Docentenhandleiding Educatieprogramma
‘Sprekende Portretten’
Wouter van Riessen, zelfportret met luchtbel, aankoop 2000
Voortgezet Onderwijs Alle niveaus
1
Inhoud
Het Dordrechts Museum ………………………………………... ….
p. 3
Algemene doelstelling programma………………………………
p. 3
Aansluiting bij kerndoelen……………………………….……...
p. 3 - 4
Programma: Sprekende Portretten…………………….……..
p. 5
Voorbereidende les…………………………………………………
p. 6
Hoofdactiviteit: Sprekende Portretten…………………………..
p. 7
Vervolgactiviteit…………………………………………………..…
p. 8
Praktische Informatie……………………………………………….
p. 10-11
- Planning - Groepsgrootte - Huisregels - Verwachtingen t.o.v. docenten & begeleiders -Contactpersonen museum -Openingstijden museum Tarieven……………………………………………………………. .. … p. 12
Rondleiding in het Dordrechts Museum
2
Dordrechts Museum Het Dordrechts Museum is ruim 2 jaar dicht geweest en sinds november 2010 weer open. Het museum is nog mooier, spannender en groter geworden. De schoolprogramma’s zijn daarom ook allemaal vernieuwd. Nieuwe spannende interactieve rondleidingen met een mogelijkheid tot een aansluitende workshop in het Atelier, de nieuwe educatieve ruimte, van het Dordrechts Museum. Het Dordrechts Museum wil het onderwijs actief bij het museum betrekken om de leerlingen op deze manier kennis te laten met de veelzijdigheid van de collectie. De leerlingen kunnen een reis maken door de tijd, vanaf de Gouden eeuw tot en met de 21e eeuw. Per leerjaar wordt er een ander thema behandeld, waardoor er een doorlopende leerlijn ontstaat wanneer een groep meerderde opeenvolgende jaren meedoet. De thema’s hebben aansluiting bij de kerndoelen van het onderwijs. Kijk voor actuele informatie en nieuws over de onderwijsprogramma’s op http://www.dordrechtsmuseum.nl/leer Algemene doelstelling programma De algemene doelstelling van dit programma is om leerlingen vanuit hun eigen belevingswereld kennis te laten maken met kunst. Ze leren gericht kijken en reflecteren. Tijdens de interactieve rondleiding en workshop in het museum en een eventuele voorbereidende en verwerkende les op school vormen de leerlingen de volgende vaardigheden: kijken, presenteren, zelf kunst maken en bespreken. Daarnaast komen verschillende kunstzinnige disciplines aan bod. Aansluiting bij kerndoelen: Kunst en Cultuur VO Bij de onderwijsprogramma’s wil het Dordrechts Museum zoveel mogelijk aansluiten bij de actuele kerndoelen die zijn aangegeven door SLO (Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling) Kerndoel 48: Produceren van kunst Kerndoel 49: Eigen kunstzinnig werk presenteren Kerndoel 50: Leren kijken en luisteren naar kunst Kerndoel 51: Verslag doen van ervaringen Kerndoel 52: Reflecteren op kunstzinnig werk 48: Produceren van kunst De leerling leert door het gebruik van elementaire vaardigheden de zeggingskracht van verschillende kunstzinnige disciplines te onderzoeken en toe te passen om eigen gevoelens uit te drukken, ervaringen vast te leggen, verbeelding vorm te geven en communicatie te bewerkstelligen. Toelichting
3
In kerndoel 48 staat de zeggingskracht van kunst onderzoeken en toepassen centraal. Dit vindt plaats tijdens het maken van een beeldend werkstuk, een dans, een muziekstuk of een theaterperformance. Feitelijk gaat het over alle facetten die horen bij het produceren van kunst. 49: Eigen kunstzinnig werk presenteren De leerling leert eigen kunstzinnig werk, alleen of als deelnemer in een groep, aan derden te presenteren. Toelichting Kerndoel 49 stelt het kunnen presenteren van eigen werk centraal. Daarbij gaat het niet alleen om het kunnen vertellen, maar ook om het presenteren in de voor de discipline geschikte media en contexten zoals het geven van een concert, expositie of theatervoorstelling. 