Slotconferentie Internationaal Jaar van de Ouderen Iedereen geloofde in zijn eigen "Toon" DHEA "Jeugdhormoon" of "valse hoop'

• Slotconferentie Internationaal Jaar van de Ouderen • Iedereen geloofde in zijn eigen "Toon" • DHEA • "Jeugdhormoon" of "valse hoop'

2

SOCAAL Werkgroep "media en senioren" Slotconferentie van het Internationaal Jaar van de Ouderen Seniornet-Vlaanderen, de eerste grote seniorenwebsite in Vlaanderen VOOR U GELEZEN Diabetes: verhalen uit het leven 60PLUS, Gids voor wie het pensioen nadert of bereikt heeft Gids voor de reiziger met beperkte mobiliteit

3 4 5

6 6 6

CULTUUR De Vlaamse Liberale Familiedag "ENERGIE 2000" Europalia 2000 - Brussel, kruispunt van culturen Magie van de edelsmeedkunst - Europees zilver 1500-1850 Antiek (her)kennen Iedereen geloofde in zijn eigen "Toon"

7 8-9 10 11 12-13

GEZOND SPORTEN Fietstoerisme opgenomen in het verkeersreglement Sportieve vakanties en ééndagsactiviteiten

14 15

GEZONDHEID Hygiëne in onze keukens Reuk, het meest onderschatte zintuig DHEA - "Jeugdhormoon" of "valse hoop"? Maakt u zich ook zorgen over een "buikje"?

16

17 18-19 20

VOEDING 21-23 23 23

Vis in de lekkere en gezonde keuken Bouillabaisse van de Noordzee Visbrochette voor de Barbecue CURSIEFJE Fietstochtje

24-25

UIT DE PROVINCIES Antwerpen, Brabant, Limburg, Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen

26-31

_-- •.... _--.

..•.••..

....•...•

•.....•......

3

WERKGROEP "MEDIA EN SENIOREN" LBG Oost-Vlaanderen participeert reeds geruime tijd aan de werkgroep "Media en Senioren". • Deze entiteit fungeert prachtig onder de vleugels van de Provincie Oost-Vlaanderen en groepeert de verschillende seniorenorganisaties van diverse pluimage en strek-kinqen samen met journalisten en mediaspecialisten. De laatste werkvergadering van 9 mei jl. te Gent was heel boeiend en bevatte een resem van observaties, vaststellingen en besluiten die voor onze leefgroep van senioren zeer belangrijk zijn. Een laatstejaarsstudente in de communicatie-wetenschappen, mevrouw Van Steenberge (o.l.v. Prof. Saeys) lichtte toe hoe er in het onderzoek, dat kaderde in een grootschalig Mediawatch onderzoek, twee belangrijke elementen werden nagegaan. Enerzijds ging zij na wat de zichtbaarheid is van de senioren in de Vlaamse nieuwsmedia, nl. in krant, radio en televsie. Anderzijds onderzocht ze in welke context deze senioren voorkomen. Welke rol hebben senioren in het nieuws en in welke onderwerpen worden zij voorgesteld? Zij maakte een analyse van twee weken, nl. een kunstmatig geconstrueerde week en de seniorenweek van 15 tot en met 21 november 1999. Mevrouw Van Steenberge geeft een aantal kwantitatieve gegevens weer die naar voor komen uit de inhoudsanalyse. Zij gaat vooral dieper in op de rol van de televisie, het belangrijkste medium voor senioren. Zij geeft een aantal onderzoeksbevindingen weer waaruit blijkt hoe senioren algemene televisiebeelden en televisiebeelden over senioren specifiek percipiëren. Verder bespreekt zij de resultaten van het dagboek onderzoek en de bevindingen met de focusgroepen. Relevante conclusies • Senioren zijn zware mediagebruikers, vooral wat televisie betreft. • Er is een ondervertegenwoordiging van senioren in het televisienieuws, vooral van vrouwelijke en oudere senioren. Mannen worden daarenboven nog als

•

•

•

•

•

•

succesvol voorgesteld en bij vrouwen overheerst eerder het negatieve ouderdomsstereotype . De meerderheid van de senioren in het televisie nieuws zijn personen met een aanzienlijke maatschappelijke betekenis of zij worden in het' nieuws gebracht omdat ze een "rariteit" zijn. De "gewone senior" komt weinig of niet aan bod. In de krant is er een betere vertegenwoordiging van senioren, maar zij vormen slechts zelden de centrale focus. Hier komt de senior ook vaak naar voor in een slachtofferrol. Uit de dagboeken blijkt dat senioren echter vrij tevreden zijn over het beeld dat men van hen toont en dat ze de discrepantie man-vrouw niet bewust ervaren. Uit hun aanbevelingen echter blijkt onvrede en wil men toch heel wat veranderd zien. Qua voorstelling van senioren zouden Tv-makers o.m. meer de positieve kenmerken en het actieve leven van senioren moeten beklemtonen. Uit de focusgesprekken blijkt dat veel senioren zichzelf niet als "senior" zien. Zij zijn van oordeel dat het voorgestelde beeld van de senior niet klopt met de werkelijkheid. Het zijn vooral extreme personen en situaties die overheersen. Vandaar dat men zich weinig of niet kan identificeren met de voorgestelde realiteit. Het oordeel over de senior in de krant is echter realistischer dan het beeld op televisie. Er wordt ook naar voor gebracht dat elke senior heel verschillend is. De groep senioren is een zeer gedifferentieerde groep qua leeftijd, sociaal-economische achtergrond en demografische kenmerken. De jongere senioren stellen de regionale zenders als voorbeeld voor de andere. De regionale zenders tonen immers een positiever en realistischer beeld van senioren en staan dichter bij de leefwereld van de oudere populatie. De mensen uit de focusgroepen vinden eveneens dat journalisten een denigrerend en betuttelend taalgebruik moeten vermijden als ook een overdreven beklemtoning van de negatieve aspecten van het ouder worden.

Als algemene conclusie van de scriptie kan worden gesteld dat er een vertekend

beeld naar voor komt van de senior in de media. Maar toch kan men in de literatuurstudie en het onderzoek een positieve tendens herkennen. Men stelt vast dat men evolueert van een deficitmodel van ouderen naar een ontwikkelingsmodel waar de verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van senioren meer en meer centraal komen te staan. Bron: Provincie Oost-Vlaanderen

o Marc Van Hoey SENIOREN MET TREIN

VOOR

50

FRANK

Vanaf 1 juli mogen kinderen jonger dan 12 gratis met de trein reizen. Senioren betalen vanaf dan amper 50 frank voor eender welk traject in België. De ministerraad keurde de voorstellen hierover van de ministers Vande Lanotte en Durant op 5 april goed. Zowel kinderen jonger dan 12, scholieren, federale ambtenaren als senioren kunnen vanaf deze zomer genieten van een gevoelige prijsdaling bij de NMBS. • Kinderen tussen 6 en 12 sporen gratis. Voorwaarde: per vier kinderen moet er één begeleider zijn van minstens 12 jaar die een ticket koopt. Kinderen jonger dan 6 onder begeleiding reisden nu al gratis. • Senioren vanaf 65 jaar betalen per enkele reis een forfait van 50 frank. De afstand doet er niet toe, zolang het maar tussen twee Belgische stations is. Zowel voor de kinderen als voor de senioren gelden de nieuwe prijzen enkel op weekdagen nà 9 uur. In het weekend en op feestdagen valt deze beperking weg. • Federale ambtenaren betalen voor woonwerkverkeer vanaf 1 juli maar 12% van de prijs van een treinkaart. Nu is dat nog 46%. • Vanaf 1 september worden ook de schoolabonnementen voor scholieren tot 18 jaar gevoelig goedkoper. Zij betalen dan slechts 45% van de prijs van een treinkaart. Nu is dat nog 75%. Voor deze maatregelen werd tijdens de begrotingscontrole 440 miljoen frank voorzien.

o Anny

Vernimmen

4

INTERNATIONAAL JAAR VAN DE OUDEREN Slotconferentie van het INTERNATIONAAL JAAR VAN DE OUDEREN Gent, 18 april 2000

• Zowel de sociale zekerheid als de fiscaliteit moeten worden aangepast om voor mensen van alle leeftijden een betere samenleving te rnaken. 2 Arbeid • Gestreefd moet worden naar een situatie waarin eenieder, oud of jong, in een ontspannen sfeer zijn of haar bijdrage kan leveren aan de verdere ontwikkeling van de samenleving: sociaal, cultureel en economisch. • Het traditionele arbeidsconcept en de regelingen die er op steunen moeten in functie hiervan worden bijgesteld. • Vrijwillige inzet en wederzijds dienstbetoon moeten op hun maatschappelijke betekenis worden erkend, aangemoedigd en positief gewaardeerd.

"Wat zullen wij morgen doen?" Dit was de vraag aan het einde van de slotconferentie. Met het 21-putenprogramma als beleidsaanbevelingen is er meer dan werk genoeg. Toelichting en discussie bij deze 21-punten (aan het begin van de 21ste eeuw!) gebeurden in aanwezigheid van minister Mieke Vogels en minister Frank Vandenbroucke. Omdat het thema "naar een samenleving voor alle leeftijden" zich uiteraard richtte naar alle generaties, zijn deze aanbevelingen niet alleen bestemd van senioren voor senioren, maar van senioren naar de hele samenleving. 21-PUNTENPROGRAMMA 1 Bestaanszekerheid en inkomen • Wil men een menswaardig bestaan waarborgen voor iedereen, dan moet in de eerste plaats het economisch draagvlak hiervoor worden gestut. • Een stelsel dat steunt op de solidariteit tussen arm en rijk, jong en oud, biedt inzake bestaanszekerheid de beste garanties voor iedereen.

3 Verzorging en gezondheid • Er moeten nu maatregelen getroffen worden om straks het hoofd te kunnen bieden aan de zorgbehoeften van meer mensen en de vraag naar een betere levenskwaliteit. • Tevens dient er een doorgedreven zorgvoorkomingsbeleid gevoerd en het belang van gezondheidseducatie daarbinnen onderstreept. • Gezond blijven en zelfstandig heeft een prijs. De kosten ervan moeten in de hand worden gehouden en betaalbaar blijven voor iedereen. 4 Wonen, mobiliteit en veiligheid • In iedere levensfase moet men een plek kunnen vinden om te wonen en een woning die hieraan is aangepast. Dat geldt ook voor de mensen met een klein inkomen. • In het perspectief van een verouderende samenleving krijgt het mobiliteitsvraagstuk een eigen karakter. Hier moet op een passende wijze op worden ingespeeld. • In het veiligheidsbeleid moet in de eerste plaats aandacht worden geschonken aan de meest kwetsbare mensen en voorts moet het accent worden gelegd op het voorkomen van misdaden, mistoestanden en calamiteiten.

5 Participatie • Iedereen, jong en oud, moet gestimuleerd worden om, zoveel mogelijk actief, deel te nemen aan het maatschappelijk leven in al zijn vormen. • Ouderen, zowel vrouwen als mannen, moeten net als iedereen als volwaardige burgers kunnen deelnemen aan de politieke besluitvorming op alle niveaus en ook een politiek mandaat opnemen. • Negatieve beeldvorming en stereotypering moeten geweerd worden; omdat zij vaak een eerste stap zijn naar marginalisering en sociale uitsluiting. 6 Levenslang leren • Iedereen, ook de ouderen, moet een leven lang het nodige kunnen leren om zich zelfstandig te kunnen bewegen in de samenleving en om te kunnen bijdragen aan haar verdere ontwikkeling. • Wil men iedereen, ook degenen die minder van het onderwijs konden genieten, optimale kansen geven om het nodige te leren, dan moet men meer dan dit thans het geval is het leren van en aan elkaar, (of het informele leren) thuis, op het werk, in de buurt of vereniging gaan ondersteunen. • Leren is in de eerste plaats een proces van kennisproductie. Dit betekent dat senioren, net als iedereen, als medespelers in het proces van het levenslang leren moeten worden benaderd. 7 Vervreemding en sociale cohesie • In een samenleving met meer generaties moet alles in het werk worden gesteld om de samenhorigheid tussen de generaties te verstevigen. • Sociale netwerken blijken op vele punten van vitaal belang. Daarom dient het buurt- en verenigingswerk, onder meer voor en door ouderen, verder versterkt. • In een verouderde samenleving neemt het risico op vereenzaming toe. Ook op dit punt dient er een preventief beleid gevoerd.

