Special. dag van de Mantelzorg. maandag 10 november 2014 allemaal verhalen

Special dag van de

Mantelzorg

maandag 10 november 2014 “allemaal verhalen”

maandag 10 november 2014 dag van de Mantelzorg

Voorwoord We horen het woord tegenwoordig steeds vaker, mantelzorg. Tot voor kort wisten maar weinig mensen wat het nu precies betekende, maar in de veranderende zorg is het een terugkerend begrip. Onze ouderen, die langer thuis moeten blijven wonen, kunnen niet zonder en zijn afhankelijk van mantelzorgers wanneer het om behoud van kwaliteit van zelfstandig wonen en zelfs van leven gaat. Maar wie zijn nu die mantelzorgers en wat beweegt hen om te zorgen voor een ander? Het thema voor de Dag van de Mantelzorg 2014 is ‘Allemaal verhalen’. Daarom maakt u in deze Meander Special kennis met een aantal mantelzorgers en hun verhaal. Zij verdienen het om eens in de schijnwerpers gezet te worden, gewoon omdat ze klaarstaan voor anderen. 10 november 2014, de dag van de Mantelzorg, een mooie dag! Rob Oosterbaan

2

Special


Inhoud Voorwoord ...................................................................................................................... 2 Inhoud ........................................................................................................................... 3 “Zak Patat……” interview met de heer Van Koote ................................................................. 4 “Ook mantelzorgers raken overwerkt……” interview met Else Sebregts – de Jong..................... 6 Meanderingen ................................................................................................................. 8 Aanbieding voor mantelzorgers – De Salon Swinhove .......................................................... 9 “Ineens ben je mantelzorger……” interview met Hans Kortenbach .......................................... 10 Aanbieding voor Mantelzorgers – Brasserieën Swinhove Groep .............................................. 10 “Tot het eind……” interview met de heer Snoeij ................................................................... 12 Eenzaamheid vraagt aandacht……” interview met de zussen Lia, Ada en Vera van der Ruit ....... 14

Special

3


“Zak patat……” Het echtpaar Frans (80) en Gon (78) van Koote, zitten op hun ‘vaste’ stekje aan het raam van Brasserie De Heerlijkheid. Het middagmaal is zojuist genuttigd en samen lezen zij het laatste nieuws uit de gratis verstrekte Metro van die dag. Een dagelijks terugkerend ritueel, want ze willen op de hoogte blijven van het nieuws en voorkomen dat zij in een isolement terechtkomen. De oktoberzon schijnt vrolijk naar binnen en wekt de indruk dat het zomer is. Stilletjes zitten zij tegenover elkaar, er is nog maar weinig om met elkaar over te praten, maar zij genieten van het moment. Ze kennen elkaar al langer dan 60 jaar, waarvan 58 jaar getrouwd, maar de liefde tussen hen is nog onmiskenbaar.

Gon Mevrouw van Koote woont al bijna vier jaar bij de Swinhove Groep in locatie Ambachtstaete. Medisch gezien, is zij geen geluksvogel gebleken. In 1965 kwam zij ongelukkig ten val en liep een dwarslaesie op. Na een jaar in een omkeerbaar bed te hebben gelegen keerde wonderwel het gevoel terug in haar onderlichaam en was zij uiteindelijk in staat om weer zelfstandig te lopen. Maar ruim drie jaar geleden sloeg het noodlot opnieuw toe. Vlak voor hun vakantie viel zij van een stoepje en brak haar heup. Revaliderend en lopend met krukken was er opnieuw een valpartij, waarbij mevrouw van Koote op haar stuitje viel en meerdere rugwervels tegen elkaar schoven. Daarbij werd vermoedelijk de eerste dwarslaesiebreuk ook weer beschadigd. Haar linkerbeen functioneert niet naar behoren en zelfstandig lopen is daardoor niet mogelijk. Tweemaal per week is er behandeling door één van de fysiotherapeuten van de Swinhove Groep, maar de weg naar mogelijk herstel is nog erg lang en onvoorspelbaar. Het geduld wordt zwaar op de proef gesteld.

Zondagschool, flaneren en patat De eerste keer dat zij elkaar zagen was op de zondagschool in de Rotterdamse Vreewijk, maar ze verloren elkaar weer uit het oog. Na een tijdje was er een nieuwe vluchtige ontmoeting, Frans op weg naar de avondschool en Gon op weg naar huis van haar werk in levensmiddelenwinkel De Zwaluw. Ze zeiden ‘hoi’ in het voorbijgaan, maar verder gebeurde er niets. Op de Groene Hilledijk in Rotterdam Zuid kwamen in die tijd alle jongeren flaneren. Er waren geen cafés of restaurants, maar de jongeren wilden gewoon zien en gezien worden, totdat de politie op motor met zijspan kwam om de boel schoon te vegen. Op deze voorloper van de tegenwoordige hangplek voor

4

jongeren was het, dat Frans zijn buurtmeisje Gon weer tegen het lijf liep, die heerlijk van een zak patat met mayonaise liep te genieten. Frans grinnikt: “Ik liep langs en pikte onverwachts een patatje uit haar zak! Vervolgens ontstond er een gesprek en zijn we met elkaar verder gewandeld. Niet lang daarna verloofd en in 1957 getrouwd.”

