachte omzetontwikkeling komen ook tot uitdrukking in figuur 5 en figuur 6 .

30


Over het jaar 200 9 zijn de bedrijven gematigd gestemd. Zowel bij de ‘bedrijven zonder personeel’ als bij d e ‘bedrijven met personeel’ verwacht ruim een kwart een hog ere omzet te realiseren. Daartegenover voorziet circa een kwart van de ‘bedrijven met personeel’ een omzetdaling. Van de ‘bedrijven zonder pers oneel’ verwacht zo’n 15% een lagere omzet te realiseren. Vooral de ‘zzp-er bedrijfspand’ en de grote bedrijven (‘bedrijven met personeel en omzet €175.000 en meer’) zijn pe ssimistisch.

Figuur 5

Omzetontwikkeling in 2008 ten opzichte van 2007; percentage bedrijven met toenemende, gelijkblijvende en afnemende omzet naar type, in procenten van het aantal bedrijven die al in 2007 actief waren

met personeel >= 175.000

60

met personeel < 175.000

25

44

zzp bedrijfspand

39

30

zzp ambulant

31

59

38

0%

17

39

22

zzp woonhuis

15

20%

18

43

40% stijging

60% gelijk

19

80%

100%

daling

Bron: EIM, 2009.


31

Figuur 6

Omzetontwikkeling in 2009 ten opzichte van 2008; percentage bedrijven met toenemende, gelijkblijvende en afnemende omzet naar type, in procenten van het aantal bedrijven die al in 2008 actief waren


31


40

28

zzp bedrijfspand

50

33

zzp ambulant

10%

28

71

25

0%

22

38

22

zzp woonhuis

29

7

61

20%

30% stijging

40%

50% gelijk

14

60%

70%

80%

90%

100%

daling

Bron: EIM, 2009.

De grootschaligen is gevraagd naar de effecten die de huidige economische crisis op de kappersbranche heeft. Opgemerkt wordt, dat de kappersbranche ‘laat -cyclisch’ is en dat de effecten zich daar dus later dan gemiddeld in het bedrijfsleven manifesteren. Dat bet ekent zeker niet dat er nu nog geen veranderingen worden ervaren. Het merendeel van de grootschaligen constateert een afname van de bezoekfrequentie, die vaak wel weer geheel of gedeeltelijk gecompenseerd wordt door hogere bestedingen per bezoek. Ook wordt genoemd: − dat de grote steden het in het algemeen beter doen dan het platteland − dat de klant voor de aankoop van (haarverzorgings)producten uitwijkt naar kan alen met een goedkoper aanbod, in casu de supermarkt en de drogist, en − dat er prijsdruk wordt verwacht. In de wetenschap dat de grote golf van ontslagen nog moet komen en de kappersbranche laat-cyclisch is, kan niet anders dan geconcludeerd worden dat voor de kappersbranche het grootste deel van de effecten van de crisis nog moet komen.

2.8

Het belang van de grootschalige filiaal- en franchise-ondernemi ngen In het voorjaar van 2009 telde de kappersbranche 15 filiaal - en franchiseondernemingen met 10 vestigingen of meer (april 2009) . Zeven van deze ‘grootschaligen’ tellen uitsluitend of overwegend franchisevestigingen, eveneens zeven b estaan uitsluitend of overwegend uit ‘eigen’ filialen en een onderneming telt tweemaal zoveel franch isevestigingen als eigen vestigingen.

32


In totaal telden de grootschaligen in april 2009 circa 550 vestigingen, zo’n 3% van alle vestigingen in de kappersbranche . Van 10 van de bedrijven (goed voor 460 van alle vestigingen) is rechtstreeks i nformatie gekregen over hun aantal vestigingen, de werkgelegenheid en de omzet. Voor de 5 overige bedrijven is de werkgelegenheid en omzet ingeschat op basis van het aantal vestigi ngen dat zij tellen in combinatie met kengetallen die berekend zijn over de 10 grootschaligen waarvan alle gegevens compleet waren. Het belang van de grootschaligen in de kappersbranche laat zich door de volgende getallen illustreren: -

15 ondernemingen 550 vestigingen , 3% van alle vestigingen 4.650 werkzame personen , 11% van alle werkzame personen 155 miljoen omzet (2008, exclusief BTW) , 13% van de totale omzet

Als zij hun ambitie realiseren tellen deze 15 grootschaligen over 2 jaar circa 730 vestigingen. Naast de franchiseondernemingen die bestaan uit ondernemingen die in een bedrijf spand zijn gevestigd, kent Nederland ook een franchisegever waarbij (ten tijde van de uitvoering van het onderzoek 70) kappersondernemers zijn aang esloten die hun werk bij de klanten thuis uitvoeren.


33

34


3

Bedrijfsvoering

3.1

Dienstenpakket

3.1.1 Aanbod van diensten

De omzet van het kappersbedrijf komt voornamelijk voor rekening van haarverzo rging. In tabel 22 is de gemiddelde omzetsamenstelling weergegeven. De verkoop van kapperspr oducten maakt nog altijd maar een beperkt deel uit van de totale omzet. Bij de grotere bedrijven ligt dit aandeel aanmerkelijk hoger dan bij de ‘bedrijven zonder personeel’.

Tabel 22

Gemiddelde omzetsamenstelling

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met pers o-

met pers o-

bedrijven

zonder

neel, om -

neel, om -

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

zet < €

zet >= €

soneel

huis

bulant

pand

totaal

175.000

175.000

totaal

92

96

91

92

87

85

86

zorging/visagie

1

0

*

1

1

2

1

manicuren

*

0

0

*

*

0

*

voetverzorging

1

*

0

0

0

0

0

zonnebanken

0

0

0

0

0

0

0

0

*

*

*

1

1

1

persproducten

6

3

7

6

9

11

10

overige omzet

0

0

0

0

1

1

1

100

100

100

100

100

100

100

omzetcategorie haarverzorging schoonheidsver-

pruiken en haarwerken verkoop kap-

totaal

*

Minder dan 0,5%.

Bron: EIM, 2009.

