JOURNAAL
Stichting Kunst Accommodatie Rotterdam
• Onderzoek Rotterdamse beeldend kunstenaars • Beroepsgroep van overlevers • DE PLAYER • Mothership Het Dobberend Bos, ontwerp van Jorge Bakker, voor een locatie achter het Nieuwe Luxor, project Mothership
Juli 2014
Onderzoek
Onderzoek biedt helder beeld positie
2
Door: Jan Donia
Gespreksleider Hugo Bongers in actie in het bovenzaaltje van Tent.
“Organiseer jullie, sluit je aaneen, kom voor jezelf op,” riep Hugo Bongers op 11 juni in Tent tegen de daar aanwezige kunstenaars. “Sta bij ambtenaren en politici op de stoep om je belangen te verdedigen. Anders worden jullie onder de voet gelopen.”
zoals vrij recent naar de stand van zaken bij de Nederlandse galeries. Op de rapportage in Tent kwamen tachtig belangstellenden af, van wie ruim zestig professionele beeldend kunstenaars. Het werd een zinvolle en levendige bijeenkomst waarin onder leiding van Hugo Bongers aan de hand van drie kernthema’s: accommodatie, netwerk en inkomen, door het kunste-
Het was het emotionele slotakkoord aan het einde
naarsbestaan werd gemarcheerd. Voor Hugo was dat
van een bijeenkomst, waarop de resultaten van een
marcheren rennen. Tijdens de 2,5 uur die de meeting
onderzoek naar de positie en beroepspraktijk van
duurde, spurtte hij als een atleet met de microfoon
Rotterdamse beeldend kunstenaars werden gepresen-
van hot naar her door het bloedhete zaaltje. Voor de
teerd. Daarmee legde Bongers bewust verantwoorde-
thema’s kreeg hij ondersteuning van drie sidekicks:
lijkheden zoals belangenbehartiging op hun eigen
Karin Arink (accommodatie), Charl Landvreugd
bord. Het zal overigens niet eenvoudig zijn zo’n
(netwerk) en Marijke Appelman (inkomen). Vooral
samenwerking te realiseren. De neuzen staan meestal
Charl Landvreugd maakte indruk met zijn heldere
in verschillende richtingen. Galeriehouder (en juriste)
uiteenzetting over de wijze waarop netwerken effect
Jannie Hommes bood juridische ondersteuning aan,
kunnen hebben. Karin Arink maakt deel uit van het
mocht het tot een vereniging komen. Dat zou een
collectief B.a.d. Haar bijdrage aan het thema
goede zaak zijn. Nu zijn beeldend kunstenaars als
Accommodatie werd beperkt door het feit dat zij niet
beroepsgroep onzichtbaar.
op de hoogte was van de mogelijkheden en het functio-
Het onderzoek werd dit voorjaar in opdracht van
neren van SKAR, waar 55% van de Rotterdamse kunste-
CBK en SKAR uitgevoerd door bureau Motivaction,
naars een atelier huurt. Omdat ook Appelman bij B.a.d.
dat regelmatig onderzoeken doet in de culturele sector,
zit, had de avond een relatief hoog B.a.d.-gehalte.
Onderzoek
Rotterdamse beeldend kunstenaars Tijdens de discussies bleek dat ook veel andere kunste-
mist elk grond. Een beperkte aantal (12%) maakt
naars te weinig weten van SKAR of rondlopen met
gebruik van een uitkering. Dat percentage wijkt niet af
achterhaalde ideeën (wachtlijsten waar geen einde
van het landelijk gemiddelde, maar het is lager dan het
aan komt). Arink meende dat SKAR-ateliers prijs-
Rotterdamse gemiddelde onder andere beroeps-
technisch niet haalbaar zijn voor jonge kunstenaars.
groepen. 6% Ontvangt kunstsubsidies. Subsidies kunnen
SKAR-directeur Chris Bouma plaatste daar vraagtekens
worden beschouwd als de financiële waardering voor
bij. “Er zijn wel degelijk mogelijkheden,” zei hij. “Jonge
getoonde kwaliteit.
kunstenaars werken graag samen, delen dus een ruimte, waardoor die voor hen betaalbaar wordt. Wij staan
Realistisch beeld
daar open voor en bieden, waar mogelijk, faciliteiten”.