Uit het huwelijk van het echtpaar van Koote is één zoon geboren en inmiddels is hun enige kleinkind Laura 13 jaar oud. Dat hun zoon met zijn gezin in Zwijndrecht ging wonen was voor Frans en Gon reden om zich er 12 jaar geleden ook te vestigen en zo betrokken zij een woning aan het Slagveld.

Mantelzorger Frans zorgt voor Gon. Iedere dag. Van 11.00 tot 16.00 uur is hij op locatie Swinhove aanwezig en nog een keer van 18.00 tot 20.00 uur. Tussendoor gaat hij naar huis en zorg hij voor het huishouden en zichzelf. Hij doet de was, ook voor Gon. Iedere morgen om 10.10 uur bellen zij elkaar, even checken of alles oké is en of hun dagelijkse date gewoon doorgaat. “Ik kan ook wel hulp in de huishouding krijgen hoor, maar ja, dan moet ik wachten totdat die mensen een keer komen. Dan komt mijn

Special

maandag 10 november 2014 dag van de Mantelzorg afspraak met Gon in het gedrang. Dat wil ik niet, ik ben liever bij haar”, zegt Frans. “Zolang het me gegeven is, dat ik het zelf kan doen en bij Gon kan zijn, doe ik dat. We hebben goede jaren gekend, heerlijke jaren, maar nu is het minder en dan moet je er ook voor elkaar zijn.” Hij neemt Gon om 11.00 uur mee naar beneden. Ze eten samen in Brasserie De Heerlijkheid. Liefst aan het raam een beetje uit

de drukte, want Gon moet wel eens spontaan overgeven. Dat doet ze liever een beetje achteraf. “Daarna lezen we de krant, we puzzelen wat, drinken een bakje koffie en zo komen we de tijd door”, zegt Frans. Om 16.00 uur brengt hij haar weer naar boven, maakt haar gereed voor een middagdutje en dan vertrekt hij. Om 18.00 uur weer terug om samen wat televisie te kijken.

Special

5


“Ook mantelzorgers raken overwerkt……” Else Sebregts – de Jong woont in Zwijndrecht. Al drie-en-een-half jaar zorgt zij voor haar ome Jaap van Gameren (92), die nog zelfstandig woont. Zijn vrouw, tante Stien, woont bij de Swinhove Groep locatie De Lindonk op de Thuishaven, een kleinschalige woongroep voor ouderen met dementie. Naast de zorg voor ome Jaap, kookte Else tot voor kort ook iedere woensdag op de woongroep van tante Stien, maar om gezondheidsredenen is zij daarmee even gestopt.

Alles voor oom en tante

Zuster Else

De zorg voor haar oom en tante doet Else voornamelijk alleen. Zij heeft nog twee nichten die hun steentje waar mogelijk bijdragen, maar die wonen in Spijkenisse en Hoogvliet en dat is eigenlijk iets te ver weg. Daarnaast werken zij allebei nog. Else niet meer, zij besteed haar tijd aan haar oom en tante in Zwijndrecht of trekt erop uit met vriendinnen. Else is alleen. Twaalf jaar geleden overleed op 56-jarige leeftijd haar echtgenoot aan slokdarmkanker. Een gebeurtenis, die haar ieder jaar in september opnieuw verdrietig maakt en het luisteren naar muziek is dan altijd weer emotioneel. Vooral de Dire Straits raken haar diep, want daar hielden zij samen van.

Else is gek op oude mensen. Daarom komt zij ook graag op de Thuishaven, waar tante Stien woont. Daar noemen alle bewoners haar zuster. Voor haar ome Jaap doet zij alles. Thuiszorg wil hij niet. Door de ziekte van tante Stien wilde hij liever dat Else blijft doen voor hem, wat ze hiervoor al deed voor hen samen. Zij kookt voor hem, doet het huishouden en is zijn praatpaal. Een groot deel van haar vrije tijd staat in teken van tante Stien en ome Jaap, voor wie zijn vrouw nog heel belangrijk is en op nummer één staat. Hij is nog stapelgek op haar.

6

Special


Alles behalve zuurkool Ome Jaap had een leidinggevende functie bij Shell, dat kun je soms nog wel aan hem merken, want hij is een man van de tijd en afspraak is afspraak. Twee keer per week eet hij bij Else thuis en voor de rest van de week geeft zij eten aan hem mee. Hij lust alles, behalve zuurkool. “Zelfs mijn zuurkoolschotel met gehakt en kaas raak ik niet aan hem kwijt” grinnikt ze. “Ook hachee is geen favoriet gerecht” vertelt Else, maar of dat met overlast door latere winderigheid heeft te maken, denkt zij van niet.

