Dag van de Mobiliteitsprofessional – 1 oktober 2015
Spartacus & Ruimtelijke Ordening It takes two to tango
Paul Smeets stafmedewerker Spartacus De Lijn Limburg
Inhoud
Wat is OV? Wat is (klassiek) OV? Enkele basisbegrippen + Randvoorwaarden bij exploitatie van OV
Raakvlak OV – RO : basisbegrippen Wat betekent dit voor Limburg? Bestaande Ruimtelijke Ordening in Limburg Spartacus Wie leidt de dans?
2/10/2015
Dia 2
Wat is OV?
B
9u30
10u30
Eén bus, één rit per uur
A
9u00 Bron: Joury Smets, De lijn
10u00
B
A
9u30
9u00
10u30
10u00
Bron: Joury Smets, De lijn
Openbaar vervoer = kiezen Bereik auto
-
Bereik OV
Bron: Hans Verbruggen, Universiteit Diepenbeek
2/10/2015
Dia 5
Vf, Verplaatsingstijd factor
Reistijd OV < 1,2 * auto max aant. reizigers kiezen voor OV OV dubbel zo lang reizigers kiezen voor de auto Bron: De Verplaatsingstijdfactor in relatie tot de vervoerwijzekeuze, Ir. M.G van der Heuvel, TU-Delft, 1993
2/10/2015
Dia 6
Kiezen? Ontsluiten én verbinden
Opm:
Topsnelheid
Gemiddelde snelheid (=“commerciële snelheid”) Topsnelheid daalt sterk bij te kleine haltedichtheid Elk type OV heeft z’n grenzen Juiste type OV op juiste verbinding
Gemiddelde snelheid
Commerciële snelheid versus halte-afstand
Een auto haalt in de stad ook maar een gemiddelde snelheid van +- 20km/u In Vlaanderen is er voor elke halte ook wel een file en een rood licht gemiddelde snelheid keldert
Bron: Hi Trans best practices, vol 2 , Planning the networks
Halteafstand
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 8
Daarom : Hiërachisch net Int IC
L/Lighttrain Sneltram/snelbus
Ontsluitende buslijn / metro / stadslijnen Fiets/voetgangers
Knooppunten!
Nulsymmetrie en volle knopen
Nulsymmetrie en volle knopen
Nulsymmetrie en volle knopen
Nulsymmetrie en volle knopen
Nulsymmetrie en volle knopen
Nulsymmetrie en volle knopen 55 + 5 = 60
Nulsymmetrie en volle knopen 59 + 01 = 60
Inhoud
Wat is OV? Wat is (klassiek) OV? Enkele basisbegrippen + Randvoorwaarden bij exploitatie van OV
Raakvlak OV – RO : basisbegrippen Wat betekent dit voor Limburg? Bestaande Ruimtelijke Ordening in Limburg Spartacus Wie leidt de dans?
2/10/2015
Dia 17
Wet van BREVER
reistijd/dag = een cte (+- 1u20) Bron: Zahavi et al.
Dia 18
BREVER en auto-infrastructuur vicieuze cirkel Meer congestie
Meer (auto-) verkeer
Verder gaan wonen / werken 2/10/2015
Meer infrastructuur
Kortere reistijd
Dia 19
Bron: BUUR
Steeds méér auto’s verminderen doorstroming bus én veiligheid fietser/voetganger: Dia 20 een negatieve spiraal
BREVER en H-OV eveneens vicieuze cirkel H-OV Aanleggen en exploiteren
Meer kleine verplaatsingen (wandelen en fiets) en OV-verplaatsingen
Concentratie en mix van functies
2/10/2015
Betere reistijd met OV
Aantrekken van wonen en werken
Dia 21
Nabijheid, leefkwaliteit
Groter aandeel OV en “zachte modi” en selectieve bereikbaarheid auto
Het 20ste–eeuwse conflict tussen leefbaarheid en bereikbaarheid wordt doorbroken: De kans voor duurzame wijken wordt gecreëerd
Dia 22
RSV 1997: “Vlaanderen beschikt over een fijnmazig wegennet en het heeft de laatste decennia sterk geïnvesteerd in de uitbouw ervan. Toch is het resultaat hiervan een afnemende bereik- en leefbaarheid. Afnemende bereikbaarheid doet zich vooral voor in en rondom de stedelijke gebieden.”