De doelstelling van het onderzoek was een helder en
Hij wees in dit verband op het Rotterdam Collectief, een
onafhankelijk inzicht krijgen in de wijze waarop
gezelschap enthousiaste jonge mensen dat een verdie-
professionele Rotterdamse kunstenaars hun beroep
ping van RAUM aan het Stadhuisplein in gebruik heeft.
uitoefenen, in de technische ontwikkeling van het
Kuno Bakker van het Collectief toonde zich tevreden
kunstenaarschap en de wensen en behoeften die voort-
over de samenwerking met SKAR. “Wij zijn in de
vloeien uit (eventuele) wijzigingen van de beroeps-
gelegenheid gesteld om de ruimte zelf in te richten,
praktijk. Voor het onderzoek zijn ruim 1300 kunstenaars
waardoor die aan onze behoefte voldoet,” merkte
benaderd via hun mailadres. Die doelgroep bestond
hij op. Zijn waardering past in het algemene beeld.
uit mensen die ingeschreven zijn bij het CBK (ongeveer
Kunstenaars die bij SKAR ruimte huren, geven
1100 personen, een getal dat al jaren stabiel is) en/of
de organisatie een relatief hoog cijfer (7.6).
een atelier huren van SKAR of staan op de atelierwachtlijst. Van hen heeft een kwart aan het onderzoek meegewerkt: 24%, het gaat om 329 kunstenaars. Door
Beroepsgroep van overlevers
het relatief hoge percentage is onderzoektechnisch sprake van een realistisch beeld, aldus Esther Cachet van
Voornaamste uitkomsten onderzoek
Motivaction. Dat is wel vooral gebaseerd op de ervarin-
De autonome kunst is - net als in de afgelopen decennia
gen van kunstenaars van middelbare leeftijd of ouder.
- het belangrijkste werkgebied van professionele Rotterdamse beeldend kunstenaars. Toegepaste kunst speelt een ondergeschikte rol. Vooral de traditionele disciplines zoals schilderen en/of tekenen, het realiseren van installaties, beeldhouwen en fotografie scoren hoog. (Zie profielschets disciplines). Daarbij is sprake van overlappingen. Veel kunstenaars beoefenen meerdere disciplines. In de beroepspraktijk treden, in vergelijking met het verleden, geen opvallende veranderingen op. Kunstenaars besteden ongeveer de helft van hun arbeidstijd aan creatief autonoom werk. Daarmee genereren zij gemiddeld een vijfde van hun inkomen; 50% van het inkomen verwerven zij door niet-kunstgerelateerde nevenarbeid. Het financiële beeld wordt mede bepaald door het actuele economische en maatschappelijke klimaat, dat door het merendeel van de kunstenaars als ongunstig voor de kunst wordt ervaren. De tijdsbesteding en het inkomensbeeld maken duidelijk dat zij zich, ongeacht het rendement, vooral richten op hun kunst. Dat is uitzonderlijk in een materialistisch opererende samenleving. Kunstenaars vormen een moreel en mentaal sterke groep overlevers. De naargeestige opvatting dat zij uitvreters of profiteurs zijn,
Slechts 13% van de deelnemers aan het onderzoek Schilderkunst
48%
Tekenen
Installaties
32%
Fotografie
30%
Beeldhouwkunst
Vormgeving / design
21%
Grafisch / illustratie
20%
Videokunst
16%
Schrijven / publiceren
16%
Performance
15%
Andere vormen van toegepaste kunst
12%
Film of documentaire
11%
Keramiek
10%
Textiel
10%
Maatschappelijke kunstprojecten
9%
Muziek / DJ
7%
Interieur- of landschapsarchitectuur
Digitale installaties
Industrieel ontwerp
Kleding- of modeontwerp
Radio / televisie
Glaswerk
Sieraden maken
Anders
29%
6%
5%
4% 4%
3%
2% 2%
15%
Overzicht van de disciplines waarin Rotterdamse beeldend kunstenaars werkzaam zijn.
