Specialisten van de VRU
Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én diepte
Nederland gaat de lucht in. Figuurlijk althans. De druk op de beschikbare ruimte wordt steeds groter en dus wordt er steeds hoger gebouwd. Maar ook de hoeveelheid ondergrondse bouwwerken en infrastructuur neemt in snel tempo toe. De brandweer moet ook op lastig bereikbare plaatsen op hoogte en diepte veilig en effectief mensen uit noodsituaties kunnen redden. Dat lukt niet altijd met de gangbare middelen, omdat sommige plaatsen voor een autoladder of hoogwerker niet bereikbaar zijn. Voor dergelijke gecompliceerde reddingen beschikt de Veiligheidsregio Utrecht over een gespecialiseerd hoogtereddingsteam. Verticale redding vanaf hoogte, diepte, uit besloten ruimten én op andere moeilijk bereikbare plaatsen.
Wat is het hoogtereddingsteam? Het Utrechtse hoogtereddingsteam telt zestien leden, die verspreid over de hele regio wonen en werken. De uitrusting van het team is in twee uitrukbussen gestationeerd in Utrecht en Amersfoort. De leden hebben veel ervaring met het werken op hoogte, bijvoorbeeld door hun werk bij defensie of als boomverzorger of ervaren klimsporter.
2 - Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én diepte
Ze zijn door een gespecialiseerd trainingsinstituut opgeleid in het veilig werken op hoogte en het redden van personen uit noodsituaties. Daarbij maken zij gebruik van reddingslijnen en takelconstructies. Klimmen, afdalen en het naar beneden takelen van al dan niet gewonde slachtoffers vragen veel praktijkervaring en kennis van materiaal en klimtechniek. De inzet van een hoogtereddingsteam is omgeven door strenge veiligheidseisen.
Wanneer komt het hoogtereddingsteam in actie? Redding van personen op hoogte behoort al sinds jaar en dag tot de taken van de brandweer. Met een redvoertuig (autoladder of hoogwerker) kunnen veel hoge plaatsen op bouwwerken tot een hoogte van circa dertig meter worden bereikt. Het redden van personen met autoladder of hoogwerker heeft de voorkeur, omdat dit het veiligst is. Sommige plaatsen zijn op deze manier niet bereikbaar en dan kan een beroep worden gedaan op een hoogtereddingsteam. Denk hierbij aan plaatsen als kerktorens, bouwkranen, silo’s, industriële installaties, kelders, bouwputten schachten en scheepsruimen. Niet alleen grote hoogten van tientallen meters rechtvaardigen de inzet van het hoogtereddingsteam. Al bij een hoogteverschil van circa vijf meter kan de inzet van het team bijdragen aan een veilige redding voor hulpverleners én slachtoffers. Vaak is het wel mogelijk om klimmend via een werktrap of steiger bij het slachtoffer te komen. Maar het is onverantwoord om een gewond of bewusteloos slachtoffer op een brancard via die weg naar beneden te brengen, zowel voor het slachtoffer als voor de hulpverleners. Vrijwel altijd rukt bij een melding van personen in nood op hoogte eerst een lokale brandweereenheid (tankautospuit) uit, soms aangevuld met een Officier van Dienst. Zij voeren een eerste verkenning uit en maken een inschatting van de mogelijkheid voor redding. Als zij vaststellen dat de klus te gecompliceerd of te onveilig is voor de lokale eenheid, kunnen zij de alarmcentrale vragen om het hoogtereddingsteam te alarmeren. Het hoogtereddingsteam van de VRU kan binnen 30 minuten op iedere locatie in de regio ter plaatse zijn.
Afdaling met slachtoffer op reddingsbrancard.
Hoe gaat het hoogtereddingsteam te werk? Bij een melding van een redding op hoogte worden de 16 Utrechtse hoogteredders allemaal gealarmeerd, om er zeker van te zijn dat er voldoende specialisten beschikbaar zijn voor de inzet. De hoogteredders gaan rechtstreeks naar het incident, terwijl de uitrusting door een chauffeur in een materiaalbus ter plaatse wordt gebracht. De uitrusting voor de teamleden die in de westelijke helft van de regio wonen is ondergebracht in een uitrukbus op de Utrechtse brandweerpost Leidsche Rijn. De uitrusting van de hoogteredders in
Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én diepte
-3
de oostelijke helft van de regio wordt vanuit Amersfoort ter plaatse gebracht. In principe gaan alle hoogteredders en beide bussen met uitrusting ter plaatse. Voor een veilige inzet zijn tenminste vier personen en één uitrustingsset nodig. Hiermee kan 80 procent van de hoogtereddingen verantwoord worden uitgevoerd. Maar bij meer complexe reddingen is de inzet van meer mensen en uitrusting nuttig en soms noodzakelijk. Als het team ter plaatse is, treedt de klimleider in contact met de ter plaatse al aanwezige bevelvoerder van de lokale brandweereenheid of de OvD. Die voorziet de klimleider van informatie: wat is er gebeurd, waar bevindt het slachtoffer zich en hoe is hij of zij eraan toe? De klimleider stelt dan een reddingsploeg van vier personen samen en samen maken zij een plan om het slachtoffer zo veilig mogelijk naar beneden te krijgen. Het team gaat dan via de veiligste weg naar boven en maakt een constructie van reddings- en veiligheidslijnen en een takelsysteem. Daarbij wordt zo mogelijk gebruik gemaakt van stevige verankeringpunten in de gebouwconstructie. Ook kunnen bij het takelen zogenaamde driepoten worden gebruikt. Beneden wordt het slachtoffer van de brancard afgehaald.