50: Leren kijken en luisteren naar kunst De leerling leert op basis van enige achtergrondkennis te kijken naar beeldende kunst, te luisteren naar muziek en te kijken en luisteren naar theater-, dans- of filmvoorstellingen. Toelichting Het kijken of luisteren naar kunstuitingen (kerndoel 50) gaat over het beleven van kunst en cultuur, zowel binnen als buiten de school, met daarbij enige individuele of klassikale voorbereiding. Het leren begrijpen en waarderen van kunst is een belangrijk onderdeel hiervan. De hierbij opgedane ervaringen dienen te worden beschreven in een verslag of kunstdossier, zie kerndoel 51. 51: Verslag doen van ervaringen De leerling leert, met behulp van visuele of auditieve middelen, verslag te doen van deelname aan kunstzinnige activiteiten (als toeschouwer en als deelnemer). Toelichting Hierbij gaat het om het verslagleggen van eigen ervaringen met kunst en cultuur, maar ook om ervaringen die een leerling heeft met andermans kunstuitingen waaronder professionele kunstenaars. 52: Reflecteren op kunstzinnig werk De leerling leert mondeling of schriftelijk te reflecteren op eigen werk en werk van anderen, waaronder kunstenaars. Toelichting Als laatste kerndoel 52 staat reflecteren centraal. Leerlingen dienen te verwoorden wat ze van iets vonden en wat ze tijdens het creatief proces hebben geleerd. Kerndoelen Kunstzinnige Oriëntatie 1. De leerlingen leren ideeën, ervaringen en gevoelens uitdrukken in beelden en daarover te communiceren. 2. De leerlingen leren beeldende aspecten zoals kleur, vorm, ruimte, structuur van het materiaal en compositie toepassen in een werkstuk. 3. De leerlingen leren beeldende mogelijkheden van materialen onderzoeken en toepassen in hun eigen werk en leren daarbij de benodigde gereedschappen op een veilige manier gebruiken. 4.De leerlingen leren ontdekken en ervaren dat mensen iets willen meedelen en overbrengen door gebruik te maken van beeldende producten.
4
Programma: Sprekende Portretten Het programma is geschikt voor onder-, en bovenbouw van het Voortgezet Onderwijs. De inhoud van het programma wordt naar aanleiding van het niveau van de klas aangepast, daardoor is het geschikt voor zowel het VMBO als het Gymnasium. Het programma bestaat uit twee delen; een interactieve rondleiding in het museum gekoppeld aan een creatieve workshop in het Atelier. Beide onderdelen worden begeleid door een museumdocent. Opbouw van het programma: 1. Een voorbereidende les in de klas verzorgd door eigen docent, aan de hand van deze docentenhandleiding. 2. Een interactieve rondleiding door het museum gecombineerd met een creatieve opdracht in het Atelier, begeleid door een museumdocent. 3. Een verwerkingsles in de klas naar aanleiding van het museumbezoek verzorgd door een eigen docent. Doelen: Zoveel mogelijk aansluiten bij de kerndoelen en daarnaast: -
Leren kijken naar kunst Reflecteren & filosoferen over kunst Kennis en waardering ontwikkelen voor beeldende kunst leerlingen laten ervaren dat een museumbezoek leuk is
Ferdinand Bol, zelfportret, 1646
5
1. Voorbereidende les: niveau VMBO & onderbouw Waar Door Wie Duur Doel
Benodigdheden
Inhoud
In de klas Docent VMBO en onderbouw 1 lesuur De leerlingen voorbereiden op het museumbezoek. Leerlingen voldoende informatie geven om te kunnen begrijpen wat ze gaan zien & beleven tijdens het bezoek aan het museum. Daarnaast alvast de interesse en nieuwsgierigheid wekken. Op deze manier is gebleken dat de leerlingen optimaal plezier zullen beleven tijdens het museumbezoek. Klokhuis filmpje over Portretschilderen. Heeft u een digiboard of beamer dan kunt u gebruik maken van deze link http://www.hetklokhuis.nl/onderwerp/portretten Zo niet dan is er een DVD te leen bij het museum, neem contact op met de afdeling Educatie. Het Klokhuis filmpje laat in ca. 15 minuten zien hoe je portretten maakt op verschillende manieren. Dit filmpje dient ter introductie van het onderwerp portretten. In de klas kan de docent alvast het onderwerp portretten inleiden en toelichten.