48%
3
Onderzoek
Esther Cachet van bureau Motivaction geeft een toelichting bij het rapport. Links naast haar zit haar collega Selina Kroesemeijer. Geheel links Karin Arink, rechts Charl Landvreugd.
is jonger dan 35 jaar. Die cijfers lopen ongeveer
goed zijn als het CBK daar iets aan kan doen. Moet
synchroon met de leeftijdsopbouw van de huurders
dan wel snel gaan.”
van SKAR. Ook die zijn in meerderheid van middelbare leeftijd, 28% is tussen de 20 en de 40 jaar, voor de atelierwachtlijst is dat percentage 42%. 4
Chris Bouma zei in Tent dat hij nieuwsgierig is naar wat leeft onder jonge kunstenaars, ook al omdat hij meent dat SKAR hen wel iets te bieden heeft, zoals blijkt uit de ervaringen met het Rotterdam Collectief. “Maar het is kennelijk een doelgroep die wij moeilijk bereiken,” stelde hij vast. CBK-directeur Ove Lucas heeft dezelfde ervaring. Ondanks het feit dat het CBK in de afgelopen periode getroffen is door forse bezuinigingen, bieden regelingen als de O & O subsidie, de investeringsregeling en het artists-in-residence programma kansen die ook - of misschien juist - voor jonge kunstenaars interessant zijn. Wel hikken veel kunstenaars tegen de procedures aan, die met het aanvragen van subsidies gepaard gaan. Daarbij speelt de factor tijd een rol. Met name Arink en Appelman brachten dat ter sprake. Werk en bijbanen slurpen de voorradige tijd op. Op een vraag van Bongers op welk terrein het CBK extra activiteiten zou kunnen ontplooien, kwam Appelman met een voorstel: “Ik heb af en toe een beetje geld nodig voor een expositie in het buitenland. Het zou
Charl Landvreugd gaf in Tent een heldere uiteenzetting over de essentie van netwerken.
Onderzoek
Dienstverlening SKAR Uit het onderzoek blijkt dat autonoom kunstenaarschap nog steeds een sterk individualistisch karakter heeft: 35% werkt uitsluitend alleen, 40% werkt af en toe samen. Ten aanzien van de dienstverlening van SKAR, is van behoefte aan nieuwe of andere faciliteiten dan tot nu toe geboden worden, nauwelijks sprake. Wel wordt gevraagd om verbetering van de (digitale) communicatie, aandacht voor de huurprijzen en meer mogelijkheden om op tijdelijke basis werkruimte te huren. SKAR is al enige tijd actief op social media en heeft daar inmiddels zeer goede ervaringen mee. SKAR medewerker Yvonne Wieringa: “Vooral de communicatie via Facebook werkt uitstekend. Gebruik van social media biedt veel perspectief.” Chris Bouma: “Ik zou de kunstenaars willen adviseren: laat iets horen, dan weet SKAR wat er leeft en kunnen we sneller schakelen.” Andere wensen die naar voren worden gebracht, liggen meer op het bord van het CBK of behoren tot de eigen
SKAR-directeur Chris Bouma roept de kunstenaars op: “Laat van je horen, dan weet SKAR wat er leeft en kunnen we sneller schakelen”. Links naast hem CBK-directeur Ove Lucas.
verantwoordelijkheid van de kunstenaars. Het gaat dan bijvoorbeeld om het beschikbaar stellen van expositie-
essentieel. In dit verband is de reactie op de term
ruimte en hulp bij het organiseren van exposities,
‘cultureel ondernemer’ intrigerend: te commercieel en
ondersteuning bij administratieve zaken en het in
te veel opgelegd. Maar de helft vindt er genoeg ruimte
het leven roepen van een organisatie die de belangen
in om te werken en een derde vindt de term bij zich
behartigt van kunstenaars.
