Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijk vervaardigers van schoenen en tassen 2011
januari 2011 In opdracht van: Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) In samenwerking met: FeetBag Uitgevoerd door: EIM drs. D. Snel HBA-publicatiereeksnr.: 474 ISBN: 978-90-5774-197-5 Prijs: € 10,00 excl. verzendkosten
Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) Postbus 895 2700 AW Zoetermeer Tel.: 079 3161111 E-mail:
[email protected] Internet: www.hba.nl FeetBag Sweelincklaan 16 5283 HR Boxtel Tel.: 073 6121958 E-mail:
[email protected] Internet: www.feetbag.info EIM Postbus 7001 2701 AA Zoetermeer Tel.: 079 3413634 E-mail:
[email protected] Internet: www.eim.nl
Copyright © 2011 HBA Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder de schriftelijke toestemming van de uitgever, het Hoofdbedrijfschap Ambachten.
Inhoudsopgave
1
Inleiding
5
2
Van de brancheorganisatie
7
3
De branche in cijfers
9
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15
Aantal ondernemingen en verdeling naar bedrijfstype Activiteiten die door de bedrijven worden uitgevoerd Leeftijd van de ondernemingen Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen Soort vestigingspunt Huisvestingsfaciliteiten Werkgelegenheid Opleiding van de ondernemer Omzet Omzetsamenstelling Bedrijfsresultaat Gebruik van diensten van derden Automatisering en website Verkoopbevorderende activiteiten Problemen
9 9 11 11 11 12 13 14 16 16 18 20 20 21 22
4
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
1
Inleiding
Dit rapport beschrijft de resultaten van het structuuronderzoek onder ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen dat door EIM is uitgevoerd in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Ambachten en het kenniscentrum SVGB. Aan de uitvoering van het onderzoek is medewerking verleend door de brancheorganisatie FeetBag. De uitkomsten van het onderzoek zijn gebaseerd op de antwoorden van ondernemers waarvan de onderneming bij de afdeling Registratie en Heffing van het HBA staat ingeschreven onder de rubriek 'lederwarenambacht'. Daarnaast is gebruikgemaakt van aanvullend adressenmateriaal uit diverse bronnen. In dit rapport zijn de gegevens van 65 geënquêteerde bedrijven verwerkt. De ondernemers zijn in het najaar van 2010 telefonisch benaderd, nadat hun een schriftelijke vooraankondiging was toegestuurd. Van de ondernemers waarmee het mogelijk was om binnen de veldwerkperiode contact te hebben, was 82% bereid om aan het onderzoek mee te werken.
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
5
6
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
2
Van de brancheorganisatie Nieuwe bra ncheorganisatie In 2005 is FeetBag, de Nederlandse vakvereniging voor makers en ontwerpers van schoenen en tassen, opgericht. De vereniging zet zich in voor het behoud van het lederambacht in Nederland en stimuleert de hedendaagse ontwikkelingen op dit vakgebied. Er wordt samengewerkt met onder andere overheden, onderwijsinstellingen en aanverwante brancheverenigingen. FeetBag faciliteert landelijke netwerkbijeenkomsten om zakelijke en sociale contacten tussen haar leden te bevorderen. Tevens worden er lezingen, workshops en excursies georganiseerd waarin kennisuitwisseling centraal staat. FeetBag biedt haar leden exposure door deelname aan beurzen en exposities. De vereniging heeft momenteel 156 leden, een aantal dat gestaag groeit. O p l ei d i n g Het kenniscentrum SVGB in Nieuwegein verzorgde tot 2010 de opleiding tot Ambachtelijk schoenmaker en tassenmaker. De opleiding mocht zich in een toenemende belangstelling verheugen met een verdubbeling van het aantal leerlingen in 2008. De SVGB heeft het initiatief genomen voor het opzetten van een opleiding 'Creatief Vakman' waar leerlingen worden opgeleid tot vakman en ondernemer zodat zij zowel in de industrie als in ondernemersland hun weg kunnen vinden. FeetBag, als vereniging van maatschoenmakers en tassenmakers, ondersteunt deze opleiding. De opleiding Creatief Vakman omvat ook andere creatief-technische beroepen als glazenier, keramist, ambachtelijk meubelmaker, hoedenmaker en goud- en zilversmid. Deze opleidingen zijn verspreid over een drietal locaties in het land. De opleiding Creatief Vakman met uitstroom als leerbewerker is in september 2010 van start gegaan bij SintLucas in Boxtel. Hier wordt ook de