SPHAGNUM. IVN afdeling Hoogeveen. April 2013, 27e jaargang, nr.1. Vereniging voor natuur- en milieueducatie

SPHAGNUM IVN afdeling Hoogeveen

April 2013, 27e jaargang, nr.1 Vereniging voor natuur- en milieueducatie

Sphagnum

Van de redactie

Mededelingen- en contactblad van het IVN Hoogeveen. Verschijnt in april en oktober. 27ste jaargang nummer 1, april 2013 Redactie: Arjen Dijkstra, Maartje van der Haar (hoofdredacteur) Aswin Mulder, Grietje Loof Adres: Leeuwerikaan 64, 7905CC Hoogeveen Inleveren copy: uiterlijk 1 oktober, voor herfst uitgave. Artikelen naar: [email protected] Kosten: Lidmaatschap Leden: €15,00per jaar. U ontvangt Sphagnum en het landelijk IVN blad ‘Mens en Natuur’ Huisgenoot: €7,50 Donateur €10,00 Gironr: 9633299 Website: ivn.nl/afdeling/hoogeveen Webmaster: Annemieke Blokzijl Mail: [email protected] Facebook https://www.facebook.com/ IVNHoogeveen Mail: [email protected] Bestuur IVN afdeling Hoogeveen Voorzitter: Grietje Loof Adres: Bentinckslaan 69 7902GB Hoogeveen Telefoon: 0528 221574 – 0653340285 Mail: [email protected] of [email protected] Secretaris Annemieke Blokzijl Adres: De Reiger 139 Hoogeveen Telefoon: 0825-279552 Mail: [email protected] Penningmeester:Jan Mager Adres: Seringenlaan 81 7906JR Hoogeveen Telefoon: 0528-271575 Mail: [email protected] Lid: Freddy Mager Telefoon: 0528-342539

Als ik begin maart de 27e editie nr.1 open bij Editoo, de drukkerij, vind ik deze al goed gevuld met allerlei stukjes en foto’s van de leden van het IVN. De oproep om kopij in te leveren heeft zijn werk gedaan. Het leek al even lente te worden begin maart, met een heerlijk temperatuurtje,dus lekker in de tuin aan de slag. Iedereen had het erover. De winter mocht weleens voorbij zijn. Maar helaas, die laat zich niet zomaar verdrijven. Een paar dagen later ligt er weer sneeuw en zijn de temperaturen tot onder het nulpunt gedaald. Even doorbijten dus. In deze nieuwe Sphagnum lezen we tenslotte ook nog veel van wat er de afgelopen herfst en winter is gedaan. Veel werkgroepen laten van zich horen en sommigen in combinatie met elkaar, daarvoor hartelijk dank. In het bestuur heeft een flinke wisseling plaatsgevonden en de redactie wenst Grietje, Annemieke, Jan en Freddy een goede periode als bestuurders. In deze aflevering stelt Annemieke zich aan u voor. De komende tijd staan er al een aantal excursies vast, maar houd altijd de website en krant in de gaten voor het laatste nieuws. Maartje van der Haar.

Doelstelling De Vereniging voor natuur- en milieueducatie kortweg het IVN is een landelijke vrijwilligersvereniging met vele plaatselijke afdelingen. Het IVN tracht het milieubewustzijn en het contact tussen mens en natuur te vergroten. Zij probeert deze doelstelling te bereiken door het organiseren van een veelheid aan activiteiten zoals: natuurwandelingen, exposities, natuurbeheer, cursussen, lezingen, schoolbegeleiding bij natuuronderricht, etc.

In dit nummer Van de redactie Van de bestuurstafel Door de ogen van Annemieke Reewild onder de rook van Hoogeveen Gierzwaluwwerkgroep plaatst camera's Lekker vogelen in Hoogeveen? Puzzel Met de Boskids op stap Verslag van de Paddenstoelenwerkgroep Een vrolijk korstje Typisch Drents Verslag van de Plantenwerkgroep Natuurlijk evenwicht Krakeel Verslag plantenwerkgroep Nacht van de nacht, natuurlijk evenwicht Krakeel Jeugdbegeleiderscursus Wie ziet ze vliegen Even voorstellen Werkgroepen Nestkastjes bouwen Gezocht Activiteiten

Op de voorpagina Bart Pijper schrijft: Het mannetje van de oranjetipje is voor mij het signaal dat het voorjaar echt is begonnen. -2-