5

SENIORNET-VLAANDEREN. DE EERSTE GROTE SENIORENWEBSITE IN VLAANDEREN

rOllebOlIe: een ontdekkingsreis voor grootouders en kleinkinderen

Tijdens deze slotconferentie stelde het Vlaams Ouderen Overleg Komitee (O.O.K.) het Seniornet-Vlaanderen voor. Deze website werd ontwikkeld door en voor senioren. Het verbeteren van de toegankelijkheid van nieuwe media voor ouderen is vooral dit jaar de belangrijkste bezigheid van het O.O.K.

Ken jij de Spice Girls? En zo ja, zou je kleindochter daar graag een CD'tje van krijgen voor haar verjaardag? Welke is de lievelingskleur van je kleinzoon om zijn trui in te breien? 'Oma ben jij ooit geplaagd op school?" Welk TV-programma moet kleine broer nooit opzetten als opa thuis is? Het anwoord op deze vragen en nog veel meer vind je inhet nieuwe spel 'rOllebOlIe' dat het Centrum informatieve Spelen ontwikkelde in het kader van het jaar van de ouderen.

Met Seniornet-Vlaanderen wil men drie concrete doelstellingen bereiken: 1. Voorlichting: Sènioren dienen geïnformeerd te worden over alle aspecten van het ouder worden en van hun maatschappelijke positie in de samenleving van de aankomende 21ste eeuw. Daarnaast moeten andere internetgebruikers ook algemene informatie krijgen over de seniorenbewegingen in Vlaanderen, het ouderen beleid, de relatie tussen de qeneraties..., 2. Burgerlorum: Senioren kunnen op onze site hun opinies verduidelijken rond een aantal hete hangijzers en standpunten met elkaar uitwisselen. 3. Mediavorming: Via Seniornet-Vlaanderen wil het OOK leerkansen aanbieden aan ouderen om hun kennis en kundigheid inzake nieuwe media (PC,Internet, e-rnail.r.) te vergroten of bij te stellen. Seniornet-Vlaanderen wil een open forum zijn waar de oudere centraal staat en alle mogelijkheden aangeboden krijgt om zichzelf blijvend te informeren, te vormen en last but not least, te positioneren in de reële EN virtuele samenleving. Seniornet-Vlaanderen is te bereiken op: http://www.seniornet-vlaanderen.be Verdere informatie is steeds te verkrijgen op het OOK-secretariaat: Tweekerkenstraat 29, 1000 Brussel. E-mail: [email protected]

Even voorstellen ... De vzw Centrum Informatieve Spelen (C.I.S.) is een vormingsdienst met meer dan 25 jaar ervaring in het ontwerp, de verspreiding en de begeleiding van spelen. Het doel van informatieve spelen is sensibiliseren over een brede waaier van thema's (van medicijnen tot wereldhandel, van relaties tot milieu). Het C.I.S. en senioren? In het kader van het jaar van de ouderen besliste het Cf.S, om een spel te maken voor senioren. Er werd een spelconcept uitgedacht en dit werd ingediend bij de ideeënwedstrijd 'Naar een samenleving voor alle leeftijden' van het Ministerie van Sociale Zaken. Het spel won een prijs en het ontwerp werd - in samenwerking met een aantal experts uit de seniorenwereld, o.a. Centrum derde leeftijd, Impact en Stichting Lodewijk De Raet verder op punt gezet. Een aantal grootouders en kleinkinderen hielpen mee bij het testen en het verder verfijnen van het spel. Met dit 'spel' wil het Cf.S. op een positieve manier het gesprek tussen ouderen en (klein)kinderen stimuleren. Verder kunnen de spelers door het spelen van 'rOllebOlIe' elkaars leefwereld op een ludieke wijze ontdekken en ervaren. 'rOllebOlIe' is een spel waarbij grootouders, (ouders) en kleinkinderen elkaar beter leren kennen door een ontdekkingsreis te maken over het speelbord van fictieve wereld. Hierbij 'rollebollen' ze met hun schatkist over het speelbord en ontdekken ze verschillende eilanden. Zo is er 'fantasie eiland' waarbij je mag fantaseren over uitspraken als bv.: 'Stel dat je op een eiland zit en je mag maar één

persoon meenemen. Wie zou dat dan zijn?' Of kan je op 'Herinneringseiland' vertellen over een situatie waarmee je heel hard moest lachen. Bij 'lievelingseiland' moet iedereen raden wat de lievelingskleur, -ontbijt, -boek., is.

~evelingseiland Iedereen

raadt

(om beurt):

Wat eet je het liefst op je

boterham? ........................................... ,. (..... Wie juist raadt, mag : ., een vraag stellen over :... jauw geheim. ................................................

Bij het 'toekomst-eiland' zijn kleinkinderen de baas en moeten grootouders raden wat bv. 'in-line skates" zijn. Bij het 'eiland van lang geleden' hebben de grootouders het voor het zeggen en moeten kinderen raden wat bijvoorbeeld een 'passe-vite" of een 'schap-raai' is. Ook de ouders mogen meespelen want er is een 'eiland van nu' waar zowel grootouders als kleinkinderen over kunnen meepraten. Het uiteindelijke doel van het spel is elkaars geheime schat ontdekken. Meer informatie 'rOllebOlIe kost 950 BEF.Voor een gratis catalogus of een bestelling kan je terecht bij: Centrum Informatieve Spelen Naamsesteenweg 164 3001 Leuven Tel. 016/22.25.17 Fax 016/29.50.99 [email protected] www.edu-web.be/centrumis/open.htm

6

BOEKENNIEUWS DIABETES Verhalen uit het leven

kijk op diabetes. Dankzij moderne medicatie en injectietechnieken, een prima begeleiding en motivatie kun je met diabetes een comfortabel en gelukkig leven leiden. Dit boek is verkrijgbaar in alle betere boekenwinkels en wordt uitgegeven door: Uitgeverij Lannoo nv, Tielt 1998 ISBN 90 209 3482 1

o

IIIÜ'lIl',_ ••

60PLUS, gids voor wie het pensioen nadert of bereikt heeft 'EJt&..4

Diabetes (suikerziekte) is een veelvoorkomende aandoening. Het is een ziekte met twee gezichten, het sombere gelaat van de ernstige verwikkelingen, naast het positieve beeld van de actieve persoon met diabetes, met een boeiende familiaal, sociaal en professioneel leven. Dankzij de medische vooruitgang van de laatste jaren kan de sombere aanblik meer en meer naar een gunstig verloop omgebogen worden. Daarom een boek met indringende getuigenissen en een uitgebreide medische duiding, die de nieuwste inzichten en behandelingswijzen vertaalt naar een breed publiek van patiënten, huisartsen, diëtisten, verpleegkundigen, leerkrachten, psychologen, sociale werkers, familieleden, vrienden en kennissen van diabetici ... Dit boek kwam tot stand op initiatief van de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV). Bekende professoren, diabetologen, kinderartsen, huisartsen, verpleegkundigen, voedingsspecialisten en vooral ook patiënten leverden waardevolle bijdragen. Ivo Pauwels tekende sprekende verhalen op en zorgde ervoor dat de medische informatie in een vlotte, gemakkelijk verstaanbare taal werd gegoten. Dr. Frank Nobels nam de eindredactie onder zijn hoede. Het boek volgt in grote trekken een levenslijn met zeven hoofdstukken: diabetes voor kinderen, jongeren met diabetes, het jonge gezin, diabetes en zwangerschap, de midlife, jonge grootouders en een blik naar de toekomst. Elk hoofdstuk wordt ingeleid door een verhaal, gevolgd door een uitgebreide medische duiding. Het geheel wordt verhelderd met foto's en illustraties. Dit boek geeft een positieve

waarden: ik denk aan inkomen, belastingen, pensioen, vervoer en mobiliteit, aangepast wonen, ziekte en gezondheid ... Deze gids loodst u doorheen het administratieve labyrint waarmee u als ouder wordende burger kan geconfronteerd worden. De brochure "60plus Gids" wordt uitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap op initiatief van de Vlaamse minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen en kan gratis aangevraagd worden via de Vlaamse Infolijn op het gratis telefoonnummer: 0800/30201 elke werkdag tussen 9 en 19 uur. Reken hierbij wel op een leveringstermijn van ca. 6 weken.

GIDS VOOR DE REIZIGER BEPERKTE MOBILITEIT

60 plus. Min of meer. Er bestaan diverse manieren voor de actieve senior om wat vroeger of wat later uit het arbeidsproces te stappen of alleszins op een andere wijze met de dagelijkse arbeid om te gaan. Maar hoe je 't ook draait of keert: tussen zijn zestigste en zijn vijfenzestigste wordt een mens verondersteld het 'wat kalmer aan te doen' en nog wat te genieten van zijn 'oude dag'. Gelukkig worden we alsmaar ouder: de gemiddelde levensverwachting is voor de man gestegen tot einde de zeventig, voor de vrouw tot vooraan in de tachtig. Elk jaar stijgt de levensverwachting met drie maanden. Deze nieuwe levensfase houdt een aantal veranderingen in, al was het alleen al maar omdat ons sociaal zekerheidsstelsel gebouwd is op arbeidsprestatie: nu de traditionele actieve loopbaan voor de meesten rond de leeftijd van zestig jaar beëindigd wordt, dient ook op administratief vlak een en ander geregeld te worden en ontstaan op maatschappelijk vlak nieuwe mogelijkheden onder vaak nieuwe voor-

MET

U hebt gekozen voor de trein als vervoermiddel, maar bent minder mobiel. De NMBS stelt alles in het werk om u te helpen en uw reis zo aangenaam mogelijk te maken. Om u nog beter te kunnen ontvangen werd daarom bijzondere aandacht besteed aan de dienstverlening en de infrastructuur in de stations. Deze nieuwe brochure, die speciaal voor minder mobiele reizigers bestemd is, geeft daarvan een volledig overzicht, samen met alle aangeboden voordelen. Achteraan in de brochure vindt u een volledige en detailleerde lijst van de stations met alle voorzieningen. De brochure is te verkrijgen tion van de NMBS of NMBS-Reizigers Nationaal Frankrijkstraat 54, Bus 5-6 1060 Brussel

in het sta-

t\ALT\AREEl

7

DE VLAAMSE LIBERALE FAMILIEDAG "ENERGIE 2000" Zondag 27 augustus 2000 Provinciaal Domein Puyenbroeck te Wachtebeke Het is een mooie zomerse zondag. Inheemse planten staan in bloei en vogeltjes fluiten welgezind. Net buiten het overdrukke Gentse centrum, rijden we een groene oase binnen. Velen met de bus, anderen met hun personenwagen. We rijden het domein Puyenbroeck binnen, en zetten ons voertuig op de ruime parking. AI van bij de ingang worden we overdonderd door de familiale sfeer van de liberale familiedag: domein Puyenbroeck omgetoverd tot een land vol amusement, events, sport, showen cultuur. Ook de culinaire dampen ontsnappen niet aan onze neus. Een aantal luchtballons zweven boven het 40 hectaren grote park. Droom even met ons mee, wat er allemaal op die dag te beleven valt... Dierenpark In het dierenpark zijn allerlei inheemse diersoorten te bekijken. Geen gevaarlijke leeuwen of tijgers maar knuffelbare pony's, lammetjes en jonge hertjes ... Een beeld dat kinderen doet wegdromen. Het dierenpark is echter ook een wandelparadijs voor het ganse gezin.

Stoptreintje Het stoptreintje kan gebruikt worden door elke bezoeker van de liberale familiedag en verbindt alle tehtendorpen met het dierenpark, het bloemenpark, het sportcentrum, het restaurant, het eventcenter, springland, het podium, retroland en adventureland. Deze tocht kan natuurlijk ook te voet of met de fiets. Adventureland Middenin het domein Puyenbroeck ligt tussen 4 vijvers een eiland; Jongeren denken meteen aan een piraten- of schatteneiland. Eénmaal op het eiland start het avontuur. Sportievak en Crejaksie zorgen voor avontuurlijke spelen: klimmen, trekken, sjorren, springen, een zoektocht of zelfs een wilde safari. .. We laten het over aan uw creativiteit. Maar er is meer ... Het water daagt iedereen uit om te roeien, surfen, peddelen, of zelfs een frisse duik te nemen voor ervaren zwemmers. Als de zon op 4 staat, laten de piraten van het schatteneiland een heus vlot te water en proberen zij de schat over te brengen naar het centrum van Puyenbroeckland, het "Eventcenter". Op de springkastelen zuIlen de kleinsten hun hartje kunnen ophalen. Kinderopvang is voorzien.

