Startnotitie De ‘nieuwe’ Drank- en Horecawet
Definitieve versie mei 2013
Startnotitie
Startnotitie 1
Aanleiding
Per 1 januari 2013 is de gewijzigde Drank- en Horecawet (hierna: DHW) in werking getreden. De wijzigingen zijn omvangrijk en hebben belangrijke gevolgen voor alle gemeenten en de bevoegdheden van de burgemeester. Effectieve invoering van deze wet is daarom noodzakelijk. In de nieuwe wet krijgen de gemeenteraden de taak om binnen 1 jaar na vaststelling van de wet een verordening paracommercie vast te stellen, ofwel een verordening moet zijn vastgesteld voor 1 januari 2014. Daarnaast geeft de nieuwe wet de gemeenteraad de mogelijkheid om in een verordening andere (verdergaande) maatregelen te nemen over alcoholverstrekking. Niet alleen de gemeenteraden krijgen meer taken. Door decentralisatie van de Drank- en Horecawet is de burgemeester niet alleen verantwoordelijk gemaakt voor de vergunningverlening (hiervoor: het college van burgemeester en wethouders), maar ook voor het toezicht en de handhaving. Op dit moment wordt vergunningverlening, toezicht en handhaving van de nieuwe DHW uitgevoerd door de werkorganisatie DEAL. Elk van de deelnemende gemeenten bepaalt zijn eigen lokale beleid. Echter, als uitvoeringsorgaan voor verschillende gemeenten is het voor de werkorganisatie DEAL onwenselijk dat er (te) grote verschillen zijn in het beleid van de deelnemende gemeenten. Dit voorkomt dat de uitvoering in de praktijk te ingewikkeld wordt voor alle betrokkenen. Afstemming en coördinatie is hierbij van groot belang! Deze startnotitie wordt u aangeboden om u te informeren over de belangrijkste wetswijzigingen. Daarna leest u welke mogelijkheden u heeft. Ook vindt u hierbij een voorstel welke weg u wordt geadviseerd. Vervolgens worden de gezamenlijke vertrekpunten en kaders besproken. Tot slot leest u het vervolgtraject van de gezamenlijke voorbereiding van de implementatie van deze nieuwe wet.
2
Wijzigingen DHW
Met de -
nieuwe DHW wil het kabinet: alcoholgebruik onder jongeren terugdringen; alcoholgerelateerde verstoring van de openbare orde aanpakken; en een bijdrage leveren aan het verminderen van de administratieve lasten
Het kabinet wenst samen met gemeenten het bestuur en beleid dichter bij de burger te brengen. Volgens de wetgever stelt de nieuwe DHW de gemeente beter in staat om lokaal beleid te ontwikkelen en uit te voeren dat aansluit op de lokale situatie en problematiek van drankverstrekking en drankgebruik. De gemeente reguleert, houdt toezicht en kan handhaven. De (nieuwe) instrumenten uit de DHW ondersteunen en versterken een preventieve aanpak. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste wijzigingen van de nieuwe DHW. Deze opsomming is niet uitputtend. Voor een volledig overzicht verwijs ik u graag naar de integrale tekst van de nieuwe wet.
Mei 2013
1 van 11
Startnotitie
2.1
Burgemeester wordt bevoegd gezag (artikel 3 en 11 DHW)
Voor de wetswijziging was het college van burgemeester en wethouders het bevoegd gezag. Dit is nu de burgemeester. Dit past beter bij de rol die de burgemeester nu al uitoefent ten aanzien van de openbare orde. Toezicht en handhaving werd landelijk uitgeoefend door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Het toezicht en de naleving van de wet is per 1 januari 2013 ook overgegaan naar de burgemeester. Wel houdt de NVWA nog een aantal landelijke taken. Sinds 2008 deden de gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum mee aan de pilot ‘toezicht Drank- en Horecawet’. Voor de uitvoering van de pilot zijn twee toezichthouders horeca aangewezen. Zij zijn beëdigd door het ministerie van VWS en oefenen het toezicht uit in de gemeenten. Sinds 2011 deed ook de gemeente Eemsmond mee aan dit initiatief. De pilot is nu beëindigd.