passen. Het is in dit verband curieus om die merkwaardige bevoogdende term (een verzinsel uit de
Online platform
politieke truckendoos) op het inkomensplaatje te
Essentieel en door velen naar voren gebracht, is de
leggen, de culturele ondernemer die zich in leven houdt
behoefte aan een betere communicatie, bijvoorbeeld
als kok of als postbode. Opmerkelijk is de sterke verbon-
aan een online platform waar kunstenaars met elkaar
denheid van de kunstenaars met de stad Rotterdam
in contact kunnen komen en het publiek kunstenaars
(74%). De helft zegt zelfs dat de stad hem/haar inspi-
en hun kunst kan vinden. Dit betekent overigens niet
reert in zijn of haar werk. Dat neemt niet weg dat men
dat de ‘ouderwetse’ manier van met elkaar omgaan
ook overal elders, nationaal of internationaal, aan de
uit beeld is. Een kwart van de kunstenaars vraagt om
slag gaat als de gelegenheid zich voordoet. Ongeveer
(regelmatige) informatiebijeenkomsten over zaken
een vijfde van de kunstenaars heeft een nauw contact
die er toe doen. In dit licht moet ook de bijeenkomst
met de wijk waarin hij of zij werkt. Belangrijk want het
over dit onderzoek op 11 juni in Tent worden gezien.
is een bijdrage aan de verbetering van de leefbaarheid
Het idee voor het online platform past bij de hoge
in oudere stadsdelen. Dat dit tot resultaten leidt, blijkt
vlucht die internet en de sociale media hebben
bijvoorbeeld uit de impulsen die wijken als Charlois
genomen. De meeste kunstenaars hebben een eigen
hebben gekregen door de intensieve betrokkenheid
website. 62% Maakt zakelijk gebruik van Facebook,
van kunstenaars. Punten van kritiek over de stad:
52% van Linkedin. Dat gebeurt vooral om anderen
Rotterdam heeft te weinig ontmoetingsplaatsen voor
op de hoogte te stellen van ontwikkelingen of het
kunstenaars (37%) en het inhoudelijk debat wordt in
promoten van tentoonstellingen. Een op de vijf
Rotterdam te weinig gevoerd (38%). Misschien kan
kunstenaars verkoopt werk via sociale media. Vrij
het online platform, als dat van de grond komt, hierbij
algemeen (72%) is de opvatting dat je zonder
een helpende hand bieden. Voor het volledige rapport
netwerk als kunstenaar ‘nergens’ bent.
verwijzen we u naar onze Facebookpagina
Vrijwel iedereen (85%) vindt artistieke vrijheid
www.facebook.com/SKAR.ateliers.
5
6
Peter fengler
Peter Fengler en DE PLAYER zetten Zuid en Katendrecht weer op de wereldkaart Peter Fengler (1964, Culemborg) heeft aan Katendrecht een nieuw en spannend gezicht gegeven. Ooit was de Kaap als red light quarter een hotspot voor zeelui uit de hele wereld. Vanaf de jaren zeventig kwam aan die romantisch periode (‘sex and the sea’) een eind door de ontwikkeling van de zeescheepvaart: grotere schepen, kleinere bemanningen, in plaats van stukgoed containers, korter verblijf in de havens die zich ver van de stad bevinden.
Wigblok
De zeeman bleef noodgedwongen
Culemborg. “Een klein stadje, er
in de straten van Belgrado, studen-
weg en de betaalde liefde lichtte
was een bioscoop, er was een Sociale
tenopstanden, experimenteel geluid;
haar naaldhakken. Aanvankelijk
Academie, daardoor was er enig ver-
interessant realisme. Daar onmoette
dreigde de Kaap in handen te vallen
tier. Ik was goed in volleybal, speelde
ik Lukas Simonis die ook op tour
van moraalridders die een kleinbur-
op nationaal niveau in de hoogste
was. Met hem en Hajo Doorn, nu
gerlijke wijk wilden. Daarin kwam
klasse van de jeugd. Aanvankelijk
directeur van WORM, zijn wij cult-I-
halverwege het eerste decennium
zag ik mijn toekomst in de sport.
chroupe ‘Coolhaven’ begonnen. Zo
van deze eeuw verandering, toen
Daarom ging ik naar de sport-
kwam ik in Rotterdam terecht. Na
beleidsmakers in het kader van de
academie in Amsterdam, vanuit de
een kort verblijf aan de
operatie Groeibriljant Peter Fengler
gedachte: als ik sportleraar word,
Hudsonstraat kreeg ik de beschik-
en DE PLAYER vroegen om de Kaap
hoef ik geen huiswerk na te kijken
king over een mooie locatie in het
uit het slop te halen. Zij kregen de
en heb ik veel vakantie. Achteraf
Wigblok bij metrostation Rijnhaven.
