Startnotitie Gewijzigde Drank- en Horecawet gevolgen voor de gemeente Waterland
Algemene en Juridische zaken juni 2013
Inhoudsopgave 1. 2.
3.
4.
5.
6. 7.
Inleiding ................................................................................................................................................3 Ontwikkelingen en trends ..................................................................................................................3 2.1 Leeftijdsgrens van 16 naar 18 jaar................................................................................................3 2.2 Alcoholgebruik jongeren Waterland hoger dan in de regio Zaanstreek-Waterland ............3 2.3 Slechte landelijke naleving leeftijdsgrens verkoop alcohol ......................................................4 Kaders ...................................................................................................................................................4 3.1 Integrale aanpak: preventie en handhaving ................................................................................4 3.2 Gezondheidsbeleid.........................................................................................................................4 3.3 Tabak en drugs................................................................................................................................4 3.4 Verantwoordelijkheden NVWA...................................................................................................4 3.5 Geen extra financiële middelen....................................................................................................5 3.6 Regionale samenwerking ...............................................................................................................5 Beleidskeuzes en ambities m.b.t. de wetswijzigingen.....................................................................5 4.1 Paracommerciële verordening ......................................................................................................5 4.2 Overige verordeningen / alcoholpreventie en openbare orde................................................6 4.3 Toezicht op naleving DHW .........................................................................................................7 Communicatie en participatie............................................................................................................9 5.1 Communicatie .................................................................................................................................9 5.2 Participatie .....................................................................................................................................10 5.3 Schrijven van het plan van aanpak voor de uitvoering van de DHW..................................10 Planning werkzaamheden.................................................................................................................11 Bijlages.................................................................................................................................................11
2
1.
Inleiding
De Drank- en Horecawet (DHW) stamt uit 1864. De wet regelt een verantwoorde distributie van alcohol in de samenleving en bevat speciale regels voor alcoholverstrekkers en overheden. Sinds 1864 is de wet vier keer gewijzigd. De eerste wijziging had betrekking op de regels voor het paracommercialisme. De tweede wijziging zorgde voor vereenvoudiging van de vestigingseisen voor de horeca en de slijters. De derde wijziging regelde onder andere de leeftijdsgrenzencontrole en het alcoholverkoopverbod op diverse locaties. De vierde wijziging betrof de introductie van de bestuurlijke boete. Per 1 januari 2013 is de DHW opnieuw gewijzigd, zie Bijlage 1 voor een overzicht van deze wijzigingen. De nieuwe DHW richt zich op het tegengaan van het schadelijk alcoholgebruik onder jongeren en het terugdringen van de administratieve lasten voor ondernemers. De belangrijkste wijziging voor de gemeente is dat het toezicht op de naleving van vrijwel alle bepalingen van de DHW overgaat van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) naar de gemeenten. Het uitgangspunt hierbij is dat gemeenten het toezicht efficiënter in kunnen zetten en vaker toezicht kunnen uitoefenen. De burgemeester wordt voortaan bevoegd gezag. Hij wijst ook gemeentelijke toezichthouders aan. De gemeenteraad krijgt meer mogelijkheden om op lokaal niveau beter invulling te geven aan het alcoholbeleid, met name om (overmatig) alcoholgebruik onder jongeren tegen te gaan. De bestaande gemeentelijke bevoegdheid om leeftijdsgrenzen voor de horeca vast te stellen wordt uitgebreid. Gemeenten kunnen voortaan een minimum toelatingsleeftijd tot alle horecalokaliteiten en terrassen vaststellen en deze koppelen aan tijdsruimten. Daarnaast krijgen gemeenteraden de mogelijkheid extreme prijsacties in supermarkten en de horeca in een verordening te verbieden. Gemeenteraden hebben de plicht om uiterlijk 1 januari 2014 een verordening vast te stellen waarin de alcoholverstrekking door paracommerciële rechtspersonen wordt gereguleerd om oneerlijke mededinging te voorkomen. Verder worden de administratieve lasten voor horeca- en slijtersbedrijven fors verminderd. Zo hoeft een ondernemer een nieuwe leidinggevende nog slechts bij de burgemeester te melden en hoeft er in zo’n geval ook geen nieuwe vergunning meer te worden aangevraagd. Deze startnotitie is de aanzet tot het plan van aanpak voor de uitvoering van de nieuwe DHW. De belangrijkste ontwikkelingen en kaders hierbij, de beleidskeuzes en ambities met betrekking tot de wetswijzigingen worden beschreven, het proces van communicatie, participatie en de planning van de werkzaamheden.
