Stichting Brainport Realisatie jaarplan ‘Koers’ 2008
Inhoudelijk Jaarverslag 2008
Februari 2009
v0.5
Inhoudsopgave
1. Inleiding................................................................................................ 1 2. Brainport 2008, strategie en focus ............................................................ 3 3. Highlights en markante ontwikkelingen 1e helft 2008................................... 9 4. Activiteiten en resultaten 1e helft 2008 .....................................................14 4.1
Brainportproject- en programma ontwikkeling..................................14
4.2
Brainportprojecten- en programma’s management ......................... 102
4.3
Brainport Office ......................................................................... 119
Bijlagen: 1. Bestuur, Raad van Advies Stichting Brainport, management Brainport Operations BV 2. Kernprojecten en programma’s met aanpassing in de projectplanning (t.o.v. halfjaarverslag) 3. Tijdlijn ontwikkeling Stichting Brainport en Brainport Operations BV 4. Communicatie activiteiten en evenementen Stichting Brainport 2008 5. Brainport Monitor 2008 – gedeeltelijke samenvatting score op indicatoren in de domeinen People, Technology, Business & Basics.
1.
Inleiding Voor u ligt het verslag van de activiteiten van de stichting Brainport in 2008. De stichting Brainport heeft haar operationele activiteiten formeel gestart op 1 juli 2006 met de overname van de lopende activiteiten van het Programma Horizon. De stichting is nu dan ook 2½ jaar actief in de uitvoering van het strategische programma de ‘Brainport Navigator 2006-2013 Lissabon voorbij!’. Met dit derde Jaarverslag geeft de stichting aan waar de organisatie staat in het bereiken van de doelen zoals zij zich die op basis van de ‘Brainport Navigator’ heeft gesteld in haar jaarplan ‘Koers 2008’. Evenals bij het verslag over 2007 is er ook bij dit inhoudelijk verslag voor gekozen om de structuur zoveel als mogelijk gelijk te houden aan de opzet van het Jaarplan 2008. Dit verslag bevat, naast een kort hoofdstuk over de strategie en focus voor 2008, dan ook de volgende clusters van onderwerpen: -
-
Brainport project- en programmaontwikkeling; Brainport projecten- en programma’s management; Brainportoffice, met als onderdelen: o Bestuur, management en werkmaatschappij; o Strategie, benchmarking en monitoring; o Internationale activiteiten; o Public Affairs; o Communicatie, ontwikkeling Brainport corporate communicatieplan; o Samenwerking. Financiën.
1
2
2.
Brainport 2008, strategie en focus Strategie Begin 2008 heeft het bestuur van de stichting Brainport besloten de strategische uitgangspunten, zoals eerder vastgelegd in meerjarenplannen en jaarplannen, aan te scherpen. Het stichtingsbestuur heeft hiertoe besloten vanuit het besef dat de regionale kern van Brainport (de regio Zuidoost-Brabant met zijn voor Nederland unieke (maak)industrie en het daarbij behorende ecosysteem) van nationale importantie is. Door (economische) ontwikkelingen op nationaal, maar vooral ook internationaal niveau staat dit unieke ecosysteem echter steeds meer onder druk. Een verstoring van dit ecosysteem, door bijvoorbeeld het wegtrekken van de zelfscheppende industrie, zal grote gevolgen hebben voor de totale Nederlandse economie en mogelijk zelfs haar impact hebben op Europese schaal. Deze huidige dreiging is dus niet alleen een probleem voor de Brainportkernregio en is ook niet door deze kernregio alleen af te wenden. De essentie van de aangescherpte strategie is de gedachte dat Brainport een nationaal economisch/ruimtelijk programma is. Dit betekent dat: Brainport meer is dan alleen een economisch concept. Gebiedsontwikkeling en economische ontwikkeling dienen ten behoeve van het behoud en de bevordering van het unieke economische ecosysteem hand in hand te gaan. Om dit succesvol te kunnen oppakken is engagement van de Provincie maar ook van het Rijk nodig. Brainport zich inhoudelijk sterker dient te profileren als een strategisch programma dat van nationaal belang is voor de internationale concurrentiepositie van Nederland als geheel. Brainport staat dan ook voor het realiseren van doelstellingen op nationaal niveau. Projectontwikkeling en het managen van programma’s ter versterking van het regionale ecosysteem is hierin een belangrijk instrumentarium. De selectie van te ontwikkelen projecten en activiteiten zal dan ook dienen te geschieden op basis van de bijdrage aan het van nationaal belang zijnde unieke ecosysteem. Brainport zich als organisatie dient te herstructureren. Dit gebeurt door een verbreding van het bestuur en een versterking van de positie en samenwerkingsverbanden van de uitvoeringsorganisatie. Brainport haar communicatiestrategie meer dient te focussen op het nationale belang van deze 3e ‘Mainport’, naast beleidsmakers dient ook het ‘publiek’ te beseffen dat Brainport een van de motoren is van de Nederlandse economie. Samenwerking, met name tussen bedrijven en instellingen in de drie ‘nodes’, op het grensoverschrijdende ELAt-niveau verder ingevuld dient te worden met concrete projecten en programma’s. Focus Met als uitgangspunt de aangepaste strategie van de stichting is de focus van Brainport binnen project- en programmaontwikkeling gericht op het versterken van het regionale ecosysteem vanuit de thema’s: gekwalificeerd arbeidsaanbod; ketenversterking en internationalisering; sociaal Brainport; ondernemerschap; grensoverschrijdende samenwerking; High tech systemen en materialen, food, life sciences, design en ICT, en; onderwijs en arbeidsmarkt in brede zin
3
Tevens dienen de belemmeringen voor de doorontwikkeling van het regionale ruimtelijk/economisch ecosyteem, zoals in vergelijkende studies1 gesignaleerd, verminderd c.q. verwijderd te worden. Deze belemmeringen bevinden zich voor Brainport op het gebied van: Tekortschieten van investeringen in Publieke R&D; Onvoldoende investering in Leven lang leren; Tekort aan (internationale) Kenniswerkers; Tekort aan Capital; Onvoldoende toereikende infrastructuur. De focus bij de ontwikkeling van projecten en programma’s heeft in het eerste deel van 2008 gelegen op het boeken van vooruitgang op de hierboven beschreven indicatoren. Zoals in het jaarplan 2008 al aangegeven diende het aantal nieuw te ontwikkelen projecten en programma’s binnen alle vier de domeinen (People, Business, Technology en Basics) beperkt te blijven. Deze keuze voor terughoudendheid bij de ontwikkeling van nieuwe initiatieven werd ingegeven door het feit dat er in het projectenportfolio 2008 nog een aanzienlijk aantal projecten en programma’s (afkomstig uit de jaarplannen van 2006 en 2007) zaten die verder ontwikkeld en zo mogelijk in 2008 afgerond dienden te worden. De aan projectontwikkeling ter beschikking te stellen capaciteit (o.a. projectleiders) is, met de voortzetting van deze ‘lopende projecten’ uit voorgaande jaren, in 2008 al grotendeels ingevuld. Overigens is in het eerste halfjaar van 2008 ook in de verdere ontwikkeling van deze lopende projecten, daar waar mogelijk, bijgestuurd vanuit de nieuwe strategische gedachte van de stichting. In de loop van het tweede deel van 2008 (september/oktober)kreeg de crisis op de financiële markten, die medio 2007 in de Verenigde Staten begon, steeds meer gevolgen voor de reële economie in Nederland, in het bijzonder ook voor Brainport. Doordat interbancaire geldleningen steeds verder werden bevroren ontstond de noodzaak voor banken om de eigen vermogensverhoudingen te versterken c.q. niet te laten verslechteren. Dit leidt in het najaar van 2008 tot een sterke terughoudendheid bij de verstrekking van kredieten en garanties. Met name in de Brainportregio, waar de toptechnologische bedrijvigheid sterk afhankelijk is van internationale leveranties betekent dit dat gezonde en sterke toptechnologische industriële bedrijven reeds geplaatste orders ingetrokken zagen worden en in een aantal gevallen zelfs bestaande bestellingen niet konden uitleveren door het uitblijven van exportkredietgaranties. De stichting Brainport heeft in het 4e kwartaal van 2008 zowel binnen haar projecten en programma’s als in haar strategie en lobby topprioriteit geschonken aan het beperken van de gevolgen van de kredietcrisis in Brainport. Dit gebeurde niet alleen door (financiële) overheidssteunmaatregelen te vragen voor de Research & Development in Brainport (de zes maatregelen voor Brainport) maar vooral ook door het oppakken en ondersteunen van initiatieven die helpen de korte termijnproblemen het hoofd te bieden en die op middellange termijn voor de toptechnologische kennisregio extra kansen biedt. Dit heeft binnen de projecten- en programmaontwikkeling met name gezorgd voor een sterke focus op HRactiviteiten binnen het domein People (o.a. Brainport Careercenter en kenniswerkers) en op de combinatie van duurzaamheid & technologie (Energie in Brainport en Lichtcentrum).
1
‘Roads to success, TU/e, Eindhoven, maart 2007’ en ‘European regional Innovation Scoreboard 2006’
4
Met haar (extra) inspanningen streeft de stichting Brainport er naar om de innovatie- en concurrentiekracht van Nederland niet in het geding te laten komen en om als regio sterker uit de crisis te komen. De keuzes voor de nieuwe projecten en programma’s 2008 zijn gemaakt in lijn met de daarvoor in het jaarplan uitgezette thema’s en (concepten van) projecten. Vervolgens is de selectie gemaakt in nauwe samenwerking met de Triple Helixpartners en met inachtneming van de lokale Brainportagenda’s van de gemeenten Eindhoven en Helmond. De uitbreidingen en aanpassingen (ook binnen bestaande projecten) zijn steeds getoetst aan de Brainport Navigator 2013, Lissabon voorbij! en de aanpassingen in de strategie van de stichting een en ander ook in het licht van de recente economische ontwikkelingen. Een overzicht (per domein) van de projecten en programma’s in ontwikkeling treft u hierna aan. Een gedetailleerdere beschrijving van de inhoud van de ontwikkelprojecten en – programma’s komt in hoofdstuk 4 ‘activiteiten en resultaten’ aan de orde.
5
Ontwikkelprojecten van Stichting Brainport in 2008 naar domein
PEOPLE
TECHNOLOGY
‘BRAINPORT STAAT VOOR: ONDERNEMERSCHAP, FLEXIBELE
‘BRAINPORT STAAT VOOR: TOPTECHNOLOGIE, EXCELLENTE KENNIS-
ARBEIDSMARKT, DYNAMIEK EN EXCELLENTIE IN
BEDRIJFSMATCH (VRAAGARTICULATIE EN KENNISOVERDRACHT),
OPLEIDINGEN, ZELFBEWUSTZIJN.’
CREATIVITEIT IN TOEPASSING IN EEN OPEN INNOVATIEOMGEVING/CULTUUR.’
• BPP.07.029 Brainport Programma innovatief
• BPP.06.006 Programma Zorg en Technologie (Brainport
Ondernemerschap (incl. BPP.07.042 -
Health Innovation - BHI)
Sociale Innovatie) • BPP.06.014 Brainport Automotive programma • BPP.07.030 Programma Werken in Brainport • BPP.06.021 Programma Technology & Food (TeFoN -
(incl. BPP.07.031 - Opleiden loont!)
Technology & Food Systems Network) • BPP.07.043 Working & Living in Brainport • BPP.07.032 Programma Veiligheid en Technologie • BPP.07.045 HRM Steunpunten • BPP.07.033 Programma Mobiliteit en Technologie • BPP.08.053 Brainport programma Bèta – • BPP.07.034 Energie in Brainport
techniek • BPP.08.056 Eindhoven Studentenstad
• BPP.07.035 Highmed
• BPP.08.058 Brainport Careercenter
• BPP.07.039 European Open Innovation Centre • BPP.07.046 Water & Gezondheid • BPP.07.047 High Tech Automotive Campus (HAC) • BPP.08.051 Energieneutraal wonen in Brainport • BPP.08.052 TeFoN – Center of excellence for food systems • BPP.08.055 Lichtinstituut
6
BUSINESS
BASICS
‘BRAINPORT STAAT VOOR: START-UPS, BUSINESS
‘BRAINPORT STAAT VOOR: ATTRACTIEF VESTIGINGSKLIMAAT, QUALITY
DEVELOPMENT, ONTMOETINGEN.’
OF LIFE, INTERNATIONALE ORIËNTATIE, VOOROP IN
ICT (INFRA,
DIENSTEN EN GEBRUIK).’
• BBP.06.012 Brainport zonder grenzen
• BPP.06.015 Programma Brainport Bedrijfshuisvesting
• BPP.06.013 Brainport Acquisitie Programma
• BPP.06.019 Regions of Knowledge Crossworks
• BPP.07.024 Meesters in de Maakindustrie
• BPP.06.023 Programma Cultuur in Brainport
• BPP.07.025 LifeTec Network
• BPP.07.027 Evoluon Experience Center
• BPP.07.026 Communitech / Eindhoven Inc.
• BPP.08.049 Brainport Incubators van de Toekomst
• BPP.07.037 Programma Brainport Business Start
• BPP.08.050 Brainport Bedrijfspanden als icoon
& Growth • BPP.07.038 Strategische allianties MKB / Brainport voor het MKB • BPP.08.057 Meesters in de Maakindustrie 2.0
7
8
3.
Highlights en markante ontwikkelingen 2008
In onderstaand overzicht treft u samengevat de mijlpalen zoals gerealiseerd door de stichting in 2008. De highlights zijn gerangschikt naar projectontwikkeling, programmamanagement, Brainportoffice en externe ontwikkelingen.
Projectontwikkeling Opstart van de volgende nieuwe projecten: BPP.08.049 – Incubators van de Toekomst BPP.08.050 – De Regio Verbeelden/Iconen BPP.08.051 – Energieneutraal Wonen in Brainport BPP.08.052 – TeFoN Center of Excellence BPP.08.053 – Brainport programma Bèta –techniek BPP.08.055 - Lichtinstituut BPP.08.056 - Eindhoven studentenstad BPP.08.057 - Meesters in de Maakindustrie 2.0 BPP.08.058 - Brainport Careercenter Oplevering van de BPP.06.021 – BPP.06.023 – BPP.07.024 – BPP.07.025 – BPP.07.027 BPP.07.035 – BPP.07.047 – BPP.07.045 –
volgende businessplannen: TeFoN - Technology & Food Systems Network Cultuur in Brainport Meesters in de Maakindustrie LifeTec Network Evoluon Experience Center HighMed Campus (conceptbusinessplan ‘Routeplan’ gereed) High Tech Automotive Campus HRM Steunpunten
Opstart van de volgende pilots: BPP.06.015 – Brainport Programma Bedrijfshuisvesting: start pilot ‘Uniek Werklandschap’ BPP.06.021 – TeFoN: pilotfase o.l.v. ‘leadpartner’ TNO Industrie en Techniek door testcase voor twee projecten, te weten: ‘project potplanten’, en; ‘project CO2 Equipment’. BPP.07.025 – LifeTec Network: competentiedatabase opgezet. BPP.07.030 – Werken in Brainport, opstart pilot: HR-Steunpunten BPP.07.034 – Energie in Brainport, opstart pilot ‘Licht’ BPP.07.043 - Working & living in Brainport, pilots: Settlink Coming2 Project is omgebouwd naar een meerjarig uitvoeringsprogramma (zie Programma’s management). BPP.07.046 – Water & Gezondheid: o.l.v. de stichting HeliXeR (i.o.) opstart van 2 pilotprojecten, te weten: Safi Sana, en; Tenqi.
9
Programma’s management Be_linked: Ondertekening samenwerkingsovereenkomst in het kader van BrabantNet Pilot videoconferencing opgestart in samenwerking met Stichting Techniekpromotie Brainport eindigt in de top 21 van de Smart Communities (ICF) in 2008. Er waren ruim 300 regio’s wereldwijd kandidaat. Be_Challenged Award op 12 juni 2008. Dit jaar waren er 28 inzendingen (25% meer dan vorig jaar). Bekendmaking was in het Designhuis in Eindhoven. Oplevering contourplan Wireless City Eindhoven Seminar Wireless City Eindhoven op 1 juli 2008 met ruim 35 deelnemers. Oplevering contourplan Actiecentrum Publicatie ‘Breedband Leeromgeving’ eindrapportage project 2007-2008 i.s.m. NBL, IPO, Prov. Overijssel, augustus 2008. Bezoek vertegenwoordiger Intelligent Community Forum (ICF) aan Brainport op 22 september 2008 vooruitlopend op inzending Brainport t.b.v. Smart Communities Award 2009. Gebruikerstesten voor virtuele kennisbank van Be_linked en technische oplevering van deze kennisbank. Design Connection Brainport Tentoonstelling ‘The Family of Form’ in het Designhuis, georganiseerd ter ere van het 60-jarig bestaan van Design Academy Eindhoven. Opening van deze tentoonstelling (27 januari 2008) door o.a. de Commissaris van de Koningin mw. Maij-Weggen, Mw. L. Edelkoort en dhr. Braks, waarnemend burgemeester van Eindhoven. Opdracht van de gemeente Eindhoven (12 juni 2008) voor de organisatie en uitvoering van de Dutch Design Awards 2008. Lancering van het Designprogramma van de stichting Incubator 3+ (23 juni 2008), als vervolg op de succesvolle pilot ‘Design Incubator ’ van NV REDE en Design Connection Brainport. Food4Future, startbijeenkomst (28 augustus 2008) op de Groene Campus in Helmond voor Food2Party met 250 studenten en hun leraren van 6 middelbare scholen uit Brainport. Food for Inspiration and Innovation-werksessie (28 augustus 2008). Na het eerdere Food+Design Café vond een inspiratie en ideeën sessie plaats met foodbedrijven. Food for Future Companies: Food & Design Pressure Cooker (25 september 2008) Dutch Design week (18-26 oktober 2008) met Hooked on Design, een collectie designproducten die zijn ontwikkeld, designed en engineered met de regionale metaalindustrie: van high technology tot interieur ontwerp. Dutch Design Awards (oktober 2008). Op 18 oktober zijn tijdens een feestelijke awardshow de finalisten bekend gemaakt. In totaal zijn 26 Awards uitgereikt. De show werd bijgewoond door een brede vertegenwoordiging van de ‘Designwereld’. Brainport Greenhouse (oktober 2008). De werken van de genomineerden van alle categorieën stonden tijdens de Dutch Design Week tentoongesteld in het Brainport Greenhouse. Topdesign is the Bottomline, onder de Nederlandse vlag exposeren vier topdesigners afgestudeerd aan de Design Academy Eindhoven - hun gerenommeerde en conceptuele producten in Seoul en in Hong Kong (oktober & december 2008). Hooked on Design, de reizende expositie die van start ging tijdens Dutch Design Week, is van 15 tot 30 november in het Franse Saint Etienne.
10
ELAt: De innovatiestrategie voor ‘ELAt fase 2’ is opgeleverd en gepresenteerd tijdens het ELAt event op 2 december 2008. Op 7 strategische lijnen zal de samenwerking in ELAT vanaf 2009 worden voortgezet. De strategie is gedetailleerd en uiteengelegd in (mogelijke) projecten met en gezamelijke begroting van 10 tot 15 miljoen euro. Opstart ontwikkeling organisatiemodel voor ELAt fase 2 en voorbereiden van subsidieaanvragen voor de projecten. Ter afronding van het Interreg project ELAt zijn door Brainport, naast de strategie, twee publicaties uitgebracht: o Een factbook waarin de kennisinfrastructuur van ELAt wordt beschreven en Facts & Figures over het gebied worden gepresenteerd, en; o Een terugblik op 4 jaar ELAt met daarin een overzicht van de belangrijkste resultaten. Working & living in Brainport Opschaling project BPP07.043 naar meerjarig programma (2008-2010). Verkrijgen financiering Pieken in de Delta voor de deelprojecten Coming 2 en SettLink. Free publicity, w.o. artikelen in ‘Goede zaken’, in ‘Link magazine’, de ‘Volkskrant’, het ‘Eindhovens Dagblad’ en ’Booming business’. Settling In: o On line gaan van www.settlink.com (juni 2008), o Werven aanbieders voor settlink (m.n. culture & leasure), o Second edition Welcome to Brainport guide, Coming to: o Voorbereiding en uitvoering roadshow European Career Fair Boston 2008 en voorbereiding show 2009; o Roadshow Turkije (i.s.m. Brabantse handelsmissie april 2008) o Roadshow en intentieverklaring Turkije (i.s.m. EVD-reis november 2008). o Opstart operationele samenwerking met Limburg (Skills-project),
Brainportoffice Uitvoeringsorganisatie Aanscherping strategie Brainport waaruit volgend: o Uitbreiding bestuur stichting Brainport van 9 naar 12 leden; o Aanpassing statutaire doelstelling stichting Brainport; o Ondertekening intentieverklaring ‘Bundeling Brainport Operations BV – NV REDE’ en besluit tot ‘krachtenbundeling’ december 2008; Strategie, monitoring en internationaal
-
Strategie: o Zichtbaarheid van kantoor Den Haag: 8 september is de formele
o
openingshandeling kantoor van Stichting Brainport in de Haagse Malietoren. Brainport Lunch breaks: 6 oktober (over design) en op 10 december (over automotive) Tweede Kamer: Middels een brief is specifieke aandacht gevraagd voor het belang van Brainport voorafgaand aan de vaste Kamercommissie c.q. leden van de Tweede Kamer over internationaal ondernemen, industriebrief, innovatie en kredietcrisis.
11
Ministeries: Delegatiebezoek vanuit Brainport aan Den Haag om de regionale ambities rondom de Taskforce Technologie Arbeidsmarkt Onderwijs (TOA) te presenteren aan de bewindspersonen van EZ, OCW en SZW. o Advies- en onderzoeksraden: Presentatie in de Commissie Ruimtelijke Ordening van het VNO-NCW over de basics van Brainport in het bijzonder de ruimtelijke ontwikkelingen (grote ruit, HST-connect en Eindhoven Airport). o Presentatie en publicaties: Masterclass over Brainport voor het NICIS, het nationale kenniscentrum voor stedelijke ontwikkeling. De tweede helft van 2008 stond voor wat betreft de public affairs activiteiten in Den Haag voor een belangrijk deel in het teken van de Kredietcrisis. Er is voorafgaand aan het debat over de kredietcrisis met leden van het Kabinet op 11 december 2008 een brief uitgegaan naar de Tweede Kamerfractievoorzitters en – woordvoerders financiën. Deze heeft niet alleen de aandacht gekregen van verschillende politieke partijen maar ook van de nationale media (w.o. Het Financieele Dagblad en het Tv-programma van Pauw & Witteman). Dit heeft mede geleid tot aangenomen motie de WBSO-regeling te verruimen. Eind 2008 is een aantal analyses gemaakt, acties genomen en maatregelen uitgedacht die eraan moeten bijdragen dat de besluiten die het Kabinet in 2009 neemt in antwoord op de kredietcrisis maximaal tegemoet komen aan belangen van het economische en innovatieve ecosysteem van Brainport. Hierbij gaat het ondermeer om voorstellen voor verhoging van innovatie-uitgaven. o
-
-
Monitoring: o ‘Brainport Monitor 2008’ (intern document) opgeleverd met 4 onderdelen: Analyse van onderzoeksrapporten en beleidsstudies; Analyse van de regio Zuidoost-Brabant; Analyse van de projecten van Brainport, en; Arbeidsmarktspecial. o Opdracht provincie Noord-Brabant verworven voor de ontwikkeling van een monitor voor de Brabantse Kennis Investering Agenda (KIA). Internationaal: o Crossworks (een project dat wordt uitgevoerd met partners uit ELAt en met Helsinki en Tallinn met als doel de economische prestaties te verbeteren op basis van een toename en versterking van investering in research capaciteit) is op 1 december afgerond met een eindevenement in Eindhoven. Brainport heeft voor deze gelegenheid als leadpartner een publicatie uitgebracht waarin de resultaten van het project zijn gepresenteerd. o Masterclass High Tech Entrepreneurship; een gezamenlijk initiatief van K.U. Leuven LRD, Leuven.INC, AGIT en TU/e heeft in 2008 een aantal malen plaatsgevonden. De positieve ervaring hebben geleid tot het uitbouwen van de samenwerking op het gebied van ondernemerschaptraining- en onderwijs in het ELAt Virtual Entrepreneurship Center. Dit wordt momenteel verder ontwikkeld. o Strategische verkenning met partners uit het ELAt gebied naar de mogelijkheden voor een Knowledge and Innovation Community (KIC) in het kader van het European Institute of Technology (EIT).
12
Communicatie Uitwerking van de Brainport ‘brand’ in een logo en huisstijl voor Brainport (als regio) en de stichting Brainport. Ontwikkeling ‘Brainport Communication Kit’ met de corporate stories, boiler plate, internationale powerpoint presentatie en de Brainport ‘Clip’. Alle middelen zijn in het Nederlands en in het Engels aangeboden voor gebruik door de Triple Helixpartijen in Brainport. Vele projectspecifieke communicatieactiviteiten voor Brainport projecten (lanceringevents) en (aan) Brainport (verbonden) evenementen (zie bijlage 4). Groot aantal Brainport publicaties, uiteenlopend van eigen boeken, folders, flyers maar ook artikelen en nieuwsitems in diverse media (zie bijlage 4 voor details)
13
4.
Activiteiten en resultaten 2008
4.1
Brainportproject- en programma ontwikkeling
Inleiding Een van de kernactiviteiten van de stichting Brainport is het ontwikkelen van projecten en programma’s. Deze projecten en programma’s zijn (of worden) aangereikt door de Triple Helix en dragen, indachtig de aangescherpte strategie van de stichting, bij aan het verwezenlijken van de ambitie en doelstellingen van Brainport. De op de Brainport Navigator gebaseerde portfolio wordt verder ontwikkeld en/of geïmplementeerd door de uitvoeringsorganisatie van Brainport of door één van de bevoegde en verantwoordelijke partijen binnen de Triple Helix. De ontwikkelprojecten en -programma’s worden aangepakt volgens het beproefde Brainport/Horizonformat. De ontwikkeling van een Brainportproject of -programma doorloopt volgens dat format een aantal vaste stadia (ontwikkelfasen). Deze fasen brengen het project van een eerste globaal idee naar een vastomlijnd project of programma met heldere doelstellingen dat geheel gereed is voor uitvoering. Brainport levert als eindresultaat van de projectontwikkeling een project- of businessplan op Indien noodzakelijk geacht, kan er gedurende de projectontwikkeling ook nog een pilotproject gedraaid worden dat na afronding geëvalueerd wordt. De resultaten van Brainportproject- en programmaontwikkeling zijn: 1. Project-, businessplannen en implementatie van de ontwikkelde projecten (‘procesresultaat’); 2. Verworven financiering voor de, veelal externe, uitvoering van de project- en businessplannen (financiering voor de uitvoeringsprojecten door derden (‘procesresultaat’); 3. Resultaten op de in de businessplannen vastgelegde indicatoren (‘projectresultaten’). In het verslag over 2008 zullen voor de Brainport ontwikkelprojecten en –programma’s met name de procesresultaten (nummers 1 en 2, ‘output’) worden vermeld. De ‘echte’ projectresultaten van de Brainportprojecten (‘outcome’) zullen met behulp van de Brainport Monitor (zie hoofdstuk 4) pas op de langere termijn gemeten kunnen worden wanneer de projecten in de uitvoeringsfase zijn beland. Het is ook van belang te weten dat de financiering (het 2e procesresultaat), die door de stichting Brainport voor de uitvoering van projecten wordt verworven, in veruit de meeste gevallen direct wordt doorgezet naar de separate juridische entiteiten die voor de uitvoering van de projecten en programma’s zijn opgericht. 4.1.1
Totaaloverzicht kernprojecten en -programma’s in portfolio 2008 In dit hoofdstuk worden de kernprojecten- en programma’s, zoals Stichting Brainport die op 31 december 2008 in portefeuille had, op verschillende wijzen weergegeven. De portefeuille van Brainport bevatte in 2008 drieëndertig ontwikkelprojecten en –programma’s. Zoals in de inleiding van dit hoofdstuk aangegeven zijn de te behalen resultaten van Brainportproject- en programmaontwikkeling op te splitsen naar twee typen resultaat, te weten ‘procesresultaat’ en ‘projectresultaat’. De te behalen procesresultaten (op te leveren
14
plannen en implementatie daarvan) zijn door de stichting vastgelegd in een project- en programmaplanning. Door het feit dat de projecten over het algemeen relatief complexe ontwikkeltrajecten kennen en doordat het ontwikkeltempo door de markt (externe partijen) wordt bepaald dient de planning van de procesresultaten regelmatig bijgesteld te worden. De planning (stand 31-12-2008) van de procesresultaten per project is weergegeven in hierna volgende tabel. Een overzicht van de projecten waarvan de procesplanning, gedurende het ontwikkeltraject in 2008, is aangepast vind u in bijlage 2. Uit dat overzicht blijkt dat er, zoals eerder aangegeven, zeer veel factoren van invloed zijn op het realiseren van de geplande mijlpalen
15
16
4.1.2
Gedetailleerde beschrijving kernprojecten en -programma’s uit portfolio 2008 In de hierna volgende paragrafen is, voor zover mogelijk, een gedetailleerde stand van zaken per project uit de projecten- en programmaportefeuille van Stichting Brainport gegeven. De projecten worden beschreven volgens een vast format. Ze zijn gerangschikt naar domein (People, Technology, Business en Basics) en vervolgens naar projectnummer. Van de 33 projecten uit het actuele projectenportfolio 2008 waarover wordt gerapporteerd zijn er 24 afkomstig uit de jaarplannen c.q. projectenportfolio’s 2006/2007, dit zijn: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.
BPP.06.006 BPP.06.012 BPP.06.013 BPP.06.014 BPP.06.015 BPP.06.019 BPP.06.021 Network) BPP.06.023 BPP.07.024 BPP.07.025 BPP.07.026 BPP.07.027 BPP.07.029 BPP.07.030 BPP.07.032 BPP.07.033 BPP.07.034 BPP.07.035 BPP.07.037 BPP.07.038 BPP.07.039 BPP.07.045 BPP.07.046 BPP.07.047
-
Programma Zorg en Technologie Brainport zonder grenzen Brainport Acquisitie Programma Brainport Automotive Programma Programma Brainport Bedrijfshuisvesting Regions of Knowledge Crossworks Programma Technology & Food (TeFoN -Technology & Food Systems
-
Cultuur in Brainport Meesters in de Maakindustrie LifeTec Network Communitech. Evoluon Experience Center Brainport Programma Innovatief Ondernemerschap Programma Werken in Brainport [inclusief BPP.07.031 Opleiden Loont] Programma Veiligheid & Technologie Mobiliteit en Technologie Energie in Brainport HighMed Campus Programma Brainport Business Start & Growth Brainport voor het MKB (v/h Strategische allianties MKB) Europeaan Open Innovation Center HRM Steunpunten Water & Gezondheid High Tech Automotive Campus
In 2008 zijn er ook nog een aantal nieuwe projecten in het portfolio opgenomen. Het betreft zowel projecten die direct zijn voortgekomen uit nieuwe projectideeën zoals opgenomen in het Jaarplan 2008 als projecten die passen binnen de in dat plan vastgelegde thema’s. Alle nieuwe projectideeën voortkomend uit de Triple Helix zijn getoetst aan het kader van de Brainport Navigator, het jaarplan 2008 en de aangescherpte strategie van de stichting. Negen projecten zijn vervolgens in de projecten- en programmaportfolio opgenomen. Het betreft de volgende nieuwe Kernprojecten: 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33.
BPP.08.049 BPP.08.050 BPP.08.051 BPP.08.052 BPP.08.053 BPP.08.055 BPP.08.056 BPP.08.057 BPP.08.058
-
Brainport Incubators van de toekomst De regio verbeelden/bedrijfspanden als icoon Energieneutraal wonen in Brainport TeFoN – Center of excellence for food systems Brainport Programma Bèta Techniek Lichtinstituut Eindhoven studentenstad Meesters in de Maakindustrie 2.0 Brainport Careercenter
17
De lopende projecten: BPP.07.028 - Regions for Economic Change BPP.07.036 - Europees Toptechnologie Instituut Afkomstig uit het jaarplan 2006/2007 zijn, omdat ze niet passen binnen het typische Brainport projectontwikkelproces, uit het projectenportfolio genomen en onder de reguliere activiteiten van ‘Strategie’ ondergebracht. Rapportage over de voortgang op die projecten treft u dan ook aan in de paragraaf ‘Strategie’ onder ‘Brainport office’. Het project: BPP.07.043 - Working & living in Brainport Voorheen nog opgenomen in de projectenoverzichten, is omgebouwd tot een meerjaren uitvoeringsprogramma ‘Working en Living’ 2008-2010. In dit jaarverslag is ‘Working & Living’ conform de Brainportmethodiek dan ook terug te vinden onder het onderdeel ‘Programma’s management’.
18
BPP.06.006 Zorg en Technologie Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De gezondheidszorg staat onder druk. Het krachtenveld rondom de zorg is sterk in beweging. Een nieuw zorgstelsel, veranderingen in de financiering en declaraties, landelijke ICTontwikkelingen en daarnaast de demografische ontwikkelingen en veranderingen in consumentengedrag. Dat laatste heeft effecten op de zorgvragen van de patiënt/cliënt maar ook op personele voorzieningen. Door de vergrijzing neemt de behoefte aan zorg toe, terwijl tegelijkertijd het aantal benodigde zorgverleners afneemt: een zorgkloof dreigt. Ondersteuning van de patiënt/cliënt met technologische middelen, om daarmee de druk op het zorgaanbod te verminderen, is onafwendbaar. In de regio Zuidoost-Brabant loopt weliswaar een groot aantal projecten die aan zorg & technologie gerelateerd zijn, maar er is onvoldoende afstemming en kennisuitwisseling, waardoor veel initiatieven niet voorbij het projectstadium komen. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het ontwikkelen van een programma en bijbehorende uitvoeringsorganisatie gericht op het bevorderen en verspreiden van innovaties in de zorg. Met als uitgangspunt het in de ontwikkelingen centraal stellen van de patiënt/cliënt. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van het project: • Het creëren van meer ondernemerschap en economische activiteiten op raakvlak zorg en technologie. • Het stimuleren van kennisgeneratie, kennisdeling en kennistoepassing. • Het stimuleren van zorginnovatie. • Het leveren van een bijdrage aan het voorkomen van de dreigende zorgkloof. Bijdrage aan macro-economische indicatoren op de lange termijn: • Werkgelegenheid: de efficiency van werkgelegenheid • Toegevoegde waarde in de zorgsector Bijdrage aan de Brainport-doelstellingen (zie figuur hiernaast): • Het programma bevindt zich in het domein technologie met als sleutelfactor “programma’s sleutelgebieden”. • Het programma draagt vooral bij aan conjunctuurgevoeligheid, innovatie en de arbeidsmarkt. Projectspecifieke doelstellingen: • In Q3 2008 wordt het businessplan opgeleverd. • In Q3 en Q4 wordt er een plan ontwikkeld ter verzelfstandiging. • Vanaf 1 juli 2009 wordt Brainport Health Innovation verzelfstandigd. • Vanaf 1 januari 2009 gaat ook de pilot lopen. Deze wordt in de loop van de tijd regulier. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Bijzonderheden Fase in ontwikkelingsproces: Door Brainport is een programma ‘Zorg & Technologie’ opgesteld en een samenwerkingsmodel ontwikkeld (waaraan publieke en private organisaties zich gecommitteerd hebben) waarmee het programma
Fase in ontwikkelproces en 5 Evaluatie Fase 0 Oriëntatie 1 Initiatie 2 Haalbaarheid 3 Ontwerp/ontwikkeling 4 Uitvoering
19
bereikte resultaten Rapportage Product Status Startnotitie Opgeleverd Contourplan Opgeleverd Rapportage Afgerond Businessplan Opgeleverd Pilot Gestart
‘Zorg & Technologie’ uitgevoerd kan worden. In het programma is een projectportfolio van 50 projecten opgenomen. Het programma is op 20 juni 2007 officieel gelanceerd. Vervolgens is de uitvoering (op basis van een begroting tot en met december 2008) in de vorm van een pilot gestart. In deze pilot namen in eerste instantie 16 organisaties deel. In het voorjaar van 2008 hebben zich daar 2 organisaties bijgevoegd. Voor de uitvoering van het programma is een op de zorg toegesneden uitvoeringsorganisatie ingericht, het Brainport Health Innovation (BHI). Dit bureau bundelt internationale, nationale en regionale kennis over zorgvraag en –aanbod. Daarnaast treedt het op als kenniscentrum waar initiatieven op het gebied van zorg en technologie gebundeld worden, partners met elkaar in contact worden gebracht en kennis gedeeld wordt. De uitvoeringsorganisatie is in het voorjaar uitgebreid met een verantwoordelijke van de gemeente Eindhoven, aangevuld door twee ondersteunende fulltimers van deze gemeente. In het voorjaar is tevens een werkplan opgezet om de belangen van alle betrokken partijen optimaal te kunnen behartigen. De uitvoeringsorganisatie is voor de pilotfase ondergebracht bij de Stichting Brainport. Ter begeleiding van deze uitvoeringsorganisatie is een Raad van Advies geformeerd uit de voormalige klankbordgroep. Door de RvA is gekozen te focussen op twee clusters: TeleHealth en het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). Medio 2008 is in een document de samenhang tussen beide onderwerpen aangegeven en is een aanzet gemaakt tot de opzet van een Plan van Aanpak. Dit plan van Aanpak is medio 2008 gereed en dient als basis voor de verder ontwikkeling van de pilots. In het begin van het najaar zal het plan gereed zijn, waarna het traject ingezet wordt tot verzelfstandiging van de uitvoeringsorganisatie. Dit moet vanaf 1 juli 2009 gebeuren. De pilot heeft als doelstelling om medio 2009 reeds 1000-2500 ouderen met TeleHealth te ondersteunen. Medio 2009 vindt daarop een go/no-go moment plaats. Eind 2010 moeten er 10.000 ouderen zelfstandig wonen in Eindhoven en 35.000 in heel Zuidoost Brabant. Dit kan dan doorgroeien tot 50.000 eind 2011. Als aanjager voor nieuwe initiatieven op het gebied van zorg en technologie is binnen het programma een jaarlijks uit te reiken prijs ingesteld, de ‘Brainport Health Innovation Award’. In 2007 is door een expertcommissie uit 31 inzendingen de beste zorginnovatie gekozen. De Award is op dinsdag 20 november 2007 aan de winnaar, aan VieDome (van ZuidZorg), uitgereikt door de Commissaris der Koningin, mevrouw Hanja Maij-Weggen. In maart 2009 vindt de tweede editie plaats.
Beoogde resultaten: Beoogd resultaat Aantal bijeenkomsten per kalenderjaar Aantal actief participerende leden Aantal nieuwe samenwerkingsverbanden tussen participerende leden Aantal gemeenschappelijke activiteiten gericht op (inter)nationale marktontwikkeling Aantal zelfstandig wonende ouderen in Eindhoven Aantal zelfstandig wonende ouderen in ZOBrabant Aantal zelfstandig wonende ouderen in ZOBrabant Aantal extra zorgverleners?
20
Doel 8 16 Niet vastgesteld Niet vastgesteld 10.000 (=30%) 35.000 (=30%) 50.000 (=50%) 500-600
Gerealiseerd 2008 6 18 In 2008: 2. 1 (Simac/Philips) Medio 2010 Medio 2010 Eind 2011 Medio 2010
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit Geleverde inspanning Website www.brainporthealthinnovation.nl (ruim 2000 hits) Brochures 1 brochure voor algemeen gebruik, opgestuurd naar mensen die daar speciaal omgevraagd hadden en naar adressenbestand. Onderzoeksrapporten 4 onderzoeksrapporten (o.a. “Connected Patient, Connected Client” opgeleverd in juni 2007 en uitgevoerd door Stichting Brainport). Hiervan zijn ook samenvattingen in het Engels en Nederlands verschenen. EPD in Brainport, betere patiëntenzorg Telehealth in Brainport, thuis bij mensen Telehealth in Brainport 2007-2012, verkenning ambitieniveau van de regio. Businessplan Ouderen langer thuis in Eindhoven Businessplan Regionaal Schakelpunt Zuidoost-Brabant Businesscase: Regionale Zorggegevens Administratie in Zuidoost Brabant Brabants Expertisecentrum Mens, Zorg en Technologie Businessplan Lifestyle coach voor chronisch zieken Businessplan Lifestyle coach voor senioren Perspublicaties 5 perspublicaties (naar aanleiding van de Award en Connected Patient en Connected Client) Congressen / Seminars 1 congres met 400 deelnemers bij de uitgave van Connected Patient, Connected Client in juni 2007. 1 uitreiking van de Brainport Health Innovation Award tijdens een diner met ongeveer 80 personen in november 2007. 2x met SmartHomes in juni en november (Domotica en Zorg en Nationale Dag Domotica en Wonen). Bijeenkomsten 5 keer met de klankbordgroep 3 keer met het Dagelijks Bestuur Bedrijfsbezoeken >50 bedrijfsbezoeken Telefonische dienstverlening Ongeveer 3 keer per week Samenwerkingverbanden 1 samenwerkingsverband met 18 partners: Catharinaziekenhuis Eindhoven, CZ Actief in Gezondheid; Elkerliek Ziekenhuis; Fontys Hogescholen; Gemeente Eindhoven; Kempenhaeghe; Philips Medical Systems; ROC Eindhoven; Simac; TU/e; VGZ/IZA; Vitalis Zorg Groep; Woonbedrijf Eindhoven; Zorgbelang Brabant; ZuidZorg; Maxima Medisch Centrum; SVVE De Archipel. Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: Elkerliek Ziekenhuis, Zorgbelang Brabant, ZuidZorg, Kempenhaeghe, Vitalis zorggroep, Simac, Philips Medical Systems, Ons Net, Woonbedrijf Eindhoven, MO/GGD Gemeente Eindhoven, TU/e, Fontys Hogescholen, ROC Eindhoven, CZ, Zorgverzekeraar VGZ/IZA, MMC, SVVE De Archipel. Klankbordgroep onder leiding van projecteigenaar dhr. R. van ‘t Hullenaar (MMC). Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Businessplan gereed, is opgeleverd in Q3 2008. Traject voor verzelfstandiging ingezet. Verzelfstandiging Q2 2009.
21
BPP.06.012 Brainport zonder Grenzen Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Brainport heeft haar kerngebied in de 21 samenwerkende gemeenten in Zuidoost-Brabant, maar daarnaast is Brainport vooral ook een “functionele regio”. De Brainport-grenzen zijn niet te koppelen aan gemeente- en landsgrenzen. De geografische ‘footprint’ van Brainport verschilt naar gelang het onderwerp. Vanuit deze gedachte is het zinvol om regio’s in de directe nabijheid van het Brainport-kerngebied inhoudelijk op de hoogte te stellen en zo mogelijk te betrekken bij Brainport-activiteiten voor zover dit niet reeds gebeurt vanuit de onderhanden projecten. Op deze wijze kan enerzijds de regio rondom Zuidoost-Brabant profiteren van de ontwikkeling in Zuidoost-Brabant en anderzijds zullen deze regio’s ook bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen van Brainport. Betrokkenheid MKB: Daarnaast wordt binnen dit project de betrokkenheid van het MKB bij Brainport verbeterd Omschrijving ontwikkelproject of –programma Brainport zonder Grenzen is een programma dat ontwikkeld wordt onder de vleugels van Brainport. Binnen het programma worden er verschillende projecten uitgezet. Het project heeft als doel om de naamsbekendheid van de Brainport te vergroten onder naastliggende regio’s en het MKB in de regio. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering • Het actief betrekken van de 21 SRE gemeenten bij Brainport. • Het leggen van inhoudelijke verbindingen met, met Brainport vergelijkbare, programma’s. • Het verbinden van specialisaties buiten het Brainport kerngebied met Brainportprojecten of aan Brainport gelieerde projecten • Het in nauwe afstemming met het Brainportoffice uitzetten van succesvolle Brainportprojecten buiten het Brainport kerngebied • Het bevorderen van de betrokkenheid en deelname van het MKB zowel binnen als buiten het Brainport kerngebied. Bijdrage aan de macro-economische indicatoren op de lange termijn: • Imagoverbetering • (internationale) Bekendheid Bijdrage aan de Brainport-doelstellingen: • Het project bevindt zich in het domein Business met de sleutelfactoren Business Development en Business & Technology Communities • Het project draagt indirect bij aan de Brainport-doelstellingen omdat het juist de andere projecten vergemakkelijkt om hun doelstellingen te behalen door een grotere bekendheid en betrokkenheid bij Brainport. Projectspecifieke doelstellingen: • Begin 2009: Congres • Najaar 2009: Ontwikkelen Monitor
22
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Gelet op de twee verschillende Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten doelen van het project het Fase Product Status bevorderen van de regionale 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd samenwerking en het 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd bevorderen van de 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond betrokkenheid van het MKB is 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan besloten hier twee 4 Uitvoering Pilot deelprojecten van te maken. 5 Evaluatie Rapportage Opgeleverd De vergroten van de bekendheid van de regio valt nu nog onder het project Brainport Zonder Grenzen. Het deel over de betrokkenheid van het MKB wordt verder uitgewerkt in het project Brainport voor het MKB (BPP.07.038). Omdat de meeste aandacht op het MKB-gedeelte ligt, zit er in dit project op het moment weinig vooruitgang. Er wordt in de nabije toekomst besloten of en hoe het project verder gaat. Er wordt bekeken of het project een doorstart krijgt met Willem de Vette als projecteigenaar. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Aantal verbindingen opgezet
Niet vastgesteld
(nog) niet meetbaar
Aantal Brainportprojecten uitgezet buiten het Brainport-gebied
4
(nog) niet meetbaar
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit Geleverde inspanning Congres 1 congres met 700 à 800 deelnemers Perspublicatie 1 perspublicatie Klankbordgroepvergadering 1 bijeenkomst van de stuurgroep in april 2008 Klankbordgroep en projecteigenaar De klankbordgroep is in ontwikkeling. Het projectleiderschap wordt ‘om niet’ geleverd door de Kamer van Koophandel Oost-Brabant. Projecteigenaar deelproject ‘Brainport voor het MKB – BPP.07.038’: dhr. C. Heskes Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Bijna drie jaar na de start van het project Brainport zonder Grenzen concluderen we dat de betrokkenheid van het MKB bij Brainport(projecten) sterk is toegenomen en dat in de regio’s rond Brainport gelijksoortige Programmabureaus actief zijn. Daarmee zijn de doelen van het project Brainport zonder grenzen in belangrijke mate gerealiseerd. Op grond van deze conclusie hebben we besloten het project Brainport zonder Grenzen na het beëindigen van de afgesproken periode van drie jaar niet voort te zetten. Dit betekent dat het project per 1 januari 2009 is beëindigd.
23
BPP.06.013 Brainport Acquisitie Programma Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De ambitie van Brainport om ‘duurzaam succesvol te concurreren op mondiaal niveau dankzij een innoverende kennisindustrie en te excelleren als Europese toptechnologie (kennis-)regio waarin innovatie de motor is voor duurzame economische en maatschappelijke ontwikkelingen’ vereist dat hoogwaardige R&D-bedrijven (passend in het Brainportprofiel) uit binnen en buitenland worden geacquireerd. In 2003 is er door NV REDE een zogenaamd ‘Additioneel Acquisitieplan’ opgesteld. Dit acquisitieplan was gebaseerd op de vaststelling dat er op het gebied van toegepaste R&D internationale relaties bestaan tussen bedrijven en kennisinstellingen in (in vooral de) USA en het Verre Oosten enerzijds, en bedrijven en kennisinstellingen in Noordwest-Europa anderzijds. De Brainport regio, waar kennis en R&D significant aanwezig zijn, heeft intensieve banden met bedrijven en instellingen in andere hightech regio’s. De bedrijven hier ‘kennen’ hun internationale omgeving goed. Met deze vaststelling als uitgangspunt is er in het Additioneel Acquisitieplan een methode ontwikkeld die, met gebruikmaking van de bestaande relaties van onderzoekers/ontwikkelaars van TU/e, ESI, Philips, ASML etc. met andere hightech bedrijven en instellingen, ‘warme’ acquisitie pleegt. In vervolg op dit Additioneel Acquisitieplan is het Technology Liaison Eindhoven Region (TeLER) opgezet, een organisatie die in eerste instantie gericht was op de acquisitie van toptechnologische activiteiten voor de High Tech Campus Eindhoven (HTCE). De mogelijkheid tot vestiging in de directe nabijheid van Philips, maar vooral ook het concept van ‘open innovatie’ zoals gehanteerd op de HTCE, blijkt daarbij een belangrijke pullfactor te zijn. Dit geldt zowel voor hightech starters als voor bestaande, al elders gevestigde, hightechactiviteiten (bedrijven en onderzoeksinstellingen). Het op de HTC gehanteerde model blijkt tevens tot nieuwe samenwerkingsverbanden te leiden waaruit nieuwe innovatieve bedrijvigheid ontstaat. Het Brainport Acquisitie Programma zal zich door middel van proactieve acquisitie op Brainport regionale schaal richten op acquisitie van toptechnologische activiteiten ten behoeve van zowel de HTCE als ook de overige toplocaties in de regio. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het ontwikkelen van een programma gebaseerd op een eveneens te ontwikkelen doelgroepgericht acquisitieplan. Een plan dat een uitbreiding is van de succesvol gebleken proactieve, specifieke doelgroepbenadering, zoals die is ingezet via TeLER en dat afgestemd zal zijn op de al lopende projecten en initiatieven zoals die bijvoorbeeld bestaan binnen het Programma BrabantStad. Ook de afstemming van de activiteiten op die van de gemeente Helmond (met haar focus op automotive en food) en gemeente Eindhoven (met haar focus op hightech systems, medische technologie/lifetech en design) dient nauw te zijn. Uitgangspunt van de Brainportacquisitie is dat er een eigen programma gevolgd zal worden dat afgestemd is op bovengenoemde initiatieven en dat tevens uitgaat van de uitgangspunten (ketenbenadering) zoals vastgelegd door de regiegroep van Pieken in de Delta voor de Technologische Topregio Zuidoost-Nederland. Het programma zal de acquisitie van het grotere, hierboven beschreven, geheel moeten versterken. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van het project • Nieuwe bedrijven en activiteiten, passend in het Brainport profiel, opsporen en zich laten vestigen in de ‘regio’. Waarbij bedrijven en activiteiten uit de verschillende te
24
benoemen doelgroepen gericht benaderd zullen worden volgens de theorie van ‘kennis, kunde, kassa’ (de zogenaamde ketenbenadering). Bijdrage aan macro-economische indicatoren op de lange termijn: • Toename van het aantal bedrijven binnen de clusters (aantal vestigingen) • Groei van de werkgelegenheid (aantal arbeidsplaatsen) • R&D-investeringen van private partijen • R&D-personeel Bijdrage aan Brainport-doelstellingen (zie figuur hiernaast): • Het project bevindt zich in het domein Business met als sleutelfactor “acquisitie”. • Het project draagt het sterkst bij aan het vestigingsklimaat, internationale zichtbaarheid en reduceren van de conjunctuurgevoeligheid Projectspecifieke doelstellingen: Q3/Q4 2009: afronding pilotfase. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Het businessplan van het Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Brainport Aquisitieplan Fase Product Status ‘Brainport acquisition and 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd cluster development strategy’ 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd is op 20 september 2007 door 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond het bestuur van de stichting 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd inhoudelijk vastgesteld. Het 4 Uitvoering Pilot In ontwikkeling businessplan, inclusief 5 Evaluatie Rapportage voorgesteld organisatiemodel voor de pilotfase, is vervolgens voorgelegd aan de stakeholders ter borging van het draagvlak voor inhoud en (pilot)organisatie. Tegelijkertijd is een start gemaakt met de samenstelling van het voor de pilot benodigde acquisitieteam dat voor de Brainport regio bedrijven zal gaan werven met als belangrijke asset de in de regio aanwezige technologie, die vooral m.b.t. high tech systems als USP ingezet gaat worden. Het acquisitieteam zal bestaan uit vertegenwoordigers van de gemeente Eindhoven, gemeente Helmond, TeLER, NV BOM en NV REDE. De pilot van het programma zal worden uitgevoerd onder regie van een ‘Advisory Board’, waarin vertegenwoordigers van relevante bedrijven, kennisinstellingen, en overheden, de zogenaamde Triple Helix zitting hebben. Het doel van de pilot is om de specifieke aanpak in de markt te testen en verder te ontwikkelen. Op verzoek van de Advisory Board is medio 2008 gestart met het opstellen van een gezamenlijk plan van aanpak. Alle deelnemers, NV BOM, gemeente Eindhoven , gemeente Helmond, HTC en NV REDE zullen in 2008 één acquisitieagenda hanteren. In deze agenda staan projecten en acties waarin gezamenlijk wordt deelgenomen. Als voorbeeld kan genoemd worden de presentatie op de CEBIT Hannover, de grootste IT beurs ter wereld, begin maart 2008 met een stand ingericht onder de vlag van ‘Future Park’, gecoördineerd door de EVD. Het Brainport Acquisitie programma presenteert daar de Brainport regio met focus op de HTCE en HAC (High Tech Automotive Campus). De tweede helft 2008 is een aantal activiteiten uitgevoerd, congressen business trips e.d., gericht op de economische promotie en gerichte prospect generatie. Als Value proposition is genoemd de Automotive Atlas.
25
Er hebben zich al een 6-tal bedrijven gevestigd, behorend tot de doelgroep die met inspanning van het consortium gekozen hebben voor de regio. Dit leverde ca. 50 directe arbeidsplaatsen op. De intentie vanuit het Brainport Acquisitie Programma is om in 2009 ( de tweede helft van de pilot) verder materiaal te ontwikkelen waarmee het onderscheidend karakter van de industriedomeinen voor de regio goed te etaleren in de vorm van presentaties en op specifieke doelgroepen gerichte value propositions ( bidbooks). De in het consortium samenwerkende partijen zullen de acties in 2009 namelijk nog meer richten op de voor de regio relevante doelgroepen high tech sytems, life tech etc., dan de meer generieke acties. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Aantal extra nieuwe bedrijven (normaal 26)
10-15 extra
Gerealiseerd 2008 6
Aantal direct gecreëerde arbeidsplaatsen
75-125
50
Aantal indirect gecreëerde arbeidsplaatsen
200-300
(nog) niet meetbaar
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit Geleverde inspanning Onderzoeksrapporten 1 onderzoeksrapport door Accenture met als titel “Brainport Acquisition and cluster development strategy” opgeleverd en juli 2007. Belangrijkste conclusies zijn dat het er per domein (high tech, automotive, life tech, design, food tech en food) een speciale aanpak moet gelden met betrekking tot acquisitie. Er is een automotive atlas ontwikkeld met de titel “Automotive Industry in The Netherlands”. Een inventarisatie van de food-tech sector wordt momenteel opgezet, en verdere professionalisering van de value propositions wordt in 2009 verder in gang gezet. Persberichten Rondom het CEBIT-programma zijn enkele lovende persberichten verschenen, daarnaast zijn er persberichten verschenen naar aanleiding van de halve finale van het European Venture Contest op 5 november 2008, georganiseerd op de High Tech Campus Eindhoven. Congressen In maart 2008 is er een delegatie naar Hannover gegaan om de activiteiten in de regio te promoten op de CEBIT-beurs. Daarnaast zijn er in consortium verband 4 congressen georganiseerd waaronder het European Venture Contest in november en de ontvangst van een delegatie Indiers. Tevens is aan circa 24 events deelgenomen. Klankbordgroep Er zijn drie bijeenkomsten geweest, in juni en in november van 2008 en in het najaar van 2007 Bedrijfsbezoeken 22 bedrijfsbezoeken Samenwerkingverbanden Taskforce Acquisitie (5 partijen: gemeente Helmond, gemeenten Eindhoven, NV Rede, TeLer en High Tech Campus). Het team is wekelijks aanwezig op de High Tech Campus Eindhoven en komt om de week samen voor overleg.
26
Advisory Board: Vertegenwoordigers van: High Tech Campus Eindhoven, Food Connection, GBO Designengineering, gemeente Eindhoven, gemeente Helmond, NV BOM, NV REDE. Advisory Board staat onder leiding van E.J. Sol (projecteigenaar), projectleider is J. van Genugten die ‘om niet’ wordt geleverd door NV REDE. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Pilotfase is begin 2008 operationeel van start gegaan. De pilot-fase van het project is, met instemming van alle betrokken partijen, verlengd tot en met 31 december 2009. De opstart van het traject is in beginsel vertraagd geweest door de samenstelling en het initiële commitment van de betrokken partijen. Het commitment is inmiddels vastgelegd een zogenaamde charter waarin (operationele) werkafspraken zijn gemaakt tussen de leden van het consortium. Project zal naar waarschijnlijkheid in het najaar van 2009 opgeleverd worden.
27
BPP.06.014 Brainport Programma Automotive Innovatie Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De Nederlandse auto-industrie heeft in de laatste vijf jaren erkenning en vaart gekregen. Erkenning voor het gegeven dat het, zowel internationaal als nationaal, een belangrijke positie inneemt ten aanzien van innovatie, export en werkgelegenheid. En vaart door het bouwen van een uitstekend netwerk (Federatie Holland Automotive (FHA) / Automotive Technology Centre (ATC) met veel initiatieven en activiteiten gericht op versterking en groei van de sector. In de regio Zuidoost-Brabant is binnen de (kennisintensieve) industrie de automotive sector sterk vertegenwoordigd (onderzoek, ontwikkeling en engineering). De reeds aanwezige automotive industrie in de regio zou vanuit (internationaal) concurrentieoogpunt wel gericht versterkt dienen te worden. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het project in de vorm van het contourplan ‘Brainport Programma Automotive Innovatie - kern Helmond’ (september 2006) voor het ontwikkelen van een automotiveplan en een automotivehuis is in Q2 2007, met instemming van het bestuur, van de stichting herijkt. Deze herijking werd noodzakelijk door zeer positieve ontwikkelingen op het gebied van automotive in de omgeving (High Tech Automotive Systems (HTAS)). Er is gewerkt aan een Brainport Programma Automotive dat nauw afgestemd is op de programma’s van ATC en HTAS. Het vernieuwde Brainport Programma Automotive richt zich op het ontwikkelen van faciliteiten (opleiding, infrastructuur, netwerk etc.,) en acquisitie die de groei van de automotive bedrijven en bedrijvigheid in de regio moeten bevorderen. Dit in nauwe afstemming en verlengde van de programma’s van ATC en HTAS. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het ontwikkelen van de automotive bedrijvigheid in de regio Zuid-Oost-Brabant met als kern Helmond. Dit wordt onder andere gefaciliteerd door het ontwikkelen van een Automotive Technology Campus in Helmond (‘High Tech Automotive Campus’). • Het verhogen van de automotive kennis (meer HBO/WO-niveau) • Het verhogen van het aantal in automotive werkzame personen • Het versterken van de focus van de regio op automotive(deel)systemen Bijdrage aan macro-economische indicatoren op de lange termijn: • Toegevoegde waarde binnen Automotive cluster • Toename aantal vestigingen binnen Automotive cluster • Private R&D uitgaven • Toename R&D personeel • Populatie met tertiair onderwijs/ aantal studenten • Vacatures (in Automotive cluster) omlaag • Toename aantal werkzame personen in Automotive cluster Bijdrage aan Brainport-doelstellingen (zie figuur hiernaast): • Het programma bevindt zich in het hoofddomein Technologie maar heeft ook raakvlakken met People en Business. De meest belangrijke sleutelfactoren zijn daarom ook Kennistransfer en Innovatiecentra maar ook Opleidingen en Business Development. • Omdat het een breed programma is scoort het hoog op alle doelstellingen van Brainport met name het vermarkten van innovatie. Projectspecifieke doelstellingen: • Q2 2008: oplevering Businessplan High Tech Automotive Campus
28
• • • • • • • •
Q2 2008: Oplevering Automotive Huis Q3 2008: Oplevering Businessplan Automotive Innovatie Q3 2008: Innovatie Prestatie Contract met ATC fase 1 (pre-fase): bepalen van het innovatieniveau Q3 2008: Afronding Automotive Atlas Q3 2008: Handelsmissie India Q3/Q4 2008: Oprichting van Automotive Academy Q4 2008: Innovatie Prestatie Contract met ATC fase 2: start van uitvoering projecten Q4 2008: afronding pilots en programma als geheel
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat medio 2007 Bijzonderheden Fase in ontwikkelingsproces: Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Het concept van het Brainport Fase Product Status Automotive Programma is, na 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd akkoord van het bestuur van 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd de stichting Brainport op de 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond herschikking van het eerder 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd toegekende budget, op 1 juni 4 Uitvoering Pilot Afgerond 2007 tijdens het evenement 5 Evaluatie Rapportage ‘Automotive brengt Brainport in vervoering’ gepresenteerd. In Q3 2007 heeft het bestuur van de stichting Brainport reeds eerder gereserveerde middelen aan het 2e deel van dit conceptprogramma definitief toegekend. Het programma ‘Brainport Automotive’ is medio 2008 in ontwikkeling. De ontwikkeling van het conceptprogramma heeft in december geleid tot de opstart van een nieuw project voor de ontwikkeling van een High Tech Automotive Campus in Helmond. Het contourplan voor dit project, vallend onder de koepel van het ‘Brainport Automotive Programma’, is in december 2007 vastgesteld door het bestuur van Brainport (zie HAC - BPP.07.047). Het businessplan van het project High Tech Automotive Campus is op woensdag 18 juni door de burgermeester van Helmond, dhr. Jacobs, in ontvangst genomen. Op dit evenement heeft het ROC tevens twee nieuwe opleidingen gepresenteerd die op de Campus van start gaan. In de pilotfase hebben in 2008 reeds 66 studenten aan de opleiding deelgenomen, maar de verwachting luidt dat er in de komende jaren een veelvoud van dit aantal aan de opleiding start. Vanaf september 2008 zal ook de nieuwe Master Automotive op de Technische Universiteit Eindhoven. Het is een samenwerking tussen de faculteiten Werktuigbouwkunde, Elektrotechniek, Scheikundige Technologie, Wiskunde & Informatica, Technologie Management en Industrial Design. De Klankbordgroep is nu in overleg hoe men samen de problematiek en verdere groei in de Automotive markt kan oppakken nadat het project officieel afgrond zal zijn. Het boekje van de automotiveatlas is opgeleverd. De atlas is voor het eerst verspreid tijdens de brainportbijeenkomst in Den Haag (10 december). Op 16 december tijdens een kringbijeenkomst van het ATC bij NedCar is de atlas door Nort Liebrand (projecteigenaar) officieel aangeboden aan de nieuwe voorzitter en nieuwe directeur, beiden van het ATC en de scheidende directeur en voorzitter.