Van de bestuurstafel Een Sphagnum boordevol verhalen, foto’s en verslagen. Annemieke Blokzijl heeft als ‘nieuwkomer’ een verslag gemaakt over de laatste algemene ledenvergadering. Deze vergadering, in februari jl., werd bezocht door 26 mensen waarvan de meeste mensen lid of donateur zijn. Het ledenaantal is het afgelopen jaar met 2 gedaald en als nieuwe voorzitter wil ik bij deze iedereen oproepen om één nieuw lid te werven. De voordelen hoef ik niet te beschrijven, die kunt u zelf ook benoemen. Tijdens de ledenvergadering hebben wij afscheid genomen van voorzitter Bart Pijper. Bedankt Bart en we zien elkaar vast nog vaak want al ben je geen voorzitter meer je bent en blijft wel een actief lid. Inmiddels zit ik zelf bijna aan het einde van mijn IVN natuurgidsencursus, de laatste loodjes. De afgelopen anderhalf jaar heb ik heel wat natuur gezien, natuurmensen ontmoet en ideeën opgedaan. Ook op de ledenvergadering heb ik behoorlijk wat briefjes terug zien komen op de vraag die ik stelde. Schrijf 3 wensen of ideeën op papier. Op die manier probeer ik een beetje een idee te krijgen wat er leeft onder de leden van IVN Hoogeveen. Wordt vervolgd kan ik zeggen, de uitkomst op de briefjes maakt wel dat ik zin krijg om dingen te gaan organiseren. Samen met Jan, Freddy en Annemieke natuurlijk, samen vormen wij het nieuwe bestuur. Dat Hero Moorlag iedere week een stuk schrijft voor de vrijdag editie van de Hoogeveense Courant weet u vast wel, heeft u het gemist dan is het ook te lezen op onze website. De pagina Groen&Doen gaat dus zoals de naam het al zegt over het groen, de natuur en wat er zoal te doen is in de natuur. IVN Hoogeveen is nu ook uitgenodigd om één keer maand een stukje tekst aan te leveren. Onder dit stukje is er ruimte voor een QR code. Inloggen op de website van IVN Hoogeveen met een smartphone of tablet wordt zo wel heel gemakkelijk. Meegaan met de tijd heet dat. En dat kan op vele manieren. De website is goed gevuld en de laatste activiteiten en berichten zijn er altijd te vinden. Voor nu wens ik iedereen veel leesplezier en, al zitten we op dit moment van schrijven nog midden in de winter, een heel mooi voorjaar en een fantastische zomer toe. Grietje Loof

Oranjetipje, foto: Bart Pijper

Door de ogen van Annemieke Een ALV, wat moet ik me daar nou bij voorstellen? Als nieuwkomer is het allemaal nog gissen en afwachten, maar de nieuwsgierigheid naar wat zou komen was groot! Na de opening en een aantal verslagen, kwam de huldiging van mevr. Gre Rijk. Zij vertelde enthousiast over de 'Groene Sinterklaas' en wat voor menigte daar op af kwam. Ik blijf me nog steeds verwonderen om wat er allemaal gebeurd, mogelijk wordt gemaakt en de motiverende inzet van de leden. Al dat werk wat zij verrichten, prachtig vind ik het. Daarna kwamen de verkiezingen. Bij deze wil ik jou, Bart, heel veel geluk toewensen en geniet van je vrije tijd. Grietje, ik heb er alle vertrouwen in dat jij het voorzitterschap prima zult vervullen. Dat gaat wel goed komen met zijn allen. Freddy blijft nog een jaar meebesturen, ook om mij vooruit te helpen. Na dit alles en een korte pauze, was het dan eindelijk tijd voor de paddenstoelen! Bernhard de Vries is een man die ontzettend veel weet en ook nog eens enthousiast kan vertellen met de nodige grap en een dikke knipoog. Veel verwondering en verbazing, de 1 nog mooier dan de ander, de tijd vloog dan ook voorbij. Hartelijk dank voor deze mooie lezing, leuk om op deze manier kennis met jou te maken. Moe en met een hele schat aan informatie thuisgekomen, teveel om te onthouden, maar altijd te weinig om te horen en/of te aanschouwen. Namen hebben gezichten gekregen, ik heb weer veel geleerd. Bijzondere jaren zullen het gaan worden, ik hoop dan ook dat we IVN Hoogeveen nog meer naamsbekendheid en zichtbaarheid kunnen geven! Annemieke Blokzijl

Gezocht!!!!! IVN Hoogeveen zoekt een activiteitencoördinator!!! Wie heeft hier tijd voor en zin in om dit op te pakken? Graag een mailtje of belletje naar de voorzitter. -3-

Reewild onder de rook van Hoogeveen Het gaat niet zo goed met het reewild in Zuid-Drenthe. Zag je enkele jaren geleden nog sprongen van 5 tot 10 reeën, in 2012 en 2013 was en is dat een zeldzaamheid. Ik sprak daarover met een Buitengewoon Opsporings Ambtenaar (BOA). Hij dacht aan een ziekte. Naderhand stuurde ik hem foto’s van reeën in drie gebieden. Stuk voor stuk gezonde dieren. Zelf denk ik aan stroperij. De laatste drie jaar heb ik in diverse gebieden dode reeën gevonden, vermoedelijk aangeschoten. In het Kremboongbos stonden koperen strikken en ook een vossenklem. Daders zijn heel moeilijk te traceren. Wel schrijven de BOA en ik kentekens van verdachte auto’s op. Soms zijn dat buitenlanders. Heterdaad is schier onmogelijk. Tegenwoordig werken stropers met pompgeweren die onder hoge druk en vrijwel geluidloos een projectiel lanceren. Of men maakt gebruik van een speciale boog, ook geluidloos. Krijg deze lieden maar eens te pakken. ’s Nachts posten doe ik niet. Geen zin en het gevaar is me te groot.

