Sociale Kruideniers Gent vzw Jaarverslag 2015
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
1
Inhoud 1
Voorwoord....................................................................................................................................... 3
2
Korte voorstelling van de werking................................................................................................... 4
3
Officiële kwaliteitscriteria sociale kruidenier .................................................................................. 6
4
Sociale Kruideniers Gent vzw onder de loep................................................................................... 8 4.1
Openingsuren .......................................................................................................................... 8
4.2
Basisaanbod aan producten .................................................................................................... 8
4.3
Leveranciers van aangekochte producten .............................................................................. 9
4.4
Leveranciers van voedseloverschotten ................................................................................... 9
4.5
Sociale klanten....................................................................................................................... 10
4.6
Doorverwijzing....................................................................................................................... 14
4.7
De ontmoetingsruimte .......................................................................................................... 16
4.8
Klantenparticipatie ................................................................................................................ 16
4.9
Vrijwilligerswerk en sociale tewerkstelling .......................................................................... 16
5
Reduceren van voedseloverschotten ............................................................................................ 18 5.1
Rabot op je bord .................................................................................................................... 18
5.1.1
Voorstelling.................................................................................................................... 18
5.1.2
De kookactiviteiten........................................................................................................ 20
5.1.3
De producten ................................................................................................................. 20
5.1.4
De webshop ................................................................................................................... 22
5.1.5
De vrijwilligers ............................................................................................................... 23
5.1.6
De Voedselteams ........................................................................................................... 25
5.1.7
Promotie ‘Rabot op je bord’ .......................................................................................... 26
5.2
Groepswerking ...................................................................................................................... 28
6
Samenwerking met de huispartners ............................................................................................. 31
7
Publiciteit en marketing ................................................................................................................ 34
8
Fondsenwerving en subsidies........................................................................................................ 35
9
Interne organisatie ........................................................................................................................ 36
10
Contact ...................................................................................................................................... 37
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
2
1
Voorwoord
De vzw Sociale Kruideniers Gent werd opgericht in november 2013. Sinds haar prille bestaan heeft de vzw al een en ander verwezenlijkt en dit zowel op het vlak van de uitbouw van de dagelijkse werking als op inhoudelijk vlak. Sociale Kruideniers Gent vzw is de voorbije 2 jaren vaak gangmaker geweest in het ontwikkelen van visie en standpunten over de invulling van een sociale kruidenier, haar (tijdelijke) plaats in de maatschappij, de relatie tot mensen in armoede en de hele problematiek van voedselverlies. In wat volgt kan u lezen wat Sociale Kruideniers Gent vzw in 2015 realiseerde. We zijn trots op het geleverde werk, ook al is de strijd tegen armoede nog lang niet gestreden. Wij hopen met dit jaarverslag onze realisaties helder en overzichtelijk weer te geven, de nood van mensen in armoede duidelijk in beeld te brengen en het belang van solidariteit aan te tonen.
Namens de klanten, vrijwilligers, medewerkers en bestuursleden van Sociale Kruideniers Gent vzw.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
3
2
Korte voorstelling van de werking
Een sociale en solidaire winkel De sociale kruidenier is gelegen in de Pannestraat in de Rabotwijk. Het is een sociale, maar ook solidaire buurtwinkel die zich richt naar mensen met een beperkt inkomen. De winkel en de ontmoetingsruimte staan echter open voor iedereen en onze eigen gemaakte producten van ‘Rabot op je bord’ worden verkocht aan een sociale en solidaire prijs. Iedereen welkom dus! Om aanspraak te maken op de sociale prijzen in de sociale kruidenier dient er vooraf een sociaal onderzoek te gebeuren door een bevoegde dienst. De doorverwijzende diensten zijn CAW OostVlaanderen, OCMW Gent, Straathoekwerk en Kind en Gezin. Het aanbod De sociale kruidenier biedt een basislijn aan droog –en conservevoeding, verzorgings – en onderhoudsproducten, babyartikelen en schoolmateriaal. Daarnaast richt de sociale kruidenier haar aanbod voornamelijk op gezonde en verse voeding. Je vindt er een groot gamma aan verse groenten en fruit, kaas, eieren, vegetarische burgers en onze eigen