29
Beoogde resultaten: Beoogd resultaat Ontwikkelen van een MBO-automotive afdeling binnen het ROC Helmond Ontwikkelen van een HBO-automotive curriculum Opleiding: Instellen van een automotivelectoraat Fontys/TNO Oprichten van een automotive academy voor internationale opleidingen en cursussen Opstarten grote clusters voor ontwikkelen nieuwe producten en systemen (elektronica/mechatronica/software) Opstarten kleine clusters voor ontwikkelen nieuwe producten en systemen (elektronica/mechatronica/software) Actieve werving Azië: vestigingen Uitbreiden capaciteit dienstverlening testing/homologatie (TNO/PDE/RDW)
Doel 1
Gerealiseerd medio 2008 Gestart in september 2007
1
Gestart in september 2007
1
Gestart in oktober 2007
1
In concrete voorbereiding
3
(nog) niet meetbaar
20
15 bedrijven uit het MKB
10 50%
(nog) niet meetbaar (nog) niet meetbaar
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit Geleverde inspanning Brochures Automotive bijlage bij Bedrijf in Brabant (oplage 21.000) Perspublicaties Meer dan 10 publicaties; in aantal meer regionale bladen is Automotive aan de orde geweest en is er uitzending van Brabant Business, uitgezonden op TV 10, over automotive. Hierbij waren aanwezig Yeden weth. Helmond, Riem Frielink van PDE, iemand van Siemens VDO en Pieter Noordzij. Daarnaast een groot aantal verschillende publicaties naar aanleiding van de oprichting en officiële lancering van de High Tech Automotive Campus. In de Cursor is een artikel gepubliceerd over de Automotive Master. De automotiveatlas is opgeleverd en voor het eerst verspreid tijdens de Brainport bijeenkomst in Den Haag (10 december). Congres 1 seminar, 150 à 200 aanwezigen; ATC congres aangetrokken, circa 300 aanwezigen. Het seminar heeft betrekking op de lancering van het Brainportprogramma op 1 juni 2007. Het plan van aanpak is toen gepresenteerd en er is tekst en uitleg gegeven over de Innovatie Prestatie Contracten (IPC). Tevens lanceerde de TU/e zijn nieuwe race wagen. Lancering High Tech Automotive Campus op 18 juni 2008 in Helmond. Bijeenkomsten 10 klankbordgroepvergaderingen, 2 stuurgroepvergaderingen. Bedrijfsbezoeken Een groot aantal bedrijfsbezoeken in het kader van de verschillende programmalijnen van het Automotive programma. Samenwerkingverbanden Samenwerkingsverband met Rijksdienst van Wegverkeer, TNO en PDE: hebben plannen om een gezamenlijk servicepakket aan te bieden op het gebied van homologatie van voertuigen (certificering voor de Europese markt). Samenwerkingsverband met ATC t.a.v. werving van personeel en studenten. Samenwerking met opleidingen om automotive binnen curricula te promoten. Samenwerking met MKB-consortium. Samenwerking met organisatie (dagelijks bestuur, klankbordgroep, etc.) van de High Tech Automotive Campus.
30
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: ATC, TU/e, TomTom, TNO automotive, VDL Bova, Nedschroef, Fontys, DAF Trucks, en NedCar. Klankbordgroep staat onder leiding van projecteigenaar dhr. ir. N. J. J. Liebrand. De projectleider is P. Noordzij die ‘om niet’ wordt geleverd door NV REDE. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Het businessplan Automotive Innovatie is in het najaar van 2008 opgeleverd.
31
BPP.06.015 Programma Brainport Bedrijfshuisvesting Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De Brainport ambitie is te excelleren als internationale toptechnologieregio. Ook het economisch c.q. facilitair vestigingsklimaat behoeft in dit kader aandacht. Het vestigingsklimaat moet passen bij c.q. aansluiten op deze ambitie. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het programma beoogt het optimaliseren van het vestigingsklimaat voor het aantrekken van internationaal georiënteerde toptechnologie bedrijvigheid en hieraan gerelateerde bedrijven. Het is het de bedoeling om de primaire (voldoende vestigingslocaties, initiëren vastgoedconcepten, hightech uitstraling onroerend goed) en de gelieerde bedrijfshuisvestingsaspecten (passende voorzieningen, afhandeling regelgeving) te optimaliseren, het zogenoemde facilitair vestigingsklimaat. Dit programma is daarbij dienstig aan het Programma Brainport Acquisitie met een aantal specifieke speerpuntsectoren. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het bevorderen van een stimulerend (toptechnologie) vestigingsklimaat • Het vermeerderen van het aantal bovenregionale- en buitenlandse investeringen in de regio • komen tot een concurrerend bedrijfshuisvestingsprofiel met en/of via een programma van realiseerbare projecten met een ‘uniek in Europa’-ambitieniveau waardoor ‘het merk’ Brainport in de regio Zuidoost- Brabant letterlijk tast-, merk-, en zichtbaar wordt op het gebied van bedrijfshuisvesting. Bijdrage aan macro-economische indicatoren op de lange termijn: Het project draagt indirect bij aan alle macro-economische indicatoren waaraan het programma Brainport Acquisitie tracht bij te dragen. Dit zijn: • Toename van het aantal bedrijven binnen de clusters (aantal vestigingen) • Groei van de werkgelegenheid (aantal arbeidsplaatsen) • R&D-investeringen van private partijen • R&D-personeel Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het programma Brainport Huisvesting bevindt zich hoofdzakelijk in het domein Basics. • De sleutelfactoren zijn daarom “acquisitie”, “bedrijfslocaties”, “internationalisering” en “imago”. • In de figuur hiernaast zie je dat het programma vooral bijdraagt aan een stimulerend vestigingsklimaat. Projectspecifieke doelstellingen: 2009: - project 1: contourplan “Service vestigingsmogelijkheden/-traject gereed” - project 2: initiëren “Uniek werklandschap”, loopduur 5 jaar - project 3: businessplan “De regio verbeelden” gereed - project 4: contourplan “Incubators van de toekomst” gereed
32
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Op 18 december 2007 is het Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Programma Brainport Fase Product Status Bedrijfshuisvesting onder de 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd titel ‘Opmaat naar Brainport 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd Bedrijfshuisvesting’ door het 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond bestuur van de stichting 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd vastgesteld. 4 Uitvoering Pilot In ontwikkeling In dat programma staan vijf 5 Evaluatie Rapportage projecten gedefinieerd. Het deelproject ‘uniek werklandschap/nieuwe technologieclusters’ zal vanuit het lopende programma Brainport Bedrijfshuisvesting worden geïnitieerd. De overige projecten zullen – na oplevering van het contourplan – onder een andere projectcode verdergaan. Voor “De regio verbeelden” is inmiddels een contourplan geschreven. De plannen voor ‘Uniek werklandschap’ zijn medio 2008 concreter geworden. Zover bekend, gaat de realisatie van deze pilot in Q1 2009 van start en heeft het project een looptijd van ongeveer 5 jaar. De kenmerken van deze pilot zijn dat het een realiseerbaar, uniek, locatieafhankelijk en liftec-georienteerd project wordt. Lifetec omdat dit een van de meest onderbelichte – maar sterk groeiende – sectoren is. In de komende periode gaat het programma zich bezighouden met het verder definiëren en branden van deze pilot. Beoogd resultaat Realisatie uniek werklandschap Activiteit Klankbordgroep Congressen/workshops Samenwerkingsverbanden
Doel 1
Gerealiseerd 2008
Geleverde inspanning 1 bijeenkomst Er zijn 3 inhoudelijke sessies geweest tbv uniek werklandschap in de regio Zuidoost-Brabant. Er is intensieve samenwerking met (een gedeelte van de) klankbordgroepleden. Daarnaast is er samenwerking met SRE, KvK, gemeenten, BP Automotive programma, BP Acquisitie programma en BP A2-zone programma.
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: Amvest, UvA, UrbanXchange, Twynstra Gudde, AM Zuid, Urban Affairs. Klankbordgroep staat onder leiding van projecteigenaar mw. Ir. R. Hoogendoorn (directeur gebiedsontwikkeling AM). De projectleider is mw. Drs. I.P. Naus MRE die ‘om niet’ wordt geleverd door NV REDE. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Na initiëren van realisatie van een “uniek werklandschap” in Zuidoost-Brabant.
33
BPP.06.019 CROSSWORKS Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Crossworks is een project binnen het EU 6e Kaderprogramma binnen het luik ‘Regions of Knowledge. De doelstelling is een beleidsanalyse uit te voeren en aanbevelingen te doen om economische prestaties te verbeteren op basis van een toename en versterking van investeringen in research capaciteit. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Crossworks is een internationaal samenwerkingsverband op het gebied van R&D. 8 partners uit Eindhoven, Leuven en Aken en Helsinki en Talinn actief betrokken bij dit samenwerkingsverband. Crossworks richt zich op: 1. Een meer effectief regionaal innovatiebeleid dat leidt tot stimulering van meer investeringen in R&D en een verbeterde uitkomst uit R&D; 2. Een sterker open innovatie ecosysteem (ook grensoverschrijdend). Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van het project: • Het versterken van het R&D beleid (waarbij over de grenzen heen moet worden gekeken) • Het verbeteren van de investeringen en de capaciteit op het gebied van R&D in de context van Open Innovatie (waarbij over de grenzen heen moet worden gekeken) • Het uitwisselen van kennis en ervaring in de Europese context Bijdrage aan macro-economische indicatoren op lange termijn: • Private R&D uitgaven verhogen • Publieke R&D uitgaven verhogen • Vacatures (in hightech) omlaag • Toegevoegde waarde in hightech verhogen • Immigratie (van kenniswerkers) verhogen • Toename R&D personeel Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het project bevindt zich in het domein Basics, met als sleutelfactor internationalisering. • Een belangrijk subdomein is Technology (sleutelfactor: kennistransfer) • De belangrijkste Brainport-doelstelling waar het project aan bijdraagt is internationale zichtbaarheid. Projectspecifieke doelstellingen: Q4 2008: Eindevent in december. Q4 2008: Afronding project Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Na afronding van het eerste jaar zijn de ‘voorlopige resultaten’ gepresenteerd. In het eerste jaar is een uitgebreide beleidsanalyse uitgevoerd. De uitkomsten hiervan zijn in interviews aan
Fase in ontwikkelproces en 4 Uitvoering Fase 5 Evaluatie 0 Oriëntatie 1 Initiatie 2 Haalbaarheid 3 Ontwerp/ontwikkeling
34
bereikte resultaten Pilot Opgeleverd Product Status Rapportage In ontwikkeling Startnotitie Opgeleverd Contourplan Opgeleverd Rapportage Afgerond Businessplan Opgeleverd
50 stakeholders in de deelregio’s voorgelegd waarna nieuwe accenten voor (grensoverschrijdend) R&D beleid zijn geformuleerd. Er is een database aangelegd met relevante feiten en cijfers of het terrein van R&D zodat internationale vergelijking mogelijk is. Uniek is een uitgebreide analyse van patenten en co-patentering, gekoppeld aan geografische gebieden en sectoren. Er is een benchmark bezoek aan Waterloo, Canada gebracht in september 2007 en in maart 2008 is er een benchmark bezoek gebracht aan Singapore. Resultaten van deze benchmarks zijn uitgewerkt en meegenomen bij het formuleren van beleidsaanbevelingen Het project is met een conferentie op 1 december afgesloten. Daarin zijn de activiteiten en resultaten toegelicht alsmede de beleidsaanbevelingen gepresenteerd. Deze zijn gevat in de publicatie CROSSWORKS, R&D investment, R&D Capacity, R&D cooperation. Crossworks kent belangrijke uitwisselingen met het ELAt project. De beleidsaanbevelingen vormen dan ook een deelverzameling van de strategische lijnen in de ELAT innovatie agenda. Focus ligt op Cluster ontwikkeling, aantrekken van talent en het grensoverschrijdend inzetten van nationale fondsen voor R&D en innovatie. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Realisatie van 4 werkpakketten
8 januari 2009
Eindrapport opgeleverd en gepresenteerd op conferentie 1 december 2008
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit Geleverde inspanning Website www.cross-works.eu Congressen / Seminars 1 kick-off meeting, 2 dagen, Daarnaast twee benchmarkvisits aan Waterloo (Canada) in Oktober 2007 en Singapore in januari 2008. 1 eindconferentie Bijeenkomsten Er zijn 6 bijeenkomsten geweest (op verschillende locaties). In 2008 in Januari in Aken, in juni in Tallinn en in oktober in Eindhoven Samenwerkingverbanden Samenwerkingsverband tussen 5 regio’s met 8 deelnemende partijen (Brainport, Eindhoven, Leuven, KU Leuven, Culminatum, AGIT, Aachen, EIFS). Klankbordgroep en projecteigenaar Het project is een internationaal consortium met de volgende partners: Culminatum Helsinki, Estonian Institute for Futures Studies, Stad Leuven, K.U. Leuven R&D, Stadt Aachen, AGIT GmbH, Gemeente Eindhoven en Stichting Brainport Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Het project is gestart op 8 januari 2007 en eindigde Q4 2008.
35
BPP.06.021 Brainport Programma Hightech Systems & Equipment for Food (v/h ‘Technology & Food’) Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Brainport heeft een aantal erkende economische ‘pieken’ met onder andere ‘Hightech materials and systems’ en de Foodsector. Vanuit de markt is Brainport voor de uitdaging gesteld om een verbinding te leggen tussen beide pieken in de regio om zo op het snijvlak van beide sectoren nieuwe economische activiteit te genereren. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het ontwikkelen van een breed gedragen programma gericht op de verbinding van de pieken ‘hightech systems and materials’ en ‘food’. Het programma wil ondernemingen en kennisinstellingen stimuleren en ondersteunen bij het bedenken, ontwikkelen, implementeren en vermarkten van productieomgevingen en installaties die een zeer sterk vernieuwend karakter hebben op het snijvlak van hightechsystemen en -materialen en (agro) food & nutrition. Centraal uitgangspunt: Projecten met een hoog doorbraakgehalte bedacht en geïnitieerd op het snijvlak van Technology & Food die ontwikkeld worden door consortia van toporganisaties in Technology & Food. Met de Groene Campus als opleidingscentrum, de Floriade als ‘uithangbord’, Greenport als logistieke partner en Food Valley als (product)kennis partner een netwerk tot stand te brengen met andere internationale topregio’s in Technology & Food. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het vernieuwen van procestechnologieën bij foodbedrijven door inzet van high tech (food)systems en hoogwaardige technologieën • Het generen van nieuwe product-markt combinaties • Het vernieuwen en versterken van samenwerking(initiatieven) vanuit de brug tussen de foodsector en high tech systems. • Het verbeteren van de branding (van de regio) op gebied T&F • Het opzetten van een vernieuwende themagerichte insteek door het inspelen op maatschappelijke trends en deze –vanuit de te leggen verbinding met food- te vertalen naar kansen voor de sector. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Toegevoegde waarde • Toename aantal vestigingen • Private R&D uitgaven verhogen • Toename R&D personeel • Werkloosheid omlaag • Vacatures (in food & tech) omlaag • Toename aantal werkzame personen Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het programma bevindt zich het sterkste in het technologiedomein met de sleutelfactoren innovatiecentra en kennistransfer. • Het programma draagt vooral sterk bij aan het vermarkten van innovaties, verminderen van conjunctuurgevoeligheid en internationale zichtbaarheid.
36
Projectspecifieke doelstellingen: Het project is op 18 februari 2008 afgerond. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 In het voorjaar van 2008 werd de Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten laatste hand gelegd aan het Fase Product Status Brainport innovatieprogramma 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd Hightech Systems & Equipment for 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd Food production-processing2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond logistics 2008-2011. Dit 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd programma vormt het hart van het 4 Uitvoering Pilot Afgerond Technology & Food Systems 5 Evaluatie Rapportage Opgeleverd Network – TeFoN. Een netwerk dat in de startfase bestaat uit een kleine honderd ondernemingen en kennisinstellingen die samenwerken in 29 concrete, haalbare (doorbraak)projecten. Projecten die leiden tot nieuwe (hightech) machines en/of installaties ten behoeve van de (agro)food business. Het netwerk is een open innovatie netwerk en maakt een vliegende start op basis van de bij aanvang geïnventariseerde projecten. Deze 29 projecten zijn in de markt geïnventariseerd in samenwerking met TNO Industrie en Techniek en Wageningen Universiteit & Research Center en zijn gebaseerd op aantoonbaar commitment van de deelnemende bedrijven en kennisinstellingen. Het innovatieprogramma en het startportfolio van projecten is op 18 februari 2008 tijdens de Brainport En Route bijeenkomst gepresenteerd. De pilotprojecten (totale investeringswaarde in 2008 ruim € 51 miljoen) kunnen voor een deel worden gefinancierd uit bestaande financieringsinstrumenten maar zullen voor een deel ook uit ‘nieuw geld’ moeten worden gefinancierd. In het tweede kwartaal van 2008 is een kwartiermaker aangesteld die de liason netwerk organisatie inricht, het project(management) opzet en de financieringsstukken voor 2009+ inregelt. Het TeFoN Center is een nieuw project dat door Brainport opgepakt zal worden in het derde kwartaal van 2008. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Technology & Food Systems Network
1
1
Het opzetten van een innovatieprogramma
1
1 (production – processing – logistics 2008-2011)
Het opzetten van business & technology communities
1
1
Projectenportfolio
1
1 (bestaande uit 30 projecten: 1. Robot voor het ontbenen van varkensonderdelen 2. Automaat voor het opbinden van plantuitlopers 3. Plukautomaat 4. Picture on demandsysteem voor vleesproducten 5. Intelligent systeem voor het uitselecteren en vervolgens snijden van beschuitbollen 6. Systeem voor het automatisch stekken en steken van potplanten 7. Inpakautomaat van appels 8. Hogedrukconservering systeem voor
37
9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Aantal nieuwe concepten, producten of pmc’s
NV
levensmiddelen Milde conservering met UV-licht voor pasteuriseren Ontwikkeling 3D X-ray kasscanner Ontwikkeling microfilter Ontwikkeling van een RFID-label voor gebruik bij slachtvarkens Afbreekbaar verpakkingssysteem Inline printing voor flexibele verpakkingen Ontwikkeling en toepassing van goedkope RFIDtechnologie Tag Warehouse voor producten, opslag en fuststromen High Intensity Pulsed Light systeem LED gloeilampensysteem CO2 Plasmareiniger voor ketelindustrie CO2 equipment voor dosering en opslag Hot CO2 equipment Coatingsysteem op basis van nanotechnologie Monitoringsysteem voor micro-organismen Schakel- en zonnecelfoliesysteem Hoge druk stoominstallatie LEDsysteem voor biologisch telen Waterbehandelingsystemen Systemen voor warm- en koudwarenbuffering Zuiveringssysteem voor tweede waterstroom voor hergebruik Waterontzoutingssysteem)
NM
Aantal nieuwe start-ups
NV
NM
Aantal ontwikkelde nieuwe technologieën
NV
NM
Internationale uitstraling
NV
NM
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren:
38
Activiteit
Geleverde inspanning
Onderzoeksrapporten
Onderzoek naar de tech&food markt, uitgevoerd door UniPartners en de TU/e.
Congres
Eindevenement tijdens de Brainport en Route meeting op 18 februari 2008. Ongeveer 400 aanwezigen. Tijdens de borrel achteraf waren nog ruim 250 mensen aanwezig en werd een foodtech-product gebruikt.
Bijeenkomsten
4 klankbordgroepvergaderingen
Samenwerkingsverbanden
Samenwerking met Greenport Venlo en Food Valley Wageningen met betrekking tot o.a. de Floriade 2012. Samenwerking met de volgende bedrijven in het kader van de projecten: Kwekerij Oudcamp, Grodan BV, Themato, Van de Winden BV, TNO Industrie en Techniek, Wageningen Universiteit & Research Center, Hortilux Schreder, Metazet, Rena BV, Hogeschool InHolland, Ministerie van LNV, Albert Heyn, Argos Packaging Systems, AMCOR, Peter Holland BV, Oerlemans Plastics BV, SenterNovem, Wartsila, Lek/Habo, Kwekerij H. van de Berg, Wim van den Boomen, Wijnen Paprika’s, TU Delft, TU/Eindhoven, Productschap Tuinbouw, Demokwekerij, Jentjens, Floating Roses, Grootscholte BV, Ende, Groenland BV, Van Adrichem, Jes Product Development, Kuijpers, HTW, Cogas Zuid BV, TNO Glastuinbouw, TNO Flowers & Food, Heineken International, Watertechnologie Holland, Keppel Seghers, Evides Waterbedrijf, Ministerie van EZ, Stork Food Systems, Vleescentrale van der Horst BV, van Ruijven, Van Wijnen, Worldchamp, IMIX, Zwanenberg Food Group, Van de Meulen Meester Bakkers, Roboxis, Frans van Zaal Totaaltechniek, CFS Bakel, Schoenmakers Tropische Potcultures, Schoenmakers Pepertonia Cultures, Croppings, Syntens, Bakker, Unilever, Bonduelle, Hak, Doc Kaas, Campina, Conokaas, Friesland Food, CCM, FluXXion, Schippers Bladel, Meeuwissen, Optifor, WPS, VION retail, WPK, Flora Holland, Sick, Yanta, SAP.Symbol, Ordina, Applaza, Bavaria, Capture Tech, Resato, Mars, Heinz, Oce, Van Rijsingen en IGT Testing Systems. Structurele samenwerkingsverbanden: • TNO Industrie en Techniek (ontwikkeling projectportfolio, expertise) • Wageningen Universiteit en Research Center (ontwikkeling projectportfolio, expertise) • HAS Den Bosch (ontwikkeling projectportfolio, expertise, Business Creation) • Food Connection Point (MKB, ontwikkeling projectportfolio) • Greenport Venlo (floriade 2012, InnovatieCentrum, Innovatoren) • Stichting Food Valley (branding, expertise, netwerk) • Fontys Hogescholen (ontwikkeling projectportfolio, expertise, netwerk) • Food & Nutrition Delta (netwerk, financiering) • High Tech Systems Platform (netwerk, financiering) • Innovatieprogramma Flowers & Food 2007-2011 (netwerk, financiering) • Pieken in de Delta (netwerk, financiering) • NV Rede (netwerk, expertise) • NV Oost (netwerk, expertise)
39
• • • • •
BOM (netwerk, expertise) LIOF (netwerk, expertise) Syntens (netwerk, expertise) KvK (netwerk, expertise) AgroFoodCommunity (netwerk, kennisdeling)
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: Veiling ZON, Alko research international, Food Connection Point, Nutreco, Campina, Huijbregts Groep NV, NUTRIM Universiteit Maastricht, DSM/DPI, OTB Group, VDL Enabling Technologies Group, HAS Den Bosch, Stork PMT. Klankbordgroep onder leiding van dhr. drs. P. Swinkels (voorzitter BZW). De projectleider is R.J. Marringa. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Innovatieprogramma Hightech Systems & Equipment for Food ‘producten – processing – logistics 2008-2011’ met bijbehorende projectenportfolio is op 18 februari 2008 opgeleverd.
40
BPP.06.023 Cultuur in Brainport Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma In de Brainport Navigator en het daaruit voortvloeiende werkdocument ‘Brainport Breed’ is de ambitie neergelegd om een programma Cultuur in Brainport te ontwikkelen. Dit programma is gericht op het verhogen van de attractiviteit van de Brainport regio voor (internationale) kenniswerkers, als vestigings- en verblijfsgebied. Tevens draagt een uitdagend cultureel klimaat bij aan het behoud van in de regio opgeleid talent. Het programma Cultuur in Brainport versterkt de internationale concurrentiepositie van de Brainport regio. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Cultuur in Brainport is een project dat zich bezighoudt met het verbeteren van het culturele klimaat in de regio en daarmee tracht de regio aantrekkelijker te maken voor (internationale) kenniswerkers. De klankbordgroep Cultuur in Brainport ontwikkelt een strategie met bijbehorend programma waarlangs een langjarige visie op cultuurbeleid binnen de Brainportregio kan worden ontwikkeld. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van het project: • Het verbeteren van het cultureel klimaat in de Brainport regio • Het vergroten van de bereidheid van kenniswerkers om zich in de regio te vestigen • Het verkleinen van de kans dat gevestigde kenniswerkers de regio weer verlaten Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Immigratie (van kenniswerkers) verhogen • Bevolkingssamenstelling (vanuit verschillende oogpunten: nationaliteiten, opleidingsniveau, etc.) Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het project heeft als domein Basics met de sleutelfactoren ‘quality of life’, ‘internationalisering’ en ‘ imago’. • Het project draagt met name bij aan een stimulerend vestigingsklimaat en internationale zichtbaarheid van de regio. Projectspecifieke doelstellingen: Het project is afgerond. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten De (inter)nationale benchmark Fase Product Status van de Brainport regio is 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd uitgevoerd. Daarnaast hebben 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd er in het voorjaar van 2008 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond twee drukbezochte 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd rondetafelgesprekken plaatsgevonden. Het rapport 4 Uitvoering Pilot Afgerond “Cultuur in Brainport: 5 Evaluatie Rapportage Opgeleverd Connecting the Senses” is opgeleverd en is op 2 juli 2008 gepresenteerd aan wethouder Mittendorff van de gemeente Eindhoven en wethouder Bethlehem van de gemeente Helmond in het Centrum Kunstlicht in
41
de Kunst. Naast een culturele statement, bevat het opgeleverde document een aantal concrete aanbevelingen om cultuur naar een hoger niveau te tillen. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Statement
Beïnvloeding cultuurbeleid
Opgeleverd in het boekje “Cultuur in Brainport: Connecting the Senses”
Projecten
Niet vastgesteld
Er zijn concrete aanbevelingen gedaan om projecten op te starten in de nabije toekomst.
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit Geleverde inspanning (toelichten!) Onderzoekrapporten Eén uitgevoerd door Research voor Beleid: “Kennisregio voor het voetlicht – onderzoek naar de culturele positionering van de regio Zuidoost-Brabant” (officieel opgeleverd 8 januari 2008). In juni 2008 is het eindrapport opgeleverd onder de naam: Cultuur in Brainport: Connecting the Senses. Oplage: 600 stuks. Congressen Er zijn twee rondetafelconferenties geweest in het voorjaar van 2008. Hierbij waren ongeveer 30 mensen aanwezig. Klankbordgroep Er zijn 9 bijeenkomsten geweest Samenwerkingsverbanden Er is een structureel samenwerkingsverband met de leden uit de klankbordgroep. Bovendien is er een samenwerking met de gemeenten Helmond en Eindhoven. Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: Het Brabants Orkest, Kamer van Koophandel Amsterdam, MU, Conservatorium Amsterdam, Gamma Holding e.a.. Klankbordgroep onder leiding van projecteigenaar dhr. P. Nagelkerke. Projectleider is mevrouw A. Van Deelen. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Project is opgeleverd op 2 juli 2008.
42
BPP.07.024 Meesters in de Maakindustrie Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Een aantal OEMs waaronder ASML, Philips Medical Systems en DAF, alsmede 1e lijns toeleverancier NTS Group hebben samen met de Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) en de Kamer van Koophandel Oost-Brabant besloten om de samenwerking tussen OEMs en toeleveranciers in de keten van (high) tech producten en systemen te verbeteren. Onder de vlag van Brainport wordt een project gestart om het concurrerend vermogen van de diverse ketens blijvend te vergroten. Dit project sluit aan op andere initiatieven om het industriële weefsel te versterken. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Zuid-Oost Nederland is de thuisbasis voor een aantal toonaangevende producenten van (high) tech producten en systemen, de zogenaamde Original Equipment Manufacturers (OEM’s). Denk bijvoorbeeld aan ASML, Philips Medical Systems, FEI en DAF. Rondom deze OEM’s heeft zich een rijk palet aan toeleverende bedrijven ontwikkeld die een rol spelen in een of meerdere OEM-ketens. De relaties in de keten spelen zich echter vaak nog af tussen inkoop en verkoop waardoor de gezamenlijke horizon niet verder reikt dan de duur van het contract en de dagelijkse vraagstukken de agenda bepalen voor de contactmomenten. Door ook op strategisch niveau de relatie en communicatie tussen OEM’s en toeleveranciers te intensiveren wordt de hele keten versterkt. Het doel van dit programma is het creëren van een ‘world class’ industrieel ecosysteem op basis van gedeelde visies en strategieën in alle schakels van de verschillende ketens, met heldere competentie keuzes en laagdrempelige clustervorming. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het in kaart brengen van de ketens in de maakindustrie • Het inventariseren van de verwachte veranderingen in de waardeketens van de toonaangevende Brainport OEM’s • Het schetsen van het ontwikkelpad van de waardeketens van de toonaangevende OEM’s • Het inventariseren van de ontwikkelingen voor de toeleveranciers in de waardeketens van de toonaangevende OEM’s Bijdrage aan macro-economische indicatoren: Het project draagt alleen indirect bij aan de versterking van macro-economische indicatoren. Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het project bevindt zich in het Business domein, maar heeft ook raakvlakken met het Technology domein. • De beïnvloedde sleutelfactoren zijn o.a. business development, clustering, business communities en kennistransfer. • Het project scoort vooral hoog op de innovatieversterking en conjunctuurversterking. Projectspecifieke doelstellingen: Project is afgerond, maar krijgt een vervolg.
43
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Het project Meesters in de Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Maakindustrie heeft na de Fase Product Status eerste interviewronde (OEM’s) 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd een onderzoek opgezet naar de 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd 1st tier suppliers. Hierbij zijn 5 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond OEM’ers als startpunt gebruikt. 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd Vervolgens zijn een groot 4 Uitvoering Pilot Afgerond aantal 2e en 3e-lijns 5 Evaluatie Rapportage Opgeleverd toeleveranciers aangeschreven, waarvan er ongeveer 50 uiteindelijk onderzocht zijn. De resultaten van dit onderzoek zijn weergegeven in een eindrapportage. Om dit voor elkaar te krijgen zijn er ook workshops georganiseerd voor de 2e en 3e-lijns toeleveranciers. Op 28 mei 2008 is het eindrapport officieel gepresenteerd in het Conference Center op de High Tech Campus. Hier waren ongeveer 90 mensen aanwezig variërend van toeleveranciers tot aan ambtelijke bestuurders. Het eindrapport en de eindpresentatie zijn zeer positief ontvangen. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Aantal knelpunten in de ketens
Niet vastgesteld
5 OEM’s als startpunt en vervolgens bedrijven in de 1e, 2e en 3e lijn.
Aantal bedrijven participerend in clusters of communities
Niet vastgesteld
51 actief participerend van de 300 benaderde bedrijven.
Aantal bedrijven met concreet actieplan
Niet vastgesteld
(nog) niet meetbaar
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit
Geleverde inspanning
Onderzoeksrapporten
1 rapport, onderzoek naar partijen in de ketenindustrie in ZuidoostBrabant, uitgevoerd door Unipartners. 1 eindrapport waarin de conclusies van het onderzoek onder de OEM’ers, 1e, 2e en 3e-lijns toeleveranciers uitvoerig besproken wordt.
Nieuwsbrief
Er is tweemaal een nieuwsbrief verschenen
Perspublicaties
Eén publicatie aangaande Maakindustrie weer in beeld: plannen voor extra aantrekkingskracht Brainport-regio.
Bijeenkomsten
Er zijn 3 klankbordgroepbijeenkomsten geweest.
Bedrijfsbezoeken
Er zijn ruim 50 bedrijfsbezoeken geweest (OEM’ers, 1e, 2e en 3elijns toeleveranciers)
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: Philips Electronics Nederland BV, DAF Trucks NV Eindhoven, ASML, FEI Company, Pezy Development, Euro Techniek Eindhoven, Machinefabriek van der Hoorn, Hoogerdijk Technical Rubber. Klankbordgroep onder leiding van dhr. M. Hendrikse (NTS Group).
44
Projectleider namens Brainport is Daan Kersten (Co-makers International). Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Project is afgerond, maar krijgt een vervolg. Daarin wordt verdergegaan met dezelfde klankbordgroepsamenstelling.
45
BPP.07.025 LifeTec Network Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Op het snijvlak van (systeem)technologieën ontstaan vaak goede mogelijkheden voor het ontwikkelen van producten en services. Dit is onder andere het geval bij de convergentie tussen Life Sciences, High Tech en Medische Technologie. Hier worden zeer interessante groeimogelijkheden verwacht. Vanuit bedrijfsleven en kennisinstellingen is al een stevige basis aanwezig waarop voortgebouwd kan worden die: • past in de Brainport strategie; • groei voorziet in een niet-kortcyclische markt; • groei mogelijk is in termen van onderzoek, innovatie, omzet en werkgelegenheid; • met technologie die een grote impact heeft op de samenleving in termen van kosten besparing, toegevoegde waarde en bijdrage aan ontwikkeling geneeskunde; • een eerste stap is naar sterk netwerk voor (bio)medische technologie en materialen en samenwerking in ELAt regio (NRW, Vlaanderen en NL). Omschrijving ontwikkelproject of –programma LifeTec Network is een project met als doel de ontwikkeling van Zuidoost-Nederland als een leidende regio in de wereld op het terrein van LifeTec (medische technologie, bioinformatica, biomaterialen en pharmacie) door het creëren van de juiste omgeving in termen van focus en massa op terreinen als kennis, faciliteiten, budget en ondernemerschap. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Ondersteuning van het ‘open innovatie model’ en stimulering van new business development en de ontwikkeling van ondernemingen. • Het versterken van de (internationale) concurrentiekracht van en de relaties tussen de hightech bedrijven en research instellingen in de (bio)medische technologie en de positionering van Zuidoost-Nederland als standplaats en solide basis voor deze sector. • Bruggen slaan tussen hightech industrie, (bio)medische technologie en geneeskunde. • Connecties leggen naar/met klinisch onderzoek. • Connecties tussen campussen. • Vraagsturing en agendabepaling. • Regievoering, focussering en concentratie. • Profilering en exposure. • Bijdragen aan roadmapping, programmering en focussering van de technologische speerpunten van de toonaangevende spelers in Zuidoost-Nederland. • Bevorderen en ondersteunen kennisontwikkeling en –uitwisseling in de waardeketen. • Aantrekken van investeerders en marktpartijen. Bijdrage aan macro-economische indicatoren • Vergroten toegevoegde waarde binnen LifeTec • Toename aantal vestigingen binnen LifeTec • Verhogen private R&D uitgaven • Verhogen aantal R&D werknemers • Werkloosheid omlaag • Vacatures in LifeTec sector omlaag • Toename aantal werkzame personen binnen LifeTec sector • Aantal LifeTec start-ups verhogen
46
Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • LifeTec network bevindt zich in het domein Business. • De sleutelfactoren zijn “Business & Technology Communities”, “Business Development” en “Start-up en groei”. • Het project draagt het sterkte bij aan de Brainport-doelstelling international zichtbaar te zijn en innovatie te vermarkten. Projectspecifieke doelstellingen: Het project is opgeleverd. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 De Stichting LifeTec Network is per Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Q1 2007 operationeel en heeft een Fase Product Status directeur benoemd. Deze is gestart 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd met kwartiermaken en detaillering 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd van het werkprogramma voor de 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond tweede helft van 2007 en geheel 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd 2008. De pilot van dit programma 4 Uitvoering Pilot Afgerond werd, met financiële steun van de 5 Evaluatie Rapportage Opgeleverd stichting Brainport, onder verantwoordelijkheid van de zelfstandige stichting LifeTech Network uitgevoerd en is opgeleverd tijdens het eindevent op 8 april 2008. In 2007 is een uitgebreide platform meeting gehouden met 60 vertegenwoordigers van de deelnemende organisaties. Hieruit zijn inhoudelijke zwaartepunten voor het werkprogramma voortgekomen en zijn een viertal ‘common interest workgroups’ samengesteld waarin de partijen samenwerken. Er is een database online gegaan voor bedrijven en hun competenties in LifeTec. Er wordt gewerkt aan het ontwikkelen en opzetten van een MBA in LifeTec. In het kader van Pieken in de Delta is een subsidieaanvraag ingediend voor een strategische verkenning van de LifeTec sector in Zuidoost-Nederland en zijn omgeving. Het eindevent vond op 8 april plaats in het Business Center van Eindhoven Airport. Onder leiding van Hylarides hebben o.a. Elies Lemkes, Paul Smit en Luc Soets gesproken. Er waren ongeveer 80 aanwezigen. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Opzetten common workgroups
Niet vastgesteld
4 common interest workgroups opgezet met maximaal 6 deelnemers.
Competentie-database
1 (oplevering april 2008)
Vanaf april 2008 operationeel.
Ontwikkeling van een MBA in Life-tec
1
In voorbereiding
Platform meetings
1
1 met 60 deelnemers
Opzetten venture fund
1
(nog) niet meetbaar
47
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit
Geleverde inspanning
Seminar
1 tweedaagse sessie met 60 deelnemers 1 afsluitend evenement met 80 deelnemers
Persberichten
Enkele berichten naar aanleiding van de lancering van het project in april 2008.
Bijeenkomsten
7 klankbordgroepvergaderingen, meerdere bijeenkomsten van de 4 workinggroups (met elk maximaal 6 leden). Er is ook een samenwerking met de bedrijven die hun bedrijfsprofiel in de database hebben gezet.
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van Philips Medical Systems, DSM, Organon, Medtronic, UM/AZM, TU/e. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Project opgeleverd in april 2008.
48
BPP.07.026 Communitech Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Met de toegenomen complexiteit in het innovatielandschap en innovatie ecosysteem bestaat er behoefte aan samenwerking tussen bedrijven en instellingen om innovaties sneller en beter te kunnen vermarkten. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Communitech is netwerk van technologienetwerken en fungeert als een open innovatienetwerk en biedt mogelijkheden voor bedrijven en instellingen om hun innovatief potentieel beter te benutten en te versnellen door nieuwe relaties te ontwikkelen in een informele vertrouwde omgeving. Open innovatie betekent een vorm van nauw samenwerking tussen OEM’s, suppliers, universiteiten, onderzoeksinstituten, klanten en soms ook concurrenten. Het is een virtuele organisatie, een netwerk en een website welke de high tech bedrijven en instellingen gegroepeerd rondom technologieën en competenties met elkaar verbindt tot een hecht, duurzaam en dynamisch netwerk. Een technologienetwerk heeft een oriëntatie op één technologiedomein met als doel creatie van know how, kruisbestuiving tussen bedrijven en samenwerking op het gebied van research, methoden en instrumenten, applicaties en producten. Er wordt gestreefd naar het ontwikkelen van relaties tussen kennisintensieve bedrijven, research- en kennisinstellingen en de personen die daar werkzaam zijn en draagt bij aan een open innovatie model. Beoogd wordt voor de volgende domeinen en markten technologienetwerken op te zetten of te verankeren: • Embedded house. • Life Tech. • Automotive. • High tech platform. • ICT en breedband. Voor de regio Eindhoven zijn de eerste technologienetwerken opgezet en wordt er nu een eerste opzet gemaakt voor het ontwikkelen van een overkoepelend netwerk. Communitech is een multidisciplinair platform voor starters, wetenschappers, researcher en technologie gedreven bedrijven en ondernemers. Het netwerk vervult een brugfunctie tussen personen die zich bezig houden met de kenniscreatie en de toepassing van kennis en heeft stimulering van ondernemerschap in innovatie tot doel. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project Positionering van de regio als netwerk van activiteiten en evenementen rondom innovatie. Het opzetten van een virtuele organisatie: een netwerk van netwerken en een website die mensen uit vakgebieden, bedrijven, competenties en applicaties als ‘ecosystemen’ in kaart kan brengen en samen kan brengen ter bevordering van innovatie. • Het bevorderen en ondersteunen van netwerken binnen en tussen technologie en marktgebieden. Door creatie van een omgeving waarbinnen ondernemingen (business) en kennis- en opleidingsinstellingen (opleiden en onderzoek) hun kernactiviteiten en sleutelcompetenties met meer massa sneller en succesvoller kunnen uitvoeren. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Dit project draagt alleen indirect bij aan macro-economische indicatoren.
49
Bijdrage aan de Brainport-doelstellingen: • Het project ligt in het domein Business met sleutelfactor Business & Technology Communities. • Het project draagt met name bij aan de vermarkting van innovatie. Projectspecifieke doelstellingen: • Q1 2009: opzetten en toetsen haalbaarheid businessmodel • Q2 2009: operationalisatie Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 In maart en april van 2008 is er een Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten quick scan uitgevoerd om te bekijken Fase Product Status in hoeverre er behoefte en wellicht al 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd draagvlak zou zijn voor een 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd sectoroverkoepelende online database 2 Haalbaarheid Rapportage Opgeleverd van binnen de Brainport-regio 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan In ontwikkeling aanwezige expertise en 4 Uitvoering Pilot (toeleverings)producten. De resultaten 5 Evaluatie Rapportage uit deze quick scan zijn vervolgens in juni en juli diepgaander onderzocht via een online enquête onder bijna 80 potentiële gebruikers. Er is behoefte aan een tool waarin met name bijzondere/onderscheidende toeleveringsproducten, diensten en kennis/expertise van alle hightech bedrijven in de Brainport-regio te vinden zijn op basis van goede beschrijvingen, metadatering, functionele inhoud en goede contactfuncties. Dit vergt dus naast het ontwikkelen van het systeem een inspanning van alle bedrijven die in deze categorie vallen om de database te vullen, een inspanning van Brainport om deze bedrijven (structureel) te committen en een marketinginspanning om potentiële gebruikers de weg naar de tool te wijzen. De ontwikkeling van deze tool en het businessmodel vraagt meer tijd en afstemming dan eerder voorzien. Daarnaast wordt een CEO to CEO netwerk opgezet, naar voorbeeld van een succesvol initiatief in Frankrijk. Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit
Geleverde inspanning
Haalbaarheidsstudie
1 haalbaarheidsstudie (in opdracht) uitgevoerd door Simpact.
Toetsing bij stakeholders
15 interviews
Inventarisatie CEO netwerk
Enquête en individuele opvolging respons
Klankbordgroep en projecteigenaar Nog niet bekend. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Afronding en operationalisatie is gepland voor de eerste helft van 2009.
50
BPP.07.027 Evoluon Experience Center Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Het Evoluon is bouwkundig en qua architectuur een landmark in en voor (de regio) Eindhoven. Philips Electronics Nederland BV, eigenaar van (de handelsnaam) Evoluon, World Class Conference Centre, had enige jaren terug het voornemen, mede ingegeven door een jarenlange verlieslatende exploitatie, deze locatie incl. opstallen te vervreemden. Per brief van 21 oktober 2004 heeft de Directie van Philips Electronics Nederland B.V. aan de Burgemeester van de Gemeente Eindhoven laten weten dat ‘zij’ besloten heeft het Evoluon voor Philips en de samenleving te behouden en het ook in de toekomst een nuttige functie te blijven geven, bij voorkeur als icoon voor technologie, innovatie en industrie. Om dit te bewerkstelligen heeft de stichting Brainport een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden om het Evoluon als industrieel icoon voor de regio te behouden. Daartoe is een (concept)businessplan voor het behoud uitgaande van een rendabele exploitatie van het Evoluon ontwikkeld. Dit plan (een proeve van een) Businessplan ‘Evoluon Technology Experience’ is in Q1 van 2007 aan publiek en pers gepresenteerd. Conclusie van het plan is dat een geleidelijke ombouw van het huidige Evoluon tot een Evoluon Technology Experience mogelijk is volgens de in het plan beschreven scenario’s. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het project BPP.07.027 behelst het verder uitwerken, concretiseren en operationaliseren van het basisdocument ‘Een proeve van een businessplan’. Uitgangspunt hierbij is dat de huidige exploitatie als congrescentrum wordt gecontinueerd en er een overgang naar complementaire (elkaar versterkende) functies dient plaats te vinden. Hierbij wordt gedacht aan: Publiekelijke themabeleving van techniek en samenleving; Evoluon als ‘landmark’ met nationale uitstraling; Programma- en communicatieplatform over techniek en samenleving; Marketingplatform; Educatief platform; Restaurant met verschillende formules. Het geoperationaliseerde businessplan moet kunnen dienen als basis voor concrete fondsenwerving en verdere onderbouwing van het besluitvormingsproces om het Evoluon op een economisch verantwoorde wijze te exploiteren. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het in beeld brengen van de relatie mens-techniek-maatschappij • Het overbrengen van een boodschap richting de maatschappij • Het vernieuwen van het geheel om op de toekomst gericht te zijn Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Project draagt alleen indirect bij aan macro-economische indicatoren Projectspecifieke doelstellingen: Het project is in het voorjaar van 2008 afgerond.
51
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Het contourplan voor het Evoluon Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Experience Center is in Q4 van Fase Product Status 2007 door het bestuur 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd vastgesteld. De ontwikkeling van 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd het geoperationaliseerde 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond businessplan is vervolgens in het 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd voorjaar van 2008 afgerond na 4 Uitvoering Pilot n.v.t. een bijdrage van de gemeente 5 Evaluatie Rapportage n.v.t. Eindhoven. Na vaststelling van dat businessplan, is het ter besluitvorming aan de stakeholders van het Evoluon overgelegd. en. Indien gewenst kan daarna gestart worden met het verwerven van de voor het Evoluon Experience Center benodigde middelen. Klankbordgroep en projecteigenaar Project onder leiding van de heer Pier Holtrop (oud directeur Efteling). Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Project is opgeleverd in Q1 2008.
52
BPP.07.029 Brainport Programma Innovatief Ondernemerschap Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Nederland loopt achter op het gebied van innovatie. Onze plaats op de European Innovation Scoreboard en de Economist Intelligence Unit bevestigt dit. Hierdoor wordt er wel een van een Innovation Paradox – Dutch Paradox – gesproken: we zijn goed in kenniscreatie, maar niet zo goed in het omzet van deze kennis in innovatieve producten en diensten. We kunnen wel zien dat er in Nederland meer ondernemingen starten dan in vergelijkbare regio’s. Dit heeft echter niet geresulteerd in een groei van innovatie. Uit onderzoek blijkt dat dit vooral komt omdat het creatieve vermogen van MKB’ers onder de maat is, juist daar waar ondernemerschap in het bloed zit. Hierdoor worden kansen niet optimaal geëxploiteerd. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het programma Innovatief ondernemen wil in de eerste plaats deze sterktes benutten om in te spelen op de hierboven genoemde zwaktes. Het programma speelt daardoor in op de hogere ambities, exploitatie en creatief vermogen van ondernemen MKB. Het project richt zich echter niet alleen op het MKB, maar ook op studenten, werknemers, werkzoekenden, HR-managers, opleidingsinstellingen, regionale overheid en HR-adviesbureaus. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • ondernemermentaliteit bevorderen; • bevorderen van ondernemendheid bij (toekomstige) werknemers van bedrijven; • organisaties voorbereiden op de werkondernemer die eraan komt; • slimmer werken, flexibeler organiseren, dynamisch managen. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Verhogen van productiviteit en toegevoegde waarde • Stimuleren van levenlangleren Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het hoofddomein van het project is People met de sleutelfactoren ondernemerschap en opleidingen. • Binnen de overige drie domeinen is het project in mindere mate actief, maar de volgende sleutelfactoren worden ook beïnvloed: innovatieversterking en start-ups. Projectspecifieke doelstellingen: Q3 2008: Opstellen landschapskaart Q3 2008: inrichten klankbordgroep Q3 2008: Haalbaarheidsonderzoek Q4 2008: Ontwerpen kaders voor pilots Startersacademie en Meetings Points Q4 2008: Stappenplan voor Awareness Q1-Q4 2009: Opzetten businessplannen voor de drie pilots Q1-Q4 2009: Financieringsvoorstel indienen Q4 2009: Eindconferentie
53
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Voor het programma zijn in de Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten tweede helft van 2007 partijen Fase Product Status bijeengebracht. Een 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd projectinitiatief dat bij 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd Brainport werd aangedragen 2 Haalbaarheid Rapportage In ontwikkeling vanuit de markt (te weten 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan BPP.07.042 Sociale Innovatie – 4 Uitvoering Pilot innovatie in de low- & 5 Evaluatie Rapportage mediumtech maakindustrie) is gekoppeld aan het te ontwikkelen programma ondernemerschap. Projecteigenaar is Lars van der Hoorn (van der Hoorn Buigtechnieken, directeur). Door de twee projectleiders Peter Cox en Harrie Manders is het project in het voorjaar van 2008 volop in ontwikkeling geraakt. Het contourplan is opgeleverd in juni 2008 en goedgekeurd begin juli 2008. De verschillende initiatieven voor de pilots zullen in het komende halfjaar vorm krijgen. Fase 2,3 en 4 Haalbaarheid, Ontwerp/ontwikkeling en uitvoering Er zijn 3 speerpunten in het project 1. Meetingpoint 2. Startersacademie 3. Awareness Om de juiste feedback en ondersteuning te krijgen is gekozen voor meerdere klankbordgroepen: Klankbordgroep Innovatief Ondernemerschap De vaste klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van: ROC Eindhoven/SHM&M, Fontys Hogeschool Marketing Management, Fontys MKB centrum, Van Stratum Electrotechniek, Gemeenteraad Eindhoven, Philips Design, Het Startersplein, Icares, Kamer van Koophandel Brabant, Innovation lab TU/e, ROC Eindhoven. Activiteit Klankbordgroep Congressen/workshops Samenwerkingsverbanden Publicaties Onderzoeken
Geleverde inspanning 2 bijeenkomsten 7 conferenties/ Workshops 4 klankbordgroepen 3 3
Publicaties 1. rapportages onderzoeken a. meetingpoint b. mbo-certificaat ondernemerschap c. deur 2. Op de website www.dewerkondernemer.nl worden stukken gepubliceerd 3. Harrie Manders (2008) “Intrapreneurship, de werknemer van de 21ste eeuw” in Leren in het Beroepsonderwijs, Garant, Apeldoorn 4. Harrie Manders (2009) “Intern ondernemerschap, de Intrapreneurial Spirit” in Fontyspublicatie lectoraat Career Development
54
Presentaties 6 november 14 november 17 november 18 november 18 november 21 november 26 november
PSW conferentie Sociale Innovatie Ontbijtconferentie Fontys leren in het beroepsonderwijs, Tilburg Bijdrage BEW; “ Intrapreneurship in de 21e eeuw” Bijdrage BEW voor HRM medewerkers Bijdrage BEW; Landelijke presentatie Ondernemerscertificaat Bijdrage BEW voor studenten HRM en Psychologie Bijdrage National Geographic London
Klankbordgroep Meetingpoint De klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van: Gemeente Geldrop-Mierlo, Van Stratum Electrotechniek, ROC Eindhoven, Strabrecht College, Saasen opleidingen, Pleincollege Nuenen, ROC Ter Aa Helmond. Stand van zaken: 1. Meetingpoint a. Er wordt op 3 plaatsen gewerkt aan een pilot i. Geldrop-Mierlo ii. Strijp-S iii. Bladel b. Er heeft een kwantitatief en kwalitatief onderzoek plaatsgevonden in GeldropMierlo. De resultaten worden gepresenteerd op woensdag 14 januari 2009 in het Kasteel van Geldrop. c. Er is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van het opzetten van talentcentra. De resultaten worden op 28 januari 2009 gepresenteerd. d. Ondergebracht bij actieplan groei Activiteit Klankbordgroep Onderzoeken
Geleverde inspanning 4 bijeenkomsten 2
Klankbordgroep Startersacademie/Centrum voor Ondernemerschap De klankbordgroep bestaat uit: Lectoren Fontys en Innovation lab TU/e 2.
Startersacademie a. Door de kennisinstellingen; TU/e, Fontys en ROC Eindhoven is uitgesproken dat er gewerkt gaat worden aan het opzetten van één Centrum voor `ondernemerschap in Eindhoven. b. Binnen elk instituut wordt gewerkt aan het creëren van een breed draagvlak voor dit initiatief. c. De 3 kennisinstellingen hebben regelmatig overleg om de ontwikkelingen goed op elkaar af te stemmen d. Bij de verschillende instellingen zijn al leerarrangementen geïnitieerd/gestart die in de toekomst onder het centrum voor ondernemerschap gaan vallen (minor ondernemerschap 1 en 2, leerlijn ondernemerschap Fontys hogeschool voor de kunsten, Consultancy-trajecten voor afstudeerders (Marketing, Communicatie, HRM en Psychologie) e. Voor het uitwerken van het initiatief wordt financiële ondersteuning gezocht bij de OP-Zuidregeling f. Ondergebracht bij actieplan groei
55
Activiteit Klankbordgroep
Geleverde inspanning 2 bijeenkomsten
Klankbordgroep Awareness/Denkgereedschappen De klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van ROC Eindhoven en Fontys 3.
Awareness a. De Brainport Entrepreneurship Week i. Samenwerking TU/e, Fontys, ROC Eindhoven, KvK, Kennispoort ii. Van 17 t/m 21 november 2008 iii. Stimuleren van ondernemendheid/ondernemerschap b. De Brabant Entrepreneurship Week i. Op verzoek van de provincie Brabant wordt onderzocht of de entrepreneurship week voor heel Brabant opgezet kan worden. ii. Op woensdag 14 jan 2009 heeft hierover opnieuw overleg plaats met de provincie c. De Brainport Innovation Student Challenge i. Op Verzoek van de Gemeente Eindhoven wordt onderzocht of dit voor 2009 nog opgezet kan worden ii. Stimuleren van ondernemerschap onder studenten iii. Bijdrage aan verbetering leefbaarheid in Eindhoven iv. Doelgroep mbo-hbo-wo studenten d. Ontwikkelen ondernemerscertificaat Ondernemerschap i. Samenwerking ROC de Leygraaf , ROC Rijn Ijsel, ROC Nijmegen, Albeda college en ROC Eindhoven, Entrepreneur Consultancy, Rabobank, KC Handel ii. Certificaat A (Ondernemendheid), Certificaat B (Ondernemerschap) e. Uitvoeren van BSI regeling i. Met PSW wordt gewerkt aan het opzetten van een eenvoudige procedure voor het toepassen van de BSI regeling voor het MKB. ii. Hierbij maken we de koppeling met de meetingpoints f. Onderzoeksproject Intrapreneurship i. Samen met het Nederlands Centrum voor Sociale innovatie( NCSI), Universiteit van Amsterdam, Hogeschool Inholland, Hanzehogeschool, en Fontys is een onderzoeksproject rond Intrapreneurship gestart.
Activiteit Klankbordgroep
Geleverde inspanning 4 bijeenkomsten
56
BPP.07.030 Werken in Brainport Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De economie trekt aan er ontstaat een grotere spanning op de arbeidsmarkt . Dit heeft nu geleid tot een tekort aan personeel in vooral de techniek en zorg en deze tekorten zullen toenemen. Dit terwijl er elders overschotten en niet -actieven zijn. Op de langere termijn geeft de demografische ontwikkeling aan dat de “verzilvering” tot een toename van de krapte zal zorgen. Bij bepaalde sectoren (onderwijs, overheid, industrie) is deze trend nog scherper. De internationale concurrentie leidt tot een snelle toename van opleidingseisen in het bijzonder richting techniek. Bijkomend probleem is het achterblijven van allochtone jongeren. Te veel mensen, vaak ouderen met een goede opleiding staan langs de kant. Het negatieve imago van de regio qua ruimtelijke ontsluiting remt de werkgelegenheidsgroei. Er zijn verschillen in delen van de regio qua beroepsbevolking, werkloosheid en bedrijvigheid. Dit vereist specifieke accenten. (Kempen lage werkloosheid, Helmond accent Food, Automotive, Eindhoven Design, Medische technologie etc.) De netwerken worden complexer, oplossingen vereisen een geïntegreerde aanpak, gelijktijdig is er sprake van versnippering, gebrek aan regie en coördinatie. Update achtergrond: in de huidige crisis ontstaan overschotten van mensen van wie we weten dat ze over enige tijd weer hard nodig zijn. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het ontwikkelen van een businessplan ‘Werken in Brainport’. Onderdeel van dit plan is 1. transparantie in de arbeidsmarkt; 2. dit in kwalitatieve zin en in kwantitatieve zin; op regionale schaal en ‘om de hoek’; 3. Vraag en aanbod van arbeid in de (Pilot)sectoren ‘Automotive’ en ‘Zorg’ in kaart brengen met behulp van een databaseapplicatie. 4. Het creëren van een ‘virtual community’ (200 mensen); Een netwerk waar professionals arbeidsmarktoplossingen halen of brengen. 5. Een communicatieplan voor de ‘rollout’ van deze community. 6. Een proces van meten en bijsturen. Het projectplan wordt ontwikkeld, met mogelijke pilots, inclusief financiering en monitoring op langere termijn. Binnen dit programma worden verbindingen gelegd tussen de verschillende ‘spelers in het veld’ en aangesloten bij reeds geformuleerde beleid. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het structureel verbeteren van de match tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt door het aanspreken van reserves • Het structureel verbeteren van de match tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt door het inzetten van inactieven • Het structureel verbeteren van de match tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt door het stimuleren van de onderkant van de markt • Het structureel verbeteren van de match tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt door het stimuleren van de doorstroom van mensen naar een hoger arbeidsniveau • Het verbeteren van de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt door het beïnvloeden van studiekeuzes • Het verbeteren van de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt door het matchen van de vraag (denk aan Technific) • Het verhogen van de arbeidsproductiviteit d.m.v. stimuleren van “leven lang leren” • Het verbeteren van de transparantie aan de vraagkant van de markt.
