Structuuronderzoek goud- en zilversmidsbedrijven 2008

Structuuronderzoek gouden zilversmidsbedrijven 2008

mei 2008 In opdracht van: Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) In samenwerking met: Vereniging Goud- en Zilversmeden (VGZ) Kenniscentrum SVGB Uitgevoerd door: EIM drs. D. Snel HBA-publicatiereeksnr.: 424 ISBN: 978-90-5774-162-3 Prijs: € 10,00 excl. verzendkosten

Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) Postbus 895 2700 AW Zoetermeer Tel.: 079 3161111 E-mail: [email protected] Internet: www.hba.nl Vereniging Goud- en Zilversmeden (VGZ) Postbus 904 2270 AX Voorburg Tel.: 070 3867761 E-mail: [email protected] Internet: www.goudsmeden.nl/vgz Kenniscentrum SVGB Postbus 480 3430 AL Nieuwegein Tel. 030 6036756 E-mail: [email protected] Internet: www.svgb.nl EIM Postbus 7001 2701 AA Zoetermeer Tel.: 079 3413634 E-mail: [email protected] Internet: www.eim.nl

Copyright © 2008 HBA Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder de schriftelijke toestemming van de uitgever, het Hoofdbedrijfschap Ambachten.

Inhoudsopgave

1

Inleiding

5

2

Branche-info

7

3

De branche in cijfers

9

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16

Aantal ondernemingen en verdeling naar bedrijfstype Activiteiten Leeftijd van de ondernemingen Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen Soort vestigingspunt Werkgelegenheid Opleiding en geslacht van de ondernemer/bedrijfsleider Omzet Omzetsamenstelling Bedrijfsresultaat Gebruik van diensten van derden Automatisering en website Code van de Goud- en zilversmid Verkoopbevorderende activiteiten Problemen Analyses naar regio

9 10 10 11 11 12 19 20 22 24 26 26 28 28 29 30

4


1

Inleiding

Dit rapport beschrijft de resultaten van het structuuronderzoek in de branche van gouden zilversmidsbedrijven dat is uitgevoerd binnen de kaders van het BrancheInformatieSysteem (BIS) dat het Hoofdbedrijfschap Ambachten door EIM laat exploiteren. Voor het onderzoek was het SVGB Kennis- en Opleidingencentrum coopdrachtgever 1. Daarnaast heeft brancheorganisatie Vereniging Goud- en Zilversmeden (VGZ) haar medewerking aan de uitvoering van dit onderzoek verleend. De uitkomsten van het onderzoek zijn gebaseerd op de antwoorden van ondernemers waarvan de onderneming als gouden zilversmidsbedrijf bij het Centraal Registratiekantoor Detailhandel-Ambacht (CRK) staat ingeschreven. In dit rapport zijn de gegevens van 313 geënquêteerde bedrijven verwerkt. De ondernemers zijn in het najaar van 2007 telefonisch benaderd, nadat hun een schriftelijke vooraankondiging was toegestuurd. Van de ondernemers waarmee het mogelijk was om binnen de veldwerkperiode contact te hebben, was 66% bereid om aan het onderzoek mee te werken. Van de bij het CRK ingeschreven bedrijven met meer dan 5 werkzame personen heeft een beperkt deel aan het onderzoek meegedaan. Zij zijn medebepalend voor 'branchetotalen', en dan met name wat de brancheomzet en werkgelegenheid betreft. Om dit gemis op te vangen is op de volgende wijze met deze ondernemingen omgegaan. Vanuit de registratie bij het HBA (CRK) is bekend welke werkgelegenheid deze ondernemingen bieden. Vervolgens is op basis van de gemiddelde arbeidsproductiviteit in de branche aan deze ondernemingen een omzet toegekend. In totaal gaat het daarbij om circa 75 bedrijven. Het onderzoek waarvan in dit rapport verslag wordt gedaan is goeddeels een update van het structuuronderzoek dat in 2004 is uitgevoerd. Hierdoor is het mogelijk om voor de belangrijkste kengetallen de ontwikkeling te schetsen die zich in de afgelopen drie jaar heeft voorgedaan. 2

1

De SVGB is het kenniscentrum beroepsonderwijs-bedrijfsleven voor de gouden zilversmidsbranche, dat met dit onderzoek het inzicht wil vergroten in de aansluiting van het beroepsonderwijs op het werk in de branches en de arbeidsmarkt. De SVGB en het HBA hebben uit oogpunt van efficiency en uniformiteit gezamenlijk EIM opdracht gegeven om onderzoek te doen om tot een helder beeld van de branche te komen.

2

Onlangs is EIM overgegaan op een verfijnde methode om het aantal actieve bedrijven en de daarmee samenhangende kengetallen (werkgelegenheid en brancheomzet) in branches vast te stellen. Waar in dit rapport op de resultaten van het vorige onderzoek wordt teruggegrepen heeft, omwille van de vergelijkbaarheid, waar nodig herberekening van de uitkomsten van destijds plaatsgevonden. Deze herberekeningen hebben alleen betrekking op absolute grootheden en (dus) niet op gemiddelden en frequentieverdelingen. De verschillen beperken zich tot hooguit een paar procent.