2.
Ontwikkelingen en trends
In dit hoofdstuk staat een aantal landelijke en lokale ontwikkelingen die aandacht vragen bij de uitvoering van de gewijzigde DHW. 2.1 Leeftijdsgrens van 16 naar 18 jaar In 2012 is door de Tweede Kamer de motie Dik-Faber c.s. aangenomen (Tweede Kamer, vergaderjaar 2012-2013, 33342, nr. 16) waarbij de regering wordt verzocht de leeftijdsgrens van de Drank- en Horecawet te verhogen van 16 naar 18 jaar en gemeenten verplicht worden een preventie- en handhavingsplan alcohol op te stellen. De Eerste Kamer heeft op 18 juni 2013 ingestemd met de verhoging van de leeftijdsgrens voor alcohol van 16 naar 18 jaar. Vanaf 1 januari 2014 mogen jongeren onder de 18 jaar geen alcohol meer kopen, bezitten of drinken in de horeca. Een ruime meerderheid stemde voor de leeftijdsverhoging. 2.2 Alcoholgebruik jongeren Waterland hoger dan in de regio Zaanstreek-Waterland Uit het in 2010 uitgevoerde E-Movo (elektronische monitor voortgezet onderwijs) scholierenonderzoek onder tweede en vierde klassers (12 tot 16 jaar) van het voortgezet onderwijs blijkt dat 58% van de scholieren uit Waterland in de maand voorafgaand aan het onderzoek alcohol heeft gedronken. Dat is meer dan in de regio Zaanstreek-Waterland (48%). 3
Bijna de helft van de scholieren heeft de afgelopen maand aan binge drinken gedaan (het drinken van zes glazen alcohol of meer binnen twee uur) en ruim een derde is dronken of aangeschoten geweest. Deze groep wordt dan ook gezien als risicogroep voor het gebruik van alcohol. 2.3 Slechte landelijke naleving leeftijdsgrens verkoop alcohol Uit landelijk onderzoek van de Universiteit Twente naar de naleving van de leeftijdsgrens bij de verkoop van drank blijkt dat deze ver onder de maat is. De naleving is in supermarkten, slijterijen, horeca, cafetaria’s, sportkantines en het thuisbezorgkanaal respectievelijk 30%, 40%, 11%, 15%, 4% en 0%. Bij supermarkten slaagde bijvoorbeeld 70 procent van de aankooppogingen. Bij de thuisbezorgservices (zoals de boodschappenbezorgservice van een supermarkt, bierkoeriers en diverse thuisbezorgrestaurants) slaagden zelfs alle aankooppogingen.
3.
