Stichting Poetry International Jaarverslag 2014
Inhoudsopgave Inleiding
P. 1
1 2 3 4 5 6
P. 1 P. 3 P. 3 P. 6 P. 8
Poetry International Festival De internationale website van Poetry International Poetry International in Nederland Poetry International in Rotterdam Bedrijfsvoering Bijlagen 1 2 3 4.
Poetry International Internationale website Prestatieoverzicht Reacties
Inleiding In het jaar 2014 heeft de Stichting Poetry International Rotterdam haar internationale, nationale en lokale positie verstevigd door de presentatie van hoogwaardige poëzieprogramma’s, online en on stage. De belangrijkste waren het Poetry International Festival, de internationale website, Poëzieweek en de uitreiking van de VSB Poëzieprijs. In 2014 is, zoals in het jaarplan is aangegeven, met name gewerkt aan de verankering van de activiteiten in de stad en aan de zichtbaarheid en de verbreding van de programma’s. Zo breidde het Poetry International Festival in Rotterdam uit naar meerdere locaties, kregen de genomineerden van de VSB Poëzieprijs een centrale plek in belangrijke nationale festivals, zoals bijvoorbeeld in het Haagse zusterfestival Writers’ Unlimited, en werd het publieksbereik van de internationale website verbreed met tal van nieuw digitaal aanbod. In 2014 ontstond een goede balans in het aanbod voor lokaal, nationaal en internationaal publiek. In Rotterdam had Poetry International een belangrijk en zichtbaar aandeel in een brede waaier van literaire activiteiten (zie 4: Poetry International in Rotterdam) en ook landelijk speelde Poetry International een belangrijke inhoudelijke en strategische rol (zie 3: Poetry International in Nederland). Naast de belangrijke lokale en internationale rollen die Poetry International in 2014 als programmeur van een toonaangevend festival speelde, versterkte de organisatie internationaal haar rol met de internationale website, als mede-organisator van de bijeenkomst van Europese Poëziefestivals, als partner in een project rond de Europese Poëzieprijs (met erven Komrij), als adviseur bij festivals in Schotland en Berlijn en met lezingen en presentaties over het festival in onder andere Roemenië (Sibiu), China (Peking) en Spanje (Madrid). Bijzonder in dit kader was het stadsdichtersdebat dat Poetry International samen met Vlaams Nederlands Huis De Buren in Antwerpen en Rotterdam organiseerde. Voor de realisatie van de programma’s deed Poetry International, naast de structurele subsidies van de Gemeente Rotterdam en het Nederlands Letterenfonds, met succes een beroep op tal van incidentele bijdragen van fondsen en enkele bedrijven.
1.
Poetry International Festival 2014
Van 10 tot en met 14 juni stonden 19 dichters centraal op het 45e Poetry International Festival (zie bijlage 1). Zij gaven verschillende lezingen en traden in speciale programma’s en op meerdere momenten tijdens het festival op. Elke dag vonden korte en lange dichterslezingen plaats. Voor hun hoofdlezingen werden de dichters in paren geprogrammeerd; de dichters lazen ieder 20 minuten en werden na hun lezing over hun werk geïnterviewd. De zogenaamde korte lezingen, iedere dag van half zeven tot half acht, brachten vier dichters in een programma samen. De dichters waren ook actief in diverse vertaalworkshops en programmaonderdelen die in het teken van de vertaalpraktijk stonden. Daarnaast waren de dichters te horen en te zien op andere locaties, zoals in de galeries die participeerden in de language & ART GalleryTour, in Arboretum Trompenburg, in het DE-Café, bij Alliance Française en in Leeszaal West. Op zondag 8 juni werd de language & ART Gallery Tour 2014 geopend. In veertien Rotterdamse galeries, de Schouwburg en het Goethe-Institut werd werk tentoongesteld van kunstenaars voor wie taal inspiratiebron of element van hun beeldende werk was. Festivaldichters lazen in de diverse galeries gedurende de festivalweek. Deelnemers bezochten de galeries begeleid door een gids. De officiële opening van het Poetry International Festival 2014 vond op dinsdag 10 juni plaats in een uitverkochte grote zaal van festivalhart de Rotterdamse Schouwburg. Het openingsprogramma “Al wie opgewekt is, mag naar Zaal Paardenbloem” stond in het teken van ‘Het protocol’. Verwijzingen naar regels, handleidingen en protocollen in algemene en poëtische zin waren in het programma verweven. De opening stelde alle festivaldichters voor aan het publiek met een gedicht dat in het thema paste. Daarnaast was er een muzikale break met dichter Julian Talamantez Brolaski en de Rotterdamse
