Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt!
Dank mw. Coorens, Dames en heren, • We vieren vanavond 65 jaar vrouwen in de Nederlandse krijgsmacht. En ik kan u verzekeren, u gaat een mooie avond tegemoet. De luchtmachtkapel neemt u, samen met Karin Bloemen, vanavond mee door de geschiedenis van de integratie van de vrouw in onze krijgsmacht. Een geschiedenis die begint bij dappere vrouwelijke pioniers die ons Koninkrijk helpen bevrijden van de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog. Een geschiedenis die loopt via de allereerste gemengde vaart van de Hr. Ms. Zuiderkruis met daarbij hoogoplopende emoties. Een geschiedenis die een belangrijk eindpunt vindt in het jaar 1983, het jaar dat alle militaire opleidingen voor vrouwen werden opengesteld. • Vanavond komen vooral de vrouwen waar het om draait, aan bod. Zij vertellen via korte videofilms over hun ervaringen bij de krijgsmacht. Ervaringen van het allereerste uur. En ervaringen van dit moment. Veel vrouwen uit de films zijn hier aanwezig in de zaal. U kunt hun verhalen vanavond dus ook ‘live’ horen en met hen uw eigen ervaringen wisselen.
• Dames en heren, ik behoor niet tot degenen die vinden dat we bij Defensie meer vrouwen moeten aannemen puur en alleen om een afspiegeling te zijn van de samenleving.
1
• Ik streef naar meer vrouwen bij Defensie omdat we ze keihard nodig hebben. We hebben ze nodig voor ons primaire proces. We hebben ze nodig om onze missies goed te kunnen uitvoeren. We hebben ze, kortom, gewoonweg nodig om ons werk goed te kunnen doen. • De afgelopen twee jaar als staatssecretaris van Defensie ben ik in die gedachte keer op keer bevestigd. Door de ontmoetingen en verhalen van veel bijzondere vrouwelijke militairen. Zoals overste Jeannette Morang, eerste vrouwelijke commandant van een fregat bij de marine. Ze begrijpt alle extra aandacht voor haar positie wel, maar heeft het eigenlijk liever niet. Ze doet als militair gewoon haar werk, zoals ze zelf zegt. • Of luitenant ter zee 1e klasse Ella van de Heuvel, u hebt haar wellicht onlangs in de krant zien staan. Pal naast Hillary Clinton, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken. Zij is onze allereerste gender-adviseur en traint op dit moment op het ISAF-hoofdkwartier in Kabul de NAVO-troepen in genderbewustzijn. • Of kapitein Steffie Groothedde. Zij was als lid van het Provinciaal Reconstructie Team in 2008 in Afghanistan betrokken bij wederopbouw-projecten. En merkte dat vrouwelijke militairen daaraan een cruciale bijdrage kunnen leveren. Als enige mocht zij bij de Afghaanse vrouwen thuis komen praten. En verzamelde zo voor de missie waardevolle informatie. Ze was betrokken bij het opzetten van een vrouwengevangenis. Tot dat moment werden vrouwen ondergebracht op allerlei niet-geregistreerde plekken omdat ze de mannengevangenis niet in mochten. 2
• En dat leidde - u kunt zich dat voorstellen - op zijn minst tot onoverzichtelijke situaties. Dankzij kapitein Groothedde is de rechtszekerheid van deze vrouwen ter plaatse sterk verbeterd. • Dames en heren, zoveel vrouwelijke militairen, zoveel ervaringen. Soms maakt het niet uit dat je militair en vrouw bent. Soms maakt het het werk lastiger en moeten drempels worden overwonnen. En soms is het een uitgesproken voordeel. Voor mij geldt als rode draad dat de vrouwelijke militair een grote toegevoegde waarde heeft. Voor de kwaliteit van de krijgsmacht. Voor de veiligheid van de eigen troepen. Maar zeker ook voor de kwaliteit van onze missies, die steeds meer opbouwmissies zijn. • Want hoe fouilleer je vrouwen in Afghanistan op explosieven als je geen