Kaders
De kern van de DHW is dat alcoholgebruik kan leiden tot gezondheidsschade, overlast en ongevallen. Het is dan ook belangrijk om in te zetten op preventie en alcoholmatiging en dit te nemen als kader/ uitgangspunt. Daarnaast is een aantal andere kaders en/of randvoorwaarden van toepassing bij de uitvoering van de nieuwe DHW. 3.1 Integrale aanpak: preventie en handhaving De nieuwe DHW biedt de gemeente meer mogelijkheden beleid te ontwikkelen op lokaal niveau. Met deze beleidsruimte is de gemeente beter in staat sturing te geven aan een effectieve aanpak van de lokale alcoholproblematiek, het beperken van de aan drank gerelateerde overlast en daarmee het bevorderen van een veilige leefomgeving. Op lokaal niveau bestaat immers het beste zicht waar de problemen zich voordoen, waar de hotspots zijn, waar sprake is van overmatig alcoholgebruik, waar jongeren indrinken op straat, in welke sportkantines veel wordt gedronken, bij welke evenementen problemen kunnen ontstaan, etc. Hierbij is het van belang de verschillende beleidsterreinen te integreren: alcoholmatiging, gezondheid, openbare orde en veiligheid en handhaving en toezicht. 3.2 Gezondheidsbeleid De laatste jaren is intensief aandacht besteed aan het tegengaan van alcohol- en drugsgebruik onder de Waterlandse jongeren. In 2010 is door de afdeling Zorg en Welzijn het uitvoeringsplan alcohol en drugs 2011-2013 opgesteld. De activiteiten in het uitvoeringsplan zijn gericht op het basis- en voorgezet onderwijs. Doel is het verbeteren van de samenwerking met de scholen en het implementeren van het thema alcohol en drugs in de reguliere lesprogramma’s. Daarnaast is op 23 april 2013 de nieuwe nota gezondheidsbeleid ‘Waterland gezond’ 2013-2017 vastgesteld (106-37). Het uitvoeringsplan alcohol en drugs is hierin geïntegreerd. 3.3 Tabak en drugs De nieuwe DHW richt zich alleen op het gebruik van alcohol. Het gebruik van andere verslavende middelen, waaronder drugs en tabak, vallen onder de Opiumwet en de Tabakswet en worden dus niet meegenomen. 3.4 Verantwoordelijkheden NVWA De NVWA blijft met betrekking tot de nieuwe DHW verantwoordelijk voor het toezicht op: • Het verstrekken van een verklaring sociale hygiëne via de Stichting Vakbekwaamheid Horeca (SHV) aan leidinggevenden die betrokken zijn bij de bedrijfsexploitatie; • Naleving van de DHW in het personenvervoer, op legerplaatsen en in tax free shops op luchthavens (achter de douane); • Drankverstrekking in vervoermiddelen; • Reclamebeperkingen, als daar in de toekomst wettelijke regels voor worden opgesteld. 4
3.5 Geen extra financiële middelen De overgang van het toezicht brengt voor de gemeenten kosten met zich mee. Het is gebruikelijk dat gemeenten de kosten die voortvloeien uit wijziging van de regelgeving, in het gemeentefonds krijgen vergoed. De VNG heeft zich vanaf het begin van het verandertraject ingespannen voor een passende financiële compensatie voor de gemeenten. Deze inspanningen hebben helaas niet tot het gewenste resultaat geleid. De gemeenten dienen het een en ander dus zelf te bekostigen. 3.6 Regionale samenwerking De taken uit de DHW kan de gemeente zelfstandig uitvoeren of in samenwerking met andere gemeenten. De gemeente Waterland werkt al veelvuldig samen in regionaal verband met Zaanstreek-Waterland, zoals het regionaal veiligheidsbestuur en de gemeenschappelijke regeling GGD Zaanstreek-Waterland. Het streven is dan ook deze samenwerking op te pakken in de uitvoering van de nieuwe DHW. De voordelen van een regionale samenwerking zijn meer professionaliteit in de uitvoering door kennisbundeling en specialisatie van de toezichthouder(s) op de DHW, meer mogelijkheden voor de uitvoering van het leeftijdgrenzentoezicht, uniformiteit in regels en handhaving binnen de regio en het voorkomen van alcoholtoerisme. De nadelen zijn dat het meer afstemmingstijd vraagt en er minder directe sturingsmogelijkheden zijn voor de gemeente.
4.