countryband Ukulele Paradise. Het Doelenkwartet sloot de avond af met de première van ‘Nachtwerk’, een compositie van Aspasia Nasoupoulou naar gedichten van dichter Micha Hamel. Elke festivalochtend droegen twee dichters voor in het DE-café (Nationale Nederlandengebouw). Het naastgelegen Rotterdam Centraal maakte dat veel reizigers en passanten op het festival werden geattendeerd. Iedere middag vond in de schouwburgfoyer het Poëziecafé plaats. In twee uur tijd werd een preview gegeven op festivalprogramma’s en voordrachten, interviews, muzikale intermezzi en boekpresentaties wisselden elkaar af. Het laagdrempelige, dynamische programma met host Daniel Dee mocht op grote publieke belangstelling rekenen. Een van de speciale programma’s dit jaar was ‘Signs of the times’, waarin Alfred Schaffer, Monica Aasprong, Julian Brolaski en Roni Margulies poëzie en essays lazen die toonden hoe de tijdgeest in poëzie zijn beslag kan krijgen en hoe de tijdgeest vanuit poëzie nader kan worden geduid. Werk en betekenis van de eind 2013 overleden dichter en Nobelprijswinnaar Seamus Heaney stonden centraal in de hommage “Whatever you say, say nothing”, met bijdragen van Norbert Hummelt, Charl-Pierre Naudé en Habib Tengour en Heaney-kenner Billy Ramsell, redacteur van het Ierse domein op Poetry’s internationale website. ‘Poetry in science’ was de derde special, waarin wetenschappers en dichters ingingen op de vraag of er verwantschap bestaat tussen hoe dichters en wetenschappers werken, hoe belangrijk twijfel en experiment zijn en – in het geval van de dichter Adam Dickinson – hoe chemische modellen en metaforen uitgangspunt voor poëzie kunnen zijn. Op woensdag 11 juni interviewde festivaldirecteur Bas Kwakman dichter Jules Deelder in “Hoe langer je leeft / hoe korter het duurt”. In een humorvol programma, rijk aan anekdotes en bijzondere filmfragmenten, kwamen Deelders inspiratiebronnen en wapenfeiten uitgebreid aan bod. Donderdag 12 juni vonden de werksessies van het vertaalproject ‘Met Andere Woorden’ plaats. Amateurvertalers, taalfreaks en poëziefans vertaalden gedichten van festivaldichters en bespraken hun resultaten met die van de festivalvertalers. Dichters beantwoorden vragen en duidden waarom een bepaalde vertaling wel of juist niet de essentie wist te raken. De sessies vonden meest plaats in de schouwburg. Silvia Marijnissen, vertaalster van Hu Xudong, skypte met de amateurvertalers van de Chinese dichter, verzameld in Leeszaal-West. Daar volgen veel Chinezen Nederlandse les, in het kader waarvan ze Hu’s gedichten vertaalden. Veel deelnemers aan de vertaalworkshops zagen we ’s avonds terug bij de avondprogramma’s in de schouwburg. Een andere even nieuwe als bijzondere festivallocatie was Trompenburg Tuinen en Arboretum. Al picknickend en genietend van de buitenlucht luisterde het publiek er naar voordrachten van Adam Dickinson, Antoine de Kom, Habib Tengour en Roni Margulies. Tijdens de Expertmeeting op 12 juni bespraken en bediscussieerden Jan Baeke, Erik Lindner, Roel Weerheijm en Arie Altena de distributie van poëzie. Met name het effect van digitale distributie via blogs, websites, e-books en sociale media op inhoud en bereikbaarheid van poëzie kwam aan bod. Op deze donderdag werd ook de C. Buddingh’-Prijs voor het beste poëziedebuut uitgereikt , inmiddels een ijzeren traditie en een van de populairste momenten tijdens het Poetry International Festival. Dit jaar ging de prijs naar Maarten van der Graaff voor zijn bundel ‘Vluchtautogedichten’. Ook op vrijdag 13 juni stond het festival deels in het teken van vertalen. In het ‘Vertaalbedrijf’ organiseerden we meerdere lezingen rond de vertaalpraktijk en de dilemma’s die zich daarbij kunnen voordoen. Kiki Coumans, Hilde Keteleer, Michele Hutchinson en het duo Henkes en Bindervoet gingen in op onvertaalbare passages, het effect van een teveel of te weinig achtergrondinformatie over het te vertalen werk en de noodzaak nieuwe woorden te verzinnen. Ook werden de resultaten gepresenteerd van de vertaalworkshop voor dichters en professionele vertalers rond het werk van Peter Gizzi. Het vertaalbedrijf werd afgesloten met de eerste Vertalersslam ooit in Nederland. Martin de Haan en Rokus Hofstede betraden het strijdperk, elk met een eigen vertaling van een gedicht van festivaldichter Véronique Pittolo. Met brille en inzet verdedigden ze hun eigen keuzes. Een boeiend debat over het belang van het detail.
Op zaterdag 14 juni was er een bijzondere muzikale compositie van Samuel Vriezen te horen op basis van het gedicht ‘Vincent, Homesick for the Land of Pictures’ van Peter Gizzi. Gizzi las het gedicht en Trio Scordattura voerde de compositie uit. Later die dag volgde de eigenzinnige en onorthodoxe muzikale bewerking van de tekst ‘The Ethiopian Son’ uitgevoerd door Lukas Simonis en Henk Bakker met de stem van de schrijver van de tekst, dichter Martín Gambarotta. Deze dag vonden ook de Masterclasses plaats: Hu Xudong gaf uitgebreide informatie, tips en tricks over het schrijven van poëzie, Alfred Schaffer deed dat over het lezen ervan. Het 45e Poetry International Festival sloot af met een ontregeld programma met het thema ‘Storing’. Alle dichters lazen gedichten voor die op een verhalende manier in verbinding stonden met elkaar en in elk blokje werd er op een andere, creatieve manier voor ruis en storing gezorgd. Bijvoorbeeld door een windmachine, door ander licht, of door voordrachten vanaf verrassende plekken in de zaal. De presentatie was van Marjolijn van Heemstra en Vincent Bijlo.