“De aanleg van meer wegen zal de ruimtelijke spreiding versterken. Daardoor zal de vervoersvraag toenemen. Dit op zijn beurt zal de congesties over een groter gebied stimuleren. (...) Tenslotte zorgt de groei van het verkeersvolume voor een verdere verscherping van de verkeersleefbaarheidsproblematiek.” Maar: bindende bepalingen: -zeer veel “missing links” -weinig OV
2/10/2015
Dia 23
RSV Wegenis op Vlaams niveau Zeer veel bijkomende wegen (“missing links”)
OV op Vlaams niveau
Mager beestje in vergelijking met autowegennet Niet eens bestendiging van bestaande
2/10/2015
Dia 24
Advies herziening RSV
•
2/10/2015
Opm: De Lijn staat in VCRO alleen als adviseur op provinciaal niveau…
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 25
Inhoud
Wat is OV? Wat is (klassiek) OV? Enkele basisbegrippen + Randvoorwaarden bij exploitatie van OV
Raakvlak OV – RO : basisbegrippen Wat betekent dit voor Limburg? Bestaande Ruimtelijke Ordening in Limburg Spartacus Wie leidt de dans?
2/10/2015
Dia 26
Bestaande Ruimtelijke Ordening in Limburg 90% van de bebouwing bestaat reeds Zeer diffuse bebouwing Maar toch ook concentraties in steden en kernen
2/10/2015
Dia 27
Bestaande lijninfrastructuur
2/10/2015
Dia 28
Spoorwegnet doorgesneden
2/10/2015
Zeer hoge reistijden OV voor Oost-Limburg Link met NL (Eindhoven / Weert / Maastricht/… ontbreekt Verknoping onhaalbaar
Dia 29
Hiërachisch net in Limburg? IC
Tussenliggend niveau ontbreekt (deels)
Ontsluitende buslijnen/ stadslijnen
Knooppunten???
Auto aandeel stijgt sneller in Limburg dan in rest van Vlaanderen AANTAL PERSONENWAGENS 2000 2011 Vlaams Gewest
Evolutie 2011/2000
2.764.125
3.223.690
+16,6 %
Antwerpen
758.023
870.257
+14,8 %
Vlaams-Brabant
548.882
656.101
+19,5 %
Oost-Vlaanderen
594.658
684.902
+15,2 %
West-Vlaanderen
496.076
571.931
+15,3 %
Limburg
366.486
440.499
+20,2 %
Waals-Brabant
162.930
197.760
+21,4 %
Henegouwen
530.836
605.481
+14,1 %
Luik
432.847
501.590
+15,9 %
Luxemburg
108.888
132.054
+21,3 %
Namen
186.961
226.715
+21,3 %
2/10/2015
Dia 31
Inhoud
Wat is OV? Wat is (klassiek) OV? Enkele basisbegrippen + Randvoorwaarden bij exploitatie van OV
Raakvlak OV – RO : basisbegrippen Wat betekent dit voor Limburg? Bestaande Ruimtelijke Ordening in Limburg Spartacus Wie leidt de dans?
2/10/2015
Dia 32
=== Bestaande spoorlijn
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
1 Bestaand spoorwegnet
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
1 Bestaand spoorwegnet 2 Basishoofdknopen Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
1 Bestaand spoorwegnet 2 Basishoofdknopen Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
knoop x.15 en x.45
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan 1 Bestaand spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen
Mol
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
knoop x.15 en x.45
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
knoop x.15 en x.45 Sneltramlijn 1
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan 1 Bestaand spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1
Mol
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
knoop x.15 en x.45 Sneltramlijn 1
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
Sneltramlijn 1 Sneltramlijn 2
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1 5 Sneltramlijn 2
knoop x.15 en x.45
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
Sneltramlijn 1 Sneltramlijn 2
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1 5 Sneltramlijn 2
knoop x.15 en x.45
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
Sneltramlijn 1 Sneltramlijn 2 Sneltramlijn 3
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1 5 Sneltramlijn 2 6 Sneltramlijn 3
knoop x.15 en x.45
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
Sneltramlijn 1 Sneltramlijn 2 Sneltramlijn 3
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1 5 Sneltramlijn 2 6 Sneltramlijn 3
knoop x.15 en x.45
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
Sneltramlijn 1 Sneltramlijn 2 Sneltramlijn 3 Snelbussen
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1 5 Sneltramlijn 2 6 Sneltramlijn 3 7 Snelbuslijnen
knoop x.15 en x.45
