Sociaal in denken, sterk in creëren en joviaal in delen. Sociale Wetenschappen Olympiade. Projectboekje

“Sociaal in denken, sterk in creëren en joviaal in delen”

Sociale Wetenschappen Olympiade

Projectboekje www.sowo.be

2012


Wie zijn wij? De Vlaamse Olympiade Vereniging (VOV) is een koepelorganisatie van de Wetenschapsbeurs (www.wetenschapsbeurs.be), Wiskundequiz (www.wiskundequiz. be), de Tekenwedstrijd – Kunst van het Samenleven (http:// teken.vlaamseolympiades.be) en de Sociale Wetenschappen Olympiade (www.sowo.be). Vertrekkend van het motto “elk kind is talentvol” wil VOV de verborgen talenten van onze jongeren via uitdagende wedstrijden naar boven brengen. Om de stempel “leren is saai” te doorbreken willen we de jongeren de mogelijkheid geven om op een competitieve en speelse manier vaardigheden zoals creativiteit, ambitie, kritische denken, communiceren, probleem oplossen en analytische denken te ontplooien zodat ze later uitgroeien tot volwaardige, zelfbewuste en doelgerichte mensen.



2012

Waarom Sociale Wetenschappen Olympiade? De afgelopen jaren is de bezorgdheid om de dalende interesse van jongeren voor maatschappelijke betrokkenheid toegenomen. Recent onderzoek heeft aangetoond dat Vlaamse jongeren minder begaan zijn met burgerschap en maatschappelijke fenomenen. De samenleving waarin de jongeren vandaag opgroeien benadrukt persoonlijke verantwoordelijkheid en stelt het individu centraal. Met die reden wil de Sociale Wetenschappen Olympiade de maatschappelijke cohesie vergroten door de nieuwsgierigheid van de jongeren op sociale fenomenen te richten en het bewustzijn voor sociale thema’s aan te wakkeren. We zijn er van overtuigd dat het voor de leerlingen uit het secundair onderwijs een niet te evenaren mogelijkheid is om de sociale wetenschappen vanuit een ander perspectief te benaderen. Deze benadering zal de vergaarde kennis van de leerlingen verrijken met een hogere graad van relativering en objectiviteit. Dit project is een kans om zichzelf zowel als persoon en als “socioloog” verder te ontplooien en om zijn/haar horizon te verruimen.

www.sowo.be

1

2012


Jury- en Adviescomité: Prof. Dr. Johan Ackaert (UHasselt) Prof. Dr. Stef Adriaenssens (HUB) Prof. Dr. Ruddy Doom (UGent) Prof. Dr. Ignace Glorieux (VUB) Prof. Dr. Dimo Kavadias (VUB) Prof. Dr. Johan Leman (KUL) Prof. Dr. Paul Moyaert (KUL) Prof. Dr. Ides Nicaise (KUL) Prof. Dr. Rik Torfs (KUL) Prof. Dr. Bart Van de Putte (UGent) Prof. Dr. Mieke Van Haegendoren (UHasselt) Prof. Dr. Peter Van Peteghem (UAntw) Prof. Dr. Josse Van Steenberge (UAntw) Prof. Dr. Danny Wildemeersch (KUL) Francis Loyens (Directeur- KHLIM) Fouad Gandoul (Voorzitter ACW-Genk) Meyrem Almaci – federaal volksvertegenwoordiger Els Ampe – Brussels volksvertegenwoordiger Bert Anciaux – senator Eva Brems – federaal volksvertegenwoordiger Vera Celis – Vlaams volksvertegenwoordiger Lies Jans – Vlaams volksvertegenwoordiger Fatma Pehlivan – Vlaams volksvertegenwoordiger Elke Roex- Brussels volksvertegenwoordiger Reinilde Van Moer – federaal volksvertegenwoordiger Goedele Vermeiren – Vlaams volksvertegenwoordiger Mieke Vogels – Vlaams volksvertegenwoordiger Marleen Vanderpoorten – Vlaams volksvertegenwoordiger Kathleen Helsen – Vlaams volksvertegenwoordiger

2


2012


Projecten 2012

www.sowo.be

3

2012


Jongeren en jongvolwassenen met levensbedreigende ziekten

Teamleden Leen Buelens Julie Herman Karen Soetewey

Begeleider(s) Mevr. Snoeks Mevr. Bruyniinckx

School Katholiek Scholencentrum JOMA

Ons thema is de lijdensweg van jongeren met een levensbedreigende ziekte. We hebben voor dit onderwerp gekozen omdat het veel voorkomt. Heel veel mensen worden hier op een of ander moment in hun leven mee geconfronteerd. Dit kan zowel direct als indirect zijn. Hoewel het de laatste tijd meer in de actualiteit voorkomt, blijft het een zeer moeilijk bespreekbaar thema. Het wordt vaak als een taboe beschouwd en daar willen wij verandering in brengen. Daarom willen we meer over dit onderwerp te weten komen. Levensbedreigende ziektes zijn ziektes waaraan je kunt sterven maar waarbij je nog niet terminaal bent verklaard. Het is niet onze bedoeling om alleen onderzoek te doen naar mensen die geen kans meer hebben om te overleven. Ook mensen die wel nog overlevingskansen hebben, willen we bij dit onderzoek betrekken. We willen wel onderzoeken of mensen met overlevingskansen anders omgaan met hun ziekte dan mensen zonder overlevingskansen. Er zijn veel verschillende levensbedreigende ziektes, zoals kanker, mucoviscidose, aids enz. Wij gaan ons vooral richten op de ziektes kanker en mucoviscidose. We willen achterhalen hoe jongeren reageren wanneer ze te horen krijgen dat ze een levensbedreigende ziekte hebben. Ieder mens reageert hier immers anders op. De reactie en het verwerkingsproces hangen af van de omgeving, het karakter, de ingesteldheid van de persoon, de leeftijd enz. Deze factoren willen we in onze GIP allemaal onderzoeken.

4



2012

Welke invloed heeft de westerse maatschappij op de partnerkeuze van allochtone (moslim-) jongeren?