2
De internationale website van Poetry International
De redactie van de internationale website van Poetry International heeft zijn doelen voor 2014 ruimschoots gehaald. Het aantal unieke dagelijkse bezoekers steeg sterk, naar ruim 3000 per dag, net als het aantal volgers via sociale media. De website werd aangepast en daarmee toegankelijker en gebruiksvriendelijker. Een aantal specifieke trajecten, zoals de digitale poetry tour, verhoogde de interactie met het publiek. Inmiddels is het werk van vele festivaldichters uit 45 jaar Poetry International gedigitaliseerd en toegevoegd aan het webarchief. Ook zijn nieuwe domeinen als Roemenië en Oman toegevoegd, ondersteund door literaire organisaties ter plaatse. De wens om meer zicht te krijgen op webstatisieken is met behulp van onder andere Google Analytics, Facebook Insights en SumAll gerealiseerd. Publicaties in 2014 De website van Poetry International presenteert poëzie uit de hele wereld op een veelzijdige en interactieve wijze aan een internationaal publiek. In 2014 waren 85 landendomeinen online en werd er door redacties in vijftien actieve landen wekelijks nieuw materiaal gepubliceerd, 23 publicaties in totaal. Aanvullend waren er tien eenmalige publicaties over festivalgeschiedenis, vertalen en diverse poëtische genres. Ook werd uit het festivalarchief materiaal gepubliceerd van dichters uit Israël, Suriname, Verenigde Staten en Nederland, bewerkt door medewerkers van Poetry International en internationale gastredacteuren. Naast deze nieuwe publicaties is in 2014 ook een begin gemaakt met het systematisch uploaden van archiefmateriaal in de vorm van dichtersbiografieën, gedichten, vertalingen, audio en video van festivals voor de lancering van de website in 2002 (zie bijlage 1 voor alle jaarcijfers rond de internationale website). Publiciteit en publiek 2014 De 3000 unieke bezoekers per dag waren hoofdzakelijk afkomstig van buiten Nederland. Nieuwe content werd ook gepresenteerd via de maandelijkse nieuwsbrief en sociale media. De internationale nieuwsbrief had per 31 december jl. 4926 abonnees, de internationaal georiënteerde Facebook Pagina schoot door de 23.000 likes terwijl de Twitterfeed (@poetry_int) 10.000 volgers bereikte. Er is een Instagram-account (@poetry_int) gecreëerd en een sociale/interactieve Vimeo-account (vimeo.com/poetryintsocial). Daarnaast is Poetry International begonnen om publiek kennis te laten maken met en actief gebruik te laten maken van archiefmateriaal, bijvoorbeeld in de vorm van essays over gedichten door gastschrijvers alsmede door promotie van de tool ‘Archive Tour’ op de website. Tot slot is contact gelegd met organisaties die ons archief voor educatieve doeleinden kunnen gebruiken.
3
Poetry International in Nederland
Poetry International heeft in 2014 ingezet op de zichtbaarheid van de activiteiten buiten de festivalweek om. Naast de activiteiten tijdens grote landelijke evenementen zoals de Poëzieweek en
Gedichtendag of de VSB Poëzieprijs, was Poetry International ook betrokken bij de organisatie van een internationaal poëziefestival op Vlieland (augustus), bij de realisatie van een aantal poetrytalkshows in Eindhoven en bij de invulling en presentatie van de literaire programmering in het kader van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018. Poëzieweek 2014: 29 januari tot en met 5 februari - Vanuit het succes van Gedichtendag, sinds 2000 georganiseerd door Poetry International, hebben een groot aantal Nederlandse en Vlaamse organisaties op poëziegebied zich verenigd aan de Poëzietafel. Samen realiseren zij sinds 2013 de jaarlijkse Poëzieweek. Poetry International en Poëziecentrum Gent bewaken de inhoud van de week met hun keuze van het weekthema en de schrijver van het Poëziegeschenk en zijn betrokken bij diverse communicatie- en marketingacties. Stichting CPNB is de motor van het evenement door de grote slagkracht op gebied van marketing en vrije publiciteit. Veel van de andere tafelgenoten organiseren een van de vele projecten of maken de week financieel mede mogelijk. Het principe van Gedichtendag blijft overeind: iedereen kan en wordt uitgenodigd zelf een activiteit te organiseren en daar wordt op grote schaal gehoor aan gegeven. Meer dan vierhonderd poëzieoptredens, speurtochten, schrijfwedstrijden en andere activiteiten vonden plaats terwijl ook op radio, tv en het internet en in de (dag)bladen poëzie in het zonnetje werd gezet. Voor het eerst was er een koppeling tussen de schrijver van het Poëziegeschenk en het thema van de week. Op uitnodiging van Poetry International en Poëziecentrum scheef K. Schippers de bundel ‘Buiten beeld’, met tien wonderlijke nieuwe gedichten op basis van het thema ‘Verwondering’. De bundel werd tijdens de Poëzieweek door vele Vlaamse en Nederlandse boekverkopers in totaal 12.000 keer aan klanten cadeau gegeven bij aankoop van 12,50 aan poëzie. De naam van K. Schippers werd bekend gemaakt tijdens het Poetry International Festival in juni 2013; tijdens het Lezersfeest later in november keek hij in gesprek met Bas Kwakman voor het eerst vooruit op de week. De bundel werd op 10 januari 2014 feestelijk gepresenteerd tijdens ‘Vers voor de Pers’, in de OBA in Amsterdam. Tijdens de Poëzieweek trad K. Schippers op tijdens de uitreiking van de VSB Poëzieprijs in Rotterdam, tijdens de Gedichtendaglunch in Rotterdam, tijdens de uitreiking van de Herman De Coninckprijzen in Antwerpen en tijdens activiteiten in Den Haag, Amsterdam, Groningen, Hengelo met een optreden op het Gedichtenbal tot besluit. Er was veel aandacht voor K. Schippers en ‘Buiten beeld’ in de grote dagbladen, en hij gaf acte de presence in onder andere NTR Kunststof TV, NOS Met het oog op morgen en Omroep Max. NRC Handelsblad opende de Poëzieweek met een gedicht van Dichter des Vaderlands Anne Vegter. Onder de vlag van onder meer Stichting Lezen werkte Anne Vegter aan een educatief muzikaal programma met de Eef van