deeltijdcursus Ambachtelijk Tassen Maken gegeven (twee groepen). In Arnhem is bij het LeerLokaaL een particuliere opleiding Tassen maken van start gegaan. Deze opleiding is onlangs erkend als kort beroepsonderwijs en voldoet aan alle voorwaarden om in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs (CRKBO) te worden opgenomen. Deze registratie geeft aan dat de activiteiten met betrekking tot de opleiding en de cursussen van het LeerLokaaL erkend zijn volgens de Europese BTW-richtlijn. Om de jeugd meer te interesseren voor het ambacht is binnen FeetBag een opleidingscommissie opgericht, die als taak had gastlessen op basisscholen en VMBO's te verzorgen. Met de komst van de MBO-opleiding in Boxtel bezint FeetBag zich op deze taak. Samenwerking Sinds 2007 is FeetBag door het Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) erkend als branchevertegenwoordiger voor het lederwarenambacht. In dit kader wordt actief samengewerkt met de brancheverenigingen Nederlandse Hoeden Vereniging (NHV) en de Branchevereniging van Kleermakers en Modevakscholen (BVK). In 2007 hebben deze verenigingen gezamenlijk de vakbeurs 'Mode van Top tot
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
7
Teen' georganiseerd. 1 Besloten is om de activiteiten van de verenigingen voor elkaars leden open te stellen en om door te gaan met het gezamenlijk organiseren van activiteiten. Daarnaast wordt er gewerkt aan een gezamenlijke website. In 2011 is het plan om tijdens de Arnhemse Mode Biënnale op een originele manier aan een groot publiek aandacht te vragen voor de nieuwe website van Mode van Top tot Teen. In 2013 zal er weer een grote Mode van Top tot Teen manifestatie worden georganiseerd. A c t i vi t ei t en In 2007, 2008, 2009 en 2010 heeft FeetBag de Materialenbeurs georganiseerd. Een beurs waar leer- en fourniturenhandels hun producten voor een kleine prijs kunnen aanbieden. Dit voor de startende schoen- en/of tassenmaker die moeilijk de weg weet naar de juiste leveranciers. Er kan in kleine hoeveelheden worden gekocht. Tevens worden er vakgerichte workshops gehouden. De dag is een podium voor netwerkers. De beurs wordt steeds groter en professioneler. Toekomst FeetBag heeft in 2008 een onderzoek laten doen naar wensen/aandachts-punten bij onze leden. Knelpunten zoals: - waar vind ik de juiste leveranciers - waar zet ik mijn producten af, probeert het bestuur met allerlei initiatieven op te lossen. Zo heeft FeetBag deelgenomen aan de Designbeurs Meesterlijk in Eindhoven tijdens de Dutch Design Week 2010. Andere mogelijkheden om onze leden exposure te geven, worden onderzocht. Om tegemoet te komen aan de wens om in kleine hoeveelheden materiaal te kunnen kopen, wordt een gezamenlijke inkoop van leden gestimuleerd. Er is een begin van contact met onze collega’s in België. Alles overziend ligt er een uitdagende wereld voor ons om het ambacht van schoenen- en tassenmaker verder uit te bouwen. Daarbij kunnen wij niet zonder de inzet van de leden van FeetBag en alle beroepsbeoefenaren binnen het lederwarenambacht. Januari 2011 FeetBag
1
8
www.modevantoptotteen.nl
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
3
De branche in cijfers
3.1
Aantal ondernemingen en verdeling naar bedrijfstype Nederland telt circa 175 ondernemingen waarin bedrijfsmatig 1 schoenen en/of tassen worden ontworpen en/of ambachtelijk worden vervaardigd (zie tabel 1). De ondernemingen zijn verdeeld over twee bedrijfstypen: − De voornamelijk ambachtelijke ontwerpers en vervaardigers van schoenen en tassen: meer dan 50% van de omzet komt voort uit de verkoop van zelfvervaardigde artikelen en reparatie. − De overige bedrijven: in deze bedrijven worden weliswaar schoenen en tassen ontworpen en vervaardigd, maar minder dan 50% van de omzet komt voort uit de verkoop van zelfvervaardigde artikelen en reparatie. De bedrijven vormen een tamelijk heterogene groep, waarbij sterke accenten kunnen liggen op doorverkoop van niet-zelfvervaardigde artikelen, op het geven van cursussen of op nog andere activiteiten. Tabel 1
Verdeling van de ondernemingen naar bedrijfstype
aantal onderbedrijfstype*
nemingen
percentage
sterk ambachtelijke ontwerpers en vervaardigers van schoenen en tassen overige bedrijven totaal *
135
70
40
30
175
100
De bedrijfstypen zullen in de navolgende tabellen worden aangeduid met 'ambachtelijk' en 'overig'.
