Gezonde levensstijl en voeding bij jonge kinderen

20-6-2016

Gezonde levensstijl en voeding bij jonge kinderen inscholing juni 2016Dr Marleen.Laureyns Socrative login student Room: KBSXC9RA

,

DOEL inscholing : De ouder correcte adviezen kunnen geven op de artsenconsulten door : -kennis te hebben van voeding van 0 tot 3 jaar -proactief peilen naar voedingsgewoonte. -vraaggericht te werken in samenwerking met de RV

Arts 4w

Arts 8w

RV 12w

Arts 16w

RV 6m

Arts 9m

RV of Arts 12

RV of Arts 15

Arts 24 m

Rv 30m

1

20-6-2016

Kennis van 1. Ouder ondersteunen in borst -en flesvoeding bij de zuigeling

2. Welke melkvoeding heeft een kind wanneer nodig om goed te groeien ?

3. Kennis van introductie vaste voeding, inclusief gluten , ijzer ,supplementen vit K en D en mondmotoriek.

4. Overzicht van adviezen voeding en beweging van zuigeling, peuter en kleuter

Overzicht

•

Gezonde voeding bij zuigelingen. – Borstvoeding (BV)

– Kunstvoeding (KV) – Introductie vaste voeding. – Introductie gluten.

•

Gezonde voeding bij peuters en kleuters.

•

Vitamine suppletie: vitamine D en vitamine K.

4

2

20-6-2016

Overzicht

•

Gezonde voeding bij zuigelingen. – Borstvoeding (BV) – Kunstvoeding (KV) – Introductie vaste voeding. – Introductie gluten.

•


•


5

Aanbevelingen borstvoeding (stem) KBSXC9RA

•

Uitsluitend borstvoeding wordt aangeraden de eerste 3 maanden

•

Uitsluitend borstvoeding wordt aangeraden de eerste 4 maanden

•

Uitsluitend borstvoeding wordt aangeraden de eerste 4 – 6 maanden

3

20-6-2016

uitsluitend borstvoeding

• – Voordelen voor het kind. • Gedaalde incidentie en/of ernst van infectieziekten. • Bescherming tegen allergie. • Verminderd risico op wiegendood. • Mogelijks: Bescherming tegen IDDM, IBD, overgewicht/obesitas,…

– Voordelen voor de moeder.

7

– Voordelen voor moeder en kind.

BV: contra-indicaties BIJ KIND

BIJ MOEDER

– galactosemie

– HIV – actieve tbc

– herpes simplex letsels thv de borst – bepaalde medicatie vb. chemotherapie – druggebruik (oa. cocaïne, marihuana, heroïne) – radio-actieve middelen voor diagnostische of therapeutische doeleinden – ernstig alcoholisme – acute CMV bij premature geboorte 8

4

20-6-2016

BV: géén contra-indicaties •

BIJ KIND

•

Een aantal aandoeningen kunnen de borstvoeding bemoeilijken, maar vormen géén contra-indicatie: • prematuriteit

BIJ MOEDER – Chronisch actieve hepatitis B: Ig + vaccin < 12 u na geboorte – Hepatitis C

• hartafwijkingen • neurologische aandoeningen • congenitale afwijkingen zoals schizis, …

 belang van zeer goede

– Acute ziekte van de moeder (mastitis, griep, gastro-enteritis, ..) – Roken – Omgevingspollutie

begeleiding + ondersteuning 9

BV = vraag en aanbod = voeden op vraag •

Frequentie: – ongelimiteerde borstvoeding – met weliswaar een minimum aantal voedingen per 24 u • eerste weken: minstens 8 voedingen/24 u (8-12 voedingen)

•

Duur: geen tijdsbeperking bij het

voeden dwz aan eerste borst laten drinken zolang de baby wil (ongeveer 1520 minuten), daarna tweede borst aanbieden (ongeveer 10-15 minuten)

• nadien: 6-8 voedingen/24 u

 ouders leren de eerste hongersignalen van kind te herkennen: huilen is laattijdig teken van honger! 10