57
Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Opleidingsniveau werknemers in de regio verhogen • Vacatures omlaag (matching) • Opleidingsrichtingen (verhogen aantal mensen in techniek, vrij indirecte bijdrage) • Werkeloosheid (naar leeftijd, opleidingsniveau, sekse, etc.) • Arbeidsparticipatie onder verschillende doelgroepen • Leven lang leren • Productiviteit (bijvoorbeeld door in Euro’s om te rekenen wat wervingsacties kosten, personeel dat vertrekt, etc.) Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Dit project bevindt zich sterk in het domein People met als sleutelfactor arbeidsmarkt. • Het project draagt daarom ook met name bij het creëren van evenwicht op de arbeidsmarkt. Projectspecifieke doelstellingen: Q2 2008: Aftrap HRM Steunpunten. Komende 3 jaar pilot (1 jaar effectieve bemoeienis) Q2 2008: Live-gang van de Virtual Community Q3 2008: Aftrap Virtual Community Q4 2008: Evaluatie Virtual Community Q2 2009: Evaluatie HRM Steunpunten. Start implementatie model Q3 2008: Start pilot databaseapplicatie Q4 2008: Evaluatie/extrapolatie databaseapplicatie Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 De klankbordgroep is geformeerd Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten en het contourplan dat is Fase Product Status opgesteld na uitgebreide 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd consultaties van gemeenten, SRE, 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd BZW, kennisinstellingen en een groot aantal bedrijven is 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond vastgesteld in Q3 van 2007. 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan afgerond Daarnaast heeft het bestuur haar 4 Uitvoering Pilot afgerond akkoord verstrekt op de 5 Evaluatie Rapportage In ontwikkeling uitvoering van een tweetal pilots (Automotive en Zorg), de ‘Rollout’ virtuele community en communicatie en de ontwikkeling van de monitor (meten/evalueren/bijsturen). In 2008 is er verder invulling gegeven aan de verschillende pilots. Dat is op te splitsen in 3 pilots op dit moment: 1. HRM Steunpunten. Op verschillende industrieterreinen zijn HRM Steunpunten opgezet. Dit project is echter afzonderlijk verder gegaan. Meer informatie daarover bij het project zelf. 2. Virtual Community: centrale vindplaats voor professionals. De bèta versie was in klaar in juni 2008. Toen is besloten om VC te koppelen aan het career center 3. Databaseapplicatie: meer inzicht in aantallen en competenties van potentiële werknemers. Het is een systeem waarin competentieprofielen staan. Er draaien pilots in de Automotive (VDL) en de Zorg (Zuidzorg, GGZE). De positieve evaluaties hebben
58
in november 2008 geleid tot een bredere aanpak: in eerste instantie zal voor de automotive sector een career center ingericht worden Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Transparantie arbeidsmarkt (vraagkant)
Top 10 knelpuntvacatures per branche
1 lijst knelpunten
Inventarisatie initiatieven
Top 10 samenstellen; witte vlekken
360 initiatieven gevonden
Overzicht van knelpunten/tegenstrijdige belangen
Top 3 van knelpunten
(nog) niet meetbaar
Aantal initiatieven dat “doorgekopieerd” kan worden
Niet vastgesteld
(nog) niet meetbaar
Virtual community bouwen
200 leden
Gekoppeld aan career center
Pilot Databaseapplicatie
Transparantie in twee sectoren
Sinds maart 2008 uitgezet. Geleid tot bredere aanpak voor automotive, q1 2009
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit
Geleverde inspanning
Klankbordgroepbijeenkomsten
3 keer
Bedrijfsbezoeken Samenwerkingsverband
Een groot aantal o.a. met de klankbordgroep, met ZuidZorg, GGZE, VDL, Ergon, met industrieterreinen in de omgeving.
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: i-Test selectiecenter, Kuijpers Installaties Helmond B.V., Caers Personeelsmanagement, Hurks BouwGroep, ROC, FNV/SER Brabant, GGzE, KSE Protech B.V., WeenerFLEX, Altran Technologies, Huijbregts groep, Capability, Fontys. Klankbordgroep onder leiding van projecteigenaar: dhr. Marc Hendrikse (NTS-Group). De projectleider voor Brainport is S. Van Hulst. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Aantal pilots opgestart. De laatste evaluatie zal in Q1 2009 plaatsvinden, waarna het programma Werken in Brainport zal overgaan in TTOA (Taskforce Techniek Onderwijs en Arbeidsmarkt).
59
BPP.07.032 Programma Veiligheid & Technologie Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Vanuit de markt is aan Brainport de uitdaging gesteld om een verbinding te leggen tussen het thema Veiligheid en het in Brainport aanwezige technologiepotentieel. Uitgangspunt is te komen tot maatschappelijk gedreven innovatie uiteindelijk leidend tot nieuwe economische activiteiten waarbij de overheid wil optreden als launching customer. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Ontwikkelen van een breed gedragen programma dat zorgt voor de bundeling van krachten, focus in visie en is gebaseerd op een concreet startportfolio van projecten. Veiligheid is een snel groeiende markt voor hoogwaardige technologie bedrijven. De regio Zuidoost-Brabant is in Nederland een van de toonaangevende regio’s als het gaat om criminaliteitsbestrijding op basis van publiek-private samenwerking (Regionaal Platform Criminaliteitsbestrijding). Tegelijkertijd zijn er in deze regio verschillende bedrijven die hiervoor nieuwe technologieën ontwikkelen en op de markt brengen. Deze combinatie biedt nieuwe kansen op de nationale en internationale markt. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Er wordt onderzocht of het haalbaar is binnen het RPC Zuidoost-Brabant een innovatiecentrum te ontwikkelen voor veiligheid en technologie. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Nog niet bekend Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Bevindt zich sterk in het technologiedomein met als sleutelfactor de technologiesectoren. • Draagt het meest bij aan de doelstellingen om innovatie te vermarkten. Projectspecifieke doelstellingen: Er zijn nog geen projectspecifieke doelstellingen vastgelegd. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 In het voorjaar is de Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten startnotitie opgesteld. Het Fase Product Status contourplan is afgerond in de 0 Oriëntatie Startnotitie Afgerond vorm van een presentatie en 1 Initiatie Contourplan Afgerond uitgewerkt in een officieel 2 Haalbaarheid Rapportage In ontwikkeling format. 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan In ontwikkeling Er is gestart met het opstellen 4 Uitvoering Pilot van een business plan voor het 5 Evaluatie Rapportage Innovatie centrum waarin de haalbaarheid getoetst wordt. Dit business plan is in presentatievorm gereed. Momenteel wordt de financiële onderbouwing van dit plan verder uitgewerkt.
60
Klankbordgroep en projecteigenaar De klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van: TNO, MKB Eindhoven, Meeùs, gemeente Oirschot, Kamer van Koophandel Brabant, RPC IJsselland, Philips, M&I en Partners, Politie Brabant Zuid-Oost. De klankbordgroep staat onder leiding van projecteigenaar Peter van den Ende, Commissaris van de Politie Zuidoost-Brabant en projectleider Ruud Vermeulen.
Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Startnotitie en het contourplan zijn afgerond. Het businessplan en de programmaplannen zijn nu in ontwikkeling. Er is nog geen zicht op een eventuele einddatum van dit project.
61
BPP.07.033 Mobiliteit en Technologie Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma In de Brainport Navigator en het daaruit volgende werkdocument “Brainport Breed” is de ambitie neergelegd om een programma Mobiliteit en Technologie te ontwikkelen. Centraal in het programma staat het ontwikkelen van nieuwe business voor technologische toepassingen in relatie tot mobiliteit. Bij te genereren concrete projecten of toepassingen wordt beoogd rekening te houden met technische (o.a. Dynamisch Verkeersmanagement), bestuurlijke (o.a. New Governance) en verkeerspsychologische (o.a. afstands- en veiligheidsperceptie) aspecten. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het programma voorziet in de ontwikkeling van projecten die, door het stimuleren van “new business” op het snijvlak van mobiliteit en technologie ook, spinn off hebben voor de bereikbaarheid en duurzaamheiduitdaging van de regio. In 2007 verkeerde het project in een opstartfase waarbij meerdere ronde tafel conferenties zijn gehouden. Dit heeft geresulteerd in een document (de ‘outline 0.3’) waarin een aantal aandachtspunten, mogelijke projecten en samenwerkingsmodellen zijn genoemd. Dit document bleek sterk te leunen op wensbeelden omtrent de ruimtelijke indeling van de regio. Bij de nadere uitwerking in 2008 bleek dat hiermee geen recht kon worden gedaan aan de oorspronkelijke intentie van het programma om nieuwe business te ontwikkelen. In het voorjaar 2008 is om bovengenoemde reden een nieuwe start gemaakt met het programma. Deze is gemarkeerd door een overdracht van de oude klankbordgroep, die in 2007 ‘outline 0.3’ heeft opgesteld, aan een nieuwe projecteigenaar (J. de Hoop, directeur Schuitema logistiek). Hierna is in het voorjaar van 2008 een concept contourplan opgesteld. Centraal hierin staat het ontwikkelen van nieuwe business voor technologische toepassingen in diverse vervoersketens. Beoogd is verbanden te leggen tussen pijlers in het mobiliteitssysteem (infrastructuur, vervoermiddelen en te vervoeren zaken) met zowel kleine, middelgrote als grote partijen. Tevens is in de loop van 2008 ondersteuning verleend aan het SRE om meerdere subsidieaanvragen te beoordelen die betrekking hebben op incar projecten. Deze subsidieverstrekking heeft de intentie om experimenten in de regio te laten uitvoeren met als doel gedragsverandering als gevolg van informatie die de mobilist (via een ‘kastje’) in de auto (incar) ontvangt. In dit programma is dan ook een belangrijk aandachtspunt het beter gebruiken van bestaande infrastructuur en het gebruik maken van ICT in het mobiliteitssysteem. Er is dan ook contact onderhouden met de vorderingen met het plan Connected Car van NederlandBreedband. Nadat het 1e concept contourplan klaar was heeft de heer De Hoop zich wegens drukke werkzaamheden teruggetrokken. In het najaar is een bijeenkomst belegd met mogelijke leden van de klankbordgroep, afkomstig uit het bedrijfsleven en de kennisinstellingen. In deze bijeenkomst is gezamenlijk een overzicht gemaakt van alle initiatieven op het gebied van mobiliteit en technologie en de betrokkenheid daarbij van bedrijfsleven en kennisinstellingen. Daarbij werd duidelijk dat een nieuw initiatief niets zou toevoegen. Het oprichten van een Topinstituut Logistiek bij de TU/e dat onder andere onderzoek doet naar optimaliseren van vervoersketens zou op termijn weer wel gebruik kunnen maken van de mogelijkheden van Brainport. De verwachting is dat bij de verdere ontwikkeling van het Topinstituut Logistiek de gegenereerde inzichten en kennis in het kader van Mobiliteit & Technologie daar ingebracht kunnen worden. Het huidige Brainport project Mobiliteit en technologie wordt daarom stopgezet
62
Doelstelling / resultaten programma ontwikkeling Doelstellingen van project: • Het creëren van een community waarin bedrijven, kennisinstellingen en overheden kunnen samenwerken om (aan kenniscombinaties te doen en) nieuwe business te genereren op het gebied van technologieën gerelateerd aan mobiliteit. • Het initiëren (en/of versterken) van projecten waardoor in relevante ketens één of meer hoogstaande technologische componenten kan worden gebruikt om de marktbehoefte aan efficiënt vervoer invulling te geven. Hierbij rekening houdend met andere factoren om dit tot een succes te maken zoals organisatorische, ict-technische, multimediale en menselijke/gedrags factoren.
Resultaten van deze programma ontwikkeling. • Rapportage Outline 0.3 waarin een aantal aandachtspunten, mogelijke projecten en samenwerkingsmodellen zijn genoemd. Sterk georiënteerd op ruimtelijke wensbeelden met betrekking tot de regio. • Concept contourplan met nieuwe business voor technologische toepassingen in diverse vervoersketens. Het kan basismateriaal vormen voor de verdere ontwikkeling van het denken in vervoersketens bij het Topinstituut Logistiek TU/e. • Beoordeelde incar projecten in regio in samenwerking met SRE. Uitvoering vindt grotendeels plaats in 2009. • Contacten tussen automotive, navigatie en logistiek onderzoek (Topinstituut Logistiek TU/e) aangegaan. Hierdoor zijn het denken over mobiliteitsconcepten, het geven van (in car) navigatie aanwijzingen en het bepalen van meest optimale logistiek dichter bij elkaar gebracht. Projectonderdelen in de tijd Q1 2008: nieuwe start n.a.v. outline 0.3 (uit 2007) Q2 2008: concept contourplan Q3 – Q4 2008: incar subsidieprojecten beoordelingen & nadere contacten automotive, navigatie en logistiek Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat in 2008 Zoals hierboven is aangegeven Fase in ontwikkelproces en heeft het project in 2008 een Fase nieuwe start gemaakt. Dit 0 Oriëntatie betekent dat er een bijstelling 1 Initiatie heeft plaatsgevonden van het e (1 contourplan (de outline 2 Haalbaarheid 0.3)). 3 Ontwerp/ontwikkeling 4 Uitvoering 5 Evaluatie
bereikte resultaten Product Status Startnotitie Afgerond Contourplan Bijgesteld concept Rapportage Businessplan Pilot Rapportage
Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd in 2008
Aantal nieuwe start-ups
Niet vastgesteld
Niet meetbaar
Aantal nieuwe product-markt-combinaties
Niet vastgesteld
Niet meetbaar
Zichtbaarheid
Niet vastgesteld
Niet meetbaar
63
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit
Geleverde inspanning
Klankbordgroepbijeenkomsten
2 bijeenkomsten
Onderzoeken
Geen (in 2008)
Seminars
Geen (in 2008)
Samenwerkingsverbanden
Deelname aan beoordelingscommissie SRE betreffende incar projecten in de regio. Contacten met NederlandBreedband Land betreffende het uitrollen van het plan ConnectedCar. Door samenstelling van Klankbordgroep zijn contacten gelegd tussen automotive, navigatie en logistiek onderzoek (Topinstituut Logistiek TU/e).
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: TomTom, Automotive Technology Centre (ATC), TNO, en TU Eindhoven. In februari 2008 heeft de heer J.L de Hoop, directeur logistiek van Schuitema, zich bereid verklaard als projecteigenaar te worden van dit programma. Eind juni 2008 heeft hij zich terug getrokken wegens drukke werkzaamheden. Hierna is ondanks diverse pogingen geen nieuwe projecteigenaar gevonden. Oplevering Dit programma wordt niet verder voortgezet.
64
BPP.07.034 Energie in Brainport! Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Efficiënt gebruik van (duurzame) energie speelt in toenemende mate een rol in de economische ontwikkeling van regio’s. De uitdagingen die rondom het energiethema spelen bieden veel kansen voor nieuwe product-markt-combinaties op het gebied van innovatieve technologie en design. Het thema Energie in Brainport! is aangereikt door de gemeenten Eindhoven, Helmond en het SRE. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Energie in Brainport is een programma waarbinnen ‘new business’ gegenereerd wordt op het gebied van energiebesparende - en duurzame energie technologieën. Dit gebeurt door een community te creëren waar de spelers elkaar kunnen vinden en versterken, door investeringsfondsen in te richten (revolving funds) en door vanuit de community concrete projecten te starten, waarbij de overheden nadrukkelijk de rol van launching customer op zich nemen. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het generen van de nieuwe business op het gebied van energie • Het stimuleren van samenwerkingsverbanden tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden • Het initiëren van projecten in lijn met het nationale energietransitiebeleid. • Verhogen van kwaliteit en duurzaamheid van leefomgeving Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Toegevoegde waarde binnen de energie- en bouwsector • Toename aantal vestigingen in energie- en bouwsector • Private R&D uitgaven • R&D personeel • Aantal start-ups in de energiesector Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het project bevindt zich in zowel in het technologie als business domein. • De belangrijkste sleutelfactoren zijn: innovatie, start-ups, business development en kwaliteit stedelijke leefomgeving. • Het project draagt hoofdzakelijk bij aan innovatieversterking en vermindering van de conjunctuurgevoeligheid van de regio. Projectspecifieke doelstellingen: Q3 2008: start met businessplan Q3 2008 startnotitie pilot Energieneutraal wonen Q3 2008: contourplan Energieneutraal wonen Q3 2008: startnotitie Licht Q4 2008: businessplan Energieneutraal wonen Q1 2009: Contourplan Licht
65
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Onder de vlag van het project Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten zijn in de loop van 2008 enkele Fase Product Status pilots opgestart. De status van 0 Oriëntatie Startnotitie Afgerond e het 1 pilotproject – 1 Initiatie Contourplan Afgerond Energieneutraal Wonen – is dat 2 Haalbaarheid Rapportage In ontwikkeling er op dit moment gewerkt 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan In ontwikkeling wordt aan een contourplan. Er 4 Uitvoering Pilot is een eigen klankbordgroep 5 Evaluatie Rapportage opgericht en project heeft een eigen projectnummer gekregen bij Brainport. De 2e pilot – Licht – is op dit moment in voorbereiding. De startnotitie komt in het najaar beschikbaar. Wellicht dat er een het 4e kwartaal van 2008 nog een derde pilot van start gaat – Blixembosch. Daar loopt op dit moment een subsidieaanvraag voor van 500.000 euro. Het project Energie in Brainport! heeft €500.000 UKR subsidie verworven voor het ontwikkelen van energieneutrale woonwijk Blixembosch in Eindhoven (zie verder bij het project “Energieneutraal wonen in Brainport”) Voor de duurzame openbare verlichting gemeente Eindhoven is € 1,7 miljoen EU subsidie toegekend. Officiële vaststelling van het bedrag , na onderhandelingen met EU wordt medio 2009 verwacht. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Nieuwe product-markt-combinaties
2
Bouwplan
Nieuwe start-ups
Niet vastgesteld
Energy House
Pilotprojecten
Project openbare verlichting/gebouwde omgeving
-
Oprichten Bouw Consortium
Ontwikkeling van 3 innovatieve/duurzame woonwijken
66
Bixembosch European Lighting Center Sustainable Street lights (Strijp S)
Samenstelling klankbordgroep
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit Geleverde inspanning Bijeenkomsten 8 klankbordgroepbijeenkomsten Workshops/Seminars • Workshop duurzaam bouwen (100 aanwezigen) • Workshop Bio-energieontwikkeling (250 aanwezigen) • Toespraak BP-agenda Deurne • Workshop Strabrecht College in het kader van duurzame ontwikkeling (30 leerlingen) • Rondetafelgesprekken georganiseerd op Ondernemerscongres • Presentatie Minister Cramer (20 aanwezigen) • Energiemeeting in Den Haag • Presentatie nationaal congres warmtepompen utrecht • Vertegenwoordiging gemeente Eindhoven in diverse projecten Onderzoeksrapporten 1, rapportage door DHV, omschrijving: vorming van een landschapskaart Perspublicaties 1 – in Eindhoven Lichtstad Bedrijfsbezoeken Meer dan 10 bedrijfsbezoeken Samenwerkingverbanden Samenwerking met SRE, met verschillende bedrijven (Hurks, Philips), gemeenten (Helmond, Eindhoven) en kennisinstellingen (TU/e). Smartest Home samenwerking. Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van NRE Netwerk, Woonbedrijf Eindhoven, Hurks Bouw en Vastgoed, TNO Industrie, OTB, TU/e / TDO, ZLTO Brabant, SenterNovem, Kuijpers Installaties, Rabobank, Philips Lighting. Klankbordgroep onder leiding van dhr. D. Vlugt (voormalig directeur RWE Obragas Helmond). De projectleider voor Brainport is J. Bekkering. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Oplevering Businessplan verwacht in Q2 van 2009. Uitvoering Pilot Programma Energie in Brainport! start in Q1 2008. Brainport gaat invulling geven aan het door SER Brabant geadviseerde kenniscentrum energie voor ondernemers (TU/e, TNO, BOM, Eindhoven, Helmond) en aan een ruimtelijke vertaling van energieclusters in de Brainport regio. Op dit moment wordt hiervoor een plan van aanpak opgesteld. Indien dit plan van aanpak wordt goedgekeurd word Energie in Brainport! afgesloten.
67
BPP.07.035 HighMed Campus Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De voortgang van de techniek maakt het mogelijk dat problemen in de gezondheidszorg die vroeger onoplosbaar leken oplosbaar worden. Hiervoor is het echter noodzakelijk dat: 1. clinici deze problemen signaleren; 2. communicatie tussen clinici en ingenieurs plaatsvindt over deze problemen; 3. kennis verkregen wordt d.m.v. wetenschappelijk onderzoek; 4. innovatieve oplossingen gevonden worden door technisch toegepast onderzoek; 5. innovaties getoetst worden d.m.v. klinisch onderzoek; 6. effectieve innovaties in productie worden genomen door de industrie. Door medici, ingenieurs en medisch technische bedrijven voortdurend met elkaar in contact te brengen zal door het samenbrengen van medische ervaring, technisch wetenschappelijke kennis en industriële daadkracht een enorme impuls gegeven worden aan medisch en technologisch onderzoek en de medisch-technische industrie waardoor problemen in de gezondheidszorg eerder en beter opgelost kunnen worden. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het project onderzoekt de haalbaarheid van een High Med Campus die ruimte, huisvesting en faciliteiten biedt voor klinische kennis, technische wetenschap, toegepast onderzoek en medische technische bedrijvigheid op een campus aan de noordkant van de gemeente Veldhoven (locatie Máxima Medisch Centrum). Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het werven van medische technologiebedrijven voor de HighMed Campus. • Het begeleiden van het vestigingsproces en het ondersteunen van organisaties die zich willen vestigen op de HighMed Campus. • Het organiseren van ‘shared facilities’ voor bedrijven, kennis- en onderzoeksinstellingen. • Het organiseren en faciliteren van afstemming tussen ziekenhuis, kennis-, onderzoeksen onderwijsinstellingen en medische technologiebedrijven waardoor er succesvolle en toonaangevende innovatieve oplossingen ontwikkeld kunnen worden die enerzijds bijdragen aan een verbetering van de gezondheidszorg en anderzijds een bijdrage leveren aan de versterking en groei van de medisch technologische bedrijvigheid. • Het scheppen van een goed werkklimaat voor medewerkers van op de HighMed Campus gevestigde organisaties alsmede organisaties in de directe nabijheid van de campus. • Het afstemmen en faciliteren van overleg tussen gemeente (andere overheidsinstellingen), het Máxima Medisch Centrum (founding father), ASML en overige stakeholders bij de ontwikkeling van de HighMed Campus. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Toegevoegde waarde in de medische sector • Toename aantal vestigingen in medische sector • Private R&D uitgaven • R&D personeel • Aantal medische start-ups
68
Bijdrage aan Brainport-doelstellingen : • Het project bevindt zich hoofdzakelijk in het domein Technologie. • De sleutelfactor van groot belang is dan ook innovaties. Maar ook businessgerelateerde sleutelfactoren als Business & Technology Communities en Business Development spelen een rol. • Binnen de Brainport-doelstellingen richt het project zich vrij gelijkmatig over 4 van de 5 doelstellingen. Projectspecifieke doelstellingen: Het vervolgtraject: de operationalisatie van het routeplan (ontwikkelen businessplan en technisch en inhoudelijk gereed bestemmingsplan) start begin januari 2009. Einddatum van het project is 31 mei 2010. Momenteel wordt de aansluiting bij het project Brainport Bedrijfshuisvesting onderzocht. In dit kader hebben reeds een drietal brainstormsessies plaatsgevonden. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Het contourplan voor het project Fase in ontwikkelproces en HighMed Campus is in november2007 Fase door het bestuur van de stichting 0 Oriëntatie vastgesteld. Het businessplan, in de 1 Initiatie vorm van een Routeplan, is in het 2 Haalbaarheid voorjaar van 2008 afgerond. . Er is 3 Ontwerp/ontwikkeling een budget van 290.880 euro (OP 4 Uitvoering Zuid, provincie Noord-Brabant, 5 Evaluatie overig: Brainport, SRE, gemeente Veldhoven, ASML en Máxima Medisch Centrum).
bereikte resultaten Product Status Startnotitie Afgerond Contourplan Afgerond Rapportage Opgeleverd Businessplan Afgerond Pilot In ontwikkeling Rapportage
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van : TU/e, Philips, ROC, TNO, MMC, Fontys, Philips Nederland, ASML. Klankbordgroep onder leiding van Dr. Rob van ’t Hullenaar (Máxima Medisch Centrum). Voor Brainport is de projectleider T. Hagelstein. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Routeplan opgeleverd, pilot project loopt. Verwachte oplevering 2010.
69
BPP.07.037 Programma Brainport Business Start & Growth Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De Venture Capital markt in de Brainport regio is ondermaats als we die vergelijken met Angelsaksische maatstaven. Zowel private als publieke investeringen blijven achter en dit vormt een barrière voor de ondernemende kracht van de regio. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Ontwikkeling van een programma voor financiering en supportinstrumenten (communicatie) voor starters en doorgroeiers voor de Brainport regio naar het voorbeeld van Incubator 3+. In dit programma dient o.a. aandacht te zijn voor cijfermaterialen / statische kerngegevens (business intelligence) van bedrijfssectoren uit de regio om daarmee de investeringsmogelijkheden voor venture capitalists transparanter te maken en voor de bouw van een Brainportcommunity voor ‘informal investors’. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstelling van project: de ontwikkeling van een uitgelijnd instrumentarium op maat van Brainport gesneden; toename aantal starters in bestaande bedrijvencentra (Bijv. BC Carré en verkenning voor nieuwe centra). Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Venture capital (investeringen) • Aantal start-ups • Aantal vestigingen • Aantal werknemers per sector Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het domein is Business • De sleutelfactoren zijn vooral Business Development en Start-ups & Groei • De Brainport-doelstellingen waarbinnen het project past zijn vooral het verminderen van conjunctuurgevoeligheid en het creëren van een stimulerend vestigingsklimaat. Projectspecifieke doelstellingen: Deze zijn nog niet vastgelegd. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 In het voorjaar van 2008 is een Fase in ontwikkelproces en startnotitie opgeleverd. Het bestuur Fase heeft ingestemd en de huidige 0 Oriëntatie projectleider is in juni 2008 gestart 1 Initiatie met de ontwikkeling van het 2 Haalbaarheid contourplan. Deze wordt in het 3 Ontwerp/ontwikkeling eerste kwartaal van 2009 verwacht. 4 Uitvoering 5 Evaluatie
bereikte resultaten Product Status Startnotitie Opgeleverd Contourplan In ontwikkeling Rapportage Businessplan Pilot Rapportage
Klankbordgroep en projecteigenaar NV REDE levert projectleider om-niet. Op dit moment wordt het project getrokken door H. Bloemen.
70
Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Oplevering contourplan wordt voorzien voor Q1 2009.
71
BPP.07.038 Brainport voor het MKB Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Er zijn zeer veel initiatieven gericht op het versterken van de economische positie en het innovatievermogen van het Midden- en Klein Bedrijf in Brainport. Deze initiatieven hebben zowel een brede (verschillende soorten markten) als een diepe (kennisniveau) benadering. Noodzakelijk is vast te stellen wat het huidige aanbod is, hoe dit aanbod aansluit op de vraag en wat eventuele witte vlekken zijn. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Binnen het programma Brainport zonder Grenzen is een project ontstaan met als doel de betrokkenheid van het MKB bij Brainport (en haar projecten) te vergroten. Dit project wil dan ook de MKB’er in de regio verbinden met de verschillende projecten en de belanghebbenden van deze projecten. Tevens wil men bestaande en nieuwe initiatieven gericht op het MKB verbinden. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van het project: • Het bevorderen van de betrokkenheid en deelname van het MKB zowel binnen als buiten het Brainport kerngebied. Bijdrage aan macro-economische indicatoren op de lange termijn: • Vergroting van de toegevoegde waarde in het Midden- en Kleinbedrijf • Acquireren van MKB bedrijven passend in het Brainport-profiel. Bijdrage aan de Brainport-doelstellingen: • Het project valt duidelijk in het domein Business en focust zich met name op de sleutelfactoren Business Development, Business & Technology Communities, Start-ups en Acquisitie. • Het project sluit het meest sterk aan bij de doelstelling van Brainport om het vestigingsklimaat te versterken en innovatiekracht te vergroten. Projectspecifieke doelstellingen: • Het organiseren van een congres in Q1 2009 • Het ontwikkelen van een monitor in Q3 2008 Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Het project is voortgekomen uit het programma Brainport zonder Grenzen. Vanuit dat project zijn twee lijnen ontstaan (zoals beschreven in het contourplan) waarvan er één samengevoegd is met het project “Strategische allianties in het MKB”, wat onder die naam nooit gestart is. Beiden projecten gaan nu verder onder de naam “Brainport voor het MKB”. Onder de Brainport zonder Grenzen vlag is vorig jaar een bijdrage geleverd aan de opzet en invulling van het MKBondernemerscongres dat op 22 november 2007 plaats vond in het Evoluon in Eindhoven. Tevens heeft het project inhoudelijke inbreng ronde
Fase in ontwikkelproces en Fase 0 Oriëntatie 1 Initiatie 2 Haalbaarheid 3 Ontwerp/ontwikkeling 4 Uitvoering 5 Evaluatie
72
bereikte resultaten Product Status Startnotitie Opgeleverd Contourplan Opgeleverd Rapportage In ontwikkeling Businessplan Pilot Rapportage Opgeleverd
tafels “scoren in Brainport” geleverd. Samen met de afdeling communicatie van Brainport is een format ontwikkeld voor de informatiebrochures over de Brainportprojecten die voor het MKB van belang zijn. Deze brochures zullen gebruikt worden om de projecten onder de aandacht van het MKB te brengen. Met het MKB-platform Eindhoven heeft overleg plaatsgevonden over een plan van aanpak om het individuele MKB bedrijf te bereiken. Er is een plan van aanpak in ontwikkeling aangaande het MKB-loket Het project heeft Carl Heskens als boegbeeld weten aan te trekken. Carl Heskens is voorzitter van MKB Eindhoven. Door omstandigheden kan hij momenteel geen tijd vrijmaken voor dit project, waardoor het project momenteel stil ligt. Door deze vertraging worden bovengenoemde ontwikkelingen langzaamaan ingehaald door andere lopende initiatieven in de regio. In Q3 van dit jaar wordt er snel een herstart gemaakt. Door de initiatieven die het afgelopen jaar genomen zijn is een belangrijk deel van de doelgroep aangesproken. Hierdoor is het bewustzijn van Brainport onder het MKB vergroot. Echter, deze bekendheid is met name onder de ‘koplopers’ en ‘snelle volgers’ gegroeid, terwijl de grootste groep – de volgers – nog onbekend is met het fenomeen Brainport. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat Aantal MKB-bedrijven dat Brainport kent Aantal MKB-bedrijven dat Brainport benaderd heeft Aantal roadshows Aantal publicaties van Brainport gericht op het MKB Ondernomen activiteiten: Activiteit Congres Perspublicatie Klankbordgroepvergadering
Doel Niet vastgesteld Niet vastgesteld Niet vastgesteld
Gerealiseerd 2008 (nog) niet meetbaar (nog) niet meetbaar (nog) niet meetbaar (nog) niet meetbaar
Geleverde inspanning Jaarlijks Ondernemerscongres, 700 à 800 deelnemers 1 perspublicatie in de Kamerkrant 1 bijeenkomst van de stuurgroep in april 2008
Klankbordgroep en projecteigenaar Nog samen te stellen. Onder leiding van projecteigenaar Carl Heskens (MKB Eindhoven). Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Project is beëindigd. Zie conclusie BPP.06.012 Brainport zonder Grenzen.
73
BPP.07.039 European Open Innovation Centre Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Om concurrerend te kunnen blijven, dienen bedrijven continue te investeren in innovatie en de ontwikkeling van nieuwe producten en technologieën. Traditioneel vonden deze processen plaats binnen de muren van het bedrijf, bijvoorbeeld in grote laboratoria die voor de buitenwereld grotendeels gesloten bleven. De laatste jaren zien we een verschuiving plaatsvinden van ‘gesloten innovatie’ naar ‘Open Innovatie’. Logisch, immers het MKB heeft door zijn kleinschaligheid geen op innovatie toegesneden infrastructuur en is derhalve voor innovatie (noodgedwongen) aangewezen op bijdragen van en samenwerking met andere partijen (collega bedrijven, ketenpartners, universiteiten, commerciële adviesbureaus, intermediaire organisaties, etc.). Onder ‘Open Innovatie’ verstaan we: het combineren van interne en externe bronnen voor zowel de ontwikkeling als het op de markt brengen van nieuwe technologieën en producten. ‘Open Innovatie’ beschrijft de ontwikkeling dat innovatieprocessen in het bedrijfsleven steeds meer worden gekenmerkt door samenwerking van verschillende soorten partijen in keten- en netwerkverband, en door een grotere betrokkenheid van gebruikers bij de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Het gaat daarbij om een toenemende openheid van bedrijven voor kennis van buiten de organisatie, en voor nieuwe organisatiemodellen en -principes met het oog op het versnellen van innovatie. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het EOIC is een Vlaams – Nederlands initiatief dat nauw aansluit bij de uitgangspunten van de grensoverschrijdende samenwerking van Brainport in het ELAt-programma. Het EOIC focusseert zich op het ontwikkelen en uitvoeren van drie kerntaken:
•
de platformfunctie: het creëren van toegevoegde waarde door het samenbrengen van verschillende partijen met specifieke (complementaire) behoeften en competenties.
•
de expertiseontwikkeling en – verspreiding; het centrum kan alleen als platform attractief zijn als het door de betrokken doelgroepen (bedrijven en overheden) erkend wordt als een instituut dat topexpertise (op Europese en wereldschaal) over ‘Open Innovatie’ samenbrengt en grensverleggend onderzoek en managementoplossingen oplevert.
•
het opzetten van een Europese Network of Excellence. Slechts een deel van de expertise zal intern ontwikkeld worden. Een belangrijk deel van de competitieve sterkte van het centrum wordt gevormd door het aantrekken van topexperts uit Europa (en mogelijk uit andere werelddelen).
Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het ondersteunen van de diverse doelgroepen (met nadruk het bedrijfsleven uit Vlaanderen en Brainport) bij het toepassen van Open Innovatie • Het leveren van een bijdrage aan het versnellen van het innovatieproces • Het versterken van de internationale concurrentiepositie Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Private R&D uitgaven • R&D personeel • Kenniswerkers (migratie/bevolkingssamenstelling) Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het project is een technologie-project met als sleutelfactor innovatiecentrum
74
•
Het project is vrij breed georiënteerd en richt zich op veel Brainport-doelstellingen, waarvan het vermarkten van innovatie het meest prominent aanwezig is.
Projectspecifieke doelstellingen: Het project is tot nader inzien stilgelegd. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Bijzonderheden Fase in Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten ontwikkelingsproces: Fase Product Status In het 2e kwartaal van 2007 is 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd het contourplan voor het EOIC 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd door het bestuur vastgesteld. 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond Het businessplan is in concept 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan n.v.t. gereed en zou in het voorjaar 4 Uitvoering Pilot n.v.t. van 2008 worden opgeleverd. 5 Evaluatie Rapportage n.v.t. Het uitgangspunt was nadrukkelijk om de uitvoering van het initiatief ‘European Open Innovation Centre’ in de beginfase mede te financieren middels ondersteuning van Vlaamse en Nederlandse publieke middelen. In Vlaanderen zou een beroep gedaan worden op financiële ondersteuning door het Instituut voor de Aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen (IWT). Wat betreft Nederland zal gebruik gemaakt worden van middelen uit het ELAtprogramma. In mei 2008 is besloten om het project tot nader inzien stil te leggen. De projectleider heeft hierover in mei 2008 een brief gestuurd aan alle klankbordleden. Hierin wordt de beredenering voor stopzetting uitvoerig uiteengezet. Beoogde resultaten: Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Aantal bij elkaar gebrachte partijen
Niet vastgesteld
13
Aantal toegepaste Open Innovatie oplossingen
Niet vastgesteld
(nog) niet meetbaar
Aantal participerende bedrijven in Europees verband
Niet vastgesteld
(nog) niet meetbaar
Aantal participerende deelnemers in Europees verband
Niet vastgesteld
(nog) niet meetbaar
Topexpertise: aantal experts aangetrokken
10-15
(nog) niet meetbaar
Topexpertise: aantal deelnemende universiteiten
8-9
(nog) niet meetbaar
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit
Geleverde inspanning
Bijeenkomsten
2 klankbordgroepvergaderingen
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: Procter & Gamble, High Tech Campus Eindhoven, DSM, Bekaert, Fortis Venturing, Verhaert.
75
Klankbordgroep onder leiding van: Prof. Dr. Wim Vanhaverbeke (Hoogleraar bedrijfskunde, Universiteit Hasselt (B)) en Dr. Loek Nijman (Senior Vice President Research Strategy & Business Development, Philips). Projectleider voor Brainport is T. Hagelstein. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Tijdelijk stilgelegd.
76
BPP.07.045 HRM Steunpunten Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma In het kader van de huidige arbeidsmarktproblematiek, te weten de structurele tekorten aan gekwalificeerd personeel, hebben BZW en SRE in de 2e helft van 2007 zogenaamde ‘consultatiebijeenkomsten’ georganiseerd. Doel van deze bijeenkomsten was het informeren van de Triple Helixpartijen over lopende activiteiten van de verschillende bij de arbeidsmarktproblematiek betrokken partijen. Daarnaast beoogden de bijeenkomsten om gezamenlijk de prioriteiten voor de aanpak van de problematiek te bepalen. Als een van de belangrijkste aandachtspunten werd het ‘centraal organiseren van oplossingen rondom instroom, doorstroom en uitstroom van arbeidskrachten voor het MKB op individuele industrieterreinen’ geformuleerd. Deze centrale organisatie op individuele industrieterreinen werd ook wel omschreven als de ‘HRM-oplossing in de wijk’. Omschrijving ontwikkelproject of –programma De stichting Brainport is gevraagd een inventarisatie te maken van de bestaande behoeften, bedachte oplossingen en lopende initiatieven op het gebied van HRM ten behoeve van het MKB op industrieterreinen. Op basis van deze inventarisatie zal de stichting, mede binnen het kader van haar in ontwikkeling zijnde programma ‘Werken in Brainport’, oplossingsrichtingen voor het MKB formuleren en deze in pilotvorm testen. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het komen tot een inventarisatie van de gezamenlijke behoefte van het MKB op industrieterreinen op het gebied van HRM; • Het ontwikkelen van een nieuw instrument dat oplossingen biedt voor problemen van het MKB op het gebied van instroom, doorstroom en uitstroom van personeel op industrieterreinen; • Het in pilotvorm testen van het ontwikkelde instrument op een aantal industrieterreinen (De Hurk, De Run, Best en Goederendistributiecentrum Acht etc.) Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Werkloosheid • Werkgelegenheid • Vacatures Bijdrage aan Brainport-doelstellingen • Het project zit in het People domein gericht op de sleutelfactor Arbeidsmarkt • Het project draagt vooral bij aan het creëren van evenwicht op de arbeidsmarkt. Projectspecifieke doelstellingen: Er zijn geen concrete doelstellingen vastgelegd voor dit project.
77
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Contourplan ‘HRM steunpunten’ Fase Product Status goedgekeurd door het bestuur van 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd de stichting Brainport op 19-121 Initiatie Contourplan Opgeleverd 2007. Inventarisatie specifieke 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond behoefte onder het MKB opgestart. 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan opgeleverd Dit project is een pilotproject van 4 Uitvoering Pilot In ontwikkeling het programma Werken in 5 Evaluatie Rapportage Brainport. In het voorjaar is een start gemaakt met het businessplan. Op 23 mei 2008 is het startschot gegeven voor de pilots op verschillende bedrijventerreinen in Eindhoven, Veldhoven en Best, waaronder De Run en De Hurk. In totaal zal het bereik in de toekomst 40.000 arbeidsplaatsen zijn. Beoogd resultaat
Doel
Gerealiseerd 2008
Aantal bereikte arbeidsplaatsen
40.000
Nog niet bekend.
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: de betrokken Ondernemingsverenigingen (De Hurk, De Run, Acht en Best), de gemeenten, en de programmaleider Werken in Brainport vormen de werkgroep. dhr. Marc Hendrikse (BZW), dhr. Hans-Martin Don (Gemeente Eindhoven) en Henri de Wijkerslooth (SRE) vormen de stuurgroep. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Oplevering businessplan in Q3 2008. Oplevering pilot in Q4 2008. Evaluatie (go/no go) juni 2009. Business plan aanpassing obv gewijzigde marktsituatie
78
BPP.07.046 Water en gezondheid Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De ogenschijnlijk onbegrensde mondiale watermarkt vertoont een uitdagende trend. Waar grootschalige collectieve infrastructuur ontbreekt of tekortschiet, ontstaan kleinschalige geïntegreerde technologische concepten met een lichte infrastructuur, in de directe omgeving van consument en bedrijven. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Begin 2007 heeft op initiatief van Brabant Water en Waterschap de Dommel een kerngroep van toonaangevende bedrijven en instellingen besloten het programma ‘Water en Gezondheid’ op te zetten. Dit initiatief is gericht op het bijeenbrengen van vernieuwende coalities die productinnovaties tot stand brengen in de omgeving van de consument. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstelling van project: • Het bijeenbrengen van innovatie, water en gezondheid. • Het komen tot businessproposities met Triple Helix partners. • Internationale positie van de Brainport Regio en Nederland versterken. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Start-ups • Private R&D investeringen • Aantal vestigingen • Toegevoegde waarde in de water & gezondheid sector Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het project richt zich met name technology en business met de sleutelfactoren innovatiecentra en start-ups. • Binnen de 5 Brainportdoelstellingen richt het project zich vooral op het vermarkten van innovatie en de internationale zichtbaarheid. Projectspecifieke doelstellingen: Er zijn twee pilots gelanceerd die het komende jaar geëvalueerd zullen worden. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 In februari 2008 heeft Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Brainport een budget Fase Product Status toegekend om, samen met 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd partners in de regio, twee 1 Initiatie Contourplan pilots voor het project Water & 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond Gezondheid op te zetten. Dit 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd doet Brainport samen met 4 Uitvoering Pilot In uitvoering Waterschap de Dommel, 5 Evaluatie Rapportage Brabant Water, Philips Research, Provincie Noord-Brabant, TNO en KIWA Water Research. Op woensdag 11 juni 2008 heeft de lancering van het pilotproject Helixer plaatsgevonden op de High Tech Campus. Helixer richt zich op het maken van producten die rechtstreeks aansluiten op de dagelijkse leefwereld van de consument, inhakend op actuele trends en gebruikmakend van de nieuwste
79
technologieën. Naast Helixer gaat er ook nog een ander pilotproject van start, te weten Safi Sana. Dit is een project dat in Ghana gaat draaien en waarbij ook water & gezondheid centraal staan. Het project Safi Sana voorziet met standaardtechnieken grote aantallen mensen van was- en toiletgelegenheden. Klankbordgroep en projecteigenaar Dit project heeft geen specifieke klankbordgroep, het project wordt gestuurd door de initiatiefnemers. Binnen Brainport is dhr. J. Brouwers de verantwoordelijke persoon voor dit project. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Pilots worden naar verwachting afgerond in 2009.
80
BPP.07.047 High Tech Automotive Campus (HAC) Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Omdat de Nederlandse auto-industrie in belangrijke mate in de regio Zuidoost Nederland is gevestigd en van groot belang is voor de ontwikkeling van de hoogtechnologische regio, heeft Brainport ‘automotive’ tot een van haar speerpunten gemaakt. De stichting ontwikkelt hiertoe een ‘Brainport Programma Automotive’. Het programma richt zich op het ontwikkelen van faciliteiten (opleiding, infrastructuur, netwerk etc,) en acquisitie die de groei van de automotive bedrijven en bedrijvigheid in de regio moeten bevorderen. Dit in nauwe afstemming en verlengde van de programma’s van ATC en HTAS. Uit de ontwikkeling van het Brainport Programma Automotive is het initiatief voortgekomen voor de ontwikkeling van een ‘Automotive Campus’. Dit initiatief, ingebed in genoemd programma, is vanwege zijn omvang en impact te benoemen als een separaat project binnen Brainport. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het binnen de programmalijnen van het Brainport Programma Automotive ontwikkelen van een businessplan voor een Automotive Campus met een ‘Automotive Huis’ en het opzetten van een pilot-organisatie voor de verdere ontwikkeling van de Campus. Waarbij de locatie van TNO Automotive en PDE in Helmond kan dienen als kern voor wat kan uitgroeien tot een High Tech Automotive Campus (HAC) naar analogie van de High Tech Campus Eindhoven. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: Het inventariseren van de succesfactoren, te betrekken partijen en hun taken en verantwoordelijkheden ten behoeve van de ontwikkeling van de High Tech Automotive Campus; Het ontwikkelen van een ‘Automotive Huis’ als spil van de automotive campus; Het ontwikkelen van een businessplan voor de High Tech Automotive Campus; Het opzetten en opstarten van de pilotorganisatie voor de verdere ontwikkeling van de High Tech Automotive Campus. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Private R&D uitgaven • R&D personeel • Toegevoegde waarde (binnen Automotive) • Aantal vestigingen • Publieke R&D investeringen Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het programma bevindt zich in het hoofddomein Technologie maar heeft ook raakvlakken met People en Business. De meest belangrijke sleutelfactoren zijn daarom ook Kennistransfer en Innovatiecentra maar ook Opleidingen en Business Development. • Omdat het een breed programma is scoort het hoog op alle doelstellingen van Brainport met name het vermarkten van innovatie. Projectspecifieke doelstellingen: • Q2 2008: oplevering Businessplan High Tech Automotive Campus • Q2 2008: Oplevering Automotive Huis • Q4 2008: afronding pilots en programma als geheel
81
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat medio 2008 Het contourplan ‘High Tech Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Automotive Campus’ is op 19Fase Product Status 12-2007 door het bestuur van 0 Oriëntatie Startnotitie Opgeleverd de stichting goedgekeurd. Het 1 Initiatie Contourplan Opgeleverd haalbaarheidsonderzoek is in 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond het voorjaar afgerond en het 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Opgeleverd businessplan is in juni 4 Uitvoering Pilot Afgerond afgerond. Het businessplan van 5 Evaluatie Rapportage het project High Tech Automotive Campus is op woensdag 18 juni door de burgermeester van Helmond, dhr. Jacobs, in ontvangst genomen. Op dit evenement heeft het ROC tevens twee nieuwe opleidingen gepresenteerd die op de Campus van start gaan. In de pilotfase hebben in 2008 reeds 66 studenten aan de opleiding deelgenomen, maar de verwachting luidt dat er in de komende jaren een veelvoud van dit aantal aan de opleiding start. Beoogd resultaat
Doel
Groei werkgelegenheid in de Brainportregio HTAS (40.000 Æ 50.000) = +10.000 arbeidsplaatsen in NL 700 arbeidsplaatsen in Helmond Aantrekken van bestaande bedrijven uit regio cq Nederland Aantrekken van starters Buitenlandse bedrijven Oprichten automotive House
+4,2% + 2,8%
Gerealiseerd medio 2008 (nog) niet meetbaar (nog) niet meetbaar
+ 5,6% 3/jaar
(nog) niet meetbaar (nog) niet meetbaar
3/jaar 1-2/jaar 1
(nog) niet meetbaar (nog) niet meetbaar (nog) niet meetbaar
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van ATC, TU/e, TomTom, TNO automotive, VDL Bova, Nedschroef, Fontys, DAF Trucks, en leden op persoonlijke titel. Klankbordgroep staat onder leiding van projecteigenaar dhr. ir. N. J. J. Liebrand, projectleider P. Noordzij die ‘om niet’ wordt geleverd door NV REDE. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma De Brainportpilot is afgerond, momenteel wordt er door ‘externe’ partijen gewerkt aan de implementatie de bevindingen uit de pilotfase van de High Tech Automotive Campus.
82
BPP.08.049 Brainport Incubators van de Toekomst Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Dit project komt voort uit Brainport Bedrijfshuisvesting waarin de Brainport ambitie is te excelleren als internationale toptechnologieregio. Ook het economisch c.q. facilitair vestigingsklimaat behoeft in dit kader aandacht. Het vestigingsklimaat moet passen bij c.q. aansluiten op deze ambitie. In Brainport Bedrijfshuisvesting zijn een vijftal projecten gedefinieerd. Één van deze concrete projecten heeft tot doel de het volledig aanbod van bedrijfshuisvesting te versterken met incubator formules. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het project moet nog vorm krijgen. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering In 2009 zal het contourplan opgeleverd worden en zal er meer duidelijkheid komen rondom dit project. Projectspecifieke doelstellingen: Nog niet opgesteld. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Fase in ontwikkelproces en Fase 0 Oriëntatie 1 Initiatie 2 Haalbaarheid 3 Ontwerp/ontwikkeling 4 Uitvoering 5 Evaluatie Klankbordgroep en projecteigenaar De klankbordgroep wordt in 2009 gevormd. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Contourplan wordt opgeleverd in Q3 2009
83
bereikte resultaten Product Status Startnotitie In ontwikkeling Contourplan Rapportage Businessplan Pilot Rapportage
BPP.08.050 De regio verbeelden/bedrijfspanden als icoon Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Dit project komt voort uit Brainport Bedrijfshuisvesting waarin de Brainport ambitie is te excelleren als internationale toptechnologieregio. Ook het economisch c.q. facilitair vestigingsklimaat behoeft in dit kader aandacht. Het vestigingsklimaat moet passen bij c.q. aansluiten op deze ambitie. In Brainport Bedrijfshuisvesting zijn een vijftal projecten gedefinieerd. Één van deze concrete projecten heeft tot doel de hightech uitstraling in het Brainport gebied te versterken op het niveau van vestigingslocaties en individuele bedrijfsgebouwen. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het project ‘De regio verbeelden / bedrijfspand(en) als icoon’ wil Brainport op een creatieve manier zichtbaar maken waardoor een identificatie met internationale toptechnologie ontstaat. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • De doelstelling van dit project is om Brainport strategisch te verbeelden als een unieke wereld voor toptechnologie. o Dit wordt bereikt door (1) het tastbaar neerzetten van een beeldmerk die met trots de regio verbeeldt en o (2) het voor elk van de vijf speerpuntsectoren ontwikkelen van een bedrijfsgebouw die door zijn uitzonderlijke vormgeving en ligging Brainport zichtbaar positioneert als toptechnologie regio. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • De economische gevolgen van dit project zijn zeer indirect. Dit project zal de acquisitie positie versterken en daarmee b.v. het project Brainport Acquisitie beter tot zijn recht laten komen. Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Dit project bevindt zich in de Basics sfeer, met name internationalisering en imago. • De Brainport-doelstelling die het meest wordt aangesproken met dit project is de internationale zichtbaarheid van de regio te vergroten en een stimulerend vestigingsklimaat te creëren. Projectspecifieke doelstellingen: (1) Q4 2008: opstellen startdocument met beschrijving identiteit Brainport Q1 2009: organiseren van interviews met stakeholders en een creatieve sessie Q1 2009: startdocument met beschrijving identiteit Brainport gereed (2) Q2 2009: initiëren bedrijfspand icoon HTS
84
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 In april 2008 is het contourplan Fase in ontwikkelproces en opgeleverd en goedgekeurd Fase door het bestuur. Op dit 0 Oriëntatie moment vindt een verdere 1 Initiatie verkenning plaats naar de 2 Haalbaarheid mogelijkheden om te komen 3 Ontwerp/ontwikkeling tot een businessplan. 4 Uitvoering 5 Evaluatie Klankbordgroep en
bereikte resultaten Product Status Startnotitie Opgeleverd Contourplan Opgeleverd Rapportage In ontwikkeling Businessplan Pilot Rapportage
projecteigenaar Vertegenwoordigers van: Amvest, UvA, UrbanXchange, Twynstra Gudde, Urban Affairs, en leden op persoonlijke titel. De klankbordgroep staat onder leiding van projecteigenaar mw. Ir. R. Hoogendoorn (directeur gebiedsontwikkeling AM). De projectleider is mw. Drs. I.P. Naus MRE die ‘om niet’ wordt geleverd door NV REDE. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Businessplan wordt opgeleverd in 2009.
85
BPP.08.051 Energieneutraal Wonen in Brainport Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Gezien de grote huisvestingstaak in de regio Eindhoven is er veel potentie om duurzame wijken te realiseren. In het Convenant Woningbouwafspraken is opgenomen dat in de regio Zuidoost Brabant in de jaren 2005 tot 2010, 15.735 woningen gebouwd moeten worden. Het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven heeft echter de ambitie om 24.067 woningen te bouwen. Deze afspraak is vastgelegd in het Regionaal Woningbouwprogramma 2005-2010. Deze woningbouwopgave is mede aanleiding voor de Klankbordgroep om de prioriteit bij het energieneutraal wonen te leggen. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Binnen Brainport ontstond de behoefte vanuit een aantal leden om een samenwerking te vormen om één of meerdere innovatieve, energiezuinige Brainport wijk(en) te bouwen. Dit was in eerste instantie de gedachte. In een bijeenkomst met leden van deze initiatiefgroep. is dit nader uitgewerkt en is besloten om een project Energieneutraal wonen in Brainport op te zetten Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • het mogelijk maken van duurzaam en energieneutraal wonen in Brainport Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Toegevoegde waarde in energie- en bouwsector Bijdrage Brainport-doelstellingen: • Het project bevindt zich in het domein Business, met een raakvlak met Technology en Basics. • De sleutelfactoren zijn vooral Business Development, innovatiecentra en leefklimaat. Projectspecifieke doelstellingen: Nog niet opgesteld. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Het project is ontstaan als een Fase in ontwikkelproces en van de pilotprojecten van Fase Energie in Brainport! In het 0 Oriëntatie voorjaar van 2008 is de 1 Initiatie klankbordgroep een aantal 2 Haalbaarheid keer bijeengekomen en heeft 3 Ontwerp/ontwikkeling een samenwerkingsplan 4 Uitvoering opgesteld. In de nabije 5 Evaluatie toekomst wordt er een
bereikte resultaten Product Status Startnotitie Gereed Contourplan Gereed Rapportage In ontwikkeling Businessplan In ontwikkeling Pilot Rapportage
contourplan opgesteld. Binnen Brainport worden maar liefst 3 (deels) Energieneutrale wijken ontwikkeld die UKR subsidie ontvangen (gezamenlijk € 1,5 miljoen). Landelijk zijn er 15 UKR projecten, die beschouwd worden als voorlopers op energiezuinig bouwen. Energieneutraal wonen in Brainport denkt mee bij de oprichting van een duurzaamheidcentrum in De Kempen.
86
Met de TU/e, gemeente Eindhoven en Provincie Noord-Brabant wordt een “Initiatiefprogramma Energieneutrale wijken Brainport” ontwikkeld: Kennisontwikkeling (afstudeerders en coördinatie, researchagenda); Kennisverspreiding via workshops en trainingen en toepassing van kennis via bedrijven. Eind 2009 worden de eerste resultaten (trainingen) verwacht. In mei 2009 moeten de eerste afstudeerders instromen. Er wordt samenwerking gezocht met het regionale/provinciale HBO en MBO. Beoogd resultaat tot stand brengen van bruikbare methoden en ideeën waardoor duurzame en energieneutrale woonwijken kunnen worden gerealiseerd, die in vergelijking met conventionele woonwijken binnen een levensduur van 10 jaar kostenneutraal zijn. het bijeen brengen van kennis en informatie gezamenlijke marktinitiatieven de rol van ‘preferred supplier’
Doel NV
Gerealiseerd 2008 NM
NV NV NV
NM NM NM
Activiteiten Klankbordgroep
Geleverde inspanning Een aantal keer, tijdens de algemene vergadering van Energie in Brainport. Er is een samenwerkingsplan opgesteld met de leden van de klankbordgroep
Samenwerking
Klankbordgroep en projecteigenaar De klankbordgroep wordt gevormd door een afvaardiging van de klankbordgroep van Energie in Brainport! Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Oplevering businessplan verwacht in Q2/09.
87
BPP.08.052 TeFoN Center of excellence for food systems Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Het is de uitdaging voor leveranciers van food systemen om in nieuwe samenwerking met de gebruiker nieuwe systemen te ontwikkelen. Het gaat dan vaak om systemen met complexe combinaties van vernieuwende technologie waarbij R&D, engineering, opstart, productie en testen nauw met elkaar verbonden zijn. Hierdoor is het noodzakelijk om te verschuiven van mono-productleverancier naar systeemleverancier. Omschrijving ontwikkelproject of –programma De in ontwikkeling zijnde netwerkorganisatie verbindt topspelers uit het bedrijfsleven en kennisinstellingen op een slimme wijze met elkaar voor het vraaggericht ontwikkelen maar vooral toepassen van technologie in equipement en systemen voor productie, verwerking en logistiek van voedselproducten – de focus van het TeFoN-programma. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Het ontwikkelen en faciliteren van een open innovatienetwerk en –(fysieke) uitvoeringsomgeving die midden in het hightech en (agro)food speelveld staan en alle taken uitoefenen (gevraagd en ongevraagd) om te komen tot cross innovatie en het optimaliseren van vernieuwingsketens in de lijn kennis – kunde – kassa én omgekeerd, kassa - kunde - kennis. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Private R&D investeringen • R&D personeel • Toename toegevoegde waarde in cluster • Toename aantal vestigingen in cluster • Toename aantal start-ups Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het project bevindt zich in het domein Technology met de sleutelfactor “sleutelprogramma’s” en “innovatiecentra”. Projectspecifieke doelstellingen: Q2-Q4 2008: Opzetten en onderhouden van netwerk Q2 2008 – Q1 2009: Verzorgen adequate communicatie Q3 2008 – Q1 2009: Projectontwikkeling Q3-Q4 2008: Regie Center of Excellence Na 2009: Monitoren resultaten en ervaringen Gehele periode: Projectmanagement
88
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 In februari 2008 is het programma TeFon gelanceerd. Als onderdeel daarvan is in juli 2008 het contourplan TeFon Center ingediend. In de zomer van 2008 is dit contourplan goedgekeurd waarna de volgende stappen genomen zijn gezet.
Fase in ontwikkelproces en Fase 0 Oriëntatie 1 Initiatie 2 Haalbaarheid 3 Ontwerp/ontwikkeling 4 Uitvoering 5 Evaluatie
Beoogd resultaat Projectideeën (nieuw) Active Projecten / consortia
Doel 30 15
Business plan centre of excellence (incl. innovatieprogramma) Positionering paper Participerende ondernemingen in netwerk
1
Partnershipovereenkomst Foodvalley – Brainport
1
1 200
bereikte resultaten Product Status Startnotitie Afgerond Contourplan Afgerond Rapportage Afrondende fase Businessplan In ontwikkeling Pilot In ontwikkeling Rapportage
Gerealiseerd 2008 gerealiseerd 28 in diverse stadia actief in ontwikkeling afgerond vanuit netwerkorganisaties 280 gerealiseerd wel feitelijk, niet formeel
Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van TNO, WUR, TNO Industrie & Techniek, Van Rijsingen Beheer, FCP, Kuijpers installaties. De klankbordgroep staat onder leiding van projecteigenaren Peter Swinkels van BZW en Norbert Verbraak. De projectleider is Willem den Ouden van Fontys Hogescholen. De accountmanager bij Brainport is Robert Jan Marringa. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Contourplan gereed in Q3 2008.
89
BPP.08.053 Brainport Programma Bèta Techniek Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De beschikbaarheid van voldoende technische geschoolde (vak)mensen is essentieel voor de economische ontwikkeling van de Brainportregio. De vraag naar technisch geschoold personeel overstijgt het aanbod en naar verwachting zal dit tekort in de toekomst verder groeien. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Om hieraan een impuls te geven is in 2004 de Stichting Techniek Educatie en Promotie (STEP) opgericht, samen met Triple Helix partners. De stichting Technific, opgericht onder STEP, houdt zich vooral bezig met de instroom in en uistroom uit technische opleidingen te vergroten. Om ook de beschikbaarheid van technische banen, scholingsmogelijkheden voor werkenden en een aantrekkelijk vestigingsklimaat te verbeteren is door Horizon/Brainport in 2004 het programma Bèta Techniek Eindhoven opgestart. Naar nu blijkt is dat programma niet goed van de grond gekomen en verdient het een nieuwe impuls. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstellingen van project: • Aantrekkelijker maken van onderwijs • Creëren van aantrekkelijkere banen • Realiseren van aantrekkelijkere keuzemogelijkheden • Aantrekkelijker maken van de vestigingsmogelijkheden voor kenniswerkers van elders • Verder ontwikkelen van de kennis, competenties en vaardigheden van werkenden die nu al actief zijn in technisch georiënteerde functies. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Vacatures • Werkloosheid • Werkgelegenheid • Opleidingsniveau • Leven lang leren Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Domein: People • Sleutelfactoren: arbeidsmarkt, opleidingsniveau • Brainport-doelstellingen: meer evenwicht op de arbeidsmarkt. Projectspecifieke doelstellingen: Q3 2008: programmeringsdocument wordt geactualiseerd en verbonden met koepelprogramma TOA Q3 2008: ontwikkelen organisatiestructuur Q3 2008: verkennen financieringsbronnen Q4 2008: Besluitvorming Q4 2008: start met aanvragen subsidies en realisatie van financiering.
90
Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008: Er is een nieuw contourplan Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten ontwikkeld voor het Fase Product Status programma Bèta Techniek 0 Oriëntatie Startnotitie Afgerond Eindhoven. Dit onderzoek is 1 Initiatie Contourplan Afgerond uitgevoerd door K+V 2 Haalbaarheid Rapportage Afgerond Organisatieadvies. Het doel van 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan Afrondingsfase het project is om het vorige 4 Uitvoering Pilot programma een nieuwe impuls 5 Evaluatie Rapportage te geven en daarmee de overige People-gerelateerde projecten in Brainport een nieuwe stimulans te geven. Beoogd resultaat Projecten Aantrekkelijker Onderwijs
Projecten Aantrekkelijker banen Projecten Beïnvloeding studiekeuze
Projecten Verbeteren Vestigingsklimaat
Projecten kwalificeren werkenden
Doel • FastLane Techniek Opleidingen • VTB2 • Know How Sharing • VMBO Herontwerp • HBPO Redesign • TU/e Herontwerp • Pre University Career College • Stage Management Systeem • Kickstart • Jeugd en Metaal • Techniekactiviteiten In-Out School • Ingenieur voor de Klas • Top4Tech • Monitoring en Jongerenpanels • Vaart achter Techniek & Masterclass • Jet-Net • International Community • Design Connection Eindhoven • High Tech Campus Eindhoven • International School Eindhoven • Werving Kenniswerkers • Strijp S • Preventief Investeren • COP • Kenniswijzer • HRM-beleid World Class • Casimir
Gerealiseerd 2008
Klankbordgroep en projecteigenaar De klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van het Dagelijks Bestuur van de Stichting Techniek Educatie en Promotie (STEP), Ministerie OC&W/Platform Bèta Techniek, Gemeente Eindhoven, SRE, Gemeente Helmond, Provincie Noord-Brabant, Basisonderwijs, Voortgezet onderwijs, ROC, Fontys, TU/e, Philips, ASML, VDL, Kuypers, Kenteq, TOA-agenda, Bèta Techniek Eindhoven.