Een stapje terug Tot een paar maanden geleden kookte Else iedere woensdag op de woongroep voor de bewoners, want koken is haar hobby. Rijsttafels, daar keert zij haar hand niet voor om, maar de keuken op de Thuishaven heeft daarvoor helaas te weinig capaciteit. Daarom kookt zij vooral datgene wat de bewoners lekker vinden en dat is toch meestal aardappelen, groente en vlees. En een lekker toetje na uiteraard. De boodschappen deed zij meestal ook nog zelf, maar sinds enige tijd worden die besteld en bezorgd. Afgelopen zomer ging het mis met Else. Na weer een gezellige kookavond met heerlijke kip- en varkenshaassaté, stond zij op met allemaal blaren in haar mond. Bij de dokter bleek dat Else een stapje terug moest doen,

haar weerstand was zo gering, dat zij allerlei lichamelijke klachten kreeg. Ze was overwerkt. Vaak gaat zij met tante Stien wandelen. Op zondag, als ome Jaap later komt omdat hij eerst even naar Feyenoord wil kijken op tv, duwt zij de rolstoel van haar tante richting de dijk om ergens een ijsje te eten of voor koffie met gebak. “Dat vindt ze fijn, maar als er een hobbeltje in het wegdek zit, dat gaat ze mopperen”, glimlacht ze. “Ze heeft één van de hoogste ZZP-indicaties, maar ik heb goed contact met haar”. Else heeft een stapje terug moeten voor wat betreft het koken op de woongroep. Het koken staat op een ‘laag pitje’ en zij wordt gemist met haar wekelijkse culinaire hoogstandjes. “Straks ga ik het wel weer doen hoor”, zegt ze, “maar misschien niet meer iedere week. Voor ome Jaap blijft zij alles nog doen, die kan nu eenmaal niet zonder haar. En ook het wandelen met tante Stien blijft hoog op haar prioriteitenlijstje staan.

De toekomst Als het straks minder gaat met ome Jaap, “tja, dan zal hij op een gegeven moment ook wel naar De Lindonk moeten” zegt Else. Dat vindt ze geen probleem, want dan zijn ze weer bij elkaar en op De Lindonk is het prima, ook al verandert de zorg merkbaar. Maar tot dat moment blijf ik alles voor ome Jaap doen, overwerkt of niet ………….

Special

7


Meanderingen Mantelzorg Het begrip “Mantelzorg” werd in 1976 in een artikel van zijn hand geïntroduceerd door Prof. Dr. Hattinga Verschure (1914 – 2006). Hij was directeur van het bekende Onze Lieve Vrouwen Ziekenhuis te Amsterdam en daarnaast Hoogleraar Ziekenhuisgeneeskunde. Hij wist dus waar hij over praatte in de vele artikelen die door hem geschreven werden. Hij was een gemotiveerd man, die steeds het welzijn van zieken, en behoeftigen in het algemeen, op het oog had. Hij werd gedreven door naastenliefde. Mantelzorg is inmiddels al zo'n ingeburgerd begrip, dat wij dat niet (meer) letterlijk verstaan. Wij denken bij mantelzorg veel meer symbolisch, aan een warme deken om iemand heen slaan, aan liefde en zorg dragen voor degenen die letterlijk of figuurlijk “in de kou staan”.

Soldaat Martinus Toch is er een duidelijk verband en een link te leggen met “mantelzorg” naar aanleiding van een gebeurtenis uit de vierde eeuw na Christus. Er was een zekere soldaat, Martinus (316 – 397), in het leger van de machtige keizer van Rome. Eigenlijk was hij soldaat geworden tegen zijn zin in, maar komend uit een militair gezin, was het nu eenmaal zo en schikte hij zich in zijn lot. Op zekere avond komt hij, gezeten op zijn paard, aan bij de poort van het kamp in Amiens, waar hij gelegerd was. Toen zag hij daar, in elkaar gedoken, een arme bedelaar op de grond zitten, die hem om een gunst vroeg. Martinus werd tot op zijn ziel geraakt toen hij daar die verkleumde man zag zitten. Kordaat deed zij zijn ruime uniformmantel (in het Latijn: cap) af en sneed daar met zijn zwaard een groot stuk af wat hij aan de arme man gaf. Zijn hele mantel kon hij niet afstaan, want hij