Teamleden Fatima Karem Esma Ucan

Begeleider(s) Dhr. Koycu

School Lucerna College Antwerpen

Meer dan de helft van de allochtone jongeren in de Westerse samenleving is getrouwd met een partner van dezelfde culturele achtergrond. Het is weinig verrassend dat de eerste en tweede generatie bewust de keuze maakt om te huwen met een partner van dezelfde afkomst, maar waarom zou ook de derde en vierde generatie deze keuze maken terwijl ze eigenlijk geboren en getogen zijn in het Westen? Betekent dit dat ze desondanks hun leefomgeving zich nog altijd niet thuisvoelen in het Westen en zich nog altijd meer als ‘allochtoon’ beschouwen in plaats van zich te identificeren als ‘Belg’ of ‘Europeaan’? Het hier voorgestelde onderzoek gaat over de partnerkeuze van allochtonen. Hoe vaak besluiten allochtone jongeren een levenspartner van hetzelfde land van herkomst te huwen, en waar gaat de prioriteit naar toe bij de keuze van een huwelijkspartner? Speelt het geloof nog een belangrijke rol in die keuze, of wordt religie niet meer als een belangrijke basis voor een huwelijk gezien? Als migranten binnen de eigen kring blijven trouwen, kan dat dan uitgelegd worden als teken dat zij zich anders zijn blijven voelen of dat zij door de dominante groep nog steeds als anders worden gezien? Is huwen bij Turkse, Marokkaanse of jongeren van een andere etniciteit gebaseerd op verstand of liefde? Al deze vragen zijn al vaak gesteld, en een duidelijk antwoord zal hier niet op gegeven kunnen worden, want de keuze van een partner is heel erg individueel en persoonlijk. Maar toch zijn er redenen dat allochtonen in het Westen de voorkeur hebben te trouwen met een partner van dezelfde herkomst of juist niet op de conventionele wijze willen trouwen, en deze redenen zullen aan bod komen en getracht uitgelegd te worden in ons onderzoek. www.sowo.be

5

2012


Facebook, modern dagboek of Big Brother

Teamleden Laura Hamerlynck Naomi Keersse

Begeleider(s) Mevr. Fontana

School Koninklijk Atheneum Zelzate

By giving people the power to share, we're making the world more transparent. (Mark Zuckerberg) In onze huidige maatschappij is massamedia niet meer weg te denken. Televisie, radio, maar zeker en vooral de computer (lees: internet) niet. We kunnen ons geen leven meer indenken zonder. Nu stelden we ons de vraag of er wel altijd even bewust wordt omgesprongen met dit toch wel invloedrijke medium. Ook riep dit de vraag op of dit enige vorm van invloed uitoefent op de maatschappij,hetzelfbeeld en/of het sociaal leven. Heeft dit opkomend fenomeen ons veranderd of niet? Daarom is het onderwerp voor onze onderzoekscompetentie sociale netwerksites geworden.

6



2012

Syndroom van Asperger

Teamleden Hanne De Vos Lisa D’Hollander

Begeleider(s) Dhr. Brouwers

School Sint-Theresia College

De rimpels wegstrijken Mijn leven was ooit een grote puinhoop Mijn leven was ooit een grote puinhoop Als schaakstukken die zoek waren Als een half patroon voor een jurk Als ‘nee’ zeggen, maar ‘ja’ bedoelen Als meer willen, maar minder krijgen Maar langzamerhand begin ik het te ontwarren Mijn leven was ooit een draad in de knoop Als zeggen ‘van jou’, maar bedoelen ‘van mij’ Als misselijk zijn, maar ‘prima’ zeggen Als melk vragen, maar wijn krijgen Als een boom zien, maar bos zeggen Maar langzamerhand begin ik het te ontwarren

Mijn leven is nu een stuk duidelijker De draad begint ontward te raken Ik heb weer hoop Ik zal nog wel wat problemen tegenkomen Maar daar denk ik niet meer met angst en beven aan Na veertien jaren heb ik alles gladgestreken (ATTWOOD 2005, p.138)

www.sowo.be

7

2012


Genderdiversiteit bij topfuncties, glazen plafond

Teamleden Marjolein Wulteput Charlotte De Waele

Begeleider(s) Dhr. Laureys Mevr. Vermeyen

School Sint Hendrik Leiepoort Deinze

Is er sprake van genderdiversiteit en daarbij horend glazen plafond, bij topfuncties? Dit is de centrale vraagstelling waaruit volgend onderzoek is opgebouwd. De probleemstelling bracht andere vragen met zich mee die in het onderzoek beantwoord worden. Enkele voorbeelden: Wat is het vrouwelijke aandeel in de bestuursraden (per sector)? Is er een verschil in scholingsgraad tussen mannen en vrouwen in topfuncties? Vertonen vrouwen in leidinggevende functie ander gedrag dan mannen in diezelfde positie? Hebben vrouwen een andere status als leidinggevende? Wat zijn vereisten om als vrouw aan de top te geraken? Voor dit onderzoek werd eerst een brainstorm gehouden waarin hoofdvragen werden opgesteld. Vervolgens gaf opzoekwerk een beeld over de probleemstelling. Met deze informatie in het achterhoofd werden (proef)enquêtes opgesteld met vooral vragen rond persoonlijke meningen. Op deze manier werd gekeken naar de mate van confrontatie met een glazen plafond op de werkvloer. Daarna werd een literatuuronderzoek gehouden, waarbij tal van bronnen bestudeerd werden. Via een kleine vermelding in de nieuwsbrief van VOKA Oost-Vlaanderen kwam er contact met profs van UGent, die eigen documentatie ter beschikking stelden. Daarnaast werden ook andere, eerdere onderzoeken bekeken. Anonieme enquêtes bij leidinggevenden uit willekeurige bedrijven/sectoren werden afgenomen, later ook geturfd op computer en digitaal verwerkt, wat leidde tot uitgebreide grafieken. Uiteindelijk volgde de vergelijking tussen eigen onderzoek en gevonden informatie, waaruit boeiende resultaten kwamen.

