JOURNAAL
Stichting Kunst Accommodatie Rotterdam
Januari 2008
• Op zoek naar een afwijkende beeldtaal • Trefcentrum Middelland behoudt topontwerper • Vestia zet zich in voor Afikaanderwijk • Nieuwe Unie op zoek naar DNA van de wijken
Eric van der Schalie: detailfoto uit de serie ‘die stad komt nooit af’
• Mothership treedt buiten het traditioneel kunstpatroon
Eric van der Schalie:
Op zoek naar een afwijkende beeldtaal Soms brengt de post een verrassing. Dat was de uitnodiging voor de tentoonstelling ‘Rotterdamse portretten’ van Eric van der Schalie in museum De Dubbelde Palmboom in Rotterdam (15 december 2007-16 maart 2008). Daarop staat een foto van danseres Dagmar Chittka. Een intrigerend beeld, helder maar ook geheimzinnig. De danseres steunt met haar rechterhand op de vloer, haar linkerhand ligt op een tafeltje, waartegen haar lichaam leunt, in schuine stand ondersteboven. Het is een vreemde, perfecte compositie. Sober, esthetisch, misschien ook wel erotisch, al is dat een persoonlijke ervaring. Het gaat over danskunst, en over het leven. Alles klopt. Tot en met de spiegeling in de ramen. Een uitnemend kunstwerk.
Eerlijk gezegd kende ik het werk van Eric van der Schalie (1954) niet. Achteraf blijkt dat een misser. Begin jaren tachtig was hij een van de oprichters van Perspektief, waarvan hij drie jaar deel uitmaakte. Perspektief heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de waardering van de fotografie als kunstvorm. Het beeld van de danseres – een spannende uiting
2
Eric van der Schalie: portret van danseres Dagmar Chittka.
van beeldende kunst – was voor mij aanleiding om
stad die zich nog aan het herstellen was van het bom-
mij in zijn werk en zijn beweegredenen te verdiepen.
bardement. In mijn werk spelen zowel katholicisme als
Daarvoor spraken wij af in zijn tijdelijke SKAR-atelier
calvinisme een rol. Het is niet simpel te scheiden, maar
aan de Berkelselaan, waarin hij gedurende drie maan-
mijn zwart-wit zou je als calvinistisch kunnen ervaren
den zijn tentoonstelling heeft voorbereid. Over een
en mijn kleur soms als katholiek. Dat was vooral het
periode van dertig jaar heeft hij meer dan duizend
geval in een periode waarin mijn fotografie een barok
portretten gemaakt, vaak op eigen initiatief, soms
karakter had."
op verzoek of in opdracht. Een selectie daaruit wordt getoond in De Dubbelde Palmboom. Daarnaast heeft
Tegennatuurlijke bewegingen
hij ook bijzondere architectonische foto’s gemaakt.
Toch is het niet eenvoudig zijn werk te interpreteren vanuit een spirituele overtuiging. Hoe is bijvoorbeeld
Katholiek in een calvinistische stad
zijn intrigerende belangstelling voor tegennatuurlijke
"Aanvankelijk wilde ik snelheid uitbeelden. Toen ik 14,
bewegingen te duiden? Zoals de stand van danseres
15 was, was ik gek van autosport. Daarvoor ging ik naar
Dagmar of een serie foto’s van mensen op hun kop?
de Formule 1 races in Zandvoort. Wat daar gebeurde,
Het is verleidelijk om in dit verband te refereren aan
biologeerde mij. Snelheid, reactie, energie, kleur, vorm.
Baselitz, hoewel die duidelijk geen invloed op hem
Dat had, denk ik, ook met mijn opvoeding te maken.
heeft uitgeoefend. Eric van der Schalie is een zelfstan-
Met mijn moeder ging ik naar de katholieke kerk. De
dig beeldend kunstenaar. "Ik heb het gevoel dat ik
liturgie was toen nog in het Latijn. Ik ben opgegroeid
nergens bij hoor," zegt hij. Hij is op zoek naar een
in een wereld van wierook, kazuifels, kleuren. Toen ik
afwijkende beeldtaal. De titel van zijn tentoonstelling
eind jaren zeventig de stad ontdekte, maakte ik kennis
‘Rotterdamse portretten’ doet hem iets tekort. Zijn
met het calvinisme. Rotterdam heeft als beeld een
werk heeft geen lokaal karakter, het heeft een allure
calvinistische identiteit. Ik stond als katholiek in een
die niet aan stadsgrenzen gebonden is.
