Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen
Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Google zoeken zuigelingenvoeding, flesvoeding
Astrid Vanoppen diëtiste
OMGAAN MET VOEDING EN VOEDINGSVERPAKKINGEN IN DE PREVENTIEVE ZORG KIND EN GEZIN november ’07 1. STARTVOEDING
WEI-DOMINANT (UITZ. SOJA-EIWIT)
OMGAAN MET VOEDING EN VOEDINGSVERPAKKINGEN IN DE PREVENTIEVE ZORG KIND EN GEZIN november ’09
CASEINE-DOMINANT OF GELIJKE VERHOUDING WEI/ CASEINE
1.1 Standaardstartvoedingen kunnen gestart worden op CB
Overzichtsblad K&G
= geadapteerde melk
1.2. Voeding voor digestieve ongemakken ‘functionele’ of comfort’voedingen kunnen niet gestart worden op CB of HB
1.3. Niet-standaard startvoedingen start mits indicatie en na overleg arts - hydrolysaten (partiële, doorgedreven) - antiregurgitatie
- sojavoeding
?
HACCP melkkeuken: historiek 1
Maart 2002
Ouders beschuldigen melkfirma en ziekenhuis
Mag ik voeding voor een hele dag bereiden? Moet ik me strikt houden aan de hoeveelheid maatschepjes? Welk water is geschikt? Hoe kan ik melkvoeding op de juiste temperatuur brengen Mag ik een flesje opnieuw opwarmen?
ʻBaby overleed aan een bacterie in de melk waarvoor melkproducent naliet te waarschuwen.'
Voor
de rechtbank ging gisteren het proces van start tegen enkele directieleden van het ziekenhuis, twee verplegers en de vroedvrouw van de kraamafdeling, de hoofdgeneesheer en twee kinderartsen. Ook het voedingsmiddelenbedrijf stond terecht, als producent van de flessenvoeding voor zuigelingen in het ziekenhuis. Het ziekenhuis en het bedrijf zouden 'door nalatigheden, gebrek aan hygiëne of voorzorg' onopzettelijk de dood van baby X hebben veroorzaakt.
www.kindengezin.be
1
HACCP melkkeuken: historiek 1
HACCP melkkeuken: historiek 2
De baby raakte besmet door een bacterie in een melkfles. Dat flesje dronk hij nog op vlak voor hij het ziekenhuis verliet. Daarna werd hij ziek en wilde hij niet meer eten. Uiteindelijk raakte de baby volledig uitgedroogd en overleed. Een autopsie wees uit dat de bacterie Enterobacter sakazakii een hersenvliesontsteking veroorzaakt had.
HACCP melkkeuken: historiek 3
-
- -
11/04/02 advies gevraagd aan Hoge Gezondheidsraad
-
30/05/02 advies verkregen van Hoge Gezondheidsraad
-
-
HACCP: definitie “Hazard Analysis of Critical Control Points”
KB 07 febr 1997 (BS 25 april 1997) “algemene voedingsmiddelenhygiene”
Omzendbrief Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
-
tov Ziekenhuisdirecteur, hoofdgeneesheer
14 juli 1993: Europese richtlijn 93/43/EEG “algemene voedingsmiddelenhygiëne”
HACCP melkkeuken: historiek 4
Omzendbrief Kabinet van de Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu 10 juni 2002
Nood aan gedocumenteerd HACCP controlesysteem Afsluiten van melkkeukens voor onbevoegden Beheersen van koude keten van bereiding tot toediening Reinigen en steriliseren van flessen, spenen en bereidingsmateriaal Systeem van traceerbaarheid van zuigelingenvoeding invoeren Contact opnemen met FAVV, algemene eetwareninspectie bij problemen Meldpunt voor klachten bij FAVV meedelen aan ouders
HACCP: definitie “Hazard Analysis of Critical Control Points” Risico-analyse van critische controlepunten in het productieproces
2
HACCP melkkeuken: historiek 5
HACCP melkkeuken: historiek 6
De bacterie die op baby's loert zit overal
Omzendbrief Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Enterobacter sakazakii in zuigelingenvoeding. 2 mei 2002: producten uit de handel genomen.
-
Els Flies, VBBB
“In onze samenleving wordt er te weinig nadruk gelegd op het belang van uitsluitend borstvoeding en is er te weinig of geen aandacht voor mogelijke risico’s voor de gezondheid van moeder en kind bij het gebruik van kunstmatige zuigelingenvoedingen.”