De combinatie van haarverzorging met andere (lic haamsverzorgings)activiteiten komt maar in geringe mate voor (zie tabel 23). Bij de grotere bedrijven wordt wel vaker visagie en het aanbrengen van extensions uitgevoerd. In deze tabel is eve neens te zien dat maar een beperkt deel de activiteiten in de komende 2 jaar wil uitbreiden. In totaal heeft 7% plannen voor uitbreiding. Het gaat dan met name om schoonheidsve rzorging , visagie of manicuren.


35

Tabel 23

Uitoefening activiteiten naast haarverzorging en uitbreiding in komende 2 jaar, in procenten van het totaal

activiteiten

uitoef ening nu

uitbreiding in komende 2 jaar

7

3

13

1

voetverzorging

3

*

manic uren/nagelstudio

4

1

pruiken en haarwerken

5

*

aanbrengen van extensions

20

*

verkopen van kappersproduc ten

64

*

zonnebank

2

*

anders

5

1

schoonheids verzorging visagie

*

Minder dan 0,5%.

Bron: EIM, 2009.

3 . 1 . 2 Haarverzorgingsactiviteiten

In tabel 24 is de samenstelling van de omzet uit haarverzorging aangegeven. De meeste omzet komt voor rekening van knippen.

Tabel 24

Omzet uit haarverzorging, gemiddeld in procenten van totale omzet uit haarve rzorging

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met pers o-

met pers o-

bedrijven

zonder

neel, om -

neel, om -

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

zet < €

zet >= €

soneel

huis

bulant

pand

totaal

175.000

175.000

totaal

knippen

55

56

69

60

51

55

53

wassen

8

7

8

8

10

7

8

kleuren

26

22

14

21

27

27

27

permanenten

10

13

6

9

10

7

8

1

2

3

2

2

4

4

100

1 00

100

100

100

100

100

omzetcategorie

overige haa rverzorging totaal

Bron: EIM, 2009.

B e d r i j f sprofile r i n g Het kappersbedrijf kan zich op verschillende manieren ‘neerzetten’ in de markt. Enerzijds kan het kappersbedrijf klassiek ingericht zijn, met daarbij passende diensten, anderzijds kan het bedrij f zich profileren als trendy.

36


De helft van de bedrijven geeft aan klassiek georiënteerd te zijn. De grotere kapper sbedrijven zien zichzelf meer trendy, terwijl de ‘bedrijven zonder personeel’ zichzelf voornamelijk als klassiek aanmerken. Een ander onderscheid is te maken naar luxe en budgetgeoriënteerde kappersbedrijven. Ook op dit onderscheid is er duidelijk verschil naar type kappersbedrijf. De ‘b edrijven zonder personeel’ zijn veelal budgetgericht, terwijl met de omvang van het bedrijf, ook meer op het luxe wordt ingezet.

Tabel 25

Positionering luxe/budget en trendy/klassiek bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met pers o-

met pers o-

bedrijven

zonder

neel, om -

neel, om -

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

zet < €

zet >= €

soneel

huis

bulant

pand

totaal

175.000

175.000

totaal

klassiek

51

50

45

49

41

23

37

trendy

37

43

45

41

44

62

48

weet niet/w.n.z.

12

7

10

10

15

15

15

100

100

100

100

100

100

100

luxe

11

8

26

13

33

59

39

budget

83

85

69

81

58

32

52

6

7

5

6

9

9

9

100

100

100

100

100

100

100

positionering

totaal

weet niet/w.n.z. totaal

Bron: EIM, 2009.

3.2

Klantenkring Meer dan de helft van de omzet die de kapsalons behalen uit haarverzorging, komt voor rekening van vrouwelijke klanten (z ie tabel 26). Het aandeel van heren is met circa 30% aanmerkelijk lager. Kinderen zijn goed voor rond 10% van de omzet. Deze verhoudingen zijn in de loop der jaren nauwelijks veranderd.


37

Tabel 26

Verdeling omzet uit haarverzorging naar dames, heren en kinderen, in procenten van totale om zet uit haarverzorging

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met pers o-

met pers o-

bedrijven

zonder

neel, om -

neel, om -

me t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

zet < €

zet >= €

soneel

huis

bulant

pand

totaal

175.000

175.000

totaal

dames

61

60

49

56

58

63

61

heren

29

25

44

34

31

29

30

kinderen

10

15

7

10

11

8

9

100

100

100

100

100

100

100

totaal

Bron: EIM, 2009.

Ongeveer 30% van de kappersbedrijven richt zich op een specifieke doelgroep. De ‘zzp-er woonhuis’ doet dit minder dan de overige typen kappersbedri jven. Onder de ‘zzp-er bedrijfspand’ en ‘bedrijven met personeel en omzet minder dan € 175.000’ bevinden zich vooral gespecialiseerde herenkappers. De ‘zzp-er ambulant’ richt zich naar verhouding vaak op vrouwen, evenals de ‘bedrijven met personeel en omzet van minstens € 175.000’. Nadruk op kinderen is vooral aanwezig bij ‘zzp-er ambulant’ en de ‘bedrijven met personeel en omzet minder dan € 175.000’. Nederland vergrijst. De Nederlanders worden steeds ouder, daarnaast neemt ook het aandeel ouderen sterk toe. De helft van de kappersbedrijven geeft aan dat ook in het klantenbestand te ervaren. Vooral onder klanten bij de ‘zzp-er woonhuis’ en de ‘bedrijven met personeel en omzet minder dan € 175.000’ vindt vergrijzing van het kla ntenbestand plaats. Bij de grotere bedrijven, ‘bedrijven met personeel en omzet met minstens 175.000 euro’, wordt door maar een derde van de bedrijven de vergrijzing erv aren. Door een kwart van de bedrijven wordt op de vergrijzing ingespeeld, door zich nadrukkelijker op de oudere klant te richten door bijvoorbeeld een aangepaste positi onering en dienstenpakket. Aan de kant van de klant is met name de vergrijzing van belang. De meeste grootschaligen voeren hier geen beleid op. Een enkele formule richt zich bewust op de wat oudere consument of heeft een 65+-prijskorting. Over de effecten van de vergrijzing lopen de meningen uiteen. Het ene bedrijf ziet de vergrijzing als een positieve ontwikkeling: ‘want ouderen hebben meer geld en meer tijd’. Daar tegenover staat de mening ‘dat ouderen minder produc ten kopen’.