Bron: EIM, 2011.
3.2
Activiteiten die door de bedrijven worden uitgevoerd Het ontwerpen van tassen en het vervaardigen daarvan zijn activiteiten die door ruim twee derde van de bedrijven wordt uitgevoerd. Reparatie van schoenen en/of tassen vindt bij ongeveer een derde plaats. Iets minder dan de helft van de bedrijven vervaardigt schoenen. Een belangrijk deel van de bedrijven voert nog andere activiteiten uit, zoals het ontwerpen en vervaardigen van kleine lederwaren (riemen) en het ontwerpen en verkopen van hoeden (zie tabel 2).
1
Het ontwerpen en vervaardigen van schoenen en tassen vindt daarnaast ook in de hobbysfeer plaats.
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
9
Tabel 2
Activiteiten die door de bedrijven worden uitgevoerd bedrijfstype
activiteit
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal ondernemingen ontwerpen van schoenen
42
55
45
vervaardigen van schoenen
36
48
38
ontwerpen van tassen
73
58
69
vervaardigen van tassen
69
45
64
repareren van schoenen en/of tassen
34
25
32
nen en/of tassen
7
28
12
verkoop van materialen
3
10
5
geven van cursussen en workshops
14
5
12
nog andere activiteiten
21
50
28
doorverkoop van niet-zelfvervaardigde schoe-
Bron: EIM, 2011.
Het zal niet verbazen dat bij een overgrote meerderheid van de ambachtelijke bedrijven de vervaardiging van schoenen en tassen uitsluitend of overwegend op ambachtelijke wijze plaatsvindt. Fabrieksmatige productie komt, naast ambachtelijke vervaardiging, voor bij enkele van de 'overige bedrijven' (zie tabel 3). Tabel 3
Wijze waarop de vervaardiging van schoenen en tassen plaatsvindt bedrijfstype
wijze van vervaardigen
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal ondernemingen waarin schoenen en/of tassen worden vervaardigd uitsluitend of overwegend handmatig uitsluitend of overwegend fabrieksmatig
99
95
98
1
0
1
0
5
1
100
100
100
in ongeveer gelijke mate handmatig en fabrieksmatig totaal Bron: EIM, 2011.
10
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
3.3
Leeftijd van de ondernemingen Veel bedrijven zijn recent gestart: maar liefst driekwart van de bedrijven bestaat korter dan 6 jaar, ruim 40% is zelfs in de laatste 2 jaar opgericht. De gemiddelde 'leeftijd' van de bedrijven bedraagt 8 jaar. De ambachtelijke bedrijven bestaan gemiddeld genomen al aanzienlijk langer dan de overige bedrijven (zie tabel 4). Tabel 4
Leeftijdsverdeling van de ondernemingen bedrijfstype
omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven 1 tot 2 jaar
41
40
41
3 t/m 5 jaar
30
38
32
6 t/m 15 jaar
14
17
15
16 jaar en ouder
15
5
12
100
100
100
totaal
jaartal gemiddeld startjaar
2000
gemiddelde leeftijd
10
2006 4
2002 8
Bron: EIM, 2011.
