SOPHIA – INVESTING WISELY: INLEIDING. Een beleggingsstrategie voor de beurs die meer dan een gemiddeld rendement oplevert (>10% gemiddeld per jaar) en die toch het grootste deel van de portefeuille beschermt....... bestaat het werkelijk?
De recente wereldwijde turbulenties van de financiële markten hebben een negatieve invloed gehad op heel wat beleggingsportefeuilles en fondsen. Een groot aantal werden gehalveerd en sommige gedecimeerd! Het is te verwachten dat de meeste beleggers gedurende langere tijd de beurs zullen wantrouwen. Indien financiële adviseurs en vermogensbeheerders de individuele belegger willen overtuigen om terug meer via de beurs te beleggen, dan zullen ze moeten aantonen dat de voorgestelde fondsen uitstekende en bijna voorspelbare rendementen zullen behalen en dat het tussentijds risico zeer beperkt is.
Zodra de wantrouwige belegger van het recente trauma hersteld is, zal hij zeker op zoek gaan naar veilige beleggingsprodukten die meer dan een gemiddeld rendement kunnen opleveren om te trachten al of een gedeelte van zijn verliezen te recupereren.
Ook zal hij eisen dat kan aangetoond worden dat de waarde van zijn beleggingen niet meer naar beneden kan donderen (zoals recentelijk) indien de beurzen terug woelige tijden beleven.
Fondsenbeheerders en vermogensbeheerders zullen het waarschijnlijk moeilijk hebben om aan de eisen te kunnen tegemoet komen van klanten die nu zeer wantrouwig en risicoschuw zijn geworden!
Depositos en obligaties bieden op dit ogenblik lage rendementen en de vooruitzichten zijn niet denderend.
Vastgoed en private equity investeringen zijn niet zeer liquide en ze kunnen ook veel in waarde dalen gedurende woelige tijden.
Daarom hebben vermogensbeheerders geen andere keus dan beursprodukten of wisselkoersprodukten aan te bieden indien de belegger uitstekende rendementen eist............ maar hoe kan men het risico van deze produkten beperken om ook aan de risico-eisen van de wantrouwige belegger te voldoen?
Beleggers zullen in de toekomst strenger toekijken op de resultaten en het risico-beheer van hun fondsen en velen zullen nu beseffen dat toeval een veel grotere rol speelt bij het beleggen dan vroeger duidelijk was, alhoewel de bewijzen van dit toeval vroeger al legio waren!
Copyright © 2009 - 2011 Sophia – Investing Wisely – Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publikatie mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Sophia – Investing Wisely. Versie 2.3. maart 2011. www.sophia-iw.com.
1
.
Michael Jensen, Journal of Finance 1968: “ De dure analisten van de fondsen zijn gemiddeld niet in staat om de aandelenkoersen zo te voorspellen dat ze de beurs kunnen kloppen. Elk fonds kan niet significant beter doen dan wat we kunnen verwachten van puur toeval.”
Michael Edesess, “The Big Investment Lie”: hij komt tot het besluit dat het gemiddelde aandelenfonds in zijn grote databank van fondsen niet beter deed dan de eenvoudige aankoop van de complete beurs. Daarbij komt nog dat de resultaten van elk fonds onvoorspelbaar waren en volledig door toeval werden bepaald. Het was onmogelijk om bij het begin van een jaar te voorspellen welk fonds het beter zou doen dan de beurs. Volgens hem is de beste aandelenkeuze ook de makkelijkste: koop de beursindex!
Bill Miller’s Legg Mason Value Trust Fund (LMVTX) is een fonds dat één van de beste reputaties had. De slechte resultaten van dit fonds van 2006 tot 2008 tonen aan dat aandelen selecteren inderdaad een kansspel is! Bill Miller deed beter dan de S&P 500 gedurende 15 opeenvolgende jaren vanaf 1991 en hij werd beschouwd als een goeroe. Veel beleggers sprongen de laatste jaren op de wagen omdat ze ervan overtuigd waren dat Bill Miller beter zou blijven doen dan de beurs. Jammer genoeg voor deze latere beleggers verloor Bill Miller blijkbaar zijn magische voorspellingskracht.
Bill Miller’s geluk keerde na 15 jaar in 2006:
2006 2007 2008
S&P500 Bill Miller -----------------------------------+16,5% +6,7% +3,5% - 14,7% -38,5% - 58,0%
The CAGR (samengestelde jaarlijkse groei of compound annual growth rate in het Engels) van de S&P500 van 1/1/1991 tot 31/12/2008 was 5,9%. The CAGR van LMVTX over dezelfde periode was maar 4,4%!!!