5

6


2

Branche-info Kenmerken branche Goud- en zilversmeden ontwerpen, vervaardigen en repareren edelmetalen sieraden en gebruiksvoorwerpen. De circa 1.200 bedrijven in de branche zijn onderverdeeld in drie bedrijfstypen: gouden zilversmidsbedrijven (een belangrijk deel van de omzet wordt behaald uit de verkoop van zelfvervaardigde voorwerpen), reparatiebedrijven (meer dan de helft van de omzet wordt behaald uit reparaties) en overige bedrijven waarvoor gouden zilversmeedwerk niet als zodanig een hoofdactiviteit is, maar de doorverkoop van ingekochte goederen (sieraden) het belangrijkst is. De gouden zilversmeden worden in Nederland vertegenwoordigd door de Vereniging Goud- en Zilversmeden (VGZ). Deze vereniging behartigt de belangen van circa 450 zelfstandige gouden zilversmeden met een gouden zilversmidsbedrijf of een reparatiebedrijf. VGZ is aangesloten bij de Federatie Goud en Zilver, de overkoepelende organisatie voor ondernemers in de goud-, zilver-, uurwerken- en edelstenenbranche. O p l ei d i n g en De branche voor gouden zilversmeden kent een zelfstandige mbo-opleiding met twee verschillende opleidingsniveaus, te weten: een driejarige opleiding basis Goudsmid, en een vierjarige opleiding Goudsmid/ondernemer met eventueel een specialisatie zilversmeden. Daarnaast is er voor studenten met een havo- of vwo-diploma een driejarige versnelde opleiding Goudsmid/ondernemer. De opleidingen worden gegeven aan de Vakschool Schoonhoven (een onderdeel van ROC Zadkine). Op deze school worden ook de opleidingen tot juwelier en uurwerkhersteller gegeven. Verbetering imago De Vereniging Goud- en Zilversmeden verwacht dat de markt voor de op ambachtelijke wijze gemaakte (of unieke) sieraden zal groeien. De groep zelfstandige gouden zilversmeden speelt gemakkelijk in op de trends op het gebied van sieraden en gebruiksvoorwerpen en biedt exclusiviteit. Iets waar de consument steeds vaker om vraagt. De drempel naar de gouden zilversmeden dient alleen wel verlaagd te worden. Om dit te bewerkstelligen streeft VGZ ernaar het imago van gouden zilversmeden te verbeteren en de bekendheid van het gouden zilversmidsbedrijf bij de Nederlandse consument te vergroten. VGZ tracht dit onder andere te doen met de Nederlandse OntwerpWedstrijd (NOW), een wedstrijd die eens in de twee jaar georganiseerd wordt, waarbij design en exclusiviteit een belangrijke rol spelen. Innovatie Een ander aandachtspunt waar VGZ zich op richt is innovatie. VGZ vindt het belangrijk dat de goudsmid meegaat met de ontwikkeling van nieuwe technieken, of in ieder geval kennis heeft van deze technieken. VGZ is daarom betrokken bij de ontwikkeling van het Innovatiecentrum, een centrum gesitueerd in de Vakschool in Schoonhoven, waar met geavanceerde machines nieuwe technieken


7

toegepast kunnen worden. Dit centrum zal het gezichtsveld van Vakschoolstudenten verbreden en biedt daarnaast cursusmogelijkheden voor gevestigde gouden zilversmeden. Het Innovatiecentrum zal waarschijnlijk in de loop van 2009 geopend worden.

8


3

De branche in cijfers

3.1

Aantal ondernemingen en verdeling naar bedrijfstype De branche omvat circa 1.400 ondernemingen 1, verdeeld naar drie bedrijfstypen 2: − 'gouden zilversmid'; deze bedrijven realiseren een belangrijk deel van de omzet uit de verkoop van zelfvervaardigde voorwerpen; − 'reparatiebedrijf'; meer dan de helft van de omzet wordt behaald uit reparaties (niet zijnde reparaties van uurwerken); − 'overige bedrijven'; meer dan de helft van de omzet wordt verkregen uit doorverkoop van edelmetalen artikelen en overige activiteiten; gouden zilversmidswerk is voor deze bedrijven een nevenactiviteit. Een groot deel van deze groep bedrijven wordt gevormd door juwelierszaken met eigen reparatieactiviteiten en/of vervaardiging van gouden en zilveren voorwerpen. Het onderzoek heeft zich gericht op bedrijven die ingeschreven staan als gouden zilvermidsbedrijf bij het Centraal Registratiekantoor Detailhandel-Ambacht (CRK). Het aantal bedrijven is in de periode 2004-2007 met zo'n 12% toegenomen, van circa 1.220 naar 1.370 (zie tabel 1). Vrijwel alle bedrijven tellen één vestiging. Zo'n 60 bedrijven hebben 2 vestigingen. tabel 1

verdeling van de ondernemingen naar bedrijfstype 2007 en 2003 tussen haakjes ( )

bedrijfstype

aantal ondernemingen 1

percentage

gouden zilversmid

805

(690)

59

(57)

reparatiebedrijf

290

(355)

21

(29)

overige bedrijven

275

(175)

20

(14)

totaal

1.370 (1.220)

100 (100)

Bron: EIM, 2008.

1

Dit aantal ligt lager dan het aantal ondernemingen dat bij het CRK als gouden zilversmidsbedrijf staat ingeschreven. Dit heeft te maken met het in dit onderzoek gehanteerde criterium dat de bedrijven meer dan 10% van de omzet uit gouden zilversmidsactiviteiten behalen. Daarnaast bleken diverse bedrijven inmiddels gestopt te zijn met gouden zilversmidsactiviteiten en/of geheel andere activiteiten uit te oefenen.

2

De typering is tot stand gekomen op basis van de omzetsamenstelling.