Even teen ter Bloemenpark Net naast het dierenpark, worden we verrast op een kleurenpallet van duizenden bloeiende bloemen. Het kletteren van een fontein en het dansen van de koningsvlinder maken van dit stukje Puyenbroeck een sprookje. 44 Liberale organisaties participeren aan ENERGIE 2000 Op een Hal verschillende plaatsen, verspreid over domein Puyenbroeck, worden zo maar liefst 44 liberale verenigingen voorgesteld. Ook lBV en Blijf Aktief zuIlen hieraan deelnemen met een stand en sportieve activiteiten. Elke organisatie beschikt over één of meerdere muziekkorpsen die dit deel van het domein muzikaal opfleuren.

Het eventcenter is de metropool van Puyenbroeckland, ook te gebruiken bij iets minder goed weer. Over de middag, voor een vlugge lunch, barbecue of picnic (vooraf inschrijven), na de middag voor wafels of pannekoeken. In dit gebouw zijn nog een aantal indooractiviteiten gepland. De exporuimte op het eerste verdiep is een ontmoetingsplaats voor kunstkenners en cybermauten. Voor de minder sportieve gasten van "Energie 2000", biedt de zon op het terras een mogelijkheid om zich in het verre zuiden te wanen, met zicht op het adventure eiland of de rust van de waterspelen. Retroland Reeds van bij het begin van "Energie

2000", komen druppelsgewijs old timers binnen vanuit alle hoeken van het land. Een iets oudere witte Mercedes rijdt ronkend naar het retroveld, waar alle old timers voor het publiek worden tentoongesteld. Tegen de avond maken deze bewonderenswaardige wagens een ere rit je doorheen het domein naar het eventcenter, vergezeld van de diverse fanfares ... en dit als afsluiter van "Energie 2000". Radio Gedurende "Energie 2000", worden de tienduizenden bezoekers ontvangen door een reeks van 15 Belgische artiesten. Deze mensen treden op tijdens de live uitzendingen van Radio Contact en Family Radio. Vlotte deuntjes worden aan elkaar gepraat door ervaren radiopresentatoren. Een spelletje wordt gespeeld en de vele bezoekers kunnen op de foto met één van hun idolen. ENERGIE2000 - a place to be op 27/8/2000 voor allen die ons een blauw hart toedragen en die willen kennismaken met het bruisende liberaal-sociaal-culturele leven in ons landje. Een activiteit voor groot en klein en naar ieders smaak in te vullen. Meer dan 200 medewerkers zullen u ter plaatse welkom heten en u rondleiden doorheen een prachtige dag vol avontuur en spanning. En dan nog dit belangrijk bericht: ENERGIE2000 is GRATIS. De GRATIS toegangskaarten zijn ter beschikking in alle kantoren van de Liberale Ziekenfondsen en liberale VakbondNSOA in Vlaanderen en op alle secretariaten van de deelnemende organisaties. Vanuit verschillende hoeken in Vlaanderen worden bussen ingelegd. Raadpleeg hiervoor uw provinciaal lBVverantwoordelijke. U komt toch ook!

ttALTtAREEl

8

EUROPALlA 2000 BRUSSEL, KRUISPUNT VAN CULTUREN 8 september tot 5 november 2000 Paleis voor Schone Kunsten - Brussel Zoals elke grote stad lag Brussel al vanaf de middeleeuwen op de kruising van diverse invalslijnen, maar in de 19de en 20ste eeuw worden de uitwisselingen zo intens dat de stad er een eigen karakter door krijgt en één van de culturele kruispunten wordt in Europa. Brussel werd in de 19de eeuw een kruispunt omdat zovele buitenlanders er zich vestigden en omdat de Belgen op hun beurt gemakkelijk over de grenzen heen keken. Voor vele Europeanen was de stad dichtbij en toch ver genoeg in den vreemde om te kunnen dienen als toevluchtsoord. In Brusselvestigden zich ondernemers, handelaars, kunstenaars, denkers. De tentoonstelling "Brussel, kruispunt van culturen", georganiseerd in het kader van het project "Brussel, Europese cultuurstad van het jaar 2000", overloopt tweehonderd jaar Belgische cultuurgeschiedenis, geconcentreerd op Brussel. Sleutelmomenten, waarin de interculturele dimensie voelbaar is, komen aan bod, eindigend met het hedendaagse Brussel, wanneer het stadsbeeld verandert door de aanwezigheid van de Europese instellingen. De tentoonstelling zal belangrijke werken tonen van buitenlandse kunstenaars, die in Brussel gecreëerd of tentoongesteld hebben en het culturele leven de hoofdstad en de artistieke stromingen beïnvloedden. In een tweede, parallelle omloop worden documenten, foto's, portretten, teksten, enz. getoond die de historische en maatschappelijke context situeren. Deze documenten hebben betrekking op de geschiedenis, de literatuur, de architectuur en de muziek. Uit Europese en Amerikaanse musea en collecties worden een 300-tal kunstwerken uitgeleend. De tentoonstelling periodes:

wordt ingedeeld in vier

1 De negentiende eeuw (1800-1880) Blikvanger in deze eerste sectie is de Franse kunstenaar Jacques-Louis David, die van 1816 tot zijn dood, als balling in Brussel verbleef en er veel invloed had op de plastische kunst.

Rond deze figuur wordt het Brussel onder Frans en Hollands bewind geschetst, met aandacht voor de architectuur (o.a. de Munt), de aanwezigheid van Franse ballingen, de ontwikkeling van het Belgische neoclassicisme.

Jacques-Louis, David, La co/ère d'Achille, 1819 Kimbell Art, Museum Fort, Worth Texas

Onder de enigmatische titel "Pauvre Belgique" schreef Charles Baudelaire, die in de jaren 1860 in Brussel verbleef, een polemisch portret van de hoofdstad. Hij was een scherpe, maar eenzijdige waarnemer van de zeden en cultuur in Brussel en België. Baudelaire is het uitgangspunt voor een hoofdstuk over een ongemeen rijke periode die de jaren 1840-1860 omvat en tijdens dewelke Brussel een Europese dimensie begint te krijgen. Naast Baudelaire komen talloze buitenlandse inwijkelingen en bezoekers aan bod. Onder hen Victor Hugo, Théophile Gautier, PierreJoseph Proudhon, Multatuli, de gezusters Brontë, Karl Marx. De bloeiende Brusselse uitgeverswereld en kunsthandel worden belicht en er wordt aangetoond hoe Brussel een belangrijk centrum in de kunsthandel werd. Belangrijke internationale kunstenaars stelden er tentoon, verbleven er en bouwden er een cliënteel op, onder hen, Coubert, Bouding, Roelofsen, Mesdag, Stevens, Alma Tadema. In deze periode wordt ook in detail ingegaan op de specifieke relatie russen Félicien Rops en Charles Baudelaire, en op de satire en het burleske, belangrijke componenten van de Belgische kunst. In deze sectie vinden we kunstenaars als Charles De Coster, Antoine Wiertz, Felix Nadar, Honoré Daumier, James Ensor, Henry de Groux. 2 Het fin de siècle (1880-1914) Rodin werkte in België vanaf 1870. Zijn aan-

wezigheid is het uitgangspunt voor een schets van Brussel in volle urbanistische omwenteling, Brussel in het fin de siècle, onder het koningschap van Leopold 11. In de salons komen internationale stromingen aan bod, waaronder het Franse impressionisme. Eén van de kringen waar de internationale contacten tussen Brussel en Europa concrete vorm kregen was de kunstkring "Les XX" (1883-1893). Er worden enkele toonaangevende 'ontmoetingen' bij "Les XX" gereconstrueerd: Franse en Belgische impressionisten, het symbolisme bij Ensor, Khnopff, Toerop. WhistIer, het pointillisme onder invloed van Seurat. Brussel was gedurende het fin de siècle één der hoofdcentra van het Europese symbolisme. Vooral de relatie tussen Belgische en Franse dichters wordt hier belicht, alsook de nauwe relatie tussen dichters en schrijvers aan de ene, en plastische kunstenaars aan de andere kant. Het symbolisme biedt de mogelijkheid om een werkelijk internationaal gezelschap bijeen te brengen met o.a. Fernand Khnopff, Jean Deiviiie, George Minne, Paul Gauguin, Edward Burne-Jones, Dante Gabriel Rossetti, Aubrey Beardsley, Gustav Klimt. Opvolger van "Les XX" was lila Libre Esthétique" (1893-1913), waar niet alleen internationale kunstenaars geconfronteerd werden, maar waar ook voor het eerst naar een integratie werd gezocht van plastische kunst en toegepaste kunst. Hier zijn de reconstructies: Engelse, Duitse, Oostenrijkse, Franse en Belgische art nouveau, postimpressionisme en fauvisme. In deze sectie wordt Brussel als centrum van de art nouveau belicht met maquettes van art nouveaugebouwen (Palais Stoclet) en een gedeeltelijke reconstructie van de atelierwoning van Fernand Khnopff.

Pa/ais Stoclet, Josef Hoffmann, © eh. Bastin & J. Evrard

1911

tlAlTIAREEL 3 De twintigste eeuw (1918-1980) Hoe participeerde Brussel in het begin van de 20ste eeuw aan de start en de ontwikkeling van de Europese moderne kunst? Enkele galerieën, zoals Galerie Georges Giroux, tonen de avant-garde: fauvisten, Italiaanse futuristen, Duitse expressionisten. De eerste wereldoorlog betekent een breuk in dit aarzelend modernisme. Na de eerste wereldoorlog kijken de Brusselse galerieën weer over de grenzen. Het Vlaamse expressionisme ontstaat in de context van een sterk internationaal gericht kunstleven. Dit wordt geïllustreerd door de reconstructie van een 'toenmalige privé-collectie, waarin Belgische kunst volledig geïntegreerd was in het internationale modernisme. In architectuur en de eerste abstracte kunst vinden we een opflakkering van nieuwe artistieke en sociale ideeën. Het surrealisme schijnt de grondaard van vele Belgische kunstenaars wakker te maken en spoedig is Brussel één van de hoofdsteden van deze internationale stroming die in alle artistieke disciplines voelbaar is. Het is het ontmoetingspunt voor kunstenaars als René Magritte, Max Ernst, Paul Eluard, Jean Arp, Joan Miro. Net zoals in de tijd van het symbolisme en de art nouveau is Brussel méér dan kruispunt: het is ook een inspirerend centrum van waaruit een sterke invloed naar het buitenland uitgaat. De tweede wereldoorlog breekt dit élan. Na 1945 stellen we ons de vraag welke de rol van Brussel is. Belangrijke factoren zijn het hedendaagse kunstleven, geconcentreerd rond het Paleis voor Schone Kunsten, de Cobra-beweging in de schilder en beeldhouwkunst, Expo 1958 en de moderne architectuur, de ontwikkeling van Brussel tot Europees beslissingscentrum. In het werk van Belgische en internationale hedendaagse kunstenaars, werkend in Brussel, voelen we de weerslag van deze fundamentele veranderingen.

4 De hedendaagse periode (1980-2000) Het kunstenklimaat in Brussel is vanaf 1980 in grote mate beïnvloed door buitenlandse kunstenaars, tentoonstellingsmakers en critici. Vier kunstenaars, die in de voorbije twintig jaar op één of andere manier een stempel drukten op het "mini-internationalisme" van het Brusselse kunstenklimaat werden geselecteerd. Martin Kasimir, Angel Vergara, Evelyn Nicodemus en Johan Grimonprez creëren een werk voor de tentoonstelling. Een nooit geziene installatie van wijlen James Ie Byars uit 1994 functioneert als koppelteken met de jaren zeventig en een korte video laat een aantal tentoonstellingsmakers aan het woord over hun mening waarom Brussel een belangrijke stad is voor culturele uitwisseling. Het multiculturele karakter van Brussel wordt verder ook aangetoond o.a. door een film, foto's en documenten met zowel beelden uit de typische immigrantenwijken als van de bijeenkomsten van de Europese Unie en de NAVO. Er worden eveneens documenten getoond om de baanbrekende rol van de Munt, eerst onder leiding van Gerard Mortier, later van Bernard Foccroulle, en de intensiteit van de muzikale creatie aan te tonen.