Bill Miller maakte iets van het verlies goed in 2009: +39,9% versus +23,5% voor de S&P 500. Hij hinkte echter weer achterop in 2010: +4,7% versus +11% voor de S&P 500! Bill Miller was blijkbaar de enige fondsenbeheerder die de S&P 500 gedurende 15 opeenvolgende jaren kon verslaan. Uiteraard stellen we ons dan de vraag: wat is de kans dat één fondsenbeheerder zo een prestatie neerzet? Als deze kans groot is, dan mogen we logischerwijze besluiten dat de prestatie van Bill Miller het gevolg was van geluk. Een gerenommeerde fysicus Leonard Mlodinow (The Drunkard’s Walk) heeft uitgerekend dat de kans dat één fondsenbeheerder (van de meer als 6.000!) de S&P 500 ieder jaar verslaat gedurende 15 opeenvolgende jaren hoger is dan 75%. Bill Miller was deze geluksvogel en daarom mogen we het sterke vermoeden koesteren dat aandelenselectie een kansspel is!
Copyright © 2009 - 2011 Sophia – Investing Wisely – Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publikatie mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Sophia – Investing Wisely. Versie 2.3. maart 2011. www.sophia-iw.com.
2
Het moge nu duidelijk zijn dat het investeren in een brede beursindex zoals de S&P 500 gemiddeld een beter rendement zal opleveren dan het rendement van een aandelenselectie. Welk rendement kunnen we verwachten van een brede beursindex?
Een studie van drie professoren van de London Business School (“Triumph of the Optimists, 101 years of global investment returns”, Elroy Dimson, Paul March, Mike Staunton) stelt dat aandelen maar een rendement van +7% per jaar opleveren over een lange periode. Volgens hen is het ietwat hoger rendement gedurende de twintigste eeuw puur toeval.
Er moet op gewezen worden dat het rendement van een brede beursindex ook niet erg regelmatig is: tussen 1926 en 1986 was het gemiddeld jaarrendement van een korf van 500 verschillende aandelen (inclusief dividenden) 12,12% met een standaardafwijking van 21,04% . Dat betekent dat 68,3% van die 60 jaar het jaarrendement tussen – 8,92% (= +12,12% – 21,04%) en +33,16% (= +12,12% + 21,04%) lag en de rest van de tijd buiten die grenzen! Dat is een grote spreiding! Het beste jaar was 1933 met +53,99% en het slechtste was 1931 met 43,34% (zie William F. Sharpe and Gordon J. Alexander, “Investments”). De erg negatieve rendementen hebben een vernietigend effect op de CAGR en daarom was het voor ons duidelijk dat we moesten onderzoeken hoe deze negatieve rendementen konden vermeden of tenminste beperkt worden indien we een beleggingsstrategie zouden ontwikkelen gebaseerd op een beursindex.
Het is nu helemaal niet zeker dat een wantrouwige belegger zelfs nog zal willen investeren in een brede beursindex: de CAGR is niet denderend genoeg en het risico van een nieuwe terugval is te groot. Is het mogelijk een beleggingsmethode te ontwikkelen die beter doet dan een brede beursindex (gemiddeld een hoger rendement en geen dramatische dalingen)? ..... Indien zo een methode bestaat, dan kunnen we uit het bovenstaande besluiten dat het een aanpak zal zijn die gebruik maakt van aandelen en dat het waarschijnlijk derivaten van aandelen zal bevatten. Tenminste dat denken we bij Sophia – Investing Wisely! Na veel jaren van vallen en opstaan heb ik zo’n methode ontwikkeld en ben nu bezig met die uit te testen in de praktijk. De methode wordt “Sophia” genoemd en is nu eigendom van Sophia – Investing Wisely. De theoriën die in de volgende drie boeken naar voor worden gebracht ondersteunen de logische redenering, de wiskunde en de gefundeerde statistiek, gebruikt in de ontwikkeling van Sophia:
L. Mlodinow toont in zijn boek “The Drunkard’s Walk” aan dat zoveel fondsen teleurstellen omdat ze aandelenselectie verkiezen boven toeval of onvoorspelbaarheid (“randomness” in het Engels).
N. N. Taleb benadrukt in zijn twee boeken “Fooled by Randomness” and “The Black Swan” dat een succesrijke beleggingsmethode in staat moet zijn om iedere impact van het hoogst onwaarschijnlijke (zoals de recente beurscrash) aan te kunnen.
