SPECIALISTEN VINDEN BTW - VERHOGING GEEN SLECHT IDEE
'Hogere btw is een sociaal rechtvaardige belasting' De verhoging van de btw is een interessant idee, menen specialisten. Ze wijzen ook op het falende antifraudebeleid van de btw-administratie.Diejaagt op de kleine vissen en laat de haaien zwemmen. De Belgische schatkist verrijkt zich zo ten koste van de logistieke sector. HAHSBROCKMAHS, FOTOCRAFIETHOMASDEBOEVER en verhogingvan de btw is perfect te verdedigen, als die maatregel wordtgecompenseerd door een vermindering van de lasten op arbeid. Dat zeggen de btw-specialisten die Trends omde tafel bracht. EY-fiscalist Bart Buelens en de advocaten Sophie Clocheret (Baker & McKenzie),Henri Vandebergh (Vandebergh, Smeets) en Wim Panis
E
14 12 .JL' NI 201~ I WWW.TREHDS.SE
(Stibbe) schrevenookallenmeeaan het BTW-Handboek van Larcier, datonlangs van depe1·sen rolde(zie kadersh1kDekat vindt haar jongen niet terug). Dekansisgrootdatuwboekgauwachterbaald is, nu België voor een grondige fiscaJe hervorming staat. De Buropese Unie, de OESO en ook minister vanFinanciënKoenGeenspleitenwor
een verschuiving van de belasting op arbeid naar die op consumptie. Critici noemen dat asociaal, omdat gezinnen die minder verdienen relatief harder getroffen worden. HENRI VANDEBERGH. "De btw is een cor-
recte belasting. Je betaalt enkel als je geld uitgeeft Ze is bovendien voor iedereen gelijk. Iemalld die rijk is, geeft inuuers meer geld uit Vermogende burgers dra-
gen zo relatief meer bij. Ik weet niet of dat nu hetgeval is." WIM PANIS. "Bi nnen de btw is er ook ruimte voor een sociale correctie. Er zijn verlaagde tarieven voor levensnoodzakelijke goederen en diensten. zoals kraanijeswater, geneesmiddelen, groenten en fruit" BART BUELENS. "Een verschuiving van de lasten op arbeid naar het belasten van consumptie heeft ookeen gunstigeimpact op onzeconcurrentiepositie, omdatproducten dangoedkoper geproduceerd kunnen worden in België."' SOPHJECLOCHERET. "Bovendien leiden de lagere lasten op hun bew-t mogelijk tot meer uitgaven en dus hogere btwinkomsten. De btw is ook redelijk beheersbaar, omdat je haar als burger perfect kan vermijden door minder teconswneren." vANDEBERGH. "De verhogingvan de btw in het kader van een brede hervorming is dus een goede manier om de economie te stimuleren." In België komtvolgens de statistieken wel relatief veel btw-&aude voor. Hoe
komt dat?
om de fraudeplegers te vervolgen. Dan vordert de Belgische fiscus de betaling van de ontdoken btw van een onschuldige tussenpersoon. Dat gebeurt geregeld bij Antwerpse expediteurs. Zo spekken btw-carrousels de Belgische schatkist. Het is een belasting bij Belgische ondernemers op de doon'oer van goederen. Pijnlijk voor een land dat zich profileert als logistiek centmm van Euro pa." CLOCHERET. "De rechtspraak bepaalt dat iemand niet alleen veroordeeld kan worPAN IS. "Omdat de fiscus van buitenlandse den als hij weet heeft van een btw-carfraude ook een Belgisch probi eem maakt. rousel, maar ook wanneer hij het redeZo pakt de administratie vaak onwetende lijkerwijze 'had moeten weten'. Die redeBelgische tussenschakels in btw-car- nering kan behoorlijk ver gaan. Wie bijrousels (zie Btw-carrousel:simpel ensneO voorbeeld zonder enige referentie veel hard aan. De criminelen die de constructie goederen van een nieuwe leverancier hebben opgezet, blijven dikwijls buiten afi1eemt, loopt al een risico." schot. Zij genieten nochtans van hetvoor- BUELENS."Stel dateen ondememergoeddeel van de fraude. koop inkoopt Een mooie deal, denkt hij. "Stel dat goederen via de Antwerpse Uiteindelijk blijkt hij de laatste schakel haven direct naar een bedrijf in Frank- van een btw-carrousel. De btw die hij rijk worden vervoerd. België kan er geen betaalde, is nietdoorgestort In dat geval btw op heffen. Later blijkt dat er fraude kan de koper worden beboet voor fouten in het spel is. De Franse bestemmeling van een van de eerdere leveranciers in heeft de btw niet aangegeven en brengt de keten." de goederen in een zwart circuit. Vaak PANTS. "Ik ken het geval van een multikomt de fiscus in het buitenland te laat national die nauwgezet alle klanten en
De jacht op deldeine vissen is open, terwijl de haaien n1ogen blijven zwe1nmen.