9

must wordt, en die daarnaast een breed publiek kan aanspreken: jong en oud, specialist en liefhebber. PRAKTISCHE INFORMATIE Plaats: Paleis voor Schone Kunsten Ravensteinstraat 23 1000 Brussel Datum: Van 8 september tot en met 5 november 2000. Openingsuren: Dagelijks open (ook op maandag) van 10.00 tot 18.00 uur. Woensdag tot 21.00 uur. Toegangsprijzen: Ingang Individuelen Groepen/senioren

Reservaties: Reserveer nu reeds uw geleide bezoeken op het telefoonnummer: 02/507.85.51. Prijs: 2.000 BEF (max. 15 personen per gids). Supplement weekend, woensdag na 18.00 uur of vreemde talen: + 500 BEF. Info: Europalia Koningsstraat 10 1000 Brussel Tel. 02/507.85.94 Internet: www.europalia.com e-mail: [email protected]

o Christine

Moreau

Parlement Européen Europees Parlement © Toerisme Vlaanderen

H.M. Koningin Elisabeth tijdens de vioolsessie in

7959 © R. Kayaert

200 BEF

Ingang+ audiogids 300 BEF 250 BEF

"Brussel, kruispunt van culturen" is een thema dat betrekking heeft op alle aspecten van de cultuur. Toch wordt de tentoonstelling op de eerste plaats een kunsttentoonstelling, waarin de verschillende artistieke disciplines aan bod komen. Hierdoor spreekt ze verschillende doelgroepen aan: liefhebbers van plastische kunst, architectuur en stedenbouw, literatuur, melomanen, geschiedkundigen, enz. De onderlinge vergelijking van deze disciplines levert een bijzonder sterk tijdsbeeld op dat ook educatief vele mogelijkheden biedt een tentoonstelling dus die voor scholen een

Henry Morton Stanley & Kalulu, 7872

tlALTtAREEl

10

MAGIE VAN DE EDELSMEEDKUNST Europees zilver 1500-1850 17 juni-5 november 2000 Museum voor Sierkunst & Vormgeving te Gent In het licht van de Europese eenmaking ontstond de idee om een tentoonstelling te organiseren gewijd aan onbekende , meesterwerken uit de Europese edelsmeedkunst in privaat bezit. In de 16de, 17de, en 18de eeuw zijn zilveren meestert werken vervaardigd waarvan de culturele uitstraling ruim te vergelijken is met de kunstproductie uit de schilder- of beeldhouwkunst. Aan de hand van zo'n 300 esthetisch hoogstaande zilveren en vergulde objecten wordt een beeld gegeven van ruim drie eeuwen Europese edelsmeedkunst. Nautilusbekers, helmkannen met schotel, kandelaars, terrine, wijnkoelers, borderu.. tonen de opmerkelijke luxe waarmee rijkelui in vervlogen tijden zich wisten te omringen.

Snuifdoos, London, Moser, 7745

toegeschreven

aan

G.M.

Wenst u een "speciaal groepsbezoek" te reserveren, dan kunt u het bezoek aan "Magie van de Edelsmeedkunst" combineren met één van de vele aantrekkelijke uitstappen in Gent en omgeving.

PROGRAMMA

PRAKTISCHE INFORMATIE

Voormiddag: Koffie in een Gentse taverne, gevolgd door een begeleid bezoek aan de tentoonstelling "Magie van de Edelsmeedkunst".

Plaats: Museum voor Sierkunst en Vormgeving Jan Breydelstraat 5 - 9000 Gent

Middag: Verzorgde 3-gangenmaaltijd Namiddagkeuze: 1 Rondleiding in het Oudenaards stadhuis, met de nadruk op de Zilvercollectie. 2 Rondleiding in het Kasteel van Laarne, één van de merkwaardigste en bestbewaarde middeleeuwse burchten in België. In het slot is de prachtige zilvercollectie van Claude d'Allemagne te bewonderen. 3 Begeleid bezoek aan het recent geopende Raveelmuseum in Machelen. Dit museum herbergt ongeveer 300 schilderijen en om en bij de 3000 tekeningen van Roger Raveel, geboren en getogen in de Leiestreek. 4 Bezoek aan het atelier van een gediplomeerde goudsmid en edelsteenkundige. Zij zal u tonen hoe in de praktijk juwelen worden gemaakt. Begeleid bezoek aan de Salons van Schone Kunsten in SintNiklaas. Afhankelijk van de gidsbeurten in het Museum voor Sierkunst en Vormgeving kan het voor- en namiddag programma omgewisseld worden. Prijzen voor groepen vanaf 20 personen Inbegrepen: alle toegangsgelden, gidsenbegeleidingen, middagmaal, koffie. Niet inbegrepen: vervoer en dranken bij de maaltijd 1 vanaf 950 BEF- 23,55 EUR pp 2 vanaf 1050 BEF- 26,03 EUR pp 3 vanaf 1050 BEF- 26,03 EUR pp 4 vanaf 950 BEF- 23,55 EUR pp U informeert en reserveert hiervoor bij: Toerisme Oost-Vlaanderen Commerciële Dienst Woodrow Wilsonplein 3 9000 GENT Tel. 09/267.71.14 Fax 09/267.71.99

Datum: 17 juni tot en met 5 november 2000 Openingsuren: Dagelijks van 10.00 uur tot 18.00 uur Gesloten op maandag. Toegangsprijzen: Normaal tarief: 200 BEF(4,96 EUR) Reductietarief: 100 BEF(2,48 EUR) (Scholen, groepen, Plus3-Pas) Kinderen onder de 12 jaar: gratis Rondleidingen: Voor rondleidingen kan gereserveerd worden op het telefoonnummer 09/267.99.99 (Educatieve dienst). Prijs: 2.000 BEF(49,58 EUR)

o Christine

Moreau

EDELSMEEDKUNST 17juni - 5 november 2000

11

ANTIEK {HER)KENNEN Antiek is één van de liefhebberijen die in een mum van tijd een passie kan worden; je leest er veel over, de nieuwsgierigheid wordt gewekt en de volgende week meen je op de rommelmarkt een unieke ontdekking te doen!!! Helaas stel je dan enkele dagen later vast dat het originele 'bronzen' 1ge eeuws beeld, waarvan de verkoper vertelde dat het echt kunstbrons was, slechts een twintig-eeuwse kopie in kunstbrons (ezarnac) is waar je veel te veel geld voor betaald hebt. Dit is maar een klein voorbeeldje uit de vele die we dagelijks aanhoren ... Antiek kopen gaat inderdaad gepaard met tal van risico's, maar toch laat de echte liefhebber zich niet ontmoedigen. We leven momenteel in een tijd van toenemende uniformiteit en anonimiteit, zodat de moderne mens automatisch gaat terug verlangen naar iets dat uniek is, iets dat ontsnapt aan de eentonige serieproductie. Antiek ontsnapt per definitie aan elke uniformiteit: elk stuk is onvervangbaar en uniek! Wie wil beginnen met een kunst- en antiekverzameling moet echter op zijn hoede zijn: de handel in antiek, curiosa en kunst leent zich bij uitstek tot het uitzetten van de meest uiteenlopende valstrikken. De liefhebber moet opletten voor vervalsingen en niet het minst voor weinig scrupuleuze handelaars. Antiek hoeft niet per definitie onbetaalbaar te zijn! Voor een antiek voorwerp bestaat eigenlijk geen prijs; de waarde wordt bepaald door de kwaliteit en de zeldzaamheid van dat bepaalde voorwerp en door het spel van vraag en aanbod. Het merkwaardige met antiek is evenwel dat, naarmate je beter op de hoogte bent van de stijl en de tijd waarin het werd vervaardigd, je er ook meer kunt van genieten. Antieke voorwerpen zijn onvervangbare getuigen van een verleden tijd en ze

geven elk interieur - ook een modern - een heel apart cachet. Goede binnenhuisarchitecten hebben dat al lang begrepen en passen de combinatie modern-antiek dan ook meer en meer toe. In de zomer is het volop het seizoen om rommelmarkten af te schuimen. Hierbij volgt een summier overzicht voor de schattenjager op zoek naar "antiek". De tien geboden van de schattenjager op de rommelmarkt. 1. Een goede voorbereiding garandeert het halve resultaat. Maak vooraf een lijstje met alles wat u nodig hebt. Zorg ervoor dat u maten en merken bij de hand hebt. Wat hebt u nodig op uw speurtocht? • Eerst en vooral een nuchtere en klare kijk op de zaken die u zich wenst aan te schaffen. • Een loep of vergrootglas (minstens 1a x vergroting). • Een kleine, maar heldere zaklamp (best halogeen). • Een U.v.-Iamp (klein formaat). • Een lint- of een rol meter (om bijvoorbeeld de maat van meubels te nemen). • Soms ook nuttig, maar meer bijkomstig zijn: een kopspeld of stopnaald, een klein magneetje, een zakmesje.

u een overzicht van wat er geboden wordt. Kijk ook eens naast en onder de kramen. Ook daar kunnen schatten verborgen zitten. 8. Toon nooit te veel enthousiasme!!! prijs zou evenredig kunnen stijgen.

De

9. Wees voorzichtig met dure spullen. Vraag steeds naam en adres van de verkoper. Indien men u dit weigert, koopt dan zeker niet! Het kan om gestolen goederen gaan. 1a.Als u een zwaar of groot stuk koopt, vraag dan of u het tot bij uw vertrek op de stand kunt laten. Bespreek met de verkoper uw eventuele vervoersproblemen.

o Katrien

Forrez

2. Werk uw kennis over antiek bij. Hoe méér u weet over stijlen, merken, keurtekens, stempels, ..., hoe groter de kans dat u iets uitzonderlijks op de kop tikt. 3. Zorg ervoor dat u een meetlint of rolmeter, een loep en een stevige tas bij de hand hebt. Die tas is praktisch als u breekbare stukken koopt. 4. Ga zo vroeg mogelijk op pad. De kans op een echte 'vondst' is groter. 5. Trek alleen op zoektocht, zo wordt u minder afgeleid .. Een tussenafspraak kan dan ook het ideale moment zijn voor overleg. Twee weten méér dan één. 6. Koop niet overhaast, maar wacht ook niet te lang. Er zijn misschien nog andere gegadigden. 7. Loop eerst eens gewoon rond. Zo krijgt

Sculpture monumental "Ieunesse" de l'ettiste Karsten Klingbeil à IKASK. 24° Salon International des Arts & Antiquités Scharpoord Knokke 7 -16/8/99

t\ALTtAREEl

12

IEDEREEN GELOOFDE IN ZIJN EIGEN "TOON"! Antoine ("Toon") Gerard Theodore Hermans werd op 17 december 1916 in Sittard in Nederlands Limburg geboren.

Toon Hermans was de zoon van een vroeg overleden vader, die als bankier slachtoffer was geworden van de economische crisis aan het einde van de jaren twintig. Moeder en de vier jongens - Fons,Toon, Sjef en Jan - konden het hoofd nauwelijks boven water houden, en moesten een aanzienlijke stap terug doen. Verhuizen bijvoorbeeld van een statig, vrijstaand herenhuis naar een kleinere woning in een mindere buurt. Een vernederende gebeurtenis in een vooroorlogse provinciestad. Hij herinnerde zich zijn vader als een lange, magere man met een gelig bruin gezicht, zilvergrijze haren en een snor van dezelfde kleur. Als er één ding geweest is dat hij zich in deze ellendige periode heeft gerealiseerd, dan is het wel dat het goede leven niet meer zou terugkeren. Tenminste, indien hij zich, ondanks het gemis aan behoorlijke schoolopleiding en aan financiële steun van vaderszijde, niet op een ander bestaan zou richten. Niet dat van een wolk of van een mus, al werd daar wel een vrijheid door vertegenwoordigd die in Sittard niet bestond. Eerder dat van een clown, die het symbool vormde van een andere, af en toe in Sittard neerstrijkende leefgemeenschap: het circus. Natuurlijk zijn er daar in het Limburgse uitermate positieve invloeden geweest: de harmoniekorpsen en fanfares, de buurtredenaars,