3.4
Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen Negen van de tien bedrijven zijn door de huidige ondernemer zelf opgericht. De rest is overgenomen van familie of van een andere partij (zie tabel 5). Tabel 5
Wijze waarop de onderneming in eigendom is verkregen bedrijfstype
omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven zelf opgericht
87
100
90
overgenomen van familie
10
0
8
3
0
2
100
100
100
overgenomen van andere partij totaal Bron: EIM, 2011.
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
11
3.5
Soort vestigingspunt Ongeveer driekwart van de bedrijven is gevestigd in een straat met overwegend woningen. Vaker dan de ambachtelijke bedrijven zijn de 'overige bedrijven' gevestigd in een winkelgebied op wijkniveau of in het belangrijkste winkelgebied van de plaats (zie tabel 6). Tabel 6
Wijze waarop de onderneming gevestigd is bedrijfstype
vestigingspunt
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven in een straat met overwegend woningen
73
68
72
in een winkelgebied op wijkniveau
14
17
15
0
5
1
10
5
9
3
5
3
100
100
100
in het belangrijkste winkelgebied van de plaats op een bedrijven- of industrieterrein op een andere locatie totaal Bron: EIM, 2011.
3.6
Huisvestingsfaciliteiten Driekwart van de bedrijven beschikt over een atelier. Een kwart van de bedrijven heeft een winkelruimte of galerie. Eveneens een kwart heeft de beschikking over nog een andere ruimte, zoals opslagruimte of kantoorruimte. Ruim een op de vijf bedrijven werkt 'thuis' (zie tabel 7). Tabel 7
Huisvestingsfaciliteiten waarover het bedrijf beschikt (meerdere antwoorden mogelijk) bedrijfstype
omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven atelier
74
80
75
winkelruimte of galerie
25
25
25
nog andere ruimte, zoals opslag of kantoor
24
30
25
geen bijzondere ruimte, werkt thuis
23
20
22
Bron: EIM, 2011.
12
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
3.7
Werkgelegenheid Qua werkgelegenheid zijn de bedrijven zeer kleinschalig. Slechts enkele van de aan het onderzoek deelnemende bedrijven telt 3 of meer werkzame personen (zie tabel 8). Tabel 8
Bedrijfsomvang in aantal werkzame personen bedrijfstype
aantal werkzame personen
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven 1
77
90
80
2
21
0
16
2
10
4
100
100
100
3 en meer totaal Bron: EIM, 2011.
In de bedrijven zijn in totaal ongeveer 250 personen werkzaam (zie tabel 9). Hiervan zijn er circa 230 direct betrokken bij het ontwerpen en/of vervaardigen van schoenen en tassen. Parttime arbeid komt veel voor, waardoor het volume van de werkgelegenheid, gemeten in voltijdkrachten, uitkomt op circa 180. Voor de periode juni 2010 - december 2010 wordt nauwelijks verandering van de werkgelegenheid voorzien. Tabel 9
Aantal werkzame personen 2010 en verdeling naar fulltime en parttime krachten; werkgelegenheid 2010 omgerekend naar volledige arbeidsjaren* bedrijfstype
aantal werkzame personen
ambachtelijk
overig
totaal
in aantallen werkzame personen fulltimers (32 uur of meer per week)
95
40
135
parttimers (12 t/m 31 uur per week)
55
15
70
parttimers (minder dan 12 uur per week)
35
10
45
185
65
250
170
60
230
totaal 2010 waarvan direct betrokken bij het ontwerpen/vervaardigen van tassen en schoenen
in volledige arbeidsjaren werkgelegenheid 2010
130
50
180
* Alle aantallen afgerond op veelvouden van 5. Bron: EIM, 2011.
Twee derde van de in de branche werkzame personen is vrouw. Bijna twee derde is tussen de 25 en 45 jaar oud (zie tabel 10).