8



2012

Armoede op school: kleine dingen maken een groot verschil

Teamleden Jill Leemans Stéphanie Meyvis Danya Van Litsenborgh

Begeleider(s) Mevr. Snoeks Mevr. Bruyninckx

School Katholiek Scholencentrum JOMA

Ons onderzoek houdt in dat we de betaalbaarheid van het onderwijs voor schoolgaande jongeren en hun ouders onderzoeken. Wij willen hiermee aantonen dat de kostprijs van het onderwijs een zaak is die we niet zomaar mogen negeren omdat veel mensen hier dagelijks problemen mee ervaren. Armoede komt in elke school voor, al kunnen we het niet altijd aan de leerlingen zien. Het is een zaak waar schoolgaande kinderen niets of weinig aan kunnen veranderen en toch kan het wel een negatieve invloed hebben op hun slaagkansen. Wij hopen met dit onderzoek een soort van plan op te stellen dat in de toekomst misschien zou kunnen helpen om de schoolrekeningen betaalbaarder te maken voor de gezinnen die het financieel moeilijk hebben. Ook willen we hiervoor oplossingen zien te vinden. We hebben dit fenomeen onderzocht aan de hand van een literatuuronderzoek en een veldonderzoek. Eerst hebben we verscheidene bronnen gelezen en ons ingeleefd in het feit dat armoede op school wel degelijk bestaat, ook al zien we het niet altijd. We zijn naar de bibliotheek gegaan om meer informatie te zoeken over het onderwerp, maar dit bleef zeer beperkt. We vonden enkel boeken over armoede in de derdewereldlanden. Daarom hebben we gebruik gemaakt van verscheidene internetbronnen. Vervolgens hebben we enquêtes opgesteld voor zowel de ouders als de leerlingen van de derde graad van onze school, KS Joma. We hebben vragen proberen te zoeken die zo neutraal mogelijk zijn voor de ouders en de leerlingen. Voor we de enquêtes in de klassen konden uitdelen en naar de ouders konden opsturen, moesten we dit overleggen met de directie. Zowel uit de enquêtes als uit het interview met de directie zijn zeer boeiende resultaten en misschien ook wel zinvolle oplossingen voortgekomen. Beide onderzoektechnieken hebben ons heel wat wijzer gemaakt. Al de verworven informatie hebben we verwerkt. We hebben besluiten gevormd en daarna hebben we geprobeerd om oplossingen te vinden.

www.sowo.be

9

2012


De samenhang van Facebook en cultuur in Europa

Teamleden Vermeiren Marie Jonas Vandeweyer

Begeleider(s) Mevr. Weltens

School Sint-Franciscus College

Dagelijks worden we vaak ongewild blootgesteld aan media in verschillende vormen zoals muziek, mode, film, internet, reclame… Er moet dus wel een bepaalde invloed zijn van deze mediavormen op onze culturele waarden en normen. Sinds 2004 verovert Facebook vanuit de USA heel de wereld. De groei van dit netwerk is gigantisch. Recent vroeg de eigenaar een beursaandeel aan. Facebook wordt als een sociaal netwerk omschreven dat vrienden, collega’s studiegenoten en kennissen met elkaar in contact brengt om een onbeperkt aantal foto's kunnen uploaden, links en video's kunnen delen. Facebook wil het communiceren met anderen efficiënter maken. Als oneliner gebruikt Facebook steeds: “ Met Facebook ben je verbonden en deel je alles met iedereen in je leven.” Kunnen we dan ook spreken over een verbondenheid/ samenhang tussen media en cultuur in onze samenleving en in Europa? En in welke mate dan? Onze doelstelling is de samenhang van Facebook en onze Europese cultuur aantonen en nagaan of dit wel altijd ethisch verantwoord is. Aan de hand van bepaalde onderzoeksvragen proberen we antwoorden te vinden op dit boeiend fenomeen. Betekent Facebook een meerwaarde in onze cultuur? Welke invloeden heeft Facebook op onze samenleving en zijn deze effecten dezelfde in heel Europa? Is er een verschuiving in culturele waarden en normen door de invloed van Facebook in Europa? Vele samenlevingen hebben zich ontwikkeld langs stromen en rivieren. De Nijl, de Rijn, de Gele Rivier, de Ganges, de Amazone met al zijn zijrivieren, allemaal waren en zijn het levensaders van heel diverse samenlevingen. Vandaag krijgen samenlevingen in belangrijke mate ook vorm via virtuele rivieren, dat zijn de digitale netwerken of snelwegen waarover we de jongste decennia beschikken. Je zou het internet als de mondiale digitale hoofdstroom kunnen beschouwen. Door de komst van digitale communicatie en sociale netwerken gaan we op andere manieren communiceren.

10



2012

Tienermoeders

Teamleden Elien Lemmens Lori Raes

Begeleider(s) Mevr. Smedts

School Sint-Angela Tildonk

Als conclusie kunnen we trekken dat we het eens zijn met de regel dat een tienermoeder een doktersattest nodig heeft voor een afwezigheid. Hierdoor zullen deze meisjes een goede regeling krijgen wanneer ze naar school kunnen en wanneer niet. Ze moeten leren hun leven in te delen met een kind erbij en mogen de school zeker niet buitensluiten. Het is wel een must voor de leerling, dat ze gesteund en begeleid worden door de school. Zowel de klasgenoten als de school moeten voor een goede opvang zorgen als de leerling met een probleem kampt. Soms zijn er spanningen in het schoolmilieu met de leerling waardoor een school kan gebruik maken van een ‘begeleide doorverwijzing’, voor zo’n gevallen zou er strenger moeten opgetreden worden. Enkele meisjes komen terecht in een slechte situatie, ze worden gepest op school, verliezen veel vrienden. Hierop moet de school heftig reageren. Ze moeten de leerling helpen door met haar te praten. Een doorverwijzing is echter een simpele uitweg die de school kan nemen, maar ook een egoïstische uitweg. Zo gaan ze hulp zoeken van buitenaf om de leerling te helpen, maar het is juist belangrijk dat de school er zich bij betrekt, zodat de leerling zich goed kan voelen in haar school en geen geheimen heeft.

www.sowo.be

11

2012


Hoe ervaren de buurtwoners uit probleemgebieden de jeugdcriminaliteit in Roeselare?