2.2
Decentralisatie van het toezicht en handhaving (artikel 41 en 44 DHW)
Hierboven is al aangegeven dat de burgemeester het bevoegd gezag wordt voor vergunningverlening en toezicht. Door de nieuwe wijzigingen wordt de gemeente verantwoordelijk voor het gehele proces van vergunningverlening en het toezicht op de naleving van de DHW. De gemeente kan hierdoor zelf in spelen op de lokale situatie en problematiek. Maatwerk wordt mogelijk gemaakt. De gedachte is dat het gemeentelijk toezicht hiermee efficiënter en effectiever ingezet gaat worden. De vier gemeenten hebben hier al enige ervaring mee op kunnen doen.
2.3
Het interbestuurlijk toezicht vervalt
Het interbestuurlijk toezicht (het ‘verticale’ toezicht tussen het ministerie en de gemeente) vervalt. Uitgegaan wordt van de mechanismes van het horizontale toezicht. De gemeenteraad zal in zijn kaderstellende en controlerende taak het ‘toezicht’ moeten uitoefenen op de uitvoering van de nieuwe DHW.
2.4
Jongeren die alcohol bij zich hebben kunnen worden beboet (artikel 45 DHW)
De nieuwe DHW stelt het strafbaar om als jongere onder de 16 jaar alcoholhoudende drank bij zich te hebben op voor publiek toegankelijke plaatsen. Onder publiek toegankelijke plaatsen wordt verstaan de openbare weg, maar ook horecapanden. De gemeente kan hierop handhaven en deze jongeren beboeten. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan het verwijt van veel ondernemers dat alleen zij verantwoordelijk worden gehouden voor verstrekking van alcohol aan jongeren. De jongere is hiermee zelf ook verantwoordelijk gemaakt.
2.5
Mogelijkheid tot het opstellen van een verordening (artikel 25a, 25b, 25c en 25d DHW)
Als gemeente krijgt u straks, om beter aan te sluiten bij de lokale situatie, de mogelijkheid om een verordening op te stellen over: • Het verbieden of beperken van het bedrijfsmatig of anders dan om niet verstrekken van alcoholhoudende drank; • Het koppelen van toelatingsleeftijden van de reguliere horeca aan de sluitingstijden; • Het verbieden of beperken van het anders dan om niet verstrekken van alcoholhoudende drank in tabaks- of levensmiddelenwinkels, warenhuizen waar levensmiddelen worden verkocht of in een voor publiek toegankelijke besloten ruimte anders dan een horecalokaliteit; • Exorbitante prijsacties.
Mei 2013
2 van 11
Startnotitie
2.6
‘ Three strikes out’ (artikel 19a DHW)
Om te bevorderen dat supermarkten, warenhuizen, snackbars en bezorgdiensten (deze inrichtingen hebben allemaal geen DHW vergunning nodig) geen alcohol verstrekken aan jongeren onder de 16 jaar, is een nieuwe sanctiebevoegdheid geschapen. Wanneer deze ondernemers binnen een periode van 12 maanden 3 keer de regel overtreden dat zij alcohol verstrekken aan jongeren onder de 16 jaar, kan de burgemeester deze ondernemer het recht om alcohol te verkopen tijdelijk te ontnemen. Dit moet voor minimaal 1 week en mag voor maximaal 12 weken. De supermarktbranche heeft ons geïnformeerd hoe zij willen omgaan met de alcoholverkoop aan jongeren.
2.7
Schorsing van de vergunning
Schorsing van de vergunning is een nieuw sanctie-instrument. De DHW vergunning kan straks voor maximaal 12 weken worden geschorst. Dit wordt als minder drastisch ervaren dan het andere alternatief, namelijk het intrekken van de vergunning.
2.8
Regulering van de paracommerciële horeca via een verordening (artikel 4 DHW)
De gemeenteraad is verplicht om in 2013 een verordening vast te stellen om de drankverstrekking binnen de paracommercie te reguleren. Dit om oneerlijke concurrentie te voorkomen. In de verordening wordt opgenomen op welke dagen en tijdstippen alcohol verstrekt mag worden. Onderscheid mag gemaakt worden tussen de aard van de paracommerciële rechtspersoon.
2.9
Vereenvoudiging vergunningenstelsel (artikelen 8, 9, 29, 30, 31 en 35 DHW)
Doel van de nieuwe wet is ook vermindering van de administratieve lasten bij de ondernemers. Daarom zijn de volgende wijzigingen doorgevoerd: -
De vergunning staat op naam van de ondernemer. In een aparte aanhangsel staan de personalia van de leidinggevende(n). Bij wijziging van leidinggevenden hoeft geen nieuwe vergunning meer afgegeven te worden. Een digitaal meldingsformulier volstaat. In de toekomst moet het mogelijk zijn om in een landelijk systeem te zien of iemand in het bezit is van een SVH-diploma. Verstrekking van een kopie van deze verklaring is dan niet meer noodzakelijk.
