Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Inhoud Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESM-kinderen Bernadette Vermeij Rosanne van der Zee NSDSK Siméa -13 april 2012
• • • •
Inleiding Monitor voor jonge kinderen met ESM Eerste resultaten Onderzoek sociaal emotionele ontwikkeling bij ESM
•
Eerste resultaten
Siméa -13 april 2012
Wat is bekend uit onderzoek(I)?
Wat is bekend uit onderzoek(II)?
Kinderen met ESM:
Volwassenen met ESM verleden o Minder vrienden
o Lagere acceptatie
o Vaker gepest
o Minder vriendschappen
o Vaker angstig of depressief
o Vaker gepest
o Gemankeerde Theory of Mind
o Vertraagde Theory of Mind ontwikkeling
o Vaker werkloos/ongeschoold werk o Wonen vaker bij ouders/beschermd
Lindsay et al., 2007; Farrant et al., 2006;
Siméa -13 april 2012
Durkin & Conti-Ramsden, 2010; Clegg et al., 2005; Johnson, 2010 Siméa -13 april 2012
Nederlands onderzoek
Spraak-/taalontwikkeling en emotioneel functioneren
o Van Daal (2007):
Taal speelt een belangrijke factor in een
o N = 71 o Leeftijd kinderen: 5 jaar o 40% klinische score op CBCL, m.n. problemen mbt teruggetrokken gedrag, agressief gedrag en denkproblemen
gezonde emotionele ontwikkeling o 2 jaar: emotiewoorden o Beperkte expressie emoties
emoties
op andere manieren reguleren
Way et al, 2007
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
Siméa -13 april 2012
1
Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Monitoren: 3 doelen
Waaruit bestaat het?
1. De ontwikkeling van een kind op een bepaald moment in de behandeling in kaart brengen, waardoor behandeldoelen kunnen worden opgesteld. 2. De ontwikkeling van de kinderen volgen, gedurende de periode dat ze op de behandelgroep/in begeleiding zitten 3. Meer zicht krijgen op de doelgroep en in de effectiviteit van de behandeling.
•
Siméa -13 april 2012
Taaltesten:
• • •
• •
Taalbegrip/woordbegrip Zinsontwikkeling/woordontwikkeling Articulatie/fonologie (CAI)
Cognitief onderzoek Vragenlijsten ouders en pedagogisch medewerkers mbt gedrag/sociaalemotionele ontwikkeling
• • •
CBCL/TRF NOSI/VG&O Tapqol
Siméa -13 april 2012
Monitoren: 3 doelen 1. De ontwikkeling van een kind op een bepaald moment in de behandeling in kaart brengen, waardoor behandeldoelen kunnen worden opgesteld. 2. De ontwikkeling van de kinderen volgen, gedurende de periode dat ze op de behandelgroep/in begeleiding zitten 3. Meer zicht krijgen op de doelgroep en in de effectiviteit van de behandeling.
Monitoren ESM behandelgroep Pilot feb 2010 - aug 2010 op 11 groepen Start: september 2010
Afname oudervragenlijsten bij start en vertrek (en op indicatie)
Afname TRF 6 weken na start en bij vertrek (en op indicatie)
Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
CBCL • •
Gedragsvragenlijst voor ouders
TRF •
Angstig/depressief Emotioneel reactief Lichamelijke klachten Teruggetrokken Slaapproblemen Aandachtsproblemen Agressief gedrag Internaliserend/externaliserend • • • • • • •
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
Gedragsvragenlijst voor pedagogisch medewerker/leerkracht
Domeinen
•
Domeinen
Angstig/depressief Emotioneel reactief Lichamelijke klachten Teruggetrokken Aandachtsproblemen Agressief gedrag Internaliserend/externaliserend • • • • • •
Siméa -13 april 2012
2
Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Percentage kinderen met problemen volgens de CBCL (N=169)
CBCL • • •
N = 169 47 meisjes, 122 jongens. Gemiddelde leeftijd: 36 maanden (25-46 maanden)
ESM kinderen afgezet tegen doorsnee groep Nederlandse kinderen uit eerder onderzoek
Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
Verschil problematiek J-M (N = 169) problematiek
Meisje (N = 47) %
CBCL - TRF
Jongen (N = 122) %
Internaliserend
15
21
Externaliserend
11
25
Totaal
13
21
Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
Tapqol
Tapqol Vragenlijst voor kwaliteit van leven • • • • • • •
Maagklachten Huidklachten Longproblemen Slaapproblemen Eetlust Gedragsproblemen Positieve stemming
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
• Angst • Levendigheid • Sociaal
functioneren • Motorisch functioneren • Communicatie
Domein
Controle – ESM
Gedragsproblemen
P < 0.05 *
Sociaal
P < 0.01 **
functioneren
Siméa -13 april 2012
3
Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Onderzoek NSDSK
Sociaal-emotionele ontwikkeling
o 2,5 – 4 jaar
o Emoties herkennen en benoemen
o Start januari 2012
o Emotieregulatie
o Omgaan met de eigen emoties, zoals gevoelens van trots en schaamte
o Inclusie tot nu toe: 31 kinderen o Afname taakjes
o Empathie
o Het vermogen om zich in te leven in de gevoelens van anderen
o Vragenlijst ouders o Longitudinaal, looptijd: 3 jaar
o Theory of mind
o Het vermogen om zich te kunnen inleven in andermans emoties en intenties Siméa - 13 april 2012
Eerder onderzoek - emoties
Emotiediscriminatie
o Emotiewoorden toekennen aan gezichtsuitdrukkingen
objecten:
auto/bloem bril/hoed
o Benoemen/aanwijzen hoe iemand zich voelt in verschillende situaties
gezichten:
positief/negatief verdrietig/boos
Ford & Milosky 2003
Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
Voorlopige resultaten
Emotie-identificatie
Emotiediscriminatie
Controle (N=31)
ESM (N=30)
neutraal auto/bloem bril/hoed
2,90 (0,30) 2,45 (0,80)
2,83 (0,42) 2,15 (0,93)
gezichtsuitdrukking positief/negatief boos/verdrietig
1,75 (0,81) 1,53 (0,84)
1,48 (0,99) 1,30 (0,96)
Range: 0-3
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
Range: 0-3
Wie kijkt er blij? Kijkt er nog iemand
anders blij?
Vier emoties: blij,
boos, verdrietig, bang
Siméa -13 april 2012
4
Sociaal-emotionele ontwikkeling bij jonge ESMkinderen
Emotieattributie 2 verhaaltjes voor de emoties blij boos verdrietig bang Taak Jongen ziet een cadeautje Hoe zou hij zich voelen? Hoe zou hij kijken? Siméa -13 april 2012
Siméa -13 april 2012
Voorlopige resultaten
Vragen?
Emotieattributie
Controle (N=31)
ESM (N=31)
Range: 0-2
Rosanne van der Zee
[email protected]
Visueel positieve emoties negatieve emoties
0,65 (0,41) 0,66 (0,41)
0,50 (0,45) 0,45 (0,40)*
Bernadette Vermeij
[email protected]
Verbaal positieve emoties negatieve emoties
0,58 (0,47) 0,61 (0,38)
0,23 (0,36)* 0,29 (0,36)*
Range: 0-2
* p < 0.05
Siméa -13 april 2012
Siméa - 13 april 2012
Siméa -13 april 2012
5