Sociaal Verslag Stichting Harriet Tubman Huis 2011 Veilig huis voor papierloze vrouwen en kinderen in Amsterdam Z.O. Paulien van der Ploeg, voorzitter bestuur en Maria Buijen, vice-voorzitter bestuur en coördinator ad interim Maart 2012
Inleiding: In het jaar 2011 is de oprichtster en coördinator van het Harriet Tubman Huis ons ontvallen. Claartje Vollebregt is op 3 december overleden. Zij heeft het huis in 1999 opgericht en was in de daaropvolgende twaalf jaar de spil waar het om draaide. Toen zij wegviel was er gelukkig de vaste wil om haar werk voort te zetten. Zowel bestuur als vrijwilligers zetten er de schouders onder om vrouwen en kinderen die dat nodig hebben het veilige huis te blijven bieden, dat het al die jaren is geweest. Onze opvang is nog steeds hard nodig. Zodra één van onze gasten het huis verlaat, gelukkig vaak met een verblijfsvergunning op zak, staan nieuwe gasten klaar om de lege plek in te nemen. Ook na het generaal pardon en zeker met het huidige, striktere beleid, waarbij nog steeds mensen tussen wal en schip raken, is onze opvang hard nodig. Visie: Het Harriet Tubman Huis biedt een tijdelijk onderdak aan vrouwen en kinderen die nog geen verblijfsvergunning hebben. Zij kunnen bij ons blijven zolang hun procedure loopt. Wij gaan ervan uit dat de vrouwen bij ons in het algemeen gesproken zelfstandige vrouwen zijn, die heel goed in staat zijn om hun eigen zaken te regelen. Door omstandigheden zijn ze in een situatie terechtgekomen waarin zij afhankelijk zijn van derden voor hun onderdak en levensonderhoud. Wij proberen hen in die kwetsbaarheid tenminste een veilig onderdak te bieden en hen tot rust te laten komen, maar willen hen zoveel mogelijk (opnieuw) aanspreken op hun eigen kracht en verantwoordelijkheid. Omdat onze opvang tijdelijk is, moeten ze zich daarna goed kunnen redden, in Nederland of in een enkel geval terug in hun land van herkomst. De gasten: In 2011 vonden tien vrouwen en hun negen kinderen voor kortere of langere tijd onderdak in Huigenbos 13, 14 en 15 van het Harriet Tubman Huis in Amsterdam. De leeftijden van de kinderen varieerden van nul tot veertien jaar. De vrouwen hebben in elk geval een ruime slaapkamer voor zichzelf en hun kinderen. Ze delen de huiskamer, de keukens en andere voorzieningen.
In 2011 vertrokken vier vrouwen. Twee van hen hebben een verblijfsvergunning gekregen. Twee vrouwen worden elders opgevangen. In het Harriet Tubman Huis woonden eind december 2011 zeven vrouwen en hun acht kinderen. Vier van hen zijn in afwachting van een beslissing in een eerder gestarte procedure. Twee onderzoeken de mogelijkheid van een nieuwe aanvraag. Voor één vrouw zijn de kansen op een verblijfsvergunning definitief verkeken. Zij staat voor een moeilijke keuze. De vrouwen verblijven vaak jaren in het Harriet Tubman Huis. De procedures rondom een aanvraag duren nog steeds zeer lang, al wil deze regering meer haast maken. En als een vrouw tenslotte een verblijfsvergunning krijgt, duurt het vaak nog maanden voordat ze kan doorstromen naar een eigen woning. Er was ook dit jaar een aantal vrouwen dat in (een deel van) haar eigen onderhoud kon voorzien, omdat ze werkten of een uitkering ontvingen, voor henzelf of voor hun kinderen. Het waren er wel minder dan in het jaar ervoor. Activiteiten: Onze aanpak is steeds geweest dat de vrouwen en kinderen zoveel mogelijk actief blijven, al is dat in hun afhankelijke situatie niet gemakkelijk. Het is officieel niet toegestaan dat zij werken. Daar kun je de aanvraag voor een verblijfsvergunning mee verspelen. Gebrek aan een zinvolle dagbesteding, zeker als de beslissing maanden- of zelfs jarenlang uitblijft, maakt