de plaatselijke en regionale komieken, het carnaval, het artiestenvolk rond de jaarlijkse kermis. En vooral de Rooms-katholieke Kerk met haar Heilige Missen en alle andere eeuwenoude rituelen die aan dit Instituut verbonden zijn. Neem de bidprocessies, door Toon beschreven als 'groots en ontroerend'. Hij zag er theater in ... Toon Hermans, clown in opkomst en winnaar van de eerste prijs tijdens een te Heerlen gehouden talentenjacht (Cabaret der Onbekenden) trok naar Amsterdam. Op deze stad hadden zijn onbestemde verlangens naar een 'ander, ruimer leven' zich voorlopig geprojecteerd. De onhandige, onzekere en om het minste geringste te hevig blozende provinciaal arriveerde hij per trein in de hoofstad met 'haar hoge huizen en lange diepe straten' en huurde een kamer bij een vriendelijke mevrouw aan de Leidsekade. Vlak voor een auditie ten overstaan van toenmalig Carrédirecteur Alex Wunnink mompelde hij een paar korte zinnen die in De Avonden van Gerard Reve hadden kunnen staan. 'Hier komt de clown. Het zit allemaal in deze koffer. Hier komt de clown'. Deze clownsfiguur was, in de woorden van Toon zelf, een jonge man die verlangde naar een 'nieuwe, betere wereld', zijn 'honger kwijt wilde, zijn armoede, zijn eenzaamheid, zijn hart wilde warmen aan het licht dat uit de hemelhoge balkons naar benden plensde'. Het woord 'licht' heeft nog een betekenis, want Toon Hermans had werkelijk het gevoel dat hij uit het donkere Zuiden in het lichte Amsterdam was beland. Brandpunt van dit gevoel was het in 1887 geopende Circus-theater Carré, de plek waar Toon Hermans 'het meeste van dit land en van de mensen houdt'. Volgens hem zijn ze er 'anders dan anders, omdat dit theater iets bijzonders met hen doet. Ze zijn minder star, minder wrevelig, minder in de plooi, minder Nederlands misschien wel. Ik vind dat Carré de mensen liever, milder maakt. Daarom is het mijn favoriete theater'. Carré betekende het beroemde clownstrio De Fratellini's, hun nog vermaardere (en door Toon Hermans verafgode) collega Grock, de

balletten van de Marquis de Cuevas, Louis en Heintje Davids, de Nationale Revue met Lou Bandyen vooral de grote Bouwmeester-revues met de clown Johan Buziau als centrale figuur. Buziau ... Toon bewonderde deze nationale held uit de jaren dertig met zijn droog-komische manier van werken en zijn hese stemgeluid hevig, zoals hij ook - zij het in mindere mate en om heel andere redenen - Lou Bandy bewonderde. In beide gevallen richtte hij een van zijn specifieke talenten, de haarscherpe imitatie (Amerika heeft een beter woord: Impersonation) op het onderwerp van zijn bewondering. Lou Bandy doet hij wel eens na in gezelschap van een paar ingewijden. Op het toneel heeft dat geen zin, weet hij. 'De mensen kennen Lou Bandy niet meer of ze kennen zijn waarde niet'. Het imiteren van Johan Buziau, ontroerend voor iedereen die 'Buus' heeft gekend, leverde een van zijn grote successen op in de revues die Floris Meslier en Frans Mikkenle tijdens de eerste oorlogsjaren in het Amsterdamse City Theater brachten. De naam van de eerste revue (opgevoerd in 1943) luidde Première, en de schepper ervan was Willy van Hemert, die er bovendien een belangrijke rol in speelde. Toch lag Toons eigenlijke debuut, een jaar eerder, op een ander terrein. Acteur-cabaretier Carl Tobl gaf hem in het slechts op een paar honderd meter van City gelegen Leidsepleintheater een rol in het programma Pret van A tot Z, met de humorist Kees Pruis als centrale figuur. Toon Hermans had Johan Buziau in Heerlen voor het eerst zien optreden. 'Onbegrijpelijk fantastisch. Ik onderging het als een wonder. Ik zag hem als een heel vreemde figuur. Niet als een mens. Als een vreemde vogel, iets tussen engelen en mensen in'. Zelf moest hij ergens beginnen natuurlijk, al was het alleen maar door in de gedaante van Buziau te kruipen, zich zo te identificeren met diens stem, oogopslag, gebaren, manier van lopen en veel meer, dat het leek of Buziau daar zelf stond. Veel later zou Toon Hermans een persoonlijkheid worden die op zijn beurt door anderen (onder andere Frans Halsema en Robert Paul) werd geïmiteerd.

ttALTIAREEL

I

Want wie wordt geïmiteerd die is wat. En Johan Buziau, tot in de jaren vijftig vaste bezoeker van het Haagse Scalatheater wanneer Toon Hermans daar optrad, schreef in een programmaboekje: Mijn opinie omtrent de toneelprestaties van Toon Hermans is deze, dat hij vanaf het begin, dat ik hem heb zien optreden, mij zeer heeft geboeid en bovenal heeft geamuseerd. Ook theater Carré zou nog van Toon horen. Eerst waren minder omvangrijke gebouwen als het Leidsepleintheater, het Apollopaviljoen, de Kleine Komedie en het Centraal Theater aan de beurt. Jaren later (eind 1963) debuteerde hij met zijn vierde One Man Show in Carré, dat nogal eens 'het hol van de leeuw' wordt genoemd, maar door Toon Hermans naar aànleiding van die allereerste auditie met verschuldigde hoogachting is betiteld als een 'kolossale theaterkathedraal'. Zo kan alleen iemand uit het Zuiden het zeggen. Kort na de Tweede Wereldoorlog leerde hij zijn vrouw Rietje kennen. Ze trouwden en kregen drie zonen. Vanaf 1955 speelde hij zijn One-man-shows, onder een clowneske vorm van gemoedelijke en eenvoudige humor, woordspel, mimische typeringen en 'menslievende' liedjes. Ook de televisie-uitzendingen van zijn shows waren een groot succes. De eerste vond plaats door de AVRO op 12/4/1958. Hij trad ook op in Oostenrijk (in 1960), Duitsland en Canada. Hij werd samen met Wim Kan en Wim Sonneveld gerekend tot 'De grote drie' van het Nederlandse cabaret. Toon Hermans schreef enkele keren nummers voor Wim Kan, bijv. bij het 25jarig bestaan van Wim Kans'ABC-Cabaret. Hij maakte enkele succesvolle karnavalsliedjes, waaronder "Mien waar is m'n feestneus". Toon schilderde ook prachtig. Hij was aanvankelijk etaleur en reclametekenaar.

"De tijd bepaalt wat kunst is. Kunst trotseert de jaren en bezit het vermogen om blijvend te boeien", heeft een vermaard criticus eens vastgesteld. Wanneer dit waar is - en wie zou

er aan twijfelen - dan zijn de liedjes en de conferences van Toon Hermans op weg naar de onsterfelijkheid. In 1990 overleed zijn vrouw Rietje. Hij ging het theater weer in met de show "Ik heb je lief", die hij ter ere van haar maakte. Hij moest stoppen met deze show, omdat het verdriet hem teveel was. Door de jaren heen is Toon Hermans blijven zingen van de wereld, de natuur, het leven, de liefde. Door de jaren heen is vooral "blij blijven" zijn devies geweést en heeft hij met zijn unieke theaterpersoonlijkheid vele generaties onvergetelijke avonden bezorgd. Toon Hermans is doorgegaan met het boetseren van liedjes en conferences en het schrijven van gedichtjes, die hij "hoorversjes" noemt.

hebt iemand nodig Stil en oprecht Die, als het erop aan komt Voor je bidt en voor je Vecht Pasalsje iemand hebt Die met je lacht en met je Grient Dan pas kun je zeggen Ik heb een echte vriend

Je

Wat bleef van al die dure Woorden die we Hoorden, Waarom zo zoeken naar Een ingewikkeld woord, De liefste zinnen tellen Amper drie, vier Woorden 'iets liefs" dat moeilijk klonk, heb ik nog nooit gehoord De bomen komen uit de grond en uit hun stam de twijgen en ied'reen vindt het heel gewoon dat zij weer bladeren krijgen we zien ze vallen naar de grond en dan opnieuw weer groeien zo heeft de aarde ons geleerd dat al wat sterft zal bloeien. Toon Hermans, komiek der komieken, overleed op zaterdag 23 april 2000 op 83-jarige leeftijd. Hij was de laatste van de zogenaamde Grote Drie. Wim Sonneveld overleed in 1974 en Wim Kan in 1983.

13

Bronnen: Tekst en gedichten overgenomen stemming

mits toe-

• ANP • Toon Hermans fanclub • Toon Hermans

o Marc

Van Hoey

GRATIS BUS EN TRAMVERVOER IN WEST-VLAANDEREN Alle West-Vlaamse 65plussers genieten in de loop van het jaar 2000 van gratis gebruik van alle bussen, trolleybussen en trams van de lijn. De Vlaamse regering neemt de kosten voor haar rekening. In totaal zullen bijna 1 miljoen 65plussers van dit aanbod kunnen genieten. Vanaf januari tot en met oktober 2000 ontvangt elke gerechtigde Westvlaming een 65+kaart. De kaarten zijn persoonlijk en geldig vanaf het jaar 2000 tot en met 31 december 2002. Hoe gebruiken? Telkens u op een bus of tram van de Lijn stapt (dus ook bij overstap) stopt u de 65+kaart in het gele ontwaardingsapparaat. Op elk verzoek van de chauffeur of de controleur toont u uw 65+kaart samen met uw identiteitskaart. Wat te doen bij diefstal? Bij verlies of diefstal neemt u contact op met de dienst abonnementen. U kan éénmalig (per periode van 12 maanden) een duplicaat bekomen. Dit duplicaat kost u 330 BEFof 8,18 Euro. Fasering in West-Vlaanderen: Diverse gemeenten werden reeds opgenomen in het plan. Andere gemeenten volgen, waarvan hieronder de data van invoering: • 1 juni: Gistel, lendelede, Roeselare, Staden, Torhout • 1 juli: Blankenberge, Harelbeke, Menen, Mesen, Moorslede, Waregem, Zwevegem • 1 augustus: leper, Knokke-Heist • 1 september: Ingelmunster, langemarkPoelkappele, Vleteren, Wervik, Zedelgem • 1 oktober: Deerlijk, Hooglede, Houthulst, Ichtegem, Izegem, Koekelare, Kuurne, Pittem, Wevelgem. Wenst u nadere informatie omtrent dienstregeling, tarieven, enz ... dan kan u terecht op het telefoonnummer 059/56.53.53.

o Nadine

Fiems

14

FIETSTOERISME OPGENOMEN IN HET VERKEERSREGLEMENT Alle artsen en trainers zijn het er over eens: fietsen is gezond. En in groep fietsen maakt dit gebeuren nog eens zoveel aangenamer. 'Zoveel aangenamer' mag evenwel niet betekenen "zoveel gevaarlijker". In groep fietsen houdt natuurlijk een aantal risico's in. Daarom is het nuttig om de wetgeving hieromtrent even te bekijken.

a Wat wordt er verstaan onder "fietsen in groep"

Wanneer we spreken over een groep, omvat dit minstens 15 en hoogstens 150 fietsers. Wanneer je met minder dan 15 personen bent, wordt je niet als groep beschouwd. Dit betekent dan ook dat de fietsers op de fietspaden moeten rijden, bij ontstentenis daarvan de rijbaan gebruikend, slechts met 2 naast elkaar mogen fietsen en bovendien achter elkaar moeten gaan fietsen als er een voertuig nadert, net als gewone fietsers. Wanneer er meer dan 150 fietsers samen een uitstap maken, hebben ze de keuze tussen drie mogelijkheden: 1.zich als individuele fietsers gedragen, met naleving van de gewone verkeersregels. 2.zich splitsen in verscheidene "kleine" groepen. 3.zich splitsen in 2 of 3 groepen. b Kleine groepen: 15-50 man

• Kleine groepen zijn niet verplicht fietspaden te volgen en mogen bestendig met twee naast elkaar op de rijbaan fietsen, mits ze in groep blijven. • Deze groepen MOGEN begeleid worden door 2 wegkapiteins. Deze hou-

den het verkeer op de dwarswegen op. De begeleiding door 2 wegkapiteins is evenwel niet verplicht. Indien er geen wegkapiteins zijn, dient men de voorzichtigheid en de naleving van de voorrangsregels indachtig te zijn. • Begeleidende auto's zijn NIET VERPLICHT. Een kleine groep mag, met een tussenruimte van telkens ± 30 meter voor-

afgegaan en gevolgd worden door een begeleidende auto. Indien er slechts één begeleidende auto is, dan moet deze de groep volgen.