Beleidskeuzes en ambities m.b.t. de wetswijzigingen
Zoals genoemd in hoofdstuk 1 zijn per 1 januari jl. veel taken en bevoegdheden uit de DHW overgegaan naar de gemeente. Vóór 1 januari 2014 moet de gemeente een verordening vaststellen voor paracommerciële horeca. Daarnaast kunnen verordeningen worden opgesteld om het verstrekken van alcohol te reguleren. Die facultatieve verordeningen kunnen op elk gewenst moment worden ingevoerd. De gemeente kan deze besluitvorming voor de paracommerciële verordening inpassen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) of een aparte horecaverordening vaststellen. In Bijlage 2 staan de benodigde juridische stappen vermeld volgens de VNG-modelverordening. 4.1 Paracommerciële verordening Paracommerciële instellingen – zoals sportclubs, culturele instellingen, buurthuizen, scholen, kerken en verzorgingscentra – hebben een belangrijke maatschappelijke functie. Verenigingen en stichtingen hebben geen winstoogmerk, een ‘milder’ belastingregime, werken met vrijwilligers, geen afdracht sociale lasten en krijgen soms (verkapte) subsidie. Daarnaast zijn ze vrijer (lees: niet gebonden aan brouwerijcontracten) in hun financiering en inkoop. Door deze voordelen kunnen zij de marktwerking in de horeca verstoren. De gemeente moet een verordening opstellen om oneerlijke concurrentie te voorkomen. Het gaat hier dus niet om alcoholpreventiebeleid. In de paracommerciële verordening moeten we in ieder geval aandacht schenken aan: • Schenktijden: de tijdstippen waarop alcohol verstrekt mag worden; • Bijeenkomsten van persoonlijke aard (bruiloften en partijen); • Bijeenkomsten van derden (verhuur van de ruimte). Er mag rekening gehouden worden met de aard van de instelling. Voor een sportclub of hockeykantine mag een ander regime gelden dan voor de buurthuizen, biljartclub, een kerk of een theater. In Waterland zijn 21 paracommerciële instellingen, 38 commerciële instellingen en 10 overige instellingen, zie Bijlage 3. In Tabel 1 staat het voorstel voor de paracommerciële verordening weergegeven.
5
Tabel 1: Voorstel beleidskeuze bij mogelijkheden paracommerciële verordening Onderwerpen Wel/ geen verordening
Beleidskeuze gemeente Waterland aparte Geen aparte verordening opstellen, maar de verordening implementeren in de huidige Waterlandse APV, onder “afdeling 9 Toezicht op horecabedrijven”. Implementatie in de APV geeft een compleet overzicht ten aanzien van de regelgeving voor horecabedrijven. Daarnaast geeft één document duidelijkheid voor de ambtenaren die belast zijn met de handhaving. Schenktijden Schenken van alcohol op vaste, gezette tijdstippen. Dit schept duidelijkheid voor ondernemers, klanten, handhavers, omwonenden etc. Wel/ geen onderscheid Wel onderscheid maken tussen paracommerciële inrichtingen en tussen instellingen de schenktijden hierop aanpassen. Tussen bepaalde verenigingen zit een duidelijk verschil, bijvoorbeeld tussen een buurthuis, theater, kerk of sportkantine. De tijden waarop de activiteiten worden verricht, verschillen dusdanig dat een onderscheid in de tijdstippen waarop alcohol mag worden verstrekt, ook moeten verschillen. Wel/ geen bijeenkomsten Er mogen geen bijeenkomsten van persoonlijke aard bij persoonlijke aard. paracommerciële inrichtingen, waarbij alcohol wordt verstrekt, georganiseerd worden. Voor het vieren van een verjaardag, bruiloft of receptie is in de bestaande horecagelegenheden voldoende zaalverhuur mogelijk. Wel/ geen niet- Toestaan dat maximaal vier keer per jaar een bijeenkomst van verenigingsgebonden niet-verenigingsgebonden aard, waarbij alcohol wordt verstrekt, bijeenkomsten. georganiseerd kan worden. Daarbij moet het gaan om een activiteit waarvoor zowel leden als niet-leden worden uitgenodigd. Keuze uit voorbeeld De modelverordening van de VNG, zie Bijlage 2. Dit model biedt modelverordening van de meest onafhankelijke versie en is daarnaast beoordeeld door VNG, STAP of BEM. diverse gemeentelijke adviseurs en juristen. De modelverordening is leidraad voor het opstellen van een Waterlandse verordening. 4.2 Overige verordeningen / alcoholpreventie en openbare orde De gemeente mag vanuit het oogpunt van openbare orde of alcoholpreventie de volgende onderwerpen in een verordening regelen. Omdat deze verordeningen niet verplicht zijn, kunnen ze ook later worden ingevoerd als daar aanleiding voor is. • Tapverbod in instellingen. Te specificeren tot: sterkte van de drank, bepaalde gebieden, bepaald soort instellingen, bepaalde momenten. Bijvoorbeeld: in sportkantines geen sterke drank tijdens jeugdactiviteiten of niet tappen tijdens bepaalde evenementen in een bepaald deel van de stad; • Leeftijd gerelateerd toelatingsbeleid (max. 21 jaar). Diverse variaties zoals: jongeren niet meer toe te laten na een bepaald tijdstip, koppelen aan sluitingstijdstip (is bij ons lastig omdat we geen differentiatie hebben in vergunde sluitingstijden), de minimum toelatingsleeftijd te relateren aan een gebied of aan bepaalde activiteiten (bijvoorbeeld houseparty’s of nachtclubactiviteiten); • Tijdelijk verbod op verkoop van zwak alcohol in winkels of snackbars. Tijdsruimte en/of delen van de gemeente moeten in de verordening worden aangegeven. Doel is om te voorkomen dat bijvoorbeeld tijdens evenementen mensen drank aanschaffen en op straat opdrinken. Bijv.: tijdens Koninginnedag geen drankverkoop in detailhandel rond de stations; • Verbod op stuntprijzen. Dit kan zowel voor de happy hours als voor stuntprijzen in supermarkten geregeld worden. Voor beide onderdelen is een eigen wettelijk kader opgenomen. In Tabel 2 staan de beleidskeuzes met betrekking tot de overige verordeningen.