Vreemde situaties Je begint een controle in januari, bv. in de Boerenveensche Plassen zuidzijde. Plotseling staat er tussen de pijpenstro een reekalf van vorig jaar op een plek waar je nooit reeën ziet. Aan de noordkant hetzelfde verhaal, slechts één reegeit. Aan beide zijden behoren sprongen van 5 of 6 dieren te lopen, zoals dat het geval was in 2009 en 2010. Vreemd die eenzame reeën en waarom loopt dat kalf alleen. In het gedeelte dat grenst aan het Spaarbankbos lagen twee kadavers van reeën. Wat is hier gebeurd? Niemand die het weet. Een welkome bijkomstigheid was, dat boven het ene kadaver een raaf cirkelde. Mijn eerste waarneming van een raaf in de Boerenveensche Plassen. Toch nog enkele sprongen Op 7 februari zag ik eindelijk een sprong van 4 reeën (3 geiten en een bok) in het weiland tussen de Trekgatenweg en de A37. Twee reegeiten kon ik redelijk op de foto krijgen. Dat er op de foto een vrachtauto met de afbeelding van een steenarend is gekomen, is puur toeval. Op de achtergrond zie je de flats van Hoogeveen.

Op 9 februari inventariseerde ik een uurhok voor Sovon ten noordwesten van de Molenhoek bij Pesse. Op een van de akkers liep een wintersprong van 8 reeën. Eindelijk een normaal aantal. De drie bokken droeg een bastgewei. De sprong was te ver weg om een goede foto te kunnen maken.

Onderweg naar Kremboong zag ik op 11 februari aan de Pesserdijk 2 reeën staan. Dus stoppen en observeren. Het bleken een forse geit en een kapitale zesender met fraai bastgewei te zijn. Prachtig stonden ze daar aan de rand van een besneeuwd weiland. En ze bleven rustig staan, zodat een serie foto’s mogelijk was. Het vroor twee graden en er stond een snijdende oostenwind, kracht 5. Deze reeën zagen er echter goed doorvoed en gezond uit. Hier, in de bossen aan de Pesserdijk, volgde ik gedurende acht jaar een reebok, van kalf tot teruggezette oude bok, en schreef daarover het boek Corro de Reebok (1995). Zouden deze twee reeën nakomelingen van Corro zijn? In ieder geval was ik blij hier weer gezond reewild te zien. Maar van de 5 reeën die een maand geleden plotseling in het Kremboongbos verschenen, waren nog 2 geiten over. Weer een raadsel. Het bos afgezocht, maar geen aanwijzingen gevonden van stroperij. Het betrappen op heterdaad van sneaky lieden is moeilijk. Ondanks deze treurnis was er de afgelopen winter dichtbij Hoogeveen reewild te zien. Tekst en foto’s: Hero Moorlag

Dassenwerkgroep ZuidDrenthe In mei en juni 2012 hebben we opnieuw meegedaan aan het Project Kleintjes Das, georganiseerd door boswachter bij het Staatsbosbeheer in Elp, Pauline Arends. De resultaten waren wisselend. Het aantal jongen per burcht varieerde van één tot vier. In enkele gevallen waren er twee vrouwtjes met meerdere jongen. Frits Kruizinga en Hero Moorlag hebben van hun avondbezoeken enkele filmpjes kunnen maken, omdat bij één van hun burchten de dassen al in het begin van de avond tevoorschijn kwamen. Type de volgende link in om een filmpje te zien: http:// www.youtube.com/watch?v=hd5B-acORq0. -4-

Drie leden zegden begin 2012 hun lidmaatschap op, maar aan het einde van het jaar kwamen er vier actieve nieuwe leden bij. Het aantal belopen burchten in ons werkgebied bedraagt circa 90.

Op de foto zie je een das met één jong. Hero Moorlag.

Nacht van de Nacht Zaterdag 27 oktober werd op veel plekken in Drenthe aandacht besteed aan het bewust omgaan met energie. Voor de achtste jaar werd de Nacht van de Nacht gehouden. Een initiatief van Natuur en Milieu-federatie Drenthe. Op veel plaatsen in de provincie werd het licht gedoofd. Met dit evenement wordt aandacht gevraagd voor de schoonheid en het behoud van de donkere nacht. De donkere nacht bevordert de levenskwaliteit van planten , dieren en …. mensen. Zo heeft de werkgroep Natuurlijk evenwicht Krakeel een avondwandeling georganiseerd door het donkere Kremboongbos. Er waren ruim 20 deelnemers, o.a. veel ouders met jonge kinderen.

Nu is het eigendom van het Drents Landschap. Tussen de bomen door zag je steeds de volle maan, heel mooi wat dat! Stilte momenten werden ingelast, we hoorden overtrekkende ganzen en een Ransuil. Ook vallende sterren hebben we waargenomen. Toen we bijna op het eind van de wandeltocht waren, mochten de kinderen met de “Nachtwachter” mee een Nachtdier zoeken in het bos. Die hadden ze snel gevonden want hij was best groot, het was een das! Hero heeft een heel aanschouwelijk verhaal vertelt over het leven van de das. De kinderen mochten hem ook aaien en voelen hoe stug het haar is van de das. Vroeger maakten ze scheerkwasten van het haar. Het gaat nu weer goed met de das in Drenthe omdat hij beschermd wordt, alleen het verkeer is de grootste vijand van dit mooie dier en daar was deze opgezette das een voorbeeld van. Maar op deze manier konden wij de das van heel dichtbij bekijken en voelen, wat in de natuur nooit mogelijk is. Daar leven ze met hele families in burchten. komen eruit als het donker wordt. De Dassenwerkgroep Zuid-Drenthe heeft als belangrijkste doelstelling: Bescherming van de das, educatie, voorlichting en plezier beleven aan deze dieren. Uren lang posten de leden in de avond bij de burchten om ze te tellen. Er zijn nu meer dan 100 burchten in ZuidDrenthe. Iedereen was enthousiast over de “nachtwandeling” en vonden dat we dit volgend jaar weer mogen organiseren. Werkgroeplid: Henny Bisperink