WWW.TRI!t4D$.1R I I~.Jl"NI2014 1fi
~
VISIE RONDETAFEL BTW
~
operaties tegen het licht houdt om te vermijden dar hij betrokken geraaktbij btwfraude. Dat gebettrt via een doorgedreven IT-systeem en een speciale compliance-cel. Maar er zijn duizenden transacties en een fraudeur was toch door de mazen van het net geglipt. Het bedrijf kreeg, volledig onterecht, een boete. Maar de multinational besloot die niet aan re vechten, want hij wilde absoluut niet in de kranten genoemd worden als een medeplkhtigein een btw-carrousel. België maakt er zich met deze manier van fraudebestrijding gemakkelijk van af.'' CLOCHERET. "Gelukkig komt de Europese rechtspraak meer en meer tussen-
"In het definitieve stelsel moeten de 28lidstaten op elkaar vettrouwen voor de correcte inningvan de brnr. Daar wringt het schoentje" Sophie Clocherel
beide. Onlangs is België op de vingers getiktvooreen te ruime hoofdelijke aansprakelijkheid in de interne wetgeving."
in 1993 werd in een overgangsregeling van drie jaar voorzien om alle lidstaten de kans te geven dat stelsel in te voeren. Twintigjaar laterstaan we nog nergens.''
Hoe moeten we btw-fraude dan wel aanpakken? BUELENS. "Het is nietgemakkelijk. Btw-
fraude kan je zo goed als onmogelijkproactief tegengaan. Het btw-stelsel zelf is de oorLaak van fraude. Door de jaren heen zijn er almaar meersystemen ingevoerd, waardoor gaten in de btw-hef6ngontstaan. Door de toepassingvan btw-vrijstellingen en verleggingen van de belasting, moet de btw dikwijls pas aan het einde vnn de distributieketen in een keer worden betaald. Zo wordt het voor cri-
16 12.) l'Nl 201+ I WWW.TREHDS.SE
ruinel en mogelijk de bn.v op de volledige transactieprijs te verduisteren. Mocht men btw heffen op elke transactie in de economische keten, dan kon enkel met die kleinere bedragen worden gefraudeerd." VANDEBERGH. "Zo'n manier van btwheffing stemttrouwens het best overeen met het basisstelse!, dat ooit moet worden ingevoerd. Bij de grote hervomling
Waarom blijft het meer fraudegevoe-
lige overgangssysteem voor de btwheffing dan behouden? PANIS. "In het definitieve stelsel moet de btw-administratie van de lidstaatvan de leverancier de aangerekende bn.v doorstorten naar de Lidstaten waar de klanten gevestigd zijn. Dar vergt een intense samenwerking tussen debelastingadmi-
BTW-CARROUSEL: SIMPEL EN SNEL In een btw-carrousel verkoopt een onderneming goederen aan een ander bedrijf, vaak een filiaal van dezelfde groep in een ander land. De btw wordt wel gerecupereerd, maar niet betaald. De vennootschap die de btw recupereert, wordt leeggehaald. De goederen worden snel verkocht, meestal onder de markt-
waarde. Na een tijd gaat de lege vennootschap uiteraard failliet. Dan is het te laat, de criminelen zijn er met hetgeld vandoor. De fraude is mogelijk omdat de belastingadministratie op de aangiiten van ondernemingen vertrouwt. De fiscus stort het te recupereren bedrag snel omdat anderstransacties tussen
ondernemingen verstoord dreigen te worden. Een btw-carrousel is simpel, maar komt uiteindelijk altijd aan het licht. Daarom werken de criminelen meestal met stromannen en nepbed rijven. "Bij btwcarrouselskomt de controleur bijna per definitie te laat", zegt Bart Buelens van EV.
nistraties van de Emopese lidstaten. Dan wordt de samenwerking zo sterk als de zwakste schakeL" CLOCHERET. "In het definitieve stelsel moeten de 28lidstaten op elkaar vertrouwen voor de co rrecre inning van de btw. Daar wringt het schoen~e." Is de Belgische fiscale administratie voldoende uitgerust om fraude op te sporen?