HACCP melkkeuken: historiek 6 Omzendbrief Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen -
“Indien het ziekenhuis deze hygiëneraadgevingen van de fabrikanten niet opvolgt, zal moeten worden aangetoond dat de gebruikte bereidingsprocedure dezelfde veiligheidsgarantie biedt als bij direct gebruik. Bij een dergelijke bereidingsprocedure kan bij incidenten het ziekenhuis aansprakelijk worden gesteld.”
Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding Richtlijnen over borstvoeding en kunstvoeding voor zuigelingen van 0 tot 12 maand Werkgroep van de “Voedingscel” van de Vlaamse Vereniging Kindergeneeskunde In samenwerking met de Vlaamse Pediatrische Diëtisten en Kind en Gezin
-
“Tot dan toe vermeldden de fabrikanten dat de zuigfles bij voorkeur op het ogenblik van de maaltijd diende klaargemaakt te worden. In uitzonderlijke gevallen mocht het één halve tot één dag in de koelkast bewaard worden….” “Naar aanleiding van de incidenten werd deze uitzondering niet meer opgenomen en mogen alle zuigelingenvoedingen slechts op het ogenblik van gebruik gemaakt worden.”
HACCP melkkeuken: historiek 7 Richtlijnen voor het bereiden van kunstvoeding voor de zuigeling. Een Belgische consensus Standpunt van de “Voedingscel” van de Vlaamse Vereniging Kindergeneeskunde en de Belgische Academie voor Kindergeneeskunde Ph. Alliet (1), K. Delanghe (2), A. Deprettere (3), N. De Ronne (4), M. Raes (1), B. Van Caillie (3), M. Van Caillie-Bertrand (5), G. Veereman (5), M. Van Den Driesche (6), A. Vanoppen (1), M. Van Winckel (7), Y. Vandenplas (coördinator) (2)
Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding Kind en Gezin www.kindengezin.be Met een antwoord op heel wat praktische vragen zoals:
Mag ik voeding voor een hele dag bereiden? Moet ik me strikt houden aan de hoeveelheid maatschepjes? Welk water is geschikt? Hoe kan ik melkvoeding op de juiste temperatuur brengen? Mag ik een flesje opnieuw opwarmen?
3
Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding
Het ene water is het andere niet
bereidingsinstructies: verpakking navolgen gesteriliseerde flessen en spenen tot de leeftijd van 6 mnd. «fles-per-fles » correcte maatschepje correcte hoeveelheden leidingwater of mineraalwater « geschikt voor het klaarmaken van zuigelingenvoeding »
dit betekent o.m.
- hoge en blijvende microbiologische zuiverheid,
- droog residu < 500 mg/l
- nitraten < 25 mg/l
- nitrieten < 0.1 mg/l
- natrium < 45 mg/l
- fluor < 1 mg/l
Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding de
fles opwarmen in «bain-marie», flessenverwarmer of microgolfoven niet heropwarmen restjes weggooien een geopende doos maximaal 1 maand bewaren op droge plaats Een geopende fles water in de koelkast (max. 3 dagen)
Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding • altijd eerst de handen wassen ! • de nodige hoeveelheid water in de gesteriliseerde zuigfles gieten • al dan niet opwarmen • de nodige afgestreken maatjes kunstvoeding toevoegen • de fles afstoppen • goed schudden of rollen • temperatuur controleren
Materiaal glazen van
en kunststof flessen 120 tot 350 ml inhoud
latex
en siliconen spenen lange en dentalvorm met 1 à 4 openingen korte,
4