c Grote groepen: 51-150 man auto's: VERPLICHT. In tot kleine groepen moeten

• Begeleidende

tegenstelling de grote groepen voorafgegaan en gevolgd worden door een begeleidende auto. Steeds met een tussenruimte van ongeveer 30 meter tussen groep en auto. • De fietsers zijn niet verplicht de fietspaden te volgen en mogen bestendig met twee naast elkaar op de rijbaan fietsen op voorwaarde dat ze in groep blijven en er tenminste twee wegkapiteins waken over het goede verloop van de tocht. • Deze wegkapiteins moeten minstens 21 jaar zijn en om de linkerarm een band dragen met horizontaal de nationale kleuren en de opdruk "wegkapitein" op de gele strook. Op een kruispunt keerslichten

zonder

ver-

Ten minste één van de wegkapiteins mag het verkeer op de dwarswegen stilleggen om het oversteken van het kruispunt door de fietsers en de begeleidende auto's te vergemakkelijken. Daartoe dient de wegkapitein een schijf te gebruiken waarop aan weerszijden het verkeersbord (3 is afgebeeld. Deze schijf dient een middellijn te hebben van minstens 15 cm. En haar twee zijden moeten voorzien zijn van lichtweerkaatsende producten. Wanneer een wegkapitein het dwarsverkeer evenwel niet ophoudt, moeten de groep en de bestuurders van de twee auto's de gewone verkeersregels in acht nemen (voorrang van rechts, omgekeerde driehoek die verplicht voorrang te verlenen, Stopteken..i.) Op een kruispunt lichten

met verkeers-

Blijf Aktief Groeningelaan 40 - 8500 Kortrijk Tel. 056/31.10.01

• Zorg eveneens voor een degelijke sportverzekering voor de groep. Ook hiervoor kan u terecht bij vzw Blijf Aktief. • Ook voor wie wil proeven van een begeleide fietsvakantie kan bij Blijf Aktief terecht.

o Steven

Dutry

Blijf Aktief vzw organiseert eveneens tal van sportieve activiteiten zoals sportdagen, natuurwandelingen, zeiltochten, cursussen en voordrachten omtrent rugscholing, ..... op

aanvraag. Een folder hiervoor kan u via ons secretariaat bekomen. Verenigingen of clubs die bij Blijf Aktief vzw aansluiten kunnen van allerhande voordelen genieten. Dit betreft o.a. een betaalbare en degelijke verzekering voor de leden, een abonnement op ons tijdschrift, lesqevershulp.... en nog zo veel meer. Wenst u verder op de hoogte gebracht te worden van de sportieve initiatieven in uw buurt. Met een simpel telefoontje krijgt u in de toekomst een uitnodiging voor al onze activiteiten. Geïnteresseerd? Of wenst u in te schrijven voor één van bovenstaande activiteiten ? Contacteer ons:

WIJ ZIJn VERHUISD !!!

Op een kruispunt met verkeerslichten verandert er niets. De groep en auto's of eventueel een deel ervan moeten wachten tot het licht op groen staat. • Wil u met uw vereniging starten met fietstochten, zorg dan voor de juiste materialen en begeleidingsattributen. Deze attributen (verkeersbord jes, overgooiertjes armbanden) kunnen besteld worden bij:

Groeningelaan 40 8500 Kortrijk Tel.: 056/31.10.01 Fax: 056/26.44.21. GSM: 0476/67.80.58.

EENDA GSACTIVITEITEN

LIBERALE BEWEGING VOOR VOLKSONTWIKKELING

••

In samenwerking met

ZEILTOCHT OP DE NOORDZEE: Dinsdag 22 augustus en zaterdag 9 september We vertrekken om 9.15 uur te Nieuwpoort en varen afhankelijk van de wind, richting Calais of Oostende. Terugkomst te Nieuwpoort is voorzien omstreeks 17.30 uur.

PADDES TOELENWANDELING TE LOKEREN Woensdag 11 oktober We vertrekken om 14.00 uur aan het domein Verloren Bos (Aardeken) te Lokeren. Een ervaren champignongids begeleid ons door het verloren Bos en geeft de nodige uitleg over de aanwezige paddestoelen. De afstand en het tempo wordt aangepast aan de deelnemersgroep. Het einde is voorzien omstreeks 16.00 uur.

SPORTIEVE VAKANTIES FIETSVAKANTIE TE BOCHOLT: 04 - 08 september 2000 (Limburgse Kempen) We verblijven in het viersterrenhotel De Watermolen te Bocholt - Reppel. Dagelijks wordt er een fietstocht van +/- 50 km. doorheen de Limburgse kempen voorzien. Het hotel is rustig gelegen en biedt heel wat recreatiemogelijkheden zoals pétanque- en kegelbanen. Voor wie graag een lijntje uitwerpt zijn er tal van forellenvisvijvers. Echt de moeite waard!!! Prijs in half pension: Tweepersoonskamer: 9.000 BEF Opleg éénpersoonskamer: 2.400 BEF

RUGSCHOOL (Liberty - hotel) TE BLANKENBERGE 2 - 7 oktober 2000 Tijdens dit 6-daagse verblijf zijn er dagelijks sessies over rugscholing. Naast een theoretische uitleg over de rug en de mens, wordt er uitgebreid aandacht besteed aan de praktijk, waarbij de correcte houding, het juist bewegen en rugvriendelijke oefeningen worden aangeleerd. Naast deze sessies is er de nodige dosis sport en ontspanning voorzien. Prijs in vol pension: Tweepersoonskamer: 8.000 BEF Opleg éénpersoonskamer: 1.250 BEF

NATUURWANDELING ZEDELGEM Donderdag 14 september We vertrekken stipt om 14.00 aan het boscomplex te Zedelgem - Jabbeke. Na een korte uitleg over het natuurgebied vertrekken we onder begeleiding van een ervaren natuurgids voor een wandeltocht doorheen de Zedelgemse natuur. Het einde is voorzien omstreeks 16.00 uur.

WANDELING TE DRONGEN Vrijdag 25 augustus We vertrekken om 14.00 uur aan de kerk van Drongen (Drongenplein). De afstand en het tempo wordt aangepast aan de deelnemersgroep. LIBERALE FAMILIEDAG "ENERGIE 2000" Zondag 27 augustus Deze Vlaams Liberale Familliedag gaat door te Wachtebeke (domein Puyenbroek). De volledige dag wordt er animatie en activiteiten, zowel voor jong als oud voorzien. CURSUS RUGSCHOOL BRABANT 12, 19,en 26 september 2000 Dit betreft een cursus omtrent rugvriendelijk bewegen waarbij er tijdens de eerste sessiedag een theoretische uiteenzetting betreffende "mijn rug en ik". De laatste twee sessiedagen zijn vnl. praktijkdagen. Hierbij wordt het accent gelegd op rugvriendelijke oefeningen (buikspier- , rugspier- .... ) en het aanleren van een correcte houding en een rugvriendelijk bewegingspatroon. Deze cursus gaat door in de Blauwe Bloem te Brussel. De sessies gaan telkens door in de voormiddag van 9.30 uur tot 11.30 uur.

NATUURWANDELING HAMME Donderdag 12 oktober We vertrekken om 14.00 aan taverne De Otter te Hamme. De natuurwandeling wordt begeleid door een ervaren natuurgids die de nodige uitleg geeft over de aanwezige fauna en flora. De afstand en het tempo wordt aangepast aan de deelnemersgroep. Het einde is voorzien omstreeks 16.00 uur. CURSUS RUGSCHOOL BRUGGE 8, 22 en 29 oktober Dit betreft een cursus omtrent rugvriendelijk bewegen waarbij er tijdens de eerste sessiedag een theoretische uiteenzetting betreffende "mijn rug en ik". De laatste twee sessiedagen zijn vnl. praktijkdagen. Hierbij wordt het accent gelegd op rugvriendelijke oefeningen (buikspier- , rugspier- ....) en het aanleren van een correcte houding en een rugvriendelijk bewegingspatroon. Deze cursus gaat door in het WLZ center (Revillpark). De sessiesgaan telkens door in de namiddag van 14.00 uur tot 16.30 uur. Inlichtingen, reservaties en inschrijvingen: Vzw BLIJFAKTIEF - Steven Dutry Groeningelaan 40 - 8500 Kortrijk Tel.: 056/31.10.01 Fax: 056/26.44.21 Gelieve steeds bij deelname te verwittigen.

16

6EZ~WD#E\D

HYGIENE IN ONZE KEUKENS Uw schakel in de voedingsketen Producenten, leveranciers en verkopers dragen een grote verantwoordelijkheid in het aanbieden van gezonde voeding. Maar op een gegeven moment vallen de voedingsmiddelen in uw handen. Het beperken van besmettingsrisico's is ook een zaak van de consument. We trokken op inspectie in de keukens en schotelen u hier de punten voor die kunnen worden verbeterd. 20.000 gemelde gevallen van voedselbesmetting en voedselvergiftiging in 1997! Een cijfer voor België alleen dat op zijn minst tot nadenken stemt. Bovendien gaat de situatie er niet op vooruit. Het aantal gevallen verdubbelde in 10 jaar tijd. Het zou misplaatst zijn de fout volledig in de schoenen van de voedingsindustrie en -handel te schuiven, ook al is hun verantwoordelijkheid niet gering. Hygiëne is een zaak van iedereen, dus zeker ook van de consument die de eetwaren koopt, naar huis brengt, stockeert en klaarmaakt. En vooral voor die laatste twee activiteiten dienen de ideale voorwaarden geschapen te worden opdat één en ander niet uit de hand zou lopen. Het keukengeheim ontsluierd Een labo gespecialiseerd in de hygiënecontrole in grootkeukens kreeg van ons de opdracht hun inspectieronde dit keer op kleinere schaal te houden. 30 keukens werden gescreend. Telkens werden 34 punten geëvalueerd. Aan sommige punten hechtten we meer belang dan aan andere. Zo woog de temperatuur in de koelkast als criterium zwaarder door dan bijvoorbeeld de orde in de kasten. ,) De betrokkenen wisten op voorhand wanneer we gingen langskomen. Het beeld zal dus waarschijnlijk iets te positief zijn. Aan de andere kant verschaft deze aanpak ook de zekerheid dat de vastgestelde negatieve elementen wel degelijk problematisch zijn. Deze situatieschets heeft een statisch karakter. We vroegen met andere woorden niet dat de bezochte particulieren zich aan het koken zetten. Het spreekt voor zich dat ook daarin veel kan mislopen.

Onze aandacht ging des te meer uit naar de visuele inspectie van de netheid, orde en organisatie in de kevken. We maten vanzelfsprekend de temperatuur op verschillende plaatsen in de koelkast en de diepvries en deden een telling van het aantal kiemen op het uitlekgedeelte van de gootsteen en op de vleesplank. Dit onderzoek pretendeert geen statistisch beeld te geven van de keukenhygiëne in België. Het wil enkel illustreren hoe we van de keuken een nog stevigere schakel in de voedingsketen kunnen maken. De knelpunten Globaal gezien scoort een derde van de 30 onderzochte keukens goed tot zeer goed voor hygiëne. 13 behalen een middelmatig resultaat en 7 kregen een slechte eind beoordeling, waarvan 1 zelfs een zeer slechte. De resultaten worden echter pas interessant wanneer we de zaak per controlepunt bekijken. De echt zwakke plekken komen dan aan de oppervlakte. Vleesplank en gootsteen nooit kiemvrij Het regelmatig reinigen van de keuken en het keukenmateriaal is een absolute voorwaarde om hygiënisch verantwoord te werken. Eén en ander betekent niet dat het doel moet zijn een steriele omgeving te creëren. Dat blijkt trouwens zo goed als onmogelijk te zijn. We controleerden in alle keukens de vleesplank en het uitlekgedeelte van de gootsteen. Op de laatst geciteerde plaats vonden we bijna stelselmatig meer dan 100 kiemen per cm2. Niet zo zorgwekkend misschien omdat we het eten toch niet op dat deel van de gootsteen klaarmaken. Maar toch, het is alweer een mogelijke bron van onrechtstreekse besmetting. Hetzelfde verhaal geldt voor de vleesplank, hoewel de opgemeten waarden hier sterker uit elkaar lagen. Op alle vleesplanken waren kiemen aanwezig. Nogmaals, obsessioneel ontsmetten is niet het juiste antwoord op deze vaststellingen. De consument moet met kennis van zaken de risico's proberen te beperken door bederfelijke waren degelijk te koelen en zo

weinig mogelijk in contact te brengen met potentiële kiemhaarden. Om besmetting

in de kiem te smoren Elk risico op besmetting bannen is onmogelijk. Enerzijds kunnen er zich immers al problemen voordoen in de verschillende fasen van het productieproces. Anderzijds is een steriele keuken een illusie. Toch enkele tips om de risico's zo veel mogelijk in te dammen: Het bewaren van voedingsmiddelen: • In de zones van de koelkast waar zeer bederfelijke waren worden gestockeerd, stijgt de temperatuur het best niet boven de 4°(, In de diepvries is -18°( of minder ideaal. • Bewaar de voedingsmiddelen in hun originele verpakking. Dek ook na het openen de voedingsmiddelen voldoende af. Zo voorkomt u dat eventueel bedorven producten andere besmetten. • Zeer bederfelijke levensmiddelen (zoals gehakt) moeten zo vlug mogelijk worden verbruikt. Eenmaal de uiterste verbruiksdatum van een product verstreken, moet u het weggooien. Orde en netheid • De koelkast moet geregeld worden schoongemaakt. Voor de afzuigkap is een tweemaandelijkse beurt aan te raden. De keuken ligt er het best elke dag netjes bij. • Voorzie een keukenhanddoek voor de vaat en een gewone handdoek voor de handen. • Alle keukenmateriaal (messen, blikopener, ... ) moet proper zijn. Reinig het na ieder gebruik. • Huisdieren horen niet op plaatsen waar u eten klaarmaakt. • Laat de vleesplank voldoende drogen. De kiemen zullen er dan minder goed op gedijen. • Vuilbakken dienen afgedekt te worden. Bron: Test Gezondheid nr.36 - april-mei 2000

6EZ~WD#E'D

17

REUK, HET MEEST ONDERSCHATTE ZINTUIG We denken er zelden bij na wat ons reukorgaan kan en hoe afhankelijk we ervan zijn.

