STERKE STEDEN - STERKE REGIO’S - STERK NEDERLAND Nederland moet snel uit de crisis. Steden zijn de economische motor van Nederland. Zij vormen de spil in krachtige netwerken met het bedrijfsleven, het maatschappelijk middenveld en andere gemeenten in de regio. Steden willen met het Rijk het Topsectorenbeleid in de regio’s een sterke impuls geven. Ondermeer via ondersteuning van het MKB en door verbetering van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Essentieel voor de kracht van de steden is het vlottrekken van de woningmarkt. Uitvoeren van Wonen 4.0, aangevuld met investeringen in stedelijke vernieuwing en leefbaarheid in de wijken. Mensen maken de stad. Steden willen hun verantwoordelijkheid in het sociale domein nemen maar kunnen dat alleen als de decentralisatie van rijkstaken gepaard gaat met beleidsvrijheid en ontschotting van budgetten. Alleen dan is goede zorg voor minder geld, dichter bij de mensen, met meer maatwerk en nadruk op preventie, mogelijk. Met hun ontwikkelkracht, innovatievermogen en bestuurskracht kunnen de steden voor hun bewoners en in hun regio een belangrijke bijdrage leveren aan de gewenste hervormingen van Nederland. De steden willen, samen met de omliggende gemeenten in hun verzorgingsgebied, de grote opgaven voor werk, wonen en in het sociale domein, uitvoeren. Kleinere, maar ook grotere gemeenten kunnen het niet alleen. In de regio’s wordt gezocht naar maatwerk waarbij taakdifferentiatie mogelijk moet zijn.
1/5
Krachtige steden voor de burgers in Nederland
Nederland staat voor grote uitdagingen. Hoe komt het land uit de crisis, wat voor hervormingen zijn daarvoor nodig van o.a. de arbeidsmarkt, de zorg en de woningmarkt? Hoe pakt dit uit in de relatie tussen burger en overheid? Het G32-Stedennetwerk en de daarbij aangesloten steden kunnen en willen hier een belangrijke bijdrage leveren. Elke dag wordt er in de steden gewerkt aan een veilige, duurzame en ongedeelde samenleving Steden zijn belangrijke spelers om op decentraal niveau de afstemming tussen gewenste hervormingen tot stand te brengen. Ze beschikken over de bestuurskracht die hiervoor nodig is. Steden vormen de spil in krachtige netwerken met het maatschappelijk middenveld, bedrijfsleven en andere gemeenten in de regio. Zo kunnen opgaven op het juiste schaalniveau aangepakt worden. De G32 als netwerk brengt de ontwikkelkracht en het innovatievermogen van de steden samen, versterkt deze en is intermediair richting de rijksoverheid en andere partijen op landelijk niveau. Dus: •
•
• •
De steden zijn bezig om het bestuur dichter bij de mensen te brengen en spreken bewoners erop aan om naar vermogen bij te dragen. In het sociale domein maar ook op het gebied van veiligheid, stedelijke vernieuwing, sport en cultuur, de steden ontwikkelen met burgers, ondernemers en lokale partijen nieuwe manieren van werken en organiseren, sluiten nieuwe coalities. Ondersteun dit met expertise en waar nodig regelgeving (of het intrekken daarvan). Bekijk met het G32-Stedennetwerk en de VNG hoe dit op nationaal niveau te projecteren. Ga uit van de bestuurlijke en inhoudelijke dynamiek van de stedelijke regio’s en geef de steden daarin positie. Voeg de ontwikkelkracht en het innovatievermogen van de steden bij de inhoudelijke expertise bij het rijk en geef zo samen een impuls aan de vorming van krachtige stedelijke regio’s. Onderzoek samen met de regio’s hoe de bestuurskracht verder ontwikkeld kan worden. Zoek incentives om de samenwerking in stedelijke regio’s te bevorderen, niet via extra geld, maar bijvoorbeeld via extra beleidsruimte, de overdracht van taken en bevoegdheden of via de ontschotting van financiële middelen en deregulering. Dat kan gaan over publieke middelen van gemeenten, maar ook over bijvoorbeeld ontschotting van middelen in de onderwijssector