Voedingsstoffen Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Google zoeken babyvoeding, flesvoeding & vaste voeding
Behoefte aan voedingsstoffen Zuigelingen, jonge kinderen, volwassenen
BRANDSTOFFEN energie
vetten (1 gram = 9 Cal)
koolhydraten (1 gram = 4 Cal) eiwitten (1 gram = 4 Cal)
BOUWSTOFFEN groei, herstel
eiwitten mineralen water
BESCHERMENDE STOFFEN
mineralen sporenelementen, vitaminen
REINIGENDE STOFFEN
vezels, water
Voedingsbehoeften
Energie
Voedingsbehoeften
eiwitten
Leeftijd Kwaliteit eiwitten is belangrijk Te hoge 4–6 m eiwitinname Nierfunctie 7–9 m Aanleiding 10–12 m obesitas op latere leeftijd 1–1,5 j Verzadiging 1,5–2 j >10 j
groei en ontwikkeling Leeftijd Gewicht (kg) individueel aktiviteit wisselend maand Jongen Meisje verschillend per dag 1 4,0 4,0
Energie behoefte kcal/kg/dag 115
3
6,0
5,5
100
6
8,0
7,5
95
9
9,0
8,5
95
12
10,0
9,5
95
18
11,5
11,0
95
24
12,5
12,0
95
30
14,0
13,0
95
36
15,0
14,0
95
Voedingsbehoeften
Vetten
Gewicht Aanbevolen Aanbevolen
volwassenen: 30 % van de energie Moedermelk, kunstvoeding bevatten +/- 50% vet baby’s : 40 % van de energie !! > 2 jaar: gemiddeld 30–35 energie% Lagere vetinname
kg
g/kg/dag
g/dag
7,5
1,86
14,0
9,0
1,65
15,0
10,0
1,48
15,0
11,0
1,26
14,0
12,5
1,17
14,5
33,0
0,99
32,5
onvoldoende opname van vitamines, mineralen een slechte groei peuterdiarree
Voldoende essentiële vetzuren
5
Samenstelling moedermelk, koemelk (per 100 ml)
Voedingsbehoeften
Mineralen Leeftijd
Ca
P
Fe
Na
mg
mg
mg
mg
0–3 m
400
300
1,7
23–46*
4–5 m
400
300
4,3–10
23–46*
6–11 m
600
500
10
23–46
1–3 j
800
700
10
225–500
4–6 j
800
700
10
300–700
7–10 j
800
700
10
400–1200
11–14 j
1000
900
10–22
500–1600
15–18 j
1200
1000
9–21
500–1600
Volw. man
900
800
9
600–3500
Volw. vrouw
900
800
8–20
600–3500
* = mg/kg lichaamsgewicht
Energie Lactose Cal g
Eiwit g
Vet g
Na mg
71
6.8
Volle KM
65
4.8
Halfvolle KM
49
4.8
3.5
1.5
49 152 5.9
Magere KM
35
4.8
3.5
0.1
49 152 5.0
Geitenmelk
72
4.2
3.7
3.9
42 127 0.8
1.1–1. 3.1–4.6 17 51 5.2 5 3.5 3.5 49 152 5.9
Referentie: Nubel
Bereiding van een groentepap
gebruik
minstens
Industrieel bereide lepelvoeding
Voorbeeld : Baby – 10 maanden – 9 kg
strikte
Behoeften
wetgeving hoge eisen kwaliteit, strenge controles op versheid goede samenstelling ! soms te weinig vetten gewaarborgd
vitaminegehalte
FZ µg
Moedermelk
Bereiding van een fruitpap vers en rijp fruit gebruik bij < 6 maand : glutenvrije koeken of glutenvrije kindermelen begin met halve stukken fruit
(maar drijf de hoeveelheid op !) varieer in soorten fruit niet te lang op voorhand klaarmaken
K mg
100 gram verse of diepvries groenten 1 à 2 aardappelen Vanaf 6 à 7maanden: 15 – 25 gram vlees, vis of gevogelte klontje boter, margarine of lepel olie geen zout toevoegen
Belgische voedingsaanbevelingen Energie :
+/- 95 Cal / kg / dag
+/- 850 Cal / dag Eiwitten :
+/- 1.5 g EW / kg / dag
(max. 2 g EW / kg / dag)
+/- 15 à 20 g EW / dag IJzer :
+/- 9 à 10 mg / dag Vocht :
+/- 100 ml / kg / dag
+/- 900 ml / dag
6
Voorbeeld : Baby – 10 maanden – 9 kg
Melk : opvolgvoeding
Voeding
Wat met 3de leeftijdmelk en groeimelk ?
:
noodzaak
gezonde kinderen met gevarieerde voeding ? verrijkt met ijzer, zink, mineralen goede onderlinge verhouding nutrienten bij sommige : zoete smaak ? prijs ?