8

moest zich nog bij zijn commandant verantwoorden en dat kon niet zonder soldatenjas. Maar intussen kon de bedelaar zich enigszins verwarmen onder een groot stuk van de soldatenmantel. De nacht daarop droomde Martinus, dat die bedelaar Jezus was. Die gedachte liet hem niet meer los, hij was er steeds mee bezig. Hij is een poos in tweestrijd wat hij met zijn verdere leven zal gaan doen: blijft hij als soldaat de keizer dienen en gaat hij carrière maken in het leger, of zal hij zijn verdere leven aan God wijden? Uiteindelijk besluit hij zijn hart te volgen en kiest hij voor het laatste. Hij verlaat het soldatenleven en gaat een kluizenaarsleven lijden, vanuit welke positie hij veel betekent voor de mens die hulp en bijstand nodig heeft. Martinus, die inmiddels onder de naam Maarten door het leven gaat, geniet in de loop der tijd groot aanzien bij de geestelijkheid en het volk en hij is uiteraard zeer geliefd bij de armen.

Sint Maarten Als er op een gegeven moment een bisschop nodig is wil de Kerk hem tot bisschop wijden. Dat weigert Maarten, want hij wil liever onder de armen werken. Na verloop van tijd doet men echter weer een beroep op hem en geeft Maarten toe. Hij wordt bisschop van Tours. Dat blijft hij tot zijn dood op 11 november 397. Zowel in Nederland als in verschillende omringende landen wordt Sint Maarten jaarlijks op 11 november op bijzondere wijze herdacht: dan gaan (arme?) kinderen met lampionnen langs de huizen van welgestelde mensen, zingen een liedje en krijgen dan snoep. Dit was in het kort het verhaal van Mantelzorg en Sint Maarten. M.E. Ander

Special


Special

9


“Ineens ben je mantelzorger……” Zijn moeder en zijn dementerende vader zijn 88 en 92 jaar en wonen zelfstandig aan het Tolhuis in Zwijndrecht met uitzicht op het gezellige Veerplein. “Ze hebben het redelijk voor elkaar en kunnen nog veel zelf. Pa gaat drie dagen per week naar de dagbehandeling/activiteiten van de Swinhove Groep locatie De Lindonk.” Aan het woord is Hans Kortenbach (62), getrouwd, vader van twee dochters en opa van twee kleinkinderen.

Van het ene op het andere moment

Casemanager biedt hulp

In juni belde zijn moeder op. “Hans, het gaat niet goed”, zei ze. Hans sprong in de auto en samen met zijn jongste dochter, die een verpleegkundige achtergrond heeft, spoedde hij zich naar zijn ouders. Hij trof zijn moeder aan met last van duizelingen en een zeer hoge hartslag. Zij vertrouwden het niet en belden met de huisartsenpost, waarna redelijk snel een dokter ter plaatse kwam. Deze constateerde een hartslag boven de 180 en een bloeddruk van 130–180, kortom een gevaarlijke situatie. Vervoer naar het ziekenhuis kon niet uitblijven en toen bleek dat je als kind van zelfstandig wonende ouderen van het ene op het andere moment mantelzorger kunt zijn.

De volgende dag werd er gebeld met de casemanager van de Swinhove Groep. Zij was al bekend met de thuissituatie van de heer en mevrouw Kortenbach, omdat zij in een eerder stadium al betrokken was bij het indiceren van de zorgvraag. Zij ging aan de slag, pleegde een paar telefoontjes, kreeg een nieuwe indicatie snel rond en kon daardoor regelen dat de vader van Hans tijdelijk werd opgenomen op locatie De Lindonk. “Ongelooflijk, hoe snel en professioneel dat werd geregeld”, zegt Hans. “We wisten echter niet hoelang dat nodig zou zijn, want de status van mijn moeder was op dat moment nog onbekend.” Er moest vervolgens van alles geregeld worden, kortom veel hectiek.

Omdat zijn vader met somatische dementie niet alleen kon thuisblijven moest er ineens van alles geregeld worden. Dochter bleef bij vader, Hans ging logeerspullen halen om zijn dochter te kunnen aflossen, maar belde ondertussen zijn broer om hem naar het ziekenhuis te sturen om bij hun moeder te kunnen zijn die daar, naar later bleek, ruim een week zou moeten blijven .

Na ruim een week, kon de moeder van Hans, die waarschijnlijk een lichte TIA (een tijdelijke lichte beroerte) had gehad weer naar huis. Maar hoe moest dat nu met zijn vader die nog in De Lindonk verbleef? Casemanager Marjolein van Lelieveld zorgde ervoor dat de heer Kortenbach Sr. langer bij de Swinhove Groep kon verblijven, zodat zijn vrouw even op krachten kon komen, zonder direct ook weer voor hem te moeten zorgen.

Zet u zich in als Mantelzorger?

10

een gratis kopje koffie met wat lekkers





Tegen inlevering van deze bon

Deze bon kunt u uitsluitend inleveren bij één van de brasserieën van de Swinhove Groep op de ‘Dag van de Mantelzorg’ maandag 10 november 2014.

