Stappenplan om de scholingsbehoefte op uw bedrijf vast te stellen Inleiding Arbeidskosten zijn hoog. Goede medewerkers schaars. Medewerkers zijn het kapitaal van uw bedrijf. Door het voeren van een goed personeelsbeleid kan u er voor zorgen dat uw medewerkers ‘meedenkers’ worden. Het imago van uw bedrijf zal bepalend zijn of dit doel wordt bereikt. Door aandacht te besteden aan scholing kan het rendement van uw onderneming toenemen. De ondernemer/leidinggevende moet hierin het goede voorbeeld geven. Scholing levert overigens alleen rendement op als de medewerkers hiertoe gemotiveerd zijn. Er bestaan twee soorten opleidingsbehoefte Collectieve opleidingsbehoefte Dit zijn gezamenlijke opleidingsbehoeften van iedereen in het bedrijf of van groepen van medewerkers. Deze behoeften ontstaan als gevolg van veranderingen in de markt, in de klantenkring, in de wetgeving, in de technologie enz. Naast bestudering van de huidige stand van zaken kan ook de toekomstvisie van het bedrijf als uitgangspunt gelden. Zijn u en uw medewerkers op de hoogte van de nieuwste productontwikkelingen, de laatste snufjes, de nieuwe regelingen, het milieu, ziekteverzuim of de veiligheid. Individuele opleidingsbehoefte Een nieuwe medewerker die net van school komt moet nog veel leren. Voor nieuwe medewerkers kunt u de opleidingsbehoefte bepalen aan de hand van de gegevens uit het sollicitatiegesprek. Bij de andere medewerkers kunt u gebruikmaken van gegevens van functionering-/beoordelingsgesprekken over hun functioneren en hun opleiding- en loopbaanwensen. Niet alles moet met scholing worden opgelost Een behoefte aan toename van kennis en vaardigheden hoeft niet altijd met scholing te worden opgelost. Er zijn soms oorzaken die om andere oplossing vragen. Voorbeelden: * gebrekkige of verouderde hulpmiddelen * verstoorde onderlinge verhoudingen * onvoldoende of te weinig toezicht * onduidelijke taakverdeling * privé-problemen * geringe motivatie * slechte arbeidsomstandigheden. De gesignaleerde problemen dienen dan op een andere wijze dan scholing worden opgelost. Als oplossing kan bijvoorbeeld worden gekozen voor;werving en selectie nieuwe medewerkers; (vervroegd) uittreden; verbeteren arbeidsomstandigheden; overplaatsen of zelfs vervangen medewerkers; functie verruimen/splitsen/verzwaren/verlichten medewerkers beter instrueren op de taak meer persoonlijke aandacht besteden aan medewerkers.
Zelf een opleidingsplan maken In een opleidingplan legt u vast wat in een periode van één of enkele jaren aan opleidingen moet gebeuren. Het geeft een overzicht van de opleidingsbehoeften met de te maken keuzes in geld en tijd. Dit door de meest passende opleidingen te kiezen en hiervan een overzicht met kosten te maken. Het is goed te beseffen dat er in uw bedrijf al veel deskundigheid is. Het is niet altijd nodig opleidingen in te kopen. Uzelf of een medewerker kan de scholing ook verzorgen. Door met regelmaat werkoverleg te organiseren (dagelijks, wekelijks, per kwartaal) en door functioneringsgesprekken te houden met uw medewerkers krijgt u een beter beeld van de opleidingsbehoefte. De behoefte bij u, uw partner of de medewerkers om een opleiding te volgen komt voort uit een tekort aan kennis en/of vaardigheden op een bepaald terrein. Er worden extra eisen gesteld. Het tekort aan kennis en vaardigheden kan een interne oorzaak hebben. Een medewerker krijgt bijvoorbeeld een andere functie of zijn prestaties gaan achteruit. Ook technische veranderingen maken het noodzakelijk dat mensen andere kennis of vaardigheden leren (bijvoorbeeld werken een klimaatscomputer). Het tekort kan ook ontstaan door externe oorzaken zoals toename van de concurrentie, waardoor het bedrijf kiest voor een andere afzetstrategie of door een ander overheidsbeleid (Arbo/Milieuwetten). Deze ontwikkelingen kunnen extra eisen stellen aan de manier waarop uw bedrijf moet worden georganiseerd. De ondernemer of de medewerker die verantwoordelijk is voor het personeelsbeleid kan de opleidingsbehoefte het beste samen met de werknemers vaststellen. Dit kan door het voeren van structureel werkoverleg of door individuele functioneringsgesprekken. De extra eisen voor nu en in de toekomst gelden hierbij als uitgangspunt (zie checklijst). Keuzes maken: tijd en geld Niet alle extra eisen die worden gesteld hebben gevolgen voor uw opleidingsplan. In sommige gevolgen volstaat het om vakliteratuur te lezen of om advies in te winnen bij deskundigen zoals voorlichters van DLV, accountantkantoren of banken. Bepaal zelf welke ontwikkelingen uiteindelijk met opleiden moeten worden opgelost. Opleiden komt als het goed is, het bedrijf ten goede. Er is dus veel voor te zeggen om die tijd aan opleidingen als bedrijfstijd te beschouwen. In de CAO open teelten (zie artikel 33) wordt gesteld dat werknemers verplicht zijn, indien het bedrijfsbelang dat vergt, maximaal 5 dagdelen cursussen te volgen. Werkgevers moeten werknemers per jaar recht geven op maximaal 10 dagdelen verlof voor het volgen van cursussen, waarvan het loonverzuim voor rekening van de werkgever komt en de cursuskosten ten laste van het Stosasfonds (heet per 1 januari 2005 Colland Arbeidsmarktbeleid). De keuze van de te volgen cursus(sen) moet wel in overleg met de werkgever geschieden. Bij langer lopende opleidingen die niet in CAO-kader plaatsvinden kunt u de medewerker vragen om een deel van de eigen tijd te investeren.
Opleidingskosten Het uitrekenen welke kosten exact met het volgen van een opleiding gemoeid zijn, is vrij ingewikkeld. Een opleiding kost namelijk meer dan u betaalt aan het opleidingsinstituut. De belangrijkste kosten zijn: Cursus/opleidingskosten die door het opleidingsinstituut in rekening worden gebracht. Reiskosten Verblijfkosten (maaltijden, overnachting, onkosten) Loondervingkosten Extra salariskosten omdat bijvoorbeeld uw medewerker eigenlijk niet gemist kon worden, waardoor u een extra arbeidskracht moest inschakelen. Kosten voor opleiden kunnen geheel of gedeeltelijk worden vergoed. Zo is er het scholingsfonds Colland Arbeidsmarktbeleid (zie www.colland.nl) dat een vergoeding verstrekt voor loonverzuim, cursus- en reiskosten van werknemers. Daarnaast bestaat er een fiscale regeling Wet Vermindering Afdracht (WVA) loonbelasting onderwijs, waarbij u bij leerling-werknemers in het HBO en MBO de loonheffing mag verlagen met een bedrag van maximaal € 2.655,- (zie www.belastingdienst.nl). Voor meer informatie over scholingssubsidie adviseer ik u contact op te nemen met uw boekhouder/accountant. De passende opleiding kiezen Er is een groot aanbod aan opleidingen en trainingen waaruit u een passende opleiding voor uzelf, uw partner en uw medewerker(s) kunt vinden. Opleidingsinstanties geven hun eigen cursusaanbod meestal aan via eigen brochures en hun internetsites. Ook de sectorlijst van Colland (www.colland.nl) is een handig hulpmiddel om te raadplegen. De cursussen verschillen qua lengte, duur en kosten. Een opleidingsoverzicht maken Nadat u de keuzes heeft gemaakt en doorgesproken met uw medewerkers, zet u de geplande en lopende opleidingen in een overzicht. Dit overzicht kan bijvoorbeeld ingedeeld zijn in vijf kolommen; 1) Opleidingsvraag; 2) Wie volgen de cursus; 3) Welke opleiding is uitgekozen; 4) Wat is de periode/duur; 5) Wat zijn de kosten.
Het geleerde in de praktijk brengen Soms doen mensen tijdens een opleiding kennis en vaardigheden op die ze direct kunnen toepassen. Maar er zijn ook cursussen waarbij het geleerde niet direct zichtbaar kan worden gemaakt. Het kan bijvoorbeeld een tijdje duren voordat het in de praktijk gebracht kan worden of dat de praktische toepassing van het geleerde moeilijker is dan verwacht. Het is aan te bevelen om als leidinggevende nauwlettend te volgen of het geleerde adequaat kan worden toegepast. Soms zult u de medewerker moeten begeleiden bij de toepassing van het geleerde. Het is in ieder geval zinvol om de geleerde praktijktoepassingen met de medewerker(s) door te nemen. Dit heeft als voordeel dat uzelf en mogelijk ook andere medewerkers iets nieuws kunnen leren zonder zelf naar de cursus te hoeven. Stel de effectiviteit van de opleiding vast Het is altijd zinvol om vast te stellen hoe effectief de opleidingsinspanning is geweest. Dit kunt u vaststellen door de volgende vragen te beantwoorden: heeft de opleiding ertoe bijgedragen dat het betreffende tekort aan kennis, inzichten of vaardigheden is opgeheven? was de opleiding praktisch genoeg en afgestemd op het niveau van de medewerker? U kunt ook op een andere manier het effect van de opleidingen onderzoeken. U kijkt dan of u de energie die u en uw medewerkers in de opleiding hebben gestoken ook concreet terug is te zien in het bedrijfsresultaat (directe en indirecte inkomsten). Voorbeelden van directe en indirecte inkomsten zijn: Directe inkomsten Indirecte inkomsten - toegenomen omzet/winst -minder klachten - afname faalkosten -verbeterde werkverdeling/samenwerking - afname verzuim -verbetert imago van het bedrijf - efficiënter gebruik van de tijd -minder vroegtijdig verloop personeel - toegenomen veiligheid -verbeterde motivatie Professionele hulp bij het maken van scholingsplannen Er zijn opleidingsinstanties die u helpen bij het maken van een plan. Hiermee kunt u echter het risico lopen dat het advies niet onafhankelijk is. Opleidingsinstanties zullen immers proberen hun eigen cursussen en opleidingen te verkopen. U kunt eventueel ook een bedrijfsadviseurs van Aequor (zie www.aequor.nl) benaderen. Afhankelijk van de te besteden tijd kunnen hiervoor kosten in rekening worden gebracht. Meer informatie hierover is te verkrijgen bij de afdeling ondersteuning sectoren van Aequor (tel. 0318649510).
De stappen in het kort 1. Inventariseer de eisen die worden gesteld aan uzelf, uw partner en al uw medewerkers om het bedrijf onder de huidige omstandigheden goed te laten functioneren (let met name op wettelijk verplichte (vervolg)cursussen). 2. Doe dit ook voor een toekomstige situatie (1 – 5 jaar) 3. Zet op een rij voor welke personen en voor welke onderwerpen er uiteindelijk een opleidingsvraag geldt 4. Ga bij elke opleidingsvraag na of het gebrek aan kennis en vaardigheden moet worden opgelost met opleidingen (soms kan men beter deskundigen inhuren of moet men eerst de interne organisatie beter regelen) 5. Maak van de overgebleven opleidingsvragen een overzicht met daarin 1)waarom er een opleidingsvraag is; 2)voor welke medewerkers dit geldt; 3) waar de opleiding moet worden gevolgd (intern/extern); 4)wie de opleiding verzorgt; 5) wat de opleidingskosten zijn 6. Volg nauwlettend hoe het geleerde in de praktijk wordt gebracht 7. Stel de effectiviteit van de opleiding vast Wettelijk verplichte cursussen Cursus bedrijfshulpverlening (denk ook aan de verlenging) Spuitlicentie 1 en soms 2 (denk ook aan de verlenging) Trekkerrijbewijs Sterk aan te bevelen cursussen Veilig rijden met de heftruck of diploma heftruckchauffeur Kwaliteitszorg (ISO/Qualitree/Florimark/interne audit) Personeelsbeleid (motiveren/stimuleren personeel) Strategisch ondernemerschap (bedrijfsvisie, financieel management, verkoopstrategie) Communicatieve trainingen (intern/extern) Kostprijsberekening Automatiseringscursussen Teelttechnische cursussen op maat op het bedrijf Hieronder vindt u een handige checklijst om de opleidingsbehoefte op uw bedrijf vast te kunnen stellen.
Checklijst met motieven om de opleidingsbehoefte vast te stellen In onderstaand overzicht staan motieven genoemd die u kunt gebruiken om de gewenste kennis en vaardigheden (scholingsbehoefte) op uw bedrijf vast te stellen. Huidige situatie Ondernemer zelf : 0 verplichtingen door wet- en regelgeving (Arbo, Milieu, Fytosanitair) 0 verbeteren administratieve rompslomp (automatisering/archivering) 0 verbeteren motivatie van personeel (leidinggeven/personeelsbeleid) 0 verbeteren ondernemerschap (visievorming, sterkte/zwakte analyse) 0 verbeteren management (personeels-/strategische management) 0 toename van de concurrentie (kostprijsbewust/marktbenadering) 0 verbeteren aansturing personeel (werkoverleg/leidinggeven) 0 efficiënter kunnen werken (time management/archivering) 0 veranderde automatisering (voorraadbeheer/boekhouding) 0 veranderd klantenbestand (inkoop/verkoop/klantrelatie) De partner : zie ook bovenstaande checklijst 0 verbetering van de boekhoudkundige kennis 0 verbetering van de planning (time management/werk en gezin) 0 meer (achtergrond)kennis van de teelt De medewerker; collectief 0 verbetering van de motivatie (communicatie) 0 verbetering in de onderlinge samenwerking (vaardigheidstrainingen) 0 verbeteren van vaktechnische kennis (ziekten en plagen/sortiment) 0 veranderingen in technologie (automatisering/machines) 0 verplichtingen inzake wet- en regelgeving (BHV/spuitlicentie) 0 gevolgen van erkenningsregelingen (Florimark/Qualitree/ISO) De medewerker; individueel 0 tijdelijk vervangen ondernemer (leiding/automatisering/in-verkoop) 0 eigen ambities (carrière- en loopbaanplanning) 0 overnemen van taken ondernemer (klimaatcomputer/leidinggeven) 0 veranderingen van taak (specialisatie/leidinggeven/breed inzetbaar) 0 gevolgen erkenningsregelingen (Qualitree/ISO/HACCP/Eurep gap) 0 aanvullen ontbrekende kennis en vaardigheden 0 verhoging van de productiviteit (efficiënter werken) (automatisering/vaktechniek/ verzorging/leidinggeven) 0 verbetering van de motivatie/instelling/houding (klantgericht werken /communicatietrainingen)
De toekomst Een aantal van bovenstaande motieven kunt u ook toepassen voor de toekomst i.v.m.: * Bedrijfsovername/- beëindiging/-uitbreiding/-inkrimping * Samenwerking met bedrijven * Veranderingen in markt (andere klanten/producten) * Veranderingen in wet- en regelgeving * Veranderingen in functies (verruimen/splitsen/verzwaren/verlichten) * Aannemen van nieuwe medewerkers (inwerken/begeleiding/opleidingen) * Toepassen van erkenningsregelingen (ISO/Qualitree/MPS/HACCP/Eurep gap) * Veranderingen in mechanisatie/automatisering/teelt- en teeltwijze * Begeleiding van stagiaires (eisen aan de praktijkopleider) Inventariseren van uw persoonlijke kennisbehoefte Het is aan te bevelen dat zowel de werknemer als de leidinggevende een formulier invullen. De leidinggevende bepaalt vervolgens samen met de werknemer welke beoordeling wordt gegeven aan het kennisniveau en hoe het kennisprobleem moet worden opgelost. Het functioneringsgesprek is een goed moment om zoiets te bespreken. De kennisbehoefte van uw medewerker kan op diverse manieren worden opgelost; door advies of coaching door een deskundige; door studieclubbijeenkomsten bij te wonen; door het vakblad te laten lezen; door beurzen te bezoeken…... Eén van de mogelijkheden is het volgen van een cursus. U kunt de beste oplossing in de derde kolom invullen. In de laatste kolom kunt u in overleg met elkaar aangeven wanneer het kennisprobleem moet zijn opgelost. Voor cursussen kunt u zelf contact opnemen met een opleidingsinstantie. De meeste opleidingsinstanties kunnen ook praktische cursussen op maat op uw bedrijf verzorgen. Hierdoor wordt de drempel voor bijscholing nog lager. Bij te weinig deelnemers schakelt u uw collega’s in om een groepsgrootte van 10-12 deelnemers te halen. Colland arbeidsmarktbeleid Colland Arbeidsmarktbeleid (vroeger heette dit Stosas) is een scholingsfonds dat cursussen vergoed voor werknemers die als werknemer geregistreerd zijn bij UWV-GUO en waarvoor via het brutoloon conform een van de agrarische CAO’s een afdracht plaatsvindt aan dit scholingsfonds. Zowel de cursus-, reis- en loonkosten kunnen worden vergoed. Meer informatie over deze subsidie kunt u vinden op het internet; www.colland.nl. Schriftelijke informatie zoals aanvraagformulieren voor subsidie en een overzicht van erkende scholingsinstanties maar ook andere vragen met betrekking tot de subsidieregeling kunt u stellen via tel. 0900-1656565 (€ 0,05/min). Informatie verlenging spuitlicentie Als u zelf wilt nakijken hoe het staat met uw eigen spuitlicentie dan kunt u dit controleren op de website www.erkenningen.nl. Kies voor licentiehouder en vervolgens voor studievordering. U moet dan uw achternaam, geboortedatum en licentienummer invullen. U krijgt dan een overzicht van de bijeenkomsten die u nog moet volgen en van de bijeenkomsten die u gevolgd heeft.