of de zorg, daar waar partijen gezamenlijk een visie en een programma voor de stedelijke regio ontwikkelen. Werk met steden aan beide zijden van landsgrenzen, Duitsland/België en de Europese Unie aan het verder vormgeven van landsgrensoverschrijdende stedelijke regio’s. Uit de CPB-doorrekeningen blijkt dat vrijwel alle partijen uitgaan van ‘de maximale bezuiniging die door het CPB voor de komende kabinetsperiode voor mogelijk wordt gehouden op openbaar bestuur’. Het gemak waarmee dit gebeurt, baart ons grote zorgen. De impact ervan vraagt om grote zorgvuldigheid. Niet het blind wegzetten van
2/5
een zo groot mogelijk bedrag aan bezuinigingen maar het zo effectief mogelijk laten functioneren van decentrale overheden moet de insteek zijn. Breng de steden zo goed mogelijk in positie om optimaal bij te dragen aan het economisch herstel van Nederland. Elementen als het vergroten van het lokaal belastinggebied en de oprichting van een onafhankelijk instituut voor financiële verhoudingen maken hier onderdeel van uit. De Wet Hof zal de gemeenten sterk beperken in hun investeringsmogelijkheden en moet in deze vorm van tafel.
Mensen maken de stad
Vitaal onderdeel van de hervorming van arbeidsmarkt en zorg is de decentralisatie van belangrijke delen van het sociaaleconomisch domein naar de lokale overheid. Deze beweging is ingegeven door het streven naar goede zorg voor minder geld, dichter bij de burger, met meer maatwerk en meer nadruk op preventie, op een kleiner schaalniveau georganiseerd. Maar decentralisatie naar 415 gemeenten houdt een risico in voor te grote versnippering.Op lokaal niveau is voldoende massa en bestuurskracht nodig. Gemeenten zullen op tal van onderdelen moeten samenwerken.Daarin zullen steden een voortrekkersrol spelen binnen hun regio’s. Dus: •
•
•
•
Zet de drie reeds in gang gezette decentralisaties door, onder werkbare condities. Dat betekent: voldoende financiële middelen, ontschotting van middelen en beleidsvrijheid. Stuur dit aan vanuit één samenhangend kader en biedt hiervoor experimenteerruimte in de uitvoering. Houdt het tempo erin. Voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt moet één regeling komen, zodat zij hun mogelijkheden optimaal kunnen benutten en op het eigen niveau deel kunnen nemen aan het arbeidsproces en het maatschappelijk leven. Als steden willen we daarvoor in onze regio het voortouw nemen en met werkgevers tot duidelijke afspraken komen; Geef over de huidige schotten heen gemeenten beleidsruimte en mogelijkheden om vanuit één beleidskader iedereen te bedienen die op ondersteuning bij inkomen, werk en participatie is aangewezen. Verbreedt de beweging van overdracht van taken uit de AWBZ naar gemeenten, zoals persoonlijke verzorging (hulp bij ‘dagelijkse levenshandelingen’ ), zodat maatwerk geleverd kan worden en mantelzorgers beter gesteund. De zorg onder verantwoordelijkheid van gemeenten moet goed aansluiten op het onderwijs (voorkant: 0-4 jarigen, achterkant: onderwijs/arbeidsmarkt) en de curatieve zorg (m.n. huisartsen). De positie van de gemeenten ten aanzien van die sectoren moet duidelijker en steviger zijn, en wettelijk geborgd. Onder de juiste voorwaarden ondersteunen we de beweging van scheiden van wonen en zorg. Samen met corporaties en zorgpartijen willen we dit verder ontwikkelen. Daarbij moet oog zijn voor de financiële consequenties voor gemeenten, ook direct op de korte termijn (groter beroep op WMO-voorzieningen, meer woningaanpassingen)
3/5
•
Kies vaker voor taakdifferentiatie. Ondersteun het leiderschap van steden en breng stadsbestuurders in positie ten opzichte van andere gemeenten en maatschappelijke partners in de regio. Stimuleer met incentives de regionale samenwerking tussen publieke en semipublieke partijen. Beloon gezamenlijke visievorming en programmering.