2.10 De beslistermijn van vergunningverlening is verkort De beslistermijn voor een DHW vergunning bedroeg 3 maanden. Deze bepaling vervalt in de nieuwe wet. Dit betekent dat aansluiting gezocht moet worden bij de Algemene wet bestuursrecht. De beslistermijn wordt hiermee 8 weken.
2.11 Nieuwe en gewijzigde begrippen (artikel 1 DHW) Om de duidelijkheid en de vindbaarheid te verbinden zijn een aantal begrippen toegevoegd, gewijzigd of vervallen. Het gaat dan onder meer om de begrippen leidinggevende, wijn, paracommerciële rechtspersoon, barvrijwilliger en vergunninghouder.
Mei 2013
3 van 11
Startnotitie
3
Beleidskeuzes
3.1
Verordening paracommercie
Op basis van artikel 4 van de nieuwe DHW is de gemeenteraad verplicht om een verordening paracommercie vast te stellen. In dit artikel staat over welke onderwerpen van paracommercie u regels op dient te stellen. 3.1.1
Wat is paracommercie?
Buurt- en dorpshuizen, stichtingen, jeugdverenigingen, sportverenigingen en kerkelijke instellingen verstrekken vaak als nevenactiviteit alcoholhoudende drank. Bovenstaande instellingen kunnen gebruik maken van directe en indirecte voordelen zoals het verkrijgen van subsidies, het gebruik kunnen maken van fiscale vrijstellingen, zijn de instellingen niet gehouden aan de horeca-cao en werken ze veelal met vrijwilligers. Hierdoor is sprake van oneerlijke concurrentie met de reguliere horeca. Dit verschijnsel heet paracommercialisme/paracommercie. De gewijzigde DHW definieert paracommerciële rechtspersonen als volgt: ‘een rechtspersoon, niet zijnde een naamloze vennootschap of besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, die zich naast activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard richt op de exploitatie in eigen beheer van een horecabedrijf. Over het onderwerp ‘bijeenkomsten van persoonlijke aard’ zijn al diverse juridische procedures gevoerd. Volgens de reguliere horeca is dit één van de onderwerpen waarbij sprake zal zijn van oneerlijke concurrentie. Bijeenkomsten van persoonlijke aard zijn bijeenkomsten met een veelal feestelijk karakter, waarbij meestal alcoholhoudende drank wordt genuttigd, die geen direct verband houden met de doelstelling van de paracommerciële rechtspersonen, zoals bruiloften, feesten, partijen, recepties, jubilea, verjaardagen, bedrijfsfeesten, koffietafels, condoleancebijeenkomsten en dergelijke. Uit de Memorie van Toelichting bij de DHW volgt dat de regering verwacht dat bij het opstellen van regels voor paracommercie de belangrijkste maatschappelijke functies van de verschillende instellingen in acht worden genomen en geen onnodige beperkingen zal worden opgelegd wanneer geen sprake is van mededinging en wanneer geen sprake is van onverantwoorde verstrekking van alcohol, met name aan jongeren. Om de gemeenten een leidraad te geven hebben de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG), Bureau Eerlijke Mededinging (BEM) en het Nederlands Instituut voor alcoholbeleid (STAP) modelverordeningen ontwikkeld. 3.1.2
Voorstel/Advies
Het advies is om het model van de VNG over te nemen waarbij rekening wordt gehouden met de aard van de paracommerciële rechtspersonen. Voor zover dit model niet volledig aansluit op de gewenste en bestaande gemeentelijke praktijk, wordt u voorgesteld om het kader aan te vullen met artikelen uit het model van STAP. Het voordeel van het overnemen van het advies van het model van de VNG is dat de VNG gemeenten actief informeert over eventuele noodzakelijke actualisaties. STAP en BEM hebben slechts bij gelegenheid een modelverordening gemaakt. Het valt niet te verwachten dat zij in de toekomst ook zullen komen met actualisaties.