Is het slachtoffer bereikt, dan coördineert de klimleider de acties van de hoogteredders. Één van de hoogteredders gaat naar het slachtoffer en verleent in noodgevallen levensreddende eerste hulp. Omdat ambulancepersoneel de plek van het slachtoffer niet kan bereiken, moet het hoogtereddingsteam deze levensreddende taken ter plaatse uitvoeren. Daarna wordt het slachtoffer voorzien van een klimgordel en een karabijnhaak, waarmee hij aan de hoogteredder wordt vastgekoppeld. De redder brengt het slachtoffer vervolgens naar beneden, waarbij twee andere teamleden de lijnen bedienen. Is het slachtoffer gewond, dan wordt voor het verticale vervoer een speciale reddingbrancard gebruikt. Dit is een flexibele kunststof brancard, waarin het slachtoffer ingesnoerd kan worden om veilig en stabiel naar beneden te worden getakeld. Het bijzondere aan deze brancard is dat hij geschikt is voor smalle openingen zoals mangaten en schachten. Tijdens de redding levert de lokale brandweereenheid ondersteuning, onder andere bij het aannemen van het slachtoffer op de grond en overdracht aan de ambulancedienst.
4 - Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én diepte
Als het nodig is, kan het hoogtereddingsteam gebruik maken
Over welke uitrusting beschikt het hoogtereddingsteam?
van een helikopter van de Landelijke Eenheid van de politie.
Voor de hoogteredders is het van levensbelang dat zij kunnen vertrouwen op hun materiaal. Het team beschikt over twee identieke materiaalsets, ondergebracht in twee uitrukbussen in Utrecht en Amersfoort. De gebruikte uitrusting bestaat uit materialen die ook in de professionele industriële veiligheids- en lijnreddingstechniek worden gebruikt, zoals: ■■ lijnen en touwen van 50 en 100 meter, onderling koppelbaar tot ■■ ■■ ■■ ■■ ■■
grotere lengte. diverse typen karabijnhaken, katrollen en afdaalapparaten voor het maken van veilige lijnsystemen. takels driepoten meetapparatuur voor het meten van koolmonoxide, zuurstof en explosiegevaar in besloten ruimte. persoonlijke uitrusting met overall, helm en veiligheidstuig.
Het hoogtereddingsteam kan ook met ademluchtapparatuur werken wanneer dit noodzakelijk is. Bijvoorbeeld in ruimten met een laag zuurstofgehalte of schadelijke stoffen of bij brandbestrijding op hoogte.
Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én diepte
-5
Landelijke dekking hoogteredding De VRU levert een van de vier hoogtereddingsteams die momenteel binnen de Nederlandse brandweer actief zijn. De andere teams worden geleverd door de regio’s Rotterdam-Rijnmond, BrabantZuidoost en Zeeland. Andere regio’s kunnen bij incidenten op hoogte een beroep doen op een van de hoogtereddingsteams. In een bijstandssituatie rukt het Hoogtereddingsteam van de VRU compleet uit vanaf de opkomstlocaties Amersfoort en Utrecht. Om de inzetsnelheid te bespoedigen en het werkgebied te vergroten kan eventueel gebruik worden gemaakt van luchtsteun. De teams van Utrecht en Rotterdam-Rijnmond hebben al geëxperimenteerd met vervoer per politiehelikopter vanaf een centrale opkomstplaats naar het incident. Onderzocht wordt of deze regeling in de praktijk kan worden ingevoerd.
Meer informatie Voor meer informatie over het specialisme hoogteredding van de VRU kunt u contact opnemen met: Veiligheidsregio Utrecht Directie Veiligheidszorg Afdeling Paraatheid & Meldkamer Tel: 088 - 878 13 15 E-mail:
[email protected]