3.3

Openstellin g De meeste kapsalons zijn 5 dagen per week geopend (zie tabel 27). Alleen bij de ‘bedrijven met personeel en omzet van € 175.000 of meer ’ komt op grote schaal voor dat de salon de gehele werkweek, dat wil zeggen 6 dagen, geopend is (43%). De werkweek is in het algemeen beperkt van maandag tot en met zate rdag. Op zondag is slechts een enkel e kapsalon geopend (3% van de ‘bedrijven met pers oneel’).

38


Tabel 27

Verdeling naar aantal dagen geopend, in procenten van het totaal aantal ondernemingen, exclusief ‘zzp ambulant’

aantal dagen

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met pers o-

met pers o-

bedrijven

zonder

neel, om -

neel, om -

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

zet < €

zet >= €

soneel

huis

bulant

pand

totaal

175.000

175.000

totaal

t/m 3

34

13

28

0

0

0

4

30

26

29

6

0

5

5

35

49

39

79

57

73

1

12

4

15

43

22

4,0

4,5

4,2

5,1

5,4

5,2

meer dan 5

gemiddeld

Bron: EIM, 2009.

In tabel 28 is te zien dat de ‘zzp-er woonhuis’ aanzienlijk minder uur per week geopend is dan de andere typen kapsalons. Het doorsnee -aantal uur dat dit type kapsalon geopend is bedraagt 25. De ‘bedrijven met personeel’ zijn in de meeste gevallen meer dan 40 uur per week geopend. De meeste ‘bedrijven met personeel’ ( bijna 70 %) zijn ook vaak minstens 1 dag in de week na 18.00 uur geopend. Bij de ‘zzp-er woonhuis’ werkt echter naar verhouding ook een groot deel meer dan 1 avond. Dit is voor deze personen dikwijls ook bij uitstek de mog elijkheid om het vak uit te oefenen: de partner is dan weer thuis en kan de zorg voor kinderen overnemen. Naar verhouding hebben deze kappers vaker variabele werktij den (zie tabel 29 ). Deze kappers werken ook vrijwel uitsluitend op a fspraak. Dit in tegenstelling tot de andere typen kapsalons. Vooral bij de grotere kapsalons, ‘bedrijven met personeel en omzet van minstens 175.000 euro ’, werkt een groot deel (eveneens) op inloopbasis. 7% van de kappers is van plan in de komende 2 jaar de openstellingsduur uit te breiden. Bij een deel van de grootschaligen is er sprake van een uniform openstellingspatroon voor alle vestigingen, maar meestal is dat niet het geval of is er binnen de uniform iteit ruimte voor afwijkingen op grond van bijvoor beeld het soort locatie waarop de salon is gevestigd, regels die in het winkelcentrum van vestiging gelden, en dergelijke. Een vrijwel algemeen beeld is wel, dat er een trend is naar verruiming van de openstelling. Zo is het inmiddels ‘normaal’ om op maandagmiddag geopend te zijn. Ook verlenging naar het begin van de avond komt meer voor. Van openstelling op zondag wordt wel gezegd dat ervaringen in het buitenland leren dat de consument de zo ndag geen goede dag vindt om naar de kapper te gaan. Niettemin komt, zij het sporadisch, openstelling op zondag onder de grootschaligen voor. Door een enkele andere partij wordt openstelling op zondag voor de to ekomst zeker niet uitgesloten, al was het maar om daar eens mee te experimenteren.


39

Tabel 28

Verdeling naar aantal uren geopend; verdeling in procenten van het totaal aantal ondernemingen, exclusief ‘zzp ambulant’

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

aantal uur per

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

week geopend

huis

bulant

pand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

minder dan 20 uur

16

13

15

1

0

1

2 0 - 29 uur

37

9

30

0

0

0

3 0 - 39 uur

24

32

26

22

13

20

4 0 - 49 uur

15

27

18

65

47

61

8

19

11

12

40

18

100

100

100

100

100

100

25

36

30

40

46

42

50 uur en meer totaal doorsnee aantal uur geopend*


Tabel 29

Vaste openingstijden en werken op afspraak, op inloop of beide; verdeling in procenten van het totaal aantal ondernemingen, exclusief ‘zzp ambulant’

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

omschrijving vaste openingstijden

68

90

76

99

100

99

op afspraak

86

56

75

37

29

35

2

5

3

9

14

11

12

39

22

54

57

54

100

100

100

100

100

100

op inloop beide totaal Bron: EIM, 2009.

3.4

Rendement Het merendeel van de kappersbedrijven is tevreden over het bereikte bedrijfsr esultaat in 2008. Het meest tevreden zijn de ‘zzp-ers ambulant’, waarvan bijna 40% aangeeft zeer tevreden te zijn met het resultaat.

40


Tabel 30

Tevredenheid over de winstgevendheid van de onderneming in 2008, in proce nten van het totaal aantal ondernemingen

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrijven

bedrij ven over het bedrijfsre-

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

zeer tevreden

32

39

29

33

23

30

24

tamelijk tevreden

62

58

62

61

67

62

66

tamelijk ontevre den

3

3

6

4

8

7

8

zeer ontevreden

3

0

3

2

2

1

2

100

100

100

100

100

100

100

sultaat 2008 is de on dernemer:


De ‘bedrijven met personeel ’ hebben vorig jaar overwegend beter gepresteerd dan de ‘bedrijven zonder personeel ’. Bijna de helft van de ‘bedrijven met personeel’ heeft in 2008 een beter resultaat gerealiseerd dan in 2007. Bij de ‘bedrijven zonder personeel’ heeft eenderde een beter resultaat bereikt. Vooral onder de ‘zzp’ers bedrijfspand’ zijn naar verhouding veel kappers met een verslechtering van het bedrijfsresultaat (ongeveer een kwart). Figuur 7

O ntwikkeling winstgevendheid in 2008 ten opzichte van 2007; in procenten van het totaal aantal ondernemingen die al in 2008 actief waren


61


26

43

zzp bedrijfspand

41

27

zzp ambulant

25

57

18

37

0%

10%

16

49

25

zzp woonhuis

13

20%

47

30% verbeterd

40%

50%

60%

gelijk gebleven

15

70%

80%

90%

100%

verslechterd

Bron: EIM, 2009.