Teamleden Hannah Ingels

Begeleider(s) Dhr. Debruyne Dhr. Verstraete Dhr. Braekevel Mevr. Goethals

School Vrije Middelbare School Roeselare

Als opdracht voor het vak seminarie in het 6de jaar Humane Wetenschappen werd ons gevraagd om een eindwerk te maken. Dit om ons voor te bereiden op onze hogere studies en het maken van een paper. Mijn onderzoek gaat over jeugdcriminaliteit, en onderzoekt de oorzaken en gevolgen ervan. Om het onderzoek wat meer te specificeren doe ik mijn onderzoek over jeugdcriminaliteit in Roeselare. Hierbij ga ik op onderzoek naar de probleemgebieden in Roeselare en wat daar juist het probleem is. Ik ga na welke oplossingen er zijn en wat zijn de gevolgen van de jeugdcriminaliteit? Met mijn onderzoek ga ik proberen de ervaringen van de buurbewoners omtrent jeugdcriminaliteit te bevragen. Ik kan nu wel al zeggen, dat hierbij moeilijk onderscheid kan gemaakt worden tussen jeugdcriminaliteit en gewone criminaliteit door volwassenen. Toch ga ik proberen een zo juist mogelijk beeld te geven van de situatie in Roeselare. Dit onderzoek is tot stand gekomen door heel veel verschillende bronnen uit te pluizen en te analyseren. Ook heb ik de mogelijkheid gekregen om gebruik te maken van de officiële cijfers van de (jeugd)criminaliteit in Roeselare. Daarnaast heb ik ook veel informatie gehaald uit boeken van de Vlaamse Overheid. Met dit onderzoek probeer ik jeugdcriminaliteit te beschrijven, want vaak wordt jeugdcriminaliteit heel ruim gezien. Het is namelijk zeer belangrijk dat mensen geen stereotiep beeld gaan vormen over jeugdcriminaliteit en jeugdcriminelen. Natuurlijk is dit onderzoek beperkt, maar toch probeer ik de representativiteit en validiteit van het onderzoek zo hoog mogelijk te houden. Dit aan de hand van een literatuurstudie, een interview en een enquête waaruit zal blijken hoe de buurtbewoners van de zogenaamde “probleemgebieden” de jeugdcriminaliteit zelf ervaren. Is er wel altijd sprake van jeugdcriminaliteit, of wordt deze term overroepen? Welke vormen van jeugdcriminaliteit zijn dit dan? Dit zijn enkele voorbeelden van vragen die een antwoord kunnen vormen op mijn onderzoeksvraag

12



2012

Elektriciteitsgebruik bij jongeren: medeverantwoordelijkheid voor het milieu en het welzijn van de volgende generaties

Teamleden Raf Ceulemans

Begeleider(s) Mevr. Frijters

School Onze-lievevrouwprestatie bovenbouw

Het evenwicht tussen de mens en zijn natuurlijke omgeving is ernstig verstoord geraakt in de 20e eeuw. De grootste milieubedreiging voor onze planeet is de klimaatsverandering, die ontstaan is onder invloed van de menselijke uitstoot van broeikasgassen (transport, industrie, landbouw, …). Hoewel de klimaatverandering een mondiaal probleem is, en er nog heel wat veranderingen zullen moeten plaatsvinden, kunnen wij als particulier zeker al een bijdrage leveren tot de oplossing ervan. Verstandig energieverbruik is het meest effectief om de klimaatsverandering tegen te gaan. Ook jongeren maken deel uit van het milieuprobleem maar belangrijker nog, zij zijn verantwoordelijk voor de volgende generaties en moeten dus bereid zijn om zich te engageren voor een beter milieu. Ik was nieuwsgierig naar hoe andere jongeren tegenover ons natuurlijke milieu en de toekomst ervan staan, maar ik bakende de focus van dit onderzoek af naar het elektriciteitsgebruik van jongeren. Eerst heb ik een uitgebreid en interessant literatuuronderzoek gevoerd. Met die informatie ging ik aan de slag om een onderzoeksplan en enquête op te stellen. Via die enquête ging ik ondermeer na hoe de geënquêteerde jongeren tegenover hun eigen elektriciteitverbruik staan en bereid zijn in de toekomst zuiniger met elektriciteit om te gaan. Ik koos voor deze onderzoeksmethode omdat ik een groter aantal jongeren kon bereiken en zo mogelijk resultaten kon geven die meer waarheidsgetrouw zijn.

www.sowo.be

13

2012


Zelfdoding: de hoge zelfdodingcijfers in België

Teamleden Tatjana De Bruyn Laura Pauwels

Begeleider(s) Mevr. Vandebroek

School Sint-Jozefscollege Aarschot

Zelfdoding is een onderwerp dat tegenwoordig in België heel veel aandacht naar zich toe trekt. Er is een forse stijging van de suïcidecijfers en velen vragen zich af waarom. Waarom staat België bekent als één van de koplopers van de Europese Unie en hoe kunnen we daar verandering in brengen? Dat zijn vragen waar velen een antwoord op proberen te vinden. Uit alle thema’s kozen wij voor zelfdoding in België, onze onderzoeksvraag luidt dan ook als volgt: ‘Hoge zelfdodingcijfers in België, meer specifiek in Vlaanderen, bij volwassen mannen in de periode van 2000 tot 2011’. Wij kozen doelbewust voor zelfdoding in Vlaanderen omwille van de makkelijker te verkrijgen informatie en te bereiken personen voor ons interview en onze enquêtes. We hebben uiteindelijk gekozen voor suïcide bij volwassen mannen omdat dit ons toen de meest interessante doelgroep leek. Als twee jongvolwassen vrouwen staan we natuurlijk veel dichter bij de vrouwelijke doelgroep. We kunnen op dit gebied ‘makkelijker’ redeneren over het vrouwelijke geslacht dan over mannen, daarom leek het mannelijke geslacht ons juist aantrekkelijker om meer te weten over te komen. In onze tekst hebben we anderzijds ook enorm veel informatie verwerkt over zelfdoding bij vrouwen en jongeren, vooral omdat we willen aantonen dat er toch wel een relatief groot verschil is tussen beide geslachten in verband met suïcidemethodes, oorzaken, cijfers, enzovoort. Zo konden we vele grafieken en vergelijkingen opstellen die zeer interessante informatie opleverden. De periode ‘2000 tot 2011’ legden we vast, omdat we toch een vrij lange periode wilden onderzoeken. We hebben de 20ste eeuw bewust achterwegen gelaten, hier zouden we amper informatie over terugvinden, dachten we.