9

3.2

Activiteiten Vrijwel alle bedrijven ontwerpen zelf sieraden, vervaardigen sieraden en bewerken en repareren gouden en zilveren artikelen (zie tabel 2). tabel 2

verrichten van activiteiten, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

activiteit

gouden

repara-

overige

zilversmid

tiebedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven ontwerpen van sieraden

95

83

76

89

zilverwerk

24

11

3

17

vervaardigen van sieraden

95

89

77

90

23

7

1

15

veren artikelen

85

100

99

91

het verrichten van gietwerk

34

30

19

30

het verrichten van zetwerk

69

59

53

63

doorverkoop van juweliersartikelen

36

29

93

46

repareren van horloges

12

17

59

22

het verzorgen van cursussen

18

11

8

15

andere activiteiten

12

6

7

9

ontwerpen van gebruiksvoorwerpen, groot

vervaardigen van gebruiksvoorwerpen, groot zilverwerk bewerken en repareren van gouden en zil-

Bron: EIM, 2008.

3.3

Leeftijd van de ondernemingen De gemiddelde 'leeftijd' van de bedrijven bedraagt 17 jaar. De 'leeftijd' ligt daarmee 3 jaar hoger dan in 2003. De 'leeftijd' tussen de bedrijven loopt sterk uiteen. De 'gouden zilversmeden' zijn gemiddeld aanzienlijk jonger dan de bedrijven in het 'reparatiebedrijf' en in de 'overige bedrijven'. Meer dan de helft van de 'gouden zilversmeden' is jonger dan 10 jaar. Daartegenover is ongeveer 30% van de andere typen bedrijven meer dan 20 jaar geleden gestart (zie tabel 3).

10


tabel 3

leeftijdsverdeling van de ondernemingen, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

leeftijd

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven 0 t/m 5 jaar

33

27

16

29

6 t/m 10 jaar

21

14

19

19

11 t/m 20 jaar

26

25

38

27

21 t/m 40 jaar

19

27

15

20

1

7

12

5

100

100

100

100

gemiddeld startjaar

1993

1985

1983

1990

gemiddelde leeftijd

14

23

24

17

gemiddelde leeftijd onderzoek 2004

11

19

17

14

41 jaar en ouder totaal

Bron: EIM, 2008.

3.4

Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen De 'gouden zilversmid' en het 'reparatiebedrijf' zijn veelal door de huidige ondernemer zelf opgericht. Binnen de 'overige bedrijven' is een flink deel overgenomen, hetzij van familie, hetzij van de vroegere werkgever of een andere partij (zie tabel 4). tabel 4

wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

omschrijving

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven zelf opgericht

93

85

51

84

overgenomen van familie

3

10

13

6

overgenomen van vroegere werkgever

1

4

18

5

overgenomen van andere partij

3

1

18

5

100

100

100

100

totaal Bron: EIM, 2008.

3.5

Soort vestigingspunt Het 'reparatiebedrijf' is vaak in of bij het woonhuis werkzaam. De 'gouden zilversmid' is zowel vaak gevestigd in of bij het woonhuis als in een bedrijfspand.


11

De 'overige bedrijven' opereren voornamelijk vanuit een bedrijfspand (zie tabel 5). tabel 5

wijze van vestiging van het bedrijf, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

omschrijving

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven in een woonhuis

37

39

15

34

bij het woonhuis

22

27

12

22

in een bedrijfspand

41

34

73

44

Bron: EIM, 2008.

De 'gouden zilversmid' en het 'reparatiebedrijf' zijn veelal in een straat met overwegend woningen gevestigd. De 'overige bedrijven' zijn voornamelijk te vinden in een winkelgebied, wat samenhangt met het accent op de verkoop van juweliersartikelen (zie tabel 6). Deze bedrijven zijn meer afhankelijk van een spontane aanloop en dus van een locatie waar veel mensen lopen. tabel 6

vestigingspunt van het bedrijf, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

vestigingspunt

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven in een straat met overwegend woningen

52

73

8

50

in een winkelgebied op wijkniveau

18

4

21

15

in het belangrijkste winkelgebied van de plaats

22

17

71

29

op een bedrijven- of industrieterrein

3

0

0

2

anders

5

6

0

4

100

100

100

100


3.6

Werkgelegenheid Een groot deel van de branche bestaat uit kleinschalige bedrijven: in het 'gouden zilversmidsbedrijf' en het 'reparatiebedrijf' werken in meer dan 80% van de bedrijven hoogstens 2 werkzame personen. De 'overige bedrijven' werken overwegend grootschaliger (zie tabel 7).

12


tabel 7

bedrijfsomvang in aantallen werkzame personen, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

aantal werkzame personen

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven 1

61

62

19

53

2

22

30

18

23

3 tot en met 5

14

4

47

18

3

3

17

6

100

100

100

100

6 en meer


In de branche zijn in totaal ongeveer 3.000 personen werkzaam (zie tabel 8). Parttime arbeid komt regelmatig voor (46% van alle werkzame personen), waardoor het volume van de werkgelegenheid, gemeten in voltijdkrachten, uitkomt op een kleine 2.200 FTE. Van 2003 op 2007 is het aantal werkzame personen in de branche met 400 toegenomen. tabel 8

aantal werkzame personen (2003 en 2007) en verdeling naar fulltime- en parttimekrachten (2007); werkgelegenheid 2007 omgerekend naar volledige arbeidsjaren* bedrijfstype

type arbeidskrachten

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in aantallen werkzame personen fulltimers (32 uur of meer per week)

845

275

495

1.615

parttimers (12 t/m 31 uur per week)

395

140

475

1.010

parttimers (minder dan 12 uur per week)

240

45

70

355

totaal 2007**

1.480

460

1.040

2.980

totaal 2003

1.355

635

590

2.580

in volledige arbeidsjaren werkgelegenheid 2007

1.095

350

745

2.190

werkgelegenheid 2003

1.090

505

470

2.065

*

Alle aantallen afgerond op (veelvouden van) 5.

