Spijbelpreventie: ouderbetrokkenheid op school

VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding

Spijbelpreventie: ouderbetrokkenheid op school. Een belangrijke stap in het preventief werken rond spijbelen is ouders betrekken bij het schoolgebeuren van hun kind. Onderstaande informatie kan de school en/of CLB gebruiken als inspiratiebron. 1. De inschrijving van het kind in een nieuwe school. 1.1. Onthaal Maak van een inschrijving in de school meer dan een administratieve aangelegenheid. Een goed eerste contact met de school is heel belangrijk voor ouders en leerlingen. Zorg dat ze zich welkom voelen. Wanneer men de nodige zorg aan de inschrijving besteedt, is het noodzakelijk dat men voldoende tijd neemt. 1.2. Belangstelling tonen Toon als leerkracht of directie interesse voor de ouders en de kinderen. Zo kan je bijvoorbeeld vragen hoe het kind of de jongere het schoolgaan ervaart, wat positieve of negatieve ervaringen waren van de voorbije schooljaren, waarom ze voor jou school gekozen hebben,… Toon ‘echte’ belangstelling en misbruik de informatie die gegeven werd door de ouders of het kind achteraf niet. 1.3. Informatie geven Geef informatie over hoe de school in mekaar zit. We moeten ermee rekening houden dat enige voorkennis over de structuur van het onderwijs onvolledig kan zijn of ontbreekt. Het is daarom belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan duidelijke vatbare informatie en de ouders de gelegenheid te bieden hierover vragen te stellen. Overloop het schoolreglement van de school en leg uit wat de bedoeling ervan is. Een schoolreglement is iets dat nadien vaak niet meer bekeken of gelezen wordt. Het is ook belangrijk dat het schoolreglement zo eenvoudig en zo kort mogelijk gehouden wordt. Dit draagt bij tot de duidelijkheid. Door bij de inschrijving aandacht te geven aan het schoolreglement geeft men aan dat men die afspraken belangrijk vindt binnen de school. Maak duidelijk aan de ouders wie voor wat verantwoordelijk is (directie, leerkracht, secretariaat, CLB,…). Zeg wie er kan aangesproken worden bij allerlei soorten problemen en hoe dit best gebeurt (gewoon langskomen, een afspraak maken, telefonisch,…). Belangrijk is ook de concrete invulling van de bereikbaarheid van de leerkracht mee te delen. Vaak veronderstelt men binnen de school dat wanneer ouders vragen of problemen hebben zij wel afkomen. Dit is echter niet zo evident. Wanneer dit van bij het begin heel duidelijk gezegd wordt, kan dit de drempel verlagen.

Q-werkgroep – problematische afwezigheden – versie 29/02/2008 Vademecum CLB voor basisscholen 16/11/2010

1

Tenslotte wordt het door ouders en leerlingen vaak op prijs gesteld wanneer er een rondleiding gegeven wordt in de school. Op die manier kunnen ze zich concreet voorstellen hoe de school eruit ziet. 1.4. Administratief Het invullen van formulieren moet met de nodige fijngevoeligheid gebeuren. Het is goed er rekening mee te houden dat mensen alleenstaand zijn, gescheiden of samenwonend, dat er nog kinderen in het gezin kunnen zijn die geplaatst zijn. Wanneer de leerling in een instelling verblijft, kan ook gevraagd worden hoe de ouders het liefst geïnformeerd worden over hun kind. Bij kinderen met niet-samenlevende ouders is het ook belangrijk af te spreken hoe het contact met de ouder waar het kind niet bij verblijft kan verlopen, dit uiteraard binnen de wettelijke mogelijkheden. Formulieren die door de ouders ingevuld moeten worden, moeten duidelijk en in eenvoudige taal opgesteld zijn. Let wel, sommige ouders zijn analfabeet of kunnen enkel hun eigen taal lezen. Als ouders een tolk bijhebben, kan ook nagegaan worden of deze bij verdere contacten ook nog mag aangesproken worden, en op welke manier deze te bereiken is. 1.5. Kostprijs Ouders vinden het heel belangrijk dat ze op voorhand een overzicht hebben van wat de school van hun kind zal kosten. De inschrijving is een goed moment om de ouders in te lichten over de kostprijs van het schooljaar en hoe de betalingsprocedure in elkaar zit. Wanneer de ouders lang genoeg op voorhand weten wat ze moeten betalen, is de kans groter dat zij dat ook kunnen betalen. Vertel hen ook bij wie ze terecht kunnen als ze problemen hebben om de rekeningen te betalen.