14



2012

Anorexia

Teamleden Pylyser Eveline

Begeleider(s) Mevr. Verduyn

School Maerlant Atheneum Blankenberge

Waarom kunnen jongeren in deze samenleving zo goed verbergen wat hun diep van binnen dwarszit? Waarom vinden ze het alsmaar lastiger om hun ware gevoelens te uiten? Misschien omdat we zo’n vooroordelende samenleving zijn. Als we een meisje zien met dikkere borsten, denken we onmiddellijk dat ze een slet is, maar we kennen haar verhaal niet. Als we een zwaardere jongen zien, denken we dat hij lui is en zijn problemen weg eet, maar we kennen zijn verhaal niet. Als we een heel mager meisje zien, denken we dat ze anorexia heeft, maar we kennen haar verhaal niet. Jongeren over heel de wereld kampen met problemen zoals drugsverslaving, depressie, zelfmoordneigingen, zelfmutilatie, identiteitscrisis, pesterijen, … maar nu zou ik graag aandacht willen geven aan een stoornis waar vooral meisjes mee te maken hebben, anorexia nervosa.

www.sowo.be

15

2012


De Arabische Lente in Egypte

Teamleden Begeleider(s) Baert Kiliaan Dhr. Peeren Van Kerkschaver Tim

School Koninklijk Atheneum Pegasus

De protesten in de Arabische wereld (ook de Arabische Lente genoemd) behelzen een revolutiegolf in de Arabische wereld die begon op 18 december 2010 en bestaat uit revoluties in Tunesië, Egypte en Libië, grote demonstraties en protesten in Jemen, Bahrein en Syrië, protesten van middelgrote schaal in Jordanië, Marokko, Algerije, Irak, Oman en de Palestijnse gebieden en incidentele protesten in Mauritanië, Saoedi-Arabië, Soedan, Libanon en Koeweit. Alleen in Qatar en in de Verenigde Arabische Emiraten zijn geen incidenten gemeld.

16



2012

Speelgedrag bij kleuters Met welk speelgoed spelen kleuters?

Teamleden Lizelore Verstraete Charlotte Bouten

Begeleider(s) Mevr. De Waegemaeker

School Technisch Instituut Immaculata

Jongens spelen met auto’s en meisjes met poppen! Klinkt dit bij jou bekend in de oren? Vele mensen durven dit wel eens te beweren. Maar is dit nu wel zo? Spelen jongens alleen maar met auto’s en meisjes alleen maar met poppen? Ligt het aan de opvoeding, dat jongens naar jongensspeelgoed grijpen en meisjes naar meisjesspeelgoed? Bieden ouders alleen/vooral jongensspeelgoed aan aan hun zonen en alleen/vooral meisjesspeelgoed aan hun dochters? Of bestaat er nu eenmaal een genetisch verschil tussen jongens en meisjes in hun speelgedrag? Samen hebben we geprobeerd hierop een antwoord te vinden. We besloten verschillende scholen te bezoeken en daar vonden we alles wat we nodig hadden: een eerste en derde kleuterklas met jongens en meisjes die zich konden uitleven in diverse hoekjes met allerhande materialen die de juf aanbood. We stelden vooraf observatielijsten op en keken toen welke hoeken zich in de kleuterklas bevonden. Daarna telden we het aantal kleuters (jongens en meisjes apart) in iedere hoek en onderzochten gedurende 25 minuten hun speelgedrag tijdens het vrij spel.

www.sowo.be

17

2012


Hoe integreren vrouwen in Vlaanderen terug in de samenleving na partnergeweld?

Teamleden Sezgi Alptekin Nergiz Mert Kubra Er



De laatste jaren is de fysieke mishandeling en dus het huiselijk geweld nadrukkelijker in de schijnwerpers van zowel de hulpverlening als de politiek komen te staan. Vanuit het ministerie van Justitie zijn diverse maatregelen afgekondigd met als doel het voorkomen van en het terugdringen huiselijk geweld. De hulpverleners proberen dit probleem aan te pakken. Alleen een zicht op getallen van hoeveel mensen ermee geconfronteerd worden helpt niet om dit probleem op te lossen. Om dit probleem op te lossen moeten er nieuwe methoden ontwikkeld worden die het probleem programmatisch aanpakt. Wij hebben ons de vraag gesteld hoe het probleem partnergeweld ontstaan is en hoe de vrouwen daaronder lijden. Vanuit deze vraag zijn we vertrokken om ons te verdiepen in de verborgen theorieën.

18



2012

Hoe komt een jongere uit onze samenleving in de jeugdcriminaliteit terecht?

Teamleden Liestbeth Coppens

Begeleider(s) Dhr. Van Reybroeck

School Onze Lieve Vrouw Ter Duinen

Jeugdcriminaliteit krijgt de laatste jaren in de actualiteit steeds meer aandacht, verschillende instellingen voor jongeren zitten stilaan overvol. Waar loopt het fout met deze jongeren? Mijn onderzoek gaat over verschillende factoren die ervoor kunnen zorgen dat een jongere in de criminaliteit terecht komt. Als eerste zal ik verschillende verklaringen geven van jeugdcriminaliteit aan de hand van enkele theorieën. Daarna zal ik de risico- en protectieve factoren beschrijven. Als laatste onderdeel vind u nog enkele beschrijvingen van invloeden die belangrijk zijn op de jongeren. In de bijlagen vind u de interviews die ik heb afgenomen, de resultaten van de enquêtes en mijn conclusie over het onderzoek.

www.sowo.be

19

2012


Invloed van de zaak Dutroux op het Belgische rechtssysteem

Teamleden Chloé Leysen Ellen Dela Ruelle

Begeleider(s) Dhr. Van Hasselt

School Regina Pacis Hove

Dutroux staat voor velen onder ons bekend als het monster van België. Dat is ook niet zonder reden. Hij ontvoerde in de jaren 1995 - 1996 in totaal 6 meisjes, waarvan hij er 4 ook om het leven bracht. De overleden meisjes zijn Mélissa Russo, Julie Lejeune, An Marchal en Eefje Lambrecks. Twee meisjes konden nog tijdig bevrijd worden. Deze meisjes zijn Sabine Dardenne en Laetitia Delhez. Wij onderzochten de hervormingen van politie/rijkswacht en justitie na de wantoestanden en fouten in het vooronderzoek en gerechtelijk onderzoek van de zaak Dutroux. Maar om met dat onderzoek van start te kunnen gaan, hebben we eerst een algemeen kader van de zaak Dutroux geschetst. Daarin werden zijn gruweldaden al even in het kort blootgelegd. Deze paper laat u kennismaken met de verschillende wantoestanden en fouten in de zaak Dutroux, maar vooral ook met de hervormingen van politie/rijkswacht en justitie. Hierbij zijn vooral de vorming van een eenheidspolitie en de oprichting van de Hoge Raad voor Justitie en het federaal parket de belangrijkste.