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
Sneltramlijn 1 Sneltramlijn 2 Sneltramlijn 3 Snelbussen
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1 5 Sneltramlijn 2 6 Sneltramlijn 3 7 Snelbuslijnen
knoop x.15 en x.45
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
Sneltramlijn 1 Sneltramlijn 2 Sneltramlijn 3 Snelbussen
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1 5 Sneltramlijn 2 6 Sneltramlijn 3 7 Snelbuslijnen 8 Lokale netten
knoop x.15 en x.45
Lokale netten
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
=== Bestaande spoorlijn knoop x.00 en x.30
Weert Antwerpen
Spartacusplan
Mol
Sneltramlijn 1 Sneltramlijn 2 Sneltramlijn 3 Snelbussen
1 Bestaand
spoorwegnet 2 Basishoofdknopen 3 Afgeleide hoofdknopen 4 Sneltramlijn 1 5 Sneltramlijn 2 6 Sneltramlijn 3 7 Snelbuslijnen 8 Lokale netten
knoop x.15 en x.45
Lokale netten
Antwerpen
Diest Brussel
Maastricht
Brussel
Landen
Luik
30 a 50 km/u
Lanaken
Campus UH
Hasselt station
Lijn 1 Hasselt – Lanaken -Maastricht
Lage operationele snelheid in stad
70 km/u 100 km/u
Hogere er tussenin
Afbakening stedelijk gebied • Perifere ontwikkeling • Geen rekening gehouden
Zonhoven
met Spartacus
Genk
Hasselt
Diepenbeek
2/10/2015
Dia 49
Vb RUP Afbakening Hasselt-Genk
“Rekening gehouden met Spartacus” ?
2/10/2015
Titel van de presentati e (aanpassen via lint invoegen /
Dia 50
Zonhoven
Afbakening
Genk
Hasselt
Diepenbeek 2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 51
Duurzaam? Kansen OV? • Verspreide selectie van perifere “vlekken” hier achteraanhollen met een (H)OV is onmogelijk • Stedelijk? • 25 wo/ha = +- 3 are netto/woning = halfopen bebouwing Ter vergelijking: “19de eeuwse gordel” vaak 50 à 100 wo/ha • Afstand woonvlekken tot HOV-haltes Spartacus vaak > 2km Relatie tot hoogwaardig OV?
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 52
Landelijk
10 wo/ha
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 53
Landelijk
20 wo/ha
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 54
Stedelijk?
25 wo/ha
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 55
Stedelijk
50 wo/ha
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Stedelijk
65 wo/ha
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 57
Stedelijk !
Vauban (Freiburg): 95 wo/ha
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 58
Stedelijk !!!
Barcelona: 230 wo/ha
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 59
Neerpelt-Lommel
Spartacus
Zonhoven Maasmechelen
Genk
Hasselt Diepenbeek 2/10/2015
Titel van de presentati e (aanpassen via lint invoegen /
Dia 60 Maastricht
Zonhoven
1 Km
Genk
Hasselt Diepenbeek
2/10/2015
Dia 61
Conclusie RUP Hasselt-Genk en RO algemeen RO houdt geen rekening met (creëren van kansen voor) HOV / Spartacus • De gehanteerde dichtheden zijn nauwelijks stedelijk te noemen. • OV is een essentieel deel van duurzame stedelijke mobiliteit maar wordt niet als structurerend element meegenomen • Woonuitbreidingsgebieden worden zeer ver van stedelijke centra geselecteerd. Desnoods moet een bestemmingsruil overwogen worden • Bestaande woongebieden nabij (toekomstige) haltes zouden sterker verdicht kunnen worden. • Werkgelegenheidspolen en grootschalige detailhandel worden eerst sectoraal bekeken (schaalvergroting) en pas na de beslissing wordt OV mee aan tafel gevraagd. • … 2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 62
Advies AWV (!) bij afbakening Hasselt-Genk «
»
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 63
Sneltramlijn 2 Hasselt - Maasmechelen
Hoe aanpakken?
U-place? T-place
C-place
V-place
X-place Z-place F-place I-place
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 65
X-Y-Z-place + OV-place
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 66
Green-place?
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 67
Varianten voor plan-MER
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 68
De Zig-zag-Lijn?
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 69
Naar een compromis?
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 70
Wie leidt de dans? = Last mile
2/10/2015
Titel van de presentatie
(aanpassen via lint invoegen / kop en voettekst)
Dia 71
Bedankt voor uw aandacht