BUELENS. ''Niet als ze geïsoleerd werkt. De fiscus roeit met de riemen die hij heeft. Nu pakt de administratie kleine misbmiken op microniveau aan, maar laat
"De verhogingvan de btw in het kader van een brede hervonning is dus een goede 1nanier om de econo1nie te stimuleren" Hem·i \ 'cmdeber.qh
'DE OVERHEID MISBRUIKT DE FISCALE WETGEVING' "De overheid maakt zich schuldig aan een vorm van fiscaal misbruik", poneert de Limburgse fiscalist Henri Vandebergh. Een overheid moet btw betalen voor bepaalde goederen en diensten, maar kan die niet recupereren omdat zegeen btw-plichtige is. "Maar overheden halen allerlei trucs uit om toch btw te kunnen recupereren", weet Vandebergh. "Het Waals Gewest heeft destijds bijvoorbeeld de vennoot-
schap Sofico opgericht om de btw-last op wegwerkzaamheden te beperken. Defederaleoverheid betaalt dan mee de rekening van een gewestproject." Ook allerhande structuren van publiek-private samenwerking (pps) worden opgericht om de btw te kunnen recupereren. "Dat is inderdaad een merkwaardig randje aan de btw", aldus Bart Buelens (EV). "Elk beleidsniveau tracht zo veel mogelijk te doen met zijn
schaarse middelen. Btw besparen door de oprichting van aparte vennootschappen is een van de mogelijkheden. Het is geen geheim dat ook gemeentebesturen net daarom projecten uit· voeren via autonome gemeentebedrijven. Dat maakt optimalisaties mo· gelijk. Het is handig dat je maar 6 procent heft op een inkomticket voor een zwembad, terwijl je 21 procent van de aankoopprijs kan recupereren:
ze veel zware fraude Iiggen. Fiscale operaties in internationale groepen komen bij controles amper aan bod. Het is een technisch systeem met veellek ken, dat de staat veel geld kost Fraude is een fenomeen dat internationaal moet worden aangepakt. De fiscus focust te veel op kleine dossiers, zoals dat van de firmawagens. Er zijn heus wel fundamentelere problemen." CLOCH.ERET. "Een controleur gaat soms naar een onderneming, ziet aan de bedrijfspoort de BMWs endeAudi's staan, verzamelt een paar documenten en geeft een boete van 3000 euro omdat het privégebruik van de bedrijfswagen onderschatzou zijn. Hoe maatschappelijk relevant is dat? Intussen laat de fiscus fraudemechanismen liggen." WWW.TREHDS.BE I I:!..Jl"NI2014 17
~
VISIE RONDETAFEL BTW
HOGERE BTW VOOR GERENOVEERDE GEBOUWEN Sinds midden mei moeten promotoren op de verkoop van gerenoveerde gebouwen 21 in plaats van 6 procent btw aanrekenen. Bij de verkoop van een gerenoveerd pand is het toepasselijke tarief 21 procent, maar sommige promotoren omzeilden dat door de verkoop van een oud krot en de aannemings overeenkomst voor de renovatie van het pand in twee contracten te gieten. Op de eerste overeenkomst is 10 pro-
cent registratierechten verschuldigd. Op de renovatiewerken moet de aannemer slechts 6 procent btw aanrekenen. De rulingcommissie kwalificeerde dat soort constructies al als misbruik. "Het probleem was dat lagere ambtenaren soms wel meegingen in die redenering'', zegt Wim Pa nis, advocaat bij Stibbe. "Het voordeel van de nieuwe regel is dat er een einde kom t aan rechtsonzekerheid op het terrein. Pro-
~ VANDEBERGH. "Een en ander hangt ook
san1en met de manier van controleren. De fiscale administratie pluist via data-
"Het btw-stelsel zelf is de oorzaak van fraude" Burl Buelens
motoren worden nu gelijk behandeld." Het doel van de lagere btw was de bestrijding van stadskankers, diepromotoren kunnen wegwerken. Is het standpunt van de administratie dan wel terecht? Volgensadvocaat Henri Vandebergh is die vraag de kern van de discussie over de notie 'fiscaal misbruik'. "Een fiscaal misbruik moet ingaan tegen de bedoeling van een wet", redeneert hij. "Dat is ont-
zettend moeilijk aan te tonen. De wetgever voert een wet in om bepaalde doelstellingen te bereiken, bijvoorbeeld ondernemingen aantrekken via de notionele-intrestaftrek of een vrijstelling van bedrijfsvoorheffing. Maar de wet is amper goedgekeurd of de administra tie begint op eigen houtje allerlei uitzonderingen in te voeren of bijkomende voorwaarden te stellen. Zo ondergraven ze het doel van een wet."
mining de cijfers van bedrijven uit en geeft centraal lichtlijnen. Zo trof ik een controleur die me vroeg enkel de gegevens van de voordelen van aUe aard van de bestuurders door te geven. Verbaasd vroeg ik ofdat het enige was. Dat is alles wat Brussel wil weten, was het antwoord. Zo kan je toch geen efficiënte controle doen? Een bedrijf kan zo rustigfrauderen, als het bereid is een boete te betalen voor pruUen. Vorig jaar werden de vruchtgebruikconstructies aangepakt. Vandaag zijn het de vrijsteUingen van bedrijfsvoorheffing voor onderzoek en ontwikkeling. Her en der schudt de fiscus war geld uit de zakken van de ondernemers. En de fraudeurs gaan hun gang." Hier zitten nogal wat advocaten rond
de tafel. Sinds 1 ja.nuari 2014 betalen uw klanten btw op de erelonen. Maakt dat veel verschil voor bedrijfsadvocaten, wier klanten die meestal kunnen
recupereren? PANIS. "Zeer zeker. Banken, verzekeringsmaatschappijen en ziekenhuizen, bijvoorbeeld, kunnen de aangerekende btw slec hts gedeeltel ij k ofnjet in aftrek brengen. Hun factuur stijgt." BUELENS. "Die 21procent zullen ze doorrekenen. Rechtsbijstandverzekeraars verhogen bijvoorbeeld hun premies." Lees ook blz. 6: Lagere loonlasten in plaats van fiscale snoepjes 18 12.) L'Nl20L+ I WWW.TREHDS.SE
"België 1naakt er zich 1net zijn manier van btwfraudebestr\jding ge1nakkelijk vanaf" HïmPmris