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
13
Tabel 10
Aantal werkzame personen 2010 verdeeld naar geslacht en leeftijd* bedrijfstype
omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in aantallen werkzame personen vrouwen
130
35
165
mannen
55
30
85
185
65
250
t/m 24 jaar
10
5
15
25 t/m 34 jaar
45
25
70
35 t/m 44 jaar
75
10
85
45 t/m 54 jaar
25
5
30
55 t/m 64 jaar
30
0
30
0
0
0
185
65
250
totaal leeftijd:
65 jaar en ouder totaal * Alle aantallen afgerond op veelvouden van 5. Bron: EIM, 2011.
Tabel 11
Aantal werkzame personen 2010 verdeeld naar functie in het bedrijf
bedrijfstype omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in aantallen werkzame personen ambachtelijk schoenmaker
30
25
55
tassenmaker
55
0
55
ondernemer/manager
65
35
100
andere functie
35
5
40
185
65
250
totaal * Alle aantallen afgerond op veelvouden van 5. Bron: EIM, 2011.
Ongeveer 20 bedrijven hebben stagiairs in het bedrijf werkzaam.
14
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
3.8
Opleiding van de ondernemer De branche telt opvallend veel hoogopgeleide ondernemers: twee derde heeft een HBO- of universitaire opleiding afgerond (zie tabel 12). Tabel 12
Hoogst voltooide algemene opleiding van de ondernemer bedrijfstype
opleiding
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal ondernemers lager beroepsonderwijs (LBO), LTS, MAVO,
0
5
1
middelbaar beroepsonderwijs (MBO), MTS
20
5
17
HAVO, VWO
18
20
18
hoger beroepsonderwijs (HBO), HTS
49
65
53
universiteit, TH
13
5
11
100
100
100
MULO, VMBO
totaal Bron: EIM, 2011.
Ruim negen van de tien ondernemers hebben een of meer vakopleidingen gevolgd. Van de genoemde opleidingen scoren de SVGB-opleidingen het hoogst, gevolgd door de Kunstacademie, richting 3-D design (zie tabel 13). Tabel 13
Voltooide vakopleiding(en) van de ondernemer (meerdere antwoorden mogelijk) bedrijfstype
omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal ondernemers heeft geen vakopleiding afgerond
4
10
6
96
90
94
100
100
100
Kunstacademie, richting mode
10
5
9
Kunstacademie, richting 3-D design
19
61
28
een andere richting op de Kunstacademie
16
20
17
4
0
3
opleiding tot tassenmaker bij de SVGB
42
35
41
opleiding tot schoenmaker bij de SVGB
27
43
30
een andere vakopleiding
24
42
28
heeft wel vakopleiding(en) afgerond totaal gevolgde vakopleiding
MBO-mode- of maatkledingopleiding
Bron: EIM, 2011.
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
15
3.9
Omzet De ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen realiseren gezamenlijk een omzet van ruim 6 miljoen euro exclusief BTW. Vooral de ambachtelijke bedrijven zijn overwegend zeer kleinschalig: 75% van deze bedrijven realiseerde in 2009 een omzet van nog geen 25.000 euro (zie tabel 14). Tabel 14
Omzetspreiding; in procenten van het aantal bedrijven; totaalomzet 2009 en verwachting voor 2010 bedrijfstype
omzetklasse x 1.000 euro
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven minder dan 5
57
27
50
5 tot 25
18
29
20
25 tot 50
7
19
10
50 tot 100
9
15
10
100 en meer
9
10
10
100
100
100
totaal
in euro's gemiddelde omzet 2009 doorsnee-omzet 2009*
36.000
35.000
35.000
3.000
12.500
5.000
in miljoenen euro's omzet 2009
4,9
1,4
6,3
* De doorsneewaarde is het middelste getal in een reeks. Bijvoorbeeld: in de reeks van 15 getallen 1,2,2,2,3,3,4,4,4,5,6,6,6,7,8 vormt het achtste getal (de 4 dus) de doorsneewaarde. In veel gevallen, waaronder de beschouwing van omzetten, geeft de doorsneewaarde een beter beeld van 'wat te doen gebruikelijk is' dan het rekenkundige gemiddelde, dat sterk beïnvloed kan worden door uitschieters. Bron: EIM, 2011.