Breen Group voor middelbaar scholieren. Het leidde tot een pilot in Schouwburg Middelburg. Ook was er een poëziedebat op basisscholen aldaar. Later die week stonden optredens en interviews gepland in Maastricht en Aerschot en opende ze het afsluitende Gedichtenbal op 4 februari in de Brakke Grond muzikaal met de Eef van Breen Group. Anne was hoofdgast in het VPRO programma Nooit meer slapen (NPO Radio 1). Poetry International organiseert sinds 2011 de uitreiking van de VSB Poëzieprijs als eerste hoogtepunt in het kader van Gedichtendag/De Poëzieweek (zie pagina 5). De feestelijke uitreiking vond op 29 januari plaats in een overvol Stadhuis van Rotterdam. Met Boekhandel Van Gennep werd de Gedichtendaglunch georganiseerd in Zaal de Unie in Rotterdam. Het optreden van K. Schippers, Stadsdichter Daniël Dee en muziek van Crying Boys Café was met bijna 100 bezoekers uitverkocht. Met Studium Generale organiseerde Poetry International voor het eerst een programma op de EUR in het gloednieuwe Erasmus Paviljoen. Ruim vijfig studenten kwamen af op het optreden van Daniël Dee, Tsead Bruinja en de bekendmaking van de nieuwe campusdichter. De communicatie rondom Poëzieweek werd gecoördineerd door Stichting CPNB. Poetry International heeft zich op dat gebied met name gericht op het traject rondom de uitreiking van de VSB Poëzieprijs, het Poëziegeschenk, de Gedichtendaglunch en het programma op de Erasmus Universiteit. Daarvoor zijn met name digitale middelen ingezet, zoals website, Facebook, Twitter en digitale nieuwsbrieven. De communicatie was met name gericht op het werven van bezoek voor de diverse eigen activiteiten
en voornamelijk inhoudelijk van opzet, aan de hand van gedichten in tekst, audio of video van de optredende dichters. Zo las K. Schippers online gedichten uit het Poëziegeschenk. Luisterpunt.be heeft met die opnames ook een Poëziegeschenk voor slechtlezenden gemaakt. De partners aan de Poëzietafel breiden de Poëzieweek graag overzee uit naar de Antillen en Suriname. Daarvoor was geld toegezegd door Taalunie, dat internationale uitwisseling binnen het Nederlands taalgebied nastreeft. Poetry International heeft de mogelijkheden onderzocht maar in eerste instantie niet de juiste partners weten te vinden. Het project is daarmee voorlopig stopgezet en het geld is teruggegaan naar de Nederlandse Taalunie. De jaarlijkse Poëzieweek komt voort uit de samenwerking van Poetry International, Poëziecentrum, CPNB, VSBfonds, Turing Foundation, Wintertuin, Het Literatuurhuis, School der Poëzie, Poëzieclub, Het Poëziepaleis, Stichting Lezen Vlaanderen, Stichting Lezen Nederland, boek.be, Nederlands Letterenfonds en Taalunie. De meest in het oog springende activiteiten zijn de uitreiking van de VSB Poëzieprijs, het Poëziegeschenk, NK Poetry Slam, Herman de Coninckprijs, Turing Gedichtenwedstrijd en het Gedichtenbal. Voor het basis- en voortgezet onderwijs worden elk jaar thematische poëzielessen uitgebracht. Op de website www.poëzieweek.com kunnen organisatoren van activiteiten hun programma’s aanmelden en liefhebbers zien wat er bij hun in de buurt te doen is. VSB Poëzieprijs 2014 - De jury van de VSB Poëzieprijs 2014 bestond uit Saskia de Jong, Hilde Keteleer, Jan Rock en Joep Leerssen met Ahmed Aboutaleb als voorzitter. De jurysamenstelling werd e tijdens het 45 Poetry International Rotterdam bekend gemaakt voorafgaand aan het optreden van de winnaar van 2013, Ester Naomi Perquin. De jury kreeg het forse aantal van 117 ingezonden bundels te lezen. Ze nomineerden de bundels van Maria Barnas (Jaja de oerknal), F. van Dixhoorn (De zon in de pan), Micha Hamel (Bewegend doel), Miriam Van hee (ook daar valt het licht) en Antoine de Kom (ritmisch zonder string). De nominaties werden op 18 november door Ahmed Aboutaleb bekend gemaakt in het VPRO programma De Avonden, ondersteund door een persbericht en artikelen via de websites vsbpoezieprijs.nl en poetry.nl en partner sites als poezieweek.com. Voorafgaand aan de bekendmaking was de publiciteitscampagne voorbereid: met gedichten gekozen, voordrachten met de dichters opgenomen op audio en video, bio’s geschreven, foto’s gemaakt en was de tournee geplaand onder de dichters verdeeld. Ook de promotiecampagne werd uitgewerkt i.s.m. Dsgn Frm. Ditmaal werd gekozen voor de verbeelding van ‘poëzie lezen op het strand’. De tournee met de genomineerden was een groot succes. Vier steden werden aangedaan en bij elk van de optredens nam het aantal bezoekers toe ten opzichten van voorgaande jaren, met name in Den Haag, op het Writers Unlimited Festival. Veel tourbezoekersbezochten hun eerste poëzieactiviteit en maakten voor het eerst kennis maakten met de VSB Poëzieprijs, twee belangrijke doelstellingen van het traject. De optredens ook uitermate goed gewaardeerd. Poetry International organiseerde de feestelijke uitreiking op 29 januari op de vooravond van de Poëzieweek in het Rotterdamse Stadhuis. Juryvoorzitter Ahmed Aboutaleb was als Burgemeester gastheer. Ruim 230 gasten zagen de prijs toegekend worden aan Antoine de Kom. Bij de uitreiking was 20% nieuw poëziepubliek en een zeer hoge waardering voor de genomineerde poëzie, voor K. Schippers die het Poëziegeschenk presenteerde, voor de muziek van Ntjam Rosie en voor de sfeervolle entourage in het stadhuis. Het enthousiaste publiek had een hoog Rotterdams gehalte en bestond naast genodigden van VSBfonds, Stichting VSB Poëzieprijs, genomineerden en juryleden vooral uit relaties van Poetry International. Met Dsgn Frm werden weer posters en ansichten gemaakt, met een prominente rol voor de bundels en gedichten van de genomineerden. Ze zijn verspreid i.s.m. CPNB onder boekhandels en bibliotheken, naar ruim 600 scholen gestuurd via Cultuurkoker en verspreid in de tourneesteden en onder organisatoren van Poëzieweekactiviteiten. Boekhandels kregen ook stickers ‘genomineerd’ en een display voor de winnende bundel. Posters en kaarten vonden grif aftrek. De campagne werd online ondersteund door uitgebreide informatie over de genomineerden, hun bundels en gedichten in