5

20-6-2016

Hoe herken ik of de baby honger heeft ?

www.youtube.com/watch?v=ABAXgubx58Q

Samenvatting hongersignalen

1. sabbelen en niet-nutritief zuigen 2. subtiele lichaamsbewegingen, onrust 3. handjes naar mond brengen en er evt op zuigen 4. zoeken, zuigen op eender wat in de buurt van zijn mondje komt 5. oudere baby: naar borst draaien 6. huilen

12

6

20-6-2016

Start quiz Borstvoeding KBSXC9RA

Spijtige redenen om BV te stoppen:

•

Eerste weken: melkverlies, stuwing, tepelkloven, pijn bij het zuigen, …

 actief opsporen en op tijd ingrijpen .

•

In elke leeftijdscategorie: “ te weinig melk “

– Slechts 5% van de moeders heeft effectief te weinig melk << perceptie !! –  Belang van goed informeren en begeleiden ! 17

7

20-6-2016

Aanpak :

• Waarom denkt de ouder dat hij te weinig melk heeft ?

• Objectiveren door beoordeling van: 1/ Aantal plasluiers 2/ Stoelgangsfrequentie en aspect 3/ Groeicurve 4/ Algemeen welbevinden

Wat verwachten we ? Plasluiers

Stoelgang

Vanaf dag 3-4:

•

Zachte, malse consistentie.

•

Eerste maand : minstens één maal daags.

•

Daarna:

–katoenen luiers: 6 à 8 per 24 uur –wegwerpluiers: 5 à 6 per 24 uur Vanaf 6 weken: –katoenen luiers: 5 à 6 per 24 uur –wegwerpluiers: 4 à 5 per 24 uur

– Daling in frequentie – Meer gebonden

–Urine niet sterk geconcentreerd of niet sterk ruikend

19

8

20-6-2016

Breastfeeding Atlas, Third edition

20


21

9

20-6-2016


22

BV-curve

10

20-6-2016

BV : suboptimale gewichtsevolutie

1. Te lage calorische intake

2. Onderliggende organisch-medische oorzaak

3. Onderliggende emotionele oorzaak

BV- suboptimale gewichtsevolutie. 1. Te lage calorische intake 1. inname van te klein volume • Vraag en aanbod met betrekking tot frequentie en tijdsduur ? • Foute aanleg en/of foute zuigtechniek ? • Te weinig melkproductie ?

2. inname van voldoende volume, maar met te weinig caloriën: voldoende inname van vetrijke achtermelk ? • Vraag en aanbod mbt tijdsduur van het voeden ? • Overproductie melk ?

BV anamnese én observatie door regioverpleegkundige/lactatiedeskundige -> extraconsult bij de RV

11

20-6-2016

Voormelk en achtermelk Komt in begin van voeding vrij

Vetrijker, verzadigt meer

26

BV- suboptimale gewichtsevolutie.

2. Onderliggende organisch-medische oorzaak

3. Onderliggende emotionele oorzaak vb. psychosociale deprivatie

Verwijzen naar de behandelende arts.

12

20-6-2016

BV - samenvattend

Moedermelk is dé aanbevolen voeding voor elk kind. K&G promoot uitsluitend moedermelk tot de leeftijd van 4 - 6 maanden.

Borstvoedingscurve kent een typisch verloop. Perceptie “te weinig melk” = heel vaak ten onrechte ! BV = voeden volgens vraag en aanbod  herkennen van de eerste hongersignalen Vitamine K (indien neonataal oraal) en D suppletie. 28

BV – supplementen ?

•

Vitamine K eerste 3 levensmaanden – enkel als neonataal orale toediening vitamine K

•

Vitamine D (zie verder)

29

13

20-6-2016

Tepelkloven ?

Welk baby hapt correct aan ?

14

20-6-2016

Heeft een baby die uitsluitend borstvoeding krijgt tijdens de zomermaanden nog extra water nodig?

JA NEEN

Brochure “Borstvoeding”.

