Klimaatakkoord Rijk en UvW Politieke en beleidsmatige g context ((klimaatbeleid)) Rafaël Lazaroms
25 mei 2010
1
Inhoud presentatie • Voorstellen • Internationaal en nationaal klimaatbeleid • Positie waterschappen en afvalwaterzuivering • Klimaatakkoord Unie van Waterschappen Rijk • Meerjaren efficiency-afspraken (MJA3) • Toekomstbeeld T k tb ld
Mondiale klimaatambities • Kyoto 1997 (2005) - 181 landen met uitzondering g van USA - ambities reductie broeikasgassen (1990 – 2012) - gemiddeld 5,2% - Europa 8% - Nederland 6% Wel handel in emissierechten (ETS), compensatiemogelijkheden • Kopenhagen (2009) - Geen akkoord over terugdringen van broeikasgassen 2012 – 2020 - niet meer dan stijging van 2 graden • Mexico? (2010)
Klimaatambities EU en Nederland ¤
EC
Ned
• Energiebesparing
-
2% (jaar)
• Reductie broeikasgassen:
20%
30%
• Duurzame energie:
20%
20%
Periode 1990 – 2020 Verwachting: Nederlandse ambities worden niet gehaald! (Kyoto 6% wel mogelijk, door aankoop emissierechten) Wat is mondiaal nodig? Reductie > 30% in 2030 t.o.v. 1990 (+ 2 C)
Positie lokale klimaatinitiatieven in bredere context
• Nederlands energiebeleid loopt niet voorop • In Europa: p Scandinavie, Duitsland en Engeland g ((Spanje) p j ) • Opkomende economische machten (China en India) • Halfslachtig Rijksbeleid richting lokale energieproductie • Lokaal milieu- en energiebeleid wordt steeds belangrijker
Betekenis afvalwaterzuivering
• Energieverbruik g 5 – 7,5 , PJ (biogas ( g al dan niet meegerekend) g ) (totaal Nederland 3500 PJ) • Aandeel duurzame energie 1,5 PJ (20 - 30%) (totaal Nederland 2010 4% binnenlands verbruik = 150 PJ) 1/3 van totale biogasproductie • Broeikasgassen Veel onzekerheden (berekening ETS, lachgas) Schatting klimaatvoetafdruk is 1100 kiloton
Lokale klimaatinitiatieven • VNG klimaatakkoord in 2007 • IPO klimaatakkoord 2009 • Accent IPO/VNG op mitigatie en beinvloeding burgers en bedrijven • Positie waterschappen: - traditioneel gericht op adaptatie - eigen bedrijfsprocessen • Klimaatakkoord Unie van Waterschappen – Rijk: 12 april 2010
Doelstellingen Klimaatakkoord Unie - Rijk
1. Richtinggevend kader (gezamenlijke doelstellingen en ambities) 2. Samenhangend kader (versnipperd klimaat- en d duurzaamheidsbeleid) h id b l id) 3. Laten zien wat jje al doet (p (positionering g en p profilering) g) 4. Klimaat als motor voor innovatie 5. Geloofwaardigheid (voorbeeldfunctie) 6. Steun en samenwerking zoeken met Rijk (expertise en financiën).
26 mei 2010
8
Status akkoord
• Tweezijdig convenant tussen de waterschappen (vertegenwoordigd door de Unie) en het Rijk. • Inspanningsverplichting (juridisch niet afdwingbaar) • Sectorbrede S b d afspraken, f k niet i iindividueel di id l afrekenbaar f k b • Het akkoord geldt voor 2010 en 2011 • Perspectief p middellange g termijn j ((2015 tot 2020))
Inhoud Accenten in het akkoord: • Minder adaptatie (traditioneel) • Meer mitigatie (nieuw) • en snijvlak ij l k (C (Cradle dl to cradle) dl ) • Duurzaamheid • Niet MVO als vertrekpunt; p focus te breed ((sociale rechten))
Inhoudelijke thema’s
• Energiebesparing en uitstoot broeikasgassen • Duurzame energiewinning • Duurzame mobiliteit/transport • Snijvlak adaptatie en mitigatie • Duurzaam inkopen • Grondstoffen en afvalstoffen • Bewustwording en educatie
Onderzoek Unie en Arcadis
• Inventarisatie waterschappen beleid en projecten
• Nulmeting naar prestaties (energieverbruik en klimaatvoetafdruk))
• Onderzoek naar mogelijkheden en kansen
Bevindingen Arcadis • Klimaat leeft volop bij de waterschappen! • Wel grote verschillen in ambities en prestaties • Elk waterschap vindt wiel uit; meer samenwerking wenselijk •V Veell potentie i energiewinning i i i d door b beschikbaarheid hikb h id grondareaal en biomassa: (Energiefabriek windenergie (Energiefabriek, windenergie, maaisel maaisel, waterkracht waterkracht, etc etc.)) • Klimaatcrisis biedt waterschappen pp veel mogelijkheden! g j
Energie • Totale energiebehoefte waterschapssector 6,5 PJ (excl. biogas) Energieverbruik stad van 200.000 inwoners (Haarlem) • 85 – 90% energiebehoefte = afvalwaterzuivering • De waterschappen voorzien 30% van de eigen energiebehoefte • Veel waterschappen kopen 100% groene stroom in • Klimaatvoetafdruk: 50% Co2 en 50% overige broeikasgassen • Meer onderzoek vereist naar reductie lachgas en methaangas + juridisch en organisatorisch
Belangrijkste ambities Waterschappen
• Energie-efficiency 2% per jaar (landelijk streven) • 40% eigen g opwekking p g duurzame totale energiebehoefte g in 2020 • Energieneutraliteit E i li i iin 2050 • Uitstoot broeikasgassen 30% reductie uitstoot broeikasgassen • Duurzaam inkopen p 50% duurzaam inkopen p in 2010 naar 100% duurzaam inkopen in 2015 (ook afvalwaterzuivering)
Bijdrage Rijk Klimaatakkoord
• Financiële ondersteuning Unie voor Uitvoeringsprogramma (budget en Senternovem) • Nu al ambtelijke en bestuurlijke vertegenwoordiging in Programma Duurzame overheden (klimaatambassadeurs) • Actieve rol Rijk bij subsidiemogelijkheden (SDE maart 2010)
Uitvoeringsprogramma • Themagroepen: - Energiewinning (Rijkswaterstaat) - Snijvlak adaptatie en mitigatie (gemeenten) - Educatie en bewustwording g • Doel: ervaring met pilots delen, samenwerking stimuleren, k l knelpunten id identificeren ifi • Symposium en rapport • Monitor
Onderscheidend • Slagvaardig en nuchter • Ook gericht op eigen bedrijfsvoering • Gericht op samenwerking met andere partijen (RWS, gemeenten, bedrijven) • Meest groene en duurzame overheid
Verzilveren van kansen en mogelijkheden • Goede uitgangspositie waterschappen (taken en mogelijkheden) • Kansen verzilveren • Kan het, mag het, willen we het? • Strategische positie Unie • Rol voor STOWA (onderzoek) • Energiefabriek verder positioneren
26 mei 2010
19