2. Oudercontacten 2.1. De voorbereiding De voorbereiding van een oudercontact is minstens even belangrijk dan de contacten zelf. Vooral voor een eerste contact kan dat nogal tijd en energie vragen, maar het is een investering die op lange tijd rendeert. Je moet zicht krijgen op de groep ouders die je wil bereiken (samenstelling, mannen en/of vrouwen, kennis van het Nederlands,….) 2.2. De taal Om taalproblemen te voorkomen kan er beroep gedaan worden op de Intercultureel Medewerker van het CLB, tolken van de Stedelijke Taalbemiddelingsdienst, anderen. Het spreekt voor zich dat de ouders best op de hoogte gebracht worden over de aanwezigheid van tolken. Indien de ouders een andere taal spreken dat de beschikbare tolken, kan er nagegaan worden of de ouders zelf iemand kunnen meebrengen. Probeer de informatie zo kort en duidelijk mogelijk te houden, zodat het tolken niet teveel tijd in beslag neemt. Overdenk op voorhand goed op welke manier tolken het best kunnen ingeschakeld worden, rekening houdend met de samenstelling van de oudergroep. Let wel: ook anderstaligen zijn niet gediend met ‘betuttelende’ taal!


2

2.3. Uitnodigen Het heeft doorgaans meer succes wanneer men de ouders persoonlijk aanspreekt voor het oudercontact dan wanneer men een onpersoonlijk briefje mee geeft of een nota in de agenda van het kind zet. Voor sommige culturen hebben geschreven boodschappen een minder dwingend karakter dan in onze Westerse cultuur. Wanneer men lang op voorhand de mensen uitnodigt voor een oudercontact, kan het zinvol zijn om vlak ervoor, ter herinnering, nog even te telefoneren naar de ouders. Als er schriftelijke uitnodigingen via de leerlingen meegegeven worden vertel dan ook aan hen wat er in staat. Gebruik korte zinnen, eenvoudige termen, noteer goed datum en uur, en vermeld ook of en welke tolk aanwezig is. Gebruik briefpapier met het logo van de school, zodat duidelijk is van wie de brief komt. 2.4. Tijdstip van de activiteiten Wanneer men de ouders onmiddellijk na of voor de school uitnodigt heeft dit soms meer succes dan activiteiten waar ze speciaal voor moeten komen (vooral in het basisonderwijs). Voor sommige ouders is het ook een hele hulp wanneer er in de school kinderopvang is voorzien tijdens het oudercontact. Breng de ouders van deze mogelijkheid ook op de hoogte. 2.5. Onthaal Het onthaal van de ouders bij een oudercontact is heel belangrijk. Voor een ouder die nog niet in de school geweest is kan het onbekende gebouw wel afschrikken. Het is daarom een goed idee dat er bij de ingang van de school iemand aanwezig is die de ouders de weg kan tonen naar de klas van hun kind of nar de ontmoetingsruimte. Een vlotte, gemoedelijke sfeer, een persoonlijke verwelkoming zal de ouders ‘gerust’ stellen. Ze moeten het gevoel krijgen dat ze welkom zijn. Het wachten is minder erg met een tas koffie of thee. 2.6. Luisteren, belangstelling tonen, respect voor de ouders zoals ze zijn Wanneer ouders naar een individueel oudercontact komen is het belangrijk hen ook aan het woord te laten en belangstelling te tonen voor wat zij over hun kind te vertellen hebben. Probeer correcte informatie te geven over de prestaties en het gedrag van het kind, maar probeer ook de positieve dingen in het kind te zien en te zeggen. Probeer ook de inspanningen die de ouders doen te zien en te erkennen. Als ouders alleen maar negatieve opmerkingen horen en klachten krijgen zullen ze volgende keer niet meer komen. Meestal gaan ouders niet gefrustreerd naar huis omdat ze niets begrepen hebben maar wel als men voor hen geen interesse had. 2.7. Info-momenten Voor een informatievergadering moeten we ermee rekening houden dat enige voorkennis over het onderwijs onvolledig of onjuist kan zijn. Het is daarom belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan duidelijke vatbare informatie en de ouders gelegenheid te bieden hierover vragen te stellen. Informatie-avonden over onderwijs kunnen beter aan hun doel beantwoorden indien zij ondersteund worden met visueel materiaal. Eventueel kan een schriftelijke neerslag van de belangrijkste elementen meegegeven worden. NB. Het CLB wordt bij allochtonen vaak geassocieerd met een doorverwijzing naar het Buitengewoon Onderwijs en hebben dan ook soms weerstand, wees hier van bewust, en schiet niet in de verdediging.