beschikking over negen voormalige
gezien was dat een vergissing, ik
Het Wigblok dat is afgebroken, had
kroegen aan het Deliplein en
ondekte dat ik niet geschikt was
de vorm van een schip. Op de boeg-
transformeerden die tot een klein
voor het onderwijs. Amsterdam
vormige kant bevond zich café
imperium van de kunst. DE PLAYER
was goed. Radio God, drugs en
Santos. Wij kregen een ruimte op de
presenteerde tot nu toe honderden
veel artistiek vertier. Ik stopte
andere hoek,’The Player, the place to
beeldende kunstenaars en musici
met de sportacademie en zocht
be’. In die tijd maakte ik installaties,
uit binnen- en vooral buitenland
een alternatief. In de Volkskrant
waarin alles mogelijk was. Ik nodig-
en produceerde zo’n zeventig platen
zag ik een advertentietje van een
de andere kunstenaars, performers,
met artwork en drukwerk, binnen-
voorbereidingscursus voor toe-
bands etc uit. Eigenlijk altijd mensen
kort een 10” van Sten Hanson,
lating op de kunstacademie. Die
die werkten met geluid, beeld, per-
getiteld ‘My last Work’. Net als
heb ik gevolgd. Eigenlijk mijn
formances. Op een gegeven moment
vroeger verwerft Katendrecht weer
eerste contact met die wereld.
werden bij mijn exposities de ope-
een internationale reputatie, niet
Door de Rietveld werd ik afge-
ningen het belangrijkste, de perfor-
meer op het horizontale vlak, maar
wezen, maar op de academie in
mances,het rumoer, de ontmoetin-
in de kantlijn van een avant-garde
Utrecht werd ik toegelaten. Toen
gen met mensen. DE PLAYER als
die werkt met geluid zoals de
ik 22 was, verhuisde ik naar Utrecht.
privaar podium was een logisch
traditionele schilder met verf.
Ik zat daar gelijk goed. Ik had
vervolg daarop. Het werd al snel
een kamer, een groot atelier, een
spraakmakend. Het was freaky, bizar,
De biografie van Peter Fengler is
geluidsstudio, een galerie. Die
en had een zeer brede scoop. Van
opmerkelijk. Tot zijn negentiende
interdisciplinaire mentaliteit heb
modderworstelen of een doos die
verbleef hij in zijn geboorteplaats
ik nooit meer losgelaten.”
ontplofte tot conceptuele noise, een
(linksboven) Sven Ake Johansson: B.O.P.S. Perfo-Event 26.10.2013 (linksonder) Maulwerker (Steffi Weismann) at Operadagen Rotterdam 3.6.2012 (Fotografie DE PLAYER Koos Siep)
“Ik heb vijftien jaar in Utrecht gewoond. Eind jaren negentig ontstond een connectie met Rotterdam. Ik was met een band op toernee door Slovenië en Servië, ten tijde van de burgeroorlog. Was heftig. Tanks
7
De Player
politiek geladen dada lezing of een
met de inhoud. Opeens was er een
kunst. Daarom hebben wij op een
film over het eten van een hond”.
smak geld, waardoor nieuwe moge-
gegeven moment ook afstand
lijkheden ontstonden. Wij kregen
genomen van culturele rand-
Wat was je voornaamste
een galerie, een studio, een atelier,
verschijnselen. Terug naar de kunst.
doelstelling?
onderkomens voor gasten, een
Dat is en blijft onze basis.”