de vorm van audio en video op de betrokken websites (vsbpoezieprijs.nl, poezieweek.com, poetry.nl,) en sociale media. Ook de VPRO boekensite ondersteunde de campagne als mediapartner. Na bekendmaking van de genomineerden in De Avonden werd een schaduwjury van luisteraars geformeerd die de bundels beoordeelde. In het programma ‘Nooit meer slapen’ en op de boekensite werd hun oordeel in de week voorafgaand aan de uitreiking gepresenteerd. Ook werden in die week audioportretten van de dichters uitgezonden, elke dag een. De winnaar was aansluitend op de uitreiking te gast in ‘Nooit meer slapen’. Met CPNB werden de genomineerde bundels met een extra hoge boekhandels korting aangeboden aan de boekhandel via het digitale vaknieuws van CPNB: ‘Tijdens de poëzieweek met een klik de beste bundels in huis’. De actie liep voor de tweede keer en leverde een iets hogere verkoop op. De pers werd door Poetry International en partner CPNB over alle belangrijke momenten in het traject geïnformeerd. Het leverde uitgebreide voorbeschouwende artikelen in o.a. Vrij Nederland, NRC Handelsblad en Volkskrant op. Ook rondom de tournee stond de VSB Poëzieprijs in de media, nu vooral regionaal en lokaal. Het nieuws over winnaar Antoine de Kom werd goed opgepikt na voorbereidende verspreiding van het nieuws onder embargo.
4
Poetry International in Rotterdam
Zoals aangegeven in het jaarplan heeft Poetry International in 2014 ingezet op een grotere, zichtbare verankering in Rotterdam. Poetry International realiseerde de eerder beschreven prijsuitreiking van de VSB Poëzieprijs, de Gedichtendaglunch met K. Schippers en Daniël Dee en de bekendmaking van de EUR- campusdichter in Rotterdam. Met tientallen organisaties op het gebied van onder andere literatuur, beeldende kunst, muziek, theater en het boekenvak werkte Poetry International samen om dit doel te realiseren. Zo participeerde Poetry International in het nieuwe, stedelijke, literaire evenement Woordnacht met een programma gericht op internationale poëzie en vertaling en bracht het een eigen programma op het Lezersfeest met Dichter des Vaderlands Anne Vegter, de Jonge Dichter des Vaderlands Maaike Rijntjes en stadsdichter Daniel Dee, gepresenteerd door Bas Kwakman. In oktober 2014 haalde Poetry International in het kader van Z-Files, een project van het CBK/BKOR over kunst in de openbare ruimte, de dichter/kunstenaar Breyten Breytenbach een paar dagen naar Rotterdam voor lezingen, interviews en de officiële inhuldiging van de Breytenbachboom, ook wel de Poetree genoemd. Aansluitend op de onthulling van een plaquette bij de Plataan aan de Westersingel, vond een interview met lezing in Boekhandel van Gennep plaats. Een dag later gevolgd door het programma Z-Files in WORM. A View with a Room - In 2014 organiseerde Poetry International samen met A View with a Room de pilot van een artist in residence-programma op Zuid. Een bijzonder project, waarbij internationale kunstenaars minimaal zes weken in Rotterdam verblijven om deel uit te maken van of te reageren op de stad. De eerste gast in het appartement op de Dordtselaan was de Turkse dichter en festivalgast tijdens het Poetry International Festival 2014 Roni Margulies. Margulies was al eens in 2006 te gast in Rotterdam en gaf toen al blijk van een grote betrokkenheid bij de stad en haar bewoners. De succesvolle pilot leidde tot diverse optredens van Margulies in Rotterdam, tot een samenwerking met het primair onderwijs en tot een bijzondere uitgave van zijn werk met gedichten, fotografie en een Rotterdams Dagboek. Straatnamen Rotterdamse Dichters - In 2014 werden drie nieuwe straten in Lombardijen vernoemd naar drie belangrijke Rotterdamse dichters: Theo Verhaar, Riekus Waskowsky en Cor Vaandrager. Samen met het Stadsarchief, de straatnamencommissie Rotterdam, deelgemeente Lombardijen, de bibliotheek in Lombardijen en schrijver/dichter Rien Vroegindewij realiseerde Poetry International de uitgave ‘Drie barden in Lombardijen’ en een presentatie van het boek aldaar. Louder Than A Bomb - Bijzonder was het educatieve project Louder Than A Bomb 2014 waaraan
424 leerlingen, afkomsting van het Wolfert van Borselen College, Wolfert van Borselen Tweetalig en het Einstein Lyceum hebben deelgenomen. In Cinerama werd de film ‘Louder Than A Bomb’ vertoond, over jongeren uit de buitenwijken van Chicago die meedoen aan de grootste slamwedstrijd ter wereld. Na het zien van de film gingen de jongeren zelf aan de slag tijdens workshops gegeven door jonge Rotterdamse dichters als Renato Miguel en Dean Bowen. Na een introductie over de film, over het Poetry International Festival en over diverse manieren om poëzie te schrijven, pakten de scholieren zelf de pen op om gedichten te schrijven. Ze sloten de les af door deze gedichten voor te dragen. De resultaten zijn telkens weer verbluffend. Net als de leerlingen uit de film durven leerlingen persoonlijke teksten op te schrijven en zijn de gedichten diepgaand en verrassend. Activiteiten directeur - De zichtbaarheid van Poetry International in Rotterdam werd in 2014 verder vergroot met de activiteiten van Bas Kwakman, directeur van Poetry International. Hij was actief als docent poëzieschrijven bij de SKVR, als bestuurslid van de Leerstoel Letteren en Samenleving, in het bestuur van het Lezersfeest, van literaire belangenorganisatie Verzamelde Werken en van Stichting Clio, een stichting die boeken realiseert rond Rotterdame kunstenaars. Daarnaast was hij in het afgelopen jaar actief als lid van Initiatiefgroep 14 mei, als redacteur van het jaarlijkse essay rond de herdenking van het bombardement, als commissielid van de Rotterdamse Kunstkalender, als inspirator bij het programma Zicht op Rotterdam en als moderator bij literaire programma’s in bijvoorbeeld Donner, Van Gennep en aan de Erasmusuniversiteit.