3

2.8. Contact met ouders van geplaatste kinderen Voor ouders van geplaatste kinderen is het zeer belangrijk dat zij op de hoogte zijn van hoe hun kind het op school doet. Als school is het dan ook nodig dat men op voorhand probeert af te spreken met de ouders op welke manier de ouders op de hoogte gehouden willen worden over hun kind (via het rapport, via de telefoon,…). Zeker bij belangrijke momenten (bijv. studiekeuze) moet men extra aandacht hebben dat de ouders van de geplaatste kinderen hierbij zeker betrokken worden. 2.8. Evaluatie Een evaluatie achteraf is wenselijk. Mogelijke evaluatiepunten zijn: organisatie, was de voorbereiding efficiënt, zijn de uitnodigingen overal toegekomen, verliep het onthaal vlot, was de agenda duidelijk, werd het doel bereikt, zijn er nieuwe verwachtingen, werden er afspraken gemaakt en hoe gaan die worden nagekomen, moeten er afwezigen nog extra aangesproken worden,…

3. Alternatieve vormen van oudercontact Om ouders te ontmoeten is het belangrijk ook aandacht te besteden aan andere gelegenheden waar ouders op aanwezig zijn. Zo kunnen de momenten aan de schoolpoort wanneer de ouders hun kinderen komen afhalen of brengen heel belangrijk zijn om contact te hebben met sommige ouders. Dit zijn ideale momenten voor informele babbels met ouders. Op die manier kan je soms het vertrouwen van sommige ouders winnen. De school kan een ‘koffiemoment’ voorzien (voorbeeld: in een school worden de ouders uitgenodigd om samen met de leerkrachten een kopje koffie te drinken. Dit ‘babbelmoment’ loopt van 8.00u tot 8.30u, dit sluit mooi aan bij het naar school brengen van de kinderen. De juiste data hangen uit aan de inkom en worden ook in de schoolkrant afgedrukt). Bij het inschakelen van ouders voor lezen, zwemmen, uitstappen,… kan de school die ouders aanspreken die anders misschien zelf niet de eerste stap durven zetten. Ook het opstarten van moeder en/of vadergroepen is een mogelijkheid om de ouderbetrokkenheid te vergroten. Sommige scholen proberen tijdens het oudercontact te werken via het kind. Zo mag het kind bijvoorbeeld meekomen met het oudercontact. Het niet alleen moeten gaan kan voor sommige ouders een grote ondersteuning betekenen. Zo zijn er leerkrachten die het kind allerlei dingen laten tonen dat het gemaakt heeft in de klas. Feesten (schoolfeest, kerstmarkt, afsluiting van een project,…) spreken vaak meer aan dan het oudercontact. Het is belangrijk dat de leerkrachten tijdens de schoolfeesten voldoende vrij zijn en met de ouders kunnen praten. Als school kan je er dus best voorzorgen dat een aantal vrijwilligers taken op zich nemen zodat de leerkrachten niet teveel taken krijgen tijdens het schoolfeest. Feesten bieden ook de mogelijkheid om sommige ouders aan te spreken om een taak op zich te nemen. Wanneer mensen aangesproken worden om iets te doen gaan ze zich meer verantwoordelijk en meer betrokken bij de school voelen. Het is ook belangrijk dat de prijzen zeer democratisch zijn zodat iedereen iets kan consumeren. Voor sommige gezinnen is het schoolfeest toch nog een te hoge drempel. Sommige mensen zijn bang om uit de toon te vallen door bijvoorbeeld hun kledij. Anderen zitten zo krap bij kas dat ze liever niet komen dan er te zijn en zich met moeite een drankje te kunnen permitteren waardoor ze weer het gevoel krijgen onder te moeten doen voor de rest van de ouders. Nog anderen zijn bang om op het schoolfeest aangesproken te worden over de minder aangename dingen zoals bijvoorbeeld afwezigheden van het kind, probleemgedrag, onbetaalde rekeningen,… Q-werkgroep – problematische afwezigheden – versie 29/02/2008 Vademecum CLB voor basisscholen 16/11/2010