“Wij wilden onze particuliere smaak
theater, een kantine met een drank-
Het is belangrijk dat overheidsfond-
delen met publiek in een intieme
vergunning. Wij gingen werken met
sen zoals het Mondriaan Fonds, het
setting.”
een grotere organisatie. En er werd
Fonds voor de Podiumkunsten en de
in binnen- en buitenland over ons
Dienst voor Kunst en Cultuur van de
Kunst = de basis
gesproken en geschreven. Die aan-
gemeente Rotterdam de betekenis
Inmiddels had DE PLAYER een repu-
trekkingskracht maakte het tot een
van DE PLAYER honoreren. De actie-
tatie verworven waar de overheid
levendige boel. Dat leidde er ook
radius beperkt zich niet tot het
niet omheen kon. Een instituut dat
toe dat veel publiek enkel voor de
Deliplein. Op internationale kunst-
op een eigenzinnige wijze aan de
late night borrel kwam, niet speci-
beurzen en festivals, treedt het insti-
weg timmerde. Dat was aanleiding
fiek voor de content. Niets mis mee,
tuut - soms letterlijk - voor het voet-
tot het initiatief aan het Deliplein.
maar daar hebben wij een punt ach-
licht. Binnenkort gebeurt dat in
“Wij hebben toen een plan geschre-
ter gezet. Ik ben geen kroegbaas, ik
Zweden, waar in samenwerking met
ven, met als restrictie: wij maken het
ben kunstenaar. Het gaat bij ons
Zweedse kunstenaars performances
programma, dus geen bemoeienis
tijdens het vertier nog steeds om de
en publicaties worden gerealiseerd.
8
Peter Fengler maakt sinds twee jaar deel uit van de Ateliercommissie van SKAR.
Mothership
Jeroen Everaert bouwt met Mothership een brug tussen kunst en bedrijfsleven
Het voltallige team van Mothership.
Toen Jeroen Everaert (48) zich eind jaren negentig intensief met kunst ging bemoeien, ontdekte hij een gat in de markt, of beter in de kunstmarkt. Hij stelde vast dat van een relatie tussen beeldende kunst en bedrijfsleven nauwelijks sprake was, in ieder geval niet op een gestructureerde wijze. Dat was in het begin van deze eeuw aanleiding tot oprichting van de onderneming Mothership, in eerste instantie als dochter van Mama’s Showroom. ”Een intermediair tussen opdrachtgever en kunstenaar,”
Tevoren had ik mij dat niet gerealiseerd. Ik was gewend
licht hij toe. “Het is nog een bruggetje, wij streven naar
om vroeg op te staan. Om acht uur zat ik tussen muren
een Brienenoordbrug.” De kwalificatie ‘bruggetje’ is
die op mij afvlogen.”
wat te bescheiden. Mothership heeft met een team van inmiddels negen voornamelijk commerciële en technische medewerkers een scala van vele tientallen projecten gerealiseerd. De onderneming heeft een landelijke reputatie verworven. “Wij hebben een
9
dienende functie. Als opdrachtgever en kunstenaar gelukkig zijn, slagen wij in onze doelstelling.” Juist door zijn toch wel merkwaardige voorgeschiedenis was Jeroen Everaert in staat om een nieuw spoor te vinden in de jungle van de kunst. “Ik was aanvankelijk verkoper. Als commercieel verantwoordelijke van een bouwkranenbedrijf heb ik een importeurschap opgezet in Nederland. Ik was voor die functie benaderd door headhunters. Een intensieve baan. Ik stond om 6 uur op. Dat was in de bouwkranenwereld min of meer gebruikelijk. In die tijd heb ik een commerciële expertise verworven die mijn toekomst in de kunst mede heeft bepaald. Want mijn hart lag bij de kunst. Daarom ben ik in een relatief laat stadium naar de academie gegaan. In 1998 deed ik eindexamen Autonoom 3-D, zoals die afdeling toen heette. Daarna ging ik aan de slag als zelfstandig kunstenaar. Dat werd een heel donkere periode. Ik kon niet tegen de eenzaamheid op het atelier.
Jeroen Everaert met een van de 4500 platen (1.50 x 1.50 m) die het binnenaanzicht van de Markthal gaan bepalen. Ontwerp: Arno Coenen.