Column Chris Bouma
In geouwehoer kun je niet werken De creatieve industrie staat in de schijnwerpers. Rotterdam presenteert zich als een aantrekkelijke vestigingsplaats voor culturele ondernemers: architecten, ontwerpers, filmers, uitgevers. Daarbij speelt wishful thinking een belangrijke rol.
positieve bijdrage aan wil en kan
een nieuw spiritueel elan ontstaat
leveren kan ook mislukken door
en die mooie kwalificatie ‘pracht-
voor leegstaande panden een te
wijken’ geen loze kreet blijft.
hoge huurprijs te vragen. Zolang het gebied sociaal en economisch
Voorlopig ben ik bang dat ondanks
kwetsbaar is hoort de huurprijs
of misschien juist door al het
laag te zijn. Met het verbeteren
gepraat de culturele ondernemer
van een wijk kunnen die prijzen
het kind van de rekening is. Dat
stijgen tot een redelijk niveau.
geldt niet alleen voor de toe-
Voordeel is bovendien dat niet
gepaste kunst, maar in nog veel
De huisvesting vormt een ernstig
alleen het aan de culturele sector
sterkere mate voor de autonome
knelpunt. Je kunt wel met de mond
verhuurde vastgoed in prijs zal
kunst. Dat is de belangrijkste
belijden dat iedereen naar
stijgen maar de hele wijk mee zal
discipline in het culturele spectrum
Rotterdam moet komen, maar als
groeien in waarde.
waar SKAR voor wil werken. Het is
je die mooie woorden in de praktijk niet kunt waarmaken, word je
geen geheim dat heel weinig kun-
SKAR wil in de oude
ongeloofwaardig. Zowel bij het OBR als bij de woningcorporaties
werk. In het verleden kon het
wijken op Zuid
bestaat sympathie voor de creatieve industrie. Maar het aanbod van
leeuwendeel van de autonome kunstenaars hun beroep uitoefe-
concentraties van
geschikte panden blijft ver achter bij de behoefte. Het is niet hele-
stenaars kunnen bestaan van hun
nen dankzij de overheid. Terecht, want de samenleving is schatplich-
kunstenaars huisvesten
maal nihil, maar het is tot nu toe
tig aan de kunst. Zij dient zich te realiseren dat dit de voedings-
te weinig. Er zijn corporaties die op
bodem is die aan het leven kleur
eigen initiatief tijdelijk leegstaande
Jan Schaefer heeft als staatssecreta-
geeft. Dat besef is aan het verdwij-
woningen in gebruik geven aan
ris van Volkshuisvesting een verge-
nen. Al enkele jaren is het respect
kunstenaars. SKAR juicht dergelijke
lijkbare situatie puntig geanaly-
van de overheid voor de kunst aan
acties toe, zeker wanneer het gaat
seerd: ‘in geouwehoer kun je niet
het verdampen. Die ontwikkeling
over het verstevigen van bestaande
wonen’. Voortdurend worden in
zet zich door. Wanneer die ontwik-
kunstenaarsinitiatieven, maar zou
journalistieke artikelen uitspraken
keling doorzet, dan blijkt dat niet
dat graag in samenspraak doen.
gedaan die niet sporen met de
begrepen wordt dat een relatief
Ook het OBR heeft een aantal tij-
werkelijkheid. Hoog van de toren,
beperkte steun voor autonoom
delijke panden beschikbaar gesteld.
soms bijna blaaskakerij. In
werkende kunstenaars onontbeer-
Waar nu behoefte aan is, zijn
Rotterdam dreigt een praatcultuur
lijk is als basis voor de zo gewenste
bedrijfsruimtes. Permanent of voor
te ontstaan. Niet alleen over de
huisvesting van de creatieve
minimaal vier jaar beschikbaar. Er
creatieve industrie, ook over ande-
industrie in brede zin.
zijn interessante culturele onderne-
re grote stedelijke projecten. Zij
mers die perspectief zoeken om
suggereert dat er een vernieuwde
Het zou zinvol zijn de cultuur op
zich in Rotterdam blijvend te vesti-
stad in de steigers staat. Ik wil dat
een nieuwe, frisse manier te bena-
gen. Het moment van handelen is
graag geloven en er ook een
deren. Laten wij daar in Rotterdam
nu, niet morgen. Ik daag de over-
wezenlijke bijdrage aan leveren,
mee beginnen. Rotterdam wil een
heid en woningcorporaties uit om,
maar ik moet te vaak aan die
bakermat van cultuur zijn, het crea-
voordat de vraag verdwijnt, voort-
woorden van Jan Schaefer denken.