Jeugdbegeleiderscursus

Onze” Nachtwachter”, Hero Moorlag wachtte ons op in het bos en vertelde over het ontstaan van het Kremboongbos. Rond 1900 is het bos voor de hout teelt aangelegd. De naam Kremboong kreeg het gebied van Frederik’s Jacob die het in 1888 kocht. Hij noemde het naar zijn suikerriet plantage Kremboong in Soerabaja op Java. -5-

De IVN afdelingen Hoogeveen, Emmen en MiddenDrenthe hebben plannen om dit najaar een cursus Jeugdbegeleider te starten. Het wordt een cursus voor leden, maar vooral ook voor niet-IVN leden: mensen uit de regio die het leuk vinden om kinderen te begeleiden in de natuur en dit willen doen binnen de IVN afdelingen. De cursus bestaat uit tien dagdelen. Deze cursus is een waardevolle aanvulling op de kennis en ervaring van de IVN afdelingen. En het is een mooie mogelijkheid om het ledenbestand aan te vullen. Interesse in deze cursus? Je kunt je alvast vrijblijvend aanmelden bij Bart Pijper ([email protected]). Weet je iemand in je omgeving die deze cursus leuk zou vinden? Vraag vast eens rond en breng ze in contact. Het doorgaan van de cursus hangt nog af van de mogelijkheden voor financiering. Als we van start kunnen, horen jullie meer.

Gierzwaluwwerkgroep start cameraproject De gierzwaluwwerkgroep heeft na het indienen van een begroting en motivatie budget gekregen om 3 mini camera`s aan te schaffen. De camera`s worden de komende jaren ingezet om meer informatie te krijgen over de broedresultaten van de gierzwaluw. Nestplaatsen van gierzwaluwen zijn niet alleen moeilijk te vinden, maar ook moeilijk te bereiken. De oudervogels zijn overdag vaak weg om voedsel te halen in gebieden die kilometers ver van hun broedplek kunnen liggen terwijl de jongen zich stil

vergadering eens een aantal gesprekspuntjes aan de keukentafel te overpeinzen. Hoe aantrekkelijk de buitengebieden ook zijn, ik heb soms het gevoel dat de vogels in de stad ons een beetje aan het ontglippen zijn. Door enkele leden wordt er wel bij de gemeente aan de bel getrokken als er iets te spontaan gesnoeid wordt maar meer dan dat is het dan ook niet. En vaak hollen we dan toch achter de feiten aan, de struiken en bomen liggen al plat en de motorzaag is al weer opgeborgen. Als Hoogeveense natuurvereniging zouden we toch ook naar de natuur in Hoogeveen moeten kijken in plaats van vooral buiten Hoogeveen bezig te zijn. Minder aantrekkelijk dat wel maar net zo belangrijk eigenlijk want de meeste leden wonen hier. Afgezien van het feit dat er bij de gemeente Hoogeveen weinig ambitie is voor natuurontwikkeling in de stad, zie ik hier voor het IVN Hoogeveen toch een taak liggen. Ik denk ook dat, willen we als vereniging een stem bij de gemeente krijgen, er iets tegenover zal moeten staan. Gewoon laten zien dat we kennis van zaken hebben en weten waarover we

Natuurlijk nest tussen draagbalken houden op het nest. Als de jongen vliegvlug zijn verlaten ze het nest meestal een uur na zonsondergang of vroeg in de morgen. Door een mini camera bij het nest of in een nestkast te installeren kan het hele

Foto: Hero Moorlag

Nestkast met camera en verhoogde broedplaats. proces moeiteloos gevolgd worden zonder de vogels te verstoren. Om een indicatie te krijgen of er verschil zit in nestgedrag tussen een natuurlijke nest en een nestkast worden er twee camera`s bij een natuurlijk nest geplaatst en twee in een kast. Foto en tekst: Henk Derks

Lekker vogelen in de stad? Vogels kijken in de stad, Hoogeveen in dit geval, klinkt niet echt aantrekkelijk. Het Lauwersmeer, Gees of Kraloo is wat omgeving betreft wel zo aangenaam en wat vogelsoorten betreft kunnen we hier ons hart nog eens flink ophalen. Toch zat ik na de algemene leden-

praten. Bij snoei- en kapwerkzaamheden is het makkelijk gezegd dat het leefgebied van de stadsvogels hierdoor weer een knauw krijgt, maar eigenlijk weten we dit helemaal niet. Tenminste, heeft iemand hier ooit onderzoek naar gedaan? Met cijfermatige onderbouwing gaan we heel anders de gesprekken in dan met wat losse flodders. En ook al is het dan allemaal wat minder interessant, ook de stadsvogels verdienen onze aandacht. Trouwens, je zult je nog verbazen wat voor leuke waarnemingen in Hoogeveen mogelijk zijn. Ik denk dat we als vereniging hier flink op kunnen scoren, zowel bij de gemeente als bij de bewoners. Altijd goed om het ledenaantal weer wat op te krikken en als serieuze gesprekspartner gezien te worden bij groenbeheer en ontwikkeling. Stadsvogelinventarisatie moet vooral laagdrempelig zijn, niet teveel gedoe met vogelboeken meesjouwen en niet op een onooglijk tijdstip uit bed om vervolgens met twintig mensen door een wijkje te banjeren incl. verrekijkers en telescopen. Zo worden we vast geen vrienden met de buurvrouw die net in de pyama voor het raam staat. -6-