Mei 2013
4 van 11
Startnotitie In de verordening paracommercie dient u een aantal keuzes te maken. Zo dient u de tijden vast te stellen tot wanneer alcoholhoudende dranken verstrekt mogen worden. Het advies is om verschil te maken in de aard van de instelling, ofwel voor dorps- en buurthuizen zullen andere tijden gelden dan voor sport- en jeugdverenigingen. Aansluiting zal gezocht worden bij de bestaande gemeentelijke praktijk en de gewenste situatie van de verschillende gemeenten. Uitgangspunt hierbij is een uniform kader voor elke gemeente. Tevens dient u een keuze te maken of u bijeenkomsten van persoonlijke aard wilt toestaan in de paracommerciële inrichtingen en zo ja, of u het in het kader van oneerlijke mededinging ook wilt beperken tot een aantal. Ook hierbij wordt u voorgesteld om verschil te maken in de aard van de instelling. Bij de eerste globale inventarisatie is duidelijk geworden dat een aantal dorpen geen reguliere horeca heeft. Het ligt voor de hand om in deze dorps- en buurthuizen bijeenkomsten van persoonlijke aard toe te staan. Het advies is om dit aantal wel te beperken, bijvoorbeeld voor alleen inwoners en organisaties uit het eigen dorp. De buurt- en dorpshuizen moeten immers niet als reguliere horeca gaan fungeren. Het toestaan van bijeenkomsten van persoonlijke aard bij sport- en jeugdinstellingen ligt minder voor de hand. Voorgesteld wordt dan ook om dat, net als nu het geval is, niet toe te staan. Ook in paracommerciële instellingen is het niet wenselijk om het alcoholgebruik te stimuleren. Wij vragen daarom van de paracommerciële instellingen dat zij in het bestuursreglement een bepaling opnemen waarin staat dat zij geen prijsacties houden die het alcoholgebruik stimuleren, zoals happy hours, meters bier of een rondje van de zaak. Hierboven heeft u een aantal richtinggevende keuzes gelezen. Wanneer u met deze keuzes in kunt stemmen, zal na de zomer de verordening paracommercie aan u worden voorgelegd. In deze verordening zullen de gemaakte keuzes uitgebreid worden toegelicht.
3.2
De mogelijkheden van artikel 25a, 25b, 25c en 25d DHW
De artikelen 25a, 25b, 25c en 25d bieden gemeenteraden de mogelijkheid om een verordening over deze onderwerpen op te stellen. Kort samengevat gaan de artikelen over het verstrekken van zwak alcoholische dranken, het koppelen van toegangsleeftijden aan de sluitingstijden, het verbieden of beperken van het verstrekken van alcoholische dranken in tabaks-, levensmiddelenwinkels en warenhuizen en het verbieden van exorbitante prijsacties. In de bijgevoegde bijlage staat uitgebreider beschreven welke mogelijkheden de diverse artikelen hebben. Lokaal maatwerk is mogelijk. De artikelen zijn allemaal een kan-bepaling. Ofwel dat de bevoegdheid bestaat, betekent niet dat gebruik gemaakt moet worden van deze bevoegdheid. Lokaal maatwerk is mogelijk. Hieronder vindt u eerst een algemeen advies en daarna per artikel een specifieker advies. 3.2.1
Voorstel/Advies
Voorgesteld wordt ten aanzien van de mogelijkheden, zojuist genoemd onder 3.2 om nieuwe bevoegdheden bij verordening vast te leggen eerst even een pas op de plaats maken. Het advies is om ons eerst te richten op dat wat moet en dat met de beschikbare (beperkte) middelen zo goed mogelijk te organiseren. Daarna kan bekeken worden of de doelstellingen van de artikelen op een andere wijze bereikt kan worden (bijvoorbeeld door zelfregulerend vermogen). Een uitzondering wordt gemaakt voor artikel 25a DHW (zie onder 3.2.2.) Voorgesteld wordt om de praktijkervaringen van andere gemeenten af te wachten, voordat overgegaan wordt op de vrije keuze bepalingen. Pas wanneer blijkt dat het een noodzakelijk en effectief middel is, is het advies om de keuze bepalingen vast te leggen in een verordening.