Copyright © 2009 - 2011 Sophia – Investing Wisely – Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publikatie mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Sophia – Investing Wisely. Versie 2.3. maart 2011. www.sophia-iw.com.
3
Hoogst waarschijnlijk zouden beide auteurs de methode van Sophia toejuichen omdat de logica van Sophia overeenkomt met hun stellingen. Gebruik makende van gefundeerde statistiek heeft Sophia de onvoorspelbaarheid geanalyseerd en heeft bepaalde aspecten van die onvoorspelbaarheid gekwantificeerd. Het besluit was dat de combinatie van een bepaalde beursindex met bepaalde derivaten van die beursindex theoretisch beter dan een gemiddeld rendement kan opleveren en dat de negatieve rendementen (die toch kunnen voorkomen!) substantieel worden gereduceerd. Ter informatie:
Sophia kon niet ontwikkeld worden vóór 2005 omdat de noodzakelijke derivaten toen nog niet beschikbaar waren! De methode is niet gebaseerd op het klassieke “gedekt schrijven” van calls (“covered calls” in het Engels) alhoewel er onder bepaalde omstandigheden gebruik wordt van gemaakt in combinatie met de basisstrategie. Tijdens de ontwikkeling vonden we dat het klassieke gedekt schrijven van calls geen substantieel voordeel oplevert. Sophia’s Methode (Sophia kan bestempeld worden als “indexbeleggen geoptimaliseerd”)
Mijn onderzoek bevestigde het onvoorspelbare karakter van aandelenkoersen maar merkte op dat bepaalde gedragspatronen van de S&P 500 index (één van de breedste beursindexen ter wereld) wel statistisch voorspelbaar waren. Ik ging dan na of die statistische voorspelbaarheid gecombineerd met de “probability guessing”* methode met een hoge waarschijnlijkheid het gewenste resultaat zou kunnen opleveren (meerdan-gemiddeld rendement en risicobeperking). Mede door de beschikbaarheid van bepaalde derivaten van de S&P 500 index en de hoge liquiditeit is dat volgens mij inderdaad het geval en het resultaat is Sophia. De methode heeft als “ruggegraat”(backbone) de S&P 500 index en door het gebruik van bepaalde S&P 500 index derivaten kan het rendement van deze index geoptimaliseerd worden en kan er een doeltreffende bescherming geboden worden. Sophia streeft er naar om: een lange-termijn samengesteld jaarrendement van meer dan 10% te behalen. het grootste deel van het historische maximum van de portefeuille te beschermen. een meer-dan-gemiddeld rendement te behalen tijdens dalende en vlakke beursperiodes. grotendeels de stijging te volgen tijdens sterk stijgende beursperiodes. De waarschijnlijkheidsverdeling van de jaarrendementen van Sophia heeft een gemiddelde dat beduidend hoger ligt dan dat van de S&P 500 (de Gauss-curve is naar rechts verschoven) en de standaardafwijking van de jaarrendementen van Sophia is lager dan die van de S&P 500 (Sophia heeft een smallere Gausscurve). De linkerkant van de waarschijnlijkheidsverdeling van de jaarrendementen van Sophia is op een bepaald punt afgesneden (een minimum rendement) en dit betekent een beperking van het risico.
Copyright © 2009 - 2011 Sophia – Investing Wisely – Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publikatie mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Sophia – Investing Wisely. Versie 2.3. maart 2011. www.sophia-iw.com.