Hoe dan wel? Een goede manier om snel het voorkomen van een soort in kaart te brengen is het gebruik van een stippenkaart. Elke soort die je tegenkomt krijgt een stip op een kaart van het gebied. Na een aantal bezoekjes met vriendin, vrouw of hond zie je al heel snel waar soorten zitten en waar niet. Door een snelle inventarisatie te maken van het gebied, bijv. veel wegen of hard oppervlak of juist veel groen in een wijk, ontstaat een goed beeld waar de voorkeur van een bepaalde vogel ligt. Simpel maar erg effectief. Na een periode van stippelen ontstaat een beeld waar de vogelsoorten zitten, waar ze voedsel halen en mogelijk broeden. Veel spreeuwen op een grasveld geeft aan dat ze hier natuurlijk niet broeden maar wel voedsel halen. Deze gegevens kunnen gebruikt worden in het intensief of extensief beheer van bermen of ganzons. Laten we ons als natuurvereniging eens goed op de kaart zetten bij de gemeente en help mee een stip te zetten op de stippelkaart. Jullie kunnen bellen of een mailtje sturen naar Henk Derks- 0528-273267 of derkshhgmail.com. Doen toch?? Tekst: Henk Derks

Boskids

Puzzel

Foto: Hero Moorlag

Er zijn veel spreekwoorden over dieren. Maar welk dier hoort erbij welk spreekwoord? Er mag gekozen worden uit: slang, mug, leeuw, snoek, vos, raaf, beer, kat, luis, slak, muis, vlo Hij heeft een …. in zijn oor. Hij is erg onrustig. Als men de …. niet vangen wil, kan men geen honden vinden. Als men geen zin heeft om bepaald werk te verrichten, kan men gemakkelijk een smoesje vinden. Een …. komt er net zo goed als een kikker. Als men langzaam maar gestadig doorwerkt, wordt het doel wel bereikt. Hij voedt een …. aan zijn boezem. Hij stelt vertrouwen in een verrader. Die een …. kweekt, zal zijn ogen worden uitgepikt. Als men goed doet, krijgt men er zelden iets goeds voor terug. Mijn …. begint te dansen. Ik krijg honger. Ze heeft de …. aan de kaas laten komen. Ze is zwanger geraakt. Hij heeft geen hond op zak, maar een ….. Hij is zeer gierig. Beter een …. in de pot, dan helemaal geen vlees. Beter iets dan niets. Hij vliegt als een …. om de kaars. Hij kan niet meer ontsnappen. Als de …. zat is, wordt het meel bitter. Als men voldoende heeft gegeten, smaakt zelfs de grootste lekkernij niet meer. Hij kijkt als een …. op zolder. Hij kijkt zeer verbaasd. -7-

De Boskids 2012/2013 hebben alweer een aantal activiteiten achter de rug. Op 2 maart was de avondwandeling in het Echtener Paradijs. Het was pikdonker in het bos, geen ster en maan te zien deze keer. Wel heel spannend.Nadat de route met waxinelichtjes was

verlicht gingen de veertig Boskids op pad. Onderweg kwamen ze zes nachtdieren tegen, die ze moesten opzoeken en waarbij ze informatie over dat nachtdier te horen kregen. Dit waren de spin, de egel, de spitsmuis, de pad, de mol en de vleermuis. Bij vier nachtdieren, de vos, de ree, de das en een buizerd kregen de kids een verhaal te horen van een kenner. Zelf weten de kids ook al aardig wat te vertellen, maar er worden ook altijd veel vragen gesteld, bv. hoe de das aan zijn naam komt, of hoelang bestaat de vos al. Soms weten de kenners ook geen antwoord op een vraag, maar tegenwoordig zoeken we alles thuis even op via het internet. Ook mochten alle Boskids nog als een nachtdier zelf dwars door het bos lopen geleid door een lang touw. Het was een leuke avond, droog en niet te koud. We verheugen ons alweer op de volgende activiteit waarbij we met z’n allen de schaapskooi van Johan Coeling bezoeken.

foto: Frits Kruizinga

Een vrolijk korstje Het was zondag 5 augustus. De middagwandeling voerde langs de oostkant van Wofsbos; een strook waar je nog het idee kunt hebben dat Hoogeveen toch iets heeft wat nog groen is. Bij de Plevier gekomen zagen we dat de hoge haag van Haagbeuk wat smaller was gemaakt. Haagbeuken kunnen daar goed tegen. Ik had daar al vaker m'n hoofd in gestoken in de hoop een vrolijk korstje te zien. Nu de bladbedekking weg was werd pas duidelijk hoe veel dode takken zo'n heg heeft. Tot mijn verrassing had een van de takken iets bijzonders; de schors liet los en het korstje had kleine stekeltjes. Zou het dan toch . . . . ? Met dank aan de onwetende eigenaar werd er iets van meegenomen en thuis bleek inderdaad dat het hier om de Haagbeukschorszwam ging. Dat is leuk!! Haagbeuk-hagen worden niet zo heel veel in Drenthe aangeplant en de bijbehorende schorszwam was hier nog niet gevonden. Zo blijkt maar weer: vroeg of laat komt toch nog het feestje.