** Zie tabel 35 voor de verdeling van de werkgelegenheid naar regio. Bron: EIM, 2008.

Bijna zestig procent van de in de branche werkzame personen is vrouw. Tussen de typen bedrijven loopt de verdeling tussen mannelijke en vrouwelijke werkzame personen uiteen. Bij de 'overige bedrijven' ligt er een sterk accent op vrou-


13

wen, terwijl in het 'reparatiebedrijf' meer mannen werkzaam zijn. Qua leeftijdsverdeling ligt het accent op 35- tot 54-jarigen (zie tabel 9). tabel 9

aantal werkzame personen 2007 verdeeld naar geslacht en leeftijd bedrijfstype

type arbeidskrachten

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten aantal werkzame personen mannen

42

58

29

42

vrouwen

58

42

71

58

100

100

100

100

5

2

6

5

25 tot en met 34 jaar

24

15

10

19


30

25

20

26


25

24

30

26


14

31

33

22

2

3

1

2

100

100

100

100

totaal

jonger dan 25 jaar

65 jaar en ouder totaal Bron: EIM, 2008.

In tabel 10 is te zien dat bij vrijwel alle bedrijven in 2007 de werkgelegenheid gelijk is gebleven. tabel 10

ontwikkeling van de werkgelegenheid in de periode 2006-2007, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

de werkgelegenheid is ......

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven toegenomen

3

1

5

3

96

94

88

94

afgenomen

1

0

4

1

weet niet/wil niet zeggen/niet van toepassing

0

5

3

2

100

100

100

100

gelijk gebleven


Tabel 11 geeft een overzicht van de verdeling van de in de branche werkzame personen naar functie. De grootste groep wordt gevormd door de personen met de functie van goudsmid/ondernemer.

14


tabel 11

aantal werkzame personen 2007 verdeeld naar functie, in procenten van het aantal werkzame personen bedrijfstype

functie

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het totaal aantal werkzame personen goudsmid/ondernemer

59

66

26

49

zilversmid/ondernemer

4

1

3

3

productiemedewerker gouden zilversmeden

9

7

7

7

goudsmid

9

6

3

8

zilversmid

2

0

0

1

(aspirant-)juwelier

3

1

7

4

uurwerkhersteller

1

1

4

2

13

18

50

26

100

100

100

100

1.480

460

1.040

2.980

overige functies totaal totaal aantal werkzame personen Bron: EIM, 2008.

De branche 1 telt ongeveer 155 werknemers met een HBO-opleiding. Bij de 'gouden zilversmid' is het vooral een studie met kunst, terwijl bij de andere typen bedrijven een studie met techniek, gezondheidszorg of vakspecifieke invulling als richting is gevolgd (zie tabel 12).

1

Bedrijven met ten hoogste 5 werkzame personen.


15

tabel 12

aantal HBO-opgeleide werknemers; idem naar studierichting; exclusief de bedrijven met meer dan 5 werkzame personen bedrijfstype

functie

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in aantallen werkzame personen aantal werknemers met een HBO-opleiding

100

25

30

155

17

9

7

33

9

8

16

33

23

0

0

23

management

0

0

0

0

marketing/commercieel

5

3

0

8

juridisch

0

0

0

0

vakspecifiek

30

2

7

39

anders

16

3

0

19

waarvan met als studierichting: techniek gezondheidszorg kunst

Bron: EIM, 2008.

In- en uitstroom van personeel Ongeveer 90 bedrijven met ten hoogste 5 werkzame personen hebben in de periode september 2006-september 2007 nieuw personeel aangetrokken. De nieuwe medewerkers kwamen voornamelijk bij de 'overige bedrijven' binnen (zie tabel 13). In totaal traden er bij de bedrijven ruim 100 nieuwe medewerkers in dienst, waarvan de meesten als 'goudsmid' of in 'overige functies'. Van de nieuwe instroom is het grootste deel van buiten de branche afkomstig. Ongeveer 20 instromers waren schoolverlater (zie tabel 14). tabel 13

in- en uitstroom van personeel in de periode september 2006-september 2007, in procenten van het aantal bedrijven; exclusief de bedrijven met meer dan 5 werkzame personen bedrijfstype

bedrijven die ..........

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven nieuw personeel hebben aangenomen

4

0

24

7

personeel zagen vertrekken

5

3

20

7

Bron: EIM, 2008.

16


tabel 14

aantal nieuwe personeelsleden september 2006-september 2007; idem naar functie; idem naar arbeidsverleden; exclusief de bedrijven met meer dan 5 werkzame personen

functie productiemedewerker gouden zilversmeden

aantal

percentage 0

0

goudsmid

41

39

zilversmid

0

0

(aspirant-)juwelier

7

7

uurwerkhersteller

0

0

57

54

105

100

schoolverlater

19

18

al binnen de branche werkzaam

37

35

al buiten de branche werkzaam

42

40

7

7

105

100

overige functies totaal arbeidsverleden

onbekend totaal Bron: EIM, 2008.

Circa 90 bedrijven van de bedrijven met ten hoogste 5 werkzame personen hebben in de periode september 2006-september 2007 personeel zien vertrekken 1. In totaal betrof het 110 personen (zie tabel 15). De grootste groep personen is bij een ander gouden zilversmidsbedrijf gaan werken.

1

Exclusief de bedrijven met meer dan 5 werkzame personen.


17

tabel 15

aantal vertrokken personeelsleden september 2006-september 2007; idem naar functie; idem naar (arbeids)bestemming; exclusief de bedrijven met meer dan 5 werkzame personen

functie

aantal

percentage


17

15

goudsmid

33

30

zilversmid

0

0

(aspirant-)juwelier

9

8

uurwerkhersteller

0

0

51

47

110

100

47

43

4

4

buiten deze branche gaan werken

36

33

is gestopt met werken

16

14

7

6

110

100

overige functies totaal (arbeids)bestemming bij ander goud-/zilversmidsbedrijf gaan werken binnen de branche voor zichzelf begonnen

weet niet/onbekend totaal Bron: EIM, 2008.