Brasserie De Heerlijkheid

Brasserie De IJsvogel

Brasserie Zoutewelle

Brasserie Plexat

locatie Swinhove Plantageweg 3 T: 078 - 625 57 00

Locatie De IJsvogel IJsvogelplein 300 T: 078 - 625 60 43

locatie De Lichtkring De Kring 11 T: 078 - 625 09 87

Locatie De Lindonk Rotterdamseweg 137b T: 078 - 619 97 20

Special

maandag 10 november 2014 dag van de Mantelzorg Vervolgens heeft de casemanager ervoor gezorgd dat er een indicatie voor meer thuiszorg kwam en dat er een persoonlijke alarmering voor mevrouw Kortenbach werd geregeld, waarna haar man weer thuiskwam. Dat dit voor Hans consequenties zou hebben bleek snel, want zijn moeder kon niet op dezelfde manier voor zijn vader zorgen als voorheen. De broer van Hans werkt fulltime. Hans werkt nog twee dagen per week, waardoor vooral hij ‘aan de bak moest’ om zijn ouders met van alles te helpen.

Vele uren per week Veel komt op zijn schouders terecht. Al twee jaar doet hij de wekelijkse boodschappen, maar nu is er veel bijgekomen. Brengen en halen als zij ergens naartoe moeten, medicijnen regelen. Zijn vrouw doet wekelijks de was, hij regelt de administratieve zaken en de post. Hij legt zijn ouders van alles uit, regelt hun medicijngebruik, gaat met ze naar specialisten en dit zijn maar een paar voorbeelden. “Wanneer ik ook nog vijf dagen per week had gewerkt, had ik vrij moeten nemen”, zegt Hans, die een technisch commerciële functie had en heen en weer pendelde tussen Rotterdam en Antwerpen. Al met al besteed hij op dit moment tussen de 20 en 30 uur per week aan mantelzorg voor zijn ouders. Hij is ook eerste contactpersoon voor als er iets met hen gebeurd.

dag zelf terug te draaien naar tweemaal per dag. Het is soms frustrerend dat mensen op die leeftijd niet altijd willen zien, dat onze zorg goed voor ze is”, zegt hij.

Hoge verwachting “Een huurappartement in De Lindonk zou eigenlijk een uitkomst voor mijn ouders zijn”, gaat Hans verder. Maar blijkbaar zijn ze daar nog niet aan toe, zoals zoveel leeftijdsgenoten. Ze willen er niets van weten. Hans heeft dit met zijn twee broers besproken en besloten om het maar zo te laten. Ze kijken wel waar straks het schip strandt. “Dat moment komt vanzelf, maar de nu aangedragen opties tot koop en/of huur zijn vooralsnog onbespreekbaar.” Van mantelzorgers wordt veel meer verwacht dan je ooit voor mogelijk had gehouden. Als je er niet mee te maken hebt, dan weet je dat gewoon niet. Altijd de telefoon in je zak of op het nachtkastje, geen vakanties naar het buitenland meer, maar twee daagjes ergens in Nederland en dat is het. Wanneer je geen ervaring als mantelzorger hebt, dan weet je niet waar het over gaat en welke impact dat heeft op jezelf en je gezin. De vergoeding wordt afgeschaft, maar wel wordt van je verwacht dat je steeds meer doet. Dat is wel eens moeilijk te accepteren, terwijl het wachtgeld van Kamerleden en Burgemeesters gewoon doorloopt. De aftakeling van de zorg is letterlijk voelbaar, jammer is dat.

De tijdsbesteding aan zijn ouders is na de TIA van zijn moeder minimaal verdrievoudigd. Wekelijks komt daar van donderdagmiddag tot zaterdagmiddag ook nog eens de (mantel)zorg voor zijn twee kleinkinderen van drie jaar en drie maanden bij. Daarbij opgemerkt dat de jongste ’s nachts nog een voeding krijgt, die Hans en zijn vrouw voor een deel hun nachtrust kost. “Mijn ouders zijn lieve mensen, maar wel met een eigen wil, dat is wel eens lastig”, vertelt Hans. “Je regelt iets, maar dat wordt dan niet altijd gewaardeerd. Bijvoorbeeld hebben zij geprobeerd om de thuiszorg van viermaal per

Special

11


“Tot het eind……” De heer Snoeij is 90 jaar en in januari hoopt hij zijn 92 ste levensjaar in te gaan. Ogenschijnlijk lijkt dat geen probleem, want hij maakt een gezonde en montere indruk. Natuurlijk komen de gebreken, want zijn dagelijkse fietstocht van de Eemsteinflat in Zwijndrecht naar de Swinhove Groep locatie Swinhove wordt enigszins gehinderd door de twee kunstheupen die hij inmiddels heeft.