Mei 2013
5 van 11
Startnotitie 3.2.2
Voorstel artikel 25a DHW
Dit artikel regelt onder meer dat de vergunning beperkt kan worden tot het verstrekken van zwakalcoholische dranken. Voorheen was dit artikel opgenomen in artikel 23 van de DHW. Alle vier de gemeenten hebben in de bestaande Drank- en Horecaverordening gebruik gemaakt van deze mogelijkheid voor onder meer sportverenigingen. Het advies is daarom om opnieuw gebruik te maken van deze mogelijkheid en deze nader te integreren in de nieuwe verordening die u na de zomer van 2013 wordt voorgelegd. 3.2.3
Voorstel artikel 25b DHW
Via dit artikel kan de gemeenteraad bij verordening vaststellen dat minimumleeftijden gekoppeld zijn aan de sluitingstijden van een horecalokaliteit of horecaterras. Het advies is om geen gebruik te maken van deze mogelijkheid. Op 5 maart 2013 heeft de Tweede Kamer het initiatiefvoorstel om de leeftijd van alcoholgebruik te verhogen van 16 naar 18 jaar te verhogen. De Eerste Kamer buigt zich nu over dit voorstel. Het opnemen van dit artikel in de verordening kan in 2014 alweer achterhaald zijn. Het advies is om eerst de wetgeving af te wachten. Ook wordt de effectiviteit van deze mogelijkheid betwijfeld. Het verhoogt de kans op (nog) meer (thuis) indrinken door de 16 en 17 jarigen. De reguliere horeca heeft hierover opgemerkt dat weinig jongeren, gezien de prijzen van de mixjes en drankjes, dronken worden in de horecalokaliteit. Het probleem is vaak daarvoor al ontstaan. Een ander nadeel is dat het geen schenkleeftijden zijn, maar toegangsleeftijden. Dit kan betekenen dat een grote groep jongeren ’s nachts eerder op straat komt, met de bijbehorende overlast van de openbare orde tot gevolg. 3.2.4
Voorstel artikel 25c DHW
Artikel 25c was al eerder beschreven in het oude artikel 23 van de DHW. In dit artikel wordt de mogelijkheid geschapen om bij verordening het bedrijfsmatig of anders dan om niet verstrekken van zwak-alcoholische dranken in tabakswinkels, levensmiddelenwinkels of warenhuizen wordt verboden of aan beperkingen wordt verbonden voor een bepaalde tijd. Van deze mogelijkheid hebben de gemeenten in het verleden geen gebruik gemaakt. Het advies is om dit artikel niet om te zetten in een verordening, omdat de noodzaak niet aanwezig is. 3.2.5
Voorstel artikel 25d DHW
Artikel 25d DHW biedt de mogelijkheid om prijsacties gedeeltelijk te beperken in de horeca en in de detailhandel. Het advies is om deze mogelijkheden niet in een verordening op te nemen. Een gemeente mag alleen gebruik maken van deze mogelijkheden als de gemeente met objectieve gegevens kan aantonen dat het noodzakelijk is om dit te regelen ter bescherming van de volksgezondheid of in het belang van de openbare orde. Het verzamelen van de gegevens zal (veel) tijd kosten, waarbij de vraag is of het belang inderdaad aantoonbaar is. Ook kost het veel toezichtscapaciteit omdat de prijzen over een langere periode bijgehouden moet worden. De verwachting is uitgesproken dat het gaat leiden tot een kat- en muisspel met de ondernemer. Een korting van 29% mag wel, maar 31% niet. In een aantal gemeenten is het onderwerp bovendien al geregeld in het horecaconvenant.
3.3
Alcoholmatiging bij jongeren
In de inleiding werd als een van de doelstellingen van de nieuwe Drank- en horecawet door het kabinet genoemd het terugdringen van het alcoholgebruik onder jongeren. Onze gemeente onderschrijft deze doelstelling.
Mei 2013
6 van 11
Startnotitie Uit het GGD Groningen jeugdgezondheidsonderzoek van de provincie Groningen blijkt dat jongeren minder zijn gaan drinken. Nog steeds blijft er wel ruimte voor verbetering om het alcoholgebruik bij jongeren te verminderen. Uit dit onderzoek bleek dat 40% van de jongeren in de provincie Groningen in de onderzochte maand alcohol had gedronken. Dit is gelijk met het landelijke gemiddelde en een daling in vergelijking met het onderzoek van 2008. Vooral onder de 16 jaar zijn jongeren minder alcohol gaan drinken dan 4 jaar geleden. Vmbo’ers beginnen gemiddeld met het drinken van alcohol als zij 13 jaar en 5 maanden zijn. Voor de jongeren op de havo/vwo ligt dit gemiddelde op 14 jaar. Het blijkt dat ongeveer 1/3 van de jongeren onder de 16 jaar alcohol drinkt bij anderen thuis. Op de tweede plaats staat met 26% drinken in de discotheek. Ook op straat drinken de jongeren onder de 16 jaar. 18% heeft dit in het onderzoek aangegeven. Meer specifiek voor de DEAL-gemeenten geldt ook dat het alcoholgebruik onder jongeren is gedaald. Op de vraag of de jongere in de afgelopen maand alcohol had gedronken antwoordde ditmaal 45% bevestigd. Vier jaar geleden was dit nog 50%. De DEAL-gemeenten zitten hiermee op het gemiddelde van de provincie. Het aantal binge drinkers (jongeren die tijdens één gelegenheid minimaal vijf drankjes nuttigen) is ook gedaald. Van 35% in 2008 naar 31% in 2012. Ook hierin liggen de DEAL-gemeenten op het provinciale gemiddelde. 3.3.1