91
Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Het businessplan Bèta Techniek regio Eindhoven is bijna afgerond. In verband met de ontwikkeling van de TTOA Agenda en de benodigde aansluiting van Bèta Techniek op de TTOA agenda is de financiering nog niet helemaal gerealiseerd.
92
BPP.08.055 Technologisch Topinstituut Licht (TTIL) Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Het is de uitdaging voor leveranciers van licht systemen om in nieuwe samenwerking met de gebruiker nieuwe systemen te ontwikkelen. Het gaat dan vaak om systemen met complexe combinaties van vernieuwende technologie waarbij R&D, engineering, opstart, productie en testen nauw met elkaar verbonden zijn. Hierdoor is het noodzakelijk om te verschuiven van mono-productleverancier naar systeemleverancier. In Brainport Eindhoven is de lichttechnologie onder meer (en vooral) door de aanwezigheid van Philips in de haarvaten van de industrie aanwezig. De kennis (TU/e) en publieke (o.a. Gemeente Eindhoven) omgeving biedt een uniek testbed voor experimentele omgevingen en producten. De focus van de Brainport regio ligt op het ontwikkelen van instituten (centers of excellence) die een structurele bijdrage leveren aan het verankeren van private én publieke R&D middelen in het ecosysteem in de regio. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Ambitie is te komen tot een internationaal Technologisch Topinstituut Licht. Een organisatie waar bedrijven en kennisinstellingen via langdurige strategische samenwerking sneller innovatieve processen en producten naar de markt kunnen brengen. De basis wordt vaak gevormd door onderzoeksprogramma’s. Deze studies geven antwoord op fundamenteelstrategische vragen van het bedrijfsleven. Het is de taak van deze klankbordgroep om in het voorjaar van 2009 een businessplan en bijbehorend innovatieprogramma te ontwikkelen waarbij: • IMEC Leuven als lichtend voorbeeld wordt gezien. • Het ambitieniveau internationaal is, top van Europa en misschien van de wereld, pas dan is het interessant. • De kennis van wereld topniveau is maar vooral ook een economische motor kan zijn waarbij het ecosysteem van start-ups en MKB bedrijvigheid van groot belang is. • Licht wordt gezien als een breed domein met zeer interessante multidisciplinaire mogelijkheden; hier liggen grote kansen voor een regio als Brainport. • Het instituut keuzes zal moeten maken, kan niet in alles wereldklasse zijn. • Brainport Eindhoven en de stad Eindhoven ook iets fysieks moeten neerzetten, een real life testbed te beginnen op de High Tech Campus Eindhoven. Iets dat de hele wereld kan zien, de eerste intelligente lichtstad. • Het zal gaan om een fysiek instituut waar onderzoekers samenwerken, kostbare gemeenschappelijke faciliteiten worden gedeeld en doorbraak innovaties aan de wereld worden getoond. • Het instituut focus moet houden op projecten die précompetatief zijn maar toch ook dicht bij de markt zitten. Naast deze klankbordgroep is er binnen de TU/e een werkgroep “I-lighting the world” van start gegaan. Dit onderstreept de ambities van de TU/e op het gebied van licht. Op zeer korte termijn worden er 3 onderzoeksprojecten gestart waarbij 6 faculteiten betrokken zijn en de multidisciplinaire mogelijkheden van licht worden geïllustreerd. Dit initiatief kan worden beschouwd als een stepping stone naar het topinstituut. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Doelstelling van project: • Het ontwikkelen en faciliteren van een open innovatienetwerk en –(fysieke) uitvoeringsomgeving die midden in het hightech en lighting technology speelveld staan en alle taken uitoefenen (gevraagd en ongevraagd) om te komen tot cross innovatie en het
93
optimaliseren van vernieuwingsketens in de lijn kennis – kunde – kassa én omgekeerd, kassa – kunde – kennis. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: • Private R&D investeringen. • R&D personeel. • Toename toegevoegde waarde in cluster. • Toename aantal vestigingen in cluster. • Toename aantal start-ups. Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het project bevindt zich in het domein Technology met de sleutelfactor ‘sleutelprogramma’s’ en ‘innovatiecentra’. Projectspecifieke doelstellingen: Q2 2009 wordt het businessplan opgeleverd. Het TTIL draagt vooral bij aan: • • • • •
(score op 10-puntsschaal)
Creëren stimulerend vestigingsklimaat Creëren evenwicht op arbeidsmarkt Innovatie door vermarkten toegepaste kennis Vermindering conjunctuur gevoeligheid Versterken internationale zichtbaarheid
7 7 9 8 9
Fase in ontwikkelingsproces en behaalde resultaat 2008 Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Fase Product 0 Oriëntatie Startnotitie 1 Initiatie Contourplan 2 Haalbaarheid Rapportage 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan 4 uitvoering Pilot 5 Evaluatie Rapportage
Status Afgerond In ontwikkeling
Klankbordgroep en projecteigenaar De klankbordgroep staat onder leiding van projecteigenaar Emile Aarts (wetenschappelijk directeur Philips Research /deeltijd hoogleraar TU/e). De projectmanager bij Brainport is Robert Jan Marringa. De klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van: TU/e, CTO Philips Lighting, Holst Centre, Scheuten Glasgroep, GTI-Suez, Philips Research, CTO Dynamicom (Nuon dochter).
94
BPP.08.056 Eindhoven Studentenstad Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De maatschappij in het algemeen en Brainport Eindhoven in het bijzonder heeft behoefte aan meer hoger opgeleiden. Of ze nu uit Nederland dan wel uit het buitenland komen: jonge kenniswerkers en ontwerpers in spe moeten het in deze stad naar hun zin hebben. Méér studenten zouden bewogen kunnen worden om inwoner van de stad te worden en een actieve bijdrage te leveren aan het studentenleven. Op haar beurt zou de stad gretiger haar kansen kunnen grijpen om de aanwezigheid van zoveel jong talent te benutten. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Het project moet nog vorm krijgen. Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering In 2009 zal het contourplan worden opgeleverd worden en zal er meer duidelijkheid komen rondom dit project. Projectspecifieke doelstellingen: Nog niet opgesteld. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat 2008 Fase in ontwikkelproces en Fase 0 Oriëntatie 1 Initiatie 2 Haalbaarheid 3 Ontwerp/ontwikkeling 4 Uitvoering 5 Evaluatie Klankbordgroep en projecteigenaar De klankbordgroep wordt in 2009 gevormd. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma Contourplan wordt opgeleverd in 2009.
95
bereikte resultaten Product Status Startnotitie In ontwikkeling Contourplan Rapportage Businessplan Pilot Rapportage
BPP.08.057 Meesters in de Maakindustrie 2.0: Een world class open supply chain Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma De volledige ketens in de high tech systems (maak-)industrie bestaan uit toonaangevende Original Equipment Manufacturers (OEM) en hun toeleveranciers. Samen vormen zij een uniek ecosysteem in Zuidoost-Nederland. Het werkterrein van de high tech OEM kan meer en meer gekenschetst worden als High Mix Low Volume High Complexity (HMLVHC) in een sterke internationaal concurrerende omgeving. Dit vraagt om een hoge mate van flexibiliteit, innovativiteit en kostenefficiency van de productieprocessen in de gehele toeleverketen. Na succesvolle individuele verbeteringen binnen de bedrijven bleek uit het eerste onderzoek ‘Meesters in de Maakindustrie’ dat het nu noodzakelijk is om het verbeterpotentieel van fabricage- en bewerkingstechnologieën in de integrale keten aan te spreken. Het regionale ecosysteem van toeleveranciers kan zo de potentie benutten om wereldwijd de concurrentie aan te gaan. De toeleveranciers ontwikkelen zich gezamenlijk tot een “World Class Open Supply Chain”. Dit project is een vervolg op ‘Meesters in de Maakindustrie’ (BPP.07.024). Omschrijving ontwikkelproject of –programma Hoofddoel van het project “Meesters in de Maakindustrie” is het verkrijgen van direct toepasbaar inzicht in kennis, competenties en verbeteropties op het gebied van productieprocesvernieuwing en bijbehorende bedrijfsstrategieën. In het project zal daarvoor een gezamenlijke HMLVHC Production Technology roadmap worden ontwikkeld met inzicht in de benodigde fabricage- en bewerkingstechnologieën van de high tech toeleveranciers op de korte, middellange en lange termijn. De resultaten van de roadmap zullen input zijn voor de bedrijfsstrategieën van de high tech (MKB) toeleveranciers. Belangrijk startpunt voor deze roadmap zal gevormd worden door de analyse van de marktbehoefte van de belangrijkste regionale en mondiale spelers in de (internationale) eindmarkten van de samenwerkende toeleveranciers: de semiconductor markt, de analytical equipment markt en de medical technology markt. De technologiegebieden mechatronica, embedded systems en nanotechnologie zijn integraal van belang voor deze eindmarkten en omvatten hét werkterrein van de samenwerkende toeleveranciers in het Meesters in de Maakindustrie (MidM)-project. De in het project ontwikkelde bedrijfsstrategieën moeten op termijn leiden tot minder conjunctuurgevoelige high tech (MKB) toeleveranciers, die proactief meedenken en opereren met de (inter)nationale OEMs, die robuuste proces- en productkwaliteit leveren, en die flexibel opereren in een wereldwijde markt met onderscheidend vermogen op het gebied van productiviteit, kostprijsreductie en innovatie. De dragende partners in het project zijn 8 gerenommeerde (MKB) high tech toeleveranciers: Frencken Group, KMWE, NTS Group, Euro-Techniek Eindhoven, Hoogerdijk Technical Rubber, Van der Hoorn Buigtechniek, Sioux Embedded Systems en VDL ETG. Zij zijn op diverse posities in de keten actief uiteenlopend van industrieel ontwerp, engineering, productie, testen en assemblage. Bovendien doorsnijden zij een variëteit aan branches als metaal, kunststof en rubber, elektronica en industriële diensten. In het project wordt verder nauw samengewerkt met de OEMs ASML, FEI en Philips Healthcare. Samen met vertegenwoordigers van het programma Point One, BZW en Kamer van Koophandel nemen zij zitting in de stuurgroep van het project. Stichting Brainport treedt op als projectregisseur. Het is nadrukkelijk de bedoeling om het netwerk uit te breiden met andere toeleveranciers uit de High Tech Supply Chain. De projectresultaten zullen actief worden gedeeld met bestaande netwerken en kennisinstellingen. De projectkosten bedragen zo’n € 750.000. De eigen bijdrage van de betrokken deelnemers bedraagt in totaal 35%, waarvan de ondernemers 30% voor hun rekening nemen. Startdatum van het project is 1 januari 2009 en einddatum is 31 december 2010.
96
Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering De belangrijkste resultaten van het project zijn: • Een HMLVHC Production Technology roadmap: de roadmap verschaft inzicht in de benodigde fabricage- en bewerkingstechnologieën van de high tech toeleveranciers op de korte, middellange en lange termijn; • Een gedetailleerd inzicht in de markteisen, die door regionale, nationale én internationale OEMs worden gesteld; • Vertaling van deze markteisen in de benodigde fabricage- en bewerkingstechnologieën van de high tech toeleveranciers in de toekomst; • Vertaling van roadmap en marktbehoeftes naar concrete bedrijfsstrategieën voor de high tech toeleveranciers, onderverdeeld naar generieke en specifieke maatregelen en (keten)verbeteropties, diverse technologiedomeinen van fabricage- en bewerkingstechnologieën en te bedienen eindmarkten; • Roll-out van de resultaten naar andere high tech 1e, 2e en 3e lijns toeleveranciers en naar bredere (high tech gerelateerde) organisaties en netwerken als Point One, Mikrocentrum, NEVAT, FME-CWM, Metaalunie, BOM, Syntens, Federatie NRK, FHI, Agoria (B) en FMTC/ELAt, BZW en Kamer van Koophandel. Bijdrage aan macro-economische indicatoren: Belangrijkste resultaat is dat de vernieuwde bedrijfsstrategieën uiteindelijk leiden tot minder conjunctuurgevoelige high tech toeleveranciers, die proactief meedenken en opereren met de OEMs, die robuuste proces- en productkwaliteit leveren, en die flexibel kunnen opereren in een wereldwijde markt met ruime aandacht voor kostprijsreductie en innovatie. Bijdrage aan Brainport-doelstellingen: • Het project bevindt zich in het Business domein, maar heeft ook raakvlakken met het Technology domein. • De beïnvloedde sleutelfactoren zijn o.a. business development, clustering, business communities en kennistransfer. • Het project scoort vooral hoog op de innovatieversterking en conjunctuurversterking. Projectspecifieke doelstellingen (output) Het overall projectmanagement van het project Meesters in de Maakindustrie ligt in handen van de Stichting Brainport. Het projectmanagement zorgt voor de samenhang en afstemming tussen de diverse partners en projectonderdelen, voor administratieve en financiële zaken, en voor een strakke tijdsplanning en projectbewaking. Daarnaast draagt het project management zorg voor kennisverspreiding via website en publicaties (vakbladen, nieuwsbladen). Er is gedurende de looptijd van het project voorzien in diverse expertbijeenkomsten en ter afsluiting wordt een High Mix Low Volume High Complexity Conference georganiseerd. Fase in ontwikkelproces en behaalde resultaat eind 2008 Het project Meesters in de Maakindustrie 2.0 heeft na afronding van het eerste project een kern van toonaangevende toeleveranciers verzameld met als basis de toeleveranciers uit de eerste klankbordgroep. Met deze kerngroep is gebrainstormd over invulling van de aanbevelingen uit het eerste Meesters in de Maakindustrie onderzoek. Deze zijn vervolgens geprioriteerd en hebben de basis gevormd voor een subsidieaanvraag bij het programma Pieken in de Delta.
97
Fase waarin project zich nu bevindt: Fase Product 0 – Oriëntatie Startnotitie 1 – Initiatie Contourplan 2 – Haalbaarheid Rapportage 3 – Ontwerp/ontwikkeling Project/Businessplan 4 – Uitvoering Pilot 5 - Evaluatie Rapportage
Beoogde resultaten: Beoogd resultaat Een HMLVHC Production Technology roadmap Een gedetailleerd inzicht in de markteisen van regionale, nationale én internationale OEMs Vertaling van roadmap en marktbehoeftes naar concrete bedrijfsstrategieën voor de high tech toeleveranciers Roll-out van de resultaten naar andere high tech 1e, 2e en 3e lijns toeleveranciers
Status Afgerond Afgerond In ontwikkeling In ontwikkeling In ontwikkeling In ontwikkeling
Doel Niet vastgesteld Niet vastgesteld
Gerealiseerd eind 2008 Nog niet begonnen met de uitvoering van het project
Niet vastgesteld Niet vastgesteld
Activiteiten verricht om de doelstellingen te realiseren: Activiteit Geleverde inspanning Onderzoeksrapporten Nieuwsbrief Perspublicaties Bijeenkomsten Er zijn 3 klankbordgroepbijeenkomsten geweest. Bedrijfsbezoeken Klankbordgroep en projecteigenaar Vertegenwoordigers van: Philips Healthcare, ASML, Point One, FEI Company, Frencken Group, Sioux Embedded Systems, VDL ETG, KMWE, Euro Techniek Eindhoven, Machinefabriek van der Hoorn, Hoogerdijk Technical Rubber, BOM, KvK Brabant, BZW. Klankbordgroep onder leiding van dhr. M. Hendrikse (NTS Group). Projectleider namens Brainport is Daan Kersten. Oplevering / afronding ontwikkelproject of –programma De planning van Meesters in de Maakindustrie 2.0 loopt van 1/1/2009 tot en met 31/12/2010.
98
BPP.08.058 Brainport Careercenter Achtergrond / aanleiding ontwikkelproject of –programma Aanhoudende spanning op de arbeidsmarkt (overschotten nu en tekorten straks) maken dat een buitenste ‘gevechtsring’ dient te worden ingericht waar vraag en aanbod elkaar ontmoeten, maar waarin ook kennisinstellingen inhaken op de gaten in competenties. Deze buitenste ring noemen we Brainport Career Center. Omschrijving ontwikkelproject of –programma Voor dit BCC wordt als pilot genomen de sector Automotive. Voor deze pilot wordt momenteel een businessplan ontwikkeld Doelstelling / beoogde resultaten project of programma na oplevering Transparantie arbeidsmarkt voor sectoren, kwalitatief en kwantitatief Hierdoor betere aansluiting bedrijfsleven en onderwijs; betere aansluiting vraag en aanbod Nader uit te werken in projectplan Projectspecifieke doelstellingen Zie ook uit te werken projectplan Uitrollen van Automotive Career Center; hiermee samenhangend: o Werkgeverschap promoten o Transparantie o Betere HR processen voor de sector Na pilot vervolg maken voor andere sectoren Fase in ontwikkelingsproces en behaalde resultaat 2008 Fase in ontwikkelproces en bereikte resultaten Fase Product 0 Oriëntatie Startnotitie 1 Initiatie Contourplan 2 Haalbaarheid Rapportage 3 Ontwerp/ontwikkeling Businessplan 4 uitvoering Pilot 5 Evaluatie Rapportage
Status Afgerond Afgerond In ontwikkeling
Klankbordgroep en projecteigenaar De klankbordgroep is dezelfde als die van BPP.07.030 Werken in Brainport.
99
4.1.3.
Advisering keurmerkprojecten –en programma’s De Werkondernemer (ROC) "De Werkondernemer" is een project, waarin onderwijs, overheidsinstellingen en arbeidsorganisaties gezamenlijk optrekken bij de ontwikkeling van methodieken, competenties, ‘content-’ en ‘assessmentinstrumenten’ om ondernemendheid van mensen zowel in een leersituatie als een werksituatie – tot ontplooiing te laten komen en verder te ontwikkelen. De opgeleverde producten worden toegepast op meerdere niveaus binnen beroepsopleidingen en worden gelijktijdig aangewend voor vernieuwing in arbeidsorganisaties. De stichting Brainport is, met een aantal partners, een overeenkomst aangegaan om dit projectinitiatief te ondersteunen. De stichting Brainport doet dit door inzet van haar projectmedewerkers. Tot begin 2008 gebeurd dit binnen het kader van de keurmerkprojecten, sinds de opstart van het project ‘Innovatief Ondernemerschap’ is deze taak onder dat project ingebracht zodat een optimale afstemming van beide initiatieven op elkaar verzekerd is. Taskforce Techniek, Onderwijs en Arbeidsmarkt (TTOA) Op 19 juni 2008 heeft een brede Brainport-delegatie (vanuit het bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen en overheid) tijdens een bijeenkomst bij de start van het kabinetsinitiatief van de landelijke Taskforce Techniek, Onderwijs en Arbeidsmarkt (TTOA) acte de présence gegeven. Hierbij is de ontwikkelagenda voor Techniek, Onderwijs en Arbeidsmarkt ter versterking van de kennisintensieve maakindustrie aangeboden aan de voorzitter van de TTOA, de heer Kamminga, en aan de aanwezige bewindslieden: de minister van economische zaken en de staatssecretarissen van OCW en SOZAW. Deze ontwikkelagenda heeft zijn neerslag gekregen in de vorm een uitgebreide notitie ondertekend door een brede vertegenwoordiging van de Triple Helix in Brainport. Het bestuur van de stichting Brainport heeft de notitie middels een schriftelijke steunbetuiging (d.d. 30-09-2008), gericht aan de voorzitter van de TTOA en de ‘opdrachtgevende’ bewindslieden, omarmd. Regionaal is afgesproken dat de vervolgacties, die in het kader van TTOA ondernomen zullen gaan worden, vanuit de stichting Brainport plaats zullen vinden zodat de regio, ook in het kader van TTOA, met één stem blijft spreken. De stichting Brainport heeft haar projectontwikkelactiviteiten in het kader van TTOA sinds medio 2008 ondergebracht in het project Bètatechniek. Naar verwachting zal TTOA in 2009 de spil worden waar omheen de overige projecten in het domein ‘People’ zullen draaien. Actieplan Groei Brainport ondersteunt door inzet van haar projectmedewerkers het ‘actieplan groei’. Het project heeft als doel vraaggerichte projecten te initiëren en uit te voeren die in de periode tussen 1 april 2008 t/m 31 december 2011 aan tenminste 1.000 startende MKBondernemingen (jonger dan 5 jaar) met vernieuwende kennisintensieve producten in Brabant en Zeeland een krachtige groei-impuls geven. Projecten begeven zich op de volgende velden: inspirerende opleidingstrajecten voor innovatieve ondernemers; coaching en begeleiding bij start, overname of snelle groei; verbeteren van transparantie en toegang tot de arbeidsmarkt. Door het actieplan groei wordt gestuurd op verhoging van het economisch rendement van de kenniseconomie, meer ondernemerschap en dynamiek door attitudeverandering en het faciliteren van starters, spin-offs en doorgroeiers. Waar mogelijk worden alle kennisassen versterkt (o.a. high tech systems, food and nutrition, life science en procesindustrie. Leadpartner in het project is de BOM, naast Brainport zijn de overige contractpartners: NV REDE, Rewin, BIM, Economische Impuls, Syntens, KvK Zuidwest, KvK Brabant, BZW, MKB Zeeland en Brabant, Min. van EZ, Provincie Noord-Brabant, Provincie Zeeland. Voor het programma is financiële steun ontvangen via OP-Zuid.
100
4.1.4.
Nieuwe projecten aangediend: ‘Meesters in de Maakindustrie’ – fase 2 Het duidelijke succes van het afgeronde project ‘Meesters in de Maakindustrie’ heeft geleid tot een eerste verzoek voor een door de markt zelf op te pakken vervolgtraject. De stichting Brainport is hierbij gevraagd om hernieuwde steun. Medio 2008 heeft de stichting haar steun aan het vervolgtraject toegezegd. Het project is dan ook opgenomen in het portfolio van de stichting. ‘Brabant Center of Entrepreneurship’ Een initiatief van beide Brabantse universiteiten om te komen tot een Brabants centrum voor het versterken van ondernemerschap en van ondernemersvaardigheden. Dit initiatief wordt in nauwe samenwerking met de gemeente Eindhoven ondersteund. Vanuit de stichting Brainport krijgt dit sinds midden 2008 vorm vanuit het programma ‘Innovatief Ondernemerschap’.
101
4.2
Brainportprojecten- en programma’s management
4.2.1
Design Connection Brainport (DCB) Design Connection Brainport (DCB) is integraal onderdeel van de stichting Brainport. DCB ontwikkelt projecten binnen het programma ‘Design in Brainport 2005-2010’, met vier kernvelden: Connection – Ontmoeting Projecten Communicatie, events & promotie Monitoring en onderzoek
I. Connection Ontmoeting
• Design Café • Design Forum • Linked in on Design
II. Projecten (1) Ontwikkeling
• Designhuis (MKBprogramma) • Herontwikkeling Natlab • Design in Detail • NL 4 Design ‘A brand new day’ • Design durven doen • Update programma design in Bpt 09-14 • Food & Design Helmond • Material Matters
(2) Management
(3) Support
• Admire • Dutch Design Awards 2008
• Dutch Design Week 2008
III. Communicatie Events Promotie • Made in Brainport Milaan – St. Etienne • Capitalogue • Design Agenda 2008
IV. Monitoring en Onderzoek • Design Campus – Witte Dame • Facts & Figures
100% Created in Brainport, een nieuw design in Brainport Eindhoven programma voor de periode 2009-2014. Behaald resultaat 2008 Tijdens DDW 2008 is door de onafhankelijke voorzitter van de klankbordgroep Li Edelkoort het eerste exemplaar van het programma ‘design in Brainport Eindhoven 2009-2014’ (als opvolger van het huidige programma) overhandigd aan de heer Alexander Rinnooy Kan (voorzitter van de internationale jury van de Dutch Design Awards). Dit programma bestaat uit: a. Een voorstel voor nieuwe concrete projecten waaronder een aantal key projects op midden lange termijn te realiseren; b. Een financieringsplan; c. Een structuur- en samenwerkingsplan. d. Een internationaliseringplan. Begin februari 2009 zal het programma voor een breder publiek beschikbaar komen. In het programma is de koers 2009-2014 als volgt verwoord: De ambitie van Brainport Eindhoven in relatie tot design is zich te manifesteren als hét Europese designcentrum voor producten en productservices: • Als onderdeel van een hightech ecosysteem, een regio waar hoogwaardige (3D) producten kunnen worden designed – developped – delivered (D3), ontworpen, geengineerd, gemaakt en verkocht; een unieke propositie.
102
•
• • •
Met het onderscheidend vermogen om conceptueel design (created in Brainport inside) te vertalen naar industrieel maakbare producten en services met een hoge toegevoegde waarde waarmee een grote bijdrage wordt geleverd aan het vernieuwend vermogen van de Nederlandse maakindustrie. Als ‘Part of the Creative portal to Europe’, meer specifiek integraal onderdeel van de positionering en profilering Nederland Designland. Resulterend in een verdubbeling van het aantal design gerelateerde banen (van 6.700 naar 14.000) en ondernemingen (van 2.100 naar 4.200) in 2014 in Brainport Eindhoven. Met aantoonbare effecten voor burgers, Brainport Eindhoven wordt een Living Lab, de consument wordt createur van zijn/haar omgeving.
1. NATIONAAL a. Dutch Design Awards 2008 DCB is in opdracht van de Gemeente Eindhoven (juridisch eigenaar van de Dutch Design Awards) verantwoordelijk voor de opzet en uitvoering van dé nationale ontwerpwedstrijd. DCB doet dit in samenwerking met de Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers (BNO) en de Gemeente Eindhoven. Behaald resultaat 2008 In 2008 is door DCB een nieuwe aanpak ontwikkeld, een nieuw team samengesteld en is in samenwerking met de Gemeente Eindhoven de financiering voor de ‘Awards’ 2008 zeker gesteld. De nieuw gekozen aanpak heeft tot succes geleid. Er is veel enthousiasme en draagvlak in het werkveld om aan deze (aan prestige winnende) wedstrijd mee te doen. Er zijn kwalitatief zeer goede finalisten en winnaars. Meer dan 1.100 mensen waren aanwezig bij de awardshow en meer dan 10.000 mensen bezochten de tentoonstelling in Eindhoven tijdens de Dutch Design Week. Deze tentoonstelling is daarna als onderdeel van een handelsmissie (de grootste Nederlandse missie ooit) naar de Business of Design Week (7-14 december 2008) in Hong Kong gepresenteerd en heeft daar 7.000 tot 10.000 bezoekers getrokken. b. Dutch Design Week 2008 DCB werkt nauw samen met de organisatie van de Dutch Design Week. De Dutch Design Week is het belangrijkste design event van Nederland dat dit jaar heeft plaatsvonden van 18 t/m 28 oktober 2008. Behaald resultaat 2008 In 2001 begonnen als de dag van het ontwerp en inmiddels uitgegroeid tot een niet meer weg te denken fenomeen in Nederland. Een kijkje in de keuken van de Nederlandse ontwerper. Meer dan 170 workshops, lezingen, presentaties, tentoonstellingen, shows, seminars, debatten etc. Met als hoogtepunten de Graduation Show, de tentoonstelling van het eindexamenwerk van de studenten de Design Academy Eindhoven, Design United, de presentatie van de 3 TU’s en de uitreiking van de Dutch Design Awards. In 2008 telde de week circa 80.000 bezoekers, een ieder jaar groeiend aantal. De Dutch Design Week werd dit jaar geopend door een gezamenlijk event met de Dutch Design Awards in het Designhuis waar de bekende Italiaanse ontwerper Alessi als keynote spreker optrad. c. NL 4 Design ‘a brand new day’ Brainport, in de persoon van haar toenmalige voorzitter dhr. Sakkers, is door de staatssecretaris van Economische Zaken gevraagd het voortouw te nemen bij de ontwikkeling van een nationaal design promotie programma NL 4 Design. Dit programma is op 11 februari 2008 aan de staatssecretaris de heer Frank Heemskerk aangeboden in het Designhuis. Behaald resultaat 2008
103
Penvoerderschap en regie bij de ontwikkeling van dit programma: opgeleverd definitief document zoals op 28 juni 2007 ter hand gesteld aan bestuur. Positie van Brainport als (product) vormgevingshart van Nederland is hierdoor versterkt. Brainport wordt als resultaat hiervan ook in 2008 uitgenodigd in nationale relevante commissie(s) en organen zoals de regie- en werkgroep DDFA (Dutch Design, Fashion, Architecture), de verkenningsgroep voor de Business of Design Week Hong Kong en de werkgroep verantwoordelijk voor de FES aanvraag Creatieve Industrie. d. Designhuis (MKB-programma) Designhuis is een huis waar de toegevoegde waarde van Nederlandse vormgeving zichtbaar wordt en dat een ‘landmark’ vormt voor Dutch Design in de bakermat van Dutch Design: Brainport Eindhoven. De opening van dit nationale design expo centre heeft plaatsgevonden tijdens Dutch Design Week 2007 met de expositie Bold van Studio Job. Exploitatie zal gaan geschieden door de stichting Designhuis, een zelfstandige organisatie. In nauwe samenwerking met het bestuur van de stichting Designhuis wordt gewerkt aan een actieplan gericht op het (regionale) bedrijfsleven waarbij de ontmoetingsfunctie van het Designhuis in de praktijk vorm, inhoud en positie krijgt. Designhuis ‘meetingpoint’ voor de Brainport Design en Technology community. Behaald resultaat 2008 Businessplan opgeleverd en noodzakelijke financiering voor het eerste exploitatiejaar gerealiseerd. Openingstentoonstelling en feest gerealiseerd. In 2008 hebben meer dan 40.000 mensen Designhuis bezocht en heeft het initiatief grote internationale persaandacht gehad. Tot op dit moment zes tentoonstellingen georganiseerd waarin circa 80 ondernemingen direct hebben geparticipeerd. 2. INTERNATIONAAL a. Admire Admire is een groot Europees project dat is gericht op het implementeren van goed design management in MKB ondernemingen. Hiertoe wordt onder andere de Design Management Europe Award georganiseerd met deelnemende bedrijven uit 12 Europese landen. Daarnaast wordt er een blauwdruk ontwikkeld voor het organiseren van een European Design Agenda. Behaald resultaat 2008 Goedkeuring van het project door Europese Commissie Brussel (volume m€ 6). Op 7 juni 2007 is de competitie voor de eerste Design Management Europe (DME) – Award geopend met een groot kick off event in het Evoluon dat door ruim 400 internationale gasten werd bezocht. Op 22 november 2007 zijn in Essen de eerste DME Awards uitgereikt. In 2008 is gewerkt aan het organiseren van de tweede wedstrijdronde en zijn de awardwinners geëxposeerd in het Designhuis, rond deze expositie is een seminar met workshop programma georganiseerd. Hieraan namen 110 bezoekers deel – uit Nederland en Vlaanderen – waaronder een aantal potentiële kandidaten voor de Nederlandse en Vlaamse inzending van DME Award. In oktober 2008 zijn in Cardiff de winnaars van de tweede wedstrijdrond bekend gemaakt waarbij het Veldhovense bedrijf Nlisis tot de prijswinnaars behoort. Er wordt gewerkt aan de continuering van dit project in 2009. Het Europese Admire netwerk wordt in 2009 op basis van concrete projecten verder ontwikkeld. b. Made in Brainport Eindhoven – Milaan Door middel van de reizende tentoonstelling profileert Brainport Eindhoven zich op het gebied van design met een scherpe focus op de combinatie design en technologie. De Salone del Mobile is het belangrijkste internationale designevent van het jaar. Veel relevante spelers komen éénmaal per jaar naar Milaan om kennis en nieuwe inzichten te delen. Voor (jonge) ontwerpers is Milaan hét internationale podium. DCB heeft een
104
collectief van 25 ontwerpers uit Brainport gepresenteerd in de Zona Tortona onder de naam Design Factory Brainport Eindhoven. Behaald resultaat 2008 Gezamenlijke expositie (250 m2) van 25 ontwerpers die bezocht is door naar schatting 25.000 bezoekers. Veel individuele contacten voor ontwerpers en enorme Brainport Eindhoven exposure in nationale en internationale pers. c.
Made in Brainport Eindhoven - Hooked on design – Dutch Design Week 2008 / Saint Etienne Tentoonstelling van 19 designproducten uit de Brainport metaalindustrie en daaraan gekoppeld een forum voor ondernemers met als doel het: • Profileren van Brainport regio (laten zien wat er gemaakt en ontworpen wordt). • Profiel van individuele deelnemers o.a. businesscont(r)acten. • Bevorderen bewustzijn maakindustrie meerwaarde design (ondermeer door forum). Behaald resultaat 2008 • Zeer professionele tentoonstelling die is bekeken door 25.000 mensen (DDW 2008). • Goed gewaardeerd forum waaraan werd deelgenomen door 75 ondernemingen uit ontwerpwereld én maakindustrie (DDW 2008). • Van een aantal ontwerpers is bekend dat deze tentoonstelling tot zeer concrete businesscontacten heeft geleid. • Presentatie in Saint Etienne tijdens de Design Biënnale 2008 (aantal bezoekers ca. 150.000). 3. GROEI EN VERSTERKING BEDRIJVIGHEID a. Design Café Design Café is een netwerk en ontmoetingsplaats voor vormgevers en maakindustrie. Het doel is om in 2 tot 3 bijeenkomsten per jaar (bezocht door minimaal 30 vormgevers en 10 maakbedrijven) problemen en oplossingen aan te kaarten die deze branches gezamenlijk of apart ervaren. Ook wordt het ontstaan van nieuwe samenwerkingsverbanden gestimuleerd. Behaald resultaat 2008 Design Café heeft op 21 januari een bijeenkomst georganiseerd bij Terratorium op bedrijventerrein De Hurk. Thema was duurzaamheid en cradle to cradle, een actueel onderwerp dat werd belicht door een aantal experts waaronder Design Academy Eindhoven docente Ursula Tischner. Met de kennis die werd uitgewisseld kunnen ontwerpers en bedrijfsleven aan de slag om nieuwe diensten en producten te ontwikkelen dan wel bestaand aanbod aan te passen en te vernieuwen. De bijeenkomst is uitgebreid gepromoot ook nationaal op de BNO site, dit leidde tot een extra hoog bezoekersaantal. Meer dan 80 bezoekers uit de regio maar ook van daarbuiten namen deel aan de discussies en legden nieuwe contacten voor samenwerking. Verder reikte wethouder Marriët Mittendorff de publieksprijs ‘Zwerf je mee’ uit in het kader van het zwerfafvalproject dat Design Academy samen met het Milieu Educatiecentrum uitvoerde op een aantal Eindhovense scholen. Design Café heeft op 30 juni in het Designhuis een bijeenkomst georganiseerd. Dit Design Café – internationaal, stond in het teken van internationaal zaken doen. Presentaties van o.a. GBO uit Helmond en de EVD (o.a. gericht op de kansen in China en Hong Kong) waren aanleiding om uitgebreid in gesprek te raken over de exportkansen voor vormgevers én industrie in het Verre Oosten (Hong Kong) én concrete afspraken te maken. Op 24 november bezochten meer dan 40 ondernemers de bijeenkomst bij Gielissen Interieurbouw waar uitgebreid werd stilgestaan bij de wijze van bedrijfspresentatie.
105
b. Herontwikkeling NatLab Het allereerste natuurkundige laboratorium van Philips op het Strijp S complex wordt (mogelijk door NV REDE) herontwikkeld tot (bedrijven)centrum voor Design en Technologie. NV REDE en DCB zijn hiertoe in gesprek met de Gemeente Eindhoven. Behaald resultaat 2008 Nadat reeds eerder door NV REDE in samenwerking met DCB een haalbaarheidsonderzoek is uitgevoerd en door DCB een reservering van een eerste financieringsdeal van 1 miljoen euro (bij BCSGE) is georganiseerd, is het project in 2008 in een dusdanige versnelling gekomen dat begin 2009 definitieve besluitvorming kan plaatsvinden. c. Design in Detail Ontwerpers worden aan winkeliers gekoppeld en gaan aan de slag om innovatieve vernieuwingen aan het winkelen toe te voegen. Daarnaast wordt een prijsvraag (Design Detail Award) georganiseerd. Behaald resultaat 2008 Dit jaar lag de focus voor het bewust maken van het belang van innovatie door middel van design en technologie op de retailsector in Helmond. Er is intensief samen gewerkt met de gemeente Helmond en het Centrum management. Dit resulteerde in een inspiratiesessie op 19 mei, een speeddate sessie op 5 juni met als voorlopige afsluiting presentatie van samenwerkingsideeën op 21 juni 2008 waaraan in totaal zo’n 60 ondernemingen hebben deelgenomen. Inmiddels zijn 5 koppels in Helmond en 8 koppels in Eindhoven aan de slag gegaan om een vernieuwend concept in de winkel uit te werken. Hiermee kunnen ze meedingen in de competitie Design in Detail Award – die in 2009 van start moet gaan. d. Material Matters (voorheen Materialenbibliotheek) Material Matters is een initiatief van TU/e, Philips Design en de Design Academy Eindhoven. De bibliotheek is een fysiek maar ook virtueel kenniscentrum gericht op het toepassen (door ontwerpers) van nieuwe en onderscheidende materialen. Material Matters is in het voorjaar van 2008 van start gegaan. Behaald resultaat 2008 Officieel is Material Matters in de Dutch Design Week 2008 feestelijk geopend. In het voorjaar van 2008 heeft echter de feitelijke operationele start al plaatsgevonden. DCB heeft het management en het bestuur van Material Matters (na businessplan ontwikkeling en financiering in de voorfase) geadviseerd en ondersteund daar waar mogelijk. Material Matters zal in 2009 nauw aansluiten op nationale materialen programma’s zodat het aanbod kan worden verbreed en verdiept en de continuïteit van de operatie is gewaarborgd. e. Kennispoort bijeenkomst Design – Durven – Doen Doel van deze bijeenkomsten is het sluiten van de driehoek: ontwerpen – maken – verkopen. Samenwerking met Syntens om deze business clusters verder correct te begeleiden. Behaald resultaat 2008 Ontwerper-producent-vermarkter workshop op 15 mei 2008 bij de Stirling bezocht door 45 ondernemers. f. Food for Future Helmond Ondersteuning bij de ontwikkeling van diverse food projecten en events in Helmond in aanloop naar Dutch Design Week 2008 in samenwerking met Food Connection Point en GBO ontwerpers – Helmond. Er is een Food for Future Company programma en Food for Future Schools.
106
Behaald resultaat 2008 Het samenwerkingsverband is versterkt door deelname van Syntens – zij zullen ook in de programmacyclus bijdragen. Het aantal geïnteresseerde bedrijven is toegenomen. Dit bleek op 13 mei tijdens een Food Design Café bij Mars. Het aantal deelnemers moest beperkt gehouden worden in verband met bedrijfsvoorschriften – in totaal namen ca. 35 ondernemers deel. Tijdens het event werden deelnemers geïnformeerd over het verdere verloop van Food for Future companies: inspiratiesessie, design pressure cooker, congres. In april vond de marktintroductie plaats van het marshmallow ijs dat het winnende concept was van Food for Future schools 2007. Op het Jeugdjournaal kreeg dit nieuws uitgebreid aandacht. Door het succes van de eerste editie gaan in 2008 6 scholen deelnemen in de competitie Food for Future schools, met het thema Food2Party. 4. COMMUNICATIE a. Capitalogue Design Connection Brainport magazine design to technology dat een informerend en bindend karakter heeft. Verschijnt tweemaal per jaar (april/oktober), geeft beeld van design-ontwikkelingen in Brainport en daarbuiten. Uitgave in oplage van 9.000 exemplaren waarvan 2.000 Engelstalig. Behaald resultaat 2008 De vijfde en zesde uitgave van het magazine Capitalogue worden breed (binnen en buiten regio dus ook internationaal) gewaardeerd. Mensen werken graag mee aan artikelen en aan verspreiding (je ziet het op veel plaatsen liggen). Concurrerende regio’s en organisaties reageren met belangstelling. b. Design agenda 2008 / Linked on in Design Doorontwikkeling van het design forum dat ontstaan is rond de website van Eindhoven European Design Capital. Dus een online agenda en community. Behaald resultaat 2008 Realisatie van de website www.brainportdesignagenda.nl. De design informatieportal van Brainport. In samenwerking met marktpartijen (Little Mountain en RedesignMe) wordt onderzocht of deze website tot een bredere community kan worden uitgebreid zodat een interactief platform ontstaat voor ontwerpers, maakindustrie en consumenten. Begin 2009 worden de onderzoeksresultaten verwacht. 5. MONITORING & ONDERZOEK a. Design Campus – Witte Dame Dit betreft een onderzoek naar concentratie van onderzoeks- (publiek en privaat) activiteiten binnen het gebouw De Witte Dame. Behaald resultaat 2008 Opdracht afgerond, resultaat opgeleverd. In het najaar 2008/voorjaar 2009 zal verdere besluitvorming plaatsvinden. b. Facts & Figures Het verzamelen van relevante statistische gegevens is niet eenvoudig. Het blijkt dat veel ‘design’ feiten en cijfers in CBS statistieken verborgen zitten. Behaald resultaat 2008 Er is een relevant meetinstrument ondermeer m.b.t. werkgelegenheid en omzet op Brainport niveau ontwikkeld. Daarnaast participeert DCB in (inter-)nationale
107
onderzoeken.
108
4.2.2
BE_LINKED by Brainport
Inleiding Het programma Be_linked is met ingang van 2007 opgenomen in de programmaportefeuille van de stichting Brainport. Daarvoor was het een project dat onder verantwoordelijkheid van NV REDE werd uitgevoerd. Be_linked by Brainport voert sinds het voorjaar van 2007 vijf nieuwe projecten uit waarvoor bij Stimulus, het SRE en de provincie Noord-Brabant financiële steun is verkregen tot 1 november 2008. Activiteiten en resultaten Be_linked by Brainport 2008: 1. Ontwikkelen en versnellen: • In het project ‘Brabant voorop in ICT’ is de uitvoering van het provinciale breedband en ICT beleid belegd bij Be_linked. Hierin worden onder meer de Brabantse steden die zijn verenigd in BrabantNet ondersteund bij het realiseren van de koppelingen tussen de stedelijke netwerken van Tilburg, Breda, Eindhoven en ‘s-Hertogenbosch en met het verbinden van dit inter-stedelijke netwerk met de stedelijke netwerken in Oost-Nederland. Op 27 mei 2008 heeft de ondertekening plaatsgevonden van de samenwerkingsovereenkomst. Er wordt door Be_linked by Brainport een bijdrage geleverd om een versnelling te krijgen in de profilering van BrabantNet richting afnemers van diensten. Het samenwerkingsverband BrabantNet is bij dit traject tot de conclusie gekomen dat een naamsverandering noodzakelijk is. De gekozen nieuwe naam is Taxan. In het 4e kwartaal is een brochure uitgebracht met informatie over Taxan en welke mogelijke digitale diensten zijn af te nemen. 2. Bundelen en verbinden: • Be_linked verzorgt de coördinatie van het programma ‘Grootschalige leeromgeving voor breedbanddiensten door interprovinciale samenwerking’. Dit is een programma van de gezamenlijke provincies, het ministerie van Economische zaken en Nederland Breedbandland. Dit programma is per 1 juli 2008 beëindigd. In dit kader zijn diverse acties uitgevoerd omtrent het vitaal houden van kleine kernen in het buitengebied. De voortrekkersrol wordt door Be_linked uitgevoerd in samenwerking met de Stichting Smart Homes. • Veel onderwijsinstellingen in de regio zijn of worden binnenkort via glasvezel (met elkaar) verbonden. De gemeente Eindhoven heeft hiervoor het project Schoolnet geïnitieerd. Be_linked by Brainport draagt hieraan bij met het beoordelen van bedrijfsvoerings- en educatieprojecten die in dit kader zijn ingediend door diverse scholen. 3. Informeren en inspireren • Er zijn in het voorjaar en najaar van 2008 nieuwsbrieven uitgebracht. De twee nieuwsbrieven hadden een bereik van zo’n tweeduizend personen. • Be_linked heeft eind 2007 Brainport voor de 1e maal aangemeld voor de competitie ‘Smart Community’ bij het Intelligent Community Forum (ICF) voor regio’s die voorop lopen in de toepassing van technologie en ICT. Begin 2008 is bekend geworden dat Brainport in de top 21 van de 300 regio’s van over de hele wereld is geplaatst. Be_linked heeft de vertegenwoordiging van het ICF in 2008 een dag rondgeleid langs ontwikkelingen in de regio. Tevens is wederom ingeschreven voor de competitie van 2009. Eind 2008 is bekend geworden dat Brainport wederom tot de 21 ‘smart communities’ behoort. Begin 2009 wordt bepaald of Brainport tot 1 van de 7 prijswinnaars van de Intelligent Community of the Year Award zal gaan behoren. • Het jaarcongres van Be_linked kreeg dit jaar gestalte in het eindevenement van de Be_challenged Award op 12 juni. Deze competitie voor innovatie ICT ideeën met marktpotentie werd voor de tweede maal gehouden. Er waren 28 inzendingen. Dit zijn er circa 50% meer dan vorig jaar. Uit deze inzendingen koos de jury 2 finalisten. De uitreiking vond plaats in het Designhuis te Eindhoven en werd opgeluisterd met een inspirerende voordracht door futuroloog Paul Ostendorf. Alle
109
inzenders konden deelnemen aan de expositie waar zij hun innovaties konden tonen aan het publiek. Het evenement was een groot succes dat ruime media aandacht kreeg in het Eindhovens Dagblad. De gelukkige winnares was Jackie Schooleman van Virtual Proteins en Lisa op ’t Hof sleepte met haar Led Light Guide de Student_Challenge binnen. In het najaar van 2008 is met de marktpartijen die de Award, de prijsvraag en de afsluiting ervan ondersteunden geëvalueerd. Hier is de wens geuit in 2009 tot een groei van de Award te komen. De Kamer van Koophandel zal in Q1 van 2009 met een voorstel hiervoor komen. 4. Doorontwikkelen van het activiteitenplan De aanzet voor een toekomstbestendige opzet voor Be_linked is geformuleerd in een nieuwe subsidieaanvraag voor Stimulus die in 2007 ook is gehonoreerd. Daardoor zijn de volgende nieuwe projecten in uitvoering genomen: a) Actiecentrum voor ICT Toepassing. In dit project wordt de basis gelegd voor het opzetten van een ‘Actiecentrum voor ICT Toepassing’. Het Actiecentrum beoogt het regionaal laten beklijven van ICT toepassingen die reeds elders zijn uitgeprobeerd en/of geimplementeerd. Diverse maatschappelijk opgaven en de diverse organisatie die hier een rol spelen staan centraal voor het Actiecentrum. Beoogd wordt dat zij, door middel van meer en betere implementatie van ICT-toepassingen, beter acteren waardoor (economisch) voordeel ontstaat. De implementatie gebeurt doormiddel van separate projecten die worden opgezet in samenwerking met de belanghebbenden. De klankbordgroep is in 2008 enkele malen bij elkaar geweest heeft in Q4 2008 een businessplan besproken. Er wordt actief contact onderhouden met vergelijkbare regionale initiatieven zoals bijvoorbeeld Almere Kennisstad dat met steun van de stad en van de provincie Flevoland is opgezet. Tevens wordt contact onderhouden met een mogelijke landelijke vertegenwoordiging. De financiële ‘funding’ voor het Actiecentrum is eind 2008 nog niet afgerond. De verwachting is dat gerealiseerd zal worden in Q1 2009. Behaald resultaat 2008 Concept businessplan Actiecentrum voor ICT-toepassing gereed. Financiële paragraaf dient nog verder uitgewerkt te worden. b) project ICT en bereikbaarheid Het project ICT en bereikbaarheid is begin 2008 ondergebracht in het programma Mobiliteit en Technologie omdat hier verwantschap bestaat. Centraal in dit programma staat het ontwikkelen van nieuwe business (voor technologische) toepassingen in diverse vervoersketens. De ICT component in dit programma blijft zichtbaar door speciale aandacht te geven aan slimme vervoersketens met dito infrastructuur, vervoermiddelen en te vervoeren zaken. De voorzitter van het programma heeft zich wegens drukke werkzaamheden eind juni teruggetrokken. Eind juni was er een concept contourplan ontwikkeld. Bij het zoeken naar een nieuwe voorzitter en het verder ontwikkelen van het contourplan is in het najaar 2008 door de Klankbordgroep geconcludeerd dat andere ontwikkelingen zodanig zijn dat het draagvlak voor dit programma te klein is geworden. Deze andere ontwikkelingen betreffen de Automotive die ook steeds meer rekening houdt met mobiliteitsconcepten en het oprichten van een Topinstituut Logistiek bij de TU/e die onder ander onderzoek doet naar optimaliseren van vervoersketens. Het aspect ICT en mobiliteit zal naar verwachting nog een vervolg krijgen in de projecten van het Actiecentrum. Hierbij wordt het, op basis van een best practice elders, mogelijk geacht steeds meer mobiel te werken door onderweg bij andere bedrijven (bizzroam) te kunnen inloggen op hun netwerk. Behaald resultaat 2008 Project ICT en bereikbaarheid afgerond.
110
c) ICT in het buitengebied. In dit project komen elkaar versterkende ontwikkelingen samen. Allereerst is er de snelle ontwikkeling van breedbandige netwerken op basis van vaste infrastructuur (*dsl, kabel, glasvezel) die nu gepaard gaat met de opkomst van breedbandige ICTdiensten en –toepassingen. Deze ontwikkeling doet zich uit bedrijfseconomische overwegingen vrijwel uitsluitend voor in de stedelijke gebieden. Op de tweede plaats is er de snelle revolutie op het gebied van draadloos data- en spraakverkeer (gsm, GPRS, UMTS, hsdpa, wifi en wimax). De revolutie op het gebied van draadloze infrastructuur biedt uitzicht voor rurale gebieden op vergelijkbare ICT-diensten en – toepassingen als in de stedelijke gebieden op basis van vaste netwerken. Voor dit project is (toch) in eerste instantie de infrastructuur als belangrijke pijler gekozen. In het voorjaar van 2008 bleek echter dat de leverancier van draadloze infrastructuur geen voortgang heeft kunnen maken als gevolg van interne organisatorische wijzigingen (overname). In het najaar van 2008 zijn verschillende activiteiten ontplooid door diverse werkgroepen (onderwijs, zorg, MKB). Zij hebben een verdere verkenning gedaan op welke wijze men in de verschillende domeinen gebruik zal gaan maken van de uit te rollen infrastructuur. Hierbij is bijzondere aandacht geschonken aan de mogelijkheid sociale innovatie te bewerkstelligen. Behaald resultaat 2008 Startnotitie ICT in het buitengebied die moet worden bijgewerkt met gewijzigde inzichten en condities. d) Wireless City Eindhoven Wireless City Eindhoven, is een vraagbundelings-project geworden waar bij circa twaalf maatschappelijke sectoren contact is gelegd om te bezien wanneer en in welke mate zij draadloze ICT-toepassingen nodig hebben voor hun activiteiten. Het contourplan is op 26 maart besproken in de Klankbordgroep met de conclusie dat het (Groningse) model waarbij de basis wordt gevormd door enkele ankerpartijen (anchor tenants) het meest wenselijk is voor de Eindhovense situatie. Op 1 juli jongstleden heeft een seminar plaatsgevonden met het doel de betreffende sectoren te informeren en te enthousiasmeren over de mogelijkheden. Er waren zo’n 35 deelnemers die in de breedte mogelijke ankerpartijen vertegenwoordigden. De interesse voor (bundeling van) wireless gebruik komt in het najaar van 2008 van 5 partijen. Met name om ‘camerabeelden te brengen bij patrouilles’ (politie, veiligheid) en ‘overal wireless werken’ (voor studenten, Eindhoven studentenstad). Er zijn ook stappen genomen aan de zijde van de infrastructuur om mobiel werken mogelijk te maken door onderweg bij andere bedrijven (bizzroam) te kunnen inloggen op hun netwerk. Behaald resultaat 2008 Wireless City Eindhoven ‘Vraagbundelingsinventarisatie’ beschikbaar. Aanbodzijde proef wordt begin 2009 verder uitgewerkt. e) Open Marktplaats Het project ‘Open Markplaats’ houdt in Brabant sterk verband met de samenwerking tussen de glasvezel aanbieders voor de professionele markt. Op 27 mei 2008 is een noodzakelijke samenwerkingsovereenkomst BrabantNet getekend. Een managementwissel bij de Eindhoven Internet Exchange (EFX) heeft bijgedragen aan enige vertraging hierin. De landelijke glasvezelnetwerken zijn nu voor een groot deel met elkaar verbonden. Er zijn stappen gezet om de dienstverleningen die mogelijk zijn ‘over’ dit breedbandig netwerk meer bekendheid te geven. Door Be_linked by Brainport wordt bevorderd dat er een versnelling komt in deze profilering van BrabantNet richting afnemers van diensten. In het 4e kwartaal is een brochure uitgebracht die voor bedrijven en instellingen duidelijk maakt welke diensten zij kunnen afnemen. Het samenstellen van een dergelijke profilering en een overzicht van diensten is steeds in afstemming gedaan met landelijke instanties zoals bijvoorbeeld BreedNed. Het doel is meer bedrijvigheid tussen aanbieders van diensten en afnemers via ‘open marktplaatsen’. De vertraging in deze ontwikkeling is voor een deel gekomen door de onduidelijke positie van de ‘open marktplaatsen’ in de
111
infrastructuurontwikkeling van glasvezelnetten. Voor een ander deel komt het voort uit een tekort schieten in organiserend vermogen van de gezamenlijke marktplaatsen in Brabant. Eind 2008 is hierin is een belangrijke verbetering tot stand gekomen. O.a. merkbaar door de keuze van een nieuwe naam (Taxan) van het samenwerkingsverband. Behaald resultaat 2008 Project Open marktplaats afgerond
Behaald resultaat 2008 Het project 'Be_linked by Brainport' is voor de subsidiegever(s) in 2008 afgerond. Toch zijn er nog een paar vervolgacties in 2009. Dit betreft het regelen van de daadwerkelijke start van het Actiecentrum waarvoor in het project de businesscase is ontwikkeld. Hiervoor moet nog de laatste hand worden gelegd de financiële paragraaf. Brainport heeft op zich genomen om op basis van de ontwikkelde businesscase in het eerste kwartaal van 2009 nog voorop te gaan bij het verwerven van subsidies voor het actiecentrum. Wanneer het Actiecentrum van start zal zijn gegaan kunnen de activiteiten voor 'wireless' (zowel stedelijk als landelijk gebied) bij het centrum onder worden gebracht. In de aanloop naar het Actiecentrum is het noodzakelijk om op het gebied van wireless contacten warm te houden en de door partijen geïnitieerde voortgang in beperkte mate te (blijven) ondersteunen. Dit vergt dan ook enige inspanning van Brainport medewerkers. Wanneer het Actiecentrum zal zijn gestart in 2009 is naar verwachting in de beginmaanden nog een beperkte begeleiding cq feedback door Brainport medewerkers noodzakelijk.
112
4.2.3
ELAt Achtergrond uitvoeringsprogramma De samenwerking in de driehoek Eindhoven-Leuven-Aken heeft tot doel meer gebruik te maken van de aanwezige kritische massa in economische en kennispotentie. Het gaat dan om het combineren van kenniscompetenties die elkaar aanvullen op terrein waar bedrijven en instellingen in de regio een leidende markt- of technologiepositie kunnen innemen. Doelstelling is het grensoverschrijdende gebied te maken tot Europa’s toptechnologieregio nr. 1. Deze samenwerking wordt ondersteund door een intergemeentelijke en twee bilaterale intentieverklaringen tussen Vlaanderen en Nederland en Nordrhein Westfalen en Nederland. Omschrijving uitvoeringsprogramma In ELAt is langs vier lijnen gewerkt aan de invulling van de ambities, te weten via: • Het opstellen van een gezamenlijke innovatiestrategie; • Het verzorgen van gezamenlijke profilering en benchmarking; • Het opzetten, verbinden en opschalen van business & technology communities; • Het ondersteunen van technostarters en het verbeteren van de toegang tot venture capital. Doelstelling / beoogde resultaten programma na afronding • Het beschikbaar hebben van een gezamenlijke innovatiestrategie per medio 2008; • Een databank en 2 publicaties over feiten en cijfers van de gehele ELAt-regio; • Het opzetten en verbinden van business en technologienetwerken op het terrein van mechatronica, medische technologie en signaalprocessing en embedded systemen; • Het gezamenlijk ontwikkelen van een coaching en ondersteuningsprogramma voor technostarters; • en het organiseren van diverse initiatieven om de toegang tot venture capital te verbeteren. Behaald resultaat 2008 Het door de EU gesubsidieerde ELAt-project dat met een half jaar (tot einde 2008) was verlengd is eind 2008 afgerond. Op 2 december 2008 is de ELAt innovatieagenda gepresenteerd met daarin 7 strategische lijnen: • clustering • ondernemerschap • kenniswerkers • publieke hulpmiddelen en fondsen • infrastructuur • marketing • mapping Op 2 december zijn drie ELAt publicaties gepresenteerd: a. De innovatie agenda ‘ELAt, Engineering the future – expanding the innovation ecosystem: talents, knowledge and connectivity’; b. Een retrospectief van het interreg project ‘ELAt 2004-2008 – on the verge of a new phase’, en; c. Een publicatie met feiten en cijfers ‘ELAt, Engineering the future – Facts and figures’. De doelstellingen van het ELAt-programma zijn (grotendeels) verwezenlijkt. Meldenswaardige resultaten uit de looptijd van het programma zijn: Er zijn diverse onderzoeksprojecten in medische technologie geformuleerd; Strategic Group KIC/EIT opgezet; Lifetec Network opgericht en verzelfstandigd; DSP-Valley uitgebreid; Diverse projecten in de hightech zijn voorbereid (spillover-resultaat); 2 Investmentfora georganiseerd;
113
-
4x Masterclass gehouden in ELAt-verband.
Het ELAt partnership wordt vanwege bewezen succes voortgezet met (minimaal) de volgende partners: AGIT, Aachen, RWTH, Leuven, KU Leuven R&D, Leuven Inc, TU/e, Eindhoven, stichting Brainport, SRE, Universiteit Maastricht en de Universiteit Hasselt. De opbouw en inrichting van de organisatie wordt vanaf Q1 2009 verder ter hand genomen. Er komt een kleine uitvoeringsorganisatie voor de ondersteuning en afstemming van projecten binnen de strategische lijnen passen. Verder is afstemming gezocht met het TTR-iniatief van de provincies Limburg (NL), Limburg (B), Luik (B), Vlaams-Brabant (B), Noord-Brabant (NL) en Nordrhein-Westfalen. Via consortia en samenwerkingsverbanden van verschillende samenstelling wordt in projecten en activiteiten uitwerking gegeven aan de verschillende strategische lijnen. Dit geschiedt o.a. binnen de lijnen clustering en ondernemerschap. Uitwerking op de andere lijnen volgt in 2009.