D o o r s tr o m i ng i n f u n c t i e Binnen een kleine 20 bedrijven is personeel doorgestroomd naar een andere functie. Dit betrof de functies 'goudsmid' en een 'andere functie'. Vacatures Bij de bedrijven met 5 of minder personeelsleden bestaan er op dit moment zo'n 45 vacatures. In 60% van de gevallen gaat het om een uitbreiding; in de overige gevallen betreft het vervanging van het personeel. tabel 16

verdeling van bedrijven met en zonder vacatures, en vacatures naar functie; exclusief de bedrijven met meer dan 5 werkzame personen

omschrijving

aantal

geen vacatures

percentage

1.250

97

45

3

1.295

100


0

0

goudsmid

0

0

zilversmid

0

0

overige functies

45

100

totaal

45

100

wel vacatures totaal

Bron: EIM, 2004.

18


Stagiair(e)s Bij 8% van de bedrijven met ten hoogste 5 werkzame personen, was op 1 september 2007 een stagiair(e) actief. In totaal ging het bij deze bedrijven om 115 stagiair(e)s. Een kwart van de bedrijven heeft in het verleden wel eens een stagiair(e) in het bedrijf gehad. 13% van de bedrijven die op 1 september 2007 geen stagiair(e)s in dienst hadden, is van plan in de toekomst wel een stagiair(e) in huis te nemen. tabel 17

verdeling naar aanwezigheid van stagiair(e)s op 1 september 2007, naar aanwezigheid in het verleden en naar plannen om in de toekomst stagiair(e)s in dienst te nemen, in procenten van het aantal bedrijven; exclusief de bedrijven met meer dan 5 werkzame personen

omschrijving

aantal

geen stagiairs werkzaam in het bedrijf

percentage

1.195

92

100

8

1.295

100

in het verleden stagiairs in dienst gehad

300

25

in het verleden geen stagiairs in dienst gehad

870

73

25

2

1.195

100

van plan om in toekomst stagiairs in dienst te nemen

160

13

niet van plan om in toekomst stagiairs in dienst te

880

74

155

13

1.195

100

wel stagiairs werkzaam in het bedrijf totaal indien geen stagiairs in dienst:

onbekend totaal

nemen weet niet/wil niet zeggen totaal Bron: EIM, 2008.

3.7

Opleiding en geslacht van de ondernemer/bedrijfsleider In tabel 18 wordt een overzicht gegeven van de hoogst voltooide opleiding van de ondernemer. De meeste ondernemers hebben het niveau MBO (onder andere MEAO en MTS) als hoogst afgemaakte opleiding. 13% heeft een HBO-opleiding afgerond (HTS of anders). In 36% betrof de studierichting vakspecifiek, gevolgd door kunst (26%). 52% van de ondernemers in de branche is man en (dus) 48% vrouw. Tussen de typen bedrijven loopt deze verdeling sterk uiteen. Bij het 'gouden zilversmidsbedrijf' is 57% van de ondernemers vrouw, terwijl bij het 'reparatiebedrijf' het aandeel vrouwelijke ondernemers met 29% het laagst scoort.


19

tabel 18

hoogst voltooide opleiding van de ondernemer, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

opleiding

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal ondernemers lagere school, basisschool

2

0

0

1

LBO, LTS, MAVO, MULO, VMBO

4

14

12

8

MBO, MEAO, MTS

58

53

51

56

HAVO, VWO

19

21

22

20

HBO, HEAO, HTS

15

9

11

13

universiteit

1

1

4

1

anders/weet niet

1

2

0

1

100

100

100

100


In de verdeling van de tijd van de ondernemer komt de aard van de typering van de bedrijven duidelijk tot uiting. De ondernemer van het 'gouden zilversmidsbedrijf' is voor het grootste deel van de tijd bezig met productie. De ondernemer van het 'reparatiebedrijf' houdt zich voornamelijk bezig met reparatie, en de ondernemers van de 'overige bedrijven' besteden veel tijd aan verkoopactiviteiten (zie tabel 19). Gemiddeld besteedt de ondernemer 15% van de tijd aan administratie en overige activiteiten. tabel 19

bestede tijd in de onderneming van de ondernemers/bedrijfsleiders bedrijfstype

activiteit

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van de bestede tijd verkoop

19

12

52

22

reparatie

20

67

23

32

productie

46

11

8

31

administratie

8

7

9

8

overige werkzaamheden

7

3

8

7

100

100

100

100


3.8

Omzet Over 2006 bedroeg de brancheomzet circa € 174 miljoen; de omzet kwam daarmee op ongeveer hetzelfde niveau uit als in 2005. In tabel 20 komt het grootschaliger opereren van de 'overige bedrijven' tot uitdrukking: 80% van deze bedrijven realiseerde in 2006 een omzet van 100.000 euro of meer,