Voorbereidende les: niveau bovenbouw Waar Door Wie Duur Doel
In de klas Docent Bovenbouw 1 lesuur De leerlingen voorbereiden op het museumbezoek. Leerlingen voldoende informatie geven om te kunnen begrijpen wat ze gaan zien & beleven tijdens het bezoek aan het museum. Daarnaast alvast de interesse en nieuwsgierigheid wekken. Op deze manier is gebleken dat de leerlingen optimaal plezier zullen beleven tijdens het museumbezoek. Benodigdheden Internet Inhoud Ter introductie van het onderwerp portretten zou je de leerlingen een (zelfstandige/huiswerk) opdracht mee kunnen geven om op internet 20 verschillende portretten te verzamelen van verschillende kunstenaars en gemaakt met verschillende kunstdisciplines (fotografie, beeldhouwkunst, schilderkunst etc.). Naar aanleiding hiervan kan de docent alvast het onderwerp portretten inleiden en toelichten. 6
2.Hoofdactiviteit De interactieve rondleiding & creatieve workshop in het Atelier Waar Door Wie Duur
Doel
Benodigdheden Inhoud
Het Atelier
In het museum & het Atelier Museumdocent Alle niveaus 1,5 uur: 45 min rondleiding & 45 min workshop Tijdens Sprekende Portretten staat het kijken naar en praten over kunst centraal. Dit wordt aangevuld met een creatieve activiteit waarbij opgedane vaardigheden direct in de praktijk toegepast worden. Worden geleverd door het museum Aan de hand van actieve vragen worden de leerlingen uitgedaagd om te filosoferen over kunst. Ze maken kennis met geportretteerde personen uit verschillende eeuwen en vormen zo een beeld van portretten en hun geschiedenis door de eeuwen heen. Kortom leer de figuren en verhalen kennen achter de schilderijen. Wie is wie? Waarom maken kunstenaars portretten? Wat willen de kunstenaars zeggen of laten zien? Welke beeldaspecten spelen hierbij een belangrijke rol? In het Atelier gaan de leerlingen hun eigen sprekende portret maken. Naar voorbeeld van het zelfportret van Wouter van Riessen gaan de leerlingen zelf aan de slag met een digitale camera. Ze maken een portret met behulp van verschillende camera instellingen. Het resultaat zal na afloop te zien zijn op de website van het museum.
Wouter van Riessen, zelfportret met luchtbel, aankoop 2000
7
3. Vervolgactiviteit Waar Door Wie Duur Doel
Benodigdheden
Inhoud
Op school Docent Alle niveaus 60 min. Het op een creatieve manier verwerken van de kennis en vaardigheden die de leerlingen hebben opgedaan tijdens de voorbereidende les en de rondleiding. -Tijdschriften, kranten etc. -A3 papier -Lijm -Scharen Verzamel uit kranten, tijdschriften etc. zoveel mogelijk verschillende portretten, groot & klein. Ontwerp op A3 formaat een nieuw vormgegeven groepsportret met de collagetechniek. Dit als een hedendaagse verwijzing e naar 17 eeuwse groepsportretten. Als voorbereiding kun je de leerlingen ook een aantal van die 17e eeuwse voorbeelden laten zien of zelf laten opzoeken.