4

4. Als ouders ondanks de inspanningen van de school toch niet komen De aanwezigheid van ouders op een oudercontact bewijst meteen de bezorgdheid om hun kind. Hun afwezigheid mag daarentegen niet geïnterpreteerd worden als onverschilligheid t.o.v. hun kind of de school. Er kunnen best andere redenen zijn voor hun afwezigheid. Al te vaak komen kansarme ouders niet naar oudercontacten omdat ze bang zijn geconfronteerd te worden met negatieve boodschappen, omdat ze toch nog drempelvrees hebben, omwille van vroegere negatieve ervaringen, schrik hebben de activiteit niet te begrijpen,…) Als school kan men alleen maar blijven zoeken en inspanningen doen. Het is zeer belangrijk begrip te hebben voor ouders die ondanks alle inspanningen van de school toch niet komen en hen niet veroordelen. Dit kan enkel wanneer er voldoende kennis is van de achtergrond van deze gezinnen. Enkel dan is het mogelijk zich niet te laten ontmoedigen en respect te blijven hebben voor de afwezige ouder. 5. Bronnen en nuttige documenten Project Onderwijs, Centrum Kauwenberg, een uitgave van Centrum Kauwenberg vzw, Korte Winkelstraat 1, 2000 Antwerpen, tel 03 232 72 96, e-mail: [email protected] Hierin vind je o.a. adviezen voor het onderwijs omtrent de relatie tussen school en ouders, en de kostprijs van het onderwijs. Schoolopbouwwerk, praktische uitwerking van drie thema’s, uitgave van de VLOR Dit is al wat een ouder document maar toch nog interessant, info over o.a.het stimuleren van de ouderbetrokkenheid bij allochtonen Gids voor ouders met kinderen in het basisonderwijs, een uitgave van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, departement onderwijs. Deze gids ook in het Arabisch, Turks, Frans en Engels gratis te verkrijgen. Ze kunnen aan ouders meegegeven worden, klemtoon van de gids ligt vooral op de rechten en plichten van kinderen en hun ouders in het basisonderwijs. Ook voor het secundair onderwijs is een gids beschikbaar. Wees erbij als de schoolbel rinkelt!, een praktische gids ter voorkoming van problematische afwezigheden, een preventieve aanpak voor het basisonderwijs. Een uitgave van het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg Preventie Dendermonde. In deze brochure vind je o.a. hoe vanuit de school kan gewerkt worden rond duidelijke regels en afspraken. Brochure: ‘Met het schoolteam op weg naar een code’ een uitgave van ‘Kansen in het Onderwijs’, een netoverschrijdend SIF-project van de stad Antwerpen. De code kan een instrument zijn voor de school die wil nadenken over de schoolkosten. Men kan ook beroep doen op de projectmedewerkers. Voor meer info kan je o.a. terecht bij Pat Kussé, 03 233 36 87 en via e-mail: [email protected] En uiteraard is er nog veel interessante literatuur omtrent dit thema. In de Provinciale Materialenbank vind je een schat aan informatie: Van Daelstraat 35, 2140 Borgerhout, Tel.03 270 33 00


5

Spijbelpreventie: ouderbetrokkenheid op school

Recommend Documents