20


terwijl bij de 'gouden zilversmid' en het 'reparatiebedrijf' het merendeel een omzet van 50.000 euro of minder heeft behaald. De omzet in 2006 ten opzichte van 2005 is met ruim 10% toegenomen. Over het jaar 2007 is de branche eveneens optimistisch gestemd: naar schatting is de omzet met ongeveer 8,5% gestegen. Uit nadere analyse blijkt dat de bedrijven met een omzet van ten hoogste 25.000 euro vooral bestaan uit parttimers: twee derde van de werkzame personen bij de gouden zilversmeden en driekwart van de werkzame personen bij de reparateurs werkt parttime. tabel 20

omzetspreiding 2006; omzetten 2005, 2006 en verwachting voor 2007 (alles exclusief BTW) bedrijfstype

omzetklasse x 1.000 euro

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven minder dan 12,5

31

16

2

22

12,5 tot 25

12

11

0

9

25 tot 50

19

40

3

20

50 tot 75

9

13

4

9

75 tot 100

8

10

10

9

100 tot 125

3

1

3

3

125 tot 250

7

6

29

11

250 tot 375

6

2

18

8

375 tot 500

2

1

16

5

500 of meer

3

0*

15

4

100

100

100

100

totaal

in 1.000 euro gemiddelde omzet 2002 gemiddelde omzet 2006 doorsnee-omzet 2006

1

120 93

60

299

127

38

40

240

45

in miljoenen euro totale omzet 2002

146

totale omzet 2005 totale omzet 2006

2

totale omzet 2007 (verwachting)

68

17

73

158

75

17

82

174

82

18

89

189

* Minder dan 0,5%. Bron: EIM, 2008.

1

De doorsnee-waarde is het middelste getal in een reeks. Bijvoorbeeld: in de reeks van 15 getallen 1,2,2,2,3,3,4,4,4,5,6,6,6,7,8 vormt het zevende getal (de 4 dus) de doorsnee-waarde. In veel gevallen, waaronder de beschouwing van oppervlakten, geeft de doorsnee-waarde een beter beeld van 'wat te doen gebruikelijk is' dan het rekenkundige gemiddelde, dat sterk beïnvloed kan worden door uitschieters.

2

Zie tabel 35 voor de verdeling van de omzet naar regio.


21

tabel 21

ontwikkeling van de omzet in de periode 2005-2006, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

de omzet is ......

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal


46

39

78

50

gelijk gebleven

32

34

14

29

afgenomen

16

25

8

17

6

2

0

4

100

100

100

100

weet niet/wil niet zeggen/niet van toepassing totaal Bron: EIM, 2008.

tabel 22

ontwikkeling van de omzet in de periode 2006-2007, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

de omzet is ......

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal


48

48

56

49

gelijk gebleven

35

34

34

35

afgenomen

8

10

7

8

weet niet/wil niet zeggen/niet van toepassing

9

8

3

8

100

100

100

100


3.9

Omzetsamenstelling De accentverschillen in de omzetsamenstelling tussen de bedrijfstypen komen in tabel 23 (vanzelfsprekend) duidelijk tot uiting. De typologie is op de omzetsamenstelling gebaseerd.

22


tabel 23

gemiddelde omzetsamenstelling naar activiteiten, in procenten van de totaalomzet (gewogen met de omzet), gemiddelde omzetsamenstelling 2002 tussen haakjes ( ) bedrijfstype

activiteiten

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van de totaalomzet verkoop van zelf ontworpen en vervaardigde voorwerpen uurwerkreparatie

60 (63)

12 (12)

7 (11)

31 (36)

3 (3)

4 (3)

6 (6)

4 (4)

18 (12)

71 (74)

14 (15)

22 (24)

17 (19)

10 (9)

72 (60)

41 (31)

2 (3)

3 (2)

1 (8)

2 (5)

100

100

100

100

reparatie van andere voorwerpen dan uurwerken doorverkoop van niet-zelf vervaardigde edelmetalen artikelen overige omzet


tabel 24

gemiddelde omzetsamenstelling naar afnemers, in procenten van de totaalomzet (gewogen met de omzet), gemiddelde omzetsamenstelling 2002 tussen haakjes ( ) bedrijfstype

afnemers

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van de totaalomzet juweliers

20 (11)

44 (58)

1 (0*)

16 (16)

particulieren

74 (76)

49 (39)

98 (99)

80 (77)

groothandel

2 (4)

3 (1)

0* (0)

2 (2)

collega-gouden zilversmeden

2 (2)

2 (1)

0* (*)

1 (1)

nog andere opdrachtgevers

2 (7)

2 (1)

0* (1)

1 (4)

100

100

100

100

totaal * Minder dan 0,5%. Bron: EIM, 2008.

Particuliere consumenten vormen qua omzet de belangrijkste klanten. In tabel 24 is een duidelijk verschil te zien tussen het 'reparatiebedrijf' enerzijds, en de 'gouden zilversmid' en de 'overige bedrijven' anderzijds. Het 'reparatiebedrijf' werkt voor een belangrijk deel in opdracht van de juwelier. De 'overige bedrijven', waar de omzet voornamelijk bestaat uit detailhandelsverkopen, zijn vanzelfsprekend sterk gericht op de particuliere markt. Ook de 'gouden zilversmid' zet het merendeel van de omzet om bij particulieren.


23

Het overgrote deel van de reparaties van sieraden en gebruiksvoorwerpen wordt door de bedrijven zelf uitgevoerd: 87% van de omzet uit deze activiteit. Bij de omzet uit reparaties van uurwerken wordt een groter deel uitbesteed (zie tabel 25). Van de totale omzet komt bijna 5% voor rekening van uitbesteed werk. tabel 25

uitbesteding van werk, in procenten van de omzet reparaties sieraden en gebruiksvoorwerpen en reparaties uurwerken bedrijfstype

uitbesteden

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van omzet reparaties sieraden en gebruiksvoorwerpen zelf verrichte reparaties sieraden en ge-

94

90

63

87

6

10

37

13

100

100

100

100

18

71

14

22

bruiksvoorwerpen uitbestede reparaties totaal aandeel in totale omzet

in procenten van omzet reparaties uurwerken zelf verrichte reparaties uurwerken

52

71

54

56

uitbestede reparaties

48

29

46

44

100

100

100

100

3

4

6

4

totaal aandeel in totale omzet Bron: EIM, 2008.