Mothership
Interactieve grafsteen
er nu ook weer meer ruimte voor de kunst. Ik kan dat
In die eenzame periode maakte Jeroen Everaert een
overigens niet hard maken aan de hand van cijfers,
opmerkelijk kunstwerk voor een project dat ‘Park van
maar het hangt in de lucht. Misschien moeten wij nog
de Toekomst’ heette. Zijn interactieve grafsteen, een
een periode van rottigheid overleven. Maar dan komt
grafsteen met een touch screen, trok veel media-aan-
er lucht. Wel zal alles anders worden dan wij in het
dacht, tv, radio, kranten. Weg eenzaamheid. Hij stond
verleden gewend waren”.
plotseling in het centrum van de belangstelling als ‘verkoper’ van een idee. Voor Boris van Berkum die
Muizengaatje
net Mama had opgezet, was dat aanleiding om hem te
Anderhalf jaar geleden besloot Mothership stagiaires
vragen voor een tentoonstelling over de Dood. Het was
ervaring te laten opdoen binnen haar organisatie.
het begin van een jarenlange samenwerking (van 1999
“Daarvoor hebben wij een leerconcept ontwikkeld,
tot 2004). “Daarbij bracht ik mijn commerciële ervaring
waarbij wij werken met trio’s. Die bestaan uit drie
in. Een boeiende tijd, waarin wij het initiatief namen
studenten van de Hogeschool Rotterdam: iemand uit
tot oprichting van Mothership, een bedrijf dat voor
de conceptuele hoek (kunstacademie), een aankomend
kunstenaars een opening naar de markt moest verwe-
manager (managementopleiding) en een verkoper
zenlijken. Mama’s Showroom werd de eerste klant van
(studie commerciële economie). Er zijn nu twee trio’s
Mothership. De talenten die ik bij Mama ontmoette,
werkzaam, twee minibedrijfjes in ons bedrijf. Wij geven
probeerde ik te pluggen bij allerlei opdrachtgevers.
hen relatief kleine opdrachten, zo’n vijf tot acht per half
Vanaf 1 januari 2005 ging ik zelfstandig verder met
jaar. Daarmee gaan zij aan de slag. Zij moeten het zelf
Mothership, zonder Boris met wie ik overigens nog
uitvinden. Boeiend waartoe dat kan leiden. Als zij een
steeds een goed relatie heb”.
plan geformuleerd hebben met alle ins en outs, presenteren zij dat eerst aan het andere team - er is in dit
10
Er is sindsdien ontzettend veel gebeurd, met als actueel
verband echt sprake van competitie - en aan ons.
hoogtepunt de Markthal, op de hoek van de Meent
Daarna gaan de twee trio’s met de aangepaste voor-
op de plek waar zich vroeger de Koningin Wilhelmina
stellen naar de opdrachtgever. Die kiest het winnende
Kweekschool bevond. De opdracht werd binnengehaald
plan uit. Het trio dat dit heeft geformuleerd, gaat het
door Faye Ellen die ook de regie heeft bij de realisatie
vervolgens uitvoeren. Vanuit Mothership worden de
van het project. Op het bureau van Mothership in het
teams begeleid door Natasa Heydra.”
SKAR-pand aan de Delftsestraat wordt hard gewerkt
Dat deze aanpak tot bijzondere resultaten kan leiden,
aan het ontwikkelen en uitvoeren van ideeën. “Wij zijn
is te zien bij het Muizengaatje, de tot voor kort grauwe
in dit verband ook op zoek naar nieuwe medewerkers,
en unheimisch aandoende verbinding tussen het Oude
managers, regelaars, wel dienende mensen. Want ik zie
Noorden en Hillegersberg. Dat is echt getransformeerd
echt perspectief voor de toekomst. Wij hebben de crisis
in aantrekkelijke plek met frisse kleuren en mooie
min of meer achter de rug. Naar mijn gevoel ontstaat
teksten, aan de kant van het Oude Noorden een liefdes-
Muizengaatje
Mothership
ABABA aan de Witte de Withstraat. Jeroen Everaert: “Op dit adres was de Academie Galerie gevestigd. De Hogeschool Rotterdam wilde daar niet mee doorgaan, maar zat vast aan een huurovereenkomst. Wij konden daardoor onder gunstige voorwaarden starten met ABABA, een nieuw concept galerie met allerlei events. De regie heeft onze gallerista Sophie Bargmann.