lijn ‘Rabot op je bord’ – producten. Al deze producten worden verkocht aan een prijs die 30% goedkoper is dan de laagste marktprijs. Fruit en groenten zijn zelfs 70% goedkoper dan de marktprijs. Meer dan een winkel Een sociale kruidenier is echter meer dan enkel een winkel. Bij ons kan je terecht voor een kopje koffie of thee en kan je de andere klanten of buurtbewoners ontmoeten tijdens onze openingsuren. De kracht van onze sociale kruidenier ligt erin dat we kansen bieden voor vrijwilligerswerk en sociale tewerkstelling. In onze winkel tref je dus altijd een divers team aan dat zich inzet om de klanten van de sociale kruidenier te helpen. We geven op die manier opleidingskansen en doorgroeimogelijkheden voor mensen die zich om allerlei redenen (nog) niet kunnen wenden tot de reguliere arbeidsmarkt. Armoedebestrijding De sociale kruidenier wil armoede bestrijden door samen met de klanten en de vrijwilligers beleidsvoorstellen uit te schrijven en zo te wegen op het lokale of bovenlokale beleid. De groepswerking met mensen met een beperkt inkomen werkt o.a. rond voedselverspilling, gezonde voeding en een menswaardig inkomen. Aparte vzw De Sociale Kruideniers Gent vzw werd opgericht eind 2013 en wordt ondersteund door Samenlevingsopbouw Gent vzw. De vzw heeft als doel tegen 2020 zelfstandig te functioneren. We werken nauw samen met vzw SIVI die een sociale kruidenier in Sint-Amandsberg en een mobiele sociale kruidenier in de kanaaldorpen van Gent uitbaat. Op termijn wil Sociale Kruideniers Gent vzw op verschillende plaatsen in Gent sociale kruideniers uitbouwen.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
4
Pijlers De werking van de vzw is gestoeld op 5 pijlers: 1
Een basisaanbod van gezonde voedingsproducten en verzorgings, -en onderhoudsproducten verkopen aan een sociaal tarief
2
Zorgen voor de reductie van voedseloverschotten, bijvoorbeeld door Rabot op je bord of door een engagement in Gent en garde
3
Een ontmoetingsplaats zijn waar we mensen in armoede als volwaardige partners actief betrekken bij armoedebestrijding
4
Mensen in armoede volwaardig laten participeren als partner in de werking van de sociale kruidenier
5
Aanbieden van arbeidstrajecten in de vorm van vrijwilligerswerk en sociale tewerkstelling
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
5
3
Officiële kwaliteitscriteria sociale kruidenier
De Sociale Kruideniers Vlaanderen vzw ontwikkelde een kwaliteitslabel. Om tot de groep sociale kruideniers te behoren moeten een aantal minimale kwaliteitscriteria geïmplementeerd zijn. De criteria zijn onderverdeeld in 2 categorieën A en B. A = Kwaliteitscriteria die geïmplementeerd moeten zijn B = Kwaliteitseisen waarvoor men 1 jaar de tijd heeft na ondertekening (stappenplan) om deze te implementeren in de werking. Eventueel te verlengen met nog een jaar (motivatie + stappenplan) De minimale kwaliteitscriteria die een waaraan een sociale kruidenier moet voldoen worden onderverdeeld in 6 categorieën: 1. Het onderschrijven van de missie en visie van de Sociale Kruidenier (A) 2. De Sociale Kruidenier streeft er naar dat de medewerkers inzicht krijgen (door intervisie, vorming, opleiding, …) in de leefwereld van mensen in armoede en dit volgens ieders capaciteiten. (B) 3. Voor het winkelgebeuren: i. Producten worden aangeboden zoals in een winkel. (A) ii. Er wordt klantgericht gewerkt. De klant kan zelf zijn producten kiezen.1 (A) iii. Producten worden te koop aangeboden. De klant moet betalen.2 (A) iv. Er worden geen producten waarvan vervaldatum ‘Te Gebruiken Tot’ is overschreven verkocht, noch gratis aangeboden.(A) v. Klanten kunnen niet op krediet kopen. (A) vi. De Sociale Kruidenier biedt basisproducten aan die noodzakelijk zijn voor het levensonderhoud zowel op fysisch als op hygiënisch vlak. Er is geen totaal aanbod. (A) vii. Het aanbod wordt lokaal en vraaggericht samengesteld. (B) 4. Voor de klanten: i. De winkel is enkel toegankelijk voor klanten met een toegangskaart, verkregen na sociaal onderzoek. (A) ii. Het sociaal onderzoek gebeurt door een dienst onafhankelijk van de Sociale Kruidenier. (A) 5. Voor de ontmoetingsruimte: i. De werking van de Sociale Kruidenier is gekoppeld aan een ontmoetingsplaats voor klanten. De ontmoetingsplaats en de winkel vormen fysisch één geheel. (B)
1
Er kunnen wel beperkingen zijn over bijvoorbeeld: het aantal mee te nemen stuks per persoon. ² Uitzondering: Producten die niet mogen verkocht worden zoals EG- en voedselbankproducten.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
6
ii.
In de ontmoetingsruimte worden mensen in armoede actief en uitnodigend als volwaardige partners betrokken in het kader van de armoedebestrijding. (B) iii. De Sociale Kruidenier werkt samen met armoedebestrijdingsinitiatieven in de regio. (A) 6. Voor de tewerkstelling: De Sociale Kruidenier biedt arbeidstrajecten aan in de vorm van vrijwilligerswerk, sociale tewerkstelling, werkervaringsprojecten, art. 60,… De tewerkstellingsvormen zijn afhankelijk van de plaatselijke mogelijkheden. De klemtoon ligt op het bieden van succeservaringen. (B)
Sociale Kruideniers Gent vzw voldoen aan alle kwaliteitscriteria, opgesteld door Sociale Kruideniers Vlaanderen. Doorheen dit jaarverslag zal dit met inhoud, cijfers of foto’s aangetoond worden.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
7
4
Sociale Kruideniers Gent vzw onder de loep
4.1
Openingsuren
Van januari tot april 2015 was de winkel open op maandag van 15u00 tot 17u00 en op vrijdag van 10u00 tot 12u00. In april 2015 breidde de sociale kruidenier haar openingsuren uit naar een avondmoment. Op die manier kunnen mensen ook na de werkuren bij ons terecht. Dit was belangrijk voor de solidaire klanten van Rabot op je bord, maar ook sociale klanten die werken of een opleiding volgen. Van april tot december 2015 was de winkel open op maandag van 15u00 tot 17u00 en op vrijdag van 10u00 tot 12u00. In totaal waren er 93 winkelmomenten. Daarnaast waren er 47 verkoopmomenten buiten de openingsuren: verkoop aan solidaire klanten of bestellingen van de Voedselteams.