33

15

20-6-2016

Overzicht

•



•


•


35

16

20-6-2016

Kunstvoeding

•

Moedermelk = beste voeding voor elke zuigeling

•

Nabootsen van de “samenstelling van moedermelk” is onmogelijk omdat moedermelk voortdurend van samenstelling wisselt  de samenstelling van moedermelk is dynamisch geheel wat uiteraard nooit artificieel zal kunnen nagebootst worden

36

Kunstvoeding

•

Samenstelling vertrekkend van koemelk: … omdat er veel koeien zijn … én omdat koeien veel melk geven … maar niét omdat koemelk geschikte voeding voor zuigelingen is !!

•

Ook andere dierlijke melken (paardenmelk, geitenmelk, schapenmelk, afgeleiden koemelk zoals babeurre/karnemelk, ….) vormen geen alternatief voor moedermelk!

37

17

20-6-2016

-

Eiwitgehalte: gedaald verhouding caseïne/wei geoptimaliseerd.

Vetgehalte én kwaliteit vetten is geoptimaliseerd.

Vitamines toegevoegd.

 koemelk wordt geadapteerd

Mineralen aangepast: .

Na is verlaagd CA/Pis aangepast Fe is verhoogd 38

quiz KV KBSXC9RA

18

20-6-2016

Casussen over :

•

Kunstvoeding

•

Vitamine D

•

Koemelkeiwitallergie

•

Reflux en regurgitatie

ALS BV OM EEN OF ANDERE REDEN NIET KAN, IS EEN GEADAPTEERDE KUNSTVOEDING AANGEWEZEN TOT MINSTENS DE LEEFTIJD VAN 12 MAANDEN.

0 tot 6 m

Startvoeding (zuigelingenvoeding).

6 tot 12 à 18 m

Opvolgvoeding. samen met gevarieerde bijvoeding

evt derde leeftijdsmelk 6-12 m: 500-max.750 ml/dag vanaf 12 m: 350 - 500 ml melk(producten)/dag

8 à 10 tot 12 à 18 (à 24) m

19

20-6-2016

0 tot 6 m

6 tot 12 à 18 m

tot 3 jaar

(niet gezoete) groeimelk startvoeding

opvolgvoeding

en/of aangevuld met volle melk(producten)

tot 4 jaar

volle melk(producten)

evt derde leeftijdsmelk

Welke melkvoeding na 12 à 18 maanden?

45

20

20-6-2016

Schema kunstvoedingen.

46

Schema kunstvoedingen. •

Standaard start- en opvolgvoedingen. – Wei-dominante startvoedingen genieten voorkeur.

•

Niet standaard start- en opvolgvoeding: – hydrolysaten – AR voedingen – Sojavoedingen

•

Voedingen voor digestieve ongemakken of comfortvoedingen.

•

Therapeutische voedingen (dieetvoeding) 47

21

20-6-2016



•

Niet standaard start- en opvolgvoeding: – Hydrolysaatvoedingen – AR voedingen – Sojavoedingen

•


•


Hydrolysaatvoeding. Voedingen met gehydrolyseerde eiwitten. => mengsel van oligopeptiden => antigeniciteit daalt

TYPES: 

Partiële hydrolysaten



Extensieve hydrolysaten 50

22

20-6-2016

Preventie KMP-allergie en atopische dermatitis. BIJ WIE ?

WELKE KUNSTVOEDING ?

Bij baby’s met erfelijk

Hypo-allergene voeding: partiëel of extensief

verhoogd risico op allergie

– Geen klinisch significant verschil in efficiëntie

dwz kind geboren in een gezin met bewezen atopie bij

– Extensief hydrolysaat: duurder, smaak, iets lossere stoelgang

1ste

graadsgezinslid.