tieve hart van Nederland. Daarvoor
varend met een geschikt aanbod te
SKAR wil de creatieve industrie
zijn daden nodig. Van alleen maar
komen voor een betaalbare prijs.
meer bieden dan beloften. Boven-
woorden wordt iedereen moe.
dien wil SKAR in de oude wijken De zo gewenste gebiedsontwikke-
op Zuid concentraties van kunste-
Chris Bouma,
ling waar de culturele sector een
naars huisvesten, waardoor daar
directeur SKAR
3
Interview
Trefcentrum Middelland behoud Chris Kabel voor Rotterdam In juni werkte Chris Kabel (31) In Beijing samen met Chinese ambachtslieden. Curieus is de serie lakwerkspiegels die daar onder zijn regie werd geproduceerd. "Lakwerk is een discipline die kan bogen op een eeuwenoude traditie," licht hij toe. "De zwarte lak werkt als een spiegel doordat zij heel hoog gepolijst is. Zij wordt in dertig of meer lagen opgebracht bij een luchtvochtigheidsgraad van 90%, anders houdt het niet. Zo ontstaat een product dat honderden, misschien wel duizenden jaren meegaat. Het hoort bij China, zowel het materiaal als het spiegeleffect. Het nieuwe Beijing is ook een soort spiegel, zo heb ik het althans ervaren. Alles glimt, je ziet overal spiegels."
Aan de wand van zijn atelier in
mee, want ik werk graag in deze
Trefcentrum Middelland is China
stad. Maar het is natuurlijk eigen-
duidelijk aanwezig. De ontwerper
lijk veel te kort. Je moet al snel
die tot de Nederlandse top behoort,
weer op zoek naar een nieuwe
verwacht daar interessante toe-
ruimte, dat leidt af van je eigenlijke
komstmogelijkheden. In opdracht
werk."
van een commercieel bedrijf gaat 4
hij er meubels ontwerpen. Maar
SKAR heeft, in opdracht van het
zijn basis blijft Rotterdam, dat als
OBR, het Trefcentrum in tijdelijk
Chris Kabel voor de stad behouden.
designstad een steeds belangrijkere
beheer. "Die constructie stelt ons in
Ik begrijp diens kritische kantteke-
rol speelt. De halve verdieping (150
staat om kunstenaars of collectie-
ning over de beperkte duur van de
vierkante meter) in het voormalige
ven voor een bepaalde periode aan
overeenkomst. Wij zullen ons uiter-
Trefcentrum is voor hem een tijde-
productieruimtes te helpen," aldus
ste best doen om aan het eind van
lijke behuizing. "Ik kan er een jaar
SKAR-directeur Chris Bouma.
de rit een nieuwe huisvesting op
tot anderhalf jaar gebruik van
"Daardoor kunnen wij inspirerende
een andere plek te organiseren.
maken," zegt hij. "Ik ben daar blij
creatieve ondernemers zoals
Daarvoor zijn wij in hoge mate afhankelijk van de ruimtes die de overheid ons als cultuurmakelaar van Rotterdam ter beschikking stelt. Ook hopen wij dat de corporaties een bijdrage willen leveren. In het belang van Rotterdam en de kwalitatieve herwaardering van de wijken."
Chris Kabel legt Jan Donia (links) de geheimen van China uit.
dt topontwerper
Chris Kabel (op de achtergrond) met zijn assistente Zoë Bezençon in zijn atelier in voormalig Trefcentrum Middelland.
Symposion Gorinchem
het oude gebouw, een installatie
gevers van stroom/energie te voor-
Met de creativiteit van Chris Kabel
van Chris Kabel die – als je het in
zien. Ik heb zogezegd het gebouw
maakte ik in 2005 kennis in
romantisch perspectief bekijkt – zijn
van nieuwe bloedvaten en zenuw-
Gorinchem. Daar werd toen het
naam had gematerialiseerd in een
ensysteem voorzien met deze
Symposion georganiseerd, een
creatief project. "De ontwerpers
installatie. Ik wilde de zenuwen en
kunstmanifestatie met vele discipli-
werkten samen met Gorkumse
de hartslag van een huis in beeld
nes die de stad gedurende de
bedrijven die hun materiaal ter
brengen." Dat was zeer over-
zomermaanden een opmerkelijk
beschikking stelden," zegt Kabel.