20



2012

Is roken in het bijzijn van kinderen mishandeling?

Teamleden Rik Mentens, Seppe Cools & Thomas Dillen

Begeleider(s) Dhr. Philipsen

School Sint-Jan Berchmanscollege Mol

Wij zijn Rik, Seppe en Thomas uit het sint Jan-Berchmanscollege in Mol. Voor onze onderzoeksopdracht van economie hebben wij uit een aantal onderwerpen moeten kiezen (omdat eindwerken afgeschaft zijn op onze school). Dit sprong er uit voor ons. Hierover wilden we eigenlijk meer weten. Wij vinden het zeer interessant om dit allemaal te onderzoeken. We gaan het onderwerp ‘is roken in het bijzijn van kinderen mishandeling?’ bespreken. We hadden enkele maanden geleden de reclamespots gezien op de televisie. We hoorden een kind huilen en roepen toen de camera een huis binnenging. Maar toen men in de woonkamer was, zag je gewoon een gezin met kinderen zitten. De ouders waren gewoon aan het roken. We vroegen ons dus af of dit echt mishandeling is. Hierbij hebben we enkele deelvragen gesteld, die allemaal op de volgende bladzijde opgesomd zijn. We hebben een professor geïnterviewd ( dokter Ivo Nagels ) om alles zo duidelijk mogelijk te maken over dit onderwerp. We hebben ook mensen geïnterviewd die het niet erg vinden om in het bijzijn van kinderen te roken. Zo zijn we dus tewerk gegaan om de ideale conclusie te vinden.

www.sowo.be

21

2012


De toekomst van Europa: Discriminatie

Teamleden Handan Altuntas Jannika Vandael

Begeleider(s) Mevr. Weltens Mevr. Verjans

School Sint-Franciscus College

In onze maatschappij is er nog altijd sprake van discriminatie ten aanzien van vrouwen. De ongelijkheid is al heel wat verbeterd, maar is toch nog altijd zichtbaar. Dit vooral op de arbeidsmarkt. Zo verscheen er onlangs nog een artikel in het Belang Van Limburg dat Cathérine De Bolle benoemd werd als baas van de federale politie, De Bolle zou daarmee de ‘eerste’ vrouw zijn die deze functie zou vervullen. Maar een vrouw zo hoog aan de top dat kan toch niet? Haar twee medecollega’s (twee jongens) hebben dit proberen te voorkomen door een protest aan te tekenen bij de Raad van State. Nu is de kans groot dat door een idiote vergetelheid in het verslag van de vergadering, de procedure over de benoeming van De Bolle helemaal opnieuw gestart moet worden. Toen we dit vernamen, wilden we weten op welke gebieden de vrouw nog gediscrimineerd wordt op de arbeidsmarkt en in welke mate ze nog de hoeksteen van het gezin vormt. Wij zijn allebei een beetje feministisch ingesteld, omdat de vrouw op de dag van vandaag nog altijd op bepaalde gebieden ongelijkwaardig behandeld wordt. Hierdoor waren we wel benieuwd naar het resultaat, vandaar het onderwerp van onze paper.

22



2012

Waarom maakt arm ongezond?

Teamleden Veerle Meuwissen Anaïs Timmerman

Begeleider(s) Mevr. Reekmans

School HeiligHartinstituut Heverlee

Sociale ongelijkheid, het bestaat al langer dan vandaag en het is nog steeds een probleem. In dit werkstuk proberen wij de sociale gezondheidsverschillen en hun verklaringen in kaart te brengen. Ook geven we een woordje uitleg bij de initiatieven vanuit scholen en overheid. Deze gezondheidsverschillen leiden tot een maatschappelijk/ sociaal probleem op vlak van ziekte en dood in de samenleving. Het probleem heeft een duidelijke sociale oorsprong. Het ontstaat door de sociale klassen. Er is een significant deel van de bevolking zich bewust van sociale ongelijkheid. Er wordt niet door iedereen iets tegen gedaan maar een groot deel van de bevolking weet dat het probleem bestaat. Men weet dat er iets aan het probleem kan gedaan worden. Volgends de definitie van een sociaal probleem kunnen we sociale ongelijkheid dus beschouwen als een sociaal probleem. Dit probleem is in heel kleine mate door de mensen zelf op te lossen. De overheid zal een belangrijke rol moeten spelen in het oplossen van sociale ongelijkheid. Het probleem bevindt zich zowel op micro-, meso-, als macroniveau. Wel vooral op de twee laatste niveaus.

www.sowo.be

23

2012


Alcohol, A must, A want or A need ?

Teamleden Hannes Clarysse

Begeleider(s)

Mevr. Splenter Dhr. Verstraete Dhr Tanghe


Het was even zoeken naar een onderwerp dat mij voldoende zou boeien om er een jaar lang met enthousiasme aan te werken. Uiteindelijk koos ik voor ‘alcoholgebruik bij jongeren’. Aangezien alcoholgebruik sociaal aanvaard wordt, terwijl het toch gevaren kan inhouden, en jongeren er vaak mee in contact komen, vind ik dit een onderzoeksvraag waard. Ik wilde op zoek gaan naar de regelmaat waarmee jongeren in contact komen met alcohol, maar ook het antwoord op de vraag waarom jonge mensen alcohol gebruiken, interesseerde mij. Omdat ik een grondig onderzoek wilde voeren had ik de bedoeling om op onderzoek te gaan bij hogeschool- en universiteitstudenten en heb ik contact gezocht met mensen die hier meer over weten. In dit werk ben ik als volgt te werk gegaan: Eerst wordt even verduidelijkt welk effect alcohol gebruik, en dan vooral overmatig alcoholgebruik, heeft op het menselijk lichaam. Vervolgens wordt besproken welke wijzigingen dit meebrengt in het gedrag van de gebruiker of wat de oorzaken zijn waarom alcohol in dergelijke mate gebruikt wordt. Daarna worden de gevolgen op psychisch vlak bekeken zowel voor de omgeving, als voor de gebruiker zelf.