HOE LANG ? Indien geen atopische verschijnselen de eerste 6 levensmaanden, kan vanaf 6 maanden overgeschakeld worden op een gewone kunstvoeding. 51

Behandeling KMP-allergie = curatieve sektor •

•

Incidentie KMP-allergie: –

Bij kunstvoeding obv koemelk: 2 - 3%

–

Bij exclusieve borstvoeding: +/- 0,5%

Evolutie KMP-allergie: –

70 % verdragen koemelkeiwit op 1 jaar

–

90 % verdragen koemelkeiwit op 3 jaar

BELEID: •

Borstvoeding: kan verdergezet worden, mits strikt vermijden van koemelk door de moeder

•

Kunstvoeding: extensief hydrolysaat (of semielementaire voeding bij enteropathie, stap verder: aminozurenvoeding

Partiëel hydrolysaat NIET voor behandeling van KMP-allergie !

52

23

20-6-2016



•


•


•


Antiregurgitatievoeding. Regurgitatie als fysiologisch verschijnsel.

REGURGITATIE WORDT DOOR 20% VAN DE OUDERS ALS PROBLEEM ERVAREN. Regurgitatie kaderend in GER-ziekte.

Bij vermoeden van GER-ziekte: verwijzen naar de behandelende arts  op CB geen uitspraken doen over voeding, therapie, houding.

55

24

20-6-2016

Aanpak fysiologische regurgitatie.  Geruststelling ! = Fysiologisch en voorbijgaand.  Correcte bereiding van de voeding.  Gedurende 30 minuten na de voeding rechtop houden.  De baby zo weinig mogelijk manipuleren na de voeding.  De baby tijd laten om te boeren.  De baby niet te snel laten drinken  Frequenter voeden met kleinere volumes.  Niet te snel aantal voedingen afbouwen !

 Quid hoogstand bedje in ruglig ? Als ja, doe het veilig ! 56

Aanpak fysiologische regurgitaties.  Evt AR melk = ingedikte kunstvoeding EBM: frequentie en het volume van regurgitaties vermindert EBM: invloed op reflux-episodes ? Neen.

Het voorschrijven van een AR-melk kan een geruststellend gesprek ondersteunen, maar kan dit niet vervangen ! Een “commerciëel ingedikte voeding (ARmelk)” heeft duidelijke voorkeur op een “artisanaal ingedikte kunstvoeding”.

25

20-6-2016

Aanpak fysiologische regurgitatie. Bij BV:  aandacht voor mogelijk verergerende factoren vb.:

– sterke toeschietreflex – te hoge volume-inname door inname van heel veel lactoserijke voormelk bij: • overproductie

• tijdsbeperking tijdens het voeden

BV anamnese en observatie. 58



•


•


•


26

20-6-2016

Sojavoeding.

Medische indicatie:  Galactosemie.  Evt bij KMP-allergie:  Niet eerste 6 levensmaanden.  Niet bij enteropathie.

Consensus kinderartsen VVK – geen eerste keuze o.w.v. nog onvoldoende uitgeklaarde theoretische vraagtekens ?

Vegetarische levensstijl.

Sojavoedingen voldoen weliswaar aan de wettelijke normen. 60



•


•


•


27

20-6-2016

Kunstvoedingen …. comfortvoedingen.

•

Zuigelingen met “voedingsproblemen”, zijnde weinig specifieke symptomen: huilen, krampjes, opboeren, verandering in stoelgangspatroon, huiduitslag, ..

 oproep om kritisch en selectief voedingen (niet) te gebruiken

= onterecht verband met de voeding !!

•

geen indicatie voor voedingswijziging

•

geen indicatie voor preventie van dergelijke ‘problemen’

 comfortvoedingen’ worden niet voorgeschreven op CB wegens gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing

64

Mijn kind lijkt onverzadigd ? •

Huilen is geen synoniem van honger – zuigbehoefte vs honger

•

Volg groeiparameters en ontwikkeling op.

•

Respecteer het voedingsritme van het kind.

•

Zorg voor correcte bereiding van de voeding.

•

Kijk naar de duur van de voeding.

•

Bouw het aantal (nacht)voedingen niet te snel af.

•

Voeding voor betere verzadiging?