41

De (verwachte) winstontwikkeling toont hetzelfde beeld als de omzetontwikk eling. Voor 2009 is de kapper beduidend minder positief over het bedrijfsresultaat: minder bedrijven verwachten een beter resultaat. Met name de grotere kappersbedrijven en de ‘zzp-er in een bedrijfspand’ zijn negatief over het te bereiken resultaat. Een flink deel van deze b edrijven voorziet een winstdaling in 2009.

Figuur 8

Verwachte ontwikkeling winstgevendheid in 2009 ten opzichte van 2008; in procenten van het totaal aantal ondern emingen die al in 2008 actief waren


31


37

28

zzp bedrijfspand

50

31

zzp ambulant

32

66

28

0%

22

36

23

zzp woonhuis

32

11

56

20%

40% verbetering

60% blijft gelijk

15

80%

100%

verslechtering

Bron: EIM, 2009.

3.5

Tariefstelling In tabel 31 staan voor een aantal veel voorkomende behandelingen de tarieven vermeld die een doorsnee -kapper begin 2009 hanteerde. De gehanteerde tarieven bij de ‘zzp woonhuis’ en de ‘zzp ambulant’ zijn doorgaans lager dan bij de andere type kappersbedrijven. Bij de grotere bedrijven liggen de tarieven hoger. De positionering van de bedrijven op het luxe dan wel budgetsegment, komt duidelijk tot uitdrukking in de tarieven. De tarieven voor de damesbehandelingen liggen in het luxe segment 25-40% hoger dan in het budgetsegment. Het knippen van heren ligt 25-30% hoger in het luxe segment. De uitgebreidere here nbehandeling, totale kleuring, één kleur, ligt zo’n 10% in prijs hoger bij het luxe segment.

42


Tabel 31

Gehanteerde tarieven onderscheiden naar positionering luxe en budgetsegment, doorsnee*, in e uro’s

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrij ven

zonder

s on eel,

soneel,

m e t p er -

zzp

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

woonhuis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

- luxe segment

3 0 ,00

2 5 ,00

32,5 0

3 0 ,00

3 4 ,50

40,00

35,5 0

- budgetsegment

20,5 0

2 0 ,00

25,5 0

2 2 ,00

2 7 ,50

30,00

2 7,75

- luxe segment

3 0 ,00

29,5 0

3 9 ,00

3 3 ,00

36,5 0

37,5 0

3 7 ,00

- budgetsegment

2 4 ,00

24,5 0

3 0 ,00

2 5 ,00

2 9 ,00

3 0 ,00

3 0 ,00

- luxe segment

19,5 0

1 7 ,00

2 0 ,00

2 0 ,00

19,5 0

2 3 ,00

21,5 0

- budgetsegment

1 3 ,00

1 3 ,00

1 6 ,00

13,5 0

15,75

17,75

1 6 ,00

- luxe segment

2 5 ,00

2 5 ,00

3 0 ,00

2 5 ,00

2 8 ,00

3 0 ,00

3 0 ,00

- budgetsegment

2 3 ,00

2 3 ,00

27,5 0

2 5 ,00

2 5 ,00

3 0 ,00

2 6 ,25

behandeling dames wassen, knippen, föhnen

totale kleuring, één kleur

heren knippen

totale kleuring, één kleur


3.6

Personeelsbeleid

3.6.1 Personeelsontwikkeling

Personeelsmutatie De arbeidsmarkt in de branche is zeer dynamisch. Er komen voortdurend bedrijven zonder personeel bij. In dat segment is sprake van een forse jaarlijkse uitbreiding, maar ook een forse vervanging omdat tegelijkertijd veel van deze bedrijven ook stoppen. Het aantal werknemers neemt al vanaf 2004 jaarlijks af.


43

Uit geg evens van Syntrus Achmea blijkt dat het gemiddelde dienstverband van wer knemers, na 5 jaren flink gedaald te zijn, weer is toegenomen tot ruim 42 maanden. In 2008 heeft ruim 40% van de ‘bedrijven met personeel’ nieuw personeel aangetrokken. Bij de ‘bedrijven met personeel en omzet van minstens 175.000’ heeft tweederde nieuw personeel aangetrokken. Naar schatting ging het in totaal om zo’n 4.600 personen. Bij zo’n 40% van de ‘bedrijven met personeel’ heeft in 2008 personeel het bedrijf verlaten. In totaal komt het aantal ‘verlaters’ op circa 4.500 . De meeste personen zijn bij een andere kapper gaan werken (30%), gevolgd door 26% die in een andere branche zijn gaan werken. 22% i s voor z ich zelf begonnen als kapper. Als meest genoemde redenen waarom werknemer s het bedrijf hebben verlaten, worden door de werkgevers genoemd: past niet in de organisatie, vond het werk niet leuk en wi lde meer/minder werken. De verandering van de leeftijdsopbouw van de Nederlandse bevolking heeft voor de kappersbranche mogelijke g evolgen op personeelsgebied. Door de ontgroening kan krapte aan personeel ontstaan. Ongeveer een kwart van de grootschaligen besteedt in haar beleid daarom aandacht aan dit punt, door loopbaanplanning of door werk en zorg beter op elkaar aan te laten sluiten. Dit beleid is erop gericht om ‘zittend’ personeel langer vast te kunnen houden. Hier zit ook een commerciële kant aan: klanten vinden een groot leeftijdsverschil tussen henzelf en degene die hen kapt vaak niet prettig.

Vacatures Uit gegevens van het UWV Werkbedrijf blijkt dat er in de kappersbranche een jaarlijks terugkerend seizoen patroon in de openstaande vacatures is. Richting zomer begint het aantal vacatures op te lopen, behaalt het hoogtepunt in het najaar om tegen de kerst weer terug te vallen. In de afgelopen jaren, 2005-2008, was er een toename te zien van het aantal vacatures door het jaar heen, echter eind 2008 deed zich een sterke dip voor. Met de sterke economische recessie zal het aantal vacatures naar verwachting in 2009 verder terugvallen. Het aantal geregistreerde werkzoekenden bij het UWV Werkbedrijf die ingeschreven stonden met als beroep kapper is, omgekeerd met de ontwikkeling van het aantal v acatures, in de afgelopen jaren geleidelijk gedaald. Hier zal echter te verwachten zijn dat het aantal werkzoekenden in de komende tijd zal toenemen. Ten tijde van het onderzoek (maart 2009) waren er bij bijna een op de tien ‘kapper sbedrijven met personeel’ vacatures. In totaal waren dat er ongeveer 800. Ook bij de ‘zzp-er bedrijfspand’ waren er circa 100 vacatures. Naar functies bezien, betreft de helft van de vacatures de functie Hairstylist, gevolgd door 40% Juniorstylist en 10% Topstylist. Circa 40% van de kappersbedrijven met vacatures geeft aan dat dit om uitbreiding gaat, bij een even groot aantal bedrijven gaat het om vervanging en bij de rest zowel uitbreiding als vervanging.