5
Bedrijfsvoering en Marketing
Door een beperkter financieel kader ten opzichte van eerdere jaren kende de organisatie enkele verschuivingen. De freelance controller werkte nog 4 uur per week, de functie programmering ging naar 0,8 fte. Enkele vrijwilligers zijn voor langere tijd ingezet (dus niet alleen tijdens het festival). Ondernemerschap Ondanks professionele ondersteuning en grote inzet van geld en uren is het Poetry International in 2014 niet gelukt om een businessclub aan de organisatie te verbinden. De trajecten ‘Adopteer een Dichter’, en ‘Word Vriend van Poetry’, die net als het Businessclubtraject werden opgezet met de organisatie Wonderbird, leverden weining op. Wonderbird is een gespecialiseerde organisatie op het gebied van alternatieve inkomsten die werd ingeschakeld met behulp van een lening van het Van Beuningen Peterichfonds. Poetry International wist op basis van naam en uitstraling bij de top van het lokale bedrijfsleven binnen te dringen, alwaar zij naast grote sympathie en betrokkenheid de zorg trof of een verbinding met poëzie het bedrijf iets zou opleveren. Dit ondanks de positieve ambassadeursrol van de directie van Stadsbeheer Rotterdam (v/h Roteb), als lichtend voorbeeld van een geslaagde verbinding tussen poëzie en bedrijfsleven. Enkele gegadigden, zoals een belangrijk vermogensfonds uit de hoofdstad en de directie van ABN Amro, zijn nog in beraad. Inmiddels is met de organisatie Flowerdales (De Kracht van Rotterdam) en het Fotomuseum een project gestart rond poëzie en beeld in de openbare ruimte dat geheel wordt gefinancierd door bedrijven. Met name de financiering van de internationale website blijkt moeilijk. Na het wegvallen van de HIVOS-subsidie is het Poetry International ook in 2014 niet gelukt een alternatieve financiering voor de redacties in het buitenland te vinden. Het gaat hier met name om de niet-Europese landen in Azië, Afrika en Zuid Amerika. Inmiddels heeft de directie van Poetry International zich gewend tot diverse fondsen die Poetry International steunen of in het verleden hebben gesteund (Prins Bernard Cultuurfonds, Van Beuningen Peterich Fonds, SNS reaal/Fonds 21, Dioraphte) om met hen te spreken over structurele ondersteuning, met name voor de activiteiten in het kader van het Festival en de internationale website. De positieve uitkomst van deze gesprekken vindt al in 2015 zijn beslag. Marketing en publiciteit De communicatie van Poetry International focust met name op de verschillende activiteiten van de stichting. Het festival, de Poëzieweek en de VSB Poëzieprijs krijgen daarin prioriteit. Doelstellingen
liggen in het verhogen van bezoekcijfers, zowel van fysieke programma’s als online, verhogen van de zichtbaarheid van de stichting en haar activiteiten en verhoogde aandacht voor poëzie in het algemeen. Voor het festival wordt een uitgebreide campagne opgetuigd. Met mediapartner VPRO wordt een festivalbijlage gemaakt en verspreid in een oplage van 225.000. De buitenreclamecampagne bestaat uit driehoeksborden en reclamezuilen in Rotterdam, binnenverspreiding is er Rotterdam en omstreken en landelijke verzending van posters naar boekhandels, bibliotheken en middelbare scholen. Vaste bezoekers ontvangen een mailing. Daarnaast worden acties en uitwisselingen opgezet met (culturele) organisaties, zowel in Rotterdam als landelijk. Online bestaat de campagne uit de festivalwebsite, ondersteund door Facebook en digitale nieuwsbrieven. Speciaal voor online gebruik worden promo’s gemaakt die ook op TV Rijnmond en via schermen in de stad (Beurstraverse, metrostations, bibliotheken) worden uitgezonden. In 2014 is voor het festival een radiocommercial ingezet op Radio 1, 2, 4 en 5. Campagnes en samenwerkingen worden hoofdzakelijk inhoudelijk opgezet, rondom dichters, gedichten en dichtregels. Voor Poëzieweek wordt intensief samengewerkt met Stichting CPNB en andere partners aan de Poëzietafel. Doelstellingen zijn hier het verhogen van de verkopen van poëzie en het aantal activiteiten dat in Nederland en Vlaanderen wordt georganiseerd. Ook acties gericht op de bezetting van de eigen evenementen die week krijgen prioriteit. Er wordt vooral ingezet op digitale middelen en bestaande contacten met boekhandelaren en bibliotheken, onderwijs en poëzieliefhebbers voor het aanjagen van activiteiten en het realiseren van bezoek. Belangrijkste doelstelling voor communicatie rondom de VSB Poëzieprijs is het verhogen van de aandacht voor de genomineerde bundels en aandacht voor poëzie in brede zin. Daarvoor wordt in samenwerking met partners als CPNB, VPRO, boekhandelaren, bibliotheken en plaatselijke literaire initiatieven een campagne opgezet waarin de focus ligt op de genomineerde poëzie, via ansichten met gedichten, posters met de genomineerden erop en filmpjes en audio-opnames van voordrachten. Bestuur in 2014 Het bestuur van