vrouwelijk personeel hebt? Hoe bereikt opbouwhulp de vrouwengemeenschappen als je geen vrouwelijke tolken hebt? En hoe bestrijd je misdaden zoals systematische verkrachting als je de signalen niet herkent en geen vertrouwen geniet onder de vrouwelijke bevolking? • Daarom werken we hard aan het werven van vrouwen binnen de krijgsmacht, zowel burger als militair. Dit kabinet zet in op een verhoging van de arbeidsdeelname van vrouwen en een verhoging van het aantal vrouwen in topfuncties. Ik ben daarom blij met de aanwezigheid hier vandaag van Sybilla Dekker, voorzitter van de Taskforce die het Charter Talent naar de Top heeft ontwikkeld. Dit Charter moet ervoor zorgen dat meer vrouwen in de top van bedrijven en overheidsorganisaties komen. Al honderd organisaties, zowel overheid als bedrijfsleven, hebben ondertekend. 3
• En ik kan hier vanavond aankondigen dat ook Defensie dit Charter zal ondertekenen! Als goede stok achter de deur. • Tegelijkertijd hebben we te maken met feiten zoals die blijken uit recent onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau. De helft van de werkende vrouwen heeft een deeltijdbaan van minder dan 25 uur per week. Het merendeel van deze vrouwen zegt daarmee tevreden te zijn. Aan ons de taak om in de overwegend krappe arbeidsmarkt toch voldoende vrouwen te winnen voor een baan bij de krijgsmacht. En dan het liefst een topbaan! En aan ons de taak hen te behouden voor de Defensieorganisatie. Ook als een gezin wordt gesticht. • Hoe we dat doen is beschreven in ons actieplan Diversiteit dat wij dit jaar hebben aangeboden aan de Tweede Kamer. Onze ambities voor meer burgervrouwen zijn ruimschoots gehaald. We hebben daarnaast twee vrouwelijke generaals en een vrouwelijke commandant van een fregat en bataljon benoemd. Zichtbare rolmodellen die laten zien welke mogelijkheden Defensie vrouwen biedt. Het aantal militaire vrouwen is jammer genoeg nog niet gestegen. We leggen ons daar natuurlijk niet bij neer! We stonden het afgelopen jaar op de Huishoudbeurs en de Libelle Zomerweek… We bieden komend jaar voor het eerst de Middelbare Defensie Vorming aan in deeltijd. We laten structureel twee vrouwen deelnemen aan de Hogere Defensie Vorming. En we bieden eigen kinderopvang aan, zoals in Den Helder de crèche met de prachtige naam: Paddeltje.
4
• Maar het blijft een opgaaf om als vrouw – en overigens ook als man! - op uitzending te gaan en je gezin achter te laten. Zoals het verhaal van luitenant ter zee eerste klasse Elzo Jansen illustreert. Zijn vrouw, korporaal Alette Jansen, werkt deeltijd bij de marine in Den Helder maar is nu op uitzending in Kandahar. Ze is dus zes maanden dag en nacht van huis. Haar echtgenoot is uitermate trots op zijn vrouw. ‘Ze neemt haar verantwoordelijkheid als militair’. Maar tegelijkertijd loopt hij als fulltime marineman en vader van twee kinderen, zoals hij zelf zegt, ‘zes maanden lang de benen uit zijn lijf’. Defensie doet er alles aan om het thuisfront, man én vrouw, hierin te steunen. Bijvoorbeeld door thuiswerken te vergemakkelijken. • Dames en heren, Defensie kan niet zonder vrouwen als korporaal Jansen, kapitein Groothedde, luitenant ter zee Van de Heuvel en overste Morang. Defensie kan niet zonder U. • Omdat we vrouwen hard nodig hebben om onze krijgsmacht op sterkte te houden. • Omdat we vrouwen hard nodig hebben voor onze missies. • Omdat we vrouwen gewoonweg hard nodig hebben om ons werk goed te kunnen doen. • Daarom zetten we u vanavond graag in de spotlight. Omdat we zuinig op u zijn. Omdat u het verdient. Ik geef u daarom graag in handen van Karin Bloemen en wens u een mooie avond.
-0-0-0-
5