24



2012

De blinde mens in de maatschappij: Zijn blinde mensen even gelukkig als niet blinden?

Teamleden Zahra Abed Et Jalil, Nassira Ben'a Hand Fatima Loukilu



In deze onderzoekscompetentie streven we ernaar om een beeld te creëren over hoe blinden leven in deze maatschappij. Hebben ze te maken met sociale segregatie? Er wordt ook onderzocht hoe blinden leven als familielid. Hoe zijn hun sociale contacten? Hebben ze ook beperkingen in de omgang met anderen? We zien dan ook hoe de partnerkeuze van de blinden in elkaar zit. Kiezen ze voor iemand die ook blind is, of hebben ze liever een partner die wel kan zien? We bespreken hun leven op school en werk, en of ze psychologische problemen ondervinden. We bekijken ook kort wat juist hun beperkingen zijn en wat voor invloed het heeft op hen. In dit onderzoek zal er een beeld worden geschept over het leven van de blinden en dan is het aan ons om dit te vergelijken met niet blinden. Verschillen ze veel van ons? Neemt hun beperking de kans op geluk af? Of vinden ze juist geluk op een andere manier? Of er een verschil is tussen blinden die geboren blind zijn, of blinden die op een latere leeftijd blind worden. Verschilt hun geluk ook? En kan hun geluk de graad bereiken als ons geluk

www.sowo.be

25

2012


Armoede in België

Teamleden Feyza Caglar Emine Karaca

Begeleider(s) Mevr. Demirci


Aangezien we Economie-wetenschappen studeren, moeten we een onderzoekscompetentie maken. We moesten een keuze maken tussen verschillende onderwerpen. Vooraleer we ons definitieve onderwerp gekozen hadden, verkozen we een jaarrekening van een bedrijf te analyseren. Door de armoede in Somalië zijn we van gedacht veranderd en kozen we als onderwerp : ‘armoede in een land.’ Eerst waren we van plan om armoede in Somalië te onderzoeken, maar nadien hebben we besloten om als land België te kiezen. Aangezien we in België leven, interesseert het ons wel. Zou er ook in ons land armoede bestaan? Maar waar juist? Meer in de stad of op het platteland? Wat zijn de oorzaken en gevolgen van armoede in België? Hoe kunnen we armoede bestrijden?

26



2012

Wie regelt de financiële zaken binnen het gezin?

Teamleden Jolijn Van Overschelde

Begeleider(s) Dhr. Laureys Mevr. Vermeyen

School Sint Hendrik Leiepoort Deinze

Met het werk dat ons werd opgelegd moesten we een genderverschil aantonen tussen man en vrouw. Liesa en ik begonnen volop te brainstormen over wat we konden onderzoeken en hoe we dit gingen aanpakken met als beginpunt de vraag: Wie regelt de financiële zaken binnen het gezin?. Wijzelf hadden het beeld dat de man zich meer bezighoudt met financiële zaken. We wilden deze hypothese dan ook onderzoeken samen met andere vragen rond het inkomen en de uitgaven binnen het gezin. We zochten naar vragen die aansloten bij ons onderwerp. Het belangrijkste was dat we een duidelijk verschil of gelijkenis zagen tussen man en vrouw. We wilden ook naar andere zaken polsen die niet lagen in de richting van gender(on)gelijkheid zoals hoe financiële zaken beheerd worden en of men een budgetplan opstelt. Aangezien ons onderzoek slaat op het gezin hadden we personen nodig die samenwonen of gehuwd zijn. Het al dan niet hebben van kinderen speelde bij ons onderzoek geen rol. We hadden dan ook het idee om onze enquête op straat af te nemen bij koppels waarbij één van de twee antwoordt op de vragen. Het op straat afnemen van enquêtes is niet al te makkelijk want men staat niet te springen om een enquête in te vullen. Al bij al liep het afnemen van de enquêtes redelijk vlot met behulp van de collega’s van onze ouders, familie, buren en voorbijgangers op de Markt en in de Tolpoortstraat. We verzamelden in totaal 100 enquêtes wat genoeg was voor het verder zetten van ons onderzoek. We turfden zowel digitaal als manueel om te kijken of we twee keer hetzelfde resultaat uitkwamen. www.sowo.be

27

2012


Onderwijs – leerzorgkader type 8

Teamleden

Lien Clysters, Rijn goijens Melissa Neyens Dominque Thür Joke Vandeputte Fabrice Wirix

Begeleider(s) Mevr. Ceyssens

School Instituut Heilig Graf

Lien, Fabrice, Melissa, Joke, Dominique en Rijn hebben besloten het SOWO project te houden over het onderwijs te houden, meer specifiek: Het leerzorgkader van type 8, omdat er over dit onderwerp nog niet zoveel bekend wat. Minister De Smet wil bezuinigen op het leerzorgkader type 8. Het buiten gewoon onderwijs is veel duurder dan het gewone onderwijs. Omwille hiervan wil men zoveel mogelijk leerlingen van het leerzorgkader type 8 een gewone studie geven. Zo een besluit is namelijk makkelijk genomen. Maar is dit wel ten goede van de leerlingen? Het was niet makkelijk om bijhorende informatie op te zoeken over wat het leerzorgkader type 8 precies inhoud. Maar met niet op te geven zijn we tot mooie resultaten bekomen en hebben we opgezocht hoe het leerzorgkader is ontstaan en wat de voor en wat de nadelen hier van zijn.

28



2012

Allemaal gelijk, allemaal verschillend ?