Wie slecht ruikt mist natuurlijk veel. Niet alleen gaan allerlei plezierige prikkels (dennengeur, lichaamsgeur van de partner, voedsel) grotendeels aan je voorbij, ook loop je de kans niet of later gealarmeerd te worden bij gevaar, bijvoorbeeld bij een gaslek. Een slecht functionerende reuk komt nogal veel voor, neusverkoudheid en hooikoorts zijn berucht. Maar ook griep, vergroeiingen en schedelletsel kunnen de oorzaak zijn van reukstoornissen. Voor griep geldt dat er virussen bestaan die meer dan drie maanden of zelfs permanent reukverlies kunnen veroorzaken. Verder kan uitwendig geweld op de achterkant van de schedel tot gevolg hebben dat de reukzenuwen losscheuren met blijvend reukverlies als resultaat. Er zijn vier min of meer ernstige reukafwijkingen bekend: anosmie, fontasmie, kakosmie en parosmie. Het meest beklagenswaardig zijn anosmielijders: zij hebben de reukzin geheel verloren door een ongeluk of vergroeiing. Fanosmielijders ruiken wel, maar alles wat ze ruiken stinkt. Kakosmiepatiënten maken alleen identi-

ficatiefouten. Ze ruiken de verkeerde geur, die bovendien nog onaangenaam is. Ook bij parosmie treedt geurverwisseling op, maar zonder dat de waargenomen geur onaangenaam hoeft te zijn. Parosmielijders kunnen bijvoorbeeld koffie drinken, maar thee proeven. ,. Geuren kunnen agressief maken Grote verschillen in geurbeleving bestaan trouwens ook bij gezonde mensen. Een geur die de een heerlijk vindt, kan een ander verafschuwen. Er zijn maar een paar geuren waarover we het eens zijn, zoals wierook of rozen. De industrie haakt daar handig op in. Trouwens, lekkere geurtjes uit een flesje zijn al eeuwenlang zeer gewild. Zo symboliseren rozengeur en maneschijn geluk en romantiek. Maar het gebruik van geurstoffen haakt ook in op de signaalfunctie van geuren. Want geuren kunnen niet alleen verleiden of aantrekken, ze kunnen ook waarschuwen, afstoten of agressie opwekken. 2. Communicatie tussen de seksen Keuls rozenwater, eau de cologne, was een vinding van de in Keulen woonachtige Italiaanse gebroeders Farina, in een tijd dat de stad nog maar 4711 huizen telde.

Zij wisten al, net als elke parfumdeskundige, dat bij de productie van reukwatertjes vooral gebruik gemaakt wordt van lichaamsgeuren. Van oudsher worden menselijke lichaamsgeuren bepaald door faecaliën, urine en transpiratie. Partners herkennen elkaar onbewust aan

de afscheiding van huidkliertjes in oksels en liezen. Zowel bij mensen als bij dieren spelen geurstoffen een belangrijke rol in de communicatie tussen de seksen. Zulke lok- of signaalstoffen worden feromonen genoemd. Bij proeven in bioscoopzalen bleek dat stoelen die tevoren met mannelijke feromonen waren besprenkeld, voornamelijk door vrouwen werden ingenomen. De Britse onderzoeker George Dodd toonde aan dat feromonen een heftige uitwerking kunnen hebben op die hersendelen van het andere geslacht, waar emotie en seksualiteit bestuurd worden. Bekend is de sorteerproef waarbij zestien mannen en dertien vrouwen werd gevraagd zich 24 uur niet te wassen en al die tijd een T-shirt te dragen. Na een etmaal werden de shirtjes op een hoop gegooid. Na de shirtjes besnuffeld te hebben, konden dertien van de zestien mannen en negen van de dertien vrouwen hun eigen shirt op de geur terugvinden en bepalen of de andere shirts waren gedragen door een man of een vrouw.

o Anny

Vernimmen.

De reukhaartjes aan de onderzijde bevatten vetachtige substanties waarin reukstoffen gemakkelijk oplossen. Er bevinden zich 10-12 miljoen van deze reukhaartjes in een zeer kleine ruimte.

18

6EZ~~D#E'D

DHEA "Jeugdhormoon" of "valse hoop"? In 1931 ontdekt Adolf Butenandt dat urine DHEA (dehydroepiandrosteron) bevat en dat dit hormoon de primaire en secundaire seksuele kenmerken van de man beïnvloedt. DHEA werd door de endocrinologen toen echter bestempeld als een zwak androgeen en verdween alzo voor een tijdje uit de belangstelling.

HORMONEN EN OPTIMALE VITALITEIT Enkele onderzoeken naar de invloed van bepaalde hormonen op ouderdomspreventie

Maar in 1958 besluit de Franse biochemicus MaxFernand Jayle de invloed van DHEA alsmede de gemiddelde hoeveelheid ervan tijdens de menselijke levensloop opnieuw te onderzoeken. Hiervoor ontwikkelt hij een eigen doseringsmethode via dewelke hij ontdekt dat de hoeveelheid van het hormoon duidelijk in dalende lijn varieert al naar gelang de ouderdom. Zijn leerling Etienne-Emile Beaulieu ontdekt in 1960 dat een gesulfateerde vorm van het hormoon, het DHEA-S, in feite afgescheiden wordt door de bijnieren. Hij stelt de constante aanwezigheid ervan vast in het bloed en verwondert zich over het feit dat er zoals dit bij andere hormonen wel het geval is, geen hoogtepunten (pieken) in de concentratie ervan zijn vast te stellen. De concentratie ervan daalt dus met de stijging van de leeftijd, maar er is geen significatieve verandering vast te stellen op korte termijn. Die ontdekking stelt vanaf de jaren zestig het DHEA opnieuw in de publieke belangstelling en leidt op internationaal vlak tot systematische onderzoeken op dieren. Daaruit blijkt dat het hormoon een bijzonder beschermende invloed zou hebben op bepaalde kankers, arteriosclerose, cognitieve stoornissen en op de levensduur van de proefdiertjes. Gegevens met betrekking tot de mens zijn er hieromtrent nog niet tot een Amerikaans specialist Samuel Yen beslist om met DHEA ook te experimenteren bij proefpersonen. De eerste resultaten hiervan zijn nogal indrukwekkend: een te lage concentratie ervan zou de risico's op ouderdomsziekten verhogen en enkele gecontroleerde toedieningen van het hormoon zouden die hypothese ondersteunen. Dat is meer dan voldoende om de Amerikaanse pers massaal te bewegen en het idee te verspreiden dat de "jeudpil' eindelijk is uitgevonden. Omdat ondertussen "the American Food and Drug Association" het product heeft toegevoegd aan de lijst van onschadelijke voedingssupplementen, kan

GROEffiORMOON (hypofyse) Spiermassa, choJesterolmetabolisme, lichaamsgrootte, vetmassa. algemeen psychisch welgevoelen

DHEA (bijnieren en hersenen) Wordt onderzocht naar de invloed ervan op de beenderdensiteit. de elasticiteit van de huid, het algemeen psychisch welgevoelen. het cognitief functioneren en de libido.

~I

OESTROGEEN (ovaria) Beschenning tegen osteoporose en cardiovasculaire ziekten, onderhoud de tonus van de geslachtsorganen. wordt onderzocht naar eventuele invloed op hel cognitief functioneren

TESTOSTERON (testes)

Verstevigt de spieren en de spierkracht,

beïnvloedt

de

beenderdensiteit. de libido en hel psychologisch evenwicht, Wordl onderzocht naar de invloed op hel cognitief functioneren

Naar : E.E. Beaulieu & P.A. Kelly Hermann/Chapman & Hall.

Hormones.

From

molecules

to dlsease,

Ed.

GEZ~WD#E'D

19

NIEUWE HOOP VOOR DIABETICI?

I

DHEA onmiddellijk vrij de markt op. Het sein staat op groen, na de melatonine-rage werpen de Amerikanen zich gretig op het nieuwe product dat hen de eeuwige jeugd moet brengen. De lastige ouderdom kan men vanaf nu vergeten, de "jouvence" is in pilletjes beschikbaar. Prof. Baulieu, endocrinoloog verbonden aan het Kremlin-Bicêtre hospitaal te Parijs, blijft echter voorzichtig met dergelijke hypothesen omgaan. Zoals reeds gemeld, is hij een van die wetenschappers die al gedurende jaren door het DHEA geboeid is en er ook mee experimenteert. In 1998 beslist hij een double blind studie uitte voeren op 280 vrijwilligers. Ze worden verdeeld in vier groepen van 70 mannen en 70 vrouwen van de leeftijdsklasse van 60 tot 69 jaar en de leeftijdsklasse van 70 tot 79 jaar. Alle proefpersonen worden voordien gescreend en geduid als mensen zonder invaliderende pathologie. Gedurende een jaar wordt in elke leeftijd klasse aan de helft van de proefpersonen 50mg DHEA toegediend. De andere helft ontvangt een placebo. Om de drie maanden ondergaan de proefpersonen een volledig medisch bilan. De resultaten van het onderzoek worden op 11 april jl. gepubliceerd In de "Proceedings of the National Academy of Sciences" en kunnen als volgt worden samengevat. De toediening van het hormoon wordt door het lichaam goed verwerkt, er is geen enkele aanwijzing dat het product zich in het lichaam opstapelt. Na een jaar toediening van DHEA is de concentratie ervan even groot als deze in het bloed van een jongvolwassene. De hoeveelheid van steroïde hormonen, behalve testosteron, is op significatieve wijze gestegen. 2 Er wordt een verhoging vastgesteld van de dichtheid van het beenderstelsel. Bijvrouwen van de leeftijdsgroep van 70-79 jaar is dit opmerkelijk, temeer daar er geen enkele vrouwelijke proefpersoon tijdens de periode van het onderzoek een hormonale substitutietherapie onderging. 3 De resultaten schijnen zeer overtuigend voor wat betreft de invloed van het hormoon op de elasticiteit van de huid.