114
4.2.4
Brainport International Community 1. Ambitie en hoofdtaken De activiteiten van het Brainport programma International Community (BIC) zijn onderdeel van het Brainport domein People, waarin de vraag centraal staat: hoe voldoende gekwalificeerd personeel te verkrijgen om onze positie als top technologische regio te behouden en verder uit te bouwen? Voor de periode 2008-2013 zijn er per jaar in Zuidoost-Nederland gemiddeld 500 kenniswerkers EXTRA nodig (HBO, WO en WO+, voor de technische sectoren) om in de vraag te voorzien. Het is de ambitie van Brainport International Community om projecten te initiëren en te ondersteunen om deze (aankomende) tekorten op de arbeidsmarkt voor hoger technisch opgeleiden te reduceren. 1.1. BIC | drie hoofdlijnen Het BIC-programma, onder ambassadeurschap van Antonio Hidalgo (manager Mars en zelf afkomstig uit Spanje), kent drie hoofdlijnen: Coming to: het ondersteunen van werkgevers en opleiders bij het aantrekken van IKW’ers door gerichte promotieactiviteiten en meer efficiënte matching processen. Settling in: het ondersteunen van de IKW en diens partner/gezin bij een snelle en aangename ‘landing’ in de regio om daarmee ook de kans tot langdurig verblijf te vergroten. Living in: het ondersteunen bij inbedding in de regio ten aanzien van (vervolg)loopbaankansen maar ook in sociaal-cultureel opzicht (zich thuis voelen). 1.2. BIC | Doelgroepen BIC De voornaamste doelgroep van het BIC-programma zijn (potentiële) buitenlandse medewerkers met minimaal HBO-niveau voor de sectoren High Tech, Automotive, Food & technology, Life sciences en Design & technology. Daarnaast richt BIC zich op buitenlandse studenten die in de regio op HBO of universitair niveau een (technische) opleiding (gaan) volgen (BaMa), inclusief tweejarige onderzoekers in opleiding (TOIO’s / PDEng). In hun besluitvorming om naar onze regio te komen staan IKW’s vaak niet alleen. De partner en het gezin hebben een voorname, zo niet doorslaggevende stem in het al dan niet verhuizen. Het is minstens zo belangrijk om voor hen aantrekkelijk te zijn. Stakeholders van het programma International Community zijn de werkgevers in de regio (bedrijfsleven, kennisinstellingen), met name de organisaties die voor hun bedrijfsvoering afhankelijk zijn van kenniswerkers. De onderwijsinstellingen zijn daarmee ook direct partij. Vanuit de steeds meer vraaggerichte curriculumontwikkeling vervullen zij nationaal en internationaal een schakelrol. Daarnaast is de regio Zuidoost-Nederland belanghebbend. Om een Top Technologie Regio te kunnen zijn en blijven zijn kenniswerkers essentieel. Door in samenhang de voordelen onder de aandacht te brengen van studeren, werken en wonen in Zuidoost-Nederland zal de aantrekkelijkheid van de regio, als geheel, voor talent toenemen. 2. Hoofdprojecten en stand van zaken 2008 BIC omvat momenteel twee hoofdprojecten: ‘Coming 2’ (in de fase Coming to) en ( SettLink) in de Settling In-fase. Beide projecten worden gesubsidieerd vanuit het programma Pieken in de Delta (Ministerie van EZ, provincies Noord-Brabant en Limburg, SRE). Daarnaast vinden aanverwante (co)-activiteiten plaats. 2.1. BIC | Coming to Het hoofdproject ‘Coming2’ heeft tot doel buitenlandse sollicitanten voor onze regio te interesseren door internationale promotie van Zuidoost-Nederland en de technologieclusters
115
onder het label Talent for Top Technology. Het hoofdproject bestaat uit twee delen: een plaza en roadshows. 2.1.1. Coming 2 | Plaza Door middel van een te bouwen (virtueel) forum worden studie en (loop)baankansen in de regio per technologie cluster gepromoot en de bijbehorende profielen (studie en werk) inzichtelijk gemaakt met een doorkijk naar acturele vacatures. Doel is een platform te ontwikkelen waar Zuidoost-Nederland de krachten kan bundelen in de zoektocht naar talent en die voor geïnteresseerde IKW’ers de poort vormt voor (loop)baankansen op technisch gebied. Het betreft de sleutelsectoren: High Tech systems, Automotive, Food & technology, Design & technology en Life sciences. Dit forum is geen vacaturebank, maar een virtueel ‘plaza’ waar aan de aanbodkant per thema de krachten gebundeld worden. Voor de vrager/sollicitant biedt het een bondige en thematische doorkijk naar loopbaanmogelijkheden in de regio Zuidoost-Nederland (Brabant en Limburg). Aanvullend op het forum zal via het portal de matching van vraag en aanbod van Curriculum Vitae (CV’s) worden georganiseerd (CV-handling en Job Matching). Deelnemende partners van BIC (klankbordgroepleden) zullen de CV’s aangeboden krijgen of actief kunnen laten matchen door een externe. Tevens kunnen zij t.z.t. CV’s inbrengen (‘bijoogst’ van sollicitatieprocedures, dual career-vragen) die een nader te bepalen, neutrale ‘jobmatcher’ oppakt t.b.v. vacatures elders in Zuidoost-Nederland. Op deze wijze gaan minder CV’s verloren en kunnen er meer kansen worden geboden aan sollicitanten en vacaturehouders/opleiders. Het plaza heeft een functie in conjunctureel goede en minder goede tijden; naast het inzichtelijk maken van loopbaankansen kan het worden gekoppeld aan een regionale mobiliteitsfunctie om IKW’s te herplaatsen naar passend werk binnen de regio. 2.1.2. Coming 2 | Roadshows Naast de forumfunctie worden ‘roadshows’ gehouden vanuit het hoofdproject om de aantrekkelijkheid van studeren, wonen en werken in Zuidoost-Nederland in het buitenland op de kaart te zetten en in contact te komen met geïnteresseerden voor onze studies en (loop)banen. Doel is om ter plaatse structureel meer en meer gericht de benodigde kenniswerkers naar onze regio te halen. Met de roadshows worden studenten en medewerkers per technische sleutelsector benaderd door werkgevers en onderwijs-/kennisinstellingen gezamenlijk. Samen optreden op career events in het buitenland is een manier daarvoor, maar ook het opzetten van strategische samenwerkingsverbanden met partnerregio’s in de wereld om kenniswerkers te ontwikkelen, uit te wisselen en te behouden. 2.1.3. Coming to | Andere initiatieven Om de sectorgerichte aanpak verder te versterken en de structurele instroom van kenniswerkers via studie verder op gang te brengen, focust BIC zich vanuit ‘Coming to’ op mogelijke (markt)initiatieven gericht op de combinatie leren en werken, zoals: ∗ CompetentieOntwikkelPunt (COP) Erkenning van Eerder Verworven Competenties (EVC’s) op internationale schaal. ∗ Combinatie studie x baan Toezeggingen van werkgevers om studenten na het behalen van het diploma als werknemer te behouden is essentieel om de combinatie studeren en werken te laten slagen. Dit commitment wordt echter zelden tijdig gegeven (1 à 2 jaar voorafgaand aan het afstuderen). Vanuit de klankbordgroepen per sleutelsector kunnen werkgevers met opleiders samenwerken om studenten de combinatie van studie en baan te bieden, en daarmee komst naar de regio nog aantrekkelijker te maken (Unique Selling Pont). Door gebundelde werving per sector wordt het aantrekken van IKW’ers ook toegankelijker voor kleinere werkgevers (MKB) en is financiering van studieplekken (b.v. revolving funds) eerder een optie.
9
2.1.4. Coming to Behaald resultaat 2008 Verkrijgen subsidie Pieken in de Delta (Ministerie EZ, Provincies Noord-Brabant en Limburg, SRE) t.w.v. € 1.597.400.
116
Bouw netwerk per sector via werkgevers, opleiders en kennisinstituten, en eerste steunbetuigingen voor structurele samenwerking (Holst Center, Fontys, Mars, M2i, HTAC), 9 Uitzetten regievraag bij marktpartijen voor opzetten Plaza als multidisciplinair project (combinatie van uitdagingen op het gebied van ICT, HR, arbeidsmarktcommunicatie), 9 Bouw netwerk om open sollicitaties van geïnteresseerde studenten en medewerkers uit het buitenland daadwerkelijk te kunnen matchen met (toekomstige) vacatures (intermediairs, bedrijfsrecruiters). 9 Roadshows 2008: o Februari: European Career Fair Boston met ASML, o April: oriëntatie Turkije via Handelsmissie KvK Brabant, o November: Turkije-vervolg via EVD-missie (Ministeries van EZ + OC&W) Intentieverklaring ‘Partners in Talent Development’ (BIC, Gemeenten Eindhoven en Helmond, Fontys met 2 Turkse universiteiten en 3 technoparken) Verzoek tot BIC-voorstel voor opvolging intentieverklaring en realiseren structurele samenwerking met de Turkse partners. Regiopromotie bij (technische) universiteiten in Istanbul en Ankara, Special Kayseri: wervingspilot Erciyes universiteit (HBO), 9 Verkenningen met het Competentie OntwikkelPunt (COP) voor samenwerking voor erkenning eerder verworven competentie van IKW’s (HBO-niveau), 9 Eerste positieve ervaringen met uitzetten Unique Selling Point: combinatie-contracten studie x baan, 9 Promotie: o Folder ‘Talent for Top Technology’, o Free publicity: o.m. Eindhovens Dagblad (november 2008), Omroep Brabant (Booming Business, oktober 2008) N.B. de neerwaartse economie heeft geleid tot uitstel van financieel commitment bij partners. Bereidheid tot meedenken en de ‘sense of urgency’ is echter onverminderd groot. 9
2.2. BIC | Settling in Het hoofdproject ‘SettLink’ heeft tot doel IKW’ers en hun partner/gezin te helpen zich te settelen en daarmee de komst naar onze regio aantrekkelijker te maken. Naast het hoofdproject zijn enkele andere (co)activiteiten in gang gezet. 2.2.1. Settling in | SettLink.com Het virtuele plein www.settlink.com biedt IKW’ers en hun partner/gezin informatie en aanbieders aan op het gebied van personal & social needs, housing, formalities, taxation en finances, maar is ook voor werkgevers zelf een handige startpagina bij de internationalisering van het medewerkersbestand. De komende jaren wordt deze site verder ontwikkeld als het toegangspunt voor vragen die in het eerste jaar rond aankomst spelen. Het plein wordt uitgebreid met minimaal twee fysieke punten (Eindhoven, Maastricht). Via het organiseren van deze marktfunctie, wordt tevens de internationalisering van dienstverlening in de regio gestimuleerd. De aanbieders op het plein (profit en non-profit) zullen steeds meer communiceren in de Engelse taal, gericht op deze specifieke, maar heterogene doelgroep. Ook werkt de bundeling van expert-info als katalysator bij het onder de aandacht brengen van knelpunten m.b.t. het aantrekken en behouden van kenniswerkers uit het buitenland (b.v. huisvesting, procedures). Daarnaast kan SettLink op termijn een aanzet geven tot community building, b.v. voor nieuwkomers. 2.2.2. Settling in | Andere initiatieven Ook de Welcome to Brainport-guide ondersteunt werkgevers en onderwijsinstellingen bij het aantrekken van IKW’s naar de regio. Deze gids biedt praktische informatie om IKW’s en hun partner/gezin te helpen bij hun voorbereidingen om naar de regio te komen en zaken na aankomst de kunnen organiseren. Vanuit BIC met de BOM, de gemeenten Eindhoven en Tilburg en de IND gewerkt aan de oprichting van een Brabantse expatdesk. Onderzocht wordt of de gemeenten Eindhoven en Tilburg samen met de IND voor kenniswerkers en hun partner/gezin een one-stop facility te
117
Eindhoven kunnen inrichten. Deze expatdesk richt zich allereerst op het regelen van de primaire zaken t.b.v. van vestiging voor kennismigranten (vergunningen en BSN-nummer). De dienstverlening die vanuit Settling In wordt opgezet is van secundaire aard (helpen bij het vinden van vragen rondom ‘landen’ in de regio). Beide initiatieven sluiten daarom goed aan en maken een snelle verbreding en verbetering van de dienstverlening via één punt op relatief korte termijn mogelijk. Het op te zetten expatcenter is daarmee aantrekkelijk als fysieke locatie voor SettLink in Eindhoven, alwaar hospitality coaches de kenniswerkers te woord kunnen staan. 2.2.3. Settling in Behaald resultaat 2008 9 Verkrijgen subsidie en eerste prijs Pieken in de Delta (Ministerie EZ, Provincies NoordBrabant en Limburg, SRE) t.w.v. € 665.350. 9 Realisatie van website www.settlink.com (medio 2008), opstellen aanbieders contract en werving eerste (betalende) aanbieders. o Sinds de zomer hebben +/-6000 unieke bezoekers settlink.com bezocht, met een gestage maandelijks groei. Wat betreft de inhoud is m.n. gekeken naar de sites van personal & social needs (45%) en op enige afstand naar housing (22%), taxation (15%), formalities (10%) en finances (8%) o Bouw regionaal en landelijk expertise-netwerk voor vullen van inhoud en benchmark, o Promotie via SOEPS/SOUPS, Welcome to Brainport-guide, Pers (o.m. Goede Zaken, Link Magazine), aanbieders en roadshows, o Inzet X-factor force (ervaringsdeskundigen) voor feedback, 9 Update Welcome to Brainport-Guide en verkoop daarvan via werkgevers. (Update 2009 is in voorbereiding.) 9 Eerste bijeenkomst X-factor force (ervaringsdeskundigen, juli 2008) 9 Ondersteuning bij subsidieaanvraag Internationale School Eindhoven door de gemeente Eindhoven. Ontvangst verzoek om BIC-activiteiten te koppelen aan de nieuwe ISE-locatie, 9 Verzoek te ontwikkelen activiteiten ‘Toeristisch Huis’ (SRE) te koppelen aan BICactiviteiten m.b.t. Cultuur en vrije tijd, 9 Facilitering oprichting Brabants Expatcenter (gemeenten Eindhoven, Tilburg onder regie van de BOM), 9 Ondersteuning bij op te stellen Huisvestingsconvenant ‘Short Stay’ (gemeente Eindhoven en SRE), 9 Verzoek ervaringen ‘Cultuur in Brainport’ te koppelen aan BIC-activiteiten door partners op het gebied van cultuur en ontspanning uit te nodigen als aanbieder op settlink.com en zo ‘higtech, high green, high culture’ van de regio internationaal verder op de kaart te zetten. 2.3. BIC | Living In Doel van het onderdeel Living In is het zo optimaal en lang mogelijke behouden van IKW’s en hunpartner/gezin voor het arbeidsproces van de regio. Daartoe kunnen projecten worden ontwikkeld om het ‘thuisgevoel’ te stimuleren, maar ook om vervolg(loop)banen en partnerbanen zichtbaar te maken. In 2008 zijn initiatieven vanuit dit perspectief gekoppeld aan projecten in andere twee lijnen, bijvoorbeeld door uitwerking van het (Engelstalige) culturele aanbod via Settlink.com en baanmogelijkheden via het te bouwen Plaza in Coming2. Ook ‘community building’ zal een onderwerp zijn dat allereerst via SettLink wordt gestimuleerd, waarbij ook de X-factor force een belangrijke rol speelt. Deze klankbordgroep van ervaringsdeskundigen zal worden uitgebouwd van 15 naar 50 mensen van diverse nationaliteit, leeftijd en gezinsamenstelling.
118
4.3
Brainportoffice
4.3.1
Bestuur, management en uitvoeringsorganisatie: Bestuur Het bestuur van de zelfstandige rechtspersoon, de ‘stichting Brainport’, is een afspiegeling van de Triple Helix uit het netwerk van bedrijven, kennis- en onderwijsinstellingen en overheid met een basis in de Brainport kernregio Zuidoost-Brabant. Het Triple Helix aansturingmodel van de stichting voorziet Brainport van draagvlak en slagvaardigheid voor de uitvoering van het programma conform de doelstellingen, missie en ambitie zoals vastgelegd in de Brainport Navigator 2013, Lissabon voorbij! Het bestuur heeft een strategische, coördinerende en regisserende rol. Het stichtingsbestuur is verbonden aan haar achterban, maar stuurt de uitvoeringsorganisatie met de daarbij benodigde vrijheid aan. Het bestuur bestaat uit een gelijke vertegenwoordiging van de samenstellende delen van de Triple Helix, deze gelijke afvaardiging wordt middels de statuten gegarandeerd. Het bestuur is verdeeld in een dagelijks bestuur ((voorzitter, secretaris, penningmeester en vicevoorzitter) en een algemeen bestuur. Het Dagelijks Bestuur is belast met de voorbereiding en uitvoering van bestuursbesluiten en met de dagelijkse leiding van de zaken van de stichting. Het bestuur heeft voor de dagelijkse uitvoering van haar besluiten een directeur in de stichting aangesteld, deze onderhoudt een intensief contact met het Dagelijks Bestuur bij voorkeur via de voorzitter. De stichting stuurt op basis van haar besluiten, als aandeelhouder, haar werkmaatschappij Brainport Operations aan. Behaald resultaat 2008 De personele samenstelling van het bestuur heeft in 2008 door twee oorzaken een aanzienlijke wijziging in haar bezetting doorgemaakt. De eerste oorzaak was het meer ‘natuurlijk verloop’; De heren J.H.M. Van de Vall (voorzitter Kamer van Koophandel Oost-Brabant) en de heer N.M Verbraak (voorzitter college van bestuur Fontys Hogescholen) werden in hun functies bij de afvaardigende organisaties, en daaropvolgend ook in hun functie binnen het bestuur van de stichting, opgevolgd door respectievelijk de heren A.L.M. Nelissen en M.J.G. Wintels. Ook de voor het College van B&W van de gemeente Eindhoven bestemde zetel wisselde van bezetting. De heer H.J.A. van Merrienboer stelde, zoals al bij zijn aantreden aangegeven, zijn zetel in het bestuur ter beschikking aan de in het voorjaar geïnstalleerde nieuwe burgemeester van de gemeente Eindhoven, de heer R. van Gijzel. De heer Van Gijzel vervult sinds zijn aantreden de rol van voorzitter van de stichting. Als uitkomst van een tweedaags strategisch overleg van het bestuur werd in maart 2008 de door de stichting te volgen strategie aangescherpt. De in deze strategische sessie genomen besluiten hadden ook een gevolg voor de samenstelling en omvang van het bestuur van de stichting. Op basis van inhoudelijke argumenten werd gekozen voor een uitbreiding van het bestuur van 9 naar 12 leden. Hiertoe werden de statuten van de stichting aangepast, ook middels de nieuwe statuten is een gelijkmatige afvaardiging vanuit de Triple Helix weer gegarandeerd. De per 18 juni aangestelde nieuwe bestuursleden zijn de heren W.G.S. van der Leegte (directievoorzitter VDL Groep), H.C.R.M. de Wijkerslooth (portefeuillehouder sociaaleconomische zaken SRE) en H.M.C.M. van Oorschot (voorzitter college van bestuur Universiteit van Tilburg). Het Algemeen Bestuur is in 2008, naast de tweedaagse strategische sessie in Kasteel Groenendael te Hilvarenbeek, in vier reguliere vergaderingen bijeen gekomen. Daarnaast waren er ook nog drie ingelaste bestuursvergaderingen; één van het DB en twee van het AB alle drie werden zij ingepland voor bespreking van ontwikkelingen in het kader van de voorgenomen fusie tussen Brainport Operations BV en NV REDE. Doordat het bestuur de meer operationele taken in december 2007 heeft gedelegeerd aan de directeur van de stichting en het management van Brainport Operations BV is er op de agenda
119
van de vergaderingen van het bestuur meer ruimte voor onderwerpen van strategische aard gekomen. Echter, het door het bestuur genomen besluit omtrent de versterking van de positie van haar uitvoeringsorganisatie door middel van een krachtenbundeling met NV REDE (intentieverklaring ondertekend 02-06-2008) noodzaakte tot het uitgebreid bespreken van meer operationele zaken zoals de mogelijke vormen van de uitvoeringsorganisatie ‘nieuwe stijl’. Het bestuur van de stichting Brainport is gedurende het proces van krachtenbundeling bijgestaan en geadviseerd door de Bestuurlijke Voorbereidingsgroep Krachtenbundeling Brainport Operations BV NV REDE (zie ook ‘strategische samenwerkingen’). In 2008 stonden ook de jaarrekeningen (stichting en Brainport Operations BV) over het 2007 en het jaarplan 2009 centraal in de aandacht. Het bestuur heeft deze in haar vergadering van respectievelijk 23 april en 11 december vastgesteld. De verslagen 2007 en het jaarplan 2009 zijn voorgelegd aan het college van B&W van Eindhoven en van Helmond en aan het Dagelijks bestuur van het SRE voorgelegd ter vaststelling van de door hen voor het programma ‘Koers 2007’ gereserveerde bijdragen en toekenning van de bijdrage 2009. Door de economische ontwikkelingen zoals die zich voordeden vanaf medio 2008 (‘kredietcrisis’) is het bestuur, in met name het laatste kwartaal van 2008, zeer actief geweest in de gezamenlijke Brainportlobby naar ‘Den Haag’ om de gevolgen van de kredietcrisis voor de toptechnologische bedrijvigheid in Brainport zoveel als mogelijk trachten te beperken. Namens Brainport heeft het bestuur prioritaire aandacht van de overheden gevraagd voor zes maatregelen ter beperking van de gevolgen van de crisis. Het bestuur heeft hiermee in deze periode met kracht invulling gegeven aan de invulling van de nieuwe strategie voor Brainport als regio van nationaal belang (zie hiervoor het onderdeel ‘Strategie’).
Raad van Advies De Raad van Advies bestaat uit vertegenwoordigers van Triple Helixorganisaties (kennis- en onderwijsinstellingen, bedrijfsleven en overheid) betrokken bij Brainport. Uitgangspunt voor de samenstelling van de Raad van Advies vormde de stuurgroep Horizon met een uitbreiding in lijn met de reikwijdte (inhoudelijk en geografisch) van (het programma) Brainport. De Raad van Advies komt twee maal per jaar bijeen. De Raad heeft een klankbordfunctie en fungeert als ‘think tank’ voor de Brainport organisatie. Invulling vanuit de overheidsgeledingen gebeurt op basis van portefeuillehouderschap. De vertegenwoordigers van het bedrijfsleven/kennisinstellingen worden gevraagd vanuit de functie die zij bekleden, maar niet (primair) als representant van dat bedrijf of van de (overkoepelende) organisatie. Behaald resultaat 2008 De Raad heeft in 2008 twee maal vergaderd, in haar vergaderingen heeft de Raad zich onder andere uitgesproken over de aangescherpte strategie zoals vastgesteld door het bestuur en over de uitgangspunten, thema’s en mogelijke projecten voor het Jaarplan 2009 zoals voortgekomen uit de consultatie van de Triple Helix, diverse onderzoeken en de Brainport Monitor. De visie van de Raad is als advies aan het bestuur van de stichting Brainport voorgelegd en verwerkt in het definitieve Jaarplan 2009 van de stichting Brainport. Ambassador’s Board Naast de Raad van Advies ligt in het voornemen een ambassadeurskring ‘Ambassador’s Board’ Brainport te formeren met het oog op het uitdragen van Brainport in brede kring en uiteenlopende netwerken. Voor de functie van ambassadeur wordt gedacht aan sleutelpersonen die met hun netwerk een rol kunnen vervullen voor Brainport in (inter)nationaal perspectief. De personen dienen ‘toppers’ te zijn op tenminste landelijk niveau.
120
Behaald resultaat 2008 Nog niet uitgevoerd. Format en invulling van de te ontwikkelen Ambassador’s Board wordt verbonden aan de nieuwe strategie van Brainport.
Young Brainport Om binnen Brainport ook de stem van de jongeren beter te kunnen horen is de gedachte ontstaan om een format te ontwikkelen voor het raadplegen van deze groep gekenschetst als ‘Young Brainport’. De uitwerking van de samenstelling en de wijze van betrekken en horen van deze groep was voorgenomen voor 2007. Behaald resultaat 2008 In het eerste halfjaar van 2007 heeft zich ten behoeve van dit onderwerp een initiatief uit de markt aangediend. Het Strabrecht College laat namelijk vanaf 2008 het onderwerp ‘Brainport’ een meerjarig onderdeel van het lesprogramma van de onderbouw en bovenbouw (3 VWO e.v.) uitmaken. In februari 2008 is de eerste lessencyclus gestart. Drie groepen van het VWO zijn aan de slag gegaan met een speciaal ontwikkeld lesprogramma van een aantal weken over ‘Brainport’. De stichting heeft hieraan haar steun verleend. In april werd het lesprogramma voor dit leerjaar afgesloten middels presentaties en jurering van de projectresultaten van de leerlingen. Met de start van het nieuwe schooljaar 2008/2009 is de lessencyclus wederom opgepakt, vanuit het Augustinianum in Eindhoven is interesse getoond voor het succesvolle concept. Eind 2008 zijn de voorbereidingen gestart om, naar verwachting in 2009 ook daar ‘Brainport’ in de lessen mee te nemen. ‘Young Brainport’ krijgt op deze wijze vanuit het onderwijs steeds meer vorm.
Coördinatieoverleg Het coördinatieoverleg is een operationeel overleg tussen ambtelijke vertegenwoordigers van de regionale overheidsfinanciers (Eindhoven, Helmond en SRE) en de stichting Brainport. dat is ingesteld voor overleg over de uitvoering van het meerjarenprogramma en het jaarplan van de stichting. Het coördinatieoverleg heeft als taak het bewaken van de dwarsverbanden het voorbereiden van de voortgangsverslagen en het uitbrengen van managementaanbevelingen voor voortgang bij alle partners. In het coördinatieoverleg worden projecten van Eindhoven, Helmond het SRE en de stichting Brainport besproken waarbij alle partijen de verantwoordelijkheid voor de eigen projecten houden. Het coördinatieoverleg monitort resultaten en bewaakt de samenhang via een gezamenlijke cyclus voor planning en controll. Behaald resultaat 2008 Op basis van de in de meerjarenuitvoeringsovereenkomst is er in 2007 gezamenlijk met de ambtelijke vertegenwoordigers van de overheidsfinanciers een planning en controlcyclus opgesteld. Deze cyclus heeft voor 2008 geleid tot een zevental bijeenkomsten. De bijeenkomsten waren met name gericht op: Het maken van afspraken over de definitieve vorm en inhoud van de jaarverslagen 2007; De te doorlopen procedures hieromtrent en de vaststelling van de financiering 2007; De beschikkingen voor 2008, en; De inhoud en afstemming ten aanzien van de voorgenomen activiteiten van de stichting Brainport zoals opgenomen in het Jaarplan 2009. Naar aanleiding van besprekingen van het coördinatieoverleg zijn er nog een aantal, meer themagerichte, bijeenkomsten met de regionale overheidsfinanciers geweest. Deze bijeenkomsten hadden betrekking op zowel inhoudelijke (operationalisering van de doelstellingen, overleg over wederzijdse afstemming van het projectenportfolio en monitoring
121
van de resultaten) als zeer specifieke financiële aspecten (toelichting op jaarrekening en inrichting van de financiële projectenadministratie). Een bijzonder resultaat van de afstemming middels het coördinatieoverleg is het begin 2008 vastgestelde protocol dat gevolgd kan worden voor de verantwoording van de door de stichting ontvangen subsidiemiddelen van de drie regionale overheden. Door het toepassen van het subsidiecontroleprotocol kan de stichting via één financiële verslaglegging aan haar drie financiers gezamenlijk rapporteren. Het controleprotocol kan, volgens onafhankelijke specialisten, gezien worden als een voorbeeld voor de nauwe en succesvolle samenwerking van de Triple Helix in Brainport.
Brainport Operations BV De stichting Brainport heeft eind 2006, op basis van juridisch advies, voor de uitvoerende werkzaamheden van de stichting een werkmaatschappij opgericht. Deze werkmaatschappij ‘Brainport Operations BV’ is een 100% dochteronderneming van de stichting en voert alle werkzaamheden uit die voortvloeien uit de door de stichting aan te gane of aangegane verplichtingen. De BV dient te worden geleid door een statutair directeur, die verantwoording aflegt aan de enig aandeelhouder Stichting Brainport. Brainport Operations BV zal, zo mogelijk, alle overeenkomsten met opdrachtgevers, opdrachtnemers en aan te stellen medewerkers aan gaan. Behaald resultaat 2008 Brainport Operations BV is in januari 2007 ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. De BV staat onderleiding van een statutair directeur wiens taken en bevoegdheden zijn vastgelegd in een directiestatuut. De directeur wordt gedetacheerd vanuit NV REDE. De werkmaatschappij wordt gefinancierd door de stichting. Vanaf 1 april 2007 worden alle uitvoerende werkzaamheden van de stichting vervuld door Brainport Operations BV. Verplichtingen voor Brainport projecten en programma’s worden aangegaan door de BV. De BV legt verantwoording af aan haar aandeelhouder inzake de financieel en inhoudelijke voortgang. Vanaf 1 april 2007 wordt er ook personeel aangesteld bij Brainport Operations BV, zij vervullen taken (bijvoorbeeld programmamanager, projectleider, secretariaat) die voorheen werden vervuld door gedetacheerden of extern ingehuurden. Per 31 december 2008 waren er 17 personen (ongeveer 15 FTE) zowel parttime als fulltime in dienst bij de BV. Acht van deze medewerkers zijn aangesteld op op basis van een tijdelijk contract voor specifieke tijdelijke werkzaamheden binnen projecten, van twee van hen liep het contract dan ook af per 31 december 2008. Brainport heeft vanwege de aard van haar werkzaamheden ook medewerkers die op basis van tijdelijke contracten en met een sterk variërende ureninzet worden gedetacheerd of ingehuurd, veelal ten behoeve van project- en programmaontwikkeling. Deze medewerkers zijn ingehuurd via uitzendorganisaties, gedetacheerd door Triple Helixpartners (in 2008 detachering ‘om-niet’ als cofinanciering van de stichting door: ROC, Fontys, TU/e, Kamer van Koophandel, NV REDE) of ingehuurd via bureaus, de gemeente Helmond en het SRE (de laatste twee als ‘gebonden financiering’. De samenstelling en omvang van de door Brainport ingeschakelde groep ‘externen’ wisselt frequent, afhankelijk van de aard van de werkzaamheden van de Brainport projectenorganisatie. De in karakter sterk uiteenlopende projecten vragen veelal om specifieke vaardigheden en kennis. Jaarverslag en jaarrekening Conform de afspraken met de regionale overheidsfinanciers, zoals vastgelegd in de meerjarenuitvoeringsovereenkomst met stichting Brainport, legt de stichting twee maal per jaar in een voortgangsrapportage verantwoording af over de door haar gerealiseerde resultaten op haar voorgenomen Jaarplan en geeft de stichting inzicht in haar bestedingen. De
122
voortgangsrapportages worden aan de overheidsfinanciers overgelegd vóór respectievelijk 15 september van het betreffende jaar (rapportage over periode januari-juni) en voor 1 maart van het volgende jaar (rapportage over periode juli-december).De Stichting legt schriftelijk verantwoording af over het vorige kalenderjaar, door uiterlijk op 1 mei een jaarrekening, inclusief accountantsverklaring, te overleggen. Op grond van deze verantwoording stellen de overheden de subsidie voor het betreffende jaar definitief vast. Behaald resultaat 2008 Het inhoudelijk jaarverslag 2007 van stichting Brainport is na afstemming in het coördinatieoverleg in maart 2007 door de directeur van de stichting vastgesteld en (na ontvangen uitstel) op 8 april aan de Colleges van B&W van de gemeente Eindhoven en Helmond en aan het DB van het SRE voorgelegd. Het verslag over het eerste halfjaar van 2008 (voortgangsrapportage) is op 25 september 2008 aan de regionale overheidspartners overgelegd. Vanwege de oprichting van de werkmaatschappij ‘Brainport Operations BV’ in 2007 werden er voor de eerste maal twee financiële rapportages opgesteld, een voor de stichting (periode 0101-2007 t/m 31-12-2007) en een voor de werkmaatschappij (periode 01-04-2007 t/m 31-122007). Het bestuur van de stichting heeft, mede als aandeelhouder van Brainport Operations BV, d.d. 23-04-2008 beide financiële rapportages vastgesteld. Beide financiële rapportages ontvingen van accountantskantoor PriceWaterhouse Coopers een goedkeurende verklaring. Het financieel jaarverslag is op 27 april 2008 voorgelegd aan de regionale overheidsfinanciers (B&W Eindhoven en Helmond en DB SRE). De verantwoording diende als formeel verzoek tot vaststelling van de aan de stichting toegekende subsidies over 2007. De vaststellingen van het SRE, de gemeente Eindhoven en de gemeente Helmond over de bijdrage 2007 zijn ontvangen op respectievelijk 18 augustus, 8 oktober en 12 november 2008. Jaarplan 2009 In de meerjarenuitvoeringsovereenkomst met de (overheids-)financiers is opgenomen dat de stichting Brainport aan de financiers jaarlijks voor 1 oktober een activiteitenplan voor het daaropvolgende jaar overlegt. In deze jaarplannen dient de stichting haar voorgenomen activiteiten en de daaruit voortkomende resultaten zowel in kwalitatieve als kwantitatieve termen te beschrijven. Tevens dient een doorkijk geboden te worden naar de activiteiten in de daaropvolgende jaren tot en met 2010. Onderdeel van het jaarplan is een globale begroting. Het stichtingsbestuur stelt de inhoud van haar plannen vast met inachtneming van de plannen, beleidsnota's en dergelijke van de afzonderlijke overheden Het jaarplan van de stichting Brainport wordt jaarlijks, voor 1 oktober van het jaar voorafgaande aan het betreffende kalenderjaar, aan de overheidsfinanciers aangeboden. Het jaarplan dient daarbij als aanvraag voor financiële ondersteuning door de overheidsfinanciers voor de geplande activiteiten in het aankomende jaar. Behaald resultaat 2008 Vanuit het kader dat de ‘Brainport Navigator 2013, Lissabon voorbij!’ biedt, heeft de stichting Brainport in het eerste halfjaar van 2008 input voor haar conceptjaarplan 2009 uit de markt vergaard. Deze informatieverzameling is jaarlijks een uitgebreid proces van zowel formele als informele consultatie van vertegenwoordigers van bedrijven en kennis- en onderwijsinstellingen in Brainport. In 2008 is deze consultatie gebeurd door middel van persoonlijke gesprekken met strategische stakeholders en door middel van telefonische interviews aan de hand van een schriftelijke briefing. De briefing is dit jaar enerzijds gebaseerd op de verschuiving in de ambitie van de stichting om zich nog veel sterker te manifesteren als een programma voor een regio van nationale importantie vergelijkbaar met de Mainports Rotterdam (‘seaport’) en Amsterdam (‘airport’) en
123
anderzijds op de conclusies van de monitoringactiviteiten van de stichting Brainport. Uit die monitoring is af te leiden dat de domeinen ‘People’ en ‘Business’ meer aandacht behoeven en dat er meer gericht dient te worden gewerkt aan de versterking van het andere einde van de waardeketen, te weten de ‘Kassa’-zijde. De uitkomsten (visies en opmerkingen) van de consultatie en het daaruit samengevatte advies van het Brainport Office dienden als input voor de Raad van Advies. De Raad van Advies heeft in juli 2008 gereflecteerd op de gepresenteerde uitkomsten van de consultatie en daarnaast vanuit haar eigen achtergrond c.q. achterban input (zowel ‘thema’s’ als concrete projecten) aangedragen voor het conceptjaarplan 2009. Na verwerking van de inzichten van de Raad van Advies door het Brainport Office is een eerste concept van het Jaarplan 2009 aan het Algemeen Bestuur voorgelegd. De door het bestuur gemaakte keuzes zijn ter bespreking aan de Raad van Advies voorgelegd op 17 september. Na terugkoppeling van de bevindingen van de Raad aan het bestuur is het conceptjaarplan tenslotte aan de regionale overheidsfinanciers toegezonden ter behandeling in de Colleges van B&W (Eindhoven en Helmond) cq. het DB SRE. Het Algemeen Bestuur van de stichting Brainport heeft haar definitieve Jaarplan 2009 tenslotte vastgesteld in de vergadering van 11 december 2008 Het jaarplan van de stichting Brainport zet voor 2009 krachtig in op het vastleggen en uitwerken van de hoofdlijnen voor de verdere ontwikkeling van de Brainport(kern)regio als een regio van nationaal belang via strategie, majeure programma’s en -projecten. Echter, het bestuur heeft bij vaststelling van het Jaarplan 2009 aangegeven dat, naar verwachting, zowel de economische actualiteit (kredietcrisis) als het proces van krachtenbundeling Brainport Operations BV / NV REDE gaande het jaar 2009, tot een nadere inkleuring van het jaarplan 2009 zal leiden. Het bestuur zal daarom in het voorjaar van 2009, naar verwachting in haar strategische sessie, beslissen over eventuele noodzakelijke aanpassingen van de invulling van de in het jaarplan uitgezette lijnen.
Strategische samenwerkingen Al sinds de oprichting van de stichting Brainport worden er verzoeken ontvangen om advies uit te brengen aan, òf samenwerking aan te gaan met, (thematische) programma’s op het gebied van regionale economische structuurversterking. De gezochte samenwerking overstijgt echter steeds vaker ook de grenzen van het Zuidoost-Brabantse. De stichting Brainport heeft tot op heden steeds positief gereageerd op verzoeken tot advies of samenwerking. Inmiddels heeft de stichting vele presentaties verzorgd over het Brainport-concept en –werkwijze. Uitgangspunt daarbij was wel dat de samenwerking een bijdrage diende te leveren aan het bereiken van de doelen zoals gesteld in de Brainport Navigator, rechtdoend aan het principe ‘zonder grenzen’, en dat deze geen (te) zware druk op de beschikbare capaciteit en middelen bestemd voor het uitvoeren van de in de Jaarplannen vastgestelde programma’s en projecten zou betekenen. Behaald resultaat 2008 Stichting STEP (Technific) Een van de eerste verzoeken (maart 2006) tot samenwerking was afkomstig van de stichting STEP (programma Technific). Het bestuur van de stichting Brainport heeft destijds op het verzoek van STEP laten weten positief te staan ten opzichte van een mogelijke samenwerking, waarbij gesteld is dat de weg naar verdere samenwerking met de nodige zorgvuldigheid betreden zou moeten worden. Deze afspraak heeft er toe geleid dat de uitvoeringsorganisatie van stichting Brainport en die van STEP in kaart brengen in hoeverre en op welke wijze er
124
‘winst’ te behalen is door praktijkgericht samen te werken op het gebied van communicatie, marketing, projecten en, op de langere termijn, uitwisseling van medewerkers op specifieke taken en functies. De eerste concrete samenwerkingen op het gebied van projectontwikkeling en communicatie (afstemming externe communicatie en wederzijds gebruik van logo’s) zijn al in 2007 opgestart. In 2008 is de stichting gevraagd om, in samenwerking met het bestuur en stakeholders van stichting STEP een update te maken van het Programma Bèta Techniek (zie onder projectontwikkeling project BPP.08.053). Vanwege het aflopen van de structurele (regionale) financiering van de activiteiten van de stichting STEP eind 2008, is de stichting Brainport in de tweede helft van het jaar benaderd om te bezien welke inhoudelijke onderdelen van het programma zouden kunnen passen onder de uitvoeringsorganisatie van de stichting. De stichting heeft het bestuur van STEP verzocht om hiertoe financieel onderbouwd activiteitenplan 2009 e.v. aan de stichting Brainport voor te leggen. Universiteit van Tilburg Al sinds de eerste helft van 2007 heeft de Universiteit van Tilburg serieuze belangstelling getoond om aan te haken op projectinhoudelijke activiteiten van de stichting Brainport. Daar het aansluiten van de Universiteit van Tilburg zeer goed past in het concept van Brainport Zuidoost-Nederland, en de activiteiten van de Universiteit complementair zijn aan die van de Technische Universiteit Eindhoven zijn hiertoe de mogelijkheden verkend. Dit heeft geresulteerd in het aantrekken van de banden tussen Brainport en de UvT. Met de Universiteit wordt samengewerkt op het gebeid van het aantrekken van internationale kenniswerkers en in het project ‘Brabant Center of Entrepreneurship’. Bestuurlijk zijn de banden tussen Brainport en de Universiteit definitief gesmeed: sinds medio juni van 2008 maakt de voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit namelijk deel uit van het bestuur van de stichting. Hoge Dunk Het samenwerkingsverband ‘De Hoge Dunk’ is een samenwerking van 4 gemeenten uit het ‘Land van Weert en Cranendonck’ op het gebied van ‘Retail’, ‘Bedrijventerreinen’, ‘Parkmanagement’, het opzetten van ‘één regionaal bedrijvenloket’ en ‘Bereikbaarheid’. Dit samenwerkingsverband, dat wenst te werken via de Brainportmethode, heeft eind juni 2007 formeel de bereidheid van de stichting gepeild om aan de ‘Hoge Dunk’ een programmamanager vanuit Brainport te leveren. Op 29 augustus 2007 is Stichting Brainport een overeenkomst tot samenwerking aangegaan. De Brainportprogrammamanager ontwikkelt het programma voor de Hoge Dunk en bewaakt de aansluiting bij de doelen, kerntaken en werkwijze (volgens het Brainportformat) van de stichting Brainport. Reeds ruim voor afloop van de overeenkomst heeft het stichtingsbestuur, op verzoek van het samenwerkingsverband ‘De Hoge Dunk’, de samenwerking voor het programmamanagement verlengd tot eind 2008. Per 31 december 2008 zijn de werkzaamheden van de Brainportprogrammamanager afgerond. De Hoge Dunk gaat vanaf 2009 volledig op eigen kracht verder. In de toekomst zal inhoudelijke afstemming, daar waar wenselijk, op project en programmaniveau plaatsvinden. NV REDE Vertegenwoordigers van het bestuur van Stichting Brainport en de Raad van Commissarissen van NV REDE hebben reeds in 2007 enige malen overlegd over de relatie tussen de activiteiten van Stichting Brainport en NV REDE en de verhouding tot het totale ‘speelveld’ van sociaal economische structuurversterking in Zuidoost-Nederland. Tijdens haar strategische sessie (maart 2008) heeft het bestuur van de stichting de strategie voor Brainport aangescherpt. Voor de uitvoering van de taken voortkomend uit deze strategie is een versterking van de uitvoeringskracht in Brainport wenselijk. Deze uitvoeringskracht zou bereikt kunnen worden door een krachtenbundeling van de Brainport Operations BV en NV REDE. Begin 2008 hebben het bestuur van de stichting en de aandeelhouders van NV REDE de intentie uitgesproken om te komen tot zo’n nieuwe krachtige uitvoeringsorganisatie. Om de eerste verkenningen hiervoor te kunnen doen hebben beiden dan ook op 2 juni 2008 de intentieverklaring
125
‘Bundeling Brainport Operations BV – NV REDE’ ondertekend. In de periode juni tot oktober 2008 zijn deze verkenningen uitgevoerd. Een Bestuurlijke Voorbereidingsgroep onder leiding van de heer J.F. Sistermans heeft eind september 2008 haar advies voor een ‘ontwikkelbedrijf nieuwe stijl’ uitgebracht. In december 2008 hebben het bestuur van de stichting en aandeelhouders NV REDE besloten tot een juridische fusie van beide organisaties. Vooruitlopend op de effectuering van de fusie zullen beide organisaties, op basis van een samenwerkingsovereenkomst, vanaf 1 februari 2009 gaan opereren als een organisatie. Op operationeel/projectinhoudelijk niveau werken Brainport en NV REDE overigens reeds lange tijd nauw samen. Zo heeft NV REDE drie projectleiders (‘om-niet’) ingezet op de projecten ‘Brainport programma Automotive’, ‘High Tech automotive Campus’, ‘Brainport Acquisitie Programma’ en het ‘Programma Brainport Bedrijfshuisvesting’. Het Brainport Programma Start en Growth, eveneens onder projectleiderschap van NV REDE verkeert nog immer in een zeer prille fase van ontwikkeling.
126
4.3.2
Strategie, benchmarking en monitoring Strategie Stichting Brainport heeft op 8 september 2008 haar eigen kantoor geopend in de Haagse Malietoren. Vanuit deze kantoorlocatie geven medewerkers en bestuurders van de Stichting en haar onderliggende organisaties vorm en inhoud aan de professionele lobby, vanuit de triple helix en met als leidraad de Brainport Agenda. Lobby is echter slechts een van de doelstellingen. De voorzitter van Stichting Brainport liet bij de opening van het kantoor door de aanwezige pers optekenen: “We kiezen er bewust voor om deel uit te maken van het Haagse netwerk. We hebben iets te brengen in plaats van te halen.” Vanuit deze filosofie wordt een breder public affairs beleid (letterlijk: omgevingsbeleid) gericht op Den Haag vormgegeven. Leidend hierin is de Brainport Agenda en de daarin geformuleerde doelen (‘waypoints’) op 6 september 2007, een jaar eerder dan de opening van het kantoor, is aangeboden aan het Kabinet. Doelstelling van de inspanningen op zijn ook in 2008 het beïnvloeden van nationaal beeld- èn beleidsvorming ten gunste van Brainport. Een en ander af te meten aan: aandacht voor Brainport in relevante kamerstukken, rijksnota´s, kabinetsadviezen, speeches, etc. mogelijkheden om te participeren in werkgroepen, adviescommissies, vertegenwoordigend organisaties, etc. allocatie van rijksmiddelen en aanpassing van wet- en regelgeving relevant voor Brainport. Zichtbaarheid van kantoor Den Haag Op 8 september is de formele openingshandeling gepleegd van het kantoor van Stichting Brainport in de Haagse Malietoren. Deze bijeenkomst was goed bezocht met ruim 80 aanwezigen uit zowel het relevante Haagse netwerk als uit de regio. In nationale en regionale pers is ook volop aandacht besteed aan de opening van het kantoor. Op 6 oktober (thema ‘Design’) en op 10 december (thema ‘Automotive’) zijn de eerste twee Brainport Lunch Breaks georganiseerd. Dit zijn bijeenkomsten waarvoor het Haagse netwerk wordt uitgenodigd alsmede enkele sleutelpersonen uit de regio en die bedoeld zijn om aan de hand van een inhoudelijk thema informeel kennis te maken met Brainport. Aan beide bijeenkomsten werd deelgenomen door ongeveer 35 personen. Vanaf de zomer 2008 is vanuit strategie een extra medewerker ingezet op de Haagse public affairs, met als hoofdactiviteit het volgen van relevante Kameragenda’s en onderzoeks- en adviesrapporten van bijv. Ministeries, belangenorganisaties en rijksadviesorganen. Deze werkzaamheden dragen in hoge mate bij aan actuele beleidsbeïnvloeding en het doorvertalen van nationale beleidsontwikkelingen in individuele Brainport-projecten. Inspanningen per doelgroep In kalenderjaar 2008 zijn belangrijke vorderingen gemaakt in het leggen van relaties en onderhouden van contacten met de belangrijkste doelgroepen. Gaandeweg het jaar zijn contacten met strategische Haagse stakeholders steeds intensiever geworden in het bijzonder vanwege de ontwikkelingen rondom de dossiers MIRT, Eindhoven Airport en Innovatieplatform, en uiteraard vanwege de kredietcrisis. Tweede Kamer - Beïnvloeden van vaste Kamercommissies op hoofdpunten voor Brainport: De agenda van de Kamer wordt inmiddels systematisch gevolgd op voor de Brainport Agenda relevante onderwerpen. Bezoek aan vergaderingen van de vaste Kamercommissies van EZ, VROM en V&W rondom Internationaal Ondernemen, Industriebrief, Talent, Onderzoeksstelsel, MIRT, Nota Ruimte, Alders/Schiphol, Innovatie, en de kredietcrisis.
127
-
-
Middels een brief is specifieke aandacht gevraagd voor het belang van Brainport voorafgaand aan de vaste Kamercommissie c.q. leden van de Tweede Kamer over internationaal ondernemen, industriebrief, innovatie en kredietcrisis. Kamerleden zijn meegenomen in de mailings van de publicaties Brainport en route, de SRE-publicatie De Geniale Brainportlocatie (A2 zone), Meesters in de Maakindustrie en de Taskforce Technologie Arbeidsmarkt Onderwijs (TOA). Er zijn (vervolg)gesprekken gevoerd met een tiental individuele Kamerleden. Er is werkbezoek van het CDJA georganiseerd (met aanwezigheid van TK-, GSen PS-leden) daarnaast is assistentie verleend aan een werkbezoek van PvdAkamerleden aan de regio. Voor de Dutch Design Week, het EK-Zwemmen en enkele kleinschaliger bijeenkomsten zijn gericht Kamerleden en andere strategische Haagse relaties genodigd. Voor 2009 zal het meer systematisch uitnodigen van Kamerleden en/of Kamercommissies voor evenementen en (werk)bezoeken aan de regio tot de opdracht horen.
Ministeries - Creëren bottom-up draagvlak bij ambtenaren op relevante rijksdossiers: Relaties met ambtenaren van verschillende ministeries zijn verstevigd, in het bijzonder VROM, V&W, EZ (over o.a. MIRT, Eindhoven Airport), EZ (over regiobeleid, industriebeleid, FES en grensoverschrijdende kennissamenwerking), de Interdepartementale projectdirectie Kennis en Innovatie (over Taskforce Arbeidsmarkt, innovatieprogramma’s, kenniswerkersbeleid) en SenterNovem (WBSO, subsidie-instrumentarium). Rondom de Industriebrief evenals de nationale aanpak gericht op aantrekken van kenniswerkers zijn bijeenkomsten bijgewoond, gesprekken en de nodigde correspondentie gevoerd. Kennismakingsgesprekken met nieuwe functionarissen op sleutelposities (directie en DG-niveau). Er hebben werkbezoeken plaatsgevonden van ambtenaren van VROM, V&W, en twee afzonderlijke bezoeken van topambtenaren van EZ. De regio heeft zich in het bijzonder mogen verheugen op een flink aantal bezoeken van bewindspersonen die nader kennis kwamen nemen van de ontwikkelingen in Brainport. Er is een afzonderlijk delegatiebezoek vanuit Brainport afgelegd aan Den Haag om de regionale ambities rondom de Taskforce Technologie Arbeidsmarkt Onderwijs (TOA) te presenteren aan de bewindspersonen van EZ, OCW en SZW. Advies- en onderzoeksraden - Informeren belangencircuit voor rijksbeleid over Brainport: De contacten met de directie en met inhoudelijke secretarissen van VNO-NCW, MKB Nederland, FME-CWM, SER, TNO, Innovatieplatform en in mindere mate Platform Beta Techniek zijn geïntensiveerd. Er is informatie uitgewisseld met de van Rijkswege ingestelde Commissie Ruimtelijke Ontwikkeling Luchthavens, met de VROM-raad en met de Adviesraad voor Wetenschaps en Technologiebeleid (AWT). Er is een presentatie verzorgd in de Commissie Ruimtelijke Ordening van het VNO-NCW over de basics van Brainport in het bijzonder de ruimtelijke ontwikkelingen (grote ruit, HST-connect en Eindhoven Airport). Via de vaste vertegenwoordiger en via enkele Brainport-projectleiders worden de belangen van Brainport op een steeds meer structurele manier ingebracht in de overleggroepen die door het Innovatieplatform zijn ingesteld, zoals rondom kenniswerkers, Holland Branding, Kennisinvesteringen, etc. Provincie/Brabantstad - Optimaliseren samenwerking richting ‘Den Haag’: Frequent contact met de provincie Noord-Brabant (en ‘Brabantstad’) op een brede waaier van dossiers die hetzij expliciet vermeld staan in de Brainport Agenda (internationale school, MIRT, A2 zone, HST-connect) hetzij daar direct
128
of indirect mee verband houden (ruimtelijke hoofdstructuur/nota Randstad 2040, spoordossier, VWA, FES-budget). Universiteiten - Aandacht voor Brainport in onderzoeksprogramma’s en evaluatiecommissies: Met diverse hoogleraren regionale innovatie en/of economische geografie is correspondentie gevoerd om de aandacht vanuit de wetenschappelijke wereld voor Brainport warm te houden. Presentatie en publicaties: In het kader van het traject ‘De Ander Centraal’ is een toelichting gegeven voor ambtenaren van de gemeente Eindhoven; ook is een toelichting gegeven op de werkwijze van het Haagse Brainport-kantoor in het sectoroverleg Economische Zaken van gemeente Eindhoven. Opiniestuk over het vestigingsbeleid van expertisecentra, (ism dhr. Blanksma) o.a. gepubliceerd in De Gelderlander (23 april 2008). Contacten met redacteuren van nationale kranten. Masterclass over Brainport voor het NICIS, het nationale kenniscentrum voor stedelijke ontwikkeling. Regionale stakeholders: Er is zeer frequent bilateraal contact met de belangenbehartigers en bestuurders van stakeholders uit de regio, zoals het bedrijfsleven (Philips, NXP, ASML, Kamer van Koophandel), de overheid (gemeenten Eindhoven, Helmond, SRE) en de kennisinstellingen (ROC Eindhoven, Fontys, TU/e, Holst Center en TNO). Eerste verkennende gesprekken met lobbyprofessionals hebben de contouren opgeleverd voor een programma voor een lobbynetwerk (‘klasje’) gericht op verbetering van Haagse kenis en lobbyvaardigheden van bestuursadviseurs en andere personen op sleutelposities uit de Triple Helix van Brainport. Begin 2009 zal een eerste gezamenlijk overleg georganiseerd worden met public affairs-medewerkers van alle Triple Helix-partijen uit het Stichtingsbestuur. Indicatieve resultaten op dossierniveau Budget Sterke regio’s: oormerking van dit budget voor Zuidoost-Nederland. MIRT: inhoudelijke en procesmatige Brainport inbreng in de MIRT-verkenning (‘grote ruit’ rond Eindhoven) die regionale overheden en 4 ministeries gezamenlijk uitvoeren. Holland Branding: in acties gericht op staatssecretarissen (ihkv NL4Design en bijeenkomst Brainport en route), Kamerleden, Kamercommissie internationaal ondernemen, economische zaken/EVD, innovatieplatform, wordt het belang van Brainport voor de internationaal economische marketing van Nederland steeds nadrukkelijker gepositioneerd. ELAt/internationalisering: vermelding in de nieuwe intentieverklaringen die het ministerie van EZ heeft gesloten met NRW en Vlaanderen. Internationale School: positieve besluitvorming in de ministerraad over een financiële bijdrage. Taskforce Technologie, Arbeidsmarkt en Onderwijs: bereiken van regionale invulling van dit in eerste instantie nationaal en sectortaal ingestoken beleidsinstrument. Innovatie Platform: actieve inbreng in verschillende overleggroepen. In behandeling in Tweede Kamer van de dossiers Internationaal ondernemen, Industriebrief, Innovatie en Kredietcrisis zijn standpunten van Brainport meegenomen. De tweede helft van 2008 stond voor wat betreft de public affairs activiteiten in Den Haag voor een belangrijk deel in het teken van de Kredietcrisis. Al vroegtijdig zijn vanuit het werkapparaat van Stichting Brainport de relaties geïntensiveerd met ministeries, met Kamerleden en met actoren in het economische veld zoals het VNO-
129
NCW, MKB-Nederland en de SER. Dit heeft ertoe geleid dat onze belangen op meerdere momenten en bij meerdere actoren voor het voetlicht zijn gebracht. Er is intensief overleg gevoerd met bedrijven, kennisinstellingen en overheden in de eigen regio, om goed zicht te krijgen op de consequenties van de kredietcrisis voor de regionale economie en de oplossingen die daar een mogelijk antwoord op kunnen vormen, regionaal en/of nationaal. Hierover is een flyer opgesteld en breed verspreid onder andere aan de bestuurders van de SRE-regioraad op 18 december 2008. Op de bijeenkomst voor colleges en raden van Eindhoven, Helmond en SRE is ook expliciet ingegaan op de gezamenlijke inspanningen vanwege de kredietcrisis. Er is voorafgaand aan het debat over de kredietcrisis met leden van het Kabinet op 11 december 2008 een brief uitgegaan naar de Tweede Kamerfractievoorzitters en – woordvoerders financiën. Deze heeft niet alleen de aandacht gekregen van verschillende politieke partijen maar ook van de nationale media (w.o. Het Financieele Dagblad en het TVprogramma van Pauw & Witteman). Dit heeft mede geleid tot aangenomen motie de WBSOregeling te verruimen. Eind 2008 is een aantal analyses gemaakt, acties genomen en maatregelen uitgedacht die eraan moeten bijdragen dat de besluiten die het Kabinet in 2009 neemt in antwoord op de kredietcrisis maximaal tegemoet komen aan belangen van het economische en innovatieve ecosysteem van Brainport. Hierbij gaat het ondermeer om voorstellen voor verhoging van innovatie-uitgaven.
130
Benchmarking: Brainport Monitor Ontwikkeling en update statistiek. Brainport verzamelt permanent gegevens ten behoeve van de monitoring van het Brainport programma en voor benchmarking met andere regio’s in binnen- en buitenland. Voor dat doel is een uitgebreide database opgebouwd met 1,2 miljoen records. Deze dataset wordt met grote regelmaat geactualiseerd met de meest recente waarden van circa 100 indicatoren. De dataverzameling is gebaseerd op internationale standaardonderzoeksmethoden en indicatoren van 14 bronnen waaronder Eurostat, CBS, CPB, Kamer van Koophandel, EU, OESO, World Economic Forum, etc. De data dekken diverse detailniveaus af (van landeninformatie naar landsdeel tot regio informatie; i.e. van NUTS 0 tot NUTS 3 niveau). Op basis van de beschikbare informatie zijn ad hoc vragen van derden en intern beantwoord. Er zijn op verzoek circa 20 thema-analyses uitgevoerd. Ontwikkeling Brainport Monitor 2008 Na de realisatie van een ‘pilotversie’ in 2007 is in 2008 de ‘Brainport Monitor 2008’ als intern document opgeleverd. De monitor is ten opzichte van 2007 uitgebreid en verfijnd en bestaat in 2008 uit vier delen: a. Een analyse vanuit Brainport perspectief van onderzoeksrapporten en beleidsstudies die het afgelopen jaar zijn verschenen; b. Een analyse van de scores op indicatoren in de domeinen People, Technology, Business en Basics van de regio Zuidoost-Brabant (t.o.v. NL-totaal; c. Een analyse van de projecten van Brainport, en; d. Een Arbeidsmarktspecial. In bijlage 5 zijn de onderdelen a ‘Onderzoeksrapporten en beleidsdocumenten’ (in samenvatting) en b ‘scores op indicatoren in de domeinen’ (integraal) uit de Brainport Monitor overnomen. De provincie Noord-Brabant heeft aan Brainport opdracht verleend om een monitor voor de Brabantse Kennis Investering Agenda (KIA) op te zetten en uit te voeren. Met de stakeholders vindt afstemming plaats over uitwisseling en duiding van informatie uit de monitor voor het beoordelen van het Brainport programma op regionaal en locaal niveau. Internationale activiteiten ELAt Een groot deel van de internationale activiteiten geschiedt in het kader van ELAt (zie hiervoor dan ook dat onderdeel in dit verslag). CROSSWORKS CROSSWORKS richtte zich op het doen van aanbevelingen van de regionale R&D capaciteit. Hiertoe werd in het project samengewerkt door Eindhoven, Leuven, Aken, Helsinki en Tallinn. Het project is in december 2008 afgerond met een afsluitende conferentie in Eindhoven waar de projectrapportage ‘Crossworks: R&D investment, R&D capacity, R&D cooperation’ gepresenteerd werd. In de rapportage zijn een 3-tal aanbevelingen gedaan voor versterking van de regionale R&D capaciteit in ELAt. De aanbevelingen zoals voortgekomen uit de Crossworks samenwerking zijn in lijn met de ELAt-innovatieagenda. Masterclass High Tech Entrepreneurship Een gezamenlijk initiatief van K.U. Leuven LRD, Leuven.INC, AGIT en TU/e heeft in 2008 een aantal malen plaatsgevonden. De positieve ervaring hebben geleid tot het uitbouwen van de
131
samenwerking op het gebied van ondernemerschaptraining- en onderwijs in het ELAt Virtual Entrepreneurship Center. Dit wordt momenteel verder ontwikkeld. Internationale consortia. Vanuit Brainport wordt structureel gescand naar mogelijkheden om in te spelen op calls en tenders uit EU-programma’s en –fondsen die een inhoudelijke en/of financiële meerwaarde hebben voor de ‘stakeholders’ in de regio. Met regionale stakeholders zijn de voorbereidingen gestart om verkenningen uit te voeren en gericht te focussen op technologiegebieden, competenties, strategische internationale partners, effectieve inzet van capaciteit en de hoogste exposure en/of financiële hefboom via EU-bijdragen. Ook wordt met een beperkt aantal regio’s een pool gevormd van waaruit gemakkelijk consortia kunnen worden samengesteld. Gemikt wordt op onder andere de ELAt-partners Aken en Leuven en verder München, Stuttgart, Karlsruhe, Helsinki, Stockholm, Øresund, Oxford, Cambridge en Grenoble In dit verband is Brainport in de eerste helft van het jaar tot twee internationale samenwerkingsverbanden toegetreden. Het gaat daarbij om consortia die op projectbasis subsidieaanvragen hebben voorbereid en ingediend en deze, na honorering, ook zouden uitvoeren. Het behelsde hier één grensoverschrijdend project en één transnationaal project: i. OMC Net, Open Technology and Knowledge Transfer Stichting Brainport nam deel aan een consortium met als doelstelling om een beleidskader voor kennis- en technologietransfer processen te ontwikkelen. In het vierde kwartaal van 2008 is gebleken dat het ingediende projectvoorstel niet met een subsidiebijdrage is gehonoreerd. ii. CLIK Samen met de Provincie Limburg, AGIT Aken, Universiteit Luik, POM Limburg, Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft en het ERSV Vlaams Brabant is er een aanvraag in het kader van Interreg IVA voorbereid en ingediend. Doel van deze aanvraag is het verkrijgen van financiële ondersteuning voor het verbeteren van de dataverzameling en de informatievoorziening en –uitwisseling van o.a economische relevante data en cluster en netwerk gegevens. Uitsluitsel over honorering van de projectaanvraag met een subsidie wordt medio 2009 verwacht. In de tweede helft van 2009 is Brainport in het kader van de ‘2e Interreg IVc call for proposals’, in samenwerking met de gemeente Eindhoven, betrokken bij het samenstellen van en deelnemen in 2 partnerconsortia. Deze consortia zijn samengesteld voor: i. Het programma ‘EURIS’. EURIS is een meerjarig Europees uitwisselingsprogramma voor ‘open innovatie’. Binnen het programma worden ‘best practices’ van deelnemers uitgewisseld en nieuwe (pilot)activiteiten ontwikkeld; ii. ‘Making Knowledge Work’. In ‘Making Knowledge Work’ treedt de stichting Brainport op als ‘lead partner’. Deadline voor indiening van beide projectvoorstellen is eind januari 2009.