Tabel 15
Ontwikkeling van de omzet 2009 t.o.v. 2008 bedrijfstype
de omzet is:
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven toegenomen
35
79
46
gelijk gebleven
43
0
33
afgenomen
22
21
21
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2011.
16
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
Tabel 16
Verwachte ontwikkeling van de omzet 2010 t.o.v. 2009 bedrijfstype
de omzet zal:
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven toenemen
36
94
51
gelijk blijven
48
6
37
afnemen
16
0
12
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2011.
3.10 Omzetsamenstelling Twee derde van de brancheomzet komt voort uit de verkoop van zelfvervaardigde schoenen en tassen. Ook de reparatie van schoenen en tassen draagt flink bij aan de omzet. De twee bedrijfstypen verschillen aanzienlijk qua gemiddelde omzetsamenstelling (zie tabel 17). Tabel 17
Gemiddelde omzetsamenstelling naar activiteiten bedrijfstype
activiteit
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van de totaalomzet verkoop van zelfvervaardigde schoenen en tassen voor dagelijks gebruik
68
26
61
6
1
5
2
1
2
13
4
12
schoenen en tassen
7
34
11
geven van cursussen en/of workshops
2
0
2
overige verkopen
1
1
1
overige activiteiten
1
33
6
100
100
100
verkoop van zelfvervaardigde schoenen en tassen voor feesten/bruiloften verkoop van zelfvervaardigde schoenen en tassen voor theater reparatie van schoenen en tassen doorverkoop van niet-zelfvervaardigde
totaal Bron: EIM, 2011.
Winkels en galeries vormen de belangrijkste klantengroep voor de branche. Ook particuliere consumenten zijn echter belangrijke afnemers (zie tabel 18).
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
17
Tabel 18
Gemiddelde omzetsamenstelling naar klantengroepen bedrijfstype
klantensoort
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van de totaalomzet particuliere consumenten
40
26
36
winkels en galeries
42
41
42
4
5
4
12
0
9
ontwerpers
1
11
4
overige klanten
1
17
5
100
100
100
modeontwerpers theaters collega-tassen- en schoenenvervaardigers en -
totaal Bron: EIM, 2011.
3.11 Bedrijfsresultaat Ongeveer 40% van de ondernemers is voor het levensonderhoud in belangrijke mate of geheel afhankelijk van de inkomsten uit het bedrijf (zie tabel 19). Tabel 19
Mate waarin de ondernemer afhankelijk is van de inkomsten uit het bedrijf bedrijfstype
mate van afhankelijkheid
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven geheel
27
29
27
in belangrijke mate
14
5
12
in enige mate
27
51
33
geheel niet
32
15
28
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2011.
Bij meer dan 40% van de bedrijven is het bedrijfsresultaat in 2009 toegenomen (zie tabel 20). 70% van de ondernemers is tamelijk tot zeer tevreden over het in 2009 gerealiseerde bedrijfsresultaat (zie tabel 21). Ruim de helft van de bedrijven voorziet voor 2010 een toename van het bedrijfsresultaat (zie tabel 22).
18
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
Tabel 20
Ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in de periode 2008-2009 bedrijfstype
het bedrijfsresultaat is:
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven toegenomen
38
76
46
gelijk gebleven
44
0
35
afgenomen
18
24
19
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2011.
Tabel 21
Mate van tevredenheid over het bedrijfsresultaat in 2009 bedrijfstype
over het bedrijfsresultaat 2009 is de ondernemer:
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven zeer tevreden
8
24
12
tamelijk tevreden
61
48
58
tamelijk ontevreden
28
20
26
3
8
4
100
100
100
zeer ontevreden totaal Bron: EIM, 2011.
Tabel 22
Verwachte ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in 2010 t.o.v. 2009 bedrijfstype
het bedrijfsresultaat zal:
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven toenemen
36
100
52
gelijk blijven
49
0
37
afnemen
15
0
11
100
100
100
totaal Bron: EIM, 2011.