6
Tabel 2: Voorstel beleidskeuze bij onderwerpen overige verordeningen Onderwerpen Wel/ geen tapverbod in inrichtingen Leeftijdgerelateerd toelatingsbeleid Tijdelijk verbod op verkoop van zwak alcohol in winkels of snackbars Wel/ geen verbod op stuntprijzen
4.3
Beleidskeuze gemeente Waterland Er is voor nu geen directe aanleiding om deze beperkende maatregel in te zetten. Er is voor nu geen directe aanleiding om deze beperkende maatregel in te zetten. Er is op dit moment geen aanleiding om deze beperkende maatregel in te zetten. Ja, mogelijkheden onderzoeken en na beoordeling opnemen in Algemene Plaatselijke Verordening Waterland. Een verbod op exorbitante prijsacties sluit aan op het alcoholmatigingsbeleid dat de gemeente Waterland voert.
Toezicht op naleving DHW
Uitbreiding toezichttaken Zoals reeds eerder vermeld krijgen de gemeenten er een aantal nieuwe wettelijk verplichte taken bij. Waaronder de controle op de leeftijdsgrenzen bij het verstrekken van alcoholhoudende drank. Grofweg te onderscheiden in de volgende drie werkgebieden: horecatoezicht (toezicht op het verstrekken voor directe consumptie), detailhandelstoezicht (toezicht op het verstrekken voor consumptie elders) en straattoezicht (toezicht op het bezit van alcoholhoudende drank door jongeren onder de 16 jaar en vanaf 1 januari 2014 geldt toezicht op het bezit door jongeren onder de 18 jaar). Een uitgebreid taakveld waarvoor geen extra geld beschikbaar komt. Het is dus noodzakelijk om de beschikbare capaciteit zo effectief mogelijk in te zetten.
Sanctiemogelijkheden De vorige wet kende een systeem van bestuurlijke boete (voor de NVWA) en het intrekken van de vergunning (voor de gemeente). In de nieuwe DHW kunnen beide middelen door de gemeente worden ingezet. Daarnaast wordt het sanctiearsenaal uitgebreid met de volgende middelen: het schorsen van de vergunning, het (tijdelijk) sluiten van de drankafdeling van een winkel en een strafrechtelijke bepaling. Vanwege de sanctiemogelijkheden, dient een deel van de gemeentelijke controleurs een BOA-bevoegdheid hebben.