Convenant Alcohol & Jongeren
Niet alleen landelijk, ook op provinciaal niveau wordt de behoefte gevoeld om het alcoholgebruik onder jongeren te verminderen. Op 8 februari 2012 is het convenant alcohol en jongeren getekend door alle gemeenten van de provincie Groningen, het Openbaar Ministerie, de Regiopolitie Groningen en de GGD Groningen. De looptijd van dit convenant is bepaald op 5 jaar. In dit convenant zijn de volgende twee algemene doelstellingen verwoord: 1. Jongeren drinken tot hun 16de jaar geen alcohol en gaan vanaf hun 16de jaar hier verantwoord mee om. 2. Ouders van jongeren tot 18 jaar nemen hun verantwoordelijkheid voor het aanleren van verantwoord alcoholgebruik. Tevens staan er een viertal beleidsdoelen die gerealiseerd moeten zijn in 2016. De streefcijfers zijn provinciale gemiddelden en niet de gewenste uitkomsten per gemeente. In de samenwerkingsbepalingen staat onder meer “dat partijen nemen de bepalingen in dit convenant
tot uitgangspunt bij het formuleren van Lokaal Gezondheidsbeleid, Jeugdbeleid en andere beleidsterreinen (gemeenten)”. Ook de verschillende gemeenten hebben verschillende middelen ingezet om het alcoholgebruik en misbruik onder jongeren te verminderen. Zie voor een volledig overzicht bijlage….. 3.3.2
Advies/voorstel
Onze inzet voor de komende tijd zal zijn het schadelijk alcoholgebruik onder jongeren te verminderen. Dat moet niet alleen gevonden worden in het stellen van regels of harde handhaving. Wil de aanpak op langere termijn effectief zijn dan is het belangrijk om een totaalpakket aan te bieden middels educatie (waardoor jongeren, ouders en de markt zich bewust worden van de risico’s), een aanvullende inzet van regelgeving door de gemeenten en een effectieve handhaving hierop. Dit betekent dat hiervoor ook budget vrijgemaakt moet worden. Het los van elkaar inzetten van middelen op regelgeving, op handhaving of op bewustwording zal weinig tot niets bijdragen aan het verminderen van schadelijk alcoholgebruik onder jongeren.
Mei 2013
7 van 11
Startnotitie
3.4
Mogelijkheden burgemeester
In de inleiding is aangegeven dat de burgemeester een aantal nieuwe mogelijkheden gekregen om beter toezicht te houden en te handhaven. Het gaat dan onder meer om de volgende mogelijkheden: ‘three strikes out’ (door een supermarkt of slijterij wordt binnen 1 jaar drie keer alcohol verstrekt aan iemand onder de 16 jaar) schorsing van de vergunning beboeten van jongeren onder de 16 jaar
-
De burgemeester is bevoegd om de volgende beleidsregels vast te stellen: 1. 2. 3. 4.
3.4.1
een beleidsregel ‘three strikes out’ een beleidsregel ‘schorsing van de vergunning’ een beleidsregel ‘bestuurlijke boete’ een beleidsregel over de verlening van artikel 35 ontheffing bij evenementen (oplegging verplichting SVH-verklaring en ontheffing voor onbepaalde tijd) Voorstel/Advies
Het huidige handhavings- en sanctiebeleid moet naar aanleiding van de wetswijzigingen worden herzien. Bovenstaande onderwerpen zullen worden meegenomen bij deze actualisatie. Het advies is om de beleidsregels aan te laten sluiten bij de gemeentelijke praktijk van de gemeenten.
4
Gezamenlijke uitgangspunten
De wijzigingen in de DHW moeten geïmplementeerd worden in de gemeenten. In deze paragraaf van de startnotitie worden gezamenlijke (inhoudelijke) vertrekpunten genoemd die als basis dienen voor dit implementatietraject.
1. De te vervaardigen producten voldoen aan de geldende wet- en regelgeving en zijn ook in overeenstemming met actuele jurisprudentie De nieuwe DHW kent een aantal verplichtingen, waaronder het vaststellen van een verordening paracommercie voor 1 januari 2014. Uitgangspunt is dat alle producten voldoen aan de geldende wet- en regelgeving en in lijn zijn met actuele jurisprudentie.