Teamleden Mick Claes

Begeleider(s) Mevr. Doossche Mevr. Elewaut

School Koninklijk Atheneum Brasschaat

Hoe staan mensen met een verworven fysieke handicap in onze maatschappij? Mijn doelgroep zijn mensen tussen 18 en 65 jaar, de actieve beroepsbevolking, die van de ene dag op de andere door een ongeval of ziekte, verlamd in een rolstoel geraken. Hierbij wil ik de plaats van de fysiekgehandicapte in onze maatschappij onderzoeken. Door middel van de ervaringen van de naaste familieleden, van de verpleging in het revalidatiecentrum als ook van de personen in kwestie zelf te schetsen.

www.sowo.be

29

2012


Drugs- en alcoholverslaving

Teamleden Elien Vermeulen Isabelle Fierens

Begeleider(s) Mevr. De Vos

School Sint-Ursula Instituut O.L.V Waver

Wij hebben gekozen voor het onderzoeksprobleem verslaving. Dit heeft te maken met de gezondheid van de mens. We gaan dit specifieker bespreken met de stelling ‘Op welke manier heeft een alcohol- en drugsverslaving een invloed op sociaal contact van de jongeren (14-21jaar) in de regio Antwerpen?’. We hebben hiervoor gekozen omdat we hier toch wel een en ander over kunnen zeggen en dat dit niet heel voor de hand liggend is. De doelstelling van ons onderzoek is om de gevolgen van het sociaal contact bij een verslaafde te onderzoeken. We willen dus graag te weten komen hoe mensen met een verslaving met zichzelf, met anderen en hun omgeving omgaan. Wat hun levensstijl is en hoe ze hiermee omgaan. Iedereen kent de fysieke gevolgen van drugs, maar wij zouden graag de andere kant van een verslaving leren kennen. We gaan ons vooral op het sociale aspect concentreren, en niet op het fysieke. Verslaafde gaan op een andere manier met elkaar om, ze gaan zich anders voordoen ten opzichte van mensen die niet verslaafd zijn. Ze zullen er alles aan doen om hun verslaving te verbergen. Ze gaan hun verslaving ontkennen en niet toegeven dat ze verslaafd zijn.

30



2012

Mijn taal is kapot

Teamleden Lien Dejaegere & Ellen Vercammen

Begeleider(s) Mevr. Robbroeckx

School Maris Stella Instituut

Het OKAN-onderwijs is voor minderjarige allochtonen een soort van geschenk. Door het OKAN-onderwijs leren de kinderen hun mannetje staan in de grote wereld, ze leren er Nederlands, maken er vrienden en hebben zo een bezigheid. Maar wat is het nut om OKAN-onderwijs in te richten terwijl de kans groot is dat één van de minderjarige allochtone leerlingen het land wordt uitgezet? De procedure om legaal in België te mogen blijven duurt heel lang. Het maakt het dan des te harder om het land te moeten verlaten wanneer je al vrij goed geïntegreerd bent en de taal onder de knie begint te krijgen. Dit onderwerp kozen we voor de Sociale Wetenschappen Olympiade bij het domein onderwijs. Het leek ons een uitdagend en interessant onderwerp waar we zeker meer over wilden weten. De onderzoeksvraag luidt dan ook als volgt: “Is het zinvol om in het kader van OKAN Nederlands te leren aan anderstalige nieuwkomers tussen 12 en 18 jaar als zij nog geen definitieve verblijfsvergunning hebben ?”.

www.sowo.be

31

2012


In hoeverre zijn jongeren tussen 13 en 18 jaar van Roeselare op de hoogte van de gevolgen/risico's van esthetische chirurgie?

Teamleden Crombez Hanne

Begeleider(s) Dhr. Debruyne Dhr. Verstraete Dhr. Braekvelt Mevr. Splenter


In dit eindwerk zal u meer te weten komen over esthetische chirurgie zowel over het heden als het verleden. Het eerste wat u kunt lezen in de literatuurstudie is wat esthetische chirurgie precies is. Daarna bespreek ik de gevolgen en de risico’s die aan een dergelijke operatie verbonden zijn. In de literatuurstudie komt eveneens het chirurgisch proces aan bod. Ik schets daarbij een duidelijk beeld over welke capaciteiten een chirurg moet beschikken om zijn werk goed te kunnen uitvoeren. Ik neem tevens interviews af van patiënten om mijn kijk op esthetische chirurgie nog te verbreden. En als laatste vat ik al deze informatie samen in een besluit. Na de literatuurstudie volgt een onderzoek dat antwoord zal geven op de onderzoeksvraag “In hoeverre zijn jongeren tussen 13 en 18 jaar van Roeselare op de hoogte van de gevolgen/risico’s van esthetische chirurgie?”. Zo probeer ik meer te weten komen of mensen genoeg geïnformeerd zijn over wat cosmetische chirurgie allemaal inhoudt.

32



2012

Jongeren en criminaliteit: Begeleiding van jonge vandalen

Teamleden Fethiye Filiz Ihsaan Ahdadi Dogan Busra

Begeleider(s) Mevr. Achten

School Lucerna College Genk

When children become unimportant to a society,that society has forfeited its future. (L. Ron Hubbard) In dit onderzoeksrapport willen we een antwoord geven op de vragen: - Wat zijn de aanleidingen voor jeugdcriminaliteit? - Hoe worden criminele jongeren begeleid? Met het beantwoorden van deze vragen willen we aantonen dat er altijd een aanleiding is waardoor jongeren criminele feiten plegen en dat we dus eerst naar de aanleiding of oorzaak moeten kijken voordat we een jongere beoordelen op zijn daden. Daarnaast willen we duidelijk maken dat we goed moeten omgaan met kinderen die al een begeleiding hebben gehad wegens jeugdvandalisme en hen niet moeten uitsluiten. We zien vaak dat jeugdvandalen snel een label opgeplakt krijgen omdat mensen bang zijn dat ze opnieuw hetzelfde feit gaan plegen maar ze beseffen niet dat die jongeren al gekwetst zijn en dat ze vriendelijk moeten zijn tegen hun zodat ze dezelfde fouten niet nog eens doen.

www.sowo.be

33

jobstop_sowo_148mmx210mm_A5.indd 1

Organisator

27/04/12 18:04

Partners / Sponsor s


Adres Vlaamse Olympiade Vereniging Paleizenstraat 27 1030 Schaarbeek Telefoon : +32 (0) 2 614 02 14 +32 (0) 2 212 19 04

E-mail : [email protected] Website : www.vlaamseolympiades.be www.sowo.be

Sociaal in denken, sterk in creëren en joviaal in delen. Sociale Wetenschappen Olympiade. Projectboekje

Recommend Documents