Op welke manier toezicht inzetten? Hotspots Efficiënt toezicht bestaat onder andere door extra te focussen op hotspots. Deze hotspots kunnen met behulp van lokale expertise (politie, jongerenwerk, GGD, Brijder enz) in beeld worden gebracht. Een jongerenkroeg of een supermarkt bij een overlastveroorzakende hangplek (of de hangplek zelf) kan dus zomaar iets meer belangstelling in het kader van toezicht krijgen dan een (luxe) restaurant. De gemeente Waterland heeft de hotspots ook in beeld gebracht, zie Bijlage 3. DHW-toezichthouder/competentieprofiel/opleiding De burgemeester is het bevoegd gezag om de gemeentelijke DHW-toezichthouder aan te wijzen. Ook bij samenwerking in regioverband zal elke gemeente separaat de toezichthouder(s) moeten aanwijzen die actief zijn in de eigen gemeente. De aard en het werkingsgebied van de DHW zijn specifiek en de uitvoering van toezicht en handhaving hierop vraagt om een gedegen kennis en expertise. Andere kenmerkende aspecten van het DHW-toezicht waar de toezichthouder mee om moet kunnen gaan, zijn de werktijden (in de avonduren en weekeinden) en de specifieke doelgroepen (horeca en jongeren) en eventueel de lokale betrokkenheid (bijvoorbeeld het controleren van de sportverenigingen waar de toezichthouder een bekende is). Ook de organisatorische randvoorwaarden moeten op orde zijn. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn dat er in de weekendnachten een beschikking moet worden opgesteld en uitgereikt. Daarvoor kan het nodig zijn dat er buiten de reguliere kantoortijden toegang moet zijn tot digitale netwerken of dat fysiek toegang tot een gemeentehuis noodzakelijk is. 7
In de 'Regeling toezichthoudend ambtenaren Drank- en Horecawet' zijn eisen vastgelegd die worden gesteld aan de DHW-toezichthouder. De toezichthouder moet tevens Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) zijn en moet een examen over de DHW met goed gevolg hebben afgelegd. Zowel de BOA´s in domein I (Openbare Ruimte) als in domein II (Milieu, Welzijn en Infrastructuur) worden bevoegd om de DHW te handhaven. Op www.handhavingdhw.nl onder FAQ is een competentieprofiel van een DHW-toezichthouder te vinden, zie ook Bijlage 4. Onder andere het Regionaal Opleiding Centrum biedt een opleiding aan voor DHW toezichthouders. Hoeveel toezichthouders heeft de gemeente nodig om het DHW-toezicht uit te kunnen voeren? De benodigde toezichtcapaciteit kan worden bepaald op basis van een handhavinguitvoeringsprogramma voor de gemeente, zie Bijlage 5. In dit programma kan onder andere worden bepaald: het aantal controles per jaar, het soort controles (basiscontrole, leeftijdsgrenzencontrole), de duur van de controles, of de controles worden gecombineerd met andere controles, of de controles alleen of in duo worden uitgevoerd, etc. Twee toezichtsvormen De DHW-toezichthouder krijgt te maken met twee vormen van toezicht: • Basiscontroles: inrichtings- en evenementencontroles; • Leeftijdsgrenzeninspecties bij drankverstrekkers en jongeren: richten zich op het controleren van verstrekking van zwakalcoholhoudende drank aan een jongere onder de 16 jaar, of van sterk alcoholhoudende drank aan een jongere onder de 18 jaar. Voor deze toezichtvorm is ook het Expertisecentrum handhaving DHW in te zetten (geldt alleen nog voor 2013). Dit team bestaat uit jongeren die zijn in te zetten om anoniem controles uit te voeren. Het team kan alleen worden ingezet als wordt voldaan aan de eis van een handhavingsplan. Deze jongeren kunnen geen sancties opleggen, maar informeren de gemeentelijke DHWtoezichthouder als er zich overtredingen met betrekking tot leeftijdsgrenzen voordoen. Het toezicht op de naleving van de DHW is een instrument om uitvoering te geven aan het landelijk en gemeentelijk alcoholmatigingsbeleid. Het is belangrijk dat de ambities voor toezicht aansluiten bij de algemene gemeentelijke visie en visies van relevant beleid. In Tabel 3 staan de ambities ten aanzien van het toezicht vermeld.