Strategische verkenningen De Europese Commissie heeft het initiatief gelanceerd voor de oprichting van een Europees Toptechnologie Instituut (EIT). Ambitie is om samenwerking en integratie in technologieontwikkeling op EU schaal te bevorderen waardoor een prominente positie op wereldschaal ontstaat. Het initiatief bevindt zich nog in de ontwikkelingsfase. Het EIT zal bestaan uit een ‘Governing Board’ en zogenaamde ‘Knowledge and Innovation Communities (KICs)’. In deze KICs zullen rond 1.000 personen samenwerken. De KICs zijn gericht op een
132
nauwere samenwerking op EU schaal tussen industrie, en universiteiten Per KIC zal een budget van rond de € 200 mln. nodig zijn. De EU heeft vooralsnog tot 2013 beperkt budget beschikbaar (€ 300 mln.) voor het opzetten en ondersteunen van het EIT. De verkenning van de vorming van een consortium rondom het European Institute of Innovation and Technology hebben geleid tot een gestructureerd overleg tussen een, vooralsnog beperkt, aantal partijen uit industrie, research en wetenschap uit de ELAtdriehoek. Doel is de haalbaarheid van een KIC te toetsen en om, bij gebleken haalbaarheid, een proposal voor de 1e of 2e call voor te bereiden. De aansturing van de voorbereiding van het KIC geschiedt door een Stuurgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de partners, onder voorzitterschap van dhr. A. Oosterlinck, ere-rector van KU Leuven. De partners hebben besloten financiële middelen vrij te maken om de kosten voor voorbereiding te dekken. Brainport treedt op als rekeninghouder en voert het secretariaat. Een extern projectleider wordt aangezocht om de voorbereidingsactiviteiten daadwerkelijk te leiden.
133
4.3.3
Communicatie, Ontwikkeling Brainport Corporate Communicationplan Het communicatieplan en de communicatieactiviteiten voor 2008 vloeien voort uit de focus van Stichting Brainport voor 2008. Activiteiten zijn tevens vastgesteld op basis van de Communicatiestrategie en het Communicatieplan 2007-2008, dat in 2007 is ontwikkeld. Doelstelling Communicatie 2008 Doelstelling stichting Brainport Communicatie is positionering van Brainport in de Brainportregio en daarbuiten. De Brainport Navigator heeft twee met elkaar samenhangende projecten geformuleerd om te komen tot een strategisch en langlopend communicatieprogramma: Imagoactiviteiten Brainport en verstevigen van de zogenaamde Brainport mentaliteit. Uitgangspunten voor communicatie in 2008: Laten zien dat Brainport een belangrijke pijler van de nationale economie is, naast Airport (Amsterdam) en Seaport (Rotterdam). De kernwaarden van Brainport zijn ‘samenwerking en vooruitgang’. Focus 2008 Communicatie Nadat in 2007 een begin werd gemaakt met het ‘in de markt zetten’ van Brainport en de activiteiten van stichting Brainport, ligt de focus in 2008 op regiocommunicatie: het uitbouwen van de Brainport ‘brand’ en vertaling naar een huisstijl voor Brainport. Communicatiedoelstellingen voor 2008 luidden dan ook: • Uitwerken van de Brainport brand, bruikbaar voor alle ‘gebruikers’ en partijen, regionaal, nationaal. Deze activiteiten worden omschreven in het plan met betrekking tot de Regiocommunicatie. • Binnen de regio steeds opnieuw stimuleren van de Brainport-trots op basis van positie, belang en potentie van Brainport. (focus op netwerk, inhoud, relaties). • Buiten de regio (nationaal en internationaal) focus op bekendheid en bevorderen van positief imago van Brainport in de ELAt regio. • In alle communicatieactiviteiten een focus op de meerwaarde van Brainport voor het Midden- en Kleinbedrijf • Door middel van communicatie vergroten en versterken van het aantal strategische verbintenissen tussen overheid, bedrijfsleven, kennisinstellingen De Communicatiemix om deze doelen te bereiken is gebaseerd op verschillende vormen van communicatie: • Corporate Communicatie • Regio communicatie • Publiekscommunicatie • Communicatie naar specifieke doelgroepen • Public Relations • Publiekscommunicatie • Presentatie van Brainport in Den Haag en Brussel (regio en stichting) • Communicatie ELAt (regio en stichting) De doelgroepen top-3 voor 2008 is: 1. 2. 3.
Regio communicatie: Stakeholders die de Brainport boodschap kunnen verkondigen naar anderen. Waar mogelijk – internationale - ambassadeurs uit bedrijfsleven etc.; De specifieke doelgroepen die betrokken zijn of moeten worden bij de Brainport projecten (doelgroepen met betrekking tot inhoud, maar ook Midden- en Kleinbedrijf); ELAt inwoners (bedrijven, overheid, kennisinstellingen), en ambtenaren in Brussel.
134
Resultaten 2008 (zie voor een uitgebreide lijst bijlage 4) De centrale doelstellingen werden in 2008 bereikt door de volgende activiteiten en de focus op de doelgroep ‘top-3’, zowel binnen als buiten de regio, in alle communicatieactiviteiten. 1. Corporate Communicatie Doelstellingen 2008: De Brainport brand omschrijven en uitwerken in een huisstijl, met als uitgangspunt de kernwaarden ‘samenwerking en vooruitgang’. Behaald resultaat 2008 • Uitwerking van de Brainport ‘brand’ in een logo en huisstijl voor Brainport (als regio) en de stichting Brainport. Na een pitch met twee topontwerpers uit de regio werd de keuze gemaakt voor een logo dat de kernwaarden ‘samenwerking en vooruitgang’ in het beeldmerk weergeeft. Het logo staat voor Brainport als internationale toptechnologie en het kan worden gebruikt door alle stakeholders in Brainport, bijvoorbeeld door het toe te voegen aan eigen logo’s en bij passende gelegenheden. Het logo en de huisstijl zullen in een huisstijlhandboek worden vastgelegd en beschikbaar worden gesteld door de stichting Brainport, die het gebruik ervan stimuleert en monitort; • De lay out, opzet en inhoud van de Brainport website werd geheel vernieuwd en er werd een proces ontwikkeld zodat de website dagelijks geüpdatet wordt; • Management en coördinatie van het boek ‘Brainport en Route’ tijdens de bijeenkomst in februari 2008 voor het gehele Brainport netwerk, waar staatssecretaris van Europese zaken, de heer Timmermans, en andere stakeholders de waarde van Brainport uitspraken; • Publicaties zoals de Brainport pocket flyer met de Brainport ‘boiler plate’ en cijfers die aantonen de Brainport een van de pijlers van de nationale economie is, naast Amsterdam (airport) en Rotterdam (seaport) . • Ontwikkelen van de Brainport Communication Kit met de corporate stories, boiler plate, internationale powerpoint presentatie en de Brainport ‘Clip’. Alle middelen werden in het Nederlands en in het Engels aangeboden. • Ontwikkelen van banieren en banners in de nieuwe huisstijl, alsmede in het Engels voor het Eindhoven-Brainport kantoor in Brussel. • Ontwikkelen van powerpoint slides die door alle partijen in de regio gebruikt kunnen worden. • Voor de werkmaatschappij van de stichting Brainport (Brainport Operations BV) werd een eigen logo ontwikkeld. Dit logo wordt gebruikt op alle uitingen van de werkmaatschappij zoals briefpapier, enveloppen , visitekaartjes en andere materialen. Tevens zijn digitale formats ontwikkeld voor briefhoofden etc. 2. Regiocommunicatie Doelstelling 2008: Vergroten van de naamsbekendheid en het versterken van het imago van Brainport. Eea in afstemming met stakeholders in de regio en met financiers. Behaald resultaat 2008 • Afstemmen fases van ontwikkeling logo en gezamenlijk uitdragen van de brand Brainport met de Taskforce Communicatie (communicatiefunctionarissen van de regionale overheidsfinanciers), de Klankbordgroep Communicatie (communicatiemanagers/directeuren van de organisaties die zich verenigd hebben in het Bestuur van de stichting Brainport) en de Communication Community (communicatiemanagers van bedrijven en organisaties in de regio, als denktank en voor consultatie); • Ten behoeve van de regiohuisstijl werden vier onderzoeken uitgevoerd: o Een onderzoek naar de gebruiksmogelijkheden binnen Europa bij het Octrooien Merkenburo; o Een onderzoek naar de eventuele betekenissen van het beeldmerk in nietEuropese talen;
135
Een onderzoek binnen en buiten de regio naar de beleving bij het voorgestelde logo, waar ongeveer honderd respondenten aan meewerkten, en; o Een onderzoek naar de manier waarop bedrijven en organisaties het Brainport logo zouden gebruiken; Parallel aan dit proces speelde de vraagstelling vanuit de gemeenteraad van Eindhoven naar het evenementenbeleid van de stad, mede in relatie tot “citybranding” en de hierbij passende organisatievorm. Gedurende het eerste half jaar van 2008 werd na gesprekken met ambtenaren de relatie gelegd met de brand Brainport, en nam de stichting Brainport deel aan de werkgroep Citybranding Eindhoven; Gelijktijdig werd de voorbereiding voor een ‘communication kit’ getroffen, met media voor gebruikers van de Brainport huisstijl: de vertaling van de ‘Brainport corporate story’ naar doelgroepen bedrijfsleven, ambtenaren, burgers; een internationale powerpoint presentatie, de corporate brochure, een pocket flyer, en een zg ‘wow’ filmpje met visualisatie techniek/design in dagelijks leven, met elementen Brabants trots; Zie ook paragraaf Corporate Communicatie. Nauwe samenwerking met gemeente Eindhoven en Helmond in gezamenlijke activiteiten. o
•
•
•
3. Communicatie naar specifieke doelgroepen Doelstellingen 2008: Inhoudelijke uitleg van het belang van Brainport, die aansluit bij verwachtingen van verschillende doelgroepen (‘What’s in it for me’). Behaald resultaat 2008 • Projectspecifieke communicatieactiviteiten voor Brainport projecten, met name bij livegang van Brainport projecten zoals Technology&Food Systems Network; Werken in Brainport, Meesters in de Maakindustrie; Automotive, Cultuur in Brainport, maar ook Energie in Brainport; • Oplevering van de website International Community, interviews met kenniswerkers in de Engelstalige SOEPS, uitbreiding en onderhoud website Design Connection Brainport; • Specifieke communicatie naar Midden- en Kleinbedrijf dmv een Ondernemerscongres met Brainport boodschap door burgemeester Mikkers en de heer Aarts van Philips; • Publicatie van leaflets over specifieke projectgebonden onderwerpen, die in de corporate folder bijgesloten kunnen worden, zoals Brainport International Community, Energie in Brainport, Meesters in de Maakindustrie, Automotive etc.; • Vele communicatieactiviteiten vanuit de programma’s Design Connection Brainport en Be_Linked. Specifieke Design activiteiten ivm de Salone del Mobile in Milaan (april 2008) en de Dutch Design Week (oktober 2008).Mede-organisatie van de Turkije-reis waarbij de betrokken partijen onder de Brainport paraplu reisden (International Community). Medewerking aan de verdere ontwikkeling van de website International Community, alsmede organisatie van bijeenkomsten, lunches met kenniswerkers etc. 4. Public Relations Doelstellingen 2008: Positioneren van Brainport en het overbrengen van de Brainport boodschap aan alle doelgroepen via verschillende media en d.m.v. mondelinge presentaties. Verhogen van het aantal publicaties over Brainport en publicaties waarin Brainport vernoemd wordt in dagbladen en landelijke publicaties. Het genereren van free publicity. Behaald resultaat 2008 • Vaststellen (internationaal)pers- en publicatiebeleid en wekelijkse processen om relaties met de pers (lokaal, nationaal, internationaal) op te bouwen. Doel was het genereren van free publicity. Resultaten zijn regelmatige publicaties over Brainport in regionale maar ook landelijke publicaties, en regionaal een goede relatie met Omroep Brabant (een serie uitzendingen in 2008/2009) en het Eindhovens Dagblad In 2008 was de stijging van het aantal publicaties over Brainport sinds januari 2008 was significant.
136
• • • •
Uitvoeren en coördineren van communicatie activiteiten, zoals ontvangst van ministers of ambtenaren, presentaties, evenementen, congressen, publicaties, mailings; Inhoudelijke medewerking congressen dmv Brainport boodschap; Inrichting en invoering van het Customer Relationship Management (CRM) systeem; Organisatie van ‘Brainport meets Brainport’, de reguliere bijeenkomsten voor deelnemers in de Brainport organisatie (klankbordgroepleden, projecteigenaren, projectleiders, Bestuur en Raad van Advies). Mede-iniatiatief mbt de televisiepresentatie van van de heer R. van Gijzel bij Pauw en Witteman in december 2008.
5. Publiekscommunicatie Doelstelling 2008: Bekend maken van de Brainport successen en waarden (samenwerking en vooruitgang) bij de burger. Behaald resultaat 2008 • Bespreken van afspraken in Task Force over gezamenlijke ondersteuning van evenementen in Brainport, zoals bv de Marathon; • Katern van zes pagina’s in het onafhankelijke Brainport magazine, in samenwerking met de gemeente Eindhoven; • Samenwerking met de stichting Marathon Eindhoven mbt de inzet van Techniek in de Marathon (platform met bedrijven uit de markt) als onderdeel van een driejarige samenwerking; • Samenwerking met Omroep Brabant om ondernemers voor het voetlicht te brengen. • Specifieke activiteiten om Design voor het voetlicht te brengen bij het brede publiek tijdens bv de Dutch Design Week (Design Awards, Greenhouse op het Stadhuisplein te Eindhoven etc.) 6. Public Affairs (Den Haag en Brussel) Doelstellingen 2008: Brainport boodschap bekend maken bij diverse doelgroepen. Presentaties aan bestuurlijke en ambtelijke contacten bij overheden (o.a. aan burgemeesters, wethouders en ambtenaren van SRE-gemeenten), verschillende ondernemersverenigingen, bestuurders uit andere provincies. Behaald resultaat 2008 • Presentatie van producten uit alle speerpuntsectoren in Brainport tijdens de opening van het Brainport kantoor in Den Haag (september 2008) • Organisatie van diverse Lunch Breaks in de Malietoren, het Brainport kantoor in den Haag. Onderwerpen Design (oktober 2008) en automotive (december 2008); • ‘Brainport Café in Brussel’: een lezingscyclus over Brainport onderwerpen die van belang zijn voor ambtenaren in Brussel (start in 2009) • Organisatie van het ELAt congres in december 2008 • Organisatie van presentatie en stand voor bijeenkomst van het Innovatieplatform in december 2008 • Communicatieve ondersteuning van werkzaamheden van de ‘Haagse’ Brainportmedewerker bij zijn activiteiten (zie voor een beschrijving van de activiteiten de eerdere paragraaf ) Publicaties 2008 Brainport en Route (boek) Pocket flyer Leaflets: Energie in Brainport, Brainport International Community Publicatie Meesters in de Maakindustrie Businessplan Technology & Food systems Network Businessplan High Tech Automotive Campus Publicatie Cultuur in Brainport Corporate Brainport folder
137
-
Leaflet:’Recessie? Brainport stroopt de mouwen’ op. Met maatregelen nav de recessie Leaflet met overzicht van top tien subsidiemogelijkheden voor ondernemers Digitale newsletters ‘Update’ Publicaties Design Connection Brainport Newsletter Be_Linked USB stick met corporate Brainport middelen (Engels en Nederlands) Folder Brainport International Community Folder Brainport Entrepreneurshipweek Digitale uitnodigingen voor bijeenkomsten Flyers etc. T-shirts en andere promotiematerialen
138
-
Bijlage 1 – Bestuur, Raad van Advies en management (stichting) Brainport
Bestuur stichting Brainport Bestuursleden
Triple Helix
Functie
Opmerking
Dhr. R. van Gijzel
(gemeente Eindhoven)
Voorzitter
(sinds 01-05-2008)
Dhr. drs. H.J.G. Hendriks
(Philips Electronics Nederland)
Plv voorzitter
Dhr. drs. A.A.M. Jacobs
(gemeente Helmond)
Lid
Dhr. ing. W.G.S. van der Leegte
(VDL Groep)
Lid
Dhr. ing. A.H. Lundqvist
(TU/e)
Penningmeester
Dhr. drs. H.J.A. van Merrienboer
(gemeente Eindhoven)
Lid
Dhr. drs. J.M.L.N Mikkers
(gemeente Veldhoven)
Lid
Dhr. drs. A.L.M. Nelissen
(KvK Brabant)
Secretaris
(sinds 04-01-2008)
Dhr. mr. H.M.C.M. van Oorschot
(Universiteit van Tilburg)
Lid
(sinds 18-06-2008)
Dhr. drs. P.J.J.M. Swinkels
(BZW)
Lid
Dhr. drs. C.A.M. Tetteroo
(ROC Eindhoven)
Lid
Dhr. J.H.M. van de Vall
(KvK Oost-Brabant)
Secretaris
(tot 04-01-2008)
Dhr. drs. N.M. Verbraak
(Fontys Hogescholen)
Lid
(tot 01-06-2008)
Dhr. mr. M.J.G. Wintels
(Fontys Hogescholen)
Lid
(sinds 01-06-2008)
Dhr. mr. H.C.R.M. de Wijkerslooth
(SRE)
Lid
(sinds 18-06-2008)
139
(sinds 18-06-2008)
(tot 01-05-2008)
Raad van Advies stichting Brainport Raadsleden
Triple Helix
Dhr. H. Borggreve
(ASML)
Mw. drs. I.C. Carsouw-Huizing
(Min. van EZ cluster Zuid)
Dhr. mr. H.C.R.M. de Wijkerslooth
(SRE)
(tot 18-06-2008)
Mw. L. Edelkoort
(Design Academy Eindhoven)
(tot 13-11-2008)
Dhr. Th. Fiedler
(Stadt Aachen)
Dhr. ir. M.H. Hendrikse
(NTS-Group)
Dhr. dr. M. Hinoul
(KU Leuven R&D)
Dhr. drs. R. Jonkers
(Catharina Ziekenhuis Ehv.)
Dhr. dr. Ir. J.G.H. Joosten
(Dutch Polymer Institute)
Dhr. H.J. Keulen
(De Unie)
Mw. A.J.H. Knoet-Michels
(ROC Ter Aa)
Dhr. ing. W.A.M. Kuypers
(Kuijpers Installaties)
Dhr. drs. H.J.A. van Merrienboer
(gemeente Eindhoven)
(sinds 01-05-2008)
Dhr. ing. W.G.S.M. van der Leegte
(VDL Groep)
(tot 18-06-2008)
(tot 31-03-2008)
Dhr. Th. Maas Mw. drs. J.M.P. Moons
(Provincie Noord-Brabant)
Dhr. F. Rausch
(NXP Semiconductors)
Dhr. dr. Ir. R. van Druten
(Drivetrain Innovations b.v.)
Dhr. S.H. Yeyden
(gemeente Helmond)
Management Brainport Operations BV Mw. drs. E.P.J. Lemkes-Straver
Directeur (tevens directeur stichting Brainport)
Dhr. J.S.G. Brouwers MPM
Adjunct-directeur
Dhr. drs. A.P.J. van de Kerkhof
Operationeel manager (tevens bestuurssecretaris stichting Brainport)
140
Bijlage 2 – Kernprojecten en programma’s met aanpassing in de procesplanning (t.o.v. halfjaarverslag 2008) Nieuwe planning
Oorzaak aanpassing
BPP.06.006 Programma Zorg & Technologie
Afreonding pilot van Q3 2007 naar Q3 2008
BPP.06.012 Brainport zonder Grenzen
Project gestopt
BPP.06.013 Brainport Acquisitie Programma
Afronding pilot van Q1 2008 naar Q4 2009
BPP.07.033 Mobiliteit & Technologie
Project gestopt
BPP.07.034 Energie in Brainport
Businessplan van Q4 2008 naar Q2 2009. Pilotprojecten wel van start. Oplevering contourplan uitgesteld. Verwachte oplevering Q1 2009.
Afronding Pilot vertraagd door projectinterne organisatie. Verzelfstandiging lopend. Doelstellingen van het project zijn op een indirecte wijze gerealiseerd. Om deze reden is het project gestopt. De opstart van het pilottraject is bij aanvang vertraagd door uitblijven formeel financieel commitment van betrokken partijen. Aansluitend is het project vertraagd door langdurige afwezigheid van de projectleider. Er is gezamenlijk besloten dat verdere ontwikkeling van dit initiatief op het gebied van Mobiliteit & Technologie niet (meer) voldoende toevoegt aan de reeds lopende initiatieven. Om deze reden is het project stopgezet. Businessplan vertraagd wegens werkzaamheden rondom start nieuwe (deel)projecten. Interne planning NV REDE, te detacheren projectleider (omniet) pas in Q4 2008 beschikbaar gesteld aan Brainport Doelstellingen van het project zijn op een indirecte wijze gerealiseerd. Om deze reden is het project gestopt. In verband met de ontwikkeling van de TTOA Agenda en de benodigde aansluiting van Bèta Techniek op de TTOA agenda is de financiering nog niet helemaal gerealiseerd.
BPP.07.037 Programma Brainport Business Start & Growth
BPP.07.038 Brainport voor het MKB
Project gestopt
BPP.08.053 Programma Beta Techniek
Oplevering businessplan 1 kwartaal later.
141
Bijlage 3 – Tijdlijn ontwikkeling (stichting) Brainport
23-12-2008 17-12-2008 15-12-2008
15-12-2008
11-12-2008 11-12-2008
10-12-2008
13-11-2008
12-11-2008 12-11-2008
08-10-2008
30-09-2008 25-09-2008 25-09-2008 11-09-2008 08-09-2008
21-08-2008
2008 Ontvangst brief SRE waarin aangegeven wordt dat de procedure besluitvorming programmafinanciering 2009 vertraging heeft opgelopen. Verzending vastgesteld Jaarplan ‘Koers 2009’ aan de Colleges van B&W van de gemeente Eindhoven en Helmond en aan het DB van het SRE. Algemene Vergadering van Aandeelhouders NV REDE besluit tot krachtenbundeling NV REDE en Brainport Operations BV (juridische fusie) conform het besluit van het bestuur van de stichting Brainport d.d. 11-122008. Ontvangst van het 2e voorschot op de door het college van B&W van de gemeente Eindhoven toegekende subsidie ‘uitvoering jaarplan 2008’. Inhouding van gemaakte kosten van de gemeente Eindhoven voor het project ‘Open Innovation Campus Design & Technology’ Vaststelling Jaarplan ‘Koers 2009’ door het Algemeen Bestuur van de stichting Brainport. Bestuur stichting Brainport besluit tot krachtenbundeling NV REDE en Brainport Operations BV (juridische fusie). Eindmodel van de krachtenbundeling is het model van 100% Triple Helix aandeelhouderschap, de weg naar dit model wordt ingezet vanuit het startmodel van de Overheids NV. Verzoek om het 2e voorschot van 20% op de door het college van B&W van de gemeente Eindhoven toegekende subsidie ‘uitvoering jaarplan 2008’ en verzoek om 2e deel van het door het Dagelijkse Bestuur van het SRE toegekende voorschot van 80% op de toegekende subsidie ‘Koers 2008 Brainport’. Verzoek aan Tweede Kamer der Staten Generaal, Vaste Kamercommissie EZ, om aandacht voor vijf punten van belang voor internationale competitiviteit van Nederland. Ontvangst definitieve vaststelling van subsidie stichting Brainport jaartranche 2007 - gemeente Helmond. Bezwaarschrift stichting Brainport tegen aanvullende voorwaarden subsidie 2007/2008 bij vaststelling subsidie ‘uitvoering Jaarplan 2007’, en opmerkingen aangaande opgenomen aanbevelingen en afgekondigde stop op indienen aanvragen Bestuurscommissie Stedelijk Gebied Eindhoven. Ontvangst vaststelling subsidie ‘uitvoering Jaarplan 2007’ gemeente Eindhoven. In vaststelling 2007 zijn aanvullende voorwaarden voor afrekening subsidie 2007/2008 opgenomen. Ontvangst schriftelijk advies bestuurlijke voorbereidingsgroep ‘Krachtenbundeling Brainport Operations BV / NV REDE’. Eerste halfjaarverslag 2008 aangeboden aan de colleges van B&W van de gemeente Eindhoven en Helmond en aan het DB SRE. Aanbieding Conceptjaarplan 2009 aan de Colleges van B&W van de gemeente Eindhoven en Helmond en aan het DB van het SRE. Vaststelling inhoudelijk en financieel halfjaarverslag 2008 en vaststelling Conceptjaarplan 2009 van de stichting Brainport door het Algemeen Bestuur. Formele opening ‘Brainport Office Den Haag’ door dhr. Van Gijzel (voorzitter Stichting Brainport en burgemeester van Eindhoven), dhr. Van der Donk (voorzitter WRR) en dhr. Wientjes (voorzitter VNO-NCW). Bestuurlijk overleg college van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant met bestuur stichting Brainport.
142
08-07-2008
27-06-2008
18-06-2008 18-06-2008
16-06-2008 02-06-2008 01-06-2008
01-05-2008
28-04-2008
23-04-2008
23-04-2008
08-04-2008 27-03-2008
20-03-2008
19-03-2008
Formele opdrachtverstrekking door Aandeelhouders NV REDE en bestuur stichting Brainport aan de bestuurlijke voorbereidingsgroep (BVG) en kwartiermaker ‘Krachtenbundeling Brainport Operations BV / NV REDE’. De BVG bestaat uit dhr. J.F. Sistermans (extern voorzitter), dhr. A.L.M. Nelissen (stichting Brainport) en H.C.R.M. de Wijkerslooth (aandeelhouders NV REDE). Subsidiebeschikking SRE t.b.v. uitvoering Jaarplan ‘Koers 2008 Brainport’ ontvangen. Subsidie verstrekt krachtens de nieuwe ‘Verordening SREStimuleringsfonds’ betreft een ‘programmafinanciering’ ter hoogte van maximaal 835.000 euro op de begroting van 5.997.000 euro Statutenwijziging stichting Brainport; aanpassing van statutaire doelstelling en uitbreiding aantal bestuurszetels van 9 naar 12. Aantreden nieuwe leden van het uitgebreide Algemeen Bestuur van de stichting Brainport, te weten de heren W.G.S. van der Leegte (directievoorzitter VDL Groep), H.C.R.M. de Wijkerslooth (portefeuillehouder sociaal-economische zaken SRE), H.M.C.M. van Oorschot (voorzitter college van bestuur Universiteit van Tilburg) Ontvangst van de opdracht van de gemeente Eindhoven aan de stichting Brainport voor de organisatie en uitvoering van de Dutch Design Awards 2008 Aandeelhouders NV REDE en bestuur stichting Brainport ondertekenen de intentieverklaring ‘Bundeling Brainport Operations BV / NV REDE’. Dhr. N.M. Verbraak, voorzitter Raad van Bestuur Fontys Hogescholen, treedt af als bestuurslid van de stichting Brainport ten gunste van zijn opvolger de dhr. M.J.G. Wintels. Dhr. H.J.A. van Merrienboer, wethouder van de gemeente Eindhoven, stelt zijn zetel in het bestuur van de stichting Brainport ter beschikking van de nieuwe burgemeester van Eindhoven, dhr. R. van Gijzel. Aanbieding van de financiële Jaarverslagen en accountantsverklaring 2007 stichting Brainport en Brainport Operations BV aan de Colleges van B&W van de gemeente Eindhoven en Helmond en aan het DB van het SRE. Ontvangst van het 1e voorschot van 80% op de door het college van B&W van de gemeente Helmond toegekende subsidie ‘Stichting Brainport, jaar 2008’ Vaststelling Jaarverslag 2007, Jaarrekening en financieel verslag 2007 van de Stichting Brainport door het Algemeen Bestuur van de stichting. Vaststelling Jaarrekening 2007 van Brainport Operations BV door Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Aanbieding inhoudelijk Jaarverslag 2007 aan de Colleges van B&W van de gemeente Eindhoven en Helmond en aan het DB van het SRE. Ontvangst van het 1e deel van het door het Dagelijkse Bestuur van het SRE toegekende voorschot van 80% op de toegekende subsidie ‘Koers 2008 Brainport’. Subsidiebeschikking gemeente Helmond ‘Stichting Brainport, jaar 2008’ t.b.v. uitvoering Jaarplan 2008 ontvangen. Subsidie bedraagt maximaal 400.000 euro op de begroting van 5.997.000 euro, vast te stellen naar rato van de gemaakte subsidiabele kosten. Gezamenlijke vaststelling door de gemeente Eindhoven, gemeente Helmond, het SRE en de stichting Brainport van het ’controleprotocol subsidieverstrekking stichting Brainport’ ten behoeve van één uniforme financiële verantwoording van de stichting Brainport aan haar drie regionale overheidspartners.
143
06-03-2008 04-03-2008
04-03-2008 t/m 05-03-2008 04-01-2008
01-01-2008
Ontvangst van het 1e voorschot van 80% op de door het college van B&W van de gemeente Eindhoven toegekende subsidie ‘uitvoering jaarplan 2008’. Subsidiebeschikking gemeente Eindhoven t.b.v. uitvoering Jaarplan 2008 ontvangen. Subsidie bedraagt maximaal 1.870.00 euro op de begroting van 5.997.000 euro, vast te stellen naar rato van de gemaakte subsidiabele kosten. Strategische sessie van het Algemeen Bestuur van de stichting Brainport in ‘Kasteel Groenendael’ te Hilvarenbeek. Dhr. J.H.M. Van de Vall, voorzitter Kamer van Koophandel Oost-Brabant, treedt af als bestuurslid van de stichting Brainport ten gunste van zijn opvolger de dhr. A.L.M. Nelissen. Huur ‘Brainport Office Den Haag’, VNO-NCW gebouw ‘Malietoren’.
144
30-12-2007
21-12-2007 19-12-2007 17-12-2007 17-12-2007
29-11-2007
28-11-2007 28-11-2007 29-10-2007 11-10-2007 25-09-2009 20-09-2007 20-09-2007 06-09-2007
01-09-2007
29-08-2007 23-08-2007 01-08-2007 09-07-2007 04-07-2007 28-06-2007 26-06-2007
2007 Verzending vastgesteld Jaarplan ‘Koers 2008’ inclusief bestuurlijke reactie op gestelde vragen en gemaakte opmerkingen aan de Colleges van B&W van de gemeente Eindhoven en Helmond en aan het DB van het SRE. Ontvangst van de reactie van de gemeente Helmond op het conceptjaarplan 2008. Vaststelling Jaarplan ‘Koers 2008’ door het Algemeen Bestuur van de stichting Brainport. Ontvangst van de reactie van de gemeente Eindhoven op het conceptjaarplan 2008. Ontvangst van de reactie van het SRE op het conceptjaarplan 2008 inclusief advies van dhr. De Wijkerslooth voor draagvlak borging onder de regionale Triple Helix. Verzoek van de stichting Brainport aan gemeente Eindhoven, Helmond en het SRE om overheveling verwachte resterende middelen projectontwikkeling jaarschijf 2007 mogelijk te maken. 1e Vergadering Raad van Advies stichting Brainport: advies uitgebracht aan het stichtingsbestuur ten aanzien van het Jaarplan 2008. Ontvangst aanvullende bepalingen van de gemeente Eindhoven ten aanzien van de subsidieverstrekking voor 2007 Aanbieding Conceptjaarplan 2008 aan de Colleges van B&W van de gemeente Eindhoven en Helmond en aan het DB van het SRE. Presentatie Jaarverslag 2006 aan commissie Middelen, Ondersteuning en Economie gemeente Helmond ten behoeve van vaststelling subsidie 2006. Eerste halfjaarverslag 2007 aangeboden aan de colleges van B&W van de gemeente Eindhoven en Helmond en aan het DB SRE. Vaststelling eerste halfjaarverslag 2007 van de stichting Brainport door het Algemeen Bestuur van de stichting. Ontvangst van het 1e voorschot van 80% op de door het college van B&W van de gemeente Eindhoven toegekende subsidie ‘uitvoering jaarplan 2007’ ‘Brainport Agenda’ aangeboden aan de minister van Economische Zaken mw. Van der Hoeven. Door de lobbyactiviteiten voor de Brainport Agenda is Brainport expliciet genoemd in het beleidsprogramma van het kabinet. Dhr. H.J.A. van Merrienboer, wethouder van de gemeente Eindhoven, treedt aan als bestuurslid van de stichting Brainport als opvolger van de vertrekkend burgemeester van Eindhoven dhr. A.B. Sakkers. Ontvangst van de laatste tranche van de door het college van B&W van de gemeente Eindhoven vastgestelde subsidie ‘uitvoering jaarplan 2006’ Vaststellingsbrief inzake bijdrage 2006 van het College van B&W van de gemeente Eindhoven, aankondiging uitbetaling resterende voorschot 2006. Formele uitnodiging aan leden Raad van Advies voor deelname. Vaststelling SRE-bijdrage 2006 door het DB van het SRE, terugvordering deel van het betaalde voorschot 2006. Ontvangst van het 1e voorschot van 80% op de door het college van B&W van de gemeente Helmond toegekende subsidie ‘uitvoering jaarplan 2007’ ‘Brainport Agenda’ vastgesteld door het bestuur van de stichting Vaststelling Jaarrekening 2006 en financieel verslag 2006 van de stichting Brainport door het College van B&W van de gemeente Eindhoven.
145
14-05-2007
03-04-2007 01-04-2007
13-03-2007
23-02-2007
22-02-2007 22-02-2007 14-02-2007
13-02-2007 23-01-2007 16-01-2007
16-01-2007
09-01-2007
Dhr. J.L.D. van der Linde, waarnemend burgemeester van Veldhoven, treedt af als bestuurslid van de stichting Brainport ten gunste van zijn opvolger de nieuwe burgemeester van Veldhoven dhr. J.M.L.N. Mikkers. Ontvangst van het laatste voorschot op de door het college van B&W van de gemeente Helmond toegekende subsidie ‘uitvoering jaarplan 2006’ Op 1 april 2007 worden alle uitvoerende werkzaamheden die voortvloeien uit verplichtingen van de stichting die zijn aangegaan of worden aangegaan overgedragen aan de werkmaatschappij van de stichting: Brainport Operations BV. Op deze datum treden tevens de eerste werknemers bij Brainport Operations BV in dienst op basis van jaarcontracten. Subsidiebeschikking gemeente Eindhoven t.b.v. uitvoering Jaarplan 2007. Subsidie bedraagt maximaal 1.870.00 euro op de begroting van 5.894.000 euro, vast te stellen naar rato (maximaal 31,70%) van de gemaakte subsidiabele kosten. Subsidiebeschikking gemeente Helmond t.b.v. uitvoering Jaarplan 2007. Subsidie bedraagt maximaal 400.000 euro op de begroting van 5.894.000 euro, vast te stellen naar rato (maximaal 6,79%) van de gemaakte subsidiabele kosten. Ontvangst van het 1e voorschot van 80% op de door het DB van het SRE toegekende subsidie ‘uitvoering jaarplan 2007’ Ontvangst van de middelen zoals door het DB van het SRE d.d. 16-01-2007 toegekend ten behoeve van de ‘uitvoering jaarplan 2006’ Ondertekening van de meerjarenuitvoeringsovereenkomst tussen de gemeente Eindhoven, gemeente Helmond en het SRE enerzijds en de stichting Brainport anderzijds. Besluit college van B&W gemeente Helmond over het betaalbaar stellen van het laatste voorschot op de bijdrage over 2006. Besluit College van B&W gemeente Helmond reservering middelen Brainport 2007-2010. Subsidiebeschikking SRE t.b.v. uitvoering Jaarplan 2006. Subsidie bedraagt maximaal 417.500 euro op de begroting voor de 2e helft van 2006 van 2.915.000 euro. Vast te stellen naar rato (maximaal 14,3%) van de gemaakte subsidiabele kosten. Subsidiebeschikking SRE t.b.v. uitvoering Jaarplan 2007. Subsidie bedraagt maximaal 615.000 euro op de begroting van 5.894.000 euro, vast te stellen naar rato (maximaal 10,40%) van de gemaakte subsidiabele kosten. Het SRE stelt daarnaast personele inzet beschikbaar waarover separaat afspraken gemaakt zullen worden. Inschrijving van Brainport Operations BV in het handelsregister.
146
28-12-2006
19-12-2006 18-12-2006 11-12-2006
11-12-2006
07-12-2006 07-12-2006
23-10-2006
11-10-2006 29-09-2006
21-09-2006
10-07-2006
21-06-2006 29-03-2006 22-03-2006
2006 De werkmaatschappij van de stichting Brainport (100% dochter) wordt opgericht, als statutair directeur is door het bestuur van de enig aandeelhouder benoemd mevrouw E.P.J. Lemkes-Straver. Besluit gemeenteraad Eindhoven reservering middelen Brainport 2007-2010. Ontvangst van het 2e voorschot op de door het college van B&W van Eindhoven op 7 maart 2006 toegezegde cofinanciering. Dhr. G.J.M. Cox, treedt af als bestuurslid van de stichting Brainport en wordt in zijn functie bij de stichting opgevolgd door waarnemend burgemeester van de gemeente Veldhoven dhr. J.L.D. van der Linde. Statutenwijziging aanstelling bestuurders vanwege vervulde functie in Triple Helix ‘Qualitate Qua’). Bestuur Stichting: Voorzitter: Dhr. drs. A.B. Sakkers (burgemeester gemeente Eindhoven) Penningmeester: Dhr. ing. A.H. Lundqvist (voorzitter bestuur Technische Universiteit Eindhoven) Secretaris: Dhr. J.H.M. Van de Vall (voorzitter bestuur Kamer van Koophandel Oost-Brabant) vice-voorzitter: Dhr. drs. H.J.G Hendriks (voorzitter bestuur Philips Electronics Nederland BV) Lid: Dhr. drs. A.A.M. Jacobs (burgemeester gemeente Helmond); Lid: Dhr. J.L.D. Van der Linde (wnd. burgemeester gemeente Veldhoven); Lid: Dhr. drs. P.J.J.M. Swinkels (voorzitter bestuur Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging; Lid: Dhr. drs. C.A.M. Tetteroo (voorzitter bestuur ROC Eindhoven) Lid: Dhr. drs. N.M. Verbraak (voorzitter bestuur Fontys Hogescholen). Vaststelling Meerjarenplan (‘vizier 2010’) en het jaarplan 2007, ‘koers 2007’ (versiedatum 6 november 2006). Bestuur Stichting Brainport geeft principeakkoord op concept uitvoeringsovereenkomst. De voorzitter wordt gemandateerd door het bestuur voor het voeren van de laatste onderhandelingen. Ontvangst van het 1e voorschot op de toegekende subsidie op de ‘Ontwikkeling, inrichting en opstart Brainport (subsidiabele kosten: periode 01-12-2005 t/m 31-07-2006) uit Regionaal Stimuleringsfonds. Ontvangst van het 1e voorschot op de door gemeente Helmond toegezegde cofinanciering van de stichting Brainport 2006 Eerste overleg van de overheidsfinanciers (Eindhoven, Helmond, SRE) met de programmadirecteur van de stichting over het concept van de uitvoeringsovereenkomst. SRE-regioraad akkoord met financiering van de stichting Brainport 2006/2007 onder voorbehoud van te maken afspraken inzake operationalisatie meerjaren uitvoeringsplan. Besluit DB SRE inzake financiële bijdrage van Euro 250.000,- in kosten ‘Ontwikkeling, inrichting en opstart Brainport (subsidiabele kosten: periode 01-12-2005 t/m 31-07-2006) uit Regionaal Stimuleringsfonds. Ontvangst van het 1e voorschot op de door het college van B&W van Eindhoven op 7 maart 2006 toegezegde cofinanciering. Aanreiken ‘Logboek’, het bedrijfsplan stichting Brainport en jaarprogramma 2006 aan beoogde financiers (SRE/Helmond/Eindhoven). Vaststelling ‘Logboek’, het bedrijfsplan stichting Brainport en jaarprogramma 2006.
147
22-03-2006 07-03-2006
22-02-2006
Aanstelling Mw. Drs. E.P.J. Lemkes-Straver als programmadirecteur Stichting Brainport. Besluit College van Burgemeester en Wethouders gemeente Eindhoven. Toezegging cofinanciering van Euro 5.000.000,- ‘uitvoeringsprogramma Brainport’ 2006. Met een ondersteuning ter hoogte van Euro 1.536.000,- ten behoeve van de stichting Brainport in 2006 vooruitlopend op nader te maken afspraken en te ontwerpen beschikking voor dat jaar. Uitbreiding bestuur (aanstelling op persoonlijke titel benaderd vanwege verbondenheid met Triple Helix-organisaties).
10-02-2006
Bestuur Stichting: Voorzitter: Dhr. drs. A.B. Sakkers (gemeente Eindhoven) Penningmeester: Dhr. ing. A.H. Lundqvist (Technische Universiteit Eindhoven) Secretaris: Dhr. J.H.M. Van de Vall (Kamer van Koophandel Oost-Brabant) vice-voorzitter: Dhr. drs. H.J.G Hendriks (Philips Electronics Nederland BV) Lid: Dhr. drs. G.J.M. Cox (gemeente Veldhoven); Lid: Dhr. drs. A.A.M. Jacobs (gemeente Helmond); Lid: Dhr. drs. P.J.J.M. Swinkels (Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging; Lid: Dhr. drs. C.A.M. Tetteroo (ROC Eindhoven) Lid: Dhr. drs. N.M. Verbraak (Fontys Hogescholen). Vaststelling reglement programmadirecteur Stichting Brainport.
14-12-2005 08-12-2005
2005 Inschrijving Stichting Brainport in het handelsregister. Oprichtingsvergadering stichting Brainport.
22-09-2005
Bestuur (op persoonlijke titel): Voorzitter: Dhr. drs. A.B. Sakkers (gemeente Eindhoven) Penningmeester: Dhr. ing. A.H. Lundqvist (Technische Universiteit Eindhoven) Secretaris: Dhr. J.H.M. Van de Vall (Kamer van Koophandel Oost-Brabant) vice-voorzitter: Dhr. drs. H.J.G. Hendriks (Philips Electronics Nederland BV). Overhandiging van het uitvoeringsprogramma ‘Brainport Navigator 2013; Lissabon voorbij!’ aan staatssecretaris Karien van Gennip door burgemeester Alexander Sakkers, voorzitter van de Taskforce Brainport, op het ministerie van Economische Zaken in Den Haag.
148
Bijlage 4 – Communicatie activiteiten en evenementen Stichting Brainport 2008
DATUM
Design Café Terratorium 21 januari 2008
Bijeenkomst Klankbordgroep Regiocommunicatie 1 februari 2008 Locatie Kennispoort Eindhoven Expositie ‘No Windmills, Cheese or Tulips’ 25 januari t/m 23 maart 2008 Locatie Designhuis
BRAINPORT EVENEMENTEN / BIJEENKOMSTEN MEDIA en PUBLICATIES
Terratorium Kolen Groep BV zette de deuren open voor een Design Café over design en duurzaamheid. Welzijn, maatschappelijk verantwoord ontwerpen en produceren vormden de rode draad in de presentaties van drie succesvolle ontwerpers op dit gebied, gevolgd door actieve discussies. Het publiek bestond uit circa 70 ondernemers, ontwerpers, studenten en andere geïnteresseerden. De Klankbordgroep Regiocommunicatie bestaat uit de communicatiemanagers van organisaties/bedrijven uit de Triple Helix, die zitting hebben in het Stichtingsbestuur. Deze negen leden kwamen voor de eerste keer bij elkaar in februari. Doelstelling was feedback te ontvangen op de ontworpen huisstijl gebaseerd op de Brainport merkwaarden. NL4Design is een initiatief van Stichting Brainport, de steden Amsterdam en Rotterdam, de Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers en het nationale platform voor design en mode Premsela. De eerste expositie van NL4Design is ’No Windmills, Cheese or Tulips’ van 19 ontwerpers uit Brainport Eindhoven, Amsterdam en Rotterdam. Hun werk toont de kracht van Nederlandse vormgeving. Het gaat om een variatie van meubels, interieuraccessoires, gebruiksvoorwerpen en sieraden, gepresenteerd in de vorm van een stilleven van de ’oude Hollandse meesters’. Deze expositie had haar primeur tijdens DesignTide Tokyo 2007 in Japan en stond begin dit jaar in het Designhuis in Eindhoven.
Capitalogue
9500 exemplaren van editie april 2008, nr. 5, in het Nederlands en het Engels, zijn verspreid via controlled circulation en via diverse verspreidingspunten in de regio, waaronder gemeentehuizen en onderwijsinstellingen. Daarnaast zijn exemplaren uitgereikt tijdens (inter)nationale events, waaronder de Salone die Mobile in Milaan, het Europees Innovatiecongres in Warschau en Design Management Seminars in Eindhoven, St. Etienne en Kortrijk.
Energie in Brainport lunchbijeenkomst met minister J. Cramer
Een presentatie over het programma Energie in Brainport en een presentatie over de Energiegroep, toegespitst op Blixembosch. Vanuit de gemeente Eindhoven, het Bestuur van stichting Brainport, het ministerie van VROM en de klankbordgroep Energie in Brainport waren 15 personen aanwezig.
31 maart 2008 High Tech Campus Eindhoven
149
Pieken in de Delta bijeenkomst 2 april 2008 Amersfoort
Tijdens deze bijeenkomst werd bekend gemaakt welke initiatieven (‘pieken’) uit zes regio’s in aanmerking kwamen voor een subsidie van ‘Pieken in de Delta’. Het project SettLink werd gekozen als nummer 1 van de regio Zuidoost Nederland en ontving een subsidiebedrag van 665.000 euro. Pieken in de Delta is de gebiedsgerichte economische agenda van Nederland. Deze agenda draagt bij aan de ambitie om van Nederland een concurrerende en dynamische economie te maken in een sterk en innovatief Europa. Het centrale uitgangspunt binnen Pieken in de Delta is het stimuleren van gebiedsspecifieke economische ontwikkelingen, door kansen te benutten en knelpunten weg te nemen. Pieken in ZuidoostNederland is gericht op de ontwikkeling van ZuidoostNederland tot een toptechnologie-regio.
8 april 2008
‘Lancering’ van Brainport project LifeTec. Tijdens deze bijeenkomst is het businessplan van LifeTec officieel overgedragen.
Eindhoven Airport
75 aanwezigen
Website Brainport
16 april website live met nieuwe inleidende teksten en een verbeterde navigatie en informatievoorziening. De statistieken laten zien dat de website een toenemend aantal bezoekers trekt. De eerste maand na livegang (16 april – 16 mei) telden we 2680 unieke bezoekers en 2680 pageviews. Deze aantallen stegen fors in de daaropvolgende maand (16 mei – 16 juni): 1500 bezoekers en 8030 pageviews.
Launch LifeTec
16 april 2008 live
IMMP bijeenkomsten 25 januari 2008, Concert Gidon Kremer 28 februari 2008, Concert BBC Scottish Symphony Orchestra
Het doel van de IMMP bijeenkomsten is het ontmoeten van relaties uit het Brainport netwerk in een prettige ambiance. Stichting Brainport zet de IMMP concerten in als dankmiddel voor de inzet van klankbordgroepleden en projectleiders. Op 25 januari waren 8 personen van de klankbordgroep Werken in Brainport uitgenodigd. 16 personen, klankbordgroep Be_linked uitgenodigd.
23 april 2008, Concert City of Birmingham Symphony Orchestra
40 personen, Raad van Advies Brainport, Stichtingsbestuur Brainport en commissie Sistermans uitgenodigd. Dit concert werd voorafgegaan door een diner met de genodigden.
Design Factory Brainport Eindhoven
25 ontwerpers uit Brainport toonden in een gezamenlijke expositie hun werk in Milaan. Daarmee versterkten zij het internationale industrie & design profiel van Brainport. De ontwerpers grepen de kans om hun netwerk uit te breiden en opdrachten te werven.
16 t/m 20 april 2008
150
Food & Design Café 13 mei 2008 Locatie MARS
‘Retour Milaan’ 14 mei tot 1 juni 2008 Eindhoven
Werken in Brainport 16 mei 2008 Locatie Schuitema, Eindhoven
Design in Detail Helmond 19 mei en 5 en 23 juni 2008
Design Durven Doen 15 mei 2008
Seminar Design Management Europe 19 mei 2008
BIELAT bijeenkomst
Tijdens dit exclusief Design Café bij Mars, maakten in totaal 40 ondernemers uit de levensmiddelenindustrie en food designers nader kennis met het bedrijf en met elkaar. Doel was ondernemers op locatie te inspireren en te tonen waar design thinking toe kan leiden. Het Café maakt onderdeel uit van de Food for Future cyclus, waarin bedrijven gestimuleerd worden tot uitwerking van innovatieve food-producten in samenwerking met designers. De tentoonstelling Retour Milaan vormde een compilatie van het werk van vrijwel alle Eindhovense ontwerpers dat enkele weken van tevoren te zien was op de wereldberoemde Salone di Mobile in Milaan. De opening werd verricht na een discussie met ontwerpers en ondernemers uit de regio over de internationale profilering en kansen van Design uit Brainport. Zo’n 50 aanwezigen gingen een levendige discussie aan met politieke vertegenwoordigers waaronder wethouder Mittendorff uit Eindhoven, burgemeester de Wijkerslooth uit Waalre en wethouder Boetzkes uit Helmond om samen te komen tot inspirerende ideeën om het ontwerp – en creatief ondernemersklimaat in de regio verder te ontwikkelen. De HRM-steunpunten zijn één van de speerpunten van het programma ‘Werken in Brainport’. Ondernemersverenigingen uit Best/Acht, Veldhoven en Eindhoven, wethouders van de gemeenten Eindhoven (Dhr. H.M. Don), Veldhoven (Dhr. J.A. Dierckx) en Best (Dhr. Vervaart); SRE en het programma Werken in Brainport tekenden op 16 mei de samenwerkingsovereenkomst met betrekking tot HRMsteunpunten. Er waren 35 aanwezigen. Een twintigtal winkeliers en designers was aanwezig bij de aftrap van de serie ‘Design in Detail’ op 19 mei. Op de eerste vervolgbijeenkomst, 5 juni, vond een levendige ‘speed date’ sessie plaats tussen de winkeliers en designers. De samenwerkingsverbanden die hieruit voortkomen worden op 23 juni beklonken in de studio van GBO Design + engineering. Deelnemers hebben tot eind augustus de tijd om plannen in te dienen, waarmee zij kans maken op een ‘Idee Impuls’ van 1000 euro per koppel. In samenwerking met Syntens en De Hub organiseerde Design Connection Brainport een bijeenkomst bij het bedrijf Stirling Cryogenics, dat in samenwerking met Bert Pompe Design een innovatieve machine voor de productie van stikstof realiseerde. Ondernemer Ton Peters presenteerde het ontwerp van een innovatieve autodakkap, die productierijp wordt gemaakt in samenwerking met het ontwerpduo KesselsGranger Design Works. Doel van de sessie was de circa 30 aanwezige ondernemers en ontwerpers te inspireren tot samenwerking op het gebied van high tech producten. Design Connection Brainport ondersteunde gemeente Eindhoven bij de organisatie van het seminar Design Management Matters. Dit seminar vond plaats in het kader van het Design Management Europe programma. Het seminar trok ongeveer 110 ondernemers en ontwerpers uit binnen- en buitenland. Bijeenkomst Business to Business in ELAt region,
151
22 mei 2008 locatie Klokgebouw Meesters in de Maakindustrie bijeenkomst 28 mei 2008 Locatie High Tech Campus Eindhoven Innovation Society 29 en 30 mei, 2008
Task Force bijeenkomst 20 mei 2008 Eindhoven
Presentatie Brainport in Gent, Big in Creativity 30 mei 2008 Bijeenkomst Brainport Communication Community 2 juni 2008, Eindhoven
Brainport meets Brainport 5 juni 2008 Locatie ’t Wasven, Eindhoven Be Challenged Award 12 juni 2008 Designhuis Persbijeenkomst 16 juni 2008
georganiseerd door stichting BIELAT. Stichting Brainport heeft het evenement financieel gesteund, alsmede inhoudelijk door zitting te nemen in de Raad van Advies. Presenteren van conclusies en aanbevelingen en het aanbieden van een actieplan aan toeleveranciers uit de keten. Overdracht van het plan aan Henk Scheepers (ASML – OEM), Henk Tappel (Frencken Group – 1e lijns) William Pijnenburg (AAE BV – 2e lijns) en Kees de Kok (PGE Plating B.V. – 3e lijns). 80 aanwezigen uit de industrie (ketens). Brainport vormde met drie deelnemers ruim eenderde van de Brabantse delegatie die onder leiding van gedeputeerde Annemarie Moons deelnam aan de conferentie van innovatieve regio’s in München. Met een presentatie over ‘Working & Living in Brainport’ en het voorzitterschap van een centrale workshop over samenwerking leverden de Brainporters ook een substantiële inhoudelijke bijdrage. De Task Force Communicatie bestaat uit communicatiespecialisten (ambtenaren) van de financierende organisaties van stichting Brainport. De Task Force Communicatie is begin 2008 ingericht met als doel tot een eenduidige branding van Brainport te komen, gedragen en actief benut en ondersteund door de betreffende organisaties. Deze ambtenaren activeren de voorbereiding van de besluitvorming over het voeren van de waarden van Brainport (en de huisstijl) in de branding van Eindhoven, Helmond en de regio. Presentatie op uitnodiging over Brainport tijdens een workshop, georganiseerd door de community Gent, bij de Kick Off van Gent BC, Big in Creativity. Dertig geïnteresseerden waren aanwezig bij deze workshop. De Brainport Communication Community bestaat uit 25 communicatie functionarissen uit bedrijven en organisaties uit de regio. De participanten vormen een belangrijke basis voor inspiratie, toetsing en draagvlak met betrekking tot de Brainport huisstijl en de kernwaarden. De Brainport Communication Community is opgericht in 2006. Bijeenkomst met contactpersonen uit het Brainport netwerk, zoals Bestuursleden, projecteigenaren, projectmanagers, projectleiders, en medewerkers Brainport Office. Presentatie van de heer M. Hendrikse, projecteigenaar ‘Werken in Brainport’ en ‘Meesters in de Maakindustrie’. Be Challenged Award werd uitgereikt aan Jackie Schooleman, CEO van Virtual Proteins Microlab, ontving de Be_challenged Award en Lisa op t Hof, de bedenkster van LED Light Guide won de Student_challenge. Beide prijzen, voor innovatieve ICT-oplossingen, zijn een initiatief van Be_linked by Brainport. Informele perslunch om bij te praten met de pers (ED en FD) over Brainport activiteiten, en projecten Meesters in de Maakindustrie en Werken in Brainport.
Kennispoort, Eindhoven
152
Businessplan overdracht High Tech Automotive campus, Helmond
Officiële overdracht van het Brainport Automotive Businessplan met betrekking tot de High Tech Automotive Campus tijdens een persbijeenkomst.
18 juni 2008 Werkbezoek commissie E&M en ZWC, Provincie Brabant
35 deelnemers waren aanwezig bij een introductiepresentatie over Brainport, en een bedrijvenbezoek aan het Bètagebouw op de High Tech Campus Eindhoven.
20 juni 2008 Bijeenkomst Rotary
Deelname stichting Brainport aan workshops bij de Rotary bijeenkomst in Helmond.
Website Settlink live
Oplevering van de eerste fase van website www.settlink.com. De website vormt een virtueel plein waar kenniswerkers antwoorden, producten en diensten kunnen vinden op het gebied van personal en social needs, housing, formalities, finance and taxation. In de nabije toekomst zal Settlink als zelfstandige stichting te werk gaan. Personal coaches zullen worden ingezet om internationale kenniswerkers te coachen bij hun ‘settling in’ in Brainport.
20 juni 2008
Designprogramma Design Incubator 3+, officiële opening 23 juni 2008
Het Designprogramma van Stichting Design Incubator 3+ is het vervolg op de succesvolle pilot ‘Design Incubator Eindhoven’. Het Designprogramma biedt starters een lening, coaching en ondersteuning. Het programma start officieel op 23 juni 2008.
Locatie Designhuis Presentaties vonden plaats bij: Tyco, 15 januari 2008 Strabrecht College, 2 februari 2008 Technopark Kayseri, 4 maart 2008 Cultuur in Brainport (I en II), 12 maart en 20 maart 2008 Gem. Hilversum, 4 april 2008 CDJA, 4 april 2008 Zonta, 5 april 2008 Probus, 9 april 2008 Havenbedrijf Rotterdam, 10 april 2008 Turkije, april 2008 Venray, 15 april 2008 Gent, 30 mei 2008 Dow Chemical, 3 juni 2008 Gemeente Emmen, 3 juni 2008 Commissie E&M en ZCW, 20 juni 2008 Ongeveer 200 publicaties in de eerste helft van 2008
Er zijn 185 artikelen verschenen in lokale, regionale en landelijke pers, waarin Brainport werd genoemd of besproken. 15 publicaties in vakbladen en management bladen. Twee nieuws items bij Omroep Brabant: vestiging IBM op de High Tech Campus, en aandacht voor het Innovatielab bij de Tongelreep, naar aanleiding van het EK Zwemmen.
Persconferentie en testloop Marathon Eindhoven
Tijdens de Marathon Eindhoven op 12 oktober werkten Marathon Eindhoven, stichting Sports and Technology, Máxima Medisch Centrum, TNO Industrie en Techniek, ChampionChip, gemeente Eindhoven op verzoek van stichting Marathon samen onder de vlag van Brainport. TNO Health and Sports
27 augustus 2008
153
Locatie: Maxima Medisch Ziekenhuis Food4Future 28 augustus 2008
Locatie: Helmond, de Groene Campus Food for Inspiration and Innovation-werksessie 28 augustus 2008
Opening Brainport Kantoor Den Haag 8 september 2008
Locatie: Malietoren, Den Haag Regiobusiness dagen 9 en 10 september 2008 Locatie: Beursgebouw Eindhoven Brainport meets Brainport 18 september 2008
hebben de Runalyser getest. Dat is een combinatie van een interactief zooltje in de schoen met zendapparatuur en een polsbandje. Testlopers waren Rob van Gijzel (burgemeester van Eindhoven), Bert Koek (SVP Business Unit Manager ASML) en Lenneke de Voogd (projectleider TNO). De testlopen en lichamelijke tests vonden op 27 augustus plaats in het Maxima Medisch Centrum. Er werd daarom een persconferentie georganiseerd. Op 12 oktober werd de runalyser getest tijdens de Marathon van Eindhoven. Als onderdeel van Food4Future vindt een startbijeenkomst voor Food2Party plaats met 250 studenten en hun leraren van 6 middelbare scholen uit Brainport. Vers afgestudeerd food designer Bas Burki leert studenten out of the box te denken terwijl Rob Crins van GBO Design + engineering een optimaal ontwikkel- en ontwerpproces uitlegt. In totaal zo’n 260 deelnemers; scholieren, leraren, staf Groene Campus, Food Connection Point, Gemeente Helmond, Syntens, Na het eerdere Food+Design Café vond een inspiratie en ideeën sessie plaats met foodbedrijven als Ariza, Groentehof, Ad van Geloven, Heibloem, Peka Kroef, Maison van den Boer, en designers als Annelies Hermsen, Franke Elshout, Djenny Brugmans, Eva Arts, Niels van Marle, Bas Burki en studenten Food Design van de HAS Den Bosch. Voor inspiratie met voorbeelden van ‘eten als materiaal’, een smaakvolle eetbeleving en een bruikbaar verhaal over herkenning bij de consument, zorgen de Ontwerpers Caroline van den Bemt (Happiefood) en Simone de Waart (Material Sense) en ‘special guest’ geurspycholoog Ton Teerling (Syngenta). In totaal zo’n 30 deelnemers: afgevaardigden van bedrijven, zelfstandig gevestigde ontwerpers en staf Groene Campus, Food Connection Point, Gemeente Helmond, Syntens. Stichting Brainport opende haar Brainport kantoor in Den haag. Er werd een keur aan producten gepresenteerd die de sleutelgebieden van de regio Brainport representeerden, zoals de FEI microscoop (NTS Group en FEI), de 3D-tv (Philips), design-food (Kessels&Granger en Annelies Hermsen), een digitale pleister (Holst Centre) en een vooruitstrevend ontwerp auto (High Tech Automotive Campus). Het publiek bestond uit circa 70 ondernemers, ontwerpers, studenten, pers en andere geïnteresseerden. De Brainportvlag werd gehesen door zwemmer Maarten van der Weijden, tezamen met de heren R. van Gijzel (burgemeester gemeente Eindhoven), Van der Donk (WRR) en Wientjes (VNO-NCW). Tijdens de Regiobusiness dagen presenteerde Brainport zich in de stand van de gemeente Eindhoven dmv een ‘wedstrijd’ Het Gezicht van Brainport. Na goede beantwoording van vragen kon er een taart gewonnen worden met de eigen foto erop geprojecteerd. Immers, het gezicht van Brainport zijn wij allemaal, tezamen. Interne bijeenkomst voor alle projectleiders, projecteigenaren, klankbordgroepleden en voor alle interne collega’s van stichting Brainport. Er werd een presentatie gegeven over de Brainport Automotive Campus, alsmede een vooruitblik op de
154
Locatie: Automotive Campus
activiteiten in de Dutch Design Week.