passief. De vrouwen zijn zelf verantwoordelijk voor het huishouden, met inbegrip van het schoonhouden van de gemeenschappelijke ruimtes. Er is een wekelijkse lijst met taken voor iedereen. We organiseren ook binnenshuis activiteiten om de vrouwen actief te houden en de kinderen afleiding te bezorgen. Er is dit jaar een reeks kooklessen opgezet, met informatie over gezonde voeding. De vrouwen leerden hierbij ook wat je met al die vreemde Hollandse ingrediënten zoal kunt maken. Met de kinderen worden activiteiten opgezet als knutselen, spelletjes doen en lezen. Bij mooi weer zoeken we buitenactiviteiten in de speelruimtes die de omgeving biedt. Ze kunnen daar hun energie beter kwijt dan in de beperkte ruimte van het huis, maken onderling minder ruzie en verdragen elkaar daarna binnenshuis beter. Van Cordaid Bond Zonder Naam hebben we een subsidie gekregen voor computerlessen voor de vrouwen, muzieklessen voor de kinderen en een aantal uitjes. Daar zijn we erg blij mee. De plannen zijn gemaakt en worden in 2012 uitgevoerd. De kinderen konden gebruik maken van (speciale) kinderopvang in de buurt. Dat was goed voor de kinderen, goed voor hun Nederlands en goed voor de moeders, die zo wat tijd voor zichzelf kregen.
Samenwerking: De samenwerking met Defence for Children en het Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt werd voortgezet. Wij maken graag gebruik van hun specifieke kennis. Voor beheerszaken kunnen we terugvallen op de huismeester van Rochdale. Dit jaar kwam een aantal vrouwen bij ons via het Noëlhuis en via een organisatie die zich inzet voor vrouwen die het slachtoffer zijn van mensenhandel. Nazorg: Na afloop van hun verblijf in het Harriet Tubman Huis blijft er vaak contact bestaan met de vrouwen en kinderen. Wij zien graag hoe het verder met hen gaat en fungeren soms als een vervanging van hun familie. Dat de betrokkenheid blijft bleek o.a. uit de grote belangstelling bij het overlijden van Claartje. Veel vrouwen die in de afgelopen jaren door haar zijn opgevangen kwamen naar Utrecht om afscheid van haar te nemen. De vrijwilligers: Het Harriet Tubman Huis draait op de inzet van vrijwilligers, waarbij ieder doet wat haar of hem het beste ligt. We hebben het afgelopen jaar afscheid van een paar vrijwilligers moeten nemen, waaronder Thera van der Ven en Ans en Menko Appelhof. Ook de administrateur, Udo Roorda, moest stoppen met het verzorgen van de boekhouding. Gelukkig hebben zich ook weer nieuwe vrijwilligers gemeld. Thera van der Ven had tijdens Claartjes ziekte veel van haar werkzaamheden waargenomen. Zij is gelukkig niet helemaal gestopt. Samen met Jellie Scholtens verzorgt zij eens in de twee weken een avond met de vrouwen, waarbij zij o.a. creatieve dingen maken, zoals bedankkaarten voor onze donateurs, sieraden en kleding. Thera kan heel goed breien en leert dat de vrouwen. De begeleiding van de vrouwen geschiedt door Eva Heezemans, Jenneke van Veelen en Hanneke Hofman, die wij als nieuwe vrijwilliger konden verwelkomen. Zij brengt veel werkervaring mee, o.a. met het coachen van mensen. De kinderen krijgen ook altijd de aandacht van Eva. Zij gaat op stap met hen, dit jaar naar het Sprookjesbos in Enkhuizen en Duinrell in Wassenaar. Zij deed dat samen met Johanna Zeitler, die een jaar stage bij ons loopt. Johanna is tweedejaars student aan de Hogeschool Utrecht, waar zij Maatschappelijk Werk en Dienstverlening studeert. Daarnaast hield Yosé Höhne elke woensdag de kinderen bezig met spelletjes en boekjes. Zij heeft helaas een stap terug moeten doen. Hannie van der Maat is nog steeds de klussenvrouw. Zij repareert wat nodig is en doet samen met de vrouwen onderhoudswerk.