4.2
Basisaanbod aan producten
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
8
AANBOD
Voorbeelden
Verse producten
Groenten, fruit, Eieren, kaas, vegetarisch beleg, vegetarische burgers Zuivel (yoghurt, melk, eieren, verse kazen, beleg) Rabot op je bord: soep, spaghettisauzen, hutsepot, stoofpotjes, boterhambeleg, salades, sambal
Conserven
Groenten, fruit, vlees, vis
Droogvoeding
Pasta, rijst, couscous, havermout, koekjes
Verzorgingsproducten Tandpasta, tandenborstels, shampoo, douchegel, gelaats- en lichaamsverzorging Onderhoudsproducten Allesreiniger, waspoeder, wasverzachter, poetsmateriaal, afwasmiddel Babyverzorging
Luiers, lotions, verzorgingsdoekjes, fopsspenen
Schoolmateriaal
Boekentassen, schrijf- en tekenmateriaal, passers
4.3
Leveranciers van aangekochte producten
De sociale kruidenier werkt samen met verschillende leveranciers. We opteren ervoor om voor de aankoop van verse waren samen te werken met lokale handelaren om de keten zo kort mogelijk te houden. Verder werken we samen met aankoopcentrales omdat sommige producten daar voordeliger aangekocht kunnen worden. We werken ook samen met een ‘outlet kruidenier’ die breukpaletten of producten opkoopt die de vervaldatum naderen, maar kwalitatief nog in orde zijn. Dit gaat concreet over conserven, droogvoeding en verzorgings –en onderhoudsproducten die meestal binnen de 2 maanden moeten verkocht worden. In 2015 kocht Sociale Kruideniers Gent aan bij: -
Aankoopcentrale TEMPO Aankoopcentrale Trendy Foods Kaasmakerij Cloet Eierboerke Outlet Kruidenier ‘Tops’
Al de aangekochte producten werden nadien 30% onder de marktprijs verkocht aan de sociale klanten van de kruidenier.
4.4
Leveranciers van voedseloverschotten
De sociale kruidenier werkt samen met supermarkten om voedseloverschotten op te halen en te verkopen aan haar klanten aan -70% van de marktprijs. Deze producten zijn voornamelijk verse waren zoals groenten, fruit, zuivel en groenteburgers. Het aanbod van de sociale kruidenier wordt hierdoor aanzienlijk vergroot en de klanten maken hier gretig gebruik van. Het reduceren van voedseloverschotten loopt als een rode draad doorheen de volledige werking van de sociale kruidenier, van de groepswerking tot het verkopen en verwerken van producten.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
9
In 2015 werd het aantal supermarkten waarbij we voedseloverschotten konden afhalen uitgebreid van 1 supermarkt naar 4 (biologische) supermarkten.
4.5
Sociale klanten
Budget Sociale klanten kunnen voor een gelimiteerd bedrag aankopen doen per maand. Het bedrag wordt bepaald op basis van de gezinsgrootte: -
1 persoon = 10 euro/maand 2 personen = 15 euro/maand 3 personen = 20 euro/maand 4 personen en meer = 25 euro/maand
Het gelimiteerd bedrag heeft betrekking op de producten die door de kruidenier zelf worden aangekocht bij leveranciers (zie 2.3.3). Op de andere producten – producten die gratis verkregen zijn via de supermarkten (zie 2.3.4) – zit geen limiet. Klanten kunnen dus onbeperkt verse groenten, fruit, ‘Rabot op je bord’ producten, zuivel (behalve eieren en blokkaas), groenteburgers, … aankopen. Als gevolg van dit verkoopbeleid kopen klanten 1/3e gelimiteerde producten uit het vaste aanbod en 2/3e verse producten en ‘Rabot op je bord’ producten. De klanten kopen hierdoor beduidend meer verse en gezonde producten.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
10
Profiel Het profiel van de klanten is divers. De categorieën worden aangevinkt op de doorverwijsbrieven. Klanten kunnen geregistreerd worden in meerdere categorieën, vb. dakloos en persoon in precair verblijf. CATEGORIE
AANTAL
Personen met een leefloon
85
Tijdelijk geen inkomen
8
Zonder papieren
10
Dakloos
4
Omnio
20
Vervangingsinkomen
43
Grote schuldenlast
29
Budgetbeheer bij OCMW
/
Budgetbeheer bij CAW
/
Collectieve schuldbemiddeling
/
Wachten op vervangingsinkomen
2
Beperkt inkomen
2
Elk jaar organiseren de Gentse sociale kruideniers een evaluatieoverleg met de doorverwijzende diensten. Op basis van dit overleg werd in 2015 beslist om de categorieën op de doorverwijsbrief aan te passen wegens te veel onduidelijkheid. Sinds april 2015 staan onderstaande categorieën op de doorverwijsbrieven:
0 0 0 0 0
Personen met leefloon Daklozen/thuislozen Personen met een precair verblijf Personen met een grote schuldenlast Personen met een beperkt inkomen
0 Personen met een vervangingsinkomen 0 Personen met verhoogde tegemoetkoming 0 Personen die tijdelijk geen (vervangings)inkomen hebben.