tuigend. Het project had een
aanzicht gaf. Met stip de meest
"Mijn installatie werd gerealiseerd
hoge (autonome) beeldende
interessante tentoonstelling vond
met de firma Attema, producent
kunstwaarde.
plaats in een gebouw waarin tot
van elektrisch materiaal. Het ging
dan toe het gymnasium gehuisvest
mij er om de school, die al een tijd
Chris Kabel trok buiten Nederland
was: werk van een tiental
niet meer gebruikt werd en waar
(o.a.) aandacht met een solo-expo-
Nederlandse ontwerpers, waarin
het elektrisch circuit niet meer
sitie in de Tools Galerie in Parijs
de grenzen tussen toegepaste en
werkte, met deze gouden
(mei 2006). Hij doceert een dag per
autonome kunst vervaagden.
installatie nieuw leven in te blazen
week op de masters opleiding van
Intrigerend was een goudkleurig
en tegelijkertijd de installaties van
de Design Academy in Eindhoven.
kabelsysteem door de gangen van
de overige kunstenaars en vorm-
5
Interview met Adrie Lesuis, Vestia
Vestia zet zich in voor cultureel-econom Afrikaanderwijk Adrie Lesuis van Vestia is niet alleen met steen bezig. Als programmamanager Innovatie zet hij zich in voor de kwalitatieve opwaardering van de Afrikaanderwijk, het plein en de wijde omgeving die op langere termijn de allure van een Parkstad moet krijgen. Hij is zich ervan bewust dat planologische concepten, nieuwbouw en renovatie alleen een optimaal effect kunnen hebben als de ambitieuze plannen gedragen worden door de wijk en haar bewoners. Lesuis: "Het verlangen om tot verbetering te komen is zeker aanwezig. Bij brede lagen van de bevolking. Daarvan ben ik overtuigd. Ik zie het mede als onze taak om de creativiteit van de mensen te mobiliseren, zodat zij een bijdrage willen leveren aan nieuwe initiatieven en die als waardevol voor het wonen en leven in de buurt herkennen". Op langere termijn gaat het om een ontwikkeling die binnen een tijdsbestek van enkele decennia het aanzicht van de wijk tot over de Hilledijk heen ingrijpend moet veranderen. Zonder overigens de identiteit aan te tasten. Het investeringsprogramma dat daarmee is gemoeid, levert vooralsnog problemen op. Dat is een landelijke discussie die niet vrolijk stemt. Ruim een half 6
jaar geleden was iedereen enthousiast over de financieringsplannen van de zogenaamde prachtwijken. De corporaties moeten daarbij een belangrijke rol spelen. Terecht, want het zijn hun huizen en hun huurders. Bovendien willen zij graag en hebben zij geld. Daar ligt het probleem. De corporaties weten dat de (landelijke)
Adrie Lesuis op de Afrikaandermarkt.
overheid hun zeggenschap over hun eigen geld wil beperken en het zelfs wil arresteren voor ‘oneigenlijke’ doeleinden. Kortom, zij vrezen dat zij worden uitge-
de vroegere HBS aan het Afrikaanderplein en de markt.
kleed. Die ontwikkeling kan ook de Parkstad-plannen
De Maassilo wordt voor de Creative Factory ingrijpend
frustreren, in ieder geval ernstig vertragen.
verbouwd. Zo kunnen zij ruimte scheppen voor startende creatieve ondernemers. Na de herinrichting
Bruggenhoofd
van het Gemaal door een nieuwe culinaire ondernemer
Lesuis laat zich namens Vestia niet uit het veld slaan
willen wij daar Tent op Zuid, Kosmopolis en een depen-
door een discussie waar hij weinig invloed op kan uitoe-
dance van het Historisch Museum huisvesten. Dat wordt
fenen. "Voorlopig concentreren wij ons op projecten die
daardoor een cultureel bruggenhoofd. In de tussentijd,
wij op relatief korte termijn kunnen realiseren. Daarbij
tot het Gemaal gereed is, zouden die instituten onder-
ligt een zekere nadruk op de culturele component. Ik
dak kunnen krijgen in de HBS of wellicht aan de Paul
onderscheid vier lijnen: de Creative Factory, het Gemaal,
Krugerstraat . We overleggen momenteel met De
mische ontwikkeling van met een aantal partijen gedacht over nieuwe marktconcepten. Daar zijn kunstenaars bij betrokken, zoals Jeanne van Heeswijk en Dennis Kaspori. Er zijn nogal wat mogelijkheden, bijvoorbeeld het tonen van de productiekant van de Afrikaanderwijk of het stimuleren van eetgelegenheden. Vernieuwing kan de handelsfunctie versterken. Volgend najaar, rond september 2008, willen wij dat laten zien met een soort markt-festival, enerzijds een feest, anderzijds een demonstratie van de nieuwe marktonderdelen die het totaal beeld van de markt verstereken."