Prettige, inspirerende bijeenkomsten. Met vakgenoten overleggen over de stand van zaken in de stad. Wij fungeren als een klankbord voor directeur Chris Bouma. Want de situatie waarin SKAR verkeerde, was op een bepaald moment niet eenvoudig. Door de recente langjarige overeenkomst met Stadsontwikkeling is daarin gelukkig verandering gekomen. Ik heb veel respect voor Chris. Hij zet zich intensief in voor de kunstenaars.” Het verklaring aan Hillegonda die ooit Hillegersberg stichtte.
is haast onvermijdelijk, we raken dan in gesprek over het
Aan de andere kant de uitspraak van de Rotterdamse
kunst- en cultuurbeleid in Rotterdam. “Dat is een lappen-
icoon Coen Moulijn dat je nooit moet vergeten dat je
deken. Dat is natuurlijk ook een deken, maar het is te
uit het Oude Noorden komt. Prachtig, een tien!
wisselvallig. De ene keer wordt voor dit speerpunt gekozen, na verloop van tijd is er weer een ander speerpunt.
Ateliercommissie
Zo’n gebrek aan duidelijkheid stimuleert niet.” Maar
De werkruimte aan de Deltsestraat is niet de enige
kritisch optimist als hij is, geeft hij de hoop niet op. Hij
relatie van Everaert met SKAR. “Ik maak al zeven jaar
staat op het punt om, na ons gesprek, naar Antwerpen
deel uit van de Ateliercommissie, waarvan de laatste vijf
te gaan, waar zijn vrouw Monique woont. Antwerpen,
jaar als voorzitter. Binnenkort neem ik afscheid, maar ik
een kunststad waar wij in mentaal opzicht wel iets van
ben blij dat ik hieraan een bijdrage heb kunnen leveren.
kunnen leren.
Achterstallige huurbetalingen onaangenaam probleem
geholpen met een betalingsregeling, maar soms word je echt voor het blok gezet.”
“Het debiteurenbestand vormt een onaangenaam probleem, waarvoor wij de ogen niet mogen sluiten,” zegt SKAR-directeur Chris Bouma. “Een deel van onze huurders - gelukkig betreft het maar een beperkte minderheid - blijft in gebreke bij het betalen van rekeningen, soms in ernstige mate. In een aantal gevallen dreigt het echt uit de hand te lopen. De situatie is in ieder geval dusdanig, dat wij nu ingrijpen. Een kleine organisatie als de onze kan het niet hebben als er grote bedragen langdurig uitstaan. Bij ons administratiekantoor is een medewerker nu speciaal belast met toezicht op het debiteurenbestand. Als sprake is van achterstand, nemen wij maatregelen.” Hoe zien die maatregelen eruit? “In eerste instantie wordt telefonisch contact gezocht. Wat is er aan de hand? Met het verzoek om binnen een week alsnog te betalen. Als daaraan geen gevolg wordt gegeven, volgt een brief met een aanmaning. De uiterste maatregel, als overleg niets uithaalt of als er sprake lijkt van onwil, is het inschakelen van een incassobureau. Ontzettend vervelend. Wij gaan altijd coulant met onze huurders om. Veel huurders zijn al
Wanneer is dat het geval? “Als het niet mogelijk is om contact te krijgen, als op brieven niet wordt gereageerd, als afspraken over een betalingsregeling niet worden nagekomen. In dit verband is het goed om te onderstrepen dat het ook in het belang van de betreffende huurders is, dat actie wordt ondernomen inzake huurachterstand. Als schulden steeds verder oplopen, is de ellende op den duur niet te overzien. Dat willen wij voorkomen .”
Colofon Uitgave van Stichting KunstAccommodatie Rotterdam SKAR. Redactie: Vormgeving: Fotografie: Druk:
Jan Donia Grafisch Bureau DUS, Linda Zoon Rick Messemaker e.a. E&J
SKAR Postbus 1995 3000 BZ Rotterdam Tel: 010 - 412 78 28 Fax: 010 - 414 15 11 Website: www.skar-ateliers.nl f www.facebook.com/SKAR.ateliers
11