Haagbeukschorszwam Peniopohra laeta, een vrolijk korstje Vrolijk is mijn oranje blos: vrolijk laat ik mijn tandjes steken. Vrij maak ik de schorslaag los. Vrolijk laat ik de wereld weten "laetare" mag ik heten. 5. aug. 2012 Plevier Hoogeveen Tekst en tekening: Bernhard de Vries

Typisch Drents

De Paddenstoelenwerkgroep Deze groep werkt “elk op zijn eigen wijs”. Dat is bij de IVN niet verboden. We kunnen elkaar wel vinden als er een groep moet worden rondgeleid of als er andere vragen zijn. Stil zitten is er niet bij. Steeds opnieuw blijkt dat de herfst vrijwel geheel wordt volgepland. Hoeveel publieks-excursies er geweest zijn is nauwelijks te zeggen. Hoeveel inventarisaties we hebben gedaan? Tientallen! Ook in 2013 zal de herfst niet onopgemerkt voorbij gaan. Let op de mededelingen bij IVN, Drents Landschap, Paddenstoelen Werkgroep Drenthe en Mycologen.nl.. De excursie van Zuidwolde staat al gepland op 5 oktober en van de KNNV van Ommen op zaterdagmiddag 19 oktober. Bernhard de Vries

Elke streek heeft eigen woorden voor flora en fauna en andere zaken die met het ‘buitenleven’ te maken hebben. Drenthe is daarop geen uitzondering. In deze rubriek laten we elke keer een paar typisch Drentse woorden de revue passeren.

Koekangen 't Hogeveine Oerkenblad Grös Emerties -8-

Meidoornvruchten Hoogeveen Hondsdraf Gras Frambozen

Plantenwerkgroep Het Jaarverslag. In 2012 heeft de plantenwerkgroep weer meegewerkt aan het monitoringsproject t.b.v de Atlas van de Drentse Flora. Voorlopig is dit het laatste wat voor de atlas is gedaan. De gegevens worden nu verwerkt tot een boekwerk. Het is nog niet duidelijk wanneer deze gereed zal zijn. Het komt nu op het schrijfwerk aan. Dit zal nog een hele klus worden. Er zijn vier kilometerhokken geïnventariseerd plus een gedeelte van het Attero terrein (VAM). Km-hok 227-537 Spier, 143 soorten, Dit was het leukste terrein, een gedeelte van dit hok lag in het Dwingelderveld waarin een ven aanwezig was. Hierin kwam o.a. Klein blaasjeskruid voor, ( ook een gedeelte van de nieuwe opgeworpen wal langs de A28 lag in dit blok op een nat gedeelte waar toch wel leuke plantjes stonden o.a de Grondster, Liggende vetmuur, en veel Spurrie. Km- hok 228-536 Esch van Spier, 72 soorten. Dit is en landbouwgebied met weinig berm en sloten. Dit was het minst leuke/spannende blok. Km-hok 229-535 De Westerhaar, 121 soorten. Dit is ook een landbouwgebied, maar hier stonden nog een aantal boerderijen. En er was in het verleden een bossingel aangelegd, wat toch meer soorten opleverde.

Hans Dekker heeft ons op een aantal plaatsen in Hoogeveen de groeiplaatsen van orchideeën laten zien. Ongelooflijk dat er binnen Hoogeveen nog zoveel moois voorkomt. En we zijn op bezoek geweest aan het privé Natuur terrein “de Schepping” van Eef Arnolds. Eef heeft zijn terrein helemaal op de kop gezet en opnieuw ingericht met hoogtes en dalen waarbij nat en droog met verschillende grondeigenschappen worden afgewisseld. Hierdoor is en een verscheidenheid aan planten ontstaan. Wat ook een verscheidenheid aan dieren heeft opgeleverd. Voor beide excursies was veel belangstelling en zeer de moeite waard. Mocht je belangstelling gewekt zijn na dit gelezen te hebben neem dan gerust kontact op met één van de contactpersonen: Freddy Mager en Henny Bisperink

Natuurlijk evenwicht Krakeel

Km-hok 234-535 Oude Diepje, 127 soorten. Dit blok ligt aan de oostkant tegen het LInthorsthomankanaal aan in de buurt waar het Oude diep het kanaal doorkruist. Een gedeelte van dit blok is door Het Drentse Landschap heringericht. Het oude diep loopt er dwars doorheen met hier en daar een boswal . Na wat overleg hebben we toestemming gekregen op het terrein van Attero te kijken. We zijn er twee avonden geweest. We hoopten er heel bijzondere planten te vinden maar dat is niet gebeurd. Wel o.a. de Breedbladige wespenorchis, Tijm ereprijs, de Gele klit en de pluimzegge. De plantenwerkgroep bestaat uit zeven leden die elke woensdag avond het veld in gaan Voor het nieuwe seizoen is het de bedoeling dat we de orchideeën populatie in de gemeente Hoogeveen gaan inventariseren. Dit op verzoek van Hans Dekker die dit gaat coördineren. Verder gaan we op verzoek een tweetal terreinen inventariseren voor WFD. Het betreft een terrein in Hollandscheveld en een terrein bij de Hoogestoep (Gees). Ook zijn er door de plantenwerkgroep twee plantenexcursies georganiseerd -9-