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
19
3.12 Gebruik van diensten van derden Een overgrote meerderheid van de bedrijven heeft in het afgelopen jaar gebruikgemaakt van de diensten van een of meerdere personen of organisaties. Vooral de boekhouder/accountant, collega-ondernemers en de Kamer van Koophandel worden genoemd als partijen waarop een beroep is gedaan (zie tabel 23). Tabel 23
Personen en organisaties van wier diensten het afgelopen jaar gebruik is gemaakt; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype
omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven accountant of boekhouder
68
38
61
belastingadviseur
14
13
14
Belastingdienst
24
13
21
bank
10
38
17
Kamer van Koophandel
38
60
43
branche- of beroepsorganisatie
24
27
24
collega-ondernemer(s)
52
73
57
anders
13
20
15
7
8
7
niemand, geen instanties Bron: EIM, 2011.
3.13 Automatisering en website Nagenoeg alle bedrijven maken gebruik van een of meer automatiseringstoepassingen zoals genoemd in tabel 24. Alle toepassingen scoren ruim boven de 50%, behalve 'werkplanning'. Tabel 24
Automatiseringstoepassingen waar het bedrijf gebruik van maakt; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype
omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven tekstverwerking
69
93
74
e-mail
84
100
88
internet
83
100
87
administratie
64
83
68
werkplanning
13
38
19
elektronisch bankieren
80
100
85
9
0
7
geen van deze toepassingen Bron: EIM, 2011.
20
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
Zo'n 70% van de bedrijven beschikt over een eigen website. De website biedt bijna altijd algemene informatie over het bedrijf en vaak ook productinformatie en bestelmogelijkheden (zie tabel 25). Tabel 25
Bezit en toepassingen van een website; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype
omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven beschikt over een website
65
75
67
- algemene informatie over het bedrijf
56
75
60
- aanbiedingen voor consumenten
12
20
14
34
38
34
21
27
22
6
14
8
beschikt over een website die biedt:
- online catalogus met productaanbod en productinfo - mogelijkheid tot bestellen van producten - mogelijkheid voor het afrekenen van producten, bijvoorbeeld via een creditcard Bron: EIM, 2011.
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
21
3.14 Verkoopbevorderende activiteiten 80% van alle bedrijven heeft in het afgelopen jaar een of meer verkoopbevorderende activiteiten ondernomen. Daarbij werd 'netwerken in de privé- of werkomgeving' het meest genoemd (zie tabel 26). Tabel 26
Verkoopbevorderende activiteiten die in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd; meerdere antwoorden mogelijk bedrijfstype
omschrijving
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven adverteren in huis-aan-huisbladen
10
0
7
het plaatsen van advertenties in dagbladen
1
0
1
het plaatsen van advertenties in modebladen
9
5
8
11
0
9
2
13
4
20
20
20
4
25
9
het opbellen van potentiële klanten
10
40
17
het bezoeken van potentiële klanten
23
45
28
verkoopbevordering via een website
32
27
31
verkoopbevordering via e-mail
13
55
23
samenwerking met ontwerpers van kleding
33
45
35
netwerken in de privé- of werkomgeving
62
68
63
verkoopbevordering door middel van beursdeel-
25
53
31
24
10
21
adverteren in de Gouden Gids het huis aan huis verspreiden van folders het uitvoeren van gerichte mailings per post het sponsoren van verenigingen of evenementen
name geen van deze activiteiten Bron: EIM, 2011.