44


3.7

Opleiding Opleidingen voor het kappersvak worden aangeboden vanuit de ROC’s en door part iculiere instellingen die erkende CREBO -opleidingen aanbieden. Bij de ROC’s waren op 1 oktober 2008 in totaal 9.300 leerlingen, verdeeld naar 3.750 BBL-leerlingen (B eroeps Begeleidende Leerweg) en 5.360 BOL-leerlingen (Beroeps Opleidende Leerweg). Het aantal leerlingen vertoont de laatste jaren een daling, vooral voor het niveau 3 (allround kapper). Een veelgehoorde mening bij de grootschaligen is dat het niveau van vakbekwaamheid waarop de leerlingen door de opleidingen worden afgeleverd, in de afgelopen jaren is afgenomen. Dit is misschien wel de belangrijkste reden waarom de gr ootschaligen zich intensiever met de opleiding van het personeel zijn gaan bezighouden. Twee van de ondernemingen die in het kader van dit onde rzoek zijn bezocht leiden volledig in eigen beheer op. Een toenemend aantal grootschaligen onderhoudt nauwe contacten met particuliere opleidingen en ROC’s. Ten minste vijf van hen hebben ‘eigen klassen’ bij deze opleidingen. Een aantal is voornemens om hiertoe over te gaan. Eveneens ten minste vijf grootschaligen hebben een centrale trainingsfaciliteit. Daarnaast wo rdt er natuurlijk ook vaak getraind in de salons zelf en bij of door de leveranciers. Een in dat verband opgetekende opmerking: ‘het modische aspect haal je bij de lev erancier’.

3.8

Duurzaam ondernemen Vrijwel iedere kapper vindt het belangrijk dat er in de kappersbranche milieuvriend elijk wordt gewerkt, waarvan de helft dit heel belangrijk vindt. Als het gaat om de eigen bijdrage aan het milieuvriendelijk werken, wordt vooral genoemd: gescheiden afval inzamelen (63%), gebruik van milieuvriendelijke shampoo (55%) en groene stroom gebruiken of energie besparen (38%).


45

Figuur 9

Milieuvriendelijk werken in de kappersbranche ; in procenten van het totaal aa ntal ondernemingen

weet niet/w.nz. 3% niet belangrijk 5%

heel belangrijk 49% tamelijk belangrijk 43%

Bron: EIM, 2009.

Duurzaam ondernemen is bij de grootschal igen in de kappersbranche geen ‘hot item’. Alle bedrijven geven wel aan t enminste de wet - en regelgeving op dit gebied te volgen, maar in nogal wat gevallen blijft het vrijwel alleen daarbij. Een van de gesprek spartners was van mening: ‘dat wat er nu op di t gebied in de branche gebeurt niet veel meer is dan wat voor marketingdoeleinden gebruikt kan wo rden’. Voor zover duurzaam ondernemen wel de expliciete aandacht heeft, worden genoemd: − afvalscheiding − het gebruik van ‘natuurvriendelijke producten’/ ammoniav rije verf − (bij nieuwe inrichting) energiezuinige keuzes maken en zien te besparen op het waterverbruik. Een van de franchisebedrijven meldt dat de franchisenemers op dit gebied weliswaar de vri jheid hebben, maar dat er wel centraal kennis beschikbaar is op basis waarvan zij advies kunnen krijgen.

3.9

Verkoopbevorderende activiteiten 85% van de bedrijven van de ‘bedrijven met personeel’ heeft in het afgelopen jaar een of meer verkoopbevorderende activiteiten ondernomen. Daarbij werden 'adverteren in de Gouden G ids', ‘adverteren in huis-aan-huisbladen’ en 'het sponsoren van verenigingen of evenementen' het meest genoemd. De ‘bedrijven zonder personeel ’ doen duidelijk minder aan verkoopbevordering (zie tabel 32) .

46


Tabel 32

Verkoopbevorderen de activiteiten die in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd; meerdere antwoorden m ogelijk

bedrij -

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bed rij ven met

ven zon-

soneel,

soneel,

d e r p er -

omzet <

omzet >=

perso-

zzp

zzp am -

zzp b e-

soneel

€

€

neel to-

woonhuis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

175.000

taal

27

18

28

24

54

61

55

2

1

7

3

14

14

14

26

15

30

23

38

42

39

13

6

14

11

18

20

19

3

3

2

3

8

13

9

20

7

28

18

53

70

57

1

0

0

1

4

4

4

2

1

5

2

21

38

25

5

3

7

5

11

20

13

0

1

4

1

4

12

6

49

64

37

51

18

8

16

adverteren in huis - aanhuisbladen het plaatsen van advertenties in dagbladen adverteren in de Gouden Gids het huis - aan- huis verspreiden van fo lders het uitvoeren van geric hte mailings per post het sponsoren van verenigingen of eve nementen het opbellen van potentiele klanten het meewerken aan shows, demonstraties verkoopbevorde ring via een webs ite verkoopbevorde ring via e- mail geen van deze activiteiten Bron: EIM, 2009.

3.10 Automatisering Vrijwel alle ‘bedrijven met personeel’ maken gebruik van een of meer automatiseringstoepassingen zoals genoemd in tabel 33 . Bij de toepassingen scoort 'ele ktronisch bankieren' het hoogst en ‘werkplanning’, ‘groepskassa’ en ‘online-afspraken’ het minst hoog. Het gebruik van de computer blijft bij de ‘bedrijven zonder personeel’ sterk achter bij he t gebruik bij de ‘bedrijven met personeel’.