Lena Zijn vrouw Lena van der Graaf zit naast hem, zij wordt in november 90 en is de tweede vrouw van de heer Snoeij. Terwijl hij haar hand streelt, vertelt hij dat zij volgend jaar 35 jaar zijn getrouwd. Lena is dement. Communiceren met haar kan de heer Snoeij niet meer. Maar iedere dag is hij bij haar op Devel 2, zeven dagen in de week van 12.00 tot 16.15 uur, vaste prik. Hij helpt bij de lunch en daarna gaan zij samen naar de kamer van Lena. Voor de tv zitten zij naast elkaar, zwijgzaam, maar samen. De heer Snoeij pelt haar banaantje en liefdevol zorgt hij ervoor dat zij deze in kleine hapjes opeet. Dag in, dag uit….

Huishoudster De heer Snoeij had een schildersbedrijf in Krimpen aan de IJssel, een kleine, maar gezonde onderneming. Toen zijn eerste vrouw, met wie hij geen kinderen kreeg, wegviel, was er een leegte. Hij vertelt: “Als ik thuiskwam van mijn werk was er ineens niemand meer. Moest ik zelf mijn potje koken en het huishouden doen. Dat was niet leuk.” In die periode was het aantrekken van een huishoudster niet ongewoon en daarom zette hij een advertentie voor hulp. “Lena reageerde daarop”, vervolgt de heer Snoeij. Wanneer hij haar naam noemt, reageert Lena met een stemgeluid, maar op mijn vraag of zij zijn stem herkent, wordt enigszins terneergeslagen ontkennend geantwoord. Vanuit het luxeprobleem van meerdere kandidaten koos hij Lena uit en ging zij bij hem aan het werk. Maar er groeide iets moois en Lena, die al twee kinderen uit een eerder huwelijk had, trok gezellig bij de heer Snoeij in en niet lang daarna was er voor beiden sprake van een tweede huwelijk.

Huishoudster gezocht 12

Een vrolijke vrouw en een sluipende ziekte In 2006 merkte de heer Snoeij enkele veranderingen bij Lena. Kopjes werden door haar in andere kasten opgeborgen, het zoutvaatje stond op een andere plek en ook kon zij steeds minder goed overweg met de telefoon. Een proces dat langzaam voortging. Er was plek voor haar op de dagopvang en toen de heer Snoeij zelf voor hartfalen werd opgenomen in het ziekenhuis, ging Lena permanent in Swinhove wonen. Achter de rollator was zij een graag geziene persoon op de afdeling. Een vrolijke vrouw, altijd in voor grappen en grollen. Totdat zij een keer kwam te vallen, haar heup brak en (vermoedelijk door de narcose van de operatie), een enorme achteruitgang doormaakte.

Regelmaat en broeder Snoeij Ieder dag staat de heer Snoeij om 07.00 uur op. Hij geniet van het ontbijt en gaat op de fiets meerdere malen per week boodschappen doen. Iedere dag kookt hij zijn potje en steevast maken aardappels, verse groente en een stukje vlees daar deel van uit. Na de lunch met een glas melk en een kopje thee, stapt hij op zijn fiets en zet koers naar de Plantageweg om op Devel 2 mee te helpen met de lunch. Hij snijdt de korstjes van de boterhammen, zet thee en helpt waar mogelijk. Communiceren met de andere bewoners van de groep lukt ook niet, maar toch vind hij het fijn om er te zijn. De medewerkers van Swinhove noemen hem liefkozend ‘broeder Snoeij, de oudste broeder van de Swinhove Groep.’ Thuis is hij wel eens eenzaam, daarom is zijn dagelijkse bezoek voor hem een goede invulling van een deel van de dag en komt hij met veel plezier naar de zorginstelling waar Lena woont.

Communicatie…… …met Lena is niet meer mogelijk. “Ik geef haar fruit en pap en samen zitten we voor de tv”, vertelt hij. Soms heeft hij het gevoel dat Lena naar de tv zit te kijken, maar zeker weten doet

Special

maandag 10 november 2014 dag van de Mantelzorg de heer Snoeij dat niet. Op de vraag wat hij nu het moeilijkst vindt, antwoord hij, dat hij helemaal geen contact meer met haar heeft. Dat mist hij. “Ik kan niets vragen en zij kan niets zeggen. Heel soms zegt zij ‘auw’ als ze wordt geprikt of anderszins. Daar heb ik het nog steeds moeilijk mee.”

“Een eenvoudige vrouw, dat was Lena, weinig gedoe er omheen, dat maakte haar bijzonder en dat paste goed bij mij”. De liefde tussen hen groeide langzaam maar gestaag, zij was de huishoudster en hij de opdrachtgever, dus dat ging niet direct.