8
Tabel 3: Ambities ten aanzien van de toezicht Onderwerpen Eigen verantwoordelijkheid
Ambitie gemeente Waterland Bedrijven en burgers zijn in eerste aanleg verantwoordelijk voor de regelnaleving. Preventie De inzet van preventieve instrumenten heeft de voorkeur boven inzet van repressieve instrumenten. Zwaartepunt toezichtsvorm: Het zwaartepunt ligt op de gerichte leeftijdsgrenzencontroles. leeftijdsgrenzencontroles/ De gemeente wil in het najaar van 2013 een pilot draaien basiscontroles waarbij gebruik wordt gemaakt van het Leeftijdsgrenzenteam van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Tot uiterlijk 1 januari 2014 kan de gemeente dit team kosteloos inzetten bij de uitvoering van leeftijdgrenzencontroles. De gemeente dient hiertoe wel een handhavingsplan te hebben en een DHWtoezichthouder. Op korte termijn zullen we onderzoeken of een dergelijk handhavingsplan lokaal of regionaal kan worden opgesteld. Frequentie van de controle Per onderneming of instelling wordt er één keer per één of twee op naleving van de DHW jaar (afhankelijk van de soort onderneming of instelling en eerdere bevindingen) gecontroleerd, met uitzondering van de leeftijdsgrenzeninspecties die meerdere keren per jaar zullen plaatsvinden uitgaande van de hotspots. Daarnaast kan de gemeente een tussentijdse controle uitvoeren, indien zij daartoe aanleiding ziet. Hiermee voert de gemeente het aantal controles zoals voorheen door de NVWA werden uitgevoerd, iets op. Het aantal controles was toen beperkt als gevolg van de beperkte capaciteit van de NVWA. DHW-toezichthouder De voorkeur heeft de inzet van regionale DHWtoezichthouders die gemeentelijk zullen worden aangewezen. We zullen nog berekenen hoeveel toezichthouders de gemeente nodig heeft. Dit zal in het handhavingsplan worden verwerkt. Herkenbaarheid van de De toezichthouder moet zoveel mogelijk anoniem blijven. Door toezichthouder regionale samenwerking kan de toezichthouder ook meer onbekend blijven. Daarnaast willen we desgewenst gebruik maken van de methode mysteryshopping waarbij een bedrijf of instelling wordt bezocht door een persoon die zich voordoet als klant, zonder dat het personeel op de hoogte is van het onderzoek en de onderzoeksdoelstelling. Begroting Voor de uitvoering van de toezichttaken is het van belang om tijdig middelen te reserveren. Afhankelijk van het handhavingsplan zal worden bepaald hoeveel middelen nodig zijn. Dit is ook afhankelijk van het aantal drankverstrekkers en de aard van drankgerelateerde problemen in de gemeente. Voor 2013 zijn middelen beschikbaar vanuit het APV-beleid/ inhuur personeel bedrijfsvoering.
5.
Communicatie en participatie
5.1 Communicatie Communicatie is een belangrijk instrument bij het bekend maken van het lokale beleid en uitvoering ervan. Naast de communicatie over de wetswijziging op landelijk niveau door het ministerie, heeft de gemeente ook een taak om de wetswijziging en de wijze waarop daaraan invulling wordt gegeven in het lokale beleid, breed bekend te maken onder de DHWdoelgroepen. In de communicatie zijn er drie belangrijke doelen: 1. Bekendheid geven aan de nieuwe DHW en de wijze waarop de gemeente hier invulling aan geeft (informeren); 9
2. Draagvlak creëren voor de gemeentelijke aanpak in beleid en uitvoering; 3. Beïnvloeding correcte naleving van de DHW-regelgeving. De doelgroepen die benaderd (kunnen) worden: • horecaondernemers van (para)commerciële horeca-inrichtingen; • detailhandel en slijterijen; • organisatoren van evenementen; • onderwijsinstellingen; • jongeren (en hun ouders). Bijeenkomst horecaondernemers Op 10 december 2012 en 8 januari 2013 zijn twee bijeenkomsten georganiseerd voor respectievelijk de paracommerciële en commerciële ondernemers. Tijdens deze bijeenkomsten is gepresenteerd wat het doel en de gevolgen van de nieuwe DHW zijn. Detailhandel en slijterijen De detailhandel en slijterijen worden via een brief op de hoogte gebracht van de nieuwe DHW en de gevolgen ervan. Daarnaast