28

20-6-2016



•


•


•


Kunstvoedingen … therapeutische voedingen. •

Behoren tot domein van de curatieve sektor.

•

Verdere beslissingen rond voedingsbeleid aan de behandelende arts toevertrouwen tot onderliggende medische problematiek “opgelost” is.

67

29

20-6-2016

Brochure “Flesvoeding”.

68

Overzicht

•



•


•


69

30

20-6-2016

Quiz vaste voeding Room: KBSXC9RA

Vanaf begin

31

20-6-2016

72

Start vaste voeding: concreet

•

Start 4-6 maanden:

•

Start op leeftijd 6 maanden:

•

Groentepap of

•

Start met groentepap,

•

Daarna fruitpap

•

Na enkele dagen: vlees/vis/ei/vleesvervangers

Fruitpap

•

Vlees/vis/ei/vleesvervangers vanaf de leeftijd van 6 maanden

74

32

20-6-2016

Van reflexmatige zuigbewegingen naar bewuste mondbewegingen.

0-3 m:

Reflexmatige zuigbewegingen aan fles/borst (zuigreflex)

3-4 m:

4-6 m:

Leren afhappen van lepel / start vaste voeding

van reflexmatig zuigen naar bewust zuigen

6-8 m:

8-12 m:

kauwen op grover voedsel (“brokjes”) / voedsel met handen in mond steken

drinken uit open beker

12-18 m:

zelfstandig eten met lepel en/of vork (“stukjes”) en drinken met rietje

33

20-6-2016

Welk fruit ? Welke groenten ? Taak van de RV op vraag

Eten is een ontwikkelingsproces.

• • • •

Niet forceren.

Geef het kind tijd.

Volg de signalen van het kind.

Creëer een stimulerende omgeving.

34

20-6-2016

Een tip …

Lukt een nieuwe stap niet onmiddellijk zoals je gehoopt had,

denk dan niet:

“Mijn kind wil dit niet.”

denk dan wel: “Mijn kind kent dit nog niet. Ik geef hem/haar de nodige tijd om dit te leren kennen”

De mondmotoriek.

•

Belang van kennis van de ouder van de mondmotorische evolutie van het kind.

•

“Gevoelige” leeftijden: manier (consistentie, manier van aanbieden) van voeden afstemmen op leeftijd van het kind

•

Verwijsleeftijden bij problemen. – Steeds in context plaatsen. – Evt. spreekuur als tussenstap.

35

20-6-2016

Overzicht.

•

Voeding bij zuigelingen.

•


•


85

36

20-6-2016

Peuter en kleuter:

belang van gezonde voeding én gezond voedingspatroon blijft!

Gezonde voeding (inname van voedingsmiddelen).

Als hulp bij de opbouw van een gezond voedingspatroon, is er de actieve voedingsdriehoek.

37

20-6-2016

restgroep

smeer en bereidingsvetten melkprod./Ca-verr. sojaprod.

groenten

vlees, vis, ei, vervangprod. fruit graanprod./aardapp. water beweeglaag

Actieve voedingsdriehoek.

 Er zijn geen goede of slechte producten, wel goede of slechte eetpatronen.  Hoe groter de groep, hoe groter de dagelijkse hoeveelheid die we ervan nodig hebben.  Variatie tussen de verschillende groepen is nodig én variatie binnen dezelfde groep.  Bewegen is belangrijk op ELKE leeftijd

38

20-6-2016

Tips voor een gezond eetpatroon.

 Spreid de 3 hoofdmaaltijden en eventuele tussendoortjes (maximum 2) over de hele dag voor een goede energieverdeling.  Kies voor gezonde tussendoortjes. = aanvulling op de hoofdmaaltijd. = stilt de honger, maar remt de eetlust niet.

Bewuste keuzes maken!

 Bewuste (juiste) keuzes maken uit de voedingsmiddelen om de noodzakelijke voedingsstoffen binnen te krijgen.

39

20-6-2016

Moet een 2 jarige peuter zijn bordje leeg eten ?