22
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
3.15 Problemen De meest genoemde grote problemen zijn 'het omzetniveau', 'concurrentie van niet-handgemaakte producten', 'het vinden van leveranciers' en 'het vinden van vakbekwaam personeel' (zie tabel 27). Tabel 27
Mate waarin een aantal aspecten van de bedrijfsvoering als een probleem wordt ervaren bedrijfstype
aspect en mate van probleem
ambachtelijk
overig
totaal
in procenten van het aantal bedrijven omzetniveau geen probleem
52
38
49
klein probleem
21
62
30
groot probleem
26
0
20
1
0
1
geen probleem
65
68
66
klein probleem
30
20
27
groot probleem
3
12
6
niet van toepassing
2
0
1
geen probleem
59
90
66
klein probleem
35
5
28
groot probleem
4
5
5
niet van toepassing
2
0
1
geen probleem
44
40
43
klein probleem
27
20
26
groot probleem
27
40
30
2
0
1
geen probleem
38
45
39
klein probleem
30
13
26
groot probleem
26
42
30
6
0
5
geen probleem
24
33
26
klein probleem
0
5
1
groot probleem
7
5
7
69
57
66
geen probleem
41
45
42
klein probleem
11
30
16
niet van toepassing concurrentie van branchegenoten
concurrentie van andere aanbieders van handgemaakte producten
concurrentie van niet-handgemaakte producten
niet van toepassing het vinden van leveranciers
niet van toepassing loonkosten
niet van toepassing verkrijgen van financiering
groot probleem niet van toepassing
5
5
4
43
20
38
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
23
bedrijfstype aspect en mate van probleem
ambachtelijk
overig
totaal
milieueisen geen probleem
60
75
63
klein probleem
4
5
5
groot probleem
0
0
0
36
20
32
geen probleem
46
60
50
klein probleem
3
5
3
groot probleem
0
15
3
51
20
44
geen probleem
62
45
59
klein probleem
26
35
28
groot probleem
8
5
7
niet van toepassing
4
15
6
geen probleem
94
85
92
klein probleem
2
15
5
groot probleem
0
0
0
niet van toepassing
4
0
3
geen probleem
40
25
37
klein probleem
2
0
1
groot probleem
2
0
1
56
75
61
geen probleem
89
95
90
klein probleem
2
5
3
groot probleem
0
0
0
niet van toepassing
9
0
7
17
niet van toepassing arbo-eisen
niet van toepassing administratieve lasten
de open Europese markt
bedrijfsopvolging
niet van toepassing de snelle ontwikkeling op computergebied
het vinden van vakbekwaam personeel geen probleem
21
5
klein probleem
1
20
6
groot probleem
22
15
20
niet van toepassing
56
60
57
geen probleem
30
30
30
klein probleem
9
18
11
groot probleem
10
17
12
niet van toepassing
51
35
47
24
38
27
de omvang van het aanbod op de arbeidsmarkt
ander probleem ja Bron: EIM, 2011.
24
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
3.16 Analyses naar regio De SVGB heeft EIM verzocht om een aantal kernvariabelen vanuit regionaal gezichtspunt te analyseren. De resultaten daarvan worden weergegeven in tabel 28 en behoeven nog de volgende kanttekeningen: − de SVGB hanteert de CWI-districten, te weten: − Noord, bestaande uit Groningen, Friesland en Drenthe; − Oost, bestaande uit Overijssel en Gelderland; − Middenwest, bestaande uit Flevoland, Utrecht en een deel van ZuidHolland; − Noordwest, bestaande uit Noord-Holland; − Zuidwest, bestaande uit een deel van Zuid-Holland, Zeeland en het westelijke deel van Noord-Brabant; − Zuidoost, bestaande uit Midden- en Oost-Noord-Brabant en Limburg; − in dit onderzoek is de helft (van het aantal ondernemingen, de werkgelegenheid et cetera) van Zuid-Holland toegerekend aan de regio Middenwest en de andere helft aan de regio Zuidwest; − zo is ook een derde deel van Noord-Brabant toegerekend aan de regio Zuidwest en twee derde deel aan de regio Zuidoost.
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011
25
Tabel 28
Resultaten van de analyses naar regio Noord a
Oost b
Middenwest c
Noordwest d
Zuidwest e
Zuidoost f
aantal ondernemingen 2010 g
35
45
45
40
50
90
305
omzet 2009 (in mln. euro's excl. BTW)
26
39
38
45
51
110
309
275
415
375
355
450
1.000
2.870
omschrijving
aantal werkzame personen (jan '10)
Nederland
a. Groningen + Friesland + Drenthe. b. Overijssel + Gelderland. c. Flevoland + Utrecht + de helft van Zuid-Holland. d. Noord-Holland. e. Zeeland + de helft van Zuid-Holland + een derde deel van Noord-Brabant. f.
Limburg + twee derde deel van Noord-Brabant.
g. Afgerond op (veelvouden van) 5. Bron: EIM, 2011.
26
Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 2011