Voor dit jaarverslag gebruiken we nog de ‘oude’ categorieën, aangezien de oude doorverwijzingsbrieven nog een tijd geldig waren na april (max. 6 maanden) en het nog een tijd heeft geduurd vooraleer alle doorverwijzers de nieuwe doorverwijzingsbrieven effectief gebruikten. Opmerking: Sociale Kruideniers Gent vzw gebruikt sinds eind 2014 een digitaal kassa/registratiesysteem dat ontwikkeld werd voor de sociale kruideniers in Vlaanderen. 2015 was een proefjaar. Het systeem stond nog niet helemaal op punt en werd door de medewerkers niet altijd even correct gebruikt. Hierdoor zijn de resultaten geen volledig correcte weergave van de werkelijkheid. In 2016 wordt zowel geïnvesteerd in het optimaliseren van het systeem alsook in Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
11
uitgebreide vormingen om het personeel en de vrijwilligers te vormen in het correct gebruik van het kassa/registratiesysteem.
Nationaliteit Het klantenbestand van 2015 bestond uit 28 verschillende nationaliteiten. Er is ook 1 categorie onbekend. NATIONALITEIT
AANTAL
Afghanistan
37
Albanië
3
Algerije
3
België
127
Brazilië
4
Bulgarije
42
Chili
6
Rep. Congo
2
Denemarken
2
Duitsland
4
Filipijnen
2
Gambia
1
Ghana
11
Irak
6
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
12
Iran
2
Jordanië
24
Marokko
7
Nederland
6
Pakistan
6
Palestina
2
Roemenië
2
Rusland
5
Rwanda
2
Slowakije
13
Soedan
4
Syrië
30
Tunesië
7
Turkije
62
Onbekend
122
Opmerking: Sociale Kruideniers Gent vzw gebruikt sinds eind 2014 een digitaal kassa/registratiesysteem dat ontwikkeld werd voor de sociale kruideniers in Vlaanderen. 2015 was een proefjaar. Het systeem stond nog niet helemaal op punt en werd door de medewerkers niet altijd even correct gebruikt. Soms werden de nationaliteiten niet geregistreerd, wat een onvolledig resultaat weergeeft van de werkelijkheid. In 2016 wordt zowel geïnvesteerd in het optimaliseren van het systeem alsook in uitgebreide vormingen om het personeel en de vrijwilligers te vormen in het correct gebruik van het kassa/registratiesysteem.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
13
4.6
Doorverwijzing
Doorverwijzers De officiële doorverwijzers zijn CAW Oost-Vlaanderen, OCMW Gent en Straathoekwerk. In april 2015 kwam Kind en Gezin erbij als vierde doorverwijzer. Aantal doorverwijzingen In 2015 zijn er 199 doorverwijsbrieven geschreven. Dit gaat over 545 individuen, waarvan 329 volwassenen en 216 kinderen. De klanten werden doorverwezen voor gemiddeld 5 maanden. Aantal doorverwijzingen per doorverwijzer CAW Oost-Vlaanderen
Doorverwijzingen (41)
Aantal individuen
Onthaal
29
77
Woonteam
3
3
Transithuis
4
13
Visserij
2
2
OCMW Gent
Doorverwijzingen (115)
Aantal individuen
WZB Gent Noord
37
79
WZB Brugse Poort
14
55
WZB Gent Zuid
9
21
Juridische dienst
2
5
Dienst Vreemdelingen
9
37
WZB Bloemekenswijk
14
31
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
14
Dienst Wonen
7
18
WZB Ledeberg
2
4
WZB Nieuw Gent
4
8
Onderbergen
2
3
WZB Rabot
8
14
WZB Sint-Amandsberg
6
13
OTC
1
2
Straathoekwerk
Doorverwijzingen
Aantal individuen
17
77
Doorverwijzingen
Aantal individuen
8
35
Doorverwijzingen
Aantal individuen
1
4
Doorverwijzingen
Aantal individuen
17
44
Kind en Gezin
De Sloep
3
4
Onbekend
3
De Sloep is geen officiële doorverwijzer maar mocht na onze toestemming toch een klant doorverwijzen die in een precaire situatie zat. 4
17 doorverwijsbrieven werden niet volledig geregistreerd in het kassasysteem waardoor de doorverwijzer ‘onbekend’ bleef.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
15
4.7
De ontmoetingsruimte
De sociale kruidenier is gekoppeld aan een open ontmoetingsruimte. Klanten kunnen tijdens het winkelen een gratis tas koffie of thee nuttigen en elkaar ontmoeten. 1/3e van de klanten maakt gebruik van de ontmoetingsruimte en blijft ook na het winkelen napraten.
De ontmoetingsruimte is gekoppeld aan de openingsmomenten van de sociale kruidenier en was 93 keer open in 2015.
4.8
Klantenparticipatie
Sociale Kruideniers Gent wil zoveel als mogelijk de klanten te betrekken bij de werking van de winkel. In 2015 stond de klantenparticipatie op een laag pitje. Er werd in het voorjaar 2015 wel samengewerkt met VOKANS om de vrijwilligersvergaderingen mee vorm te geven en de klantenparticipatie in de sociale kruidenier uit te werken. Wegens tijdgebrek konden we dit echter niet goed opvolgen. Het doel is om in 2016 effectief te starten met klantenparticipatie. Hierbij willen we de klanten meer betrekken bij onze werking via een klantenbevraging, klanten betrekken bij het ontwikkelen van activiteiten in de ontmoetingsruimte en bij het vormgeven van een uitgebreidere dienstverlening, voor klanten tijdens de winkelmomenten. We willen hiervoor samen werken met andere sociale organisaties zoals vb. het wijkgezondheidscentrum Rabot.