Design Cafe Studio Schoot
Design Café Studio Schoot met medewerking van Trespa en StrawberryTree. In deze editie van Design Café verdiepen designers en ondernemers zich samen met Studio Schoot in het begrip identiteit. Centraal staat de vraag of de gewenste identiteit wel goed uit de verf komt. Hans van der Schoot toont in een hoe Studio Schoot dit vraagstuk omzet in inrichting, huisstijl en grafisch ontwerp. Ofwel, een totale identiteit. De presentatie wordt geïllustreerd aan de hand van twee praktijkvoorbeelden. Het eerste is Trespa Design Centre in New York, ontwikkeld door Studio Schoot. Naast een showroom voor gevelconcepten is dit een inspiratie- en ontmoetingscentrum voor architecten en vormgevers. Het tweede praktijkvoorbeeld is de StrawberryTree van aardbeienteler Jan Robben uit Oirschot. Met behulp van dit concept kan hij op een nieuwe manier zijn aardbeien met precisie verkopen. Tijdens de bijeenkomst worden de twee concepten uitgebreid toegelicht. Daarnaast demonstratie van speciale drukpers. Aantal bezoekers ca 45 ontwerpers en bedrijven.
22 september 2008
Food for Future Companies: Food & Design Pressure Cooker 25 september 2008
Syntens organiseerde onder de noemers Food for Future en Design Durven Doen een pressure cooker voor de voedingsmiddelenindustrie en geinteresseerde Ontwerpers. De ontwerpers zijn van tevoren zorgvuldig aan de bedrijven gekoppeld. Zo’n tien koppels bedachten in een dag vernieuwende concepten. Annelies Hermsen en Desem en Zo wonnen met het beste concept. Aanwezig +/- 10 koppels (ontwerper met voedingsmiddelen bedrijf) en meewerkende organisaties
Projecten carrousel SRE 2 oktober 2008 Locatie: Conferentiecentrum Willibrordhaeghe, Deurne
Stichting Brainport leverde een bijdrage aan de projecten carrousel die georganiseerd werd door het SRE, in de vorm van twee workshops.
Brainport Lunch Break
Tijdens de Brainport Lunch Break in Den Haag stond het onderwerp Design centraal. Maarten Hendriks van Little Mountain, John Lippinkhof van de Dutch Design week en Rob Huisman van BNO van gaven als ondernemers hun visie het belang van Design uit Brainport voor Nederland.
6 oktober 2008 Locatie: Malietoren Den Haag
Locatie: Beursgebouw Eindhoven en binnenstad Eindhoven
Tijdens de Marathon Eindhoven op 12 oktober werkten Marathon Eindhoven, stichting Sports and Technology, Máxima Medisch Centrum, TNO Industrie en Techniek, ChampionChip, gemeente Eindhoven op verzoek van stichting Marathon samen onder de vlag van Brainport. TNO Health and Sports hebben de Runalyser getest. Dat is een combinatie van een interactief zooltje in de schoen met zendapparatuur en een polsbandje. Testlopers waren Rob van Gijzel (burgemeester van Eindhoven), Bert Koek (SVP Business Unit Manager ASML) en Lenneke de Voogd (projectleider TNO). Tijdens de Runnersbeurs vond een Sport&Technology symposium plaats onder de vlag van Brainport. Tijdens de marathon werd het nieuwe Brainport regio-loog gebruikt op de dekens om lopers warm te houden, de stand, flyers en andere PR materialen.
Hooked on Design, Eindhoven, Dutch Design
een collectie designproducten die zijn ontwikkeld, designed en engineered met de regionale metaalindustrie: van high
Marathon Eindhoven en Runnersbeurs 10 oktober 2008
155
Week 18-26 oktober 2008 Locatie: Strijp S Expositie en uitreikingsceremonie en opening expositie Dutch Design Awards 18 oktober 2008
Locatie: Strijp S Expositie: Greenhouse, op het Stadhuisplein Eindhoven
technology tot interieur ontwerp. Bijzonder is dat ontwerpers in Brainport nog steeds naast de deur hun ideeën kunnen laten ‘smeden’ tot metaalproducten. In vergelijking met steden als New York, lijkt dat een ‘unique selling point’ van Brainport te zijn. 80.000 bezoekers DDW waaronder vele duizenden ook naar Strijp S Dutch Design Awards Jaarlijks worden de Dutch Design Awards uitgereikt aan het beste Nederlandse design in de categorieën ‘Communicatie’, ‘Product’ en ‘Ruimtelijk’. In 2008 bestonden de drie categorieën uit 19 subcategorieën. Naast de drie hoofdcategorieën is de er Audi Designaward, dit is de publieksprijs. De Rado Young designer Award, die gaat naar het beste talent en tenslotte de Beste Opdrachtgever Award. Inzendingen zijn direct uit het veld gehaald door speciaal samengestelde selectiecommissies. Daarnaast zijn inzendingen binnengekomen door open inschrijven via de website. In totaal zijn er 700 inschrijvingen ontvangen. Vanuit de 700 inschrijvingen hebben de selectiecommissies de finalisten bepaalt. Een internationale jury heeft de uiteindelijke winnaars mogen benoemen. Award Show en VIP ontvangst Op 18 oktober zijn tijdens een feestelijke awardshow de finalisten bekend gemaakt. In totaal zijn 26 Awards uitgereikt. De show werd bijgewoond door de finalisten en diverse mensen uit de designwereld, geïnteresseerden, sponsoren en VIP gasten. De VIP Gasten hebben voor de Award Show het VIP programma bijgewoond, de opening van de Dutch Design Week en de verwelkoming van alle finalisten van de DDA. In 2008 zijn er tevens speciale prijzen uitgereikt, de special awards, te weten: de Toon van Tuijl Designprijs, de Design for All Award en de Piet Zwart Oeuvre Prijs Expositie De werken van de genomineerden van alle categorieën stonden tentoongesteld tijdens de Dutch Design Week, van 18 oktober – 26 oktober 2008. De expositie werd gehouden in de Brainport Greenhousen op het Stadhuisplein in Eindhoven. Belang voor Nederland De Dutch Design Awards beoogt Nederlandse vormgeving in de volle breedte te laten zien en waarderen. Zij wil een afspiegeling zijn van de positie die Nederlandse vormgeving in de wereld inneemt. De prijs staat onmiskenbaar voor het beste werk in Nederland op dat moment. Aantal bezoekers Opening expositie in samenwerking met DDW, in het designhuis: 500 Award Show: 1.200 Expositie: 10.000
156
Hooked on Design Forum 21 oktober 2008
Locatie: Strijp S Topdesign is the Bottomline, Seoul, Design Olympiade 10-30 oktober 2008
Locatie: Seoul
Als toelichting op en verdieping in de expositie is er een Hooked on Design Forum. Een afwisseling van filmbeelden, een lezing van onder andere Wijtse Rodenburg van Ahrend en korte presentaties, geven bezoekers een breed beeld van de kansen en de oplossingen door de toevoeging van de creatieve kracht van ontwerp aan de industrie. Tevens homecoming DME Award_ NL winners+honourable mentions. Korte succesverhalen door23 oktober Groene Campus Helmond 140 deelnemers (voedingsmiddelen industrie / ondernemers / overheid / educatie) 60 leerlingen Food2Party TNT Post, Vacuvin, Senz Umbrellas en gemeente Amsterdam. Een achtergrond verhaal van het snelle succes van Nlisis uit Veldhoven, winnaar DME Award_ en Dutch Design Award. Aantal bezoekers: 70 – bedrijven, ontwerpers, vertegenwoordigers van scholen Onder de Nederlandse vlag exposeren vier topdesigners afgestudeerd aan de Design Academy Eindhoven - hun gerenommeerde en conceptuele producten. Daarnaast laten vier gerenommeerde industriële ontwerpbureaus zien hoe de combinatie van conceptueel en industrieel design een echte toegevoegde waarde kan hebben. De tentoongestelde producten zijn een geslaagde mix van conceptueel en industrieel design. In Seoul stond de expositie samen met Rotterdamse architectuur maquettes en een twee dimensionale presentatie van Dutch Design, beide georganiseerd door de Nederlandse ambassade in Seoul. Enkele tienduizenden internationale bezoekers
Bijeenkomst Unipartners Nederland 25 oktober 2008 Locatie: HTC
Presentatie over Brainport aan studenten die lid zijn van het bureau Unipartners in Utrecht. Georganiseerd door studenten van de TU/e.
IMMP bijeenkomsten
Het doel van de IMMP bijeenkomsten is het ontmoeten van relaties uit het Brainport netwerk in een prettige ambiance. Stichting Brainport zet de IMMP concerten in als dankmiddel voor de inzet van klankbordgroepleden en projectleiders.
10 oktober Tonhalle Orchester Zurich
7 personen, klankbordgroep Energie Neutraal in Brainport uitgenodigd.
31 oktober Royal Liverpool Philharmonic Orchstra
4 personen van de klankbordgroep Brainport International Community uitgenodigd.
15 december Choir of Kings College Cambridge
14 personen, Raad van Advies Brainport, Stichtingsbestuur Brainport en commissie Sistermans uitgenodigd. Dit concert werd voorafgegaan door een diner met de genodigden.
Hooked on Design, Saint Etienne, Designbiënnale Cite du Design
De reizende expositie Hooked on Design, die van start ging tijdens Dutch Design Week, is van 15 tot 30 november in het Franse Saint Etienne. De Franse beurs vierde dit jaar zijn tiende verjaardag. Het succes van de beurs is te danken aan een samenwerking van de hele regio om Saint Etienne tot designstad te maken, en deze met de Design Biënnale in internationale schijnwerpers te zetten. Enkele tienduizenden internationale bezoekers
15-30 november 2008 Locatie: St Etienne, Frankrijk
157
Een Design Café over het beleven van ruimtes en bedrijfspresentatie 24 november 2008
Locatie: Gielissen, Eindhoven Brainport Entrepreneurship Week 17-21 november 2008
Locatie: Openingsbijeenkomst in de Zwarte Doos, TU/e
Hoe worden de centrale waarden vertaald in het interieur van een bedrijf? Gielissen Interiors & Exhibitions denkt hier op grote schaal over na. De manier waarop een product of bedrijf wordt neergezet is belangrijk voor de binding met potentiële producenten, ondernemers of consumenten. Gielissen Interiors & Exhibitions weet hier alles van. Met 420 medewerkers, 670 opdrachtgevers en 70 jaar expansie is het bedrijf de specialist in het realiseren van interieur- en tentoonstellingsprojecten in Europa en daarbuiten.Met de meest vernieuwende technologieën werkt Gielissen aan de presentatie van bedrijven. Hiervoor worden de ontwikkelingen op de voet gevolgd. Dit resulteert in een samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven. Jorge Alves Lino, designer en University Lecturer, lichtte het experimentele karacter van werken met Adaptive environments toe. Aantal bezoekers: 40 – bedrijven, designers, aankomend designers, plus groep studenten ROC Design opleiding. De Kamer van Koophandel Brabant, Technische Universiteit Eindhoven, Fontys Hogescholen, ROC Eindhoven en Stichting Brainport organiseerden gezamenlijk de Brainport Entrepreneurship Week. Dit gebeurde in het kader van de wereldwijde ‘Global Entrepreneurship Week’. Gedurende die week werden deelnemers uit het bedrijfsleven, de overheid en kennisinstellingen vanuit verschillende perspectieven gestimuleerd tot innovatief ondernemerschap in Brainport. Er werd oa antwoord gegeven op de vraag wat de snel veranderende economie en arbeidsmarkt betekent voor bedrijven, kennisinstellingen en werknemers als het gaat om ondernemerschap.
Locatie: Eindhoven
Deze bijeenkomst werd georganiseerd door gemeente Eindhoven, in samenwerking met projectleider project Werken in Brainport. Nadruk lag op de veranderende vraag in de arbeidsmarkt, en de manier waarop gezamenlijk in Brainport antwoorden kunnen worden gevonden en uitgewerkt.
Handelsmissie Turkije
Tijdens de nationale economische missie naar Turkije, van 23
Arbeidsmarkt bijeenkomst 24 november 2008
24 tot 30 november 2008
tot en met 28 november 2008, maakte Brainport Eindhoven zich sterk voor het aantrekken en behouden van Turkse kenniswerkers en het promoten van Zuidoost-Nederland op het gebied van studeren, werken en wonen. Onder leiding van wethouder Van Merrienboer van de gemeente Eindhovenwerd het startschot gelost voor een structurele samenwerking met Turkije om studenten, afstudeerders en ervaren medewerkers
Locatie: Turkije
te werven en uit te wisselen. De regio’s Brainport en Kayseri ondertekenden een intentieverklaring waarin zij aangeven samen talent te willen ontwikkelen door uitwisseling van studenten, kenniswerkers en onderwijsconcepten.
Crossworks 1 december 2008 Locatie: Eindhoven
Nav de afronding van het project Crossworks vond een bijeenkomst plaats voor alle partners uit het samenwerkingsverband en overige betrokkenen. Ten behoeve van deze bijeenkomst werd het einddocument ‘Crossworks, R&D investment, R&D capacity, R&D cooperation’ opgeleverd en uitgereikt.
158
ELAt congres 2 december 2008 Locatie: HTC, Conference Centre, auditorium
Tijdens dit congres werd het samenwerkingsverband ELAt bekrachtigd, en werden drie documenten opgeleverd: ELAt Strategy, ELAt Facts & Figures en ELAt Oogst.
De Innovatieproeftuin 2028, Innovatieplatform
Brainport verzorgt een presentatie over het onderwerp: Creativiteit & technologie in een open innovatief eco-systeem. Inhoud omvat uitleg: Brainport is de meest innovatieve regio van Nederland en een Europese toptechnologieregio van formaat. Uniek in Brainport is de intensieve samenwerking tussen bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen en de overheid in een open innovatief eco-systeem. Het ondernemersklimaat in Brainport is dan ook zeer gunstig. Een ondernemer uit Brainport vertelt wat de meerwaarde van het samenwerkingsverband in Brainport is.
3 december 2008
Locatie: Van Nelle fabriek, Rotterdam Task Force bijeenkomst 4 december 2008
Locatie: Kennispoort, Eindhoven
De Task Force Communicatie bestaat uit communicatiespecialisten (ambtenaren) van de financierende organisaties van stichting Brainport. De Task Force Communicatie is begin 2008 ingericht met als doel tot een eenduidige branding van Brainport te komen, gedragen en actief benut en ondersteund door de betreffende organisaties. Deze ambtenaren activeren de voorbereiding van de besluitvorming over het voeren van de waarden van Brainport (en de huisstijl) in de branding van Eindhoven, Helmond en de regio.
Locatie: Malietoren Den Haag
Tijdens de tweede Brainport Lunch Break in Den Haag staat het onderwerp Automotive centraal. Informele bijeenkomst met voornamelijk Haagse genodigden. Het onderwerp Automotive, de kracht van het cluster staat centraal. Sprekers zijn Pieter Noordzij, Nort Liebrand (programmamanager en eigenaar Brainport Automotive), Anton Wolthuis (Manager van het HTAS Innovation Programme) en Han van den Bremer (High Tech Automotive Campus).
Brainport meets Brainport 10 december 2008 Locatie: ’t Wasven, Eindhoven
Bijeenkomst met contactpersonen uit het Brainport netwerk, zoals Bestuursleden, projecteigenaren, projectmanagers, projectleiders, en medewerkers partnerorganisaties en het Brainport Office.
Bijeenkomst Brainport Communication Community
De Brainport Communication Community bestaat uit 25 communicatie functionarissen uit bedrijven en organisaties uit de regio. De participanten vormen een belangrijke basis voor inspiratie, toetsing en draagvlak met betrekking tot de Brainport huisstijl en de kernwaarden. De Brainport Communication Community is opgericht in 2006.
Lunch break Den Haag 4 december 2008
12 december 2008 Locatie: Kennispoort, Eindhoven Topdesign is the Bottomline, Hong Kong, Business of Design Week 8-13 december 2008
Locatie: Hong Kong
De expositie in Hong Kong was een onderdeel van de economische missie onder leiding van Staatssecretaris Heemskerk. Hong Kong stond tijdens de Business of Design Week in het teken van de internationale creatieve sector met als hoogtepunt de Nederlandse bijdrage onder het thema ‘Open Minds’. Zo’n 170 creatieve bedrijven uit Nederland reisden naar Hong Kong af om Aziatische samenwerkingsverbanden te ontwikkelen. ‘Topdesign is the Bottomline’ liet het creatieve potentieel van Brainport zien. De expositie is bezocht door, naar schatting 7.000 tot 10.000 bezoekers.
159
Media/Publicaties Opnames Omroep Brabant en andere uitzendingen televisie
Vier uitzendingen waarin Brainport werd vermeld, oa over de komst van IBM naar de High Tech Campus, het sportbad in de Tongelreep, Food for Future, en Kenniswerkers (9 november 2008 met Esther Schmal en Ashish Dharap); Deelname van burgemeester van Gijzel aan het programma Paul en Witteman in december. In voorbereiding: uitzending Het Ei van Columbus bij de TROS in 2009
Brainport Communication Kit
In oktober 2008 werd het nieuwe Brainport regio-logo gelanceerd, met haar variant met het onderschrift Eindhoven. Dit logo is ontworpen na overleg en in samenwerking met vele partijen in de regio. Het nieuwe Brainport regiologo verbeeldt de ‘economische en sociaalmaatschappelijke vooruitgang, dankzij samenwerking’. Het beeldmerk van het logo draagt de unieke en sterke kenmerken van de regio. Denk bij > bijvoorbeeld aan: vooruitgang, toptechnologie, innovatie, economisch succes. En bij o aan: samenwerking, regio, eco-systeem, het internationale netwerk. De Brainport Communication kit omvat de varianten van het logo, de corporate stories, de internationale powerpoint presentatie, powerpoint slides in de nieuwe huisstijl, de boiler plate en een Brainport ‘clip’.
Newsletters
Drie digitale newsletters Update werden verzonden. Digitale newsletter Brussel in planning.
Presentaties
9 presentaties vanuit de stichting Brainport vonden plaats in 2008: 3 september 2008, Reneé Bergkamp, Ministerie van Economische Zaken 16 september 2008, Rinnooy Kan 17 september 2008, de adviesraad van Brainport 26 september 2008, Hallifax 8 oktober 2008, Erik van Merrienboer, Brussel 13 oktober 2008, Universiteit van Tilburg 24 oktober 2008, Senternovem 13 november 2008, Frida Hengeveld 28 november 2008, burgemeester van Jena Stakeholders in de regio gaven presentaties waarin Brainport werd vermeld.
160
Digitale en geprinte publicaties, en website Brainport
In 2008 waren er 240 online publicaties over Brainport. Er zijn 155 artikelen verschenen in lokale, regionale en landelijke pers, dan wel vakbladen en managementbladen waarin Brainport werd genoemd of besproken. De website trok in deze periode 8600 unieke bezoekers. Samen waren zij goed voor 60300 pageviews. In een onafhankelijk onderzoek van Bedrijvig Brabant kwam naar voren dat 90% van de ondervraagde ondernemers de naam Brainport kende en positief benoemde.
Publicaties voor het programma Brainport International Community
Publicatie van de Brainport international Community Brochure; Flyer BIC, met vermelding van deelnemende partners SOEPS uitgaven waarin aandacht voor Brainport en kenniswerkers. Booming Brabant uitzending (zie ook vermelding hierboven) Mozaïekbank voor Turkije, deels door Stichting Brainport gefinancierd. Gepresenteerd tijdens de Handelsmissie in november 2008.
Nieuw logo voor Brainport Operations BV
In november 2008 werd het nieuwe logo voor Brainport Operations BV ontwikkeld. Dit logo staat op briefpapier, enveloppen, visitekaartjes en compliment cards.
161
Bijlage 5 – Brainport Monitor 2008 score op indicatoren in de Domeinen
162
Brainport Monitor 2008 Gedeeltelijke samenvatting score op indicatoren in de domeinen People, Technology, Business & Basics Ten behoeve van inhoudelijk Jaarverslag 2008 – stichting Brainport Versie 19-02-2009
© 2008 stichting Brainport
Brainport Monitor 2008
2
Brainport Monitor 2008
3
Brainport Monitor 2008
4
Inhoud Verantwoording ....................................................................................................................................................... 7 Opbouw van de monitor ...................................................................................................................................... 7 Overzicht van de indicatoren............................................................................................................................... 7 Definities ............................................................................................................................................................. 8 Databronnen ....................................................................................................................................................... 8 Bewerking van data............................................................................................................................................. 9
Highlights en conclusies Monitor 2008 .................................................................................................................. 10 Highlights per domein ....................................................................................................................................... 10 Onderzoeksrapporten en beleidsdocumenten .................................................................................................. 11 Conclusies......................................................................................................................................................... 12
Deel 1: INDICATOREN People ................................................................................................................................................................... 14 Veranderingen in populatie-grootte ................................................................................................................... 14 Migratie van en naar de regio ........................................................................................................................... 15 Beroepsbevolking.............................................................................................................................................. 16 Arbeidsparticipatie naar leeftijd ......................................................................................................................... 17 Werkloosheid .................................................................................................................................................... 18 Aantal hoger opgeleiden ................................................................................................................................... 24 Leven lang leren................................................................................................................................................ 25 Technology ............................................................................................................................................................ 26 R&D uitgaven .................................................................................................................................................... 26 Publieke R&D uitgaven ..................................................................................................................................... 27 Private R&D uitgaven ........................................................................................................................................ 28 High-tech en medium-tech bedrijven................................................................................................................. 29 Mensen werkzaam in R&D................................................................................................................................ 30 Patenten ............................................................................................................................................................ 31 Co-patenten ...................................................................................................................................................... 32 Business ................................................................................................................................................................ 33 Bruto regionaal product ..................................................................................................................................... 33 Economische groei............................................................................................................................................ 34 Toegevoegde waarde & arbeidsproductiviteit ................................................................................................... 35 Export ................................................................................................................................................................ 37 Brainport Monitor 2008
5
Starters.............................................................................................................................................................. 38 Vacatures .......................................................................................................................................................... 39 Banen in de regio .............................................................................................................................................. 40 Beroepskarakteristieken voor regio ................................................................................................................... 41 Basics .................................................................................................................................................................... 42 Mobiliteit ............................................................................................................................................................ 42 Pendel ............................................................................................................................................................... 43 Vliegverbindingen.............................................................................................................................................. 44
Deel 2: Onderzoeksrapporten en beleidsdocumenten .......................................................................................... 46
Bijlagen .................................................................................................................................................................. 51 Bijlage 1: gebiedsafbaking ................................................................................................................................ 51 Bijlage 2: betekenis en definitie van indicatoren ............................................................................................... 53 Bijlage 3: onderzoeksrapporten en beleidsdocumenten ................................................................................... 57
Brainport Monitor 2008
6
Verantwoording In deze monitor wordt een beeld gegeven van de (kennisintensieve) economie van de regio Zuidoost-Brabant in het perspectief van de Brainport Navigator 2013. Deze regio omvat de 21 SRE gemeenten en wordt ook wel aangeduid met de namen regio Eindhoven en Brainport. Zuidoost-Brabant is de naam die de regio heeft in statische databases. In deze monitor statistische gegevens worden gepresenteerd en daarom wordt de Brainport regio aangeduid met de naam Zuidoost-Brabant. Dit hoofdstuk kan gezien worden als een leeswijzer voor de andere hoofdstukken. Naast een uitleg van de opbouw van de monitor bevat dit hoofdstuk informatie over de gevolgde werkwijze en de bronnen waaruit is geput. Ook wordt verantwoord hoe een aantal statistieken is berekend.
Opbouw van de monitor De monitor bestaat uit twee delen: een analyse vanuit Brainport perspectief van onderzoeksrapporten en beleidsstudies die het afgelopen jaar zijn verschenen en een analyse van kwantitatieve gegevens over de regio Zuidoost-Brabant. Het geheel wordt samengevat in het hoofdstuk highlights en conclusies. De analyse van de regio is gebaseerd op ongeveer veertig macro economische indicatoren. De indicatoren in deze monitor zijn geclusterd rond de vier domeinen waarin Brainport actief is: People, Technology, Business en Basics. NB: gegevens voor het domein Basics zijn zeer beperkt beschikbaar in kwantitatieve zin, waardoor vergelijking en duiding niet goed mogelijk is. Per indicator worden de gegevens in een grafiek getoond. Voor iedere indicator wordt aangegeven wat het belang ervan is en wordt uitleg gegeven hoe de regio presteert. Bij elke indicator wordt de regio Zuidoost-Brabant vergeleken met Nederland en waar mogelijk Zuidoost-Nederland. Daarnaast wordt vergeleken met een aantal andere regio’s. Deze regio’s verschillen per domein. De vergelijking met andere regio’s is omwille van de leesbaarheid van de grafieken in veel gevallen niet grafisch weergegeven maar opgenomen in de toelichting bij de grafiek. Binnen het domein People wordt ook ingezoomd op de twee grote steden in de regio, Eindhoven en Helmond. In het domein Technology wordt de provincie Noord-Brabant vergeleken met de individuele regio’s uit de top 20 van het Europees Regionaal Innovatie Scorebord 2006 (RIS 2006 top 20), de score van de RIS 2006 top 20 zelf en de EU15 (het gemiddelde van de landen die tot 1 mei 2004 lid van de EU waren). De Europese vergelijking is zinvol omdat die inzicht geeft in de prestatie van de regio in vergelijking met andere innovatieve regio’s in Europa. Die prestatie heeft vooral betrekking op de inputzijde: uitgaven aan R&D en mensen in R&D. Binnen het domein Business wordt Zuidoost-Brabant vergeleken met Groot-Amsterdam, Groot-Rijnmond, ’s Gravenhage en Utrecht. Daarnaast worden de resultaten van Noord-Brabant vergeleken met de RIS 2006 top 20. De resultaten in dit domein hebben betrekking op de output: economische groei, bruto regionaal product etc. De vergelijking met de Nederlandse regio’s is zinvol omdat die inzicht geeft in de prestaties van de verschillende typen economieën. De vergelijking met de RIS 2006 top 20 geeft inzicht in de prestatie van de regio in vergelijking met andere innovatieve regio’s in Europa.
Overzicht van de indicatoren People • • • • • • • • • •
Verandering in populatiegrootte Migratie van en naar de regio Beroepsbevolking Arbeidsparticipatie naar leeftijd Werkloosheidsontwikkeling Werkloosheidsduur Werkloosheid naar opleiding Werkloosheid naar leeftijd Aantal hoger opgeleiden Leven lang leren
Brainport Monitor 2008
7
Technology • R&D uitgaven • Publieke R&D uitgaven • Private R&D uitgaven • High-tech en medium-tech bedrijven: werkgelegenheid • Mensen in R&D • Patenten • Co-patenten Business • Bruto regionaal product • Bruto regionaal product per hoofd van de bevolking • Economische groei • Toegevoegde waarde • Arbeidsproductiviteit • Export • Aantal starters • High-tech starters • Vacatures • Moeilijk vervulbare vacatures • Vacatures voor schoolverlaters • Aantal banen Basics • Afgelegde afstanden per vervoerstype • Pendel • Passagiersaantallen luchthaven
Definities De regio Zuidoost-Brabant wordt vergeleken met een aantal andere regio’s, groepen van regio’s en groepen van landen. Een aantal daarvan behoeft een nadere toelichting. • Zuidoost-Nederland bestaat uit zes COROP regio’s in Noord-Brabant en Limburg: Midden-Brabant, Noordoost-Brabant, Zuidoost-Brabant, Noord-Limburg, Midden-Limburg en Zuid-Limburg. • EU15 bestaat uit de vijftien lidstaten van de Europese Unie die tot 1 mei 2004 de EU vormden. • Top 20 RIS 2006 bestaat uit de twintig regio’s die het best scoren in het European Regional Innovation Scoreboard (RIS) 2006. Het RIS, een initiatief van de Europese Commissie, richt zich op de innovatieprestatie van de EU lidstaten en EU regio’s. In bijlage 1 zijn kaarten opgenomen van de regio Zuidoost-Brabant en van Zuidoost-Nederland. Ook zijn in deze bijlage de landen opgenomen die behoren tot de EU15 en de regio’s uit de RIS 2006 top 20. In bijlage 2 is van iedere indicator een definitie opgenomen.
Databronnen De statistische gegevens in deze monitor zijn voor het overgrote deel afkomstig uit de databases van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS), Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), LISA, Kamer van Koophandel (KvK) en Eurostat. CBS is in Nederland de instantie waar de verzameling, bewerking en publicatie van de statistieken ten behoeve van overheid, wetenschap en bedrijfsleven zijn gecentraliseerd. Eurostat is het statistisch bureau van de Europese Unie. De gegevens zijn verzameld in de zomer van 2008. De in deze monitor gepresenteerde gegevens waren op dat moment de meest actuele data die in de databases te vinden waren. Tenzij anders vermeld is er geen gebruik gemaakt van voorlopige cijfers of voorspellingen. Het gevolg hiervan is dat de vergelijkingen van de meeste gegevens minimaal één jaar achterlopen. Europese cijfers zijn voor veel indicatoren beschikbaar tot 2005.
Brainport Monitor 2008
8
Bewerking van data Indexwaarden Bij indicatoren met absolute waarden zoals het bruto regionaal product is de geografische of demografische omvang van de regio van grote invloed op de indicatorwaarde. Ook vertroebelen deze factoren het zicht op ontwikkelingen in de tijd. Hierdoor is het lastig om regio’s van verschillende omvang met elkaar te vergelijken. Om de ontwikkeling in de tijd van de regio Zuidoost-Brabant toch te kunnen vergelijken met andere regio’s of Nederland is verschillende keren gebruik gemaakt van indexwaarden. Hierbij wordt de score voor alle regio’s in een bepaald jaar op 100 gezet en vervolgens gekeken hoe de regio’s ontwikkelen ten opzichte van dat jaar. In feite wordt op deze manier de procentuele groei of afname in kaart gebracht. De indexwaarde van een regio kan berekend worden met behulp van de volgende formule: 100
Hierin is: x = indicator waarde t = jaartal waarop de indicatorwaarde betrekking heeft a = het jaar dat in de index de waarde 100 heeft In deze formule wordt eerst een jaar gekozen dat dient als startpunt voor de index. Vervolgens wordt voor elk van de jaren die in de index zijn opgenomen de bij de indicatorwaarde behorende indexwaarde uitgerekend. Op deze manier kan bijvoorbeeld de ontwikkeling van het bruto regionaal product in Zuidoost-Brabant vergeleken worden met de ontwikkeling in Nederland. Eerst wordt een beginjaar gekozen, bijvoorbeeld 1996 (a). Vervolgens worden de indicatorwaarden (x) die horen bij de andere jaren (t) gedeeld door de indicatorwaarde die hoort bij 1996 (x1996) en vermenigvuldigd met honderd. Door de indexwaarden in een grafiek te zetten wordt inzichtelijk hoe de groei van het BRP in Zuidoost-Brabant zich verhoudt tot de groei in Nederland. RIS 2006 top 20 Bij een aantal indicatoren is de score van de provincie Noord-Brabant vergeleken met de score van de top 20 regio’s uit het regional innovation scoreboard 2006 (in het vervolg afgekort als RIS 2006 top 20). Deze score is berekend door Brainport zelf. De RIS 2006 top 20 score is qua berekening vergelijkbaar met de score van EU15. Bij een indicator met absolute waarden geeft de RIS 2006 top 20 score de som van de absolute waarden van de regio’s. Zo is de RIS 2006 top 20 waarde van de indicator bruto regionaal product de som van het bruto regionaal product van de twintig regio’s. Bij relatieve waarden zoals percentages kan niet gesommeerd worden over de indicatorwaarden van de individuele regio’s. De RIS 2006 top 20 waarde kan in dergelijke gevallen berekend worden met behulp van de volgende formule:
∑ ∑
Hierin is: x = indicator waarde a = de waarde waar de indicatorwaarde aan gerelateerd is. i = regionaam In deze formule wordt per regio eerst de absolute waarde uitgerekend, vervolgens gesommeerd over de regio’s en tenslotte de som van de absolute waarden gedeeld door de som van de waarden waaraan de indicator is gerelateerd. Op deze manier kan bijvoorbeeld het percentage mensen dat werkzaam is in R&D in de RIS 2006 top 20 uitgerekend worden. Eerst wordt het percentage mensen werkzaam in R&D (x) in iedere regio (i) vermenigvuldigd met de totale beroepsbevolking (a) in die regio. Vervolgens worden deze waarden bij elkaar opgeteld; dit is het absolute aantal mensen werkzaam in R&D in de RIS 2006 top 20. Om nu het percentage werkzaam in R&D uit te rekenen moet de absolute waarde gedeeld worden door de totale beroepsbevolking in de RIS 2006 top 20.
Brainport Monitor 2008
9
Highlights en conclusies Monitor 2008 Dit hoofdstuk opent met een samenvatting van de cijfers uit de Monitor 2008. De statistische gegevens in het macro deel meten de globale macro-economische ontwikkeling en kunnen dienen als toetsing: adresseren de Brainport projecten de juiste problemen en trends? Met andere woorden: het gaat om het krijgen van inzicht in de mate waarin de beleidsdoelen voor de regio Zuidoost-Brabant aansluiten bij de problemen en uitdagingen die afgeleid kunnen worden uit de gepresenteerde cijfers. Ook worden de cijfers vergeleken met de uitkomsten van verschillende recente onderzoeksrapporten. Het hoofdstuk sluit af met een aantal samenvattende conclusies.
Highlights per domein Per domein – people, technology, business en basics – worden de belangrijkste resultaten puntsgewijs weergegeven. In het volgende hoofdstuk worden voor de domeinen de scores en ontwikkelingen per individuele indicator weergegeven en geduid. People • De bevolking van Zuidoost-Brabant groeit maar die groei vlakt af. • De tendens van vergrijzing zet door: het aandeel 65+ in de regio is hoger dan in Nederland. • Gemeten over 11 jaar is er sprake van een migratieoverschot. Sinds 2003 is er echter voor ZuidoostBrabant sprake van een negatief migratiesaldo. 2001 markeert een trendbreuk; sinds dat jaar daalt het vestigingsoverschot. • De ontwikkeling van de beroepsbevolking kent een grillig verloop en de groei blijft achter bij het Nederlands gemiddelde. • Over de laatste 10 jaren is voor alle leeftijdscategorieën de arbeidsparticipatie gestegen met uitzondering van de categorie 15-24 jaar. De categorie 55-64 laat sinds 2002 een daling zien, maar stijgt weer in 2007. • De werkloosheid in de regio ligt duidelijk onder het Nederlandse gemiddelde en is in 2007 verder afgenomen. De ontwikkeling van de werkloosheid is grilliger dan voor Nederland als geheel en is daarmee illustratief voor de sterke conjunctuurgevoeligheid van de regionale economie. De jeugdwerkloosheid volgt de algemene werkloosheidstrend naar beneden. • Het percentage hoger opgeleiden in Zuidoost-Brabant ligt boven het Nederlandse gemiddelde. • De participatie in Noord-Brabant in leven lang leren neemt af en is lager dan het Nederlandse gemiddelde. Technology • Zuidoost-Brabant neemt 20% van de totale Nederlandse R&D uitgaven (peiljaar 2003) voor zijn rekening en geeft 8% van het bruto regionaal product uit aan R&D. Op provinciaal niveau (Noord-Brabant) daalt dit aandeel tot 2,7% van het bruto regionaal product. Daarmee blijft de provincie achter bij de top 20 regio’s uit het EU Regionaal Innovatie Scorebord. De publieke uitgaven aan R&D blijven achter in vergelijking met de RIS 2006 top 20. • De private uitgaven aan R&D zijn in Noord-Brabant over een periode van 10 jaar licht gestegen tot 2,37% van het BRP. De regio Eindhoven neemt een derde van de totale private R&D in Nederland voor zijn rekening en 70% van de private R&D uitgaven in Noord-Brabant. • Het aandeel high-tech services in de werkgelegenheid in Noord-Brabant ligt iets onder het gemiddelde van de EU15, en blijft duidelijk achter bij de top 20 regio’s uit het EU Regionaal Innovatie Scorebord. • De werkgelegenheid in de medium en high-tech industrie in Noord-Brabant heeft een sterkere daling laten zien dan de EU15 en de top 20 regio’s uit het EU Regionaal Innovatie Scorebord. Wel lijkt in 2006 stabilisatie op te treden. • In Noord-Brabant ligt het aandeel van de beroepsbevolking werkzaam in R&D boven het Nederlandse gemiddelde maar onder het gemiddelde van de EU15. Wel is er ten opzichte van de EU15 sprake van een duidelijke bovengemiddelde vertegenwoordiging in private R&D.
Brainport Monitor 2008
10
•
Noord-Brabant is nummer 2 van Europa als het gaat over het aantal patenten per miljoen populatie (gemiddelde over de periode 2000-2005)
Business • De ontwikkeling van het bruto regionaal product is in Zuidoost-Brabant, gemeten over de periode van 1996-2006, met 70% iets hoger het Nederlandse gemiddelde. • De economische groei laat in Zuidoost-Brabant een zeer grillig verloop zien, wat duidt op conjunctuurinvloeden. In 2006 en 2007 lag de groei van de regio boven het landelijk gemiddelde. • Zuidoost-Brabant kent ten opzichte van Nederland een duidelijke oververtegenwoordiging van industrie en zakelijke dienstverlening. • De ontwikkeling van toegevoegde waarde in de industrie en in service was in de periode 1996-2005 hoger dan het Nederlands gemiddelde. • De arbeidsproductiviteit in de regio blijft achter bij het Nederlandse gemiddelde maar de achterstand loopt wel terug. • De groei van het aantal startende ondernemingen is in Zuidoost-Brabant hoger dan in Nederland. Het aantal high-tech starters in de regio vertoont een duidelijke groei. • Na een sterke daling neemt het aantal vacatures in Zuidoost-Brabant weer sterk toe. De ontwikkeling van de werkgelegenheid lag gemeten over een periode van 10 jaar duidelijk boven het landelijk gemiddelde. • De ontwikkeling van de werkgelegenheid in de industrie in Noord-Brabant lag, gemeten over de periode 1999-2006, met een beperkte daling onder het gemiddeld van de EU 15 maar was duidelijk beter dan de top 20 regio’s uit het EU Regionaal Innovatie Scorebord. De ontwikkeling van high-tech services in Noord-Brabant laat een toename zien die lager ligt dan de EU 15 maar hoger dan de top 20 regio’s uit het EU Regionaal Innovatie Scorebord. Basics • Inwoners van de regio Zuidoost-Brabant maken minder gebruik van trein en bus dan inwoners in de rest van Nederland. Het aantal autokilometers per inwoner per dag is bovengemiddeld en ook hoger dan in de steden Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag. • De uitgaande pendel van Zuidoost-Brabant, 17% van het totaal, is laag: slechts drie regio’s hebben een lagere uitgaande pendel. De inkomende pendel is eveneens laag: 20% van de banen in de regio Zuidoost-Brabant wordt vervuld door mensen die buiten de regio wonen. • Met bijna 1,5 mln passagiers in 2007 en 20 bestemmingen is Eindhoven Airport de grootste regionale luchthaven en ook de snelst groeiende luchthaven van Nederland.
Onderzoeksrapporten en beleidsdocumenten Uit de onderzoeksrapporten blijkt dat het regionale ecosysteem van Brainport van groot belang is voor de Nederlandse economie. Nederland is gebaat bij innovatie in het algemeen en een innovatieve industriesector in het bijzonder. Processen die leiden tot innovatieve producten en diensten vinden plaats binnen bedrijven, clusters van bedrijven én regio’s. Co-locatie van bedrijven en clusters kan leiden tot schaalvoordelen ten aanzien van klanten, toeleveranciers en aantrekken van gespecialiseerd personeel, tot snelheid en efficiëntie, tot toegang tot kennis, tot verankering van bedrijven en nieuwe combinaties. Brainport is zo’n regio waar dit plaatsvindt en is daarmee één van de weinige succesvolle innovatieve regio’s binnen Nederland. In de tweede plaats blijkt uit de rapporten dat een aantal cruciale onderdelen van het regionale ecosysteem dringend versterking behoeven. Aan het begin van de waardeketen zijn investeringen in R&D noodzakelijk. De kwaliteit van het Nederlandse onderzoek is nu goed, maar die is het gevolg van investeringen in verleden. De publieke R&D uitgaven als percentage van het BNP nemen al sinds 1995 af. Een ander probleem is kennisvalorisatie. Een oorzaak voor de achterblijvende valorisatie van de publieke R&D is dat publieke R&D op een andere locatie plaatsvindt dan private R&D. Publieke R&D is geconcentreerd in de Randstad, private R&D in Brainport. Brainport Monitor 2008
11
Co-locatie van publieke en private R&D kan dit probleem verhelpen. Door co-locatie is het voor bedrijven eenvoudiger om de gewenste contacten met kennisinstellingen te intensiveren. Door deze contacten krijgen bedrijven niet alleen toegang tot de kennis bij kennisinstellingen maar ook tot de wereldwijde netwerken waar deze instellingen deel van uitmaken. De reeds aanwezige co-locatie van bedrijven en waardeketens in Brainport kan verder uitgebuit worden door het vormen van netwerken die toegesneden zijn op de wensen van het bedrijfsleven. Naast valorisatie van publieke R&D kan dit één van de middelen zijn om de lage productiviteit te verhogen. Een andere belangrijke bron voor verhoging van de toegevoegde waarde is de arbeidsmarkt. Om de komende jaren uitbreidingsvraag en vooral vervangingsvraag te kunnen opvangen zijn op alle niveau’s extra mensen nodig. Dat betekent dat niet alleen kenniswerkers moeten worden aangetrokken maar ook MBO-ers met een technische achtergrond. Daarnaast is het belangrijk dat het personeelsbestand de juiste vaardigheden heeft. Innovaties op de werkvloer stellen hoge eisen aan het personeel. Met name voor het MKB is dit een probleem. Ten slotte is het voor de verdere ontwikkeling van het ecosysteem van groot belang dat de overheid haar rol speelt. Dat betekent eerst en vooral dat de nationale overheid ruimte geeft voor regionale initiatieven. Regionaal beleid moet regionaal worden vormgegeven. Een effectief innovatiebeleid houdt ook in dat de overheid accepteert dat risico’s en dus mislukkingen inherent is aan innovatie. Verder dienen overheden op alle niveaus te zorgen voor een adequate infrastructuur. Zowel openbaar vervoer als wegen, zowel regionale als (inter)nationale verbindingen zijn van cruciaal belang voor een goed functionerend ecosysteem. Wet- en regelgeving moet beter toegesneden worden op innovatie; wat goed is voor marktwerking is niet altijd goed voor innovatie. Ook op het terrein van de arbeidsmarkt – kenniswerkers, arbeidsparticipatie, inrichting van curricula – heeft de overheid een rol. Tenslotte kan de overheid innovatie bevorderen door zelf innovatieve producten en diensten af te nemen. Als door goed beleid bovenstaande elementen versterkt worden kan productiviteit verbeteren, wat leidt tot meer competititiveit, ook van ecosysteem van Brainport. Een dergelijk ecosysteem zal een positieve invloed hebben op innovativiteit en competitiviteit van de Nederlandse economie.
Conclusies We zien een doorwerking van structurele veranderingen, mede onder invloed van de globalisering. Er is een afname in werkgelegenheid in de industrie waarneembaar en een toename van vestigingen in high-tech services. De productiviteit in de industrie neemt toe. Dat zijn tekenen van toenemend concurrentievermogen. Maar een belangrijk aandachtspunt blijft toch het verbeteren van de arbeidsproductiviteit. De directie relatie tussen innovatievermogen en verbetering van arbeidsproductiviteit en economische prestaties is in de regio is nog te weinig zichtbaar. De regio kent een duidelijke karakteristiek als high-tech en R&D hotspot. Maar de regio is in economische termen nog onvoldoende in staat om dat potentieel om te zetten in het vermogen, zoals de Engelsen zeggen, ‘to punch above its weight’. Impliciet mag daaraan de conclusie worden verbonden dat de R&D inspanningen in de regio op een hoger geografisch schaalniveau dan de eigen regio een bijdrage leveren aan de Nederlandse economie.
Brainport Monitor 2008
12
Deel 1 Indicatoren
Brainport Monitor 2008
13
People Veranderingen in populatie-grootte ontwikkeling bevolking (1996=100) 116% 114% 112% Index
110%
Eindhoven
108%
Helmond
106%
Zuidoost-Brabant
104%
Nederland
102% 2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
100%
Bron: CBS; berekening indexwaarde: Brainport
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De economie drijft allereerst op mensen. De demografische ontwikkeling is een belangrijke lange termijn factor voor het aanbod van arbeid en voor de consumptie door vraag van inwoners naar producten en diensten.
De regio Zuidoost-Brabant telt in 2007 729.010 inwoners, Eindhoven telt 210.016 inwoners; en Helmond 86.414. In Helmond en, sinds 1999, Eindhoven groeit de bevolking harder dan in de regio als geheel. Kijkend naar de opbouw van de bevolking valt op dat in de steden het aandeel jongeren in de bevolking met 0,5% toeneemt terwijl in de regio een teruggang van 0,5% is waar te nemen. De ontwikkeling van de groei van de regio ZuidoostBrabant is vergelijkbaar met de groei van de Nederlandse bevolking. Verder blijkt uit de leeftijdsopbouw dat de regio ook vergrijst: het aandeel 65+ in de bevolking neemt in elf jaar toe met 3,1% tot 15,6%. In Nederland neemt het aandeel met 1,3% toe tot 15,1%. Op alle niveaus is een afvlakking van de groei van de bevolking te zien.
Brainport Monitor 2008
14
Migratie van en naar de regio migratiesaldo ten opzichte van het buitenland
1000 500 Eindhoven 0 2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
-500
1997
Helmond 1996
aantal geïmmigreerde of geëmigreede personen
1500
Zuidoost-Brabant
-1000 -1500
Bron: CBS
aantal gevestigde of vertrokken personen
vestigingsoverschot 2000 1500 1000 500 Eindhoven
0 -500
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Helmond Zuidoost-Brabant
-1000 -1500 -2000 -2500
Bron: CBS
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Deze indicator vormt een onderdeel van de vorige indicator, populatiegrootte. Dit onderdeel is belangrijk omdat een regio die in staat is om talent aan te trekken uit andere delen van het land en andere regio's in de wereld blijkbaar aantrekkelijk is voor mensen om er te wonen en te werken. Deze twee zaken versterken de dynamiek en de competitiviteit van de regio.
Zowel de gemeenten Eindhoven en Helmond als de regio kennen, met een enkele uitzondering, een positief migratiesaldo ten opzichte van het buitenland. Wat opvalt is de golfbeweging en de verschillen tussen de regio en de twee steden: toename tot 2001, afname in 2002, 2003 en 2004 en vervolgens weer toename in 2005 en 2006. Deze groei wordt vooral door Eindhoven veroorzaakt. In de jaren 2005 en 2006 is er in de regio sprake van een negatief vestigingsoverschot. Het lijkt of een trendbreuk is ingezet sinds 2001 omdat sinds dat jaar het vestigingsoverschot daalt.
Brainport Monitor 2008
15
Beroepsbevolking ontwikkeling beroepsbevolking (1996 = 100) 116% 114% 112% index
110% 108%
Zuidoost-Brabant
106%
Nederland
104% 102% 2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
100%
Bron: CBS; berekening indexwaarde: Brainport
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De lokaal aanwezige beroepsbevolking vertegenwoordigt de belangrijke productiefactor arbeid. De ontwikkeling van de beroepsbevolking is een indicator voor het lokaal aanwezige arbeidspotentieel.
De beroepsbevolking in Zuidoost-Brabant groeide van 309.000 in 1996 naar 335.000 in 2007, een toename van 8,4%. De Nederlandse beroepsbevolking groeide in dezelfde periode met 13,7%. De regio blijft dus achter bij het Nederlandse gemiddelde. Hierdoor daalt het aandeel van Zuidoost-Brabant in de Nederlandse beroepsbevolking van 4,57% naar 4,41%.
Brainport Monitor 2008
16
Arbeidsparticipatie naar leeftijd bruto arbeidsparticipatie naar leeftijd- Zuidoost-Brabant 100 90 80 70
15-24 jaar
%
60
25-34 jaar
50 40
35-44 jaar
30
45-54 jaar
20 10
55-64 jaar
0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Bron: CBS
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De bruto arbeidsparticipatie geeft weer in hoeverre het lokaal aanwezige arbeidspotentieel daadwerkelijk deelneemt of wil deelnemen aan de arbeidsmarkt.
In 2007 was de bruto arbeidsparticipatie in ZuidoostBrabant 68,7%, een stijging van 5,4% ten opzicht van 1996. In Nederland is de bruto arbeidsparticipatie 69,4%. De arbeidsparticipatie stijgt binnen alle leeftijdsgroepen, met uitzondering van de 15-24 jarigen. De ontwikkeling binnen deze groep komt overeen met de Nederlandse trend tot 2006. In 2007 steeg de participatie van deze groep in Nederland met 1% terwijl in Zuidoost-Brabant bijna een half procent daalde. Daarnaast valt op dat de participatie van de groep 4554 met meer dan 10% is toegenomen. Ook opvallend is de daling van de arbeidsparticipatie van de groep 55-64 tussen 2002 en 2006 . Deze wijkt af van de Nederlandse ontwikkeling in deze periode (+6%). In 2007 steeg de participatie van deze groep in ZuidoostBrabant echter ruim 4%
Brainport Monitor 2008
17
Werkloosheid Vooraf: werkloosheid bij CWI en CBS Brainport gebruikt zowel CBS als CWI gegevens over de werkloosheid. Zowel het CBS als het CWI publiceert gegevens over de arbeidsmarkt. CBS geeft cijfers over de werkloze beroepsbevolking, de cijfers van het CWI hebben betrekking op de niet-werkende werkzoekenden. Deze cijfers kunnen niet zonder meer met elkaar vergeleken worden omdat de groepen waarop de cijfers betrekking hebben maar gedeeltelijk overlappen. Veel werklozen die niet bij het CWI staan ingeschreven zijn mensen die geen uitkering kunnen krijgen, zoals herintreders, schoolverlaters en mensen die tijdelijk werk zoeken. Niet-werkende werkzoekenden die niet in de CBS cijfers zitten zijn mensen die al wel aan de slag zijn maar nog niet zijn uitgeschreven bij het CWI. Daarnaast behoren tot deze groep de mensen die minder dan twaalf uur per week willen werken en mensen die niet actief zoeken (bijvoorbeeld mensen die vrijgesteld zijn van sollicitatieplicht). Ook de meetmethoden van CBS en CWI verschillen. In onderstaande tabel worden de verschillen in definitie en meetmethode samengevat. CBS: werkloze beroepsbevolking Cijfers gebaseerd op een steekproef onder alle Nederlanders 15-64 jarigen - nu zonder werk of met werk voor minder dan twaalf uur per week - actief op zoek naar betaald werk voor twaalf uur of meer - op korte termijn beschikbaar
Brainport Monitor 2008
CWI: niet-werkende werkzoekenden Cijfers gebaseerd op registratie van inschrijving Geen leeftijdsgrens - nu zonder werk - op zoek naar een baan - geen urengrens bij het onderscheid tussen werkend en niet-werkend
18
Werkloosheidsontwikkeling
Werkloosheid % van beroepsbevolking
8 7 6 5 4
Zuidoost-Brabant
3
Nederland
2 1 2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
0
Bron: CBS
Ontwikkeling NWW (2002=100) 180% 170% 160% 150% 140% 130%
Zuidoost-Brabant
120%
Nederland
110% 100% 90% 80% 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Bron: CWI
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De ontwikkeling van het werkloosheidspercentage en het aantal niet werkende werkzoekenden geeft een indicatie voor de situatie op de arbeidsmarkt. Daarnaast is het een basisindicator voor de economie. Ook is het een indicator die een beeld geeft van de conjunctuurschommelingen. Verder geeft deze indicator samen met de ontwikkeling van het aantal vacatures een beeld van de mate waarin vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar aansluiten.
In 2007 was volgens de CBS cijfers 3,9% van de beroepsbevolking werkloos. Begin 2008 telde de regio 18.109 werklozen (CWI), veel minder dan begin 2005 toen 31.431 mensen werkloos waren. De ontwikkeling van de werkloosheid in de regio is qua trend vergelijkbaar met de ontwikkeling in Nederland. Met uitzondering van 2004 bevond de werkloosheid in Zuidoost-Brabant zich iets onder het Nederlands gemiddelde. Wel blijkt uit de CWI statistiek de conjunctuurgevoeligheid van de regio: in 2003, 2004 en 2005 groeide het aantal werklozen veel harder dan in Nederland; in de jaren daarna daalde het aantal bovengemiddeld.
Brainport Monitor 2008
19
Werkloosheidsduur
aantal niet werkende werkzoekenden
NWW naar duur - Zuidoost-Brabant 10.000 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0
minder dan 6 maanden 6-12 maanden 1 tot 3 jaar meer dan 3 jaar
2004
2005
2007
2008
Bron: CWI
aantal niet werkende werkzoekenden
NWW naar duur - Nederland 250.000 200.000 minder dan 6 maanden
150.000
6-12 maanden 100.000
1 tot 3 jaar meer dan 3 jaar
50.000 0 2004
2005
2007
2008
Bron: CWI
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De indicator werkloosheidsduur geeft inzicht in de samenstelling van de populatie werklozen. Dit resulteert in een beter zicht op de situatie op de arbeidsmarkt. Daarnaast geeft deze indicator samen met de ontwikkeling van het aantal vacatures een beeld van de mate waarin vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar aansluiten.
De omvang van de groep mensen die tussen de 0 en 3 jaar werkloos is, is sinds 2004 fors afgenomen. Zuidoost-Brabant wijkt hier niet af van de Nederlandse trend. De groep mensen die meer dan 3 jaar werkloos is, neemt zowel in Nederland als in Zuidoost-Brabant niet af. De omvang van deze groep is op beide niveau’s gelijk: ongeveer 2,4% van de beroepsbevolking. In Zuidoost-Brabant vormt deze groep 49% van de niet werkende werkzoekenden, in Nederland 46%.
Brainport Monitor 2008
20
Werkloosheid naar opleidingsniveau
aantal niet werkende werkzoekenden
NWW naar opleidingsniveau - Zuidoost-Brabant 12.000 10.000 basisonderwijs 8.000
vmbo
6.000
mbo/havo/vwo bachelor
4.000
master 2.000
niet bekend
0 2004
2005
2007
2008
Bron: CWI
aantal niet werkende werkzoekenden
NWW naar opleidingsniveau - Nederland 250.000 200.000 basisonderwijs vmbo
150.000
mbo/havo/vwo 100.000
bachelor master
50.000
niet bekend 0 2004
2005
2007
2008
Bron: CWI
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De indicator werkloosheidsduur geeft inzicht in de samenstelling van de populatie werklozen. Dit resulteert in een beter zicht op de situatie op de arbeidsmarkt. Daarnaast geeft deze indicator samen met de ontwikkeling van het aantal vacatures een beeld van de mate waarin vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar aansluiten.
In Zuidoost-Brabant en in Nederland is het patroon hetzelfde voor alle opleidingsniveau’s: een lichte stijging in 2005, daarna een forse daling. In Zuidoost-Brabant is sinds 2004 het aandeel van de groep met alleen basisonderwijs toegenomen van 15% naar 25%. De groep mensen met een masteropleiding is fors afgenomen: van 5 naar 3%. Alle andere groepen kennen een lichte afname. De Nederlandse trends zijn vergelijkbaar.
Brainport Monitor 2008
21
Werkloosheid naar leeftijd NWW naar leeftijd - Zuidoost-Brabant
aantal niet werkdende werkzoekenden
12.000 10.000 8.000
15 tot 25 jaar*
6.000
25 tot 40 jaar**
4.000
40 tot 50 jaar
2.000
50 jaar en ouder
0 2004
2005
2006
2007
2008
Bron: CWI 2008 * voor 2004 en 2005 15 tot 27 jaar ** voor 2004 en 2005 27 tot 40 jaar
NWW naar leeftijd - Nederland
aantal niet werkende werzoekenden
250.000 200.000 15 tot 25 jaar*
150.000
25 tot 40 jaar** 100.000
40 tot 50 jaar
50.000
50 jaar en ouder
0 2004
2005
2006
2007
2008
Bron: CWI 2008 * voor 2004 en 2005 15 tot 27 jaar ** voor 2004 en 2005 27 tot 40 jaar
Brainport Monitor 2008
22
NWW 15-25 jaar als % van totaal NWW
aandeel jongeren in NWW 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
Zuidoost-Brabant Nedertland
2004
2005
2006
2007
2008
Bron: CWI 2008
NWW 15-25 jaar als % van totaal NWW
aandeel ouderen in NWW 50 45 40 35 Zuidoost-Brabant
30
Nedertland
25 20
2004
2005
2006
2007
2008
Bron: CWI 2008
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De indicator werkloosheid naar leeftijd geeft inzicht in de samenstelling van de populatie werklozen. Dit resulteert in een beter zicht op de situatie op de arbeidsmarkt. Daarnaast geeft deze indicator samen met de ontwikkeling van het aantal vacatures een beeld van de mate waarin vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar aansluiten.
De samenstelling van de groep werklozen is zowel in Zuidoost-Brabant als in Nederland tussen 2004 en 2008 behoorlijk veranderd. Op beide niveau’s is de jeugdwerkloosheid zowel absoluut als relatief afgenomen. Daartegenover staat een toename van het aandeel oudere werklozen. Deze groep werd nauwerlijks kleiner na de piek in 2004 en 2005. De twee andere leeftijdsgroepen piekten in ZuidoostBrabant in 2005 maar namen daarna af. Opvallend is dat in Nederland de daling pas in 2007 inzette.
Brainport Monitor 2008
23
Aantal hoger opgeleiden 40% 38% 36% 34% 32% 30% 28% 26% 24% 22% 20%
Zuidoost-Brabant
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
Nederland
1996
% van beroepsbevolking
hoger opgeleiden als % van beroepsbevolking
Bron: CBS
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
In een economie waarin kennis een steeds meer bepalende rol krijgt, wordt het opleidingsniveau van de beroepsbevolking ook van steeds groter gewicht. Het opleidingsniveau van de populatie (met name het % met een tertiaire opleiding) geeft een indicatie voor de mate waarin de regio competitief kan opereren op het gebied van mensen in de kenniseconomie.
33% van de beroepsbevolking is hoger opgeleid. Daarmee scoort de regio 2% boven het Nederlandse gemiddelde van 31%. Sinds 2005 neemt het percentage hoger opgeleiden sneller toe dan in Nederland. In absolute aantallen blijft de ontwikkeling van Zuidoost-Brabant wel achter bij de ontwikkeling in Nederland. Dit hangt samen met de achterblijvende ontwikkeling van de beroepsbevolking in ZuidoostBrabant.
NB: voor de jaren 2001 en 2002 is geen data beschikbaar.
Brainport Monitor 2008
24
Leven lang leren Participatie in leven lang leren % van bevolking tussen 25-64
20 18 16 14 12
EU15
10 8
Nederland
6
Noord-Brabant
4 2 0 1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Bron: Eurostat 2008; berekening percentage: Brainport
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De participatie in leven lang leren geeft een indicatie voor verwachte positieve veranderingen in het opleidingsniveau in de regio. Daarnaast is het een indicator voor de bereidheid van de inwoners om zichzelf verder te ontwikkelen en te anticiperen op veranderingen in het aanbod van banen.