4
Sophia is geen passieve strategie: zelfs als de beurs stagneert, zal Sophia gestaag blijven stijgen met enkele zeldzame , te verwachten, maar beperkte inzinkingen. Sophia is een conservatieve beleggingsmethode, niet een methode die snel spectaculaire rendementen genereert! Sophia kan het zelfs gedurende een periode minder goed doen dan de beurs als de beurs heel snel stijgt! Vermogensbeheerders drongen er bij mij op aan om back-testing uit te voeren. Ik ben echter een non-believer in back-testing. Men heeft altijd de neiging om de resultaten te extrapoleren naar de toekomst. Dat is verkeerd. Voor Sophia is het onmogelijk om correcte back-testing uit te voeren omdat bepaalde derivaten niet bestonden vóór 2005. De waarden kunnen alleen maar geschat worden en dit levert dus geen echte back-testing op. De trading regels van Sophia laten een zekere flexibiliteit toe zodat back-testing niet noodzakelijk zal overeenkomen met de werkelijkheid. Ik heb het dan toch een pseudo-back-testing uitgevoerd met aanname van heel wat assumpties en de volgende tabel is het resultaat. De periode in het voorbeeld loopt van februari 1993 tot juni 2010. Het rendement is recht evenredig met een bepaalde draw-down parameter (waarde te kiezen door de belegger -- draw-down is een term gebruikt om de daling van een portefeuille aan te duiden). In dit voorbeeld werd een gemiddelde waarde toegepast. De rendementen van Sophia worden vergeleken met de rendementen van SPY (S&P 500 tracker). Zoals boven uitgelegd moeten we deze cijfers met een zeer grote korrel zout nemen. We mogen er eigenlijk alleen maar het volgende van onthouden: Het gemiddeld jaarrendement van Sophia ligt waarschijnlijk hoger dan 10%. De jaarrendementen van Sophia liggen waarschijnlijk dichter bij mekaar dan die van de beurs. Het jaarrendement van Sophia is nooit erg negatief. Sophia zal waarschijnlijk aan de verwachtingen kunnen voldoen.
Copyright © 2009 - 2011 Sophia – Investing Wisely – Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publikatie mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Sophia – Investing Wisely. Versie 2.3. maart 2011. www.sophia-iw.com.
5
Jaar 1993 (11 mnd) 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (5 mnd)
SPY Rendement +8.8% -1.5% +31.2% +26.6% +24.2% +27.3% +17.9% -7.2% -15.6% -19.9% +26% +2.2% +7.9% +13.4% -7.5% -35.6% +33.6% -1.7%
CAGR Arithmetic Mean Standard Deviation
+5.6% +10.9% 20%
Sophia Rendement (schatting!!!) +14.8% +6.2% +25.9% +16.2% +23.4% +13.5% +23.0% +10.6% +3.3% +2.1% +17.7% +13% +18.5% +18% +12.0% +0.1% +32.5% +3.3% +14.2% +18% 8.9%
Wij zijn overtuigd dat de theoretische basis van Sophia solide is, maar alleen de praktijk kan uitsluitsel geven. Ik ben in augustus 2008 begonnen met een eerste Sophia portefeuille. De timing kon niet slechter geweest zijn en de resultaten tot nu toe tonen aan dat Sophia inderdaad de inzinking kan beperken gedurende deze slechtste beurstijden sinds de beurscrash van 1929. De S&P 500 had een verlies van 39,8% op 27 februari 2009 (tov 4 augustus 2008) terwijl mijn portefeuille maar met 11% was gedaald. De portefeuille had van augustus 2008 tot juli 2009 een rendement van +8,8% en deed 30,4% beter dan de S&P 500 en 25,9% beter dan Warren Buffett’s Berkshire Hathaway! De portefeuille was met 21,7% gestegen over de periode van 24 maanden (augustus 2008 – juli 2010) en deed 34,2% beter dan de S&P 500 en 21,7% beter dan Buffett over dezelfde periode. Eind februari 2011 was de portefeuille 34,3% gestegen sedert augustus 2008 (na 31 maanden) tegenover een stijging van 5,6% van de S&P 500 over dezelfde periode. Midden december 2008 startte ik met een tweede portfeuille. Op 28 februari 2011 was deze gestegen met 32,8% terwijl de S&P 500 over dezelfde periode met 44,9% was gestegen. Hier zien we duidelijk dat we een prijs moeten betalen voor de bescherming die Sophia biedt en voor de garantie dat Sophia het toch goed zal doen tijdens slechte beursjaren. Men kan niet alles hebben! In feite zou men beter niet vergelijken met de beurs maar ik kan het zelf ook niet laten. Copyright © 2009 - 2011 Sophia – Investing Wisely – Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publikatie mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Sophia – Investing Wisely. Versie 2.3. maart 2011. www.sophia-iw.com.