ontvangen zij informatie over het gemeentelijke beleid. Algemeen bericht belanghebbenden Ook worden alle belanghebbenden in de gemeente Waterland via een algemeen bericht op de gemeentepagina in Ons Streekblad en op de gemeentelijke website op de hoogte gebracht van de inwerkingtreding van de nieuwe DHW en de gevolgen daarvan. Organisatoren van evenementen Veel van de organisatoren van evenementen komen uit de gemeente Waterland. Via het algemene bericht worden belanghebbenden op de hoogte gebracht. Daarnaast kan gekozen worden voor aanvullende informatie indien organisatoren een drank- en horecavergunning aanvragen. Onderwijsinstellingen en jongeren (en ouders) Deze doelgroep is de laatste jaren nauw betrokken bij en geïnformeerd over het alcoholmatigingsbeleid van de gemeente Waterland. Het is in eerste instantie niet de bedoeling dat zij opnieuw actief worden geïnformeerd. Interne communicatie De gemeente heeft meer verantwoordelijkheden gekregen in de uitvoering van de DHW. Om deze verantwoordelijkheden goed uit te oefenen is het van belang om het college en de gemeenteraad te betrekken bij het opstellen van beleid en regels, maar ook een terugkoppeling te geven van de effecten hiervan. Er is regelmatig overleg met de portefeuillehouder nodig, en daarnaast periodieke communicatie met het college en de raad. 5.2 Participatie In het proces om te komen tot het plan van aanpak voor de uitvoering van de nieuwe DHW is het betrekken van andere gemeenten in de regio Zaanstreek-Waterland een belangrijk onderdeel. Deze participatie zal ook bijdragen aan een verbeterde regionale samenwerking. Het niveau van participatie is raadplegen en adviserend. We onderscheiden de verschillende betrokken regionale overleggroepen: • Horeca-overleg gemeente Waterland; • Veiligheidsbestuur regio Zaanstreek-Waterland (niveau burgemeesters); • Regionale (ambtelijke) werkgroep toezicht nieuwe DHW; • Bestuurlijk en ambtelijk overleg met de GGD Zaanstreek-Waterland. 5.3 Schrijven van het plan van aanpak voor de uitvoering van de DHW Het plan van aanpak wordt geschreven door de beleidsmedewerker van de afdeling AJZ. Andere afdelingen van de gemeente worden hierbij op onderdelen betrokken. 10
6.
Planning werkzaamheden
Ter voorbereiding en uitvoering van gemeentelijke taken uit de DHW zijn de volgende werkzaamheden/producten nodig. In Tabel 4 ziet u deze met de daarbij behorende planning.
Tabel 4. Overzicht werkzaamheden/ producten met de planning in 2013 Werkzaamheden/ producten 1. Startnotitie maken. 2. Collegeadvies maken om de visie, strategie en het ambitieniveau vast te stellen. 3. Overzicht aantal inrichtingen waar alcohol wordt geschonken, incl. hotspots. 5. Kosten-/batenanalyse maken. 6. Controleren en actualiseren van het vergunningenbestand. 7. Plan van aanpak voor de uitvoering van de nieuwe DHW opstellen. 8. Aanvraag indienen bij de NVWA t.b.v. het NVWA-Leeftijdsgrenzenteam 9. Bijeenkomst organiseren voor alle paracommerciële horeca-inrichtingen om het ambitieniveau van het college te bespreken. 10. Concept drank- en horecavergunning (inrichtings- en persoonsgebonden deel) opstellen. 11. Aanpassen van het interne werkproces “vergunning verlening drank- en horecavergunning”. 12. Organiseren van een raadsinformatieavond over de gewijzigde DHW. 13. Verordening paracommercie opstellen. 14. Eventueel aanvullende verordening tav de niet-verplichte gemeentelijke verordende bevoegdheden opstellen. 15. Raadsvergadering ter vaststelling van de verordening paracommercie en evt. aanvullende verordening.
7.
Planning juni juni juni juli/ aug. juli/ aug. aug/ sept. aug/ sept. sept. sept. sept. okt. okt. okt. okt.
Bijlages
Bijlage 1. Overzicht belangrijkste wijzigingen DHW Bijlage 2. Juridische stappen als gevolg van de gewijzigde DHW Bijlage 3. Overzicht horeca instellingen, incl. hotspots Bijlage 4. Competentieprofiel controleur DHW Bijlage 5. Handleiding voor berekening noodzakelijke handhavers Bijlage 6. Tekst DHW
11