Liefde en eenvoud

De heer Snoeij heeft geen wensen meer. “Hij geeft er niet meer zoveel om”, zegt hij en hij klinkt vermoeid. De kinderen van Lena zijn goed voor haar, maar die hebben zo hun eigen leven, die komen niet zo vaak, net zomin als de kleinkinderen.

Lena is niet meer de vrouw van vroeger waar hij verliefd op werd, dat realiseert de heer Snoeij zich terdege. Op de vraag op hij nog net zoveel van haar houdt, reageert hij resoluut. “Jazeker! Anders zou ik hier niet iedere dag zijn.” Zijn liefde voor Lena zit zeer diep en in de steek laten is geen optie. Zij is het belangrijkste in zijn leven en staat hoe dan ook op nummer 1. Op vakantie gaan doet hij niet, hier heeft hij geen behoefte aan. Bij Lena zijn, dat is wat hem drijft. Liefdevol streelt hij haar hand en terwijl hij haar met vochtige ogen aankijkt zegt hij: “Ik kijk nog steeds graag naar haar”,

Tot het einde …….

“Ik heb een mooi leven gehad” zegt hij en spreekt de hoop uit dat hij Lena in ieder geval overleefd. Op de vraag of hij nog lang op deze manier met Lena samen wil zijn zegt hij voorzichtig dat hij er vrede mee zou hebben als ze rustig in zou slapen. “Maar ik blijf bij haar, tot het einde”, zegt hij gedecideerd en opnieuw lopen zijn ogen langzaam vol…

Special

13


“Eenzaamheid vraagt aandacht……” De drie zussen Lia, Ada en Vera van de Ruit zijn mantelzorgers voor hun moeder. Al heel lang. Toen hun vader 19 jaar geleden plotseling overleed, kreeg moeder Nellie problemen. Verdriet om de dood van haar man en het plotselinge alleen zijn zorgden voor behoefte aan veel aandacht van haar dochters. Voor een periode van vier jaar stopten de zussen veel energie in hun moeder. Bij toerbeurt bleven zij er slapen en iedere dag en avond was er wel iemand bij haar. Zij hadden hun eigen jonge gezinnen met hun dagelijkse beslommeringen én hun werkkringen, maar dat maakte voor moeder Nellie, die nog maar 67 jaar oud was, niet veel uit. Ze kon en wilde niet alleen zijn in een wereld die voor haar ineens heel klein geworden was.

Voor de tweede keer geluk Na vier jaar leerde Nellie in het appartementencomplex De Schakel aan de Prinses Marijkestraat een andere man kennen. Eigenlijk kende zij hem al, want ze woonden er tenslotte allebei, maar toen hij weduwnaar werd, versterkte het contact dat zelfs resulteerde in een relatie. Zij deden leuke dingen samen, haalden boodschappen, aten met z’n tweetjes en gingen samen op stap. Hij was iets moderner en goed thuis op de computer, waardoor hij Nellie op sleeptouw kon nemen. En Nellie had weer iemand om voor te zorgen. Zij voelde zich daarbij wel schuldig tegenover haar overleden man, was bang dat haar drie dochters het niet goed vonden en dat de buurt er schande van zou spreken. Maar niets van dat al. Iedereen gunde hen dit nieuwe geluk en de telefoons bij de dochters gingen minder vaak, dus daar ging de vlag uit. Er was vriendschap en zelfs sprake van liefde, maar ze sliepen niet bij elkaar. Het was een moderne LAT-relatie op latere leeftijd.

‘Bloedprobleem’ Nadat zij tien jaar bevriend was geweest met haar nieuwe partner, overleed hij in z’n slaap net als haar eerste man. Voor de tweede keer ging haar maatje dood. Opnieuw verdriet, opnieuw die plotselinge eenzaamheid. Nellie was inmiddels 80 jaar en toen zijn de klachten echt begonnen. Ze ging hard achteruit en kwam meerdere keren zonder aanwijsbare reden ten val. Er werd een Geriater ingeschakeld die vaststelde dat er sprake was van vasculaire dementie, een verkalking van de bloedvaten naar de hersenen. “Hierdoor kreeg onze moeder soms te weinig bloed in haar hersenen, waardoor ze kwam te vallen,” zegt Lia. “Later werd vastgesteld dat er ook al eens een TIA (een tijdelijke lichte beroerte) en een hartaanval aan de orde waren geweest bij haar”, valt Ada bij. Het werd tijd om contact op te nemen met een casemanager.