De lay-out en uitgave van de Nieuwsbrief, die tweemaal per jaar verscheen, werd wederom verzorgd door Max Prins. Hij heeft toegezegd dat in de toekomst te blijven doen. Hij was behulpzaam bij de vormgeving, die altijd door Claartje werd gedaan. Er is inmiddels ook een digitale versie ontwikkeld. Met de Nieuwsbrief willen we onze donateurs en andere betrokkenen informeren over het wel en wee in het Harriet Tubman Huis. Het bestuur: De samenstelling van het bestuur was in 2011 als volgt: Paulien van der Ploeg (voorzitter) Rudolf Korn (penningmeester) Jeanette Kortman (secretaris) Hannie van der Maat (lid). Er zijn inmiddels twee nieuwe leden, waardoor het aantal bestuursleden nu zes bedraagt. Waren er vorig jaar nog geen plannen voor uitbreiding van het bestuur, nu we Claartje missen was daar wel behoefte aan. In het voorjaar meldde Maria Buijen zich. Zij is afkomstig uit de gezondheidszorg en heeft lang in het bestuur van Vluchtelingenwerk Haarlem gezeten. Zij is benoemd tot vicevoorzitter. Zij heeft als coördinator ad interim Claartjes belangrijkste taken overgenomen en is inmiddels een belangrijke spin in het web, die ervoor zorgt dat het Harriet Tubman Huis blijft draaien. Voor de financiële zaken, waaronder met name de jaarrekening, hebben we tot ons geluk een nieuwe deskundige kunnen vinden: Bram van Mill, die veel ervaring heeft met accountantswerk en eind van het jaar bereid bleek zowel het werk van Udo Roorda als het penningmeesterschap op zich te nemen. Rudolf Korn, die teruggetreden is als penningmeester, blijft gewoon lid. Het bestuur vergaderde eens in de twee maanden. Daarnaast zijn er veel tussentijdse contacten. Naast de bestuursvergadering was er een tweemaandelijks werkoverleg, waar alle vrijwilligers komen die zich actief met de vrouwen of de kinderen bezighouden. In dat overleg wordt de situatie van de vrouwen en de kinderen besproken, de voortgang van hun procedures, de activiteiten en vindt afstemming over en weer plaats. Middelen: De geldmiddelen waren in 2011 een zorgenkindje. Naast twee vaste fondsen, die ons elk jaar een flinke donatie geven, konden we geen grote fondsen bereid vinden ons te subsidiëren. Wel hebben veel particuliere donateurs ons gesteund. We zijn uit de brand geholpen door een gebaar van één van onze begunstigers. Hij heeft ter gelegenheid van zijn 65e verjaardag een veiling georganiseerd onder zijn persoonlijke en zakelijke contacten, die een groot succes was en ertoe geleid heeft dat wij het jaar met een minder negatief saldo konden afsluiten dan we eerst vreesden.
We krijgen vaak in natura wat extra’s, zoals op de dankdag voor het gewas vanuit de Diaconie in Duivendrecht en met Sinterklaas van een diaconie uit Amsterdamzuid. Vooruitzichten in 2012 Onze opvang blijft nodig, ondanks het generaal pardon van enkele jaren geleden en de plannen van de regering om sneller dan voorheen duidelijkheid te creëren bij procedures. De doorlooptijd daarvan wordt maar niet of zeer langzaam korter. Ons beleid blijft dan ook hetzelfde. We blijven de vrouwen en kinderen opvangen die dat nodig hebben. We blijven trachten hen actief te houden en hen het nodige gereedschap mee te geven, opdat zij na vertrek bij ons – hopelijk in Nederland met een verblijfsvergunning – snel hun eigen leven kunnen oppakken en vormgeven. Wij zullen wederom veel moeite moeten doen om voldoende geld te werven in 2012, maar hopen en verwachten dat ons dat, net als in voorgaande jaren, toch weer zal lukken. Zoals gezegd – het Harriet Tubman Huis is en blijft nodig.