47

Tabel 33

Automatiseringstoepassingen waar het bedrijf gebruik van maakt; meerdere antwoorden moge lijk

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

pand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

tekstverwerking

11

17

14

14

24

41

28

e- mail

27

29

38

30

44

68

49

internet

37

29

39

35

50

76

56

29

25

30

28

38

58

43

6

3

1

4

20

32

23

49

40

56

48

69

83

72

1

0

6

2

21

39

25

3

0

8

3

22

58

30

16

1

37

16

70

95

76

2

3

5

3

4

10

6

35

49

28

38

8

2

7

administratie, boekhoudpakket werk planning elektronisch bankieren groepskassa salonautomatis ering PIN/Creditcard online- afspraken geen van deze toepas singen

Bron: EIM, 2009.

Bijna de helft van de ‘bedrijven met personeel’ beschikt over een eigen website. Ook op dit punt steken de ‘bedrijven zonder personeel’ wat mager af. De website wordt vooral gebruikt voor het verstrekken van algemene informatie over het bedrijf. Bij de ‘bedrijven met personeel en omzet van minstens € 175.000’ is het toepassingsgebied vaak breder (zie tabel 34) .

48


Tabel 34

Automatiseringstoepassingen waar het bedrijf gebruik van maakt; meerdere antwoorden moge lijk

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrij ven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

pand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

13

11

37

18

41

63

46

100

100

100

100

99

97

99

38

33

64

49

55

74

61

18

21

42

30

44

45

44

14

24

17

18

16

35

22

0

12

4

4

7

7

7

0

0

4

2

1

4

2

0

12

4

4

4

9

6

beschikt over een website beschikt over een website die biedt: - algemene info rmatie over het bedrijf - informatie over haarmode - aanbiedingen voor klant e n - online catalogus met productaanbod en produc tinfo r matie - mogelijkheid tot bestellen - mogelijkheid voor het afrekenen, bijvoorbeeld via een creditcard - anders Bron: EIM, 2009.

3.11 Inschakeling van derden De meeste bedrijven hebben in het afgelopen jaar andere personen en/of organisaties ingeschakeld voor hulp, advies of samenwerking. In vrijwel alle gevallen betrof het een accountant of boekhouder (zie tabel 35) .


49

Tabel 35

Inschakeling van derden voor hulp, advies of samenwerking in 20 08, in proce nten van het totaal aantal ondernemingen

bedrij ven

bedrijven

bedrijven

met per-

met per-

bedrijven

zonder

soneel,

soneel,

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp b e-

personeel

omzet < €

omzet >=

soneel

huis

bulant

drijfspand

totaal

175.000

€ 175.000

totaal

boekhouder

75

75

80

76

88

88

88

belastingadviseur

11

6

11

9

11

20

13

8

6

4

7

8

7

8

11

3

13

9

31

15

23

14

9

21

14

13

8

12

2

2

5

3

26

35

28

15

12

13

14

14

30

18

25

17

16

20

27

40

30

1

3

6

2

1

10

3

21

20

16

20

9

6

8

accountant of

Belastingdienst bank Kamer van Koo phandel branche- of b eroepsorganis atie collegaondernemers leverancier, salonautomatiseerder anders niemand

Bron: EIM, 2009.

3.12 Probleme n Bij de ‘bedrijven met personeel’ liggen de meest genoemde (grote) problemen op het personele vlak (loonkosten en het aantrekken van bekwaam personeel). Daarnaast worden het omzetniveau, de concurrentie op prijs en de tariefstelling als probleem genoemd. De administratieve lasten worden eveneens als hinderlijk ervaren (zie tabel 36) . De ‘zzp-er woonhuis’ en de ‘zzp-er ambulant’ ervaren duidelijk minder vaak problemen in hun bedrijfsvoering dan de andere typen bedrijven.

50


Tabel 36

O ndervo nden knelpunten naar type, percentage ondernemingen met klein of groot probleem

bedrij -

bedrijven

bedrijven

ven

met per-

met per-

bedrij ven met

zonder

soneel,

soneel,

zzp b e-

perso-

omzet <

omzet

perso-

zzp

zzp am -

drijfs -

neel to-

€

>= €

neel to-

woonhuis

bulant

pand

taal

175.000

175.000

taal

omzetniveau

12

7

31

15

36

30

35

tariefstelling

14

11

9

12

21

18

21

concurrentie op prijs

12

14

34

18

28

26

27

concurrentie op kwaliteit

2

8

9

6

9

11

10

loonkosten

2

0

0

1

35

49

39

personeel

3

0

8

3

33

56

38

verkrijgen van financiering

4

1

4

3

14

13

13

milieu- eisen

4

3

5

4

11

15

12

arbo- eisen

4

0

3

3

15

19

16

administratieve las ten

8

13

12

10

26

27

26

locatie van het b edrijf

5

0

14

5

10

7

9

1

0

7

2

15

12

14

den

4

0

8

4

9

9

9

bedrijfsopvolging

2

1

6

3

12

11

12

aantrekken van bekwaam

samenstelling van bevolking in de buurt verruiming openstellingstij-

Bron: EIM, 2009.

3.13 Plannen voor de toekomst Met betrekking tot de toekomst van het kappersbedrijf z ijn er duidelijk verschillen te constateren tussen de ‘bedrijven met pe rsoneel’ en de ‘bedrijven zonder personeel’ (zie figuur 10). In de komende 2 tot 5 jaar zal het ‘kappersbedrijf met personeel’ vooral veel aandacht besteden aan uitbreiding van het klan tenbestand en wil een groot deel van deze bedrijven omzetgroei realiseren. Een ruime meerderheid van de ‘bedrijven zonder personeel’ hoeft niet zo nodig een omzetgroei te realiseren in de komende 2 tot 5 jaar, vooral niet onder de ‘zzp-er woonhuis’ en de ‘zzp-er ambulant’ (zie tabel 37). De zelfstandig werkende ondernemers zijn ook niet van plan meer tijd in de onderneming te steken dan dat ze op dit moment doen. Een groot deel van de ondernemers van de ‘bedrijven met personeel’ is wel van plan meer tijd aa n de b edrijfsactiviteiten te besteden. Dat de ‘bedrijven zonder personeel’ niet zo nodig willen groeien, blijkt eveneens uit het beperkte aantal kappers dat van plan is om personeel aan te nemen, en uitbreiding van het klantenbestand nastreeft.