Ary Scheffer, portret van Cornelia met haar hond Turc, 1840
8
Het Atelier in het Dordrechts Museum
9
Praktische Informatie Planning Neem uiterlijk 2 weken van te voren contact op met de afdeling educatie (zie contactpersonen) om uw bezoek aan het museum te plannen. Groepsgrootte De maximale groepsgrootte per programma is 30 leerlingen. Deze 30 leerlingen worden in 2 groepen van 15 verdeeld. Beide groepen worden begeleid door een enthousiaste museumdocent. De ene helft van groep begint met een interactieve rondleiding op zaal terwijl het andere gedeelte van de groep in het Atelier zelf aan de slag gaat. Daarna wordt er gewisseld. Huisregels Dordrechts Museum Om beschadiging van kunstwerken en overlast voor andere bezoekers te voorkomen, gelden er een aantal algemene huisregels in het museum. 1. Jassen en tassen mogen niet mee het museum in en kunnen worden achtergelaten in de garderobe. 2. Omdat er ook andere bezoekers in het museum zijn die rustig willen rondkijken, praat je zachtjes en loop je rustig rond. 3. Schrijven mag alleen met potlood. 4. De kunstwerken mogen niet worden aangeraakt omdat ze erg kwetsbaar zijn. 4. Er mag in het museum niet worden gegeten en gedronken. 5. Aanwijzingen van het museumpersoneel moeten altijd worden opgevolgd. 6. Kinderen mogen niet alleen door het museum dwalen. 7. Er moet per 15 leerlingen 1 begeleider aanwezig zijn Verwachtingen t.o.v. ouders, begeleiders en docenten Van de scholen verwachten wij dat zij het museum op de hoogte stellen van de aard van de groep. Ook wordt begeleiding vanuit school verwacht. Van docent en begeleiders verwachten we dat ze meedoen met het programma en als het nodig is orde houden. Het programma is uiteraard bedoeld voor de leerlingen, zij geven dus de antwoorden. Zowel docent als begeleiders zien er op toe dat de huisregels worden nageleefd. De docent is mede verantwoordelijk voor het slagen van het museumbezoek. Hij/zij stelt de begeleiders en de leerlingen op de hoogte van de huisregels en wat er van hen wordt verwacht.
10
Openingstijden Dordrechts Museum Di t/m vrij 11:00 -17:00 Zat & zon 11:00 -17:00 Contactpersonen Educatie Emmeline Nijsingh, Educatie Medewerker (VO)
[email protected] 078-7705206 Caris Bakker, Educatie medewerker (PO)
[email protected] 078-7705303 Algemeen nummer Dordrechts Museum 078-7708708 Website Dordrechts Museum De meest actuele informatie is te vinden op: http://www.dordrechtsmuseum.nl/leer En voor meer praktische informatie en prijzen: http://www.dordrechtsmuseum.nl/leer/informatie
Dordrechts Museum, foto vanuit de tuin
11
Tarieven Entreekosten e
t/m de 2 klas zijn leerlingen gratis e Vanaf de 3 klas: € 3 p.p Tarieven rondleidingen & workshops Tarieven VO
Duur
Wat
Prijs per 15 lln. (excl. entree) €27
Binnen Dordrecht
60 min
Buiten Dordrecht
60 min
Binnen Dordrecht
90 min
Buiten Dordrecht
90 min
Alleen rondleiding Alleen €32 rondleiding Incl. workshop €55 Materiaalgebruik & Atelier Incl. workshop €65 Materiaalgebruik & Atelier
Betaling: U kunt de rondleiding & entreekosten op de volgende wijzen betalen: -
contant aan de kassa op rekening/factuur, dan hebben wij van u de volgende gegevens nodig: NAW, KvK nummer en als die er niet is een BSN nummer betalen met de cultuurkaart , dan graag: naam docent & kaartnummer Er kan betaald worden met de cultuurkaart. Via een weborder of individueel aan de kassa van het museum
Geeft u alstublieft van te voren aan hoe u wilt betalen, dan kunnen de baliemedewerkers daar alvast rekening mee houden.
Wij wensen u en uw leerlingen een leuk en inspirerend bezoek! 12