2. De op te stellen regels zijn in beginsel gelijk voor de vier DEAL-gemeenten Het uitgangspunt is dat de op te stellen regels in beginsel gelijkluidend zullen zijn in alle vier de gemeenten. Verschillen zijn alleen toegestaan wanneer dit uit objectief oogpunt te motiveren valt. Dit vergt coördinatie en afstemming in de voorfase, maar levert later een aantal voordelen op. Hiermee wordt alcoholtoerisme tegengegaan, bestaat er minder ongelijkheid tussen de drankverstrekkers in verschillende gemeenten en zal de uitvoering zich meer gaan professionaliseren door kennisbundeling en specialisatie van de vergunningverleners en toezichthouders.
Mei 2013
8 van 11
Startnotitie
3. De beleidsregels bieden voldoende ruimte voor een lokale invulling per gemeente Niet elke gemeente heeft dezelfde problematiek. Maatwerk per gemeente moet daarom mogelijk blijven. Voorgesteld wordt om dit maatwerk te vinden in de beleidsregels door deze zo te formuleren dat de regels duidelijk en hanteerbaar zijn, maar ook aan sluiten op de gemeentelijke praktijk.
4. Zo veel mogelijk aansluiten bij de bestaande regels Zoals in de bijlage al te lezen was hebben de DEAL-gemeenten al veel bestaand beleid bij vergunningverlening en handhaving over de horeca in de breedste zin van het woord. Uitgangspunt is daarom om zoveel mogelijk aan te sluiten bij het huidige beleid. Het gaat er niet om het gehele beleid op zijn kop te gooien, maar om het bestaande beleid te bundelen en af te stemmen met de verschillende betrokken disciplines.
5. Het project wordt integraal opgepakt waarbij de gemeenten zelf de verantwoordelijkheid hebben om de juiste mensen hiervoor te benaderen Niet alleen afstemming tussen de gemeenten is noodzakelijk, maar ook afstemming tussen de verschillende disciplines. De wijzigingen raken onder meer de onderwerpen welzijn, volksgezondheid, jeugd, openbare orde en veiligheid. Dit betekent dat de beleidsmedewerkers, vergunningverleners, toezichthouders, juristen, politie en andere relevante partijen in meer of mindere mate betrokken worden bij dit project. Om het project overzichtelijk en realiseerbaar te maken, is het belangrijk dat de gemeenten zelf de juiste mensen aanleveren. Ook dient er afstemming te zijn tussen de doelgroepen van dit project, namelijk de reguliere horeca, detailhandel, paracommerciële instellingen en de jeugd.
6. Het project dient een bijdrage te leveren aan de ambities verwoord in het convenant alcohol en jeugd Het convenant alcohol en jeugd heeft een inspanningsverplichting voor de gemeenten. Via dit project wordt een bijdrage geleverd aan deze inspanningsverplichting.
7. Het project dient een bijdrage te leveren aan een veilige leefomgeving en beperking van de aan drank gerelateerde overlast. Ook hier gaat het om een inspanningsverplichting voor de gemeenten.
8. Bedrijven en burgers zijn in eerste aanleg zelf verantwoordelijk voor de naleving van de regels Eén van de uitgangspunten van het nieuwe kabinet is eigen verantwoordelijkheid. Ook de gemeenten vinden het belangrijk dat burgers en bedrijven in eerste instantie hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Dat kan o.a. door het invoeren van een controlesysteem op leeftijd en door het inzetten van goed geïnstrueerd barpersoneel. Daarnaast blijft natuurlijk de verantwoordelijkheid van de ouders en de jongeren zelf.
9. De op te stellen regels moeten uitvoerbaar en handhaafbaar zijn Regels moeten duidelijk en uitvoerbaar zijn. Ook moeten de regels handhaafbaar zijn. Zijn ze dit niet, of wenst de gemeente niet tegen overtreding van de regel op te treden, dan heeft het geen nut om de regel op te stellen. Dit past ook niet bij de principes van deregulering.
5
Vervolgtraject
Wanneer u instemt met de uitgangspunten, stellen wij onderstaand stappenplan voor.