4.9
Vrijwilligerswerk en sociale tewerkstelling
Vrijwilligers In 2015 waren er 19 unieke vrijwilligers actief in de sociale kruidenier. De vrijwilligersploeg is erg divers. Er waren 10 vrijwilligers van autochtone origine en 9 vrijwilligers van allochtone origine. Dit zorgt voor een mooie culturele mix wat zich ook weerspiegelt in ons klantenbestand.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
16
De vrijwilligersploeg bestaat uit vrijwilligers die bij ons terecht komen als klant van de sociale kruidenier, via arbeidszorg van het OCMW of via interesse (voornamelijk mensen die niet in armoede leven en op zoek naar een nuttige vrijetijdsbesteding). In 2015 waren er 6 vrijwilligers actief die werden toegeleid door OCMW Gent in het kader van arbeidszorg. Er waren 3 vrijwilligers zonder armoede-ervaring actief en 10 vrijwilligers met armoede-ervaring (klanten van de sociale kruidenier). Vrijwilligers participeren in de werking van de sociale kruidenier via maandelijkse vrijwilligersvergaderingen. Tijdens deze vergaderingen worden allerhande thema’s besproken zoals omgaan met moeilijke klanten, taken van de vrijwilligers, inrichting van de winkel, noden van de klanten, ... Ook wordt er jaarlijks een ontspannende en educatieve activiteit georganiseerd samen met alle vrijwilligers die actief zijn in de werking van de Sociale Kruideniers Gent vzw. Sociale tewerkstelling – art.60 In de sociale kruidenier is er plaats voor 1 art.60. Deze persoon staat mee in voor de werking van de sociale kruidenier (kassa, klanten helpen, ophalen van voedseloverschotten, stock, poetsen, …). Sociale tewerkstelling – Lokale Diensteneconomie (LDE) In 2015 kreeg de sociale kruidenier de kans om een LDE-medewerker over te nemen van Rocsa vzw. Ondanks vele en volgehouden inspanningen van de kruidenier (via Samenlevingsopbouw Gent), Rocsa en de Dienst Wonen van Stad Gent is dit dossier nog steeds niet rond. We wachten nog steeds op fiat van de Vlaamse overheid.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
17
5
Reduceren van voedseloverschotten
5.1
Rabot op je bord
5.1.1 Voorstelling Rabot op je bord is een concrete uitwerking van de tweede pijler van de vzw, namelijk het reduceren van voedseloverschotten. Rabot op je bord is organisch gegroeid van een experimentele kookactiviteit (start juni 2013) tot de semiprofessionele productie van vegetarische producten. Kwalitatieve groenten –en fruitoverschotten van de sociale kruidenier en de oogst van stadsakker De Site worden herwaardeerd en terug op de markt gebracht aan een sociale en een solidaire prijs. De verwerking van de producten gebeurt door een team van vrijwilligers met een sterker of zwakker sociaal profiel. We hechten veel belang aan het gezondheidsaspect en kiezen ervoor om enkel groenten en fruit te verwerken en dit zonder toegevoegde chemische bewaarmiddelen. De producten van Rabot op je bord zijn te koop in de sociale kruidenier en via de webshop. Rabot op je bord staat voor: KORTE KETEN De producten worden gemaakt met de oogst van de stadsakker op De Site. DUURZAAM
Groenten en fruit die niet verkocht worden in de sociale kruidenier worden herwerkt tot nieuwe producten. Niets gaat verloren.
GEZOND
Zonder bewaarmiddelen en met een laag suikergehalte, vegetarisch en hoofdzakelijk biologisch.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
18
TEWERKSTELLING OP MAAT
SOLIDAIR
Vrijwilligers, mensen uit arbeidszorg, art.60,… staan in voor de bereiding van de producten. Op termijn willen we ook medewerkers binnen de lokale diensteneconomie aanwerven.
Een deel van de producten wordt verkocht aan marktprijs, een deel aan een lagere prijs voor mensen met een beperkt inkomen. De opbrengst gaat naar de werking van de sociale kruidenier.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
19
5.1.2 De kookactiviteiten Tot april 2015 werd er tweewekelijks gekookt op dinsdagnamiddag samen met vrijwilligers. We beslisten om vanaf april 2015 wekelijks te koken en nieuwe vrijwilligers aan te werven. Er wordt gekookt in CAW Inloopcentrum (Pannestraat, zelfde gebouw waar de sociale kruidenier is gevestigd) omdat het CAW beschikt over een uitgeruste keuken die voldoet aan de strikte HACCPnormen. Op dinsdag is het centrum gesloten en kan het gebruikt worden door Rabot op je bord. Rabot op je bord wil graag uitbreiden tot een professionele keuken waarbij werknemers via sociale tewerkstelling een vaste lijn aan seizoensgebonden producten produceren. Deze worden dan verkocht aan particulieren (via depots) of bedrijven met een MVO-karakter in Gent. Naast deze productie blijven de experimentele kookactiviteiten bestaan, waarbij vrijwilligers creatief aan de slag kunnen met voedseloverschotten. Deze activiteiten zijn een experimenteel labo voor de ontwikkeling van nieuwe producten. Daarom zal ‘Rabot op je bord’ in de toekomst op zoek moeten gaan naar een nieuwe plaats om meerdere dagen per week te koken. Er wordt in eerste instantie gekeken naar mogelijke partnerschappen die al actief zijn in de sociale economie.