Voorlopig concentreren wij ons op projecten die wij op relatief korte termijn kunnen realiseren
Bloemfontein Vestia onderkent de betekenis die kunstenaars kunnen hebben voor de wijk."Hun aanwezigheid is waardevol. Bij ons is sprake van een toenemend besef om hen accommodaties te bieden. Wij zijn ons echter ook bewust van hun financiële afhankelijkheid. Op het moment zijn wij bezig met het stimuleren van plan voor Bloemfontein. Dat is een wijkje tussen het Afrikaanderplein en de metro. Een aantal van die panden wordt in de toekomst gesloopt. Wij willen daar Turkse moskeevereniging die eigenaar is van dit grote
tijdelijk kunstenaars en creatieve ondernemers onder-
gebouw, over de huur van ongeveer tweeduizend
brengen, met een combinatie van wonen en werken,
vierkante meter. Ik wil over de invulling van die ruimte
waarmee wij hen voor een behoorlijke periode uit de
ook graag overleg hebben met cultuurmakelaar
brand kunnen helpen."
Chris Bouma van SKAR, want klaslokalen zijn uitermate geschikt als atelier. Een intensiever contact tussen ons zou trouwens toch zinvol zijn. Vestia beschikt over een uitstekende onderhoudsdienst. Wij zouden ook in die discipline veel voor elkaar kunnen betekenen." Wat zijn de plannen voor de markt? "Dat is een interessant initiatief. De markt op het Afrikaanderplein is een traditionele markt. Nu wordt
7
Dennis Lausberg, Nieuwe Unie:
"Wij zijn op zoek naar het DNA van d "Pendrecht is in planologisch opzicht een prachtig woongebied," zegt regiomanager Zuid Dennis Lausberg van woningcorporatie de Nieuwe Unie enthousiast. "Het is een monumentale compositie van lijnen en vlakken, die na de oorlog ontwikkeld is. Wij hebben een aantal complexen opgeknapt. Geschikt gemaakt voor de nieuwe tijd, waardoor het wonen in de wijk sterk verbeterd is.
Wij willen nu een plastisch element toevoegen door de bovenste ramen van de portieken van kunstwerken te voorzien. Siebe Thissen die bij het CBK de kunst in de buitenruimte onder zijn hoede heeft, is daarvan de animator. Wij proberen nu, samen met de gemeente, geld te vinden om dit project te realiseren.Naar ons gevoel past het uitstekend binnen Pact op Zuid." 8
Dennis Lausberg heeft een interessante onderbouwing voor het kunstproject in Pendrecht. "Wij zijn op zoek naar het DNA van de wijken, die elk een eigen historie en karakter hebben. Als je iets gaat doen dat niet bij dat DNA past, slaat het niet aan.
Dennis Lausberg in het kantoor van de Nieuwe Unie aan het Zuidplein.
In principe moet je sociaal-economisch aan de gang, maar cultuur
zijn. Alleen dan kun je de kansen
Bestaansrecht
wordt een steeds belangrijker ele-
grijpen die aanwezig zijn. Dat leidt
"De corporaties zijn zich ervan
ment, met name in Pendrecht en
tot maatschappelijk rendement. Ik
bewust dat de toekomst ons hoge
Charlois. Ook daarbij is sprake van
ben mij er overigens wel van
eisen stelt. Er moet veel gebeuren
keuzes. In Pendrecht gaat het om
bewust dat willekeurige bewoners
in een omvangrijk gebied. Dat is
invulling van de buitenruimte, in
van Zuid zich misschien afvragen:
ook de doelstelling van de stede-
Charlois om het scheppen van
wat merk ik zelf van die mooie
lijke overheid: het stadsbestuur en
woon- en werkplekken voor kun-
plannen? Dat is altijd het geval
de deelgemeenten. Daarbij worden
stenaars. Je moet initiatieven dur-
met langlopende projecten."