2 x flesvoeding 1 x middagmaal 1 x vieruurtje 1 à 2 sneden brood + beleg Extra drank : water
Praktisch
Aandachtspunten
Aangepaste
melkvoeding = voeding Ook zoet beleg kan Kleine hoeveelheden vlees / vis Dun belegde boterhammen Fruit niet vervangen door melkproducten Vet: volle producten, niet steeds mager beleg, vet bij bereidingen
Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen
Vaste maaltijden + vaste tussendoortjes
Melk
Aandacht tussendoortjes(max. 3 per dag) Aandacht presentatie Variatie
Voeding = Opvoeding
Ouders bepalen • Wat, Waar, Wanneer • Geen eten opdringen • Kleine hoeveelheden opscheppen
Kinderen bepalen • Hoeveel • Individueel
Een praktisch voorbeeld
Google zoeken peutervoeding, kleutervoeding
7
Sofie 5,5 jaar gewicht 30.9 kg (>P97) lengte 116.6 cm (P75) duidelijk overgewicht 148%
(gemiddelde gewicht is 20.8 kg voor haar lengte)
ʼs Morgens eet Sofie zelden.
soms eet ze een witte boterham met chocolade.
drank: elke dag minstens één grote tas halfvolle
chocolademelk Tussendoor: een koek en een flesje chocolademelk ʼs Middags:
een kleine schep soep
een aardappel of aardappelbereiding (1x per week friet)
een kleine schep groenten, een kleine portie vlees of vis
dessert: dagelijks pudding
drank: water of een tas halfvolle melk ʻs Namiddags:
enkele snoepjes en een koek of gebak
soms een stuk fruit, water ʼs Avonds: 2 sneetjes wit brood of sandwiches
beleg: chocoladepasta, krabsalade of
paardenvlees
een potje volvette fruitkaas, een doosje gesuikerde
yoghurtdrank of een andere melkbereiding Voor het slapengaan: een grote tas chocolademelk
ʼs Morgens eet Sofie zelden.
soms eet ze een witte boterham met chocolade.
drank: elke dag minstens één grote tas halfvolle
chocolademelk Tussendoor: een koek en een flesje chocolademelk ʼs Middags:
een kleine schep soep
een aardappel of aardappelbereiding (1x per week friet)
een kleine schep groenten, een kleine portie vlees of vis
dessert: dagelijks pudding
drank: water of een tas halfvolle melk ʻs Namiddags:
enkele snoepjes en een koek of gebak
soms een stuk fruit, water ʼs Avonds: 2 sneetjes wit brood of sandwiches
beleg: chocoladepasta, krabsalade of
paardenvlees
een potje volvette fruitkaas, een doosje gesuikerde
yoghurtdrank of een andere melkbereiding Voor het slapengaan: een grote tas chocolademelk
Anamnese, eetdagboek de ouders zijn ervan overtuigd dat Sofie gezond eet beperken het gebruik van vetstof in de bereiding doen geen vetstof op de boterham beperken het gebruik van brood en aardappelen zijn van mening dat melk en melkproducten gezond zijn, hoe hoger het verbruik, hoe beter
ʼs Morgens eet Sofie zelden.
soms eet ze een witte boterham met chocolade.
drank: elke dag minstens één grote tas halfvolle
chocolademelk Tussendoor: een koek en een flesje chocolademelk ʼs Middags:
een kleine schep soep
een aardappel of aardappelbereiding (1x per week friet)
een kleine schep groenten, een kleine portie vlees of vis
dessert: dagelijks pudding
drank: water of een tas halfvolle melk ʻs Namiddags:
enkele snoepjes en een koek of gebak
soms een stuk fruit, water ʼs Avonds: 2 sneetjes wit brood of sandwiches
beleg: chocoladepasta, krabsalade of
paardenvlees
een potje volvette fruitkaas, een doosje gesuikerde
yoghurtdrank of een andere melkbereiding Voor het slapengaan: een grote tas chocolademelk
Analyse Energie (kcal) Eiwit
Koolhydraten 55–75% Vet
Calcium IJzer
1740
63.7g
216.7g
14.6 E%
49.7 E%
ref. 1600
ref. 10%
ref.