In 2015 waren er 36 bijeenkomsten waarbij gekookt werd samen met de vrijwilligers van ‘Rabot op je bord’. 5.1.3 De producten Er wordt gekookt met kwalitatieve groenten –en fruitoverschotten. Dit zijn de overschotten die overblijven na een verkoopmoment in de sociale kruidenier. Op die manier vermijden we het weggooien van nog eetbare voeding en herwaarderen we voedseloverschotten. De groenten –en fruitoverschotten komen voornamelijk van biologische supermarkten. Occasioneel worden extra
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
20
groenten aangekocht bij een lokale groentemarkt. Kruiden worden aangekocht bij een lokale Turkse handelaar. De producten worden ook vervaardigd met de geoogste groenten van stadsakker De Site. De groenten komen rechtstreeks nadat ze geoogst werden door vrijwilligers bij ons in de sociale kruidenier terecht. Een deel ervan wordt verkocht in de winkel en een deel ervan wordt verwerkt tot nieuwe, verse producten van Rabot op je bord. Rabot op je bord staat voor gezonde, duurzame en vegetarische producten en dit uit zich in ons aanbod. Ons aanbod bestaat uit een aantal gestandaardiseerde seizoensgebonden recepten, opgemaakt samen met de vrijwilligers. Dit maakt dat onze recepten stuk voor stuk uniek zijn. Naast het vast aanbod experimenteren onze vrijwilligers met de groenten en fruit die voorradig zijn. Dit leidt tot nieuwe producten die na verschillende testfases aan het vast aanbod kunnen toegevoegd en verkocht kunnen worden. Onze producten en hun prijzen:
compote opgelegde groenten spread/hummus confituur chutney/sambal veg. Spaghettisaus veg. Hutsepot zonder seitan veg. hutsepot met seitan soep seitan
solidair tarief
sociaal tarief
415 ml 580 ml
€ 2,00 € 2,50
€ 0,75 € 1,00
130 ml 212 ml 415 ml 500 ml 1L
€ 2,00 € 3,00 € 6,00 € 2,50 € 5,00
€ 0,75 € 1,25 € 2,50 € 1,25 € 2,50
500 ml 1L 500 ml 1L 250 gr 500 gr
€ 3,00 € 6,00 € 1,50 € 3,00 € 4,00 € 8,00
€ 1,50 € 3,00 € 0,50 € 1,00 € 1,50 € 3,00
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
21
5.1.4 De webshop In mei 2015 lanceerde de vzw we een webshop voor Rabot op je bord. Klanten kunnen via de webshop aankopen doen die ze erna afhalen in de sociale kruidenier tijdens de openingsuren. Aangezien de openingsuren momenteel erg beperkt zijn en klanten enkel kunnen afhalen in de sociale kruidenier in de Rabotwijk is de bereikbaarheid voor klanten nog erg beperkt. In 2016 willen we te werken aan een uitbreiding van 2 depotpunten en de verkoop van soepen aan sociaal tarief bij vzw SIVI. Verder gaan we via het ‘Team Promotie’ samen met de kernvrijwilligersploeg werken aan een promotiebeleid en de webshop meer in de kijker zetten. Link naar webshop: www.rabotsite.be/nl/shop
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
22
5.1.5 De vrijwilligers In maart 2015 werd een oproep gedaan voor nieuwe vrijwilligers om vanaf april 2015 de kookactiviteiten wekelijks te kunnen laten doorgaan in plaats van 2-wekelijks. De oproep werd verspreid op vrijwilligerswebsites, via buurtcentra, via de sociale kruidenier en CAW Inloopcentrum. Deze oproep had een groot succes waardoor het vrijwilligersaantal steeg naar 20 vaste vrijwilligers die geregeld komen koken.
De vrijwilligers zijn een mix van klanten van de sociale kruidenier, bezoekers van CAW Inloopcentrum, buurtbewoners en niet-doelgroep vrijwilligers. Dit zorgt ervoor dat vrijwilligers met een sterk(er) profiel de vrijwilligers met een zwak(ker) profielen ondersteunen en dat de kookactiviteiten vlot en efficiënt verlopen. In totaal waren er in 2015 36 kookmomenten, met 305 (niet-unieke) vrijwilligers, met een gemiddelde van 9 vrijwilligers per kookactiviteit. Vrijwilligers van Rabot op je bord worden ondersteund door een begeleider tijdens de kookactiviteiten. Er worden jaarlijks 2 vrijwilligersvergaderingen georganiseerd om de werking te evalueren en te optimaliseren, maar ook om de vrijwilligers te betrekken bij de opschaling van Rabot op je bord.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
23
In het najaar van 2015 werd een grondige SWOT-analyse gedaan van Rabot op je bord, zowel met de vrijwilligers, de professionele medewerkers als met de Raad van Bestuur. Hieruit kwamen 2 grote knelpunten naar boven: externe communicatie en promotie en het vrijwilligersbeleid In 2016 worden daarom 2 extra kernvrijwilligersploegen in het leven geroepen die de knelpunten zullen trachten weg te werken: het Team Promotie en het Team vrijwilligersbeleid (ook met vrijwilligers van de sociale kruidenier).