Een jaaroverzicht van de activiteiten in 2012 Zoals voorgaande jaren heeft de werkgroep weer allerlei activiteiten met de kinderen gedaan. Ook volwassenen waren welkom. In de meeste gevallen was de belangstelling goed. Activiteiten die we o.a gedaan hebben zijn: in januari begonnen met een ritje met de Sledehonden in het Gijsselterbos en vuurtje stoken, vetbollen en smulkettingen maken, uilenballen pluizen, nestkastjes timmeren, nestkasjes ophangen in het Natuurontdekpad, waterdiertjes vangen en determineren in de vijvers en Hoogeveensche kanaal, vogels spotten Schoonhoven, Huifkartocht Dwingelerveld, Vleermuizenexcursie in Krakeel, Na(tuur)lijk Kunst bij de Kinderboerderij, Paddenstoelen excursie in Echten, hutten bouwen in Krakeel, Nacht van de Nacht wandeltocht door het donkere Spaarbankbos met een Nachtwachter, in december voor de kinderen die nog op de reservelijst stonden weer een Sledehonden ritjes in het Gijsselterbos en vuurtje stoken. In februari heeft Hero Moorlag een lezing over de das gehouden, voor volwassenen in de Meteoor. De werkgroep bestaat nu uit vier leden, we hebben regelmatig hulp van leden van verschillende werkgroepen van het IVN waar we heel blij mee zijn. SWW geeft ondersteuning en is ons contactadres. Omdat we regelmatig activiteiten samen doen met de Kinderclub kunnen wij ook gebruik maken van de knutselruimte in de Magneet. Werkgroeplid: Henny Bisperink

Wie ziet ze vliegen Hoe kwam je bij de VWG: Ik ben nu 4 jaar lid van de Vogelwerkgroep. Via een kennis genaamd Jan van der Lans ben ik, op zijn verzoek, een keer mee geweest naar een lezing. Als kind had ik al interesse in vogels . Toen ik een jongentje van 8 jaar was, vond ik een vogeltje in een berm die een gebroken vleugeltje had. Ik nam het mee naar huis en liet het mijn vader zien. Hij zei dat het een musje was. De volgende dag hebben we voer en zaagsel gekocht voor het beestje. Maar toen het vogeltje geluidjes begon te maken dacht ik, dit is geen musje, zoals mijn vader zei. Dus ik nam het beestje mee naar school en vroeg aan mijn juf, wat voor vogeltje het was. Die stuurde mij naar de bovenmeester Kievit. Het vogelboekje werd er bij gehaald en na veel zoeken kwamen wij er achter dat het een kneutje was, die nog een winterkleed droeg. Ik heb Piekie ( zo noemde ik hem) 10 jaar in mijn bezit gehad. Piekie die in ballingschap leefde heeft altijd zijn winterkleed gehouden. Op mijn verjaardag kreeg ik mijn eerste vogelboekje “Zien is kennen”. En mijn interesse en nieuwsgierigheid waren gewekt.

Gert Olthof Doe je verder nog iets aan vogelen : Ja, ik ben bestuurslid van de VWG ,coördinator van de huiszwaluwen- werkgroep , steenuilen werkgroep en ik doe mee met de atlasbloktelling van Sovon. En verder doe ik veel hand en span diensten zoals zwaluwkastjes maken . Waar liggen jouw mooiste ervaringen op vogelgebied: Ik heb 35 jaar gevaren bij Ned Loyd en Wagenborg. Dus de gehele wereld rondgevaren. In die tijd veel specifieke zeevogels gezien. Toen wij een keer in Granada aanmeerden, zag ik aan de kade bloemen bloeien met dikke hommels. (dat dacht ik) maar het bleken kolibries te zijn . Ook had ik op de boot vele vogelboeken liggen, over vogels van de gehele wereld. Zo gauw er een vogel op het dek viel of over heen vloog werden de boeken erbij gehaald. Vele soorten heb ik gezien. Maar het mooiste gebied is toch achter mijn huis ,zegt Gert glunderend . Dat zijn de Wijken van Eleveld. Zo mooi en dicht bij. Geelgorzen, groenlingen, spechten, merels ,ring en

huismussen, Steenuil, noem maar op of ze vliegen daar rond. Verder vindt Gert het Geeserveld en Mantingerzand ook geweldig.

Even voorstellen Naam: Annemieke Blokzijl Werk/school: Gestudeerd voor Apothekersassistent. Gehuwd/verliefd: 10 jaar verliefd én gelukkig! Kan worden wakker gemaakt voor: Het moment wanneer buiten de vogels ontwaken, vóór dat de rest van de wereld in beweging is. Alleen maar gezang. Geen scooters, geen auto’s geen stemmen. Niets wat hen kan overstemmen. Biologisch eten: Nee, wel vegetarisch. Vervoermiddel: Fiets, benen. Favoriete vakantiebestemming: Het liefst een natuurkampeerterrein; het groen ervaren en ontdekken. Waarom lid van IVN Hoogeveen: Om te leren en om kennis te delen. Favoriet natuurterrein in Drenthe/Nederland/ Buitenland: Het Uffelter Binnenveld. Verder ben ik in mijn element op de Wadden, de Wieden/Weerribben, de kliffen van Oudemirdum, het Waterloopbos.. er is zó veel moois! Hoogtepunt: Dat het nestkastje op ons o zo kleine balkon ieder jaar weer tjokvol zit met schreeuwende meesjes.