51

Figuur 10 Plannen voor komende 2-5 jaar; in procenten van het totaal aantal ondern emingen, naar ondernemingen met en zonder personeel

42 omzetgroei

82

21


45

11 uitbreiding dienstverlening

28

5 (meer) personeel

22

42

uitbreiding klantenbestand

82

0

10

20

30

40

50

zonder personeel

60

70

80

90

met personeel

Bron: EIM, 2009.

Tabel 37

Plannen voor komende 2-5 jaar; in procenten van het totaal aantal ondern emingen

omzetgroei

bedrijven

bedrijven

bedrij ven

met pers o-

met pers o-

bedrijven

zonder

neel, om -

neel, om -

m e t p er -

zzp woon -

zzp am -

zzp bedrijfs -

personeel

zet < €

zet >= €

soneel

huis

bulant

pand

totaal

175.000

175.000

totaal

39

29

64

42

79

91

82

18

18

29

21

47

39

45

10

14

10

11

28

29

28

2

0

15

5

20

26

22

42

32

56

42

82

85

82

meer tijd b esteden aan onderneming uitbreiding dienstverlening (meer) pers oneel aannemen uitbreiding klantenbestand

Bron: EIM, 2009.

52


4

Perspectief In de gesprekken met de grootschaligen is hen gevraagd naar hun visie op de ontwikkelingen in de branche in het recente verleden en die in de aankomende paar jaar. De meestgenoemde en belangrijkste ontwikkelingen worden verwacht in de aanbodstructuur van de branche en in de factor personeel, inclusief hun opleiding. Groot wordt groter, verdere toename ZZP -ers, middenveld in de knel De afgelopen jaren is er een ontwikkeling zichtbaar waarbij het aantal grootschaligen (zowel franchise - als filiaalondernemingen) toeneemt, dat de ‘groten groter worden’ en dat ook het aantal ZZP-ers toeneemt. Het middenveld, de ‘kapper op de hoek’ komt hierdoor steeds meer in de knel. Unaniem heerst de overtuiging dat de toename van het aa ntal ZZP-ers nog verder zal doorzetten. Een beperkt aantal grootschaligen is voornemens om qua aantal vestigingen nog substantieel te groeien. Een van de filiaalbedrijven in het lage prijssegment is recent fors in aantal vestigingen toegenomen en heeft nog verdere groeiplannen. De meerderheid van de grootschaligen echter streeft in de komende 2 jaar een slechts bescheiden groei van het aantal vestigingen of consolidatie van het huidige aantal na . Er zijn geen aanwijzingen dat er onder de kleinere filiaal- en franchisebedrijven de ambitie bestaat om sterk te expanderen. Het aantal filiaal - en franchiseondernemingen met 10 vestigingen of meer zal in de komende twee jaar dan ook niet toenemen . Het aantal ZZP-ers is in de afgelopen jaren fors toegenomen. Er zijn nog geen tekenen dat deze ontwikkeling ten einde is. De economische crisis werkt positief in op de markt die door ZZP -ers wordt bediend (low budget) en de vergrijzing schept nog eens extra gunstige condities voor degenen onder hen die bij de klant thuis werken. Resu ltante van deze ontwikkeling is, dat het middenveld het nog zwaarder dan nu het geval is te verduren krijgt. Hierbij moet de kanttekening gemaakt worden dat, hoewel het aantal ZZP-ers sterk groeit, de omzet van deze groep kappersondernemingen niet naar evenredigheid toeneemt. Dit betekent dat de gemiddelde omzet van de ZZP-ers ten o pzichte van 2003 is afgenomen . Daarmee is de kleinschaligheid van deze groep verder toegenomen. Tarieven en rendementen komen onder druk te staan De tarieven van de behandelingen zijn jarenlang meer gestegen dan de inflatie. Onder de huidige economische omstandigheden is dat op zich al niet langer vol te houden. Daar komt bij dat waar de branche nog expansi e vertoont, dit vooral in het lagere prijssegment is. Het lijkt daarom aannemelijk dat de tarieven en daarmee ook de rendementen de k omende jaren onder druk zullen komen te staan. Toenemende discrepantie opleidingsniveau groot- en kleinschaligen Door regi onalisering van het onderwijs neemt het belang van collectiviteitsafspraken over het uitstroomniveau af. Dit, samen met de overheidseis van een lager uitvalpe rcentage (die lagere exameneisen in de hand werkt) , leidt tot een lager kwaliteitsniveau van de uitstroom. Dat dwingt bedrijven ertoe om meer aandacht te b esteden aan het zelf opleiden. Grootschaligen zijn daar veel beter toe in staat dan de kleinere bedrijven.


53

54


5

Samenvatting Het kappersbedrijf In de kappersbranche zijn in totaal 16.900 bedrijven actief, waarvan circa 7.000 met personeel. In de periode 1991 -2009 is het aantal vestigingen verdubbeld. De toename bestaat voornamelijk uit kappers zonder personeel. De doorsnee ‘leeftijd’ van de ‘b edrijven met personeel’ ligt daarom met 13 jaar aanmerkelijk h oger dan die van de ‘bedrijven zonder personeel’ met 9 jaar. De meeste kappersbedrijven zijn door de ondernemer zelf opgericht. Bij de ‘b edrijven met personeel’ is een grote groep bedrijven, een kwart, overgenomen van de vroegere werkgever. De ondernemer Ruim driekwart van de kappersondernemers is vrouw. 20 jaar geleden was nog tweederde van de ondernemers man. Evenals b ij de ‘bedrijven met personeel’, is binnen de kappersbedrijven zonder personeel, bij de ‘zzp’er bedrijfspand’ nog zo’n 40% van de ondernemers man. Van de ondernemers zonder personeel werkt een derde als fulltimer ( meer dan 32 uur per week). Van alle kappersbedrijven is 39% aan te merken als ZZP’er, zelfstandige zonder pe rsoneel en 32 uur of minder per week bezig met het kappersbedrijf. De ondernemers zijn voornamelijk vrouw. Vooral onder de ZZP’ers die ambulant werken, zijn veel ondernemers die nog geen 16 uur in de week als kapper werkzaam zijn. De inkomsten bij deze ZZP’ers ligt dan ook laag. De ZZP’ers zijn in veel gevallen niet afhankelijk van de inkomsten uit het kappersbedrijf. De meeste ZZP’ers hebben overwegend weinig groeiambities: men wil op dezelfde wijze doorgaan. Werkgelegenheid In de kappersbranche zijn naar schatting 43.000 personen werkzaam, waarvan ruim driekwart bij de ‘bedrijven met personeel’. Bij de ‘bedrijven met personeel’ werkt bijna de helft op fulltimebasis. De helft van de werkzame personen bij deze bedrijven is tussen de 25 en 45 jaar. Bij de ‘bedrijven zonder personeel’ zijn de meeste kappers tussen de 35 en 45 jaar. Omzet De omzet van de kappersbranche bedroeg in 2008 ongeveer € 1,2 miljard euro, exclusief BTW. Hiervan komt circa 85% voor rekening van de ‘bedrijven met pe rsoneel’. Bijna de helft van de ‘bedrijven met personeel’ heeft in 2008 een omzetgroei gere aliseerd. Voor 2009 zijn deze bedrijven gematigd gestemd. Ruim een kwart verwacht een hogere omzet te realiseren, tegenover een kwart dat een lagere omzet voorziet. Bij de ‘bedrijven zonder personeel’ bleef de omzet in 2008 bij ongeveer de helft g elijk. Voor 2009 verwacht ruim een kwart een hogere omzet te realiseren, terwijl 15% een lagere omzet verwacht. In 2009 telde de kappersbranche 15 filiaal - en franchiseondernemingen met 10 vest igingen of meer. Samen tellen deze ondernemingen 550 vestigingen met 4.650 werk-