wij geconfronteerd met een veel-
ven nemen, ondernemend bezig
heid van problemen. De woon- en
de wijken" levenssituatie in de wijken moet
Renovatieproject in Oud-Charlois
structureel verbeteren. Daarvoor is onder andere het project Pact op Zuid in het leven geroepen. De Nieuwe Unie wil daar graag een constructieve bijdrage aan leveren. Van belang is dat de samenwerkende partijen het enthousiasme vasthouden. Het is wel duidelijk dat er forse investeringen van ons verlangd worden. En daar is de Nieuwe Unie zeker toe bereid.
Op 30 november 2007 vond de oplevering plaats van het renovatieproject Wolphaertstraat en de ingebruikneming van de nieuwe projectruimten Wolfart 1&2. De renovatie was mogelijk door een uniek samenwerkingsverband tussen stichting NAC (Nieuwe Ateliers Charlois), Groeibriljant Oud-Charlois, de Nieuwe Unie en de kunstenaars van de Wolphaertstraat. De afgelopen drie jaar is hard gewerkt om de 45 kunstenaarswoningen aan de Wolphaertstraat te realiseren. Door deze renovatie is de sloop uitgesteld en kunnen deze woonateliers nog tien jaar blijven bestaan. De betrokken kunstenaars kunnen daarmee een positieve impuls geven aan de straat en de wijk. Ook zijn twee projectruimten en een gezamenlijke achtertuin tot stand gekomen voor tentoonstellingen en andere culturele activiteiten.
Woonstad Rotterdam
De onderneming zit in een fusie-
(55.000 woningen). Woonstad
De Nieuwe Unie bezit en beheert
proces met het WBR, dat eind 2009
beheert dan in Zuid een groot
in Zuid met een zwaartepunt op
wordt afgerond. Dan is het nieuwe
aantal wooncomplexen in gebieden
de deelgemeenten Charlois en
bedrijf als Woonstad Rotterdam de
die op elkaar aansluiten.
Pendrecht 15.000 (huur)woningen.
grootste corporatie van de stad
(COLUMN)
Schandalig Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft de inkomenspositie van de kunstenaars in Nederland in kaart gebracht. Het gaat om een brede groep van 95.000 mensen, werkzaam in alle segmenten, van diskjockey tot regisseur, van muzikant tot beeldhouwer. 29 Procent heeft een jaarinkomen onder de 10.000 euro. Van de beeldend kunstenaars blijft de helft onder dat bedrag.
mensen die vervuld zijn van haat en rancune. Het is de stem van de heffe des volks. Nauwelijks was de noodkreet van W. verklonken of minister Plasterk – binnengekomen als een heilige koe, maar daar is niet veel meer van over – schafte de aankoopsubsidie voor kunstwerken af. Dat gaat gelukkig dankzij de Tweede Kamer niet door.
Het verbaast mij niet. Toch vind ik het schokkend. Ik word er kwaad door. En dat geldt dan vooral de erbarmelijke positie van de beeldend kunstenaars. Zij zijn het zout der aarde. Zij bepalen, over generaties heen, de kwaliteit en identiteit van dit land. De 17de eeuw, de belangrijkste periode van de Nederlandse Beschaving, ontleent haar historische betekenis aan de schilderkunst.
Ik walg langzamerhand van creatief als bijvoeglijk naamwoord in de term creatieve economie. Dat is een bedrieglijke term, verzonnen in vergadercircuits. Joop van den Ende, dat is creatieve economie. Maar die heeft de overheid niet nodig, het is eerder andersom. Bij autonome kunst is economie een verwaarloosbaar verschijnsel. Het gaat puur om creativiteit. Daarbij is vaak sprake van afwijkend gedrag, omdat de kunstenaar op zoek is naar nieuwe contouren van de samenleving. Dat kan aanstootgevend zijn. Ik vind een leeg stuk linnen op een spieraam het mooiste dat er is. Omdat het een geheim kan openbaren, waarvan W. en P. nog nooit hebben gehoord. Het is de plicht van de overheid kunstenaars de middelen te verschaffen om dat geheim te onthullen.