68.2g
1211mg
35.3 E%
ref. 30%
ref. 800mg
7mg
ref. 10mg calorie-inname eiwit-inname complexe koolhydraten
8
Advies complexe koolhydraten:
aardappelen, brood, groenten en fruit eenvoudige suikers:
koeken, snoep
Marjan 6 jaar gewicht 42.5 kg (>P97) lengte 124.6 cm (P90–75) ernstig overgewicht 177%
(gemiddelde gewicht is 24.8 kg voor haar lengte)
eiwitten:
melk- en melkproducten normaliseren
Anamnese, eetdagboek
de ouders zijn ervan overtuigd dat Marjan ongezond eet
- ongeremde eetlust
- selectieve voedingsmiddelenkeuze
- weigert: groenten, melk en melkproducten
- veel frisdrank geven veel calorierijke voedingsmiddelen (koeken, snoep) om ruzies te vermijden hebben de hoeveelheid frisdrank gedeeltelijk vervangen door ongezoet fruitsap
ʼs Morgens:
2 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine, een
banaan drank: frisdrank Tussendoor: een blik ongezoet fruitsap ʼs Middags:
3 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine
beleg: confituur of boterhamworst
drank: water of frisdrank ʻs Namiddags:
koek of gebak
drank: frisdrank of ongezoet fruitsap
ʼs Avonds:
zelden soep
meestal een samengesteld gerecht (spaghetti,
macaroni, vidé) of frietjes of gebakken
aardappelen met een vleesbereiding
zelden gewoon gekookte aardappelen
nooit groenten
drank: frisdrank of ongezoet fruitsap Voor het slapengaan: stiekem: koek, frisdrank of
ongezoet fruitsap
ʼs Morgens:
2 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine, een
banaan drank: frisdrank Tussendoor: een blik ongezoet fruitsap ʼs Middags:
3 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine
beleg: confituur of boterhamworst
drank: water of frisdrank ʻs Namiddags:
koek of gebak
drank: frisdrank of ongezoet fruitsap
ʼs Avonds:
zelden soep
meestal een samengesteld gerecht (spaghetti,
macaroni, vidé) of frietjes of gebakken
aardappelen met een vleesbereiding
zelden gewoon gekookte aardappelen
nooit groenten
drank: frisdrank of ongezoet fruitsap Voor het slapengaan: stiekem: koek, frisdrank of
ongezoet fruitsap
ʼs Morgens:
2 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine, een
banaan drank: frisdrank Tussendoor: een blik ongezoet fruitsap ʼs Middags:
3 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine
beleg: confituur of boterhamworst
drank: water of frisdrank ʻs Namiddags:
koek of gebak
drank: frisdrank of ongezoet fruitsap
ʼs Avonds:
zelden soep
meestal een samengesteld gerecht (spaghetti,
macaroni, vidé) of frietjes of gebakken
aardappelen met een vleesbereiding
zelden gewoon gekookte aardappelen
nooit groenten
drank: frisdrank of ongezoet fruitsap Voor het slapengaan: stiekem: koek, frisdrank of
ongezoet fruitsap
9
advies
Analyse Energie (kcal) Eiwit
Koolhydraten 55–75% Vet
Calcium IJzer
1773
43.1g
258.2g
10.6 E%
54.1 E%
ref. 1600
ref. 10%
ref.
complexe koolhydraten:
aardappelen, brood, groenten en fruit
maar: fruitsap: beperken
63.5g
247mg
35.3 E%
ref. 30%
ref. 800mg
eenvoudige suikers:
koeken, snoep, frisdrank
calorie-inname
7mg
calcium complexe koolhydraten
ref. 10mg
calcium:
melk- en melkproducten
Richtlijnen VIG – K&G Voedingsmiddel
Peuter
Kleuter
6 – 12 jaar
Vocht
0.5 – 1 liter
1.5 liter
1.5 liter
Brood Aardappelen (1 = 50 g)
1 – 3 sneden 1 – 2 stuks
3 – 5 sneden 1 – 4 stuks
5 – 9 sneden 3 – 4 stuks
Groenten (1lepel = 50 g) 50 – 100 g
100 – 150 g
200 – 300 g
Fruit (1 = 100 g)
1 – 2 stuks
1 – 2 stuks
2 – 3 stuks
Melk (VOLLE tot de lft. van 4 j.) Kaas
500 ml 500 ml 450 ml 0.5 sneetje (10 g) 0.5 – 1 sneetje 1 – 2 sneetje
Vleeswaren Vlees, gevogelte, vis
0.5 sneetje (10 g) 0.5 – 1 sneetje 1 – 2 sneetje 50 g 50 – 75 g 75 – 100 g
Vet op brood bereidingsvet
5 g per sneetje 5 g per sneetje 5 g per sneetje 15 g 15 g 10 g
10