6
De resultaten van mijn eerste twee portefeuilles zijn te zien op www.sophia-iw.com en ze worden twee keer per maand bijgewerkt. Men kan niet genoeg onderstrepen dat elke succesvolle methode gebaseerd moet zijn op degelijke statistieke gegevens en dat ze ook rekening moet houden met mogelijke “Black Swans” (het onwaarschijnlijke kan toch gebeuren). Het welbekende hedgefonds LTCM, met Nobelprijs winnaars in de raad van bestuur, gebruikte statistiek om hun systeem te ontwikkelen maar ze gingen toch failliet in 1998. De stichters van LTCM maakten twee kapitale fouten: de periode die ze gebruikten om de statistische gegevens te verzamelen was te kort (5 jaar) en niet divers genoeg (niet genoeg ups en downs) en ze voorzagen geen protectie tegen extreme gebeurtenissen (Black Swans). Sophia daarentegen, gebruikt de statistische gegevens van een lange en diverse periode: Statistische gegevens van januari 1950 tot februari 2009 (59 jaar!!): een periode met verschillende beurscycli en verschillende periodes van hoge volatiliteit. De statistische gegevens kunnen ook door logisch redeneren bij benadering afgeleid worden. De statistische gegevens resulteren in een “twee- stappen algoritme” methode, een van de sleutelelementen van Sophia. Sophia beperkt het potentiële verlies om te beschermen tegen “worst case” scenarios, Black Swans en periodes met afwijkende statistieken.
SOPHIA: EEN SAMENVATTING.
Sophia kan on-line worden toegepast.
Sophia neemt minder dan 2 uur per maand in beslag (het is geen day-trading systeem)
Sophia is gemakkelijk toe te passen.
Sophia investeert alleen in veilige en “bewezen” instrumenten.
Het potentieel verlies van Sophia is beperkt.
Sophia heeft het potentieel om het gemiddeld ruim beter te doen dan de beurs.
Meestal is het jaarrendement van Sophia hoger dan 10% en de spreiding tussen de jaarrendementen is niet te groot.
Sophia heeft solide theoretische grondslagen waardoor men een goed idee heeft van de te verwachten lange-termijn CAGR. De theorie van Sophia wordt ondersteund door de praktijk van actieve portefeuilles van de ontwerper.
Sophia kan toegepast worden vanaf 50.000€ tot grotere ( miljoenen €) portefeuilles.
Copyright © 2009 - 2011 Sophia – Investing Wisely – Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publikatie mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Sophia – Investing Wisely. Versie 2.3. maart 2011. www.sophia-iw.com.
7
Sophia kan toegepast worden voor verschillende belangrijke munten.
Men kan gemakkelijk en goedkoop fondsen onttrekken aan een Sophia portefeuille.
Sophia laat toe om een vermogen te beheren op een verstandige, verantwoorde en beredeneerde wijze, zonder te speculeren, m.a.w. als een goede huisvader: Indexbeleggen Geoptimaliseerd! Vermogensbeheerders en financiële instellingen kunnen met Sophia – Investing Wisely bvba een overeenkomst sluiten indien ze de implementatiedetails van Sophia willen kennen. De voorwaarden zijn beschikbaar na aanvraag. Privébeleggers nemen best contact op met hun financiële adviseur. Sophia werd ontwikkeld door Ir. Michel De Vooght en een kort bio is beschikbaar op www.sophiaiw.com. Bibliografie. Dimson, Elroy, Paul March and Mike Staunton, 2002, Triumph of the Optimists, 101 years of global investment returns. Princeton University Press. Edesess, Michael, 2007, The Big Investment Lie. San Francisco: Berett-Koehler Publ. Inc. Jensen, Michael, 1968, The Performance of Mutual Funds in the period 1945 – 1964. Journal of Finance. Mlodinow, Leonard, 2008, The Drunkard’s Walk. USA: Pantheon Books. Sharpe, William F. and Gordon J. Alexander, 1990, Investments. Englewood Cliffs:Prentice-Hall. Taleb, Nassim Nicholas, 2004, Fooled by Randomness. New York: Random House. Taleb, Nassim Nicholas, 2007, The Black Swan. New York: Random House. DISCLAIMER Rendementen uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst: Sophia toepassen is geen garantie voor een bepaald rendement. Sophia-IW accepteert geen enkele aansprakelijkheid voor verliezen die zouden voorkomen uit het toepassen van informatie uit deze publicatie. Sophia is de beschrijving van de beleggingsmethode ontwikkeld door Michel De Vooght en toegepast in zijn persoonlijke portefeuille waarvan de resultaten worden gepubliceerd. Indien deskundig advies nodig is moet men contact opnemen met een financiële adviseur.
Ir. Michel De Vooght
[email protected] * Probability Guessing: voor meer uitleg, contacteer Michel De Vooght op bovenstaand emailadres of contacteer uw financiële adviseur. Copyright © 2009 - 2011 Sophia – Investing Wisely – Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publikatie mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Sophia – Investing Wisely. Versie 2.3. maart 2011. www.sophia-iw.com.
8