Ruimte voor de stad
Steden hebben alle belang bij het vlottrekken van de woningmarkt en het aanpakken van de leegstand in de kantorenmarkt. Hiervoor zijn structurele oplossingen nodig, via onderling afgestemde maatregelen in de huurders- en koopmarkt. Wonen 4.0 en afspraken die gemaakt worden, zowel regionaal als landelijk, om de leegstand van kantoren tegen te gaan kunnen hieraan bijdragen. Steden investeren samen met partners in stedelijke vernieuwing en leefbaarheid in de wijken. Echter: de combinatie van verminderde inkomsten uit grondexploitaties, de voorgestelde heffingen op de corporaties, het wegvallen van de ISV-middelen en de invoering van de Wet HOF leidt er toe dat de investeringscapaciteit van steden drastisch afneemt.
Dus: •
•
•
• • •
Werk met steden en andere partijen aan de vorming van een nieuw instrumentarium voor stedelijke vernieuwing, onder meer het vormgeven van een revolverend fonds met de corporaties. Steden en corporaties maken goede afspraken over de inzet van de corporatie in de stedelijke vernieuwing. Voor de steden zijn de corporaties de belangrijkste partner in de stedelijke vernieuwing. Corporaties moeten kunnen blijven investeren in stedelijke vernieuwing, leefbaarheid en de noodzakelijke zorginfrastructuur. De voorgestelde heffingen moeten worden teruggedraaid. Duurzaamheid en via energiebesparing het terugdringen van energielasten zijn een belangrijk onderwerp in de stedelijke vernieuwing bij de bestaande woonvoorraad. Ondersteun steden die een voortrekkersrol spelen in experimenten om te werken aan de lokale opwekking van duurzame energie. Werk met steden aan het vereenvoudigen van wet- en regelgeving om gebiedsontwikkeling een impuls te geven. Werk met de steden aan een nieuwe Omgevingswet om meer ruimte te geven aan burgers en ondernemers en de druk van regelgeving terug te dringen. Werk met steden en andere partijen in de uitwerking en vooral ook de uitvoering van maatregelen om de leegstand op de kantorenmarkt terug te dringen. Het afwaarderen van vastgoed via fiscale maatregelen moet gepaard gaan met maatregelen vanuit de steden en stedelijke regio’s op het gebied van de programmering van kantoren en bedrijventerreinen, en maatregelen van de kant van ontwikkelaars en belegger.
4/5
Steden en via hen de stedelijke regio’s zullen een doorslaggevende rol spelen in het weer op gang brengen van de economie. Dus: • •
•
•
• •
Zet met de steden het Topsectorenbeleid voort en geef het gezamenlijk een sterke regionale component, onder meer via ondersteuning van MKB. Een betere aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt is essentieel in stedelijke arbeidsmarktregio’s, onder meer via afstemming van regionaal arbeidsmarktbeleid met ROC’s, bedrijfsleven en steden. Geef steden hierin een positie. Een goede bereikbaarheid ondersteunt de duurzame groei en ontwikkeling van de stad en stedelijke netwerken, en is dus vitaal voor de economische ontwikkeling van Nederland. Werk hieraan met steden, stedelijke netwerken en provincies en geef stedelijke regio’s zeggenschap over de V&V-middelen. Stimuleer de bundeling van verstedelijking en bedrijvigheid rond bestaande kernen en OV-knooppunten. Hiermee worden verschillende doelstellingen (aantrekkelijke woonwerkmilieus, terugdringen bereikbaarheidsproblemen, milieuoverlast) tegelijk bediend. Bevorder met steden lokaal ondernemerschap, laat ondernemerschap floreren en benut het vervolgens maximaal. Geef met de steden een impuls aan de triple helix-aanpak (Economic Boards) in stedelijke regio’s.
5/5