3.10 Bedrijfsresultaat De gerealiseerde en verwachte ontwikkelingen van het bedrijfsresultaat liggen ongeveer in lijn met de ontwikkelingen van de omzet (zie de tabellen 26 en 28). Branchebreed is zo'n 80% procent van de ondernemers tevreden over het in 2006 behaalde bedrijfsresultaat. Het meest tevreden zijn de 'overige bedrijven' (zie tabel 27).

24


tabel 26

ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in de periode 2005-2006, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

het bedrijfsresultaat is ......

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal


44

47

74

50

gelijk gebleven

28

35

13

27

afgenomen

23

16

10

19

5

2

3

4

100

100

100

100

weet niet/wil niet zeggen/niet van toepassing totaal Bron: EIM, 2008.

tabel 27

tevredenheid over het bedrijfsresultaat van 2006, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

de ondernemer is ......

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van de totaalomzet zeer tevreden

21

22

33

23

tamelijk tevreden

54

64

53

56

tamelijk ontevreden

19

13

11

16

zeer ontevreden

2

1

3

2

weet niet/wil niet zeggen

4

0

0

3

100

100

100

100


tabel 28

ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in de periode 2006-2007, in procenten van het aantal bedrijven bedrijfstype

het bedrijfsresultaat is ......

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van de totaalomzet toegenomen

49

47

59

50

gelijk gebleven

33

37

30

34

afgenomen

13

11

8

11

5

5

3

5

100

100

100

100

weet niet/wil niet zeggen totaal Bron: EIM, 2008.


25

3.11 Gebruik van diensten van derden Vrijwel alle bedrijven (87%) hebben in het afgelopen jaar gebruik gemaakt van de diensten van een of meerdere personen of organisaties. Vooral de boekhouder/accountant wordt genoemd als een partij waarop een beroep is gedaan. Vrij hoog ook scoren 'collega-ondernemers', die door ruim een derde van de bedrijven worden genoemd. De 'bank' en de 'brancheorganisatie' worden ook vaak genoemd door de 'overige bedrijven' (zie tabel 29). tabel 29

personen en organisaties van wier diensten het afgelopen jaar gebruik is gemaakt; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype

omschrijving

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven accountant of boekhouder

75

80

86

78

belastingadviseur

17

12

4

14

Belastingdienst

11

11

4

10

bank

15

11

24

16

7

11

0

7

branche- of beroepsorganisatie

13

7

23

13

collega-ondernemer(s)

38

25

34

35

9

6

7

8

13

13

14

13

Kamer van Koophandel

anders niemand, geen instanties Bron: EIM, 2008.

3.12 Automatisering en website Nagenoeg alle bedrijven maken gebruik van een of meer automatiseringstoepassingen zoals genoemd in tabel 30. Vrijwel alle toepassingen scoren hoog, 'voorraadadministratie' en 'werkplanning' het minst.

26


tabel 30

automatiseringstoepassingen waar het bedrijf gebruik van maakt; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype

omschrijving

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven tekstverwerking

66

47

65

62

e-mail

80

65

81

77

internet

76

67

67

72

voorraadadministratie

30

24

64

34

boekhouding

66

61

70

66

werkplanning

12

7

9

11

elektronisch bankieren

83

80

87

83

6

8

3

6

geen van deze toepassingen Bron: EIM, 2008.

Ruim de helft van de bedrijven beschikt over een eigen website. Onder de 'gouden zilversmidsbedrijven' hebben ongeveer twee op de drie een eigen website. De website wordt vrijwel uitsluitend gebruikt voor het verstrekken van algemene informatie over het bedrijf (zie tabel 31). tabel 31

bezit en toepassingen van een website; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype

omschrijving

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven beschikt over een website

64

35

37

53

algemene informatie over het bedrijf

61

34

37

51

aanbiedingen voor consumenten

10

6

4

8

online catalogus met productaanbod en

20

10

16

17

12

8

9

11

2

3

1

2

beschikt over een website die biedt:

productinfo mogelijkheid tot bestellen van producten mogelijkheid voor het afrekenen van producten, bijvoorbeeld via een creditcard Bron: EIM, 2008.

Bijna 5% van de bedrijven werkt met CAD/CAM. Bijna al deze bedrijven maken gebruik van CAD-tekenen. Bijna twee derde maakt producten met behulp van CAM.


27

3.13 Code van de Goud- en zilversmid Voor de branche is door het Hoofdbedrijfschap Ambachten een Code ontwikkeld. Deze 'Code van de Goud- en zilversmid' bevat normen voor de uitoefening van het bedrijf, gebaseerd op relevante weten regelgeving en branchespecifieke richtlijnen. 43% van de bedrijven is in het bezit van deze Code, 6% bezit de Code niet, maar kent hem wel, 51% bezit de Code niet en kent hem ook niet. De Code is onder de 'gouden zilversmeden' wijder verspreid dan onder de overige typen bedrijven. Van degenen die de Code bezitten gebruikt de meerderheid hem niet. Het meest wordt de Code gebruikt als naslagwerk of als checklist (zie tabel 32). tabel 32

bezit en gebruik van de Code van de Goud- en zilversmid; bij het gebruik: meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype

omschrijving

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven is in het bezit van de code

51

32

26

43

5

7

11

6

44

61

63

51

100

100

100

100

14

7

4

11

als checklist

8

8

5

7

als plan van aanpak

4

3

0

3

nog anders

3

1

0

2

29

20

20

26

bezit de code niet, maar kent hem wel bezit de code niet, en kent hem ook niet totaal gebruikt de code: als naslagwerk

niet Bron: EIM, 2008.