De cijfers van het CBS vormen een illustratie van het minimale respect van de samenleving voor de autonome kunstenaar. De overheid is daar schuldig aan, of in ieder geval medeschuldig. De creativiteit is bij haar in slechte handen, zij stimuleert haar niet, zij is er bang voor. Geert Wilders bepleitte in de Tweede Kamer de afschaffing van subsidies voor Cultuur en Ontwikkelingssamenwerking. Dat idee wordt vaak geopperd door
Jan Donia
9
Interview met Jeroen Everaert
Mothership treedt buiten het tradition "Mijn grote voorbeeld is Joop van den Ende," zegt kunstproducent Jeroen Everaert (42). "Hij ziet mogelijkheden voor de cultuur die anderen niet zien. Met ons bedrijf bv Mothership proberen wij kansen te scheppen voor beeldende kunstenaars. Een relatief nieuw gebied: stimuleren van vraag en aanbod, die op elkaar afstemmen, bemiddelen, begeleiden, produceren. Dat lukt en leidt zeker tot verdere expansie." Na een carriere in de commercie, als verkoper van trappen en later directeur van een kraanbedrijf, koos Everaert voor de kunst. Hij volgde een avondopleiding aan de Willem de Kooning academie, gaf samen met Boris van Berkum zes jaar leiding aan Mama Showroom en startte ruim twee jaar geleden Mothership. "Omdat ik overtuigd was van de perspectieven buiten het subsidiesysteem," licht hij toe. Het bedrijf dat vijf medewerkers telt, houdt domicilie op de eerste etage van het pand Delftsestraat 25, vlak bij het Centraal Station. Het gebouw is eigendom van het
ren van nieuwe initiatieven. Zo werd het werk ‘Dutch
OBR; het is in (tijdelijk) beheer toevertrouwd aan SKAR.
Glory’ van Arno Coenen en Hans van Bentem getoond
"Een fantastische locatie," aldus Jeroen. "Ons is toe-
op de Miljonairsbeurs in Cannes.
gezegd dat wij hier vier jaar mogen blijven. Dat is een
10
mooie periode. Wij hebben de ruimte om door te
Brandgrens
groeien en een positie in en rond het kunstbestel te
Een intrigerend project was de Brandgrens, in het kader
veroveren." Een van de doelstellingen is het openen van
van het Architectuurjaar. Jeroen Everaert kwam op het
deuren die tot nu toe gesloten waren en het presente-
idee toen hij in Witte de With geconfronteerd werd met
nele kunstpatroon
(V.l.n.r.) Jasper Pleune, Jeroen Everaert, Natasa Heydra en Joost ten Bruggencate.
een installatie met vuurpijlen van Francis Alys. "Zo kun je de begrenzing van de brand van Rotterdam in beeld brengen," dacht hij. Jammer genoeg was dat niet mogelijk. Het lanceren van de (zware) vuurpijlen was te gevaarlijk, bovendien had de kunstenaar het te druk. Het alternatief, door Mothership zelf ontworpen en geproduceerd, was een lint van lampen, op 75 meter van elkaar geplaatst. Een opmerkelijk en indrukwekkend eerbetoon aan de historie van de stad. Mothership heeft inmiddels vaste voet gekregen in de Rotterdamse kunst-
Colofon
wereld. Als wij in de Delftsestraat op bezoek zijn, is het
Uitgave van Stichting KunstAccommodatie Rotterdam SKAR Verschijnt 3 maal per jaar
team intensief bezig met de voorbereiding van de festiviteit ‘De wereld van Witte de With’, de opening van het 2006 werkten tussen 12.25 en 12.55 uur 2000 mensen
Redactie: Vormgeving: Fotografie:
mee aan de realisatie van het ‘Silent Sky Project’ van Rob
Druk:
culturele seizoen. Ook elders wordt gescoord. Op 18 juni
Jan Donia Grafisch Bureau DUS, Linda Zoon Rick Messemaker, Eric van der Schalie Marc Vreuls Grafia
Sweere tijdens het Oerol Festival op Terschelling. Bezoekers van het eiland werden uitgenodigd plaats te nemen in de zandsculptuur ‘Jaarringen’ van Bruno Doedens en een half uur in volledige stilte naar de hemel te kijken. Het gebeuren werd gefotografeerd uit een vliegtuig.
▼
Silent Sky Project van Rob Sweere tijdens Oerol Festival op Terschelling
SKAR Postbus 1995 3000 BZ Rotterdam Tel: 010 - 412 78 28 Fax: 010 - 414 15 11 Website: www.skar-ateliers.nl
Eric van der Schalie: detailfoto