55

zame personen. De gezamenlijke omzet bedraagt € 155 miljoen, exclusief BTW. Uitgaande van hun groeiambities zal het aantal vestigingen van d eze ondernemingen over 2 jaar circa 730 vestigingen tellen. Bedrijfsvoering De ‘bedrijven met personeel’ richten/profileren zich naar verhouding vaker op het luxe segment dan de ‘bedrijven zonder personeel’, die overwegend budgetgeoriënteerd zijn. De grotere bedrijven zien zichzelf meer als trendy, terwijl de ‘bedrijven zonder personeel’ zichzelf vaker als klas siek aanmerken. De ‘bedrijven met personeel’ zijn in de meeste gevallen (78%) 40 uur of meer per week geopend en zijn ook vaak minstens 1 dag in de week na 18.00 uur geopend (bijna 70%) . 7% heeft plannen om in de komende 2 jaar de openingstijden uit te breiden Bijna de helft van de ‘bedrijven met personeel heeft in 2008 een beter resultaat ger ealiseerd dan in 2007. De ‘bedrijven zonder personeel’ bleven hierbij achter: eenderde bereikte een beter resultaat. De verwachte winstontwikkeling over 2009 geeft soortgelijk beeld te zien als die van de omzetontwikkeling. Vooral de grotere kappersbedrijven zijn bedu idend minder optimistisch. De arbeidsmarkt in de kappersbranche is zeer dynamisch. In 2008 heeft 40% van de ‘bedrijven met personeel’ personeel aangenom en, eveneens heeft zo’n 40% van deze bedrijven personeel het bedrijf zien verlaten. Daarnaast is er jaarlijks een forse to ename van het aantal kappers zonder personeel. Tegelijkertijd stopt een deel van deze bedrijven. In de afgelopen jaren was er een toename van het aantal vacatures. Eind 2008 deed zich een sterke dip voor. Met de economische recessie zal het aantal vacatures naar verwac hting in 2009 verder terugvallen. In maart 2009 waren er bij circa 10% van de ‘bedrijven met personeel’ vacatures aanwez ig. De belangrijkste problemen in de bedrijfsvoering liggen bij de ‘bedrijven met personeel’ op het personele vlak, zoals de loonkosten en het aantrekken van personeel. Ook het omzetniveau, de concurrentie op prijs en de tariefstelling worden als pr obleem genoemd. De administratieve lasten worden eveneens als hinderlijk ervaren. Toekomst Voor de komende 2 tot 5 jaar hebben de ‘bedrijven met personeel’ duidelijk meer ambities dan de ‘bedrijven zonder personeel’. De ‘bedrijven met personeel’ zullen vooral v eel aandacht besteden aan uitbreiding van het klantenbestand. Ook wil een groot deel omzetgroei realiseren. De ‘bedrijven zonder personeel’ hoeven niet zo nodig te groeien. Ze zijn ook niet van plan om meer tijd in de onderneming te steken. Het aantal ZZP-ers zal in de komende jaren nog verder toenemen. De grote fra nchiseen filiaalondernemingen geven aan in de komende jaren eveneens nog te zullen groeien. Het middenveld komt hierdoor steeds meer in de knel. De ec onomische crisis werkt positief in op de m arkt die door ZZP’ers wordt bediend (low budget) en de ve rgrijzing schept nog extra gunstige condities voor degenen onder hen die bij de klant thuis werken. Gezien de kleinschaligheid van deze bedrijven, zal het belang deso ndanks beperkt blijven. In de afgelopen jaren is te zien dat, ondanks een sterke stijging 56


van het aantal ZZP’ers, door de kleinschaligheid de omzet van deze groep kappersondernemingen ten opzichte van 2003 niet naar evenredigheid met hun aantal is toegenomen. Daarmee is de kleinsch aligheid van deze groep verder toegenomen. Tabel 38

Samenvattend overzicht structuurkenmerken kappersbranche

aantal ondernemingen

doorsnee leeftijd ondernemingen in jaren

percentage vrouwelijke o ndernemers

aantal werkzame personen

zonder personeel

met personeel

9.9 15

6.985

9

13

90

63

9.910

33.020

w.v. werknemers

23.860

w.v. aandeel leerlingwerkne mers met leerovereenkomsten (percentage)

15

percentage fulltimers ( meer dan 32 uur per week)

34

46

17.600

140.000

4,2

5,2

30

42

18

46

omzetgroei

42

82


21

45

5

22

42

82

gemiddelde omzet 2008 in €

gemiddeld aantal dagen geopend

doorsnee- aantal uren geop e n d

percentage ondernemingen met beschikking over website

plannen in komende 2 - 5 jaar, percentage o ndernemi ngen

(meer) personeel aannemen uitbreiding klantenbestand Bron: EIM, 2009.


57

Structuuronderzoek kappersbranche 2009

Recommend Documents