Poetry International ondersteunde in 2014 op afstand de directeur met gevraagd en ongevraagd advies. Het bestuur is samengesteld op basis van profielen, waarbij nationaal en internationaal beleid, strategie, uitgeverij, financiën, digitalisering, ondernemerschap en inhoud centraal staan. Het bestuur kwam in 2014 drie keer bij elkaar. Individuele bestuursleden werden op momenten op basis van hun expertise dichter naar de organisatie getrokken. Vanaf medio 2014 werkt het bestuur met een nieuwe voorzitter (Siebe Weide). Er wordt naar een nieuwe secretarispenningmeester gezocht. Deze functie wordt naar verwachting eind februari 2015 ingevuld. Personele verdeling In 2014 kende Poetry International een totaal van 5,4 fte. Het betreft in totaal acht vaste medewerkers. De stichting werkte voor haar activiteiten in 2014 met zeven freelancers, vijf stagiairs en veertig vrijwilligers. De controller werkt freelance. Bestuurssamenstelling 2014 Siebe Weide Peter Frima Martin de Haan Michiel Laan Anne Schroën Personele bezetting 2014 Directie: 1 fte Programmering: 0,8 fte
Productie: Communicatie:
0,9 fte 0,8 fte
voorzitter secretaris-penningmeester tot einde 2014 lid lid lid
Bas Kwakman Jan Baeke Correen Dekker (tot augustus), Mirthe Smeets (vanaf september) Marjolijn Abel Jan Coerwinkel
Financiën/bureau: Webmaster: redactie Web:
0,8 fte 0,5 fte 0,6 fte
Katja Nootenboom Jan Willem van Hemert Megen Molé (tot augustus) Mia You (vanaf augustus)
Freelancers in 2014 Financiën Assistent Bureau Vertalingen (coördinatie) Vertalingen (projectie)
Ed van Steenbergen (controller) Rosa van Ederen (freelance) Annemarie Ketting (freelance) Liesbeth Huijer (freelance)
Huisvesting 2014 was het eerste jaar dat Poetry International vanuit de nieuwe locatie in Gebouw De Unie werkte. In de periode tot augustus 2014, toen er nog geen nieuwe invulling van de zaal bekend was, organiseerde Poetry International diverse activiteiten in het kader van de Poëzieweek en de Woordnacht in Zaal de Unie. Vanaf augustus 2014 werd de geplande samenwerking met het café en restaurant ondanks pogingen van de kant van Poetry International vanwege de specifieke invulling en wensen van de nieuwe eigenaar niet gerealiseerd. De activiteiten in de stad buiten het festival werden verplaatst naar andere locaties in de stad. Toelichting op de jaarrekening 2014 wordt afgesloten met een negatief resultaat van € 16.191,-. Dit resultaat was ook begroot en zal volledig ten laste van het bestemmingsfonds OCW worden gebracht. Het eigen vermogen is eind 2014 € 211.496,- positief. De directe inkomsten zijn lager dan begroot. De begrootte inkomsten vanuit het bedrijfsleven in de vorm van sponsoring en business club zijn niet gerealiseerd.De inkomsten vanuit subsidies en private fondsen zijn conform begroting. De verhouding overheidssubsidies en eigen inkomsten (inclusief private fondsen) is 57 : 43. De beheerslasten personeel zijn € 18.000,- lager dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door uitkeringen ziekteverzuimverzekering. De beheerslasten materieel zijn € 13.000,- hoger dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door hogere representatie, reis- en verblijfkosten. Ten opzichte van voorgaande jaren valt op dat uitnodigende festivals minder vergoeden aan dit soort kosten. De activiteitenlasten personeel zijn € 22.000,- hoger dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door hogere kosten voor honoraria uitvoerend wegens meer activiteiten. De activiteitenlasten materieel zijn € 31.600,- lager dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere kosten van de randprogrammering.
Poetry International, jaarverslag 2014
Prestaties
per jaar JP 2014
Aantal Producties Aantal presentaties Aantal bezoekers
In Rotterdam JV 2014
JP 2014
JV 2014
4
5
5
5
47
56
45
48
4.000
6.133
3.500
5.052
Bijlage 1: deelnemers 45e Poetry International Festival De festivaldichters van Poetry International 2014 Monica Aasprong (Noorwegen) Mohamed Al-Harthy (Oman) Paul Bogaert (België) Julian Talamantez Brolaski (Verenigde Staten Peter Gizzi (Verenigde Staten) Adam Dickinson (Canada) Martín Gambarotta (Argentinië) Hu Xudong (China) Daniel Falb (Duitsland) Norbert Hummelt (Duitsland), Ann Jäderlund (Zweden) Roni Margulies (Turkije) Charl-Pierre Naudé (Zuid-Afrika) Véronique Pittolo (Frankrijk) Habib Tengour (Algerije) en de Nederlandse dichters Micha Hamel (Nederland) Jules Deelder (Nederland) Antoine de Kom (Nederland) Alfred Schaffer (Nederland/Zuid-Afrika) Overige deelnemende dichters, kunstenaars, muzikanten, acteurs en presentatoren tijdens Poetry International 2014 Donderdag 12 juni Estafette-programma ALLES TE VERBERGEN NIETS TE VERBERGEN: Hester Knibbe, Piet Gerbrandy, David Troch, Ester Naomi Perquin, Luuk Gruwez, Lucas Hüsgen, Hans Tentjie, Erik Lindner, Inge Braeckman, Lies Van Gasse, Anne Vegter, Arjen