3.14 Verkoopbevorderende activiteiten De 'overige bedrijven' zijn actiever in hun verkoopbevordering dan de andere typen bedrijven. Er wordt vooral veel geadverteerd in huis-aan-huisbladen en er worden verenigingen en evenementen gesponsord. De 'gouden zilversmid' maakt naar verhouding veel gebruik van de website als middel van verkoopbevordering (zie tabel 33).

28


tabel 33

verkoopbevorderende activiteiten die in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype

omschrijving

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven adverteren in huis-aan-huisbladen

30

31

77

38

het plaatsen van advertenties in dagbladen

14

10

35

17

adverteren in de Gouden Gids

32

24

38

31

het huis-aan-huis verspreiden van folders

15

13

35

18

het uitvoeren van gerichte mailings per post

20

13

20

19

sponsoren van verenigingen of evenementen

29

23

56

32

het opbellen van potentiële klanten

13

10

6

11

het bezoeken van potentiële klanten

15

15

2

13

verkoopbevordering via een website

37

13

23

29

verkoopbevordering via e-mail

15

4

3

11

Bron: EIM, 2008.

3.15 Problemen Evenals in 2004 zijn er twee problemen in de bedrijfsvoering die branchebreed wat meer naar voren springen, namelijk het omzetniveau en de administratieve lasten. Op andere gebieden worden nauwelijks problemen ervaren (zie tabel 34). Alleen de (grotere) 'overige bedrijven' ondervinden vaker problemen bij het aantrekken van vakbekwaam personeel. tabel 34

mate waarin een aantal aspecten van de bedrijfsvoering als een probleem wordt ervaren; tussen haakjes ( ) de uitkomsten van het onderzoek van 2004, voor zover de onderwerpen overeenkomen* bedrijfstype

aspect en mate van probleem

gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

in procenten van het aantal bedrijven omzetniveau geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

61 26 12 1

76 14 8 2

65 30 5 0

65 (56) 24 (25) 10 (16) 1 (2)

concurrentie geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

75 16 8 1

87 7 5 1

63 28 9 0

76 (85) 16 (12) 7 (2) 1 (1)


29

bedrijfstype gouden

reparatie-

overige

zilversmid

bedrijf

bedrijven

totaal

loonkosten geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

47 6 5 42

53 3 5 39

45 30 4 21

48 (44) 9 (9) 5 (11) 38 (36)

aantrekken van bekwaam personeel geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

35 4 5 56

33 6 4 57

40 8 25 27

36 (33) 5 (5) 8 (5) 51 (57)

verkrijgen van financiering geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

62 5 10 23

76 2 5 17

74 9 1 16

67 (62) 5 (6) 8 (6) 20 (26)

milieueisen geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

81 7 2 10

82 6 4 8

86 1 3 10

82 (84) 6 (6) 2 (2) 10 (8)

arbo-eisen geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

54 6 0 40

62 2 3 33

60 9 8 23

57 (59) 5 (8) 2 (4) 36 (29)

administratieve lasten geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

64 25 9 2

79 14 6 1

50 37 13 0

65 (61) 24 (21) 9 (16) 2 (1)

de open Europese markt geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen

83 7 3 6 1

88 4 0 8 0

69 13 0 10 8

82 7 2 7 2

bedrijfsopvolging geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

63 1 3 33

68 0 1 31

26 17 11 46

58 (44) 3 (4) 4 (3) 35 (47)

de snelle ontwikkeling op computergebied geen probleem klein probleem groot probleem niet van toepassing

78 14 3 5

78 14 1 7

63 26 3 8

76 16 2 6

aspect en mate van probleem

Bron: EIM, 2008.

3.16 Analyses naar regio De SVGB heeft EIM verzocht om een aantal kernvariabelen vanuit regionaal gezichtspunt te analyseren. De resultaten daarvan worden weergegeven in tabel 35 en behoeven nog de volgende kanttekeningen: − de SVGB hanteert de CWI-districten, te weten: − Noord, bestaande uit Groningen, Friesland en Drenthe; − Oost, bestaande uit Overijssel en Gelderland;

30


− Middenwest, bestaande uit Flevoland, Utrecht en een deel van ZuidHolland; − Noordwest, bestaande uit Noord-Holland; − Zuidwest, bestaande uit een deel van Zuid-Holland, Zeeland en het westelijke deel van Noord-Brabant; − Zuidoost, bestaande uit midden- en oost-Noord-Brabant en Limburg; − in dit onderzoek is de helft (van het aantal ondernemingen, de werkgelegenheid, et cetera) van Zuid-Holland toegerekend aan de regio Middenwest, en de andere helft aan de regio Zuidwest; − zo is ook een derde deel van Noord-Brabant toegerekend aan de regio Zuidwest en twee derde deel aan de regio Zuidoost.


31

tabel 35

resultaten van de analyses naar regio

omschrijving aantal ondernemingen 2007

omzet 2006 (in mln. euro's excl. BTW)

aantal werkzame personen (sept. '07)

Noord 1

Oost 2

Middenwest 3

Noordwest 4

Zuidwest 5

Zuidoost 6

Nederland

110

205

295

280

260

220

1.370

13

29

36

40

36

20

174

225

515

630

630

575

405

2.980

Bron: EIM, 2008.

1

Groningen + Friesland + Drenthe

2

Overijssel + Gelderland

3

Flevoland + Utrecht + de helft van Zuid-Holland

4

Noord-Holland

5

Zeeland + de helft van Zuid-Holland + een derde deel van Noord-Brabant

6

Limburg + twee derde deel van Noord-Brabant

32


Structuuronderzoek goud- en zilversmidsbedrijven 2008

Recommend Documents