Annemieke Blokzijl Dieptepunt: Geen. Belangstelling voor planten, vogels, paddenstoelen, insecten, amfibieën: Ik dein mee op de seizoenen, maar mijn voorkeur gaat uit naar nachtvlinders en libellen. Mooiste gebouw in Hoogeveen: Was: Het oude ziekenhuis. Is: Coöperatieve Zuivelfabriek en Museum De 5000 Morgen. Wat zou je doen als je een dag voorzitter van IVN Hoogeveen zou mogen zijn: Zo laten, Grietje is een prima voorzitter. - 10 -

Werkgroepen

Jeugdgroepen: (schoolgroepen 5, 6, 7, 8.)

PR: Annemieke Blokzijl (06 50902146) e-mail: [email protected]

Contactpersoon Boskids (5): Maartje van der Haar (0528-278372) e-mail: [email protected] Leden: Marianne en Jaap van der Streek, Bernd van der Haar, Connie Nienhuis Contactpersoon Natuurkenners (6): Anke Annema, (0528 34118) e-mail: [email protected] Leden:Ina Brands, Anke Annema en Piet Zwaan Contactpersoon Jeugdleden (7&8): Doortje Antonissen (0528-272866) e-mail: [email protected] Leden: Carla Mol

Paddestoelenwerkgroep: Bernhard de Vries (0528-265234) e-mail: [email protected] Leden: Henny Bisperink, Harm-Jan Bisschop, Piet Swierstra, Mariet Bootsma Zoogdierenwerkgroep: Vleermuizen: Jan Mager (0528-271575) Muizen: Jan Mager (0528-271575) e-mail: [email protected]

Vogelwerkgroep Hoogeveen: Gineke Jeurink(0591-649028) e-mail: [email protected] Dicky Bruins Slot (0528-343654) e-mail: [email protected] Jan van der Lans (0528-272834) e-mail: [email protected] Leden: Rieka Wilken, Gert Olthof, Sabina Wilpstra, Ernstjan Penninkhof

Gierzwaluw-werkgroep: Henk Derks, e-mail: [email protected] Leden: Jan van der Lans, Henk Derks Dassenwerkgroep Zuid-Drenthe: Hero Moorlag (0528 266819) e-mail: [email protected] Plantenwerkgroep: Freddy Mager (0528-342539) e-mail: [email protected] Leden: Bernard de Vries, Piet en Petra Zwaan, Henny Bisperink, Roel Smit, Henny Hauschild

Huiszwaluw-werkgroep: Coördinator: Gert Olthof e-mail: [email protected] Leden: Henny Bisperink, Janny Timmerman, Jan van der Lans, Sabina Wilpstra, Ernstjan Penninkhof

Nestkastjes in het bos In januari zijn de Natuurkenners en een aantal kinderen van de Boskids heel druk geweest met het maken van nestkastjes die ze daarna hebben opgehangen in het Spaarbankbos. Van ruim 100 oude nestkastjes die daar hingen zijn er aan de westkant van het Spaarbankbos inmiddels zo'n 50 vervangen.

foto: Annemieke Blokzijl Aan de oostkant is de hulp ingeroepen van scouting Hoogeveen. De welpen hebben soms een activiteitenmiddag in de blokhut en willen heel graag helpen met het schoonmaken van de nestkastjes en straks in het najaar weer nieuwe nestkastjes maken en ophangen. In mei maar eens even een wandelingetje door het bos maken.... wie weet welk huisje er dan al bewoond wordt. Aan de Natuurkenners en Boskids zal het niet liggen, zij hebben heel hard hun best gedaan. foto en tekst: Grietje Loof - 11 -

Oplossing puzzel Oplossing puzzel: vlo, vos, slak, slang, raaf, beer, kat, leeuw, luis, mug, muis, snoek

Op de achterpagina Reebok, een jonge zesender, net zijn gewei geveegd, staat in een boterbloemveld achter de Boerenveensche Plassen, voorjaar 2012. Foto Hero Moorlag.

www.editoo.nl

Activiteiten Activiteiten IVN Hoogeveen Avond voor (actieve) leden, 18 september 2013. Start om 18:00 bij dorpshuis 'd Olde Karke in Echten. Een excursie met nadruk op libellen in de Kiersche Wijde: Zaterdag 25 mei 2013, verzamelen om 9.00 uur carpool Zuidwoldigerweg. Op zoek naar inheemse flora: Woensdag 12 juni 2013, om 19.30 uur op de Nieuwe begraafplaats De Zevenberg in Fluitenberg. De nieuwe begraafplaats dankt haar bijzondere sfeer aan de landelijke ligging en landschappelijke benadering. Paddenstoel excursies: 5 oktober staat er een excursie gepland bij Zuidwolde. 19 Oktober, zaterdagmiddag is er een excursie van de KNNV van Ommen. Voor evt. verdere activiteiten raadpleeg de website: www.ivn.nl/afdeling/hoogeveen De vogelwerkgroep organiseert met de regelmaat van de klok lezingen en excursies. Voor actuele data raadpleegt u de website:www.vwghoogeveen.nl