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
24
5.1.6 De Voedselteams
Rabot op je bord levert sinds de start in 2013aan de Voedselteams in de omgeving. Voedselteams staan voor korte keten en een eerlijke prijs aan de producent/boer en past daarom in onze visie en werking. In 2015 kwam er een extra Voedselteam bij in onze leverronde, namelijk Voedselteam Ekkergem. ‘Rabot op je bord’ belevert momenteel 5 Voedselteams: -
Rabot Brugse poort Rooigem Bloemekeswijk Ekkergem
Elk Voedselteam bestelt wekelijks producten van Rabot op je bord die worden beleverd op vrijdagnamiddag in de verschillende depots. De Voedselteams zijn onze grootste afnemers wat betreft solidaire klanten.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
25
5.1.7 Promotie ‘Rabot op je bord’ Rabot op je bord investeert in promotie door samen met een vrijwilligersploeg aanwezig te zijn op evenementen. Zo kan er via mond aan mond reclame en proevertjes publiciteit gemaakt worden voor het project. We merken dat dit momenteel de meest effectieve vorm van promotie voeren is. We waren in 2015 aanwezig op volgende evenementen: 23/01/15: Nieuwjaarsreceptie in buurtcentrum Rabot
9/5/15: Inhuldiging Boerenhoffeest
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
26
21/6/15: Buurtfeest Rabot in de Pannestraat
20/9/15: Food Waste Festival in Kortrijk
26/9: Buurtfeest Watersportbaan (geen foto beschikbaar)
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
27
5.2
Groepswerking
Een sociale kruidenier kan niet bestaan zonder armoede structureel te bestrijden. Daarom gaan we aan de slag met klanten en vrijwilligers van de sociale kruidenier rond thema’s die voor hen van maatschappelijk belang zijn. We streven hierbij naar een sociaal gecorrigeerd beleid met specifieke aandacht voor maatschappelijke kwetsbare groepen. Met de opstart van Rabot op je bord kwam het thema voedselverspilling in het vizier van de groepswerking. Er is veel verontwaardiging over de grote omvang van voedselverspilling, zeker in combinatie met het stijgende aantal mensen dat in armoede leeft en geen voldoende inkomen heeft om (gezonde) voeding te kopen. Van 2014 tot heden werkten we aan visievorming en aanbevelingen gericht aan het lokale beleid omtrent het thema ‘voedselverspilling’ in het kader van structurele armoedebestrijding. Een groot aantal deelnemers van de groepswerking is ook vrijwilliger van Rabot op je bord. De koppeling met de praktijk is een extra meerwaarde gebleken voor het ontwikkelen van beleidsaanbevelingen.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
28
Begin 2015 had de groep een gesprek met schepen Tine Heyse en haar kabinet. Het was een positieve kennismaking. De schepen liet weten erg geïnteresseerd te zijn in de aanbevelingen van de groep. We spraken af om net voor de zomervakantie van 2015 elkaar opnieuw te ontmoeten en de aanbevelingen voor te stellen. Het formuleren van de aanbevelingen nam iets meer tijd in beslag dan verwacht. De ambities lagen immers hoog. De groep heeft zich in 2015 toegelegd op het beleid dat Stad Gent sinds 2 jaar voert met ‘Gent en garde’ en op het onderzoekproject ‘Structureel aan de slag met voedseloverschotten’, uitgevoerd door KOMOSIE in opdracht van Stad en OCMW Gent. Dit werk resulteerde in een beleidsdossier ‘voedseloverschotten’ dat begin 2016 aan schepen Heyse, schepen Coddens, hun kabinetten en de bevoegde administraties werd bezorgd. Op 23 maart 2016 is er een gesprek gepland met alle betrokkenen en de groep om het dossier en de voorstellen te bespreken. Het is alvast de hoop van de groep dat de beleidsvoorstellen en opmerkingen een wezenlijke bijdrage leveren aan het verder uitbouwen van het (duurzaamheids- en armoede)beleid van Stad en OCMW Gent.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
29
De groepswerking kwam in 2015 6 keer bijeen en 1 maal in januari 2016.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
30
6
Samenwerking met de huispartners
De sociale kruidenier is gehuisvest in de Pannestraat in de Rabotwijk. Het gebouw is van Stad Gent en biedt onderdak aan 3 sociale organisaties: CAW Oost-Vlaanderen (Inloopcentrum), Samenlevingsopbouw Gent (Sociale Kruidenier) en Federatie Marokkaanse Verenigingen. Het is de bedoeling dat de 3 organisaties goed samenwerken zodat hun werkingen versterkt worden en de klanten maximaal kunnen gebruik maken van de dienstverlening van het huis Pannestraat. Huisteam Het huisteam komt 2-maandelijks bijeen. De 3 organisaties zijn hierop aanwezig. Hier worden voornamelijk praktische afspraken gemaakt en activiteiten gedeeld. Inhoudelijke werkgroepen De inhoudelijke werkgroepen werden eind 2014 in het leven geroepen naast het meer praktische huisteam. Er werd gebrainstormd met een delegatie vanuit elke organisatie op welke thema’s er meer verbinding en samenwerking kon zijn in de toekomst. Hieruit ontstonden de Werkgroep communicatie (intern en extern) en de Werkgroep beleid (gezamenlijke signalering vanuit doelgroep). Gezamenlijke activiteiten Nieuwjaarsreceptie Op 16 januari 2015 organiseerde CAW en de sociale kruidenier de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie gericht naar de vrijwilligers, bezoekers van het inloopcentrum en de klanten van de sociale kruidenier. Er werd een gratis buffet en drank voorzien.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
31
Vrijwilligersfeest Op 5 juni 2015 werd een gezamenlijk vrijwilligersfeest georganiseerd door CAW en de sociale kruidenier. Dit als bedanking voor hun inzet in beide werkingen.