14

Het onderwerp en het woord ‘dementie’, daar werd bewust omheen gelopen, want daarvan wilde hun moeder niets weten. Een ‘bloedprobleem in je hoofd’, dat was acceptabel, maar niemand mocht het weten. Daar gingen de zussen niet mee akkoord. “We hebben haar uitgelegd dat het belangrijk was dat de omgeving het wist, zodat buren en bekenden konden handelen, wanneer ze weer zou vallen”, zegt Lia. “Vaak moesten we tegen haar zeggen dat het voor haar eigen bestwil was, net als je bij kinderen doet.” Na de dood van haar vriend bleef Nellie nog even in De Schakel wonen, maar het was duidelijk dat zij daar niet kon blijven. De dochters regelden persoonlijke alarmering, maar het duurde ’s nachts soms een uur of anderhalf voordat er iemand kwam. Soms wilde zij het alarm niet om en legde zij het op haar nachtkastje. Als gevolg hiervan moest Nellie er op de billen naartoe schuiven als er iemand gewaarschuwd moest worden.

Een grote impact Op de mantelzorgers, de drie zussen Van de Ruit, had dit alles grote impact, maar ook op hun gezinnen. Iedere keer als de telefoon ging, dachten ze, “da’s ma”! Dan hielp Lia, die een verpleegkundige achtergrond had haar moeder overeind, dat had ze het liefst, geen thuiszorgmedewerker. In die tijd waren zij dagelijks met haar bezig. Soms belde Nellie één van haar dochters midden in de nacht. Eenmaal ter plaatse kon Nellie zich niet meer herinneren dat zij gebeld had. Met de casemanager PG van de Swinhove Groep werd overlegd. Omdat deze casemanager als onafhankelijke dementieconsulent werkt in Waardenland, konden alle opties in de regio besproken worden en ging moeder Nellie op verzoek naar Sophiastaete in Hendrik-IdoAmbacht, een zelfstandige woning met zorg binnen handbereik en een zusterpost voor

Special

maandag 10 november 2014 dag van de Mantelzorg spoedgevallen. Daar is Nellie nu drie dagen per week in de dagverzorging, waar ze deelneemt aan allerlei activiteiten om de hersenen te trainen. Het liefst wil zij eigenlijk naar buiten, maar ze durft niet alleen, uit angst om te vallen. De mantelzorg van de zusjes Van de Ruit was heel intensief, maar het is nu minder geworden omdat hun moeder veilig zelfstandig woont en meer afleiding heeft.

‘Nee’ zeggen Nellie heeft nog wel steeds heel veel aandacht nodig. Ze accepteert niet dat ze alleen is. Iedere dag doet ze een beroep op haar dochters. “Wij hebben wel geleerd om ‘nee’ te zeggen, want als we eraan hadden toegegeven, dan kunnen we iedere dag aan de bak” zegt Ada. Hun moeder belt het liefst met Lia, want die heeft een verpleegkundige achtergrond. Lia regelt het wel, dat komt wel goed.

Zelfvertrouwen Twee keer per week krijgt Nellie looptherapie, waardoor de kans op vallen sterk is verminderd. Haar zelfvertrouwen is daardoor toegenomen. De verbetering in haar situatie is vooral lichamelijk. Geestelijk is het op gelijk niveau gebleven en dat is best acceptabel voor iedereen. Namen kent ze nog goed, verjaardagen weet ze nog wel ongeveer. “We vertellen haar dingen zo laat mogelijk van te voren, anders vergeet ze het toch weer. Dan slaapt ze slecht en wordt ze stresserig” vertellen de zussen. “Met haar verjaardag gingen we een

dagje met haar naar Renesse. Die beslissing namen we pas ’s ochtends, dat is het beste om te doen. Dan krijgt ze geen stress en blijft het incontinentieprobleem, dat zij tegenwoordig heeft, ook wat makkelijker achterwege. Oude herinneringen opgehaald en er kwam van alles weer boven bij haar, ontzettend leuk!” Het is rustiger geworden nu ze in Sophiastaete woont. Zorg dichtbij is een fijn gevoel. Voor Nellie ook, als de regels maar iedere dag hetzelfde zijn. Regelmaat is voor haar heel belangrijk. ’s Nachts worden de dochters niet vaak meer gebeld. Ze hebben hun moeder op het hart gedrukt dat het alarm ook dan ingedrukt mag worden.

Toekomst zorg De zussen Van de Ruit hebben een zwaar hoofd in de zorg. “Thuiszorgmedewerkers voeren altijd de druk op door te roepen dat cliënten moeten opschieten, omdat ze door moeten naar de volgende cliënt”. Een verkeerde bejegening, waar hun moeder heel onrustig van wordt. Ook zijn er veel functies bijgekomen (bijvoorbeeld zorgcoördinatoren). Die mensen moeten ook allemaal betaald worden. Er moeten gewoon meer handen aan het bed komen. Fraude bij zorgbestuurders vinden wij verschrikkelijk. “De robots komen eraan, het wordt er niet beter op. Als wij zo oud zijn is er niemand meer. Onze kinderen hebben het te druk met hun eigen leven, die kunnen nu echt geen mantelzorger zijn…”

Special

15

Special. dag van de Mantelzorg. maandag 10 november 2014 allemaal verhalen

Recommend Documents