4 Het onderzoek bevestigt een positief effect op het libido. Daar waar via de substitutietherapie de anatomische condities voor seksualiteit opnieuw ondersteund worden, zou DHEA vooral op de behoefte een positieve invloed hebben. Prof. Beaulieu onderlijnt dat zowel voor wat betreft de huid, het beenderstelsel en de toename van libido, de winst vooral geldig is voor vrouwen en dan meer bepaald van de leeftijdsklasse van 70-79 jaar. Op de vraag of DHEA om al die redenen binnenkort gecommercialiseerd wordt, antwoordt prof. Beaulieu dat men daarvoor eerst moet weten in welke dosis het moet worden toegediend, hoe dit best gebeurt en voor wie of vanaf welke leeftijd een behandeling nuttig is. Nieuwe onderzoeken zijn hieromtrent aan gang. Voorzichtigheid blijft dus geboden. We moeten ervoor zorgen dat de Amerikaanse rage van overgebruik van wat men aldaar voedingssupplementen noemt niet naar Europa overwaait. Analyses van dergelijke voedingssupplementen hebben trouwens uitgewezen dat de kwaliteit van de producten heel vaak te wensen overlaat. De aangegeven hoeveelheden kloppen meestal niet met de reële dosis. In één geval ontdekte men zelfs dat er in een product helemaal geen DHEA zat. Maar volgens de wetenschappers laat de commercialisering van het product ook een stuk op zich wachten wegens bepaalde overwegingen van de farmaceutische nijverheid. Hormonen die door het lichaam worden aangemaakt, worden net zoals andere natuurlijke moleculen niet beschouwd als brevetteerbaar. Zonder brevet is er ook geen bescherming van het product. In het geval van DHEA is het dus enkel mogelijk om de toepassingen ervan te brevetteren. Tenslotte nog dit: over de weerstand tegenover infecties, kanker, de werking van het geheugen en de invloed van DHEA op cardiovasculaire ziekten bij de mens, is uit het onderzoek helemaal niets af te leiden. Het is dus nog wat vroeg om nu al "hoera!" te roepen. De fontein van de eeuwige jeugd is nog steeds zoek. Misschien ligt ze wel in onszelf!

o Guido

Verbrugghe

Diabetes is een zeer verspreide ziekte die men tot op heden niet kan genezen. Er bestaan verschillende types. In het geval van type 1, worden om genetische redenen de eilandjes van Langerhans die in de pancreas insuline produceren, vernietigd. In dat geval moet insuline worden toegediend om het tekort ervan te compenseren. Dit type van suikerziekte komt vaak voor vanaf de kinderleeftijd en is in vergelijking met diabetes van type 2 niet verbonden aan zwaarlijvigheid. Het tweede type is essentieel te wijten aan verkeerde voeding. In dit geval gebruikt het organisme de geproduceerde insuline verkeerd. Deze vorm van diabetes komt vooral voor vanaf de leeftijd van veertig jaar. Ze wordt behandeld via dieet en suiker verlagende medicamenten. Met de tijd moet er soms in dit geval ook insuline worden ingespoten. België telt 400.000 diabetici waarvan 35.000 van type 1. Een Canadese wetenschappelijke equipe, onder de leiding van Dr Shapiro, heeft onlangs bij 10 personen een succesvolle transplantatie van insulineproducerende cellen uitgevoerd in de lever van de patiënten. De eerste proefpersonen die nu 14 maanden geleden de ingreep ondergingen, voelen zich bijzonder goed en hebben geen supplementaire toediening van insuline nodig. Volgens Dr Shapiro mag men uit het experiment echter nog niet afleiden dat de patiënten definitief genezen zijn. Het blijft afwachten. Men is ondertussen trouwens volop bezig te onderzoeken in welke mate de transplantaties van dierlijke cellen dezen van overleden donors kunnen vervangen. Maar heel wat problemen van afstoting zijn hierbij nog niet opgelost. De hoop dat diabetes in de toekomst toch zal genezen worden is er nu echter wel.

o Guido

Verbrugghe

GEZ~ ~D+f-E'D

20

MAAKT U ZICH OOK ZORGEN OVER EEN "BUIKJE"? Gemiddeld bestaat het lichaam van een volwassene voor ongeveer éénzesde deel uit vet. Hoe wordt vet gevormd? Waar blijft het in uw lichaam en wat

doet het er? Onze dagelijkse activiteiten eisen een belangrijk deel op van de door ons lichaam geproduceerde energie. Voor de aanvulling hiervan zorgen eiwitten, koolhydraten en vetten in ons voedsel. Vetten zijn hiervan de rijkste energiebronnen. In het schema hiernaast zijn de belangrijkste punten weer gegeven wat de wijze betreft waarop ons lichaam vetten verwerkt. De kringloop begint op het moment dat vet de maag binnenkomt. In de maag worden vetten op temperatuur gebracht en tot een brij gemaakt, nadat ze in de mond al mechanisch werden verkleind, voordat ze de dunnen darm bereiken waar ze in druppeltjes worden verdeeld. Vetten zijn opgebouwd uit glycerol en vetzuren, die op hun beurt bestaan uit koolstof, waterstof en zuurstof. Galzouten splitsen de lange keten vetzuren af, welke worden omgevormd tot eenheden die micellen worden genoemd. Deze druppeltjes worden opgenomen in de lymfevaten in de darm; chylvaten genoemd. Vervolgens worden ze in het bloed (midden) uitgestort. Het bloed vervoert ze rechtstreeks naar speciale vetopslagplaatsen. De vetdruppels die niet direct naar een opslagplaats vervoerd worden, vallen ten prooi aan enzymen die glycerol van de korte keten vetzuren scheidt. Links in het schema is te zien dat bepaalde korte keten vetzuren direct verbrand worden om energie te leveren. Hierbij worden koolzuur en water als afvalstoffen gevormd. De meeste vetzuren die niet direct nodig zijn, worden naar de opslagplaats vervoerd, terwijl de rest wordt omgezet tot een vetachtige verbinding, cholesterol genaamd. Cholesterol vervult verschillende functies. Het is van belang is bij de vorming van geslachtshormonen die in de bijnierschors worden geproduceerd. Het istevens van essentieel belang voor de goede werking van onze cellen. Rechts in het schema is te zien dat glycerol bij verschillende reacties betrokken is. In enkele hiervan

worden fosfaationen aan glycerol gebonden, waarvoor energie nodig is. Na een aantal biochemische veranderingen wordt een deel glycerol omgezet in glycogeen dat samen met andere verbindingen in de lever wordt opgeslagen. De opslagcapaciteit van de lever is echter beperkt. Als hij "vol" is wordt alle extra glycogeen omgezet in vet en opgeslagen in weefsels, vooral die onder de huid. Glycogeen speelt een belangrijke rol in stofwisselingsprocessen. Rechtsonder in het schema staan de koolhydraten die wij eten. In het lichaam wor-

@

91Vc",01

OVO'''''"''

1&"'' '"' ~'O""'"

@

glycogeen

&~j}>~

glucose

den ze afgebroken tot glucose dat op zijn beurt bij afbrak energie levert, waarbij koolzuur en water als afvalstof vrijkomen. Iedere overmaat aan glucose en andere enkelvoudige suikers wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever. Als de lever vol is, kan het glycogeen tot vetten worden omgevormd en verspreid over de vetopslagplaatsen. Dit verklaart waarom u dik kunt worden door veel zetmeelrijk voedsel te eten. Vet wordt voortdurend afgebroken en weer opnieuw vastgelegd in de opslagplaatsen.

vet

V~ED\W6

21

VIS IN DE LEKKERE EN GEZONDE KEUKEN I

Van de theorie naar de praktijk. Daar is het uiteindelijk toch om te doen indien we volop willen meeprofiteren van de talrijke gezondheidstroeven van vis. Er zijn genoeg wetenschappelijke argumenten om 2 maal per week vis op het menu te zetten. Maar ook op culinair vlak zijn er mogelijkheden zat. Er is niet alleen het ruime visaanbod maar ook de vele bereidingsmogelijkheden en het feit dat vis bij zoveel verschillende eetsituaties past: als voor- of hoofdgerecht, in soep, bij de broodmaaltijd of een lichte lunch en als hapje bij een drankje. Voor je het weet eet je gemakkelijk zelfs meer dan 2 maal per week vis.

scheert in de wetenschappelijke wereld. De goede punten zijn naast het veelvuldig gebruik van vis ook te danken aan de verwerking van veel plantaardige producten zoals brood, aardappelen, pasta en natuurlijk ook groenten en fruit. Naast look en andere talrijke aromatische kruiden mag de bijdrage van olijfolie ten slotte niet worden vergeten. De Chinese fondue waarbij in plaats van olie en geurige bouillon wordt gebruikt om stukjes vis, schaal- en schelpdieren te pocheren is lichter en origineler dan de klassieke vleesfondue. In Japan heeft men een bijzondere voorkeur voor rauwe vis of sashimi. Supervers is hier het allerbelangrijkste. Rauwe vis kent buiten de Japanse restaurants trouwens ook meer ingang. Denken we maar aan een carpaccio of tartaar van verse rauwe zalm of tonijn die reeds in talrijke restaurants wordt geserveerd: het bewijs dat vis weinig of niets nodig heeft om lekker te zijn. Daarnaast zijn er echter tal van gezonde, lichte en zeer smakelijke variaties op vis mogelijk. Vis bereiden Verschillende bereidingsmogelijkheden van vis bieden de kans om aandacht te besteden aan minder vet in de voeding. Vis bereiden vergt bovendien weinig tijd omdat vis snel gaar is. Soms is het minutenwerk. Spoel verse vis voor de bereiding altijd even onder de kraan en dep hem daarna droog met keukenpapier.

Zowel magere als vette vissoorten passen in een gezonde keuken en bieden voor elk wat wils. Magere vis past perfect in lijnvriendelijke menu's, maar ook vette vis biedt gezonde voordelen. Zij bevatten een schat aan de alom prezen visvetten (n-3 meervoudig onverzadigde vetzuren) en zijn in het algemeen toch nog magerder dan vele vleessoorten. Zowel de liefhebbers van de Mediterrane keuken als van de Oosterse keuken moeten waarschijnlijk niet meer worden overtuigd van hoe lekker en gezond vis wel kan zijn. Het is bekend dat de Mediterrane keuken, die rijk is aan visgerechten, hoge toppen

• Vis pocheren in een goedgekeurde bouillon tegen het kookpunt aan (80 90°C). De vis mag in elk geval nooit koken. Daarom spreken we hier zeker niet van gekookte vis die veel van haar fijne smaak is verloren en daarom ook niet populair is. Reken 2 liter pocheervocht voor 1 kg vis. Kleine vissen zijn in 2 tot 4 minuten gaar. • Vis stomen gebeurt boven hete waterdamp onder een deksel. De vis wordt bij voorkeur op een bedje van groenten en aromatische kruiden geschikt. De fijne aroma's blijven bij stomen beter bewaard.

Naargelang de dikte en de grootte van de vis varieert de stoomtijd van 5 tot 15 minuten. • Vis stoven gebeurt in slechts een bodempje vocht (water, bouillon, citroensap, witte wijn) en eventueel op een bedje van gesneden groenten bij een temperatuur onder de 100°C en onder een deksel. Zo blijft de vis aan de onderkant sappig, terwijl de stoom in de pan ervoor zorgt dat de vis niet uitdroogt. Bij stoven ontstaat een kruidig vocht dat verder als basis voor een fijne vissaus kan worden gebruikt. • Vis grilleren of roosteren, in de zomer eventueel op de barbecue. Alleen magere vis behoeft een penseelstreek olie. Afhankelijk van de dikte is de roostertijd 5 tot 15 minuten. Visbrochettes passen ook goed in dit kader. • Vis "en papillot" of vis ruim ingepakt in aluminiumfolie samen met gesneden groenten en kruiden naar wens en eventueel een scheutje witte wijn. De gevulde papillot kan zowel in de oven als op de gril of de barbecue worden gegaard terwijl alle smaak en geur behouden blijven. • Vis bereiden in de microgolfoven behoeft maar weinig vocht (max. 1 cm) waardoor de smaak beter behouden blijft. Visfilets worden altijd afgedekt bereid, hele vissen in een open schaal. Schik de dunnere delen van de vis altijd in het midden want aan de rand van de schaal werken de microlgolven sterker dan in het midden. Respecteer nauwgezet de bereidingstijden. Laat de vis na de bereiding afgedekt een minuutje rusten, dan kan de hitte zich goed verdelen. Vis bakken en frituren is ook lekker maar deze bereidingen brengen over het algemeen meer vet aan, zeker wanneer het om gepaneerde vis gaat. Een visje met Vis is een veelzijdig product. Het is snel te

22

bereiden op de manier van uw keuze en combineert bovendien uitstekend met veel meer andere producten dan alleen maar puree en botersaus. Maar goed ook want naast vis moeten ook graanproducten en aardappelen, groenten, fruit en melkproducten deel uitmaken van ons dagelijks voedselpakket. Vis wordt ook in restaurants opnieuw volop gezond opgediend met allerhande groenten en bij voorkeur marktverse groeten van het seizoen. Zachtgeurende, tuinverse kruiden geven een visgerecht een eigen toets. Specerijen kunnen er iets exotisch van bakken. Hoewel een sausje ook lekker kan zijn, op voorwaarde dat het de fijne smaak van de vis niet camoufleert, is het geen must meer. Om de maaltijd compleet te maken is er de keuze tussen aardappelen (gekookt met of zonder de schil, peterselieaardappelen of een groentepuree), saffraan- of kerrierijst of één van de vele soorten deegwaren. Vis uit het vuistje Voor wie weinig tijd of zin heeft om zelf vis van nul klaar te maken, biedt het grote aanbod visproducten prima materiaal voor heerlijke koude gerecht jes en hapjes. We geven enkele voorbeelden. Verschillende gerookte vissoorten zijn lekker als borrelhapje maