www.rotterdam.nl 0800-1545 stadswinkel
Klimaatakkoord Rotterdam Parijs
Rotterdam biedt kabinet hulp uitvoering klimaatakkoord Parijs
Rotterdam neemt deze collegeperiode extra duurzame maatregelen. Met het programma Duurzaam ‘Duurzaamheid dichter bij de Rotterdammer’ dat 17 maart 2016 is aangenomen, zet de tweede stad van Nederland in op een gezond en toekomstbestendig Rotterdam voor iedereen. Met het pluspakket bovenop dit programma Duurzaam draagt Rotterdam bij aan de nationale aanpak voor implementatie van het klimaatakkoord.
2 | Rotterdam Klimaatakkoord Parijs
De belangrijkste doelstelling van het klimaatakkoord van Parijs is om de gemiddelde mondiale temperatuurstijging te beperken tot “well below 2 degrees” en om moeite te doen om deze te beperken tot 1,5 graad Celsius. Nederland neemt deel aan het klimaatakkoord als onderdeel van de Europese Unie. Rotterdam verwacht dat het rijk zal komen met een samenhangend pakket van maatregelen met naar alle waarschijnlijkheid een doorvertaling naar het lokale en bedrijfs(tak)niveau. Om te beginnen zal de opwekking van energie veel schoner moeten worden door het vervangen van fossiele brandstoffen door hernieuwbare bronnen zoals zon en wind. Daarnaast is grotere inzet op energiebesparing nodig, vooral in de gebouwen en in het verkeer. Via het programma Duurzaam zet Rotterdam hier ook op in door te zorgen voor gezondere lucht en schonere energie tegen lagere kosten. Hierbij geeft verantwoordelijk wethouder Langenberg een voorzet door een extra pakket aan maatregelen aan te bieden aan staats secretaris Dijksma. Dit dient als basis om op een ander moment het gesprek te kunnen voeren over hoe Rotterdam en het rijk elkaar hierbij kunnen versterken.
De belangrijkste thema’s zijn: Duurzame energietransitie (schonere energie tegen lagere kosten) Klimaat-adaptatie Gezondere leefomgeving door schonere lucht Waterveiligheid in onze laaggelegen delta Toekomstbestendig maken van de economie (resilience en next economy)
Rotterdam helpt het kabinet met extra maatregelen bovenop het programma ‘Duurzaam dichter bij de Rotterdammer’ door: Meer en sneller energie besparen in onze eigen gemeentelijke gebouwen. De meerjaren-onderhouds plannen (MJOP) worden versneld ‘vergroend’ door middel van strengere eisen voor energiebesparende maatregelen. We zetten daarnaast een intern revolverend fonds op om te zorgen dat de gerealiseerde besparing op energiekosten kan worden aangewend voor nieuwe investeringen in energiebesparing. Rotterdam stimuleert de totstandkoming van zonne parken op daken en op braakliggende terreinen in en om de stad zodat elke Rotterdammer kan profiteren van zonne-energie. Vooruitlopend op de afdoening van drie moties op dit gebied, zetten wij in op: • Een eenvoudig en gunstig geprijsd aanbod van zonnepanelen plus installatie voor Rotterdammers. Gemeente faciliteert en brengt partijen bij elkaar. • Realisatie van het project “schooldakrevolutie”: met de besturen van BOOR en RVKO wordt een aanbod uitgewerkt voor zonnepanelen op scholen, gericht op uitrol bij 80 scholen.
Er wordt extra ingezet op: Een andere insteek voor bereikbaarheid, duurzame gebiedsontwikkeling en zeroemissie mobiliteit waarin Rotterdam en het ministerie van I en M al samenwerken in het kader van ‘slimme en gezonde stad’. Daarnaast wordt veel nadruk gelegd op zonne-energie en gebruik van industriële restwarmte. Rotterdam wil zorgen dat er zonneparken op daken en op braakliggende terreinen in en om de stad komen zodat elke Rotterdammer kan profiteren van zonne-energie. In 2030 moet Rotterdam meer duurzame energie opwekken dan de totale energieconsumptie van Rotterdammers. In het Stedelijk Verkeersplan dat maandag 4 april 2016 zal worden gepresenteerd, gaat het om het realiseren van slimme bereikbaarheid voor een sterke economische, gezonde en attractieve stad.
3 | Rotterdam Klimaatakkoord Parijs
• Het aanspraak maken van de nieuwe SDE subsidie bij het rijk om in plaats van vijf, ten minste 20 daken van gemeentelijke panden te voorzien van zonnepanelen. • Grote zonneparken in Rotterdam, op tijdelijk braakliggende terreinen in en om de stad en in de haven. Voor verschillende locaties zijn wij met initiatiefnemers in gesprek om knelpunten weg te nemen. In totaal gaat dit om ca 100 hectare. Hierbij onderzoeken we of we de kosten voor ontwikkelaars kunnen drukken. Daarnaast faciliteren we de toegang tot externe fondsen voor innovatie en energietransitie.
Goed voorbeeld doet goed volgen De gemeente Rotterdam verhoogt de inzet op een duurzamere bedrijfsvoering van de gemeente. Onder andere door: • In deze collegeperiode wordt minimaal 25% van het gemeentelijk wagenpark ‘verschoond’. Uitgangspunt is “elektrisch tenzij” waarmee we 200 van onze wagens vervangen door elektrische voertuigen. Hierbij wordt onderzocht of we meer wagens kunnen vervangen door schonere alternatieven en voor het middelzware en zware segment wordt de haalbaarheid onderzocht van een experiment met (waterstof-) elektrische voertuigen.
4 | Rotterdam Klimaatakkoord Parijs
• Ook met de manier van inkopen kan meer worden bijgedragen aan energiebesparing en aan de vermindering van schadelijke emissies voor de luchtkwaliteit en het klimaat. Denk hierbij aan strengere eisen voor de leveranciers. Bijvoorbeeld door voor de aanbesteding van het doelgroepenvervoer stevige ambities te formuleren voor nul-emissie vervoer. Tevens gaat Rotterdam voor verduurzaming van onze energiecontracten. Als grootste opdrachtgever in de regio gaat de gemeente verder een impuls geven aan het recent ondertekende ‘nationale betonakkoord’ door op grote inkoopbestekken en aanbestedingen de milieuprestaties van ingekochte materialen (beton, asfalt etc.) zwaar mee te laten tellen bij de gunning. • Medewerkers uit te dagen met goede ideeën te komen voor duurzaamheid in hun dagelijkse werk. Hoe zorgen we voor minder energieverspilling, minder afval en meer hergebruik?
Dit vergt een extra investering aan de voorkant die de stad onder andere willen financieren met Europees (Elena-regeling) geld en een bijdrage van het rijk. Energiebesparing wordt gekoppeld aan de renovatie- en onderhoudsopgave van woningen. Met de zogenaamde city deal 2 met onder andere het rijk wordt een duurzame renovatiesprong ingezet, waarbij financiering (o.a. voor funderingsherstel), ondersteuning en regelgeving worden gebruikt om een versnelling van duurzaam onderhoud in met name de particuliere sector te bereiken. Vooruitlopend op de regelgeving van 2020 onderzoekt Rotterdam de mogelijkheid om ervoor te zorgen dat nieuwe woningen energieneutraal worden uitgevoerd. Hiermee kan de stad ervoor zorgen dat nieuwe woningen versneld toekomstbestendig zijn en bewoners lagere energiekosten krijgen.
Aan energiebesparing in gebouwen wordt al gewerkt door het aansluiten van woningen op restwarmte van de industrie, aan zonnepanelen op daken, aan voorzieningen voor elektrisch vervoer en er zijn ook zonder actieve inspanning van de gemeente veel initiatieven op dit gebied. De energiestromen gaan hierdoor de komende jaren drastisch veranderen. Om dit in goede banen te leiden, moet de energieinfrastructuur worden aangepast en daartoe is de gemeente met energiebedrijven, woningcorporaties, onderzoeks-instellingen en ministeries de samenwerking aangegaan. Samen wordt er een Energie Infrastructuur Plan voor Rotterdam opgesteld dat gebiedsgericht wordt uitgevoerd. Uitwisseling tussen energiestromen, energieopslag en smart grids komen hierbij aan bod. Met een nieuw duurzaam initiatievenfonds wil de gemeente de buurtkracht verder mobiliseren door ook minder innovatieve maar wel collectieve en duurzame initiatieven mogelijk te maken. Rotterdam blijft innovatieve duurzame initiatieven via CityLab 010 ondersteunen. Via het programma Versnelling010 wordt ingezet op minimaal 10.000 duurzame woningrenovaties met ten minste twee energielabelstappen tot een ‘groen’ energielabel (A, B, C). Rotterdam onderzoekt de mogelijkheid om het resultaat van dit programma substantieel te vergroten. Alleen zo kunnen we de duurzaamheidsambities zoals neergelegd in de Woon visie Rotterdam 20301 op termijn realiteit maken.
1
De Woonvisie Rotterdam 2030 is op 1 maart jl vastgesteld door het College van B&W en ligt momenteel ter besluitvorming voor aan uw gemeenteraadNederlandse steden.
5 | Rotterdam Klimaatakkoord Parijs
Versnelling van alle groene bouwinitiatieven en investeringen in energiebesparing en duurzame energie opwekking bij particulieren en kleinere bedrijven is mogelijk door het voorbeeld van Enschede te volgen en groene bouwplannen tot een bepaald bedrag en gedurende een bepaalde periode vrij te stellen van leges. We verkennen de mogelijkheid en wenselijkheid van toepassing van dit voorbeeld in Rotterdam en bieden inzicht in de noodzakelijke randvoorwaarden voor uitvoering en verwacht effect op de legesinkomsten. Rotterdam wil de vervuilende tweetaktscooters enbrommers aanpakken. Deze apparaten zijn vooral voor fietsers die hetzelfde weggedeelte gebruiken, een grote bron van ergernis. En mogelijk vormen zij ook een risico voor de gezondheid van fietsers en voetgangers vanwege de uitstoot van ultrafijnstof. Met het rijk, Amsterdam en Utrecht wordt mogelijke maatregelen overlegd. De stad zet al in op een verdere vergroting van het aandeel elektrisch vervoer. In combinatie met het benutten van duurzame energie voor het opladen van de voertuigen. Bij de verlening van nieuwe concessies voor het openbaar vervoer door de metropoolregio streeft Rotterdam naar zo snel mogelijk emissieloos OV. Het stedelijk verkeersplan is ook een aanjager voor verduurzaming. Door in te zetten op betere bereikbaarheid, doorstroming en spreiding van het verkeer, onder andere door nieuwe oeververbindingen, wordt een bijdrage geleverd aan de verschoning en verduurzaming van de stad. De uitvoering van het fietsplan draagt hier eveneens substantieel aan bij.
2
In City Deals worden concrete samenwerkingsafspraken tussen steden, rijk, andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties verankerd. Onderdeel van Agenda Stad, de samen- werking van deze partijen gericht op het versterken van groei, innovatie en leefbaarheid van Nederlandse steden.
De inzet van Rotterdam voor een klimaat bestendige stad wordt versterkt door: • de platte daken in het centrum en de eigen gemeente lijke daken beter te benutten. Groene daken voor een betere waterberging en zonnepanelen voor de opwekking van duurzame energie. In het centrum ligt één vierkante kilometer dak dat in potentie geschikt is voor zonne-energie, groen en mogelijk ook urban farming. • te zorgen voor droge voeten voor iedereen in alle wijken. Door besparende maatregelen die overlast voorkomen, maar ook maatregelen die het water opvangen en veilig afvoeren. In 4 wijken testen we de resilience-aanpak, het inzetten op een veerkrachtige stad, kan hier getest worden door te komen tot slimme combinaties van voorbeeld Versnelling010, duurzame energie infrastructuur, vergroening, betere lucht en wateropgaven.
Haven en industrie
• de Rotterdamse koploperspositie op het gebied van adaptatie en resilience van (delta)steden beter te verzilveren. Dit zorgt voor veel (inter)nationale belangstelling (80 delegaties in 2015) en opdrachten voor het bedrijfsleven. Ten aanzien van de energietransitie bij het MKB wil Rotterdam naast de stimulerende maatregelen die we nu al uitvoeren zoals de energiescans, meer voorlichting geven over energiegebruik en -besparingsmogelijkheden. Het beschikbare handhavings-instrumentarium zal meer worden ingezet om daadwerkelijk alle maatregelen die zich binnen vijf jaar terugverdienen te realiseren, zoals wettelijk verplicht is. Hierbij wordt optimaal gebruik gemaakt van de middelen die het rijk daartoe voorbereidt (zoals het energie prestatie keuringssysteem, EPK).
• Directe bijdrage aan de realisatie van grootschalige pijpleidinginfrastructuur die nodig is voor de warmterotonde in Zuid-Holland. • Ondersteuning bij het opstellen van een transitiepad voor Rotterdam bio port, de ontwikkeling richting de bio based economy. Het college stelt zich hierbij constructief kritisch op. • Realisatie van het ROAD-CCS project als stepping stone voor grootschaliger toepassing van CCS. En inzet op meer hergebruik van CO2, zoals in de tuinbouw.
Onze ambitie op het gebied van duurzame energie transitie, schonere energie tegen lagere kosten, is in Rotterdam alleen te realiseren wanneer deze opgave zowel vanuit stedelijk als vanuit haven- en industrieperspectief wordt aangepakt. Het Havenbedrijf en de industrie, vertegenwoordigd in Deltalinqs, spelen een belangrijke, trekkende rol bij deze energietransitie in de haven. Gemeente, provincie en milieudienst DCMR ondersteunen hierbij, met de Havenvisie 2030 als leidraad en de afstemming via het Rotterdam Climate Initiative. Focuspunten zijn energiebesparing door hergebruik van industriële restwarmte, duurzame energie-opwekking met behulp van wind, zon en biomassa, het bevorderen van het gebruik van LNG en waterstof en afvang, transport, hergebruik en opslag van CO2 (CCS). Nauw hieraan gelieerd is de ontwikkeling van Clean Tech initiatieven op het gebied van de bio based en circulaire economie. Samen met onze partners vraagt Rotterdam het rijk om een actievere betrokkenheid bij de duurzame energietransitie in de Rotterdamse haven. Specifiek gaat het dan om:
6 | Rotterdam Klimaatakkoord Parijs
• Bij de Europese commissie te pleiten voor grootschalige hervorming van het emissiehandelssysteem waardoor er een goede prikkel komt voor duurzame investeringen. • Inzet op positionering en uitbouw van het Rotterdam Innovation District dat met name inzet op duurzame ontwikkeling en –innovatie. In RCI-verband en in het traject Roadmap Next Economy wordt er gewerkt aan de duurzame transitie op langere termijn. Volgens het klimaatakkoord van Parijs zal de Westerse wereld haar CO2-emissies in 2050 met 80 - 95% moeten hebben verminderd. Dat betekent dat de Rotterdamse economie die nu nog zwaar leunt op petrochemie in minder dan 35 jaar een volledige transitie moet hebben doorgemaakt. Met onze partners wordt onderzocht wat daarvoor moet gebeuren.
Het kabinet kan Rotterdam hierbij helpen door: Belangrijk is dat het Rijk begeleiding en leenfaciliteiten voor VvE’s ontwikkeld om tot gezamenlijke energie besparingsmaatregelen te komen. VvE’s waren onder geschoven kindje in SER energie akkoord, maar Rotterdam telt in totaal 12.000 verenigingen van eigenaars, waarvan 80-90% kleiner is dan 10 woon eenheden. Samen vertegenwoordigen zij ongeveer 30% van de totale woningvoorraad, dus een belangrijke groep om energiebespaardoelen te halen. Als rijk kun je er voor zorgen dat corporaties echt kunnen inzetten op energiebesparing. Beoordeel daarbij vooral op het effect van energiebesparing op de totale woonlasten, dus kale huur inclusief lagere energiekosten. Door de STEP-regeling aan te passen en te verlengen kan het rijk invloed uitoefenen op de energiebesparingsprogramma’s van corporaties. In grote steden speelt dat meer dan de helft van het corporatiebezit bestaat uit gestapelde bouw en gemengde complexen (VvE’s), deels huur deels particulier eigendom. Besluitvorming over de aanpak in die complexen vraagt veel tijd. Ook speelt dat bij grote complexen aansluiting op duurzame restwarmte een kans kan zijn. Dat vraagt ook om goede onderlinge afstemming binnen het Rijk. Stimuleren van restwarmte en duurzame energie zijn onderwerpen voor Ministerie van EZ met instrumenten als SDE en saldering. Het ministerie van BZK richt zich op isolatie en bewonersactivering met voor corporaties de STEPregeling). Het behoud van de salderingsregeling voor zonneenergie is ook belangrijk. Het uitblijven van zekerheid belemmert de snelle doorontwikkeling van zonneenergie bij particulieren en overige kleinverbruikers als scholen, VvE’s, (sport-)verenigingen en maatschappelijke instellingen.
7 | Rotterdam Klimaatakkoord Parijs
De uitvoering van het luchtbeleid is bij de steden in goede handen maar dat kunnen wij niet zonder het rijk; wij willen gezondere steden. Help ons door de uitstoot van vieze lucht ook buiten onze steden te verlagen. Het gaat dan niet alleen om het weren van voertuigen die overlast geven door lawaai en vieze lucht, maar ook om bronnen als industrie, scheepvaart, glastuinbouw en houtstook. En niet te vergeten oude brommers zoals die met een tweetaktmotor.
Financiële en juridische consequenties/ aspecten: De ‘plus’ van Rotterdam op de huidige inspanningen kan leiden tot extra benodigde middelen, andere inzet van gemeentelijke instrumenten en/of lobby voor subsidie of (wegnemen van) nationale of Europese wetten en regels. Hierover gaat Rotterdam met Rotterdammers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en kennisinstel lingen in gesprek. Daarbij worden ook de belangrijkste stakeholders zoals het Havenbedrijf, Deltalinqs, DCMR, de provincie en het rijk betrokken. Rotterdam nodigt de deelnemers aan deze gesprekken uit om met uitvoerbare ideeën te komen. Daarnaast onderzoekt Rotterdam zelf de haalbaarheid en impact van de in deze brief genoem de versnellingsopties. Doel is om deze zomer tot besluit vorming te komen op basis van een goede afweging van noodzaak, wenselijkheid en haalbaarheid. Het gaat nu dus nadrukkelijk om een verkenning van de mogelijkhe den waarvan de impact in termen van benodigde midde len en mensen nog moet worden bepaald. Deze zullen mede input zijn voor de inzet richting het rijk, voor midde len en eventueel benodigde (aangepaste) regelgeving.
Klimaatakkoord Rotterdam Parijs