Mei 2013
9 van 11
Startnotitie
5.1
Stappenplan 1. Globale inventaris van de huidige situatie (is al gebeurd) 2. Een startnotitie wordt voorgelegd aan de gemeenteraden (deze ligt nu aan u voor). 3. De bestaande en nieuwe regels zijn via een workshop van verschillende disciplines uit de horeca getoetst aan de gemeentelijke praktijk. Ook was aandacht voor de gewenste situatie. 4. De uitkomsten van deze workshop en de richtinggevende keuzes uit de startnotitie vormen mede de basis voor de verplichte verordening en de eventueel gewenste verordeningen (24a t/m 25d DHW) 5. De uitkomsten van de workshop vormt ook de basis voor het wijzigen van de bestaande beleidsregels en het eventueel opstellen van nieuw beleid. 6. De concepten van bovenstaande regels (verordeningen en beleid) worden teruggekoppeld aan de aanwezigen van de workshop. 7. De gemeenten dragen zorg voor de afstemming met de reguliere horeca, sportverenigingen, jeugdverenigingen, dorps- en buurthuizen en de detailhandel. 8. De ontwerpverordening wordt na de zomer van 2013 ter inspraak voorgelegd. Na de inspraakperiode kan de gemeenteraad de definitieve verordening vaststellen. 9. Na goedkeuring van het concept worden de beleidsregels vastgesteld door de burgemeester (en ter informatie verstrekt aan de gemeenteraad).
5.2
Tijdsplanning
De planning is zodanig dat er naar wordt gestreefd om de verordening na de zomer van 2013 aan de raden voor te leggen. Op 5 februari 2013 stond een workshop gepland. Naar aanleiding van deze workshop is duidelijk welke producten vervaardigd zullen worden, wie verantwoordelijk is voor de vervaardiging, welke informatie hier (eventueel) nog noodzakelijk voor is en wie benadert kunnen worden als klankbord. Maart en april staan in het teken van het maken van de startnotitie, de ontwerpen en de terugkoppeling van de klankbord hiervan. De maanden mei en juni worden gebruikt om de concepten (verordening en beleidsregels) ambtelijk en tussen de verschillende gemeenten af te stemmen. Na deze fase zal aandacht bestaan voor de terugkoppeling aan de reguliere horeca, jeugd, ouders, sport- en jeugdverenigingen, dorps- en buurthuizen en de detailhandel. Na de zomer van 2013 dient, na de inspraakperiode, in ieder geval de verplichte verordening paracommercie met bijbehorend raadsvoorstel aangeboden te kunnen worden aan de gemeenteraden. Uiteraard worden de niet verplichte onderdelen ook bij deze verordening meegenomen. Begin juli 2013 dienen de beleidsregels over handhaving in concept klaar te zijn. De overige beleidsregels volgen, voor zover ook noodzakelijk, later in het jaar.
5.3
Communicatie
Hetgeen hieronder wordt gesteld geeft een opzet weer van de communicatie ondersteuning bij de implementatie van de nieuwe Drank- en Horecawet. Afhankelijk van de behoeftes passen we de communicatie in het traject aan.
Mei 2013
10 van 11
Startnotitie De doelstelling van de communicatie is drieledig. Communicatie gebruiken we om de externe doelgroepen bekend te maken met de DHW en de consequenties van het niet naleven van deze wet. Daarnaast gebruiken we communicatie voor het creëren van draagvlak voor de uitvoering van de nieuwe wet en de bijbehorende toezicht- en handhavingsactiviteiten. Tot slot willen we met communicatie bereiken dat de organisatie voldoende is voorbereid op de gevolgen van de nieuwe wet. We richten ons bij de communicatie op onderstaande doelgroepen: Extern • • • • • • •
Paracommerciële partijen (sport- en jeugdverenigingen, buurt- en dorpshuizen) Horeca ondernemers Koninklijk Horeca Nederland Winkeliers/Slijterijen Scholen Jongeren Ouders van jongeren
Intern • Ambtenaren uit de beleidsvelden welzijn, volksgezondheid, jeugd en onderwijs, openbare orde en veiligheid, sport en recreatie en ruimtelijke ontwikkeling • Vergunningverleners bijzondere wetten • Toezichthouders • Politie Per doelgroep zal afgewogen worden welk communicatiemiddel geschikt is om in te zetten. Jongeren zijn bijvoorbeeld goed bereikbaar via social media en de ambtenaren via een interactieve workshop. We sluiten zoveel mogelijk aan bij de lopende campagnes vanuit andere beleidsvelden. Voor elke doelgroep zal de kernboodschap zijn ‘wat betekent de wetswijziging voor mij?’.
Mei 2013
11 van 11