Duinker, Eltjo Muntinga, Kees ’t Hart, Samuel Vriezen, Maarten van der Graaff, Mark Boog, Peter Swanborn, Lans Stroeve, Alexis de Roode, Herman Leenders, Han van der Vegt, Bernke Klein Zandvoort Genomineerden en Jury C. Buddingh’-Prijs 2014 Maarten van der Graaff, Josse Kok, Hannah van Wieringen en Hanneke van Eijken Juryleden Anne Vegter, Patrick Peeters, Rokus Hofstede Galeries language & ART Gallery Tour Goethe-Institut, Joey Ramone, Galerie Rianne Groen, RAM Foundation, Galerie Hommes, Galerie Phoebus, Zic Zerp, RAAF, Lisplein 5, De Witte Slagerij, Het Plafond, Studio de Bakkerij, Untitled, Opperclaes, Galerie Bob Smit. Verder: Daniël Dee (presentator Poëziecafé) Stefan Nieuwenhuis (dj Poëziecafé) Doelenkwartet (Uitvoering première Nachtwerk, opening)
Aspasia Nasoupoulou (Componist Nachtwerk) Ukelele Paradize (Optreden met Julian Brolaski tijdens opening) Oscar Verhaar en Michiel Niessen (Countertenor en luit, optredens Deelderprogramma en Slot) Wiek Heijmans (gitarist bij optreden Oscar Verhaar in Deelderprogramma) Keimpe de Jong, John Buijsman (Deelderprogramma) Lukas Simonis (muziekstuk in samenwerking met Gambarotta) Henk Bakker (muziekstuk in samenwerking met Gambarotta) Geïnterviewd in het Poëziecafé: Galeriehouder Joey Ramone Handdrukker Marc Vleugels View with a Room-organisator Eric Dullaert Plint-directrice Mia Goes 360-journalist Pieter van den Blink Harry Vaandrager (organisator Estafetteboek) Jeroen van Dongen (deelname Science-programma) Roel Weerheijm (deelname expertmeeting) Mark Boninsegna en tien jonge dichters uit Rotterdam Lies Van Gasse en Bas Kwakman over Een stem van paardenhaar Presentatoren: Marjolijn van Heemstra (short and main readings, slot) Vincent Bijlo (slot) Tsead Bruinja (short and main readings) Martin de Haan (interviews met Franse dichters) Dean Bowen (presentatie DE Café) Rokus Hofstede (interviews Alliance Française) Vertalers naar het Nederlands: Lisette Keustermans, Robert Dorsman, Roald van Elswijk, Kees Nijland en Asad Jaber, Han van der Vegt, Bodil Kok, Silvia Marijnissen, Erik de Smet, Jabik Veenbaas, Robbert-Jan Henkes en Erik Bindervoet, Kiki Coumans, Samuel Vriezen, Rokus Hofstede, Erik Jan Zürcher Vertalers naar het Engels: Pamela Robertson-Pearce, Dominique Botha, Monica Aasprong, Kareem James Abu-Zeid, Benjamin Bollig, Catherine Hales, Susan Wicks, Willem Groenewegen, Paul Vincent, Michele Hutchison, Diane Butterman Stage en vrijwilligers Stage: Feline Streekstra, Sanna McGregor Vaste vrijwilliger: Alice Voortman-Frielink Vrijwilligers activiteiten: Valmira Marques, Hans Keppel, Nel Schütz, Marianne E. Klapwijk, Eric Kniese, Marc Oudshoff, Arthur van der Ham, Saskia Wigbold, Monica Dubbeld, Gert-Jan van de Vaate, Dean Bowen, Jomar de Vries, Rene Lamers, Simon van Es, Els van Dijk, Wintra Tefera, Aster Hoving, Hans Vermeyden, Annie Doornenbal, Connie Hoendragers, Hoyan Wan, Erika Destercke, Annelies Groen
Bijlage 2: De internationale website van Poetry International in 2014 1
Landen met een vertegenwoordiging op de internationale website:
Afghanistan, Albanië, Algerije, Angola, Argentinië, Armenië, Australië, Azerbeidzjan, Barbados, Belarus, België, Birma (Myanmar), Bosnië, Brazilië, Canada, Chili, China, Colombia, Cuba, Denemarken, Duitsland, Egypte, Estland, Finland, Frankrijk, Georgië, Ghana, Griekenland, Guatemala, Guyana, Hongarije, Ierland, IJsland, India, Indonesië, Irak, Iran, Israël, Italië, Jamaica, Japan, Kroatië, Letland, Libanon, Litouwen, Macedonië, Marokko, Mauritius, Mexico, Mongolië, Nederland, Nederlandse Antillen, Nepal, Nieuw-Zeeland, Nigeria, Noorwegen, Oekraïne, Oman Oostenrijk, Pakistan, Palestina, Peru, Polen, Portugal, Roemenië, Rusland, Saint Lucia, Servië, Slovenië, Soedan, Spanje, Suriname, Syrië, Taiwan, Tanzania, Tunesië, Turkije, Uruguay, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Zimbabwe, Zuid-Afrika, Zuid-Korea, Zweden, Zwitserland. 2
Totaal aan materiaal op de website (per 31-12-2014):
85 landen 1309 dichters 9399 originele gedichten 6340 gedichten in Engelse vertaling 1300 gedichten in Nederlandse vertaling 1642 audiogedichten 227 videogedichten 3
Toegevoegd in 2014
Australië (1x), België (1x), China (1x), Duitsland (1x), Kroatië (1x), Frankrijk (1x), Ierland (3x), Indië (1x), Irak (1x), Israël (3x), Japan (1x), Nederland (1x), VK (3x), VS (3x), Zimbabwe (1x).
14 deelnemende landendomeinen publiceerden specifiek materiaal van de dichters die deelnamen aan het Poetry International festival 2014. Dit waren Algerije, Argentinië, België, Canada, China, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Noorwegen, Oman, Turkije, VS, Zuid-Afrika, Zweden Totaal werd er in 2014 het volgende aan de website toegevoegd: 79 dichters 667 gedichten (originele taal) 410 gedichten (Engelse vertalingen) 465 gedichten (Nederlandse vertalingen) 212 audiogedichten 45 videogedichten