Op het terrein van leven lang leren volgt NoordBrabant in grote lijnen de trend in Nederland, maar scoort wel beneden het Nederlands gemiddelde. In het 2006 is het verschil tussen Noord-Brabant en Nederland toegenomen tot iets meer dan 1 %-punt. Zowel Nederland als Noord-Brabant hebben nog een flinke voorsprong op de EU15, maar de trends verschillen. Waar in 2005 en 2006 Nederland en Noord-Brabant de participatie in leven lang leren zien dalen, stijgt die participatie in de EU15.
Brainport Monitor 2008
25
Technology R&D uitgaven
% van bruto regionaal product
R&D uitgaven (2003) 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Zuidoost-Brabant
Noord-Brabant
Nederland
EU15
Bron: Eurostat, CBS; bewerking Zuidoost-Brabant: ETIN Adviseurs
R&D uitgaven (2003) Braunschweig (DE) Västsverige (SE) Stuttgart (DE) Oberbayern (SE) Stockholm (SE) Östra Mellansverige (SE) Sydsverige (SE) Berlin (DE) Tübingen (DE) Karlsruhe (DE) Etelä-Suomi (Fi) Manner-Suomi (FI) Darmstadt (DE) Île de France (FR) Köln (DE) Dresden (DE) Noord-Brabant (NL) 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
% van het bruto binnenlands product Bron: Eurostat
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De R&D uitgaven zijn een maat voor de R&D capaciteit van de regio. De R&D capaciteit geeft op haar beurt een indicatie van het innovatiepotentieel dat in de regio aanwezig is.
De regio Zuidoost-Brabant is op het gebied van R&D uniek in Noord-Brabant en in Nederland met een aandeel uitgaven aan R&D ter hoogte van 8% van het bruto regionaal product. Daarmee is deze regio goed voor 80% van de R&D uitgaven in Noord-Brabant en 20% van de R&D uitgaven in Nederland. De provincie Noord-Brabant is echter de enige regio uit de uit de RIS 2006 top 20 die minder dan 3% van het BRP – de Lissabon doelstelling – aan R&D uitgeeft.
NB: hier worden 2003 cijfers gegeven omdat alleen voor private R&D uitgaven 2005 cijfers beschikbaar zijn. Voor publieke R&D zijn alleen 2003 cijfers beschikbaar. Brainport Monitor 2008
26
Publieke R&D uitgaven publieke R&D uitgaven (2003) % van het bruto regionaal product
1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Zuidoost-Brabant
Noord-Brabant
Nederland
EU15
Bron: Eurostat, CBS; bewerking Zuidoost-Brabant: ETIN Adviseurs
% van het bruto regionaal product
publieke R&D uitgaven 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0
Noord-Brabant Nederland
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Bron: Eurostat
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De uitgaven aan publieke R&D zijn een maat voor de R&D die door academische instituten wordt gedaan. Dit publieke onderzoek stimuleert privaat onderzoek, bijvoorbeeld door gezamenlijk onderzoek, licenties en verkoop van patenten.
In Nederland daalden de uitgaven aan publieke R&D als percentage van het BRP van 0,9% in 1997 naar 0,74% in 2003. Ook in Noord-Brabant is sprake van een daling, zij het een lichte (van 0,33 naar 0,30). De publieke uitgaven aan R&D in Noord-Brabant zijn geconcentreerd in de regio Zuidoost-Brabant. NoordBrabant zelf scoort ver onder het Nederlands en Europees gemiddelde. Ook zijn deze uitgaven zijn fors onder het RIS 2006 top 20 gemiddelde van 0,97%.
Brainport Monitor 2008
27
Private R&D uitgaven private R&D uitgaven (2005) % van bruto regionaal product
9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Zuidoost-Brabant
Noord-Brabant
Nederland
EU15
Bron: Eurostat, CBS; bewerking Zuidoost-Brabant: ETIN Adviseurs
private R&D uitgaven % van bruto regionaal product
3 2,5 2 1,5
Noord-Brabant Nederland
1 0,5 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Bron: Eurostat
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Private R&D is essentieel voor de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten, die op hun beurt er voor zorgen dat bedrijven competitief blijven. Uitgaven aan R&D geven een indicatie van de investeringen van bedrijven op de lange termijn en een indicatie van de toekomst van de industrie. Ook wordt duidelijk welke bedrijven op R&D gebied belangrijk zijn voor de regio.
In Noord-Brabant zijn de private uitgaven aan R&D als % van het BRP licht gestegen. Terwijl Nederland rond de 1% van het BRP bleef hangen, steeg NoordBrabant van 2,25% in 1996 naar 2,37% in 2003, maar er is de laatste jaren weer sprake van een lichte daling. De RIS 2006 top 20 steeg in dezelfde periode van gemiddeld 2,28% naar 2,70%. 70% van de uitgaven in Noord-Brabant zijn gedaan in de regio Zuidoost-Brabant door met name Philips, ASML, NXP, FEI en TomTom. Hiermee is de regio Zuidoost-Brabant goed voor een derde van de private R&D investeringen in Nederland.
NB: in tegenstelling tot de andere gepresenteerde R&D cijfers hebben deze cijfers betrekking op 2005.
Brainport Monitor 2008
28
High-tech en medium-tech bedrijven
% van werkzame beroepsbevolking
werkgelegenheid in medium- en high tech industrie 12 10 8 Noord-Brabant
6
top 20 RIS 2006 4
European Union (15 countries)
2 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Bron: Eurostat; bereking top 20 RIS 2006: Brainport
% van werkzame beroepsbevolking
werkgelegenheid in high tech services 6 5 4 Noord-Brabant
3
top 20 RIS 2006 2
European Union (15 countries)
1 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Bron: Eurostat; bereking top 20 RIS 2006: Brainport
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Naast private uitgaven aan R&D is het aantal mensen dat werkzaam is in high- of medium-tech een indicator voor de activiteiten die ontplooid worden op het gebied van de ontwikkeling van nieuwe technologie.
De werkgelegenheid in high-tech services is in NoordBrabant toegenomen van 3,0% in 1999 naar 3,4% in 2006. Ten opzichte van de piek in 2004 (3,7%) is de werkgelegenheid de laatste twee jaar licht afgenomen. Daarmee wijkt Noord-Brabant af van de trend van de top 20 RIS 2006, die groeit tot 5% in 2006. De werkgelegenheid in medium- en high-tech industrie neemt af tot 2005. Deze trend is in Noord-Brabant sterker dan in Nederland en de top 20 RIS 2006. In 2006 treedt stabilisatie op. Als service en industrie opgeteld worden neemt in Noord-Brabant de werkgelegenheid in deze sectoren af van 10,4% in 1996 naar 8,6% in 2006. Op de top 20 RIS 2006 daalt: van 14,6% in 1999 naar 14,3% in 2006.
Brainport Monitor 2008
29
Mensen werkzaam in R&D
‰ van werkzame beroepsbevolking
mensen in R&D (2003) 1,8 1,6 1,4 1,2 1
Hoger onderwijs
0,8
Overheid
0,6
Business
0,4 0,2 0 EU15
Nederland
Noord-Brabant
Bron: Eurostat
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Het aantal mensen dat werkzaam is in onderzoek geeft een indicatie voor het innovatiepotentieel van de regio.
In Noord-Brabant werkt 1,54 promille van de beroepsbevolking in R&D. Dit is boven het Nederlandse gemiddelde maar onder het EU15 gemiddelde. In de RIS 2006 top 20 levert deze score een 17e plaats op.
Brainport Monitor 2008
30
Patenten patenten gemiddelde 2000-2005 Oberbayern Noord-Brabant Stuttgart Stockholm Etelä-Suomi Rheinhessen-Pfalz Île de France Hamburg Darmstadt Karlsruhe Luxembourg Tübingen Vorarlberg Köln Hovedstaden Freiburg Unterfranken Düsseldorf Inner London Mittelfranken 0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
gemiddeld aantal patenten per miljoen populatie 2000-2005 Bron: EPO Worldwide Patent Statistical Database; bewerking KU Leuven
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Patenten weerspiegelen de ontdekking en wettelijke bescherming van innovatieve ideeën. het aantal patenten geeft een indicatie van de mate van R&D activiteit in de regio/sector/cluster/bedrijf en van het aantal ideeën met commerciële potentie.
Het gemiddeld aantal patenten per miljoen populatie per jaar over de periode 2000-2005 is hoog in NoordBrabant. De regio is de nummer 2 van Europa en scoort ver boven het Nederlandse gemiddelde.
Brainport Monitor 2008
31
Co-patenten co-patenten gemiddelde 2000-2005 Oberbayern Île de France Prov. Brabant Wallon Stuttgart Rheinhessen-Pfalz Prov. Vlaams-Brabant Région de Bruxelles-Capitale Noord-Brabant Darmstadt Karlsruhe Köln Wien Mittelfranken Région Iémanique Ticino Braunschweig Hamburg Düsseldorf Hovedstaden Prov. Luxembourg 0
10
20
30
40
50
60
Gemiddeld aantal patenten per miljoen populatie 2000-2005 Bron: EPO Worldwide Patent Statistical Database; bewerking KU Leuven
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Co-patenten weerspiegelen de ontdekking en wettelijke bescherming van innovatieve ideeën die door meerdere onderzoekers gezamenlijk zijn gedaan. het aantal co-patenten geeft een indicatie van de mate van R&D samenwerking binnen de regio en samen met andere regio’s.
Het gemiddeld aantal co-patenten per miljoen populatie per jaar voor de periode 2000-2005 is relatief hoog in Noord-Brabant. De regio is de nummer 8 van Europa. Als percentage van het totaal aantal patenten is het aantal co-patenten laag: 2,9%.
Brainport Monitor 2008
32
Business Bruto regionaal product Ontwikkeling bruto regionaal product (1996=100) 180% 170% 160% index
150% 140%
Zuidoost-Brabant
130%
Nederland
120% 110% 2006*
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
100%
Bron: CBS *: voorlopige cijfers
Bruto regionaal product per hoofd van de bevolking 34.000 32.000
euro
30.000 28.000 26.000
Zuidoost-Brabant
24.000
Nederland
22.000 2006*
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
20.000
Bron: CBS *: voorlopige cijfers
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Het Bruto Regionaal Product (BRP) is de som van alle toegevoegde waarde die gevormd is in de bedrijfstakken van een provincie of regio. Samen met het BRP per hoofd van de bevolking is het een indicator voor de prestatie van de regio. De indicatoren geven inzicht in de economische groei van de regio en in absolute prestatie van de regio in vergelijking met anderen.
Het Bruto Regionaal product van Zuidoost-Brabant was in 2006 €23,7 miljard, 4,4% van het Nederlands totaal. Sinds 1996 is het BRP gegroeid met 70%. Daarmee zit Zuidoost-Brabant iets boven het Nederlands gemiddelde. De lage groei in 2001, 2002 en 2003 zorgt ervoor dat de regio minder gegroeid is dan Groot Amsterdam (79%), Utrecht (64%), Den Haag (77%) en Groot-Rijnmond (72%).Het gemiddelde van de RIS 2006 top 20 ligt flink onder dat van Noord-Brabant: 36% versus 51%. Het BRP per hoofd van de bevolking bevond zich in 2006 met €32.593 onder het Nederlands gemiddelde van €33.031.
Brainport Monitor 2008
33
Economische groei economische groei 10
volumemutatie (%)
8 6 4 Zuidoost-Brabant
2
Nederland
0
2007*
2006**
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
-4
1996
-2
Bron: CBS *: voorlopige cijfers **: nader voorlopige cijfers
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De jaarlijkse volumemutatie van het regionale inkomen geeft een beeld van de economische groei en is daarmee een indicator voor de prestatie van de regionale economie.
Het grillige verloop van de ontwikkeling van het regionale inkomen duidt op een aanzienlijke conjunctuurgevoeligheid met hogere pieken en sterkere dalen dan het Nederlands gemiddelde. De regio Zuidoost-Brabant laat in 2006 duidelijk de sterke reactie op de aantrekkende conjunctuur zien met een groeicijfer van 5%; dat is 1,6% boven het groeicijfer van Nederland en respectievelijk 0,9 en 1,8% boven de groeicijfers van Groot-Amsterdam en Groot-Rijnmond. In 2007 groeide de economie met 4,5% iets minder hard, maar nog altijd 1% boven het Nederlands gemiddelde en harder dan Groot-Rijnmond (4,4%) en Groot-Amsterdam (3,9%).
Brainport Monitor 2008
34
Toegevoegde waarde & arbeidsproductiviteit ontwikkeling toegevoegde waarde (1996=100) 180% 170% 160% index
150% 140%
Zuidoost-Brabant
130%
Nederland
120% 110% 2006*
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
100%
Bron: CBS; berekening indexwaarde: Brainport *: voorlopige cijfers
Arbeidsproductiviteit in toegevoegde waarde per werknemer BRP per werknemer in €
85.000 80.000 75.000 70.000 65.000
Zuidoost-Brabant
60.000
Nederland
55.000 2005*
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
50.000
Bron: CBS *: voorlopige cijfers
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De toegevoegde waarde is een indicator voor de competitiviteit van de regio en de specifieke sectoren waarop de regionale economie is gebaseerd . In het geval van Zuidoost-Brabant zijn dat industrie en zakelijke dienstverlening (zie indicator beroepskarakteristiek).
De groei van de totale toegevoegde waarde van Zuidoost-Brabant (68%) ligt 1% boven de Nederlandse groei, maar blijft achter bij die van de regio’s grootAmsterdam (77%), Utrecht (62%), Den Haag (72%) en groot-Rijnmond (70%), die minder industrie hebben. De arbeidsproductiviteit in de regio is achtergebleven bij het Nederlands gemiddelde maar de groei is sinds 2003 vergelijkbaar.
Arbeidsproductiviteit geeft de verhouding weer tussen de waarde van de totale productie en de werkzame personen en is een belangrijke aanjager voor de groei van de welvaart.
Brainport Monitor 2008
35
ontwikkeling toegevoegde waarde (1996 = 100) 220% 200%
index
180% industrie - Zuidoost-Brabant
160%
services - Zuidoost-Brabant 140%
industrie - Nederland
120%
services - Nederland
2006*
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
100%
Bron: CBS; berekening indexwaarde: Brainport *: voorlopige cijfers
90.000 85.000 80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000
industrie - Zuidoost-Brabant service - Zuidoost-Brabant industrie - Nederland
2005*
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
service - Nederland
1996
BRP per werknemer in €
Arbeidsproductiviteit in BRP per werknemer
Bron: CBS *: voorlopige cijfers
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De toegevoegde waarde is een indicator voor de competitiviteit van de regio en de specifieke sectoren waarop de regionale economie is gebaseerd . In het geval van Zuidoost-Brabant zijn dat industrie en zakelijke dienstverlening (zie indicator beroepskarakteristiek).
Met een plus van 96% is de service sector in ZuidoostBrabant harder gegroeid dan de Nederlandse. De industrie sector groeide in Nederland maar met 39% en in Zuidoost-Brabant met 49%. Hoewel de industrie dus bovengemiddeld scoort, blijft de groei van de toegevoegde waarde achter bij die van de service sector. De arbeidsproductiviteit in de service sector in Zuidoost-Brabant is in 2004 bijna even hoog als in Nederland. De industrie sector daarentegen blijft met €69.000 achter bij Nederland. Dit wordt vooral veroorzaakt door de dip in 2001 en 2002.
Arbeidsproductiviteit geeft de verhouding weer tussen de waarde van de totale productie en de werkzame personen en is een belangrijke aanjager voor de groei van de welvaart.
Brainport Monitor 2008
36
Export Export als % van totale Nederlandse exportwaarde
17% Noord-Brabant
10%
Limburg Overig NL 73%
Bron: ETIS database
Export - top 10 export regio's Noord-Brabant Midden Oosten Köln Düsseldorf Oxford en omgeving Lombardia Oost Vlaanderen West Vlaanderen Verre Oosten USA Antwerpen 0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
% van totale exportwaarde Bron: ETIS database
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Export cijfers geven inzicht in de opbouw van de economie. De economieën van regio’s met hoge exportpercentages hebben een sterk internationaal karakter.
Noord-Brabant is goed voor 17% van de Nederlandse export. Daarmee is de regio na de haven van Rotterdam (30%) de grootste exportregio van Nederland. 58% van de export van Noord-Brabant bestaat uit Machinery and other Manufacturing. Dit betekent dat een groot deel van van de export niet bestaat uit zogenaamde wederuitvoer, maar uit goederen die in de regio zijn geproduceerd.
Brainport Monitor 2008
37
Starters 600 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100
Zuidoost-Brabant
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
Nederland
1996
index
ontwikkeling starters (1996=100)
Bron: Kamer van Koophandel
aantal starters
High tech starters 350
7000
300
6000
250
5000
200
4000
150
3000
100
2000
50
1000
high tech services ZOB medium- en high tech industrie ZOB medium- en high tech NL
0 2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
0
Bron: Kamer van Koophandel
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Het aantal starters geeft een indicatie voor de robuustheid van de economie. Veel starters betekent dat de economische omgeving in staat is om ondernemers te ondersteunen en het uitwerken van risicovolle ideeën aanmoedigt. Succesvolle ondernemingen resulteren in meer banen, goederen en diensten. Daarnaast bevorderen ze de vraag naar ideeën, diensten en goederen van gerelateerde bedrijven en instituten.
In 2007 waren er 3.936 starters, waarvan 8% high-tech. Het aantal startende bedrijven is sinds 1996 gegroeid met 560%. In Nederland is het aantal starters sinds 1996 gegroeid met 528%.Dit wordt vooral veroorzaakt door de bovengemiddelde groei in 2006 en 2007. Ook het aantal high-tech starters is toegenomen, vooral sinds 2003. Die toename is grotendeels toe te schrijven aan de toename van het aantal starters in high-tech diensten tot 286 in 2007. Deze ontwikkeling is vergelijkbaar met de Nederlandse trend. Het aandeel van medium- en high tech industrie in het totaal aantal high-tech starters is afgenomen van 35% in 1996 tot 15% in 2007. Op Nederlands niveau daalde het aandeel nog sterker: van 34% naar 11,5%.
Brainport Monitor 2008
38
Vacatures vacatures - Zuidoost Brabant 10 9 aantal vacatures (x 1000)
8 7 6
Moeilijk vervulbare vacatures
5 4
Voor schoolverlaters
3
Totaal aantal vacatures
2 1 0 2000
2001
2002
2003
2004
2006
Bron: CBS
ontwikkeling vacatures (2000 = 100) 120 100
Index
80 60
Zuidoost-Noord-Brabant Nederland
40 20 0 2000
2001
2002
2003
2004
2006
Bron: CBS; berekening indexwaarde: Brainport
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De ontwikkeling van het aantal vacatures geeft een indicatie voor de krapte op de arbeidsmarkt. Daarnaast is het ook een indicator die een beeld geeft van de conjunctuur.
In 2000 waren er 9.500 vacatures. In de jaren erna daalde dat aantal tot 4.000 in 2003 maar sindsdien is het aantal vacatures meer dan verdubbeld tot 8.300 in 2006. Eenzelfde trend is te zien voor de moeilijk vervulbare vacatures en vacatures voor schoolverlaters. Vergelijking met Nederland laat zien dat de trends vergelijkbaar zijn maar dat die zich op het niveau van Nederland iets later voordoet.
Brainport Monitor 2008
39
Banen in de regio ontwikkeling aantal banen (1996=100) 130 125
index
120 Eindhoven 115
Helmond Zuidoost-Brabant
110
Nederland
105 100 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Bron: CBS; berekening indexwaarde: Brainport
ontwikkeling banen (1999 = 100) 120 industrie - Noord-Brabant
115 110
industrie - gemiddelde RIS 2006 top 20
Index
105
industrie - EU15 100 services - Noord-Brabant
95 90
services - gemiddelde RIS 2006 top 20
85
services - EU15
80 1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Bron: Eurostat; berekening indexwaarde: Brainport
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Toe- of afname van het aantal banen is een primaire graadmeter voor de economische gezondheid van de regio.
In 2005 waren er in Zuidoost-Brabant 326.000 banen. 139.000 daarvan bevonden zich in Eindhoven, 34.000 in Helmond. Sinds 1996 is het aantal banen in Zuidoost-Brabant gegroeid met 22%, 3%-punt meer dan Nederland. Deze groei heeft zich voltrokken tussen 1996 en 2002. Sindsdien is het aantal banen met 3% afgenomen. Als we Noord-Brabant vergelijken met de RIS 2006 top 20 valt op dat in Noord-Brabant service harder groeit (10% versus 4%) en industrie minder hard krimpt (4% versus 12%).
NB: CBS heeft in 2006 de definitie aangepast. Tot op heden zijn er geen doorlopende reeksen beschikbaar van 1996 tot 2008. Om het historisch perspectief in beeld te brengen is gekozen voor het weergeven van de cijfers van 1996 tot 2005.
Brainport Monitor 2008
40
Beroepskarakteristieken voor regio banen per sector (2007) Overige diensten Zorg Onderwijs Overheid Zakelijke diensten Financiële instellingen Transport communicatie
Zuidoost-Brabant
Horeca
Nederland
Handel Bouw Industrie Landbouw 0%
5%
10%
15%
20%
Aantal banen (% van totaal) Bron: LISA 2008
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
De werkgelegenheid per sector geeft een beeld van de opbouw van de regionaal economische structuur.
Op hoofdlijnen zijn zowel in Zuidoost-Brabant als in Brabant en Nederland dezelfde sectoren groot: gezonds- en welzijnszorg, zakelijke dienstverlening, handel en reparatie en industrie. Maar de percentages verschillen wel. Zakelijke dienstverlening en met name Industrie hebben in Zuidoost-Brabant een groter aandeel dan in Nederland. Gezondheids- en welzijnszorg heeft in Zuidoost-Brabant een kleiner aandeel.
Brainport Monitor 2008
41
Basics Mobiliteit Afgelegde afstand per persoon per dag (km) - Zuidoost-Brabant (2002/2003) 0,51 1,09 Auto (bestuurder) 0,57
0,2
2,45
Auto (passagier) Brom-/snorfiets
1,99
Trein 15,4
Bus/tram/metro Fiets
8,28
Lopen Overige hoofdvervoerwijzen
Bron: CBS
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Overig Lopen Fiets Nederland
Zuidoost-Brabant
Utrecht
Groot-Rijnmond
Groot-Amsterdam
OV Aggl. 's-Gravenhage
% van totaal afgelegde afstand
afgelegde afstanden per persoon per dag (2002/2003)
Auto
Bron: CBS
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Mobiliteitscijfers geven inzicht in de wijze waarop mensen zich verplaatsen binnen de regio. Deze informatie is relevant voor het maken van beleid.
inwoners van de regio Zuidoost-Brabant maken minder gebruik van trein en bus dan inwoners in de rest van Nederland. Waar de gemiddelde Nederlander 3,8 km per dag met het OV aflegt, blijven inwoners van ZuidoostBrabant steken op 2,6 km per dag. De verschillen met de vier andere grote steden zijn nog groter. Het aantal autokilometers per inwoner per dag is daarentegen bovengemiddeld en ook hoger dan in de vier grote steden; de gemiddelde snelheid ligt echter onder het Nederlands gemiddelde en ook onder de gemiddelde snelheid in Utrecht, Groot-Amsterdam en Groot-Rijnmond.
Brainport Monitor 2008
42
Pendel inkomende pendel ZuidoostBrabant (2004)
dagelijkse woon-werk km (x1000)
woont en werkt in Zuidoost-Brabant
6% 14% 1809; 40%
1277; 28%
woont buiten Zuidoost-Brabant in ZON woont buiten ZON
1429; 32% 80%
dagelijkse woon-werk km (x1000)
uitgaande pendel ZuidoostBrabant (2004)
7%
woont en werkt in Zuidoost-Brabant
10% 1722; 44%
1277; 33%
werkt buiten ZuidoostBrabant in ZON werkt buiten ZON
83%
913; 23%
Bron: CBS
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Pendelcijfers geven inzicht in het woon-werk verkeer. Deze informatie is relevant voor het maken van beleid op het gebied van mobiliteit. Daarnaast geven pendelcijfers inzicht in de mate waarin regio’s de lokaal aanwezige beroepsbevolking weten te binden aan banen in de regio. Ook geven deze cijfers inzicht in de mate waarin de regio er in slaagt om het arbeidspotentieel te benutten dat zich buiten de regio bevindt.
83% van de werkzame beroepsbevolking van Zuidoost-Brabant werkt in de regio zelf. Dat is een hoog percentage: vergeleken met de veertig andere regio’s scoort de regio een 4e plaats. Van de 17% die buiten de regio werkt, is 10% werkzaam in Zuidoost-Nederland. Verder is het zo dat 20% van de banen in de regio Zuidoost-Brabant wordt vervuld door mensen die buiten de regio wonen. Dat is een laag percentage: vergeleken met veertig andere Nederlandse regio’s scoort de Zuidoost-Brabant een 30e plaats. Van die 20% woont slechts 6% buiten Zuidoost-Nederland.
Brainport Monitor 2008
43
Vliegverbindingen Passagiers Eindhoven Airport 1.600.000 totaal aantal passagiers
1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Bron: CBS 2008
Luchthavens - ontwikkeling aantal passagiers 600% 500% Eindhoven
index
400%
Groningen
300%
Maastricht Rotterdam
200%
Schiphol
100%
Alle luchthavens
0% 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Bron: CBS 2008
Waarom is deze indicator belangrijk?
Hoe staat Brainport ervoor?
Vliegverbindingen zijn belangrijk voor het onderhouden van zakelijke en wetenschappelijke contacten. De ontwikkeling van het aantal passagiers geeft inzicht in de groei en dynamiek van een luchthaven.
Met bijna 1,5 mln passagiers in 2007 en 20 bestemmingen is Eindhoven Airport de grootste regionale luchthaven en ook de snelst groeiende luchthaven van Nederland. Schiphol is echter met 260 bestemmingen en 47,8 mln passagiers veel groter.
Brainport Monitor 2008
44
Deel 2 Onderzoeksrapporten 2007-2008
Brainport Monitor 2008
45
Onderzoeksrapporten en beleidsdocumenten Inleiding Gedurende de afgelopen twee jaar zijn vijftien onderzoeksrapporten en beleidsdocumenten verschenen met voor Brainport relevante onderzoeksresultaten en conclusies. Een overzicht van deze rapporten is opgenomen in bijlage 3. In dit hoofdstuk worden deze resultaten en conclusies samengevat, met elkaar in verband gebracht en beoordeeld.
Regionaal ecosysteem Het belang van het regionale ecosysteem voor het innovatieve vermogen van regio’s en bedrijven werd geanalyseerd in drie rapporten: het rapport State of the European cities (Ecorys, 2007) en het WRR rapport Innovatie vernieuwd en het rapport Clusters en economische groei (RPB, 2007). Opening in viervoud (WRR, 2008). Alle drie de rapporten wijzen op het unieke karakter van regionale ecosystemen. Ieder regionaal ecosysteem is gestempeld door zijn context en kent zijn eigen route naar succes. Het RPB noemt Eindhoven als één van de weinige succesvolle clusters in Nederland. Het Ecorys rapport gaat specifiek op de Eindhoven regio en karakteriseert deze regio als een research centre. Kenmerken van succesvolle research centres zijn een internationale community, goede culturele faciliteiten, flexibele huisvestingsmogelijkheden, een hoog opleidingsniveau van de bevolking en goede onderwijsfaciliteiten, hoogwaardige (internationale) verbindingen, goede interactie tussen publiek en privaat onderzoek en binnen waardeketens Om research centres duurzaam succesvol te laten zijn is in ieder geval nodig dat fors geïnvesteerd wordt in wetenschappelijk onderwijs en vaardigheden, een verbetering van de quality of life en goede vliegverbindingen.
R&D Het Merit bracht in het rapport Wetenschaps- en Technologie Indicatoren 2008 de situatie op het gebied van R&D in kaart. Uit het rapport blijkt dat het wetenschappelijk onderzoek zowel kwalitatief als kwantitatief goed presteert. Nederland produceert 2% van wereldwijde kennis, is acht keer zoveel als op basis van bevolking kan worden verwacht Verder ontvangt Nederlands onderzoek 3% van alle citaties. Verder is de impact score van deze citaties gemiddeld genomen erg hoog. Deze sterke positie is het gevolg van diepte investeringen in jaren zeventig en tachtig. Wel valt op dat de excellente onderzoeksgroepen binnen Nederland relatief klein zijn. De private uitgaven aan R&D blijft fors achter. Publieke R&D uitgaven zijn relatief hoog maar sinds 1995 nemen de publieke R&D uitgaven als % van BNP af. Om op de gewenste 3% R&D uitgaven te komen moet er 6,4 miljard euro bij, waarvan 1,5 miljard publiek geld. Netwerken Verschillende rapporten gaan in op het belang van netwerken. Het WRR rapport vergelijkt verschillende typen netwerken en concludeert dat zogenaamde Small World netwerken de meeste potentie hebben voor innovatieve regio’s. Dit type netwerk heeft sterke netwerkrelaties (strong ties) in de regio voor samenwerking en kennisabsorptie; zwakke relaties (weak ties) met bronnen elders zorgen voor cognitieve afstand en flexibiliteit. Universiteiten en grote bedrijven kunnen de knooppunten zijn die contacten met elders onderhouden. De WRR wijst ook op het belang van co-locatie. Co-locatie leidt tot schaalvoordelen ten aanzien van klanten, toeleveranciers en aantrekken van gespecialiseerd personeel, tot snelheid en efficiëntie en tot verankering van bedrijven. Nieuw is het inzicht dat co-locatie van verschillende activiteiten (local buzz) kan leiden tot benutten van diversiteit, op basis van geplande en toevallige ontmoetingen, voor nieuwe combinaties. Local buzz leidt ook tot vertrouwen wat heel belangrijk is voor innovatie. Een aantal van deze bevindingen van de WRR worden bevestigd door empirische onderzoeken van het RPB, de FME en Brainport zelf. Uit de resultaten van het onderzoek Meesters in de Maakindustrie (Brainport, 2008) blijkt dat de waardeketens van vijf succesvolle OEM’s zich grotendeels in de Brainport regio bevinden en dat men elkaar vertrouwt. Van de eerstelijns toeleveranciers bevindt 71% zich in Zuidoost-Brabant; van de tweede- en
Brainport Monitor 2008
46
derdelijns toeleveranciers bevindt 34% zich in Zuidoost-Brabant, nog eens 38% in Nederland, 12% in België en 7% in Duitsland. Zowel uit Meesters in de Maakindustrie als uit het FME rapport Klant, Kennis, Kapitaal (2008) blijkt dat bedrijven in de waardeketen behoefte hebben aan meer duurzame strategische relaties in de waardeketen. Men ziet kansen en wil investeren, ook in strategische samenwerking. Uit het FME rapport blijkt ook dat bedrijven het belang zien van contacten met kennisinstellingen. Ruim de helft van de onderzochte bedrijven heeft die contacten en wil die verder intensiveren. Dat deze contacten inderdaad toegang bieden tot internationaal aanwezige kennis blijkt uit het RBP rapport Towards a European Research area (RPB, 2007). Onderzoekers uit verschillende excellente regio’s werken vaak met elkaar samen. Een opmerkelijke conclusie uit dit rapport is verder dat onderzoekers samenwerking met collega’s dichtbij prefereren boven samenwerking met collega’s die verder weg werken.
Productiviteit Een ander onderwerp waaraan veel aandacht wordt besteed in de rapporten is productiviteit. Uit cijfers in de Industriebrief (EZ, 2008) blijkt dat de lange termijnontwikkeling van de productiviteit in Nederland boven het gemiddelde ligt van de EU15 en de OESO landen. Cijfers uit het rapport Nederland in de wereld (Innovatieplatform, 2008) maken duidelijk dat het Nederlandse bedrijfsleven slechter presteert dan sectorgenoten in buurlanden. Zowel de winst- als groeicijfers blijven achter. Vooral de sectoren IT en High Tech, sectoren waar Brainport sterk in is, hebben lage winst- en toegevoegde waarde cijfers in vergelijking met buurlanden. Zowel het Innovatieplatform als de WRR wijzen het gebrek aan innovatief vermogen aan als oorzaak voor de achterblijvende productiviteit. Volgens de WRR is er gebrek aan kennisvalorisatie en is het MKB minder innovatief. Ook is de kwaliteit van het onderwijs voor verbetering vatbaar, evenals de organisatie van samenwerking. Oorzaken die het innovatieplatform aanwijst zijn achterblijvende investeringen in R&D en de korte en dalende werktijden. Daarnaast is de overheid niet ingericht op het snel inspelen op veranderingen den daardoor onvoldoende ondersteunend en daadkrachtig in het aanscherpen en beperken van regelgeving. Uit het FME onderzoek blijkt dat personeel een knelpunt is bij de implementatie van innovaties. Upgrading van personeel en een betere aansluiting van het beroepsonderwijs op de beroepspraktijk kunnen een oplossing zijn voor dit probleem.
Arbeidsmarkt Algemeen Het CWI rapport CWI arbeidsmarkt prognose 2008-2013 voorspelt dat bij ongewijzigd beleid de komende jaren het aantal vacatures toeneemt tot zo’n 15% van het aantal banen. De beroepsbevolking groeit in deze periode vooral door toename van de participatie van vrouwen en 55+; de totale bevolking neemt nauwelijks toe. De prognosevoor de ontwikkeling van de beroepsbevolking in Zuidoost-Brabant en Zuidoost-Nederland ligt onder het Nederlands gemiddelde gemiddelde. Oorzaken hiervoor zijn de structureel lagere arbeidsparticipatie en krimp van de totale bevolking. Voor regio’s nabij de Randstad verwacht het CWI een bovengemiddelde banengroei. Dit wordt toegeschreven aan het uitstralingseffect van de Randstad. Ook Zuidoost-Brabant wordt door het CWI gerekend tot de regio’s die profiteren van het uitstralingseffect van de Randstad. Volgens CWI vindt werkgelegenheidsgroei door nieuwe bedrijven vooral plaats in grote steden zoals Almere, Amsterdam en Eindhoven omdat daar meer marktniches zijn en de overlevingskansen hoger. De banenprognose voor Zuidoost-Brabant ligt iets boven de prognose voor Nederland (ongeveer 0,3% per jaar). Voor alle sectoren is de verwachting dat Zuidoost-Brabant iets boven het Nederlands gemiddeld scoort: industrie krimpt iets maar minder dan de industrie in Nederland. De overige sectoren groeien, de sector zakelijke diensten zelfs fors.
Brainport Monitor 2008
47
Bèta’s Het rapport De arbeidsmarkt van hoger opgeleide bèta’s (SEO economisch onderzoek, 2007) gaat dieper in op de zogenaamde bètapuzzel van het Centraal Plan Bureau: de schaarste aan bèta’s vertaalt zich niet in hogere salarissen. Het SEO concludeert dat beta’s minder gevoelig zijn voor salarishoogte dan niet-bèta’s. Bèta’s vinden werkinhoud en opleidingsmogelijkheden belangrijker. Verder zijn in bepaalde bèta sectoren de lonen niet zo hoog doordat men voor die functies internationaal kan werven vanwege de universele ‘taal’. Dit gaat bijvoorbeeld op voor de werktuigbouw en electro, maar niet voor de bouwsector. In de bouw is locale kennis vereist en communicatie met de omgeving belangrijk. Verder verwacht het SEO dat de tekorten aan bèta’s in de toekomst groter zullen zijn dan het tekort aan nietbèta’s. Sectoren die internationaal kunnen werven kunnen deze tekorten waarschijnlijk beter opvangen dan andere sectoren. Verder blijkt dat het MKB het moeilijker vindt om vacatures te vervullen doordat veel functies worden geüpgraded én doordat MKB bedrijven niet internationaal kunnen werven. Kenniswerkers Het rapport Arbeidsmigranten in Brabant van ETIN (ETIN, 2008) gaat dieper in op die internationale arbeidsmarkt. Uit dit onderzoek blijkt dat bedrijven verschillende redenen hebben om internationale kenniswerkers aan te trekken. Naast tekorten op de regionale arbeidsmarkt spelen ook excellente vaardigheden en het krijgen van internationale ervaring een rol. Deze arbeidsmarkt is veel meer internationaal en internationale uitwisseling van kennis en mensen is heel gebruikelijk. Arbeidsovereenkomsten komen tot stand naar aanleiding van contacten in netwerken met universiteiten, college bedrijven, congressen, symposia waar vakgenoten elkaar ontmoeten. Veel internationale kenniswerkers bevinden zich op R&D afdelingen. De meeste geïnterviewde bedrijven werken op R&D afdelingen wel met een kern van Nederlandse personeel (75%-80%) met daarnaast internationale kenniswerkers (20-25%). Het totaal aantal internationale kenniswerkers in Brabant wordt geschat op 2.700 – 4.230. Het merendeel (waarschijnlijk zo’n 70%) van de kenniswerkers is echter afkomstig uit West-Europa en is daarom moeilijk traceerbaar in de statistieken. ETIN heeft ook geïnventariseerd welke problemen bedrijven ondervinden bij het binnenhalen van kenniswerkers De belangrijkste zijn problemen met immigratie en naturalisatiedienst (veel papierwerk); onvoldoende opvang van de kenniswerkers en met name hun eventuele gezinnen; gebrek aan goed informatiemateriaal; onvoldoende grootstedelijk woon- en verblijfsklimaat om kenniswerkers te binden (vooral in kleinere gemeenten als Moerdijk en Oss) en praktische problemen zoals ongeldige rijbewijzen. De verwachting is dat er meer internationale kenniswerkers nodig zullen zijn in de toekomst, vooral aan mensen met een bèta opleiding loopt het tekort op. De rol van de overheid wordt met name gezien in het verminderen van de regeldruk en daarnaast het inrichten van goede voorzieningen. Daarnaast is er behoefte aan meer inzicht in de Europese arbeidsmarkt. Acquisitie en verplaatsing van bedrijven Uit verschillende rapporten blijkt dat Nederland op het gebied van R&D centra een sterke positie heeft. Zo blijkt uit de interviews waarop het SEO onderzoek is gebaseerd dat het verplaatsen van R&D naar elders geen optie is voor de geïnterviewde bedrijven vanwege de bestaande kennisinfrastructuur in Nederland. Ook het rapport Hoofdkantoren een hoofdzaak van BCG (BCG 2008) brengt de sterke positie van R&D centra onder de aandacht. BCG becijfert in dit rapport dat hoofdkantoren van bedrijven uit top 500 in Nederland zijn goed voor 150.000 banen. 85.000 van die 150.000 banen bevinden zich in zogenaamde expertisecentra. Deze expertisecentra bestaan voor 60% uit R&D centra.
Brainport Monitor 2008
48
BCG ziet volop kansen op die positie verder uit te bouwen. Het rapport constateert dat voor de locatiekeuze van hoofdkantoren clusters van gelijksoortige bedrijven en activiteiten steeds belangrijker zijn. Het rapport noemt Eindhoven expliciet als zo’n cluster dat aantrekkelijk is voor het aantrekken van R&D activiteiten. Om die positie verder uit te bouwen is wel actie nodig. BCG adviseert om een beperkt aantal expertisegebieden waar clustering plaatsvindt te selecteren. Voor die clusters moet het volgende gedaan worden: concentreer en stimuleer onderzoek en onderwijs in deze clusters; verbeter infrastructuur in deze clusters; verbeter leefklimaat voor mobiele werknemer; creëer financiële prikkels voor bedrijven om zich op de gekozen locatie te vestigen; en houdt dit over een langere periode vol. Om dit beleid succesvol uit te voeren moeten locale en landelijke overheid en bedrijfsleven nauw samenwerken. Het RPB bracht het afgelopen jaar een rapport uit over de verhuizing van bedrijven binnen Nederland. De belangrijkste conclusies uit dit rapport zijn dat verhuizende bedrijven hard groeien, maar dat de oorzaak-gevolg relatie tussen groei en verplaatsing niet helder is. Verder blijkt dat de meeste bedrijven verhuizen binnen eigen regio (94%) of gemeente (75%). Groei van werkgelegenheid door bedrijven vanuit andere regio’s is dus klein. Belangrijke vestigingsfactoren zijn bereikbaarheid met de auto, economische omvang en geringe afstand tot andere economische centra. Omdat verplaatsing zich op regionaal niveau afspeelt, adviseert het RPB om verplaatsing ook regionaal aan te pakken. De huidige concurrentie tussen gemeenten leidt tot onzorgvuldig ruimtegebruik en suboptimalisatie.
Trends In de beleidsdocumenten van het Ministerie van Economische Zaken en in het aan deze stukken verwante beleidsadvies van het Innovatieplatform worden verschillende trends beschreven waar Nederland mee te maken krijgt. Allereerst wordt een verdere globalisering van de wereldeconomie verwacht. Daarnaast zal de schaarste aan productiefactoren toenemen. Zowel grondstoffen als capabele arbeidskrachten zullen steeds moeilijker te krijgen zijn. Ook zullen maatschappelijke problemen zoals vergrijzing en opwarming van de aarde in complexiteit toenemen. Hieraan gerelateerd is het toenemende belang van duurzaamheid. Volgens het Innovatieplatform bieden deze trends kansen voor de Nederlandse economie. Zo biedt globalisering kansen voor Nederland als portal to Europe in termen vanlogistiek maar ook hoofdkantoren en dienstverlening. Duurzaamheid en klimaat bieden kansen voor nieuwe producten op het gebied van renewable energy voor de civiele techniek (water).
Innovatiebeleid De WRR constateert dat veel beleid zich richt op het macro-niveau, terwijl veel innovatieprocessen zich afspelen op meso- en micro-niveau. De mogelijkheden om op deze niveaus beleid te maken zijn echter beperkt. Het advies van de WRR luidt dan ook dat overheidsbeleid zich moet richten op het stimuleren en handhaven van bronnen van diversiteit, de selectieomgeving (vooral markten) en de transmissie van succes. Concreet bepleit de WRR openheid ten opzichte van onzekerheid in innovatie. Accepteer als overheid dat projecten gericht op innovatie kunnen mislukken vanwege het risicovolle karakter. Stimuleer ook samenwerking met andersdenkenden en onderzoekers die in een andere context werken door bijvoorbeeld bij projecten buitenlandse organisaties en individuen te betrekken. Ook bepleit de WRR het creëren van zogenaamde third spaces, plaatsen waar de brug geslagen kan worden tussen exploratie en exploitatie. De WRR ziet de High Tech Campus als een lichtend voorbeeld hiervan. Tenslotte kan de overheid direct innovatie bevorderen door als overheid afnemer te zijn van innovaties. Zo kunnen met name kleine innovatieve bedrijven in staat worden gesteld hun ideeën en producten te ontwikkelen. Op het vlak van wet- en regelgeving moet het mededingingsbeleid beter afgestemd worden op het innovatiebeleid. Het huidige beleid neigt ertoe de nadruk te leggen op vrije marktwerking, liberalisatie en opheffing op marktbelemmering. Markten zijn echter goed voor selectie en efficiëntie, maar zeker niet altijd voor creatie, innovatie en diversiteit.
Brainport Monitor 2008
49
Verder moet de centrale overheid zich ook terughoudend opstellen bij het ontwerp en de sturing van regionaal innovatiebeleid. Regionaal beleid moet regionaal worden vormgegeven en mag niet gedomineerd worden door zogenaamde best practices elders. De WRR vindt dat dit nog te vaak gebeurt. Regionale ecosystemen zijn immers uniek en hun succes is niet te kopiëren, zo concludeerde ook Ecorys. Hieruit vloeit het concrete advies voort om de Sleutelgebieden-aanpak te integreren in Pieken in de Delta.
Conclusie Wat betekenen de conclusies uit deze rapporten voor het ecosysteem van Brainport? Allereerst blijkt dat het regionale ecosysteem van Brainport van groot belang is voor de Nederlandse economie. Nederland is gebaat bij innovatie in het algemeen en een innovatieve industriesector in het bijzonder. Processen die leiden tot innovatieve producten en diensten vinden plaats binnen bedrijven, clusters van bedrijven én regio’s. Co-locatie van bedrijven en clusters kan leiden tot schaalvoordelen ten aanzien van klanten, toeleveranciers en aantrekken van gespecialiseerd personeel, tot snelheid en efficiëntie, tot toegang tot kennis, tot verankering van bedrijven en nieuwe combinaties. Brainport is zo’n regio waar dit plaatsvindt en is daarmee één van de weinige succesvolle innovatieve regio’s binnen Nederland. In de tweede plaats blijkt uit de rapporten dat een aantal cruciale onderdelen van het regionale ecosysteem dringend versterking behoeven. Aan het begin van de waardeketen zijn investeringen in R&D noodzakelijk. De kwaliteit van het Nederlandse onderzoek is nu goed, maar die is het gevolg van investeringen in verleden. De publieke R&D uitgaven als percentage van het BNP nemen al sinds 1995 af. Een ander probleem is kennisvalorisatie. Een oorzaak voor de achterblijvende valorisatie van de publieke R&D is dat publieke R&D op een andere locatie plaatsvindt dan private R&D. Publieke R&D is geconcentreerd in de Randstad, private R&D in Brainport. Co-locatie van publieke en private R&D kan dit probleem verhelpen. Door co-locatie is het voor bedrijven eenvoudiger om de gewenste contacten met kennisinstellingen te intensiveren. Door deze contacten krijgen bedrijven niet alleen toegang tot de kennis bij kennisinstellingen maar ook tot de wereldwijde netwerken waar deze instellingen deel van uitmaken. De reeds aanwezige co-locatie van bedrijven en waardeketens in Brainport kan verder uitgebuit worden door het vormen van netwerken die toegesneden zijn op de wensen van het bedrijfsleven. Naast valorisatie van publieke R&D kan dit één van de middelen zijn om de lage productiviteit te verhogen. Een andere belangrijke bron voor verhoging van de toegevoegde waarde is de arbeidsmarkt. Om de komende jaren uitbreidingsvraag en vooral vervangingsvraag te kunnen opvangen zijn op alle niveau’s extra mensen nodig. Dat betekent dat niet alleen kenniswerkers moeten worden aangetrokken maar ook MBO-ers met een technische achtergrond. Daarnaast is het belangrijk dat het personeelsbestand de juiste vaardigheden heeft. Innovaties op de werkvloer stellen hoge eisen aan het personeel. Met name voor het MKB is dit een probleem. Ten slotte is het voor de verdere ontwikkeling van het ecosysteem van groot belang dat de overheid haar rol speelt. Dat betekent eerst en vooral dat de nationale overheid ruimte geeft voor regionale initiatieven. Regionaal beleid moet regionaal worden vormgegeven. Een effectief innovatiebeleid houdt ook in dat de overheid accepteert dat risico’s en dus mislukkingen inherent is aan innovatie. Verder dienen overheden op alle niveaus te zorgen voor een adequate infrastructuur. Zowel openbaar vervoer als wegen, zowel regionale als (inter)nationale verbindingen zijn van cruciaal belang voor een goed functionerend ecosysteem. Wet- en regelgeving moet beter toegesneden worden op innovatie; wat goed is voor marktwerking is niet altijd goed voor innovatie. Ook op het terrein van de arbeidsmarkt – kenniswerkers, arbeidsparticipatie, inrichting van curricula – heeft de overheid een rol. Tenslotte kan de overheid innovatie bevorderen door zelf innovatieve producten en diensten af te nemen. Als door goed beleid bovenstaande elementen versterkt worden kan productiviteit verbeteren, wat leidt tot meer competititiveit, ook van ecosysteem van Brainport. Een dergelijk ecosysteem zal een positieve invloed hebben op innovativiteit en competitiviteit van de Nederlandse economie.
Brainport Monitor 2008
50
Bijlagen Bijlage 1: gebiedsafbaking Regio Eindhoven = Zuidoost-Brabant
Zuidoost-Nederland • Midden-Brabant • Noordoost-Brabant • Zuidoost-Brabant
EU15 • • • • • • • •
België Denemarken Duitsland Finland Frankrijk Griekenland Ierland Italië
Brainport Monitor 2008
• • •
Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid-Limburg
• • • • • • •
Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Spanje Verenigd Koninkrijk Zweden
51
Top 20 EU Regionaal Innovatie Scorebord 2006 • Berlin (DE) • Braunschweig (DE) • Darmstadt (DE) • Dresden (DE) • Eastern (UK) • Etelä-Suomi (FI) • Île de France (FR) • Karlsruhe (DE) • Köln (DE) • Manner-Suomi (FI)
Brainport Monitor 2008
• • • • • • • • • •
Noord-Brabant (NL) Oberbayern (DE) Östra Mellansverige (SE) Praha (CZ) South East (UK) Stockholm (SE) Stuttgart (DE) Sydsverige (SE) Tübingen (DE) Västsverige (SE)
52
Bijlage 2: betekenis en definitie van indicatoren People Verandering in populatiegrootte In de CBS-bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in de Gemeentelijke Basisadministraties persoonsgegevens. In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woonachtig is, opgenomen in de basisadministratie van de gemeente waar de nachtrust hoofdzakelijk wordt genoten (woongemeente). Migratie van en naar de regio Het migratiesaldo is het aantal gevestigde personen minus het aantal vertrokken personen. Migratie is een vorm van mobiliteit tussen twee geografische eenheden, resulterend in een verandering van woonplaats of van woonland. Beroepsbevolking Tot de beroepsbevolking worden gerekend: personen die ten minste 12 uur per week werken, of personen die werk hebben aanvaard waardoor ze ten minste 12 uur per week gaan werken, of personen die verklaren ten minste 12 uur per week te willen werken, daarvoor beschikbaar zijn en activiteiten ontplooien om werk voor ten minste 12 uur per week te vinden. Arbeidsparticipatie naar leeftijd De arbeidsparticipatie uitgedrukt in procenten geeft het aantal werkzame personen weer als percentage van de totale populatie in dezelfde leeftijdsgroep. Personen die ten minste 12 uur per week werken worden tot de groep werkzame personen gerekend. Werkloosheidsontwikkeling Het werkloosheidspercentage geeft het aantal werklozen aan als percentage van de beroepsbevolking. Werklozen zijn volgens de definitie van het CBS personen die verklaren ten minste 12 uur per week te willen werken, daarvoor beschikbaar zijn en activiteiten ontplooien om werk voor ten minste 12 uur per week te vinden. Niet werkende werkzoekenden (NWW) zijn volgens de definitie van het CWI personen, ingeschreven bij het CWI, die niet werken en op zoek zijn naar een baan. Hierbij is geen sprake van een restrictie op het aantal uren per week. De CWI cijfers hebben betrekking op de stand van zaken op 1 januari. Werkloosheidsduur De indicator werkloosheidsduur splitst het aantal NWW uit naar de duur van de werkloze periode. Werkloosheid naar opleiding De indicator werkloosheid naar opleiding splitst het aantal NWW uit naar de hoogst genoten opleiding die de werklozen hebben gevolgd. Werkloosheid naar leeftijd De indicator werkloosheid naar leeftijd splitst het aantal NWW uit naar verschillende leeftijdsgroepen. Aantal hoger opgeleiden De waarde van deze indicator is berekend door het aantal hoger opgeleiden in de leeftijdsgroep 25-64 te delen door het totaal aantal mensen in deze leeftijdsgroep. Hoger opgeleiden zijn mensen met een diploma dat vergelijkbaar is met een Bachelor of Master diploma. Leven lang leren De indicator leven lang leren geeft het aantal mensen dat deelneemt aan leven lang leren als % van de totale populatie in die leeftijdsgroep, uitgezonderd de mensen die deelnamen aan het onderzoek maar die geen antwoord gaven op de vraag of ze deelnamen aan leven lang leren. De gegevens zijn afkomstig uit de EU Labour Force Survey.
Brainport Monitor 2008
53
Leven lang leren verwijst naar mensen in de leeftijdsgroep 25-64 die verklaard hebben dat ze onderwijs of training hebben gehad in de vier weken voorafgaande aan het onderzoek. Technology R&D uitgaven De indicator R&D uitgaven geeft de totale R&D uitgaven als percentage van het bruto regionaal product. R&D uitgaven zijn de som van de R&D-kosten en de R&D-investeringen. R&D kosten zijn bruto loonuitgaven en overige kosten voor R&D. R&D investeringen zijn uitgaven voor gebouwen en overige R&D-investeringen zoals machines en apparatuur. Publieke R&D uitgaven De indicator publieke R&D uitgaven geeft de totale R&D uitgaven door onderwijsinstellingen en publieke research instituten als percentage van het bruto regionaal product. Publieke R&D uitgaven zijn de som van de publieke R&D-kosten en de publieke R&D-investeringen. R&D kosten zijn bruto loonuitgaven en overige kosten voor R&D. R&D investeringen zijn uitgaven voor gebouwen en overige R&D-investeringen zoals machines en apparatuur. Private R&D uitgaven De indicator private R&D uitgaven geeft de totale R&D uitgaven door de industrie als percentage van het bruto regionaal product. Private R&D uitgaven zijn de som van de private R&D-kosten en de private R&D-investeringen. R&D kosten zijn bruto loonuitgaven en overige kosten voor R&D. R&D investeringen zijn uitgaven voor gebouwen en overige R&D-investeringen zoals machines en apparatuur. High-tech en medium-tech bedrijven: werkgelegenheid De indicator High-tech en medium-tech bedrijven geeft het aantal mensen dat werkzaam is bij deze bedrijven als percentage van de totale beroepsbevolking. High-tech en medium-tech bedrijven bestaan uit twee groepen: de kennisintensieve high-tech diensten en medium- en high-tech industrie. De kennisintensieve high-tech dienstensector omvat post en telcommunicatie, computer en gerelateerde activiteiten en research and development. Medium en high-tech industrie omvat farmaceutische en medische industrie, industrie voor kantoorapparatuur en computers, industrie voor radio, TV en overige communicatiemiddelen, industrie voor medische, precisie en optische instrumenten, industrie voor lucht- en ruimtevaart, chemische industrie, machine- en apparatenindustrie, elektrische machine- en apparatenindustrie, industrie voor motorrijtuigen en overige transportmiddelen(exclusief bouw en reparatie van schepen). Mensen in R&D De indicator mensen in R&D geeft het aantal mensen werkzaam in R&D als promillage van de totale beroepsbevolking. Tot de groep mensen in R&D behoren zij die zich – fulltime of parttime - direct met R&D bezig houden plus de mensen die directe service verlenen aan R&D zoals managers, administratieve staf en kantoorpersoneel. Personen die ten minste 12 uur per week werken worden tot de groep werkzame personen gerekend. Patenten De indicator patenten geeft het aantal EPO patenten per miljoen populatie in een gebied. EPO patenten zijn “applications filed directly under the European Patent Convention or to applications filed under the Patent Co-operation Treaty and designated to the EPO (Euro-PCT). Patent applications are counted according to the year in which they were filed at the EPO and are broken down according to the International Patent Classification (IPC). They are also broken down according to the inventor's place of residence, using fractional counting if multiple inventors or IPC classes are provided to avoid double counting.” (Eurostat) Co-patenten Co-patenten zijn patenten die door meerdere onderzoekers gezamenlijk zijn gefiled.
Brainport Monitor 2008
54
Business Bruto regionaal product De indicator bruto regionaal product is de monetaire waarde van alle goederen en diensten die door een economie over een gespecificeerde periode worden vervaardigd tegen marktprijzen. Het omvat consumptie, overheidsuitgaven, investeringen en de uitvoer minus de invoer. Bruto regionaal product per hoofd van de bevolking De indicator bruto regionaal product per hoofd van de bevolking geeft het totale BRP van een gebied gedeeld door de totale populatie in dat gebied. Het bruto regionaal product is de monetaire waarde van alle goederen en diensten die door een economie over een gespecificeerde periode worden vervaardigd tegen marktprijzen. Het omvat consumptie, overheidsuitgaven, investeringen en de uitvoer minus de invoer. Toegevoegde waarde De indicator toegevoegde waarde geeft de toegevoegde waarde tegen factor kosten. Toegevoegde waarde is het verschil tussen de productiewaarde en de verkoopwaarde, min eventuele subsidies op de productie, andere kosten, belastingen en heffingen. Economische groei Volumeontwikkelingen van de toegevoegde waarden beogen de veranderingen in hoeveelheid en kwaliteit van de geproduceerde minus de verbruikte goederen en diensten weer te geven. Arbeidsproductiviteit De indicator arbeidsproductiviteit geeft het BRP van een gebied gedeeld door het aantal werkzame personen in dat gebied. bruto regionaal product is de monetaire waarde van alle goederen en diensten die door een economie over een gespecificeerde periode worden vervaardigd tegen marktprijzen. Het omvat consumptie, overheidsuitgaven, investeringen en de uitvoer minus de invoer. Personen die ten minste 12 uur per week werken worden tot de groep werkzame personen gerekend. Export De weergegven exportwaardes zijn de waarde van de naar het buitenland geëxporteerde goederen en diensten in euro’s. Aantal starters Een starter is het samenbrengen van een combinatie van productiefactoren met de restrictie dat hierin geen andere bedrijven betrokken mogen zijn. Nieuwe bedrijven die ontstaan door fusies, overnames, splitsingen etc. vallen hier niet onder. Groeisaldo Het groeisaldo is gedefinieerd als de som van oprichtingen (starters en overige oprichtingen) en opheffingen van bedrijven. High-tech starters High-tech starters bestaan uit twee groepen: high-tech diensten en high-tech industrie. De KvK branchegroepen high-tech industrie zijn chemie en kunststof, machines, elektr.- en opt. apparaten en transportmiddelen. De KvK branchegroepen high-tech diensten zijn post en communicatie, automatiseringsdiensten en onderzoek/ontwikkeling. Een starter is het samenbrengen van een combinatie van productiefactoren met de restrictie dat hierin geen andere bedrijven betrokken mogen zijn. Nieuwe bedrijven die ontstaan door fusies, overnames, splitsingen etc. vallen hier niet onder.
Brainport Monitor 2008
55
Vacatures Aantal openstaande vacatures volgens de structuurenquête, peildatum 30 september uitgesplitst naar particuliere bedrijven en overheid. Onder een vacature wordt verstaan een arbeidsplaats waarvoor, binnen of buiten een onderneming of instelling, personeel wordt gezocht dat onmiddellijk of zo spoedig mogelijk geplaatst kan worden. Moeilijk vervulbare vacatures Door CBS niet nader gedefinieerd. Vacatures voor schoolverlaters Door CBS niet nader gedefinieerd. Aantal banen Een baan is een arbeidsplaats die bezet wordt door werkzame personen. De dagen dat een arbeidsplaats bezet is telt deze mee in het gemiddeld aantal banen. Het aantal banen kan gelijk of hoger zijn dan het aantal werkzame personen, omdat een persoon meerdere banen kan hebben. Basics Afgelegde afstand Dit betreft de verkeersdeelname van personen uitgedrukt in het gemiddeld aantal afgelegde kilometers per persoon per dag. Cijfers over het aantal afgelegde kilometers per persoon per dag naar vervoerwijze zijn berekend op basis van de (rit)vervoerwijze. Een rit is gedefinieerd als een (onderdeel van een) verplaatsing die met één vervoerwijze plaatsvindt en die eindigt wanneer men de plaats van bestemming bereikt of wanneer men van vervoerwijze verandert. Pendel Pendelaars zijn mensen die niet in de regio wonen waar ze werken. Gemiddelde woon-werkafstand De hemelsbrede afstand tussen de centra van de woongemeente en werkgemeente, gemiddeld over de banen. Aantal passagiers Het totaal van aangekomen en vertrokken passagiers op de regionale luchthavens in Nederland. Dit zijn luchthavens met handelsverkeer (tot deze categorie behoren de luchthavens Schiphol, Rotterdam, Eindhoven, Maastricht en Groningen). Handelsverkeer omvat alle verkeersvluchten van luchtvaartmaatschappijen met als doel het vervoer van reizigers en vracht tegen betaling
Brainport Monitor 2008
56
Bijlage 3: onderzoeksrapporten en beleidsdocumenten Boston Consultants Group (2008), Hoofdkantoren een hoofdzaak Brainport (2008), Meesters in de maakindustrie CWI (2008), CWI arbeidsmarktprognose 2008-2013 Economische Zaken (2008), Industriebrief Economische Zaken (2008), Nederland ondernemend innovatieland. Naar een agenda voor duurzame productiviteitsgroei Ecorys (2007), State of the European cities ETIN (2008), Arbeidsmigranten in Brabant FME (2008), Klant, kennis, kapitaal Innovatieplatform (2008), Nederland in de wereld MERIT (2008),Wetenschaps- en technologie Indicatoren 2008 RPB(2007), clusters en economische groei RPB(2007), Towards a European research area RPB(2007), Verhuizingen van bedrijven en groei van werkgelegenheid SEO economisch onderzoek (2007), De arbeidsmarkt van hoger opgeleide bèta’s WRR (2008), Innovatie vernieuwd. Opening in viervoud
Brainport Monitor 2008
57