•

Ja.

•

Neen.

96

Ouder: bepaalt wat, waar en hoe het kind eet Kind: bepaalt hoeveel het eet Eetlust van peuters wordt bepaald door de groei en de activiteit:  Normaal dat peuters van dag tot dag wisselende eetlust vertonen ! 97

40

20-6-2016

Plantaardige dranken. •

“Drank”

“Melk”

– Lagere eiwitkwaliteit – Voldoet niet aan de wettelijke normen m.b.t. samenstelling kunstvoeding. – Niet steeds verrijkt met calcium. – Vaak gesuikerd.

•

Vanaf 3 jaar hoogstens te beschouwen als verfrissend tussendoortje met als nadeel de zoete smaak.

41

20-6-2016

Overzicht

•

Voeding bij zuigelingen.

•


•


101

April 2013 – vitamine D consensus. FREQUENTIE EN DOSIS.

•

Alle kinderen dagelijks 400 IU vitamine D,

•

vanaf de geboorte tot de leeftijd van 6 jaar,

•

het ganse jaar door,

•

onafhankelijk van het soort melkvoeding en de vitamine D suppletie van de moeder (tijdens en na de zwangerschap);

•

Kinderen met een zeer donker huidtype: 600 IU/dag

42

20-6-2016

April 2013 – vitamine D consensus. PRODUCT.

•

Vitamine D o.v.v. monopreparaat van cholecalciferol

•

Multivitaminepreparaat? Bij een evenwichtige en gevarieerde voeding is het toedienen van vitamine D onder de vorm van multivitaminepreparaten niet aan te bevelen bij het jonge kind. Indien nodig gebeurt dit in de curatieve sector.

vitamine D consensus. VORM – beschikbare preparaten –

•

Druppelvorm.

•

Andere vormen: smelttablet, kauwtablet, gelule, …

! Adviserende rol van de apotheker !

43

20-6-2016

Vitamine K-suppletie bij de geboorte

•

Aan alle baby’s wordt bij de geboorte vitamine K toegediend. o Intramusculair (IM) ofwel oraal (PO)

Vitamine K-suppletie na geboorte

•

Indien kunstvoeding: geen suppletie nodig

•

Indien borstvoeding:. – Neonataal IM: geen suppletie nodig – Neonataal PO: wel suppletie nodig

•

Bij overschakeling van borstvoeding naar kunstvoeding: wanneer systematisch een fles kunstvoeding dagelijks gegeven wordt dan kan vit K stopgezet worden.

44

20-6-2016

Vitamine K-suppletie praktisch

•

Vanaf week 1: wekelijks 2 mg tot en met de leeftijd van 3 maanden.

•

Konakion Paediatric®: ampullen 2 mg/0,2 ml per os. Verplicht op voorschrift. CB-arts mag dit voorschrift schrijven.

Meer info ….

•

www.kindengezin.be

•

www.kindengezinacademie.be - leermodules

•

brochures kind en gezin

•

voor CB-artsen: extranet 110

45

20-6-2016

TAKE HOME

Een huilend kind betekent niet noodzakelijk dat het kind hongerig is en om eten vraagt !

Leg niet onterecht een verband tussen het al dan niet rustig zijn van een kind en honger en verzadiging .Ken de hongersignalen en voedt op vraag ..

Bewegen vanaf het begin

Gezonde voeding blijft belangrijk tot en met het laatste consult

Complementariteit CB-team ! •

CB-arts = medische expert

•

RV = pedagogisch en psychosociaal expert

Voeden = Opvoeden

Biedt mogelijkheid tot ondersteuning aan. EN/MAAR … Ouders kiezen zelf ! Respecteer hun keuze.

SPEEL IN OP DE NOOD VAN DE OUDER ….

GA NIET UIT VAN JE EIGEN NOOD ….

46

20-6-2016

Bewegende baby's hebben een stapje voor- TV spot (you tube)

47

Gezonde levensstijl en voeding bij jonge kinderen

Recommend Documents