Zomerfeest Op 17 juni 2015 werd een gezamenlijk zomerfeest georganiseerd door CAW en de sociale kruidenier. Dit is een jaarlijks terugkerende activiteit net voor het zomerverlof gericht naar de vrijwilligers, bezoekers en klanten van de sociale kruidenier. Er werden verschillende activiteiten georganiseerd zoals kinderanimatie, een optreden en een eetbuffet via een cateringbedrijf. Het evenement was een groot succes.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
32
Opendeurdag Op 27 november 2015 werd er een opendeurdag georganiseerd in het Huis Pannestraat. Dit is een jaarlijkse samenwerking in het huis waarbij elke organisatie haar werking voorstelt aan doelgroep, buurtbewoners, hulpverleners en anderen.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
33
7
Publiciteit en marketing
Sociale Kruideniers Gent zet in op het maken van promotie om de naambekendheid van de vzw te vergroten, maar ook om extra middelen te generen die noodzakelijk zijn om onze werking te financieren. We maken extra promotie via: -
-
Facebook: www.facebook.be/socialekruideniersgent – Promoten van activiteiten / fotoverslagen / actualiteit / visie / enz. Webshop: www.rabotsite.be/nl/shop - Wekelijks updaten van nieuwe producten Presentaties en rondleidingen: Jaarlijks gastcollege aan HoGent laatstejaars Sociaal Werk / presentaties op vraag van geïnteresseerden / rondleidingen in de sociale kruidenier aan hulpverleners, studenten, beleidsmakers, enz. / 3 Wijkopendeurdagen i.s.m. projecten Samenlevingsopbouw Gent die actief zijn in de wijk Rabot Creatie van eigen promotiestand in de vorm van een marktkraam om aanwezig te zijn om evenementen en activiteiten (mond-aan-mond reclame) Folder ontworpen om de webshop van ‘Rabot op je bord’ te promoten. Pers: Artikels verschenen in Libelle, Weekend Knack, Sociale Innovatie Fabriek magazine / Luister Fragment op Radio 1, programma Hautekiet
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
34
8
Fondsenwerving en subsidies
Om de werking van de vzw draaiende te houden is de financiële en/of materiële steun van derden erg belangrijk. In 2015 konden we rekenen op de steun van: -
OCMW Gent Music for Life (Verkoop bandjes en Familie Page-Duron) Bouwonderneming STRABAG Gent Sp.a-fractie Gent Cargill Familie en vrienden van Koen Blieck Femma Sint-Jozef Overschot babbelsoep – omhaling 3 kerkenviering (Dominicus, Sint-Jozef en Protestantse Rabotkerk) Private sponsors die wensen anoniem te blijven
We kregen ook de goedkeuring van 2 ingediende subsidiedossiers: -
Stad Gent/Duurzame wijken voor consultancy in kader van de opschaling Rabot op je bord op Gents niveau Nationale Loterij voor investeringen in kader van de opschaling van Rabot op je bord
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
35
9
Interne organisatie
Aparte vzw In november 2013 werd de Sociale Kruideniers Gent vzw opgestart. De Algemene Vergadering bestaat momenteel uit 6 leden met stemrecht en 1 waarnemend lid. -
Erik Spiesschaert, bewoner Rabot en vrijwilliger Sociale Kruideniers Gent – voorzitter Annemie Verhelst, bewoonster Rabot – bestuurslid Ann-Sophie Hofman, beleidsmedewerker Samenlevingsopbouw Gent – bestuurslid Tine De Vos, coördinator vzw Sivi – bestuurslid Marie-Paule Vindevoghel, vrijwilliger Sociale Kruideniers Gent vzw – bestuurslid Marika Laureyns, ex-stagiaire sociale kruidenier en master handelswetenschappen – bestuurslid Nele De Wulf, opbouwwerker Samenlevingsopbouw Gent en verantwoordelijke opbouwwerker sociale kruidenier – waarnemend lid
De Raad van bestuur bestaat momenteel uit 5 bestuursleden met stemrecht en 1 waarnemend lid. -
Erik Spiesschaert, bewoner Rabot en vrijwilligers Sociale Kruideniers Gent – voorzitter Ann-Sophie Hofman, beleidsmedewerker Samenlevingsopbouw Gent – bestuurslid Tine De Vos, coördinator vzw Sivi – bestuurslid Marie-Paule Vindevoghel, vrijwilliger Sociale Kruideniers Gent vzw – bestuurslid Marika Laureyns, ex-stagiaire sociale kruidenier en master handelswetenschappen – bestuurslid Nele De Wulf, opbouwwerker Samenlevingsopbouw Gent en verantwoordelijke opbouwwerker sociale kruidenier – waarnemend lid
Het is de bedoeling om de RvB en AV in 2016 verder uit te breiden. Samenwerking met Samenlevingsopbouw Gent vzw Het doel van de vzw is om tegen 2020 autonoom te functioneren. Momenteel worden alle personeelskosten (2VTE) nog integraal gedragen door Samenlevingsopbouw Gent vzw. De samenwerking tussen beide vzw’s worden jaarlijks vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst.
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
36
10
Contact
Nele De Wulf Verantwoordelijke opbouwwerker E:
[email protected] T: 09 261 55 80 M: 0488 90 15 46
Ann-Sophie Hofman Verantwoordelijke beleidsmedewerker E:
[email protected] T: 09 223 95 15 M: 0477 79 91 33
Erik Spiesschaert Voorzitter E:
[email protected]
Sociale Kruideniers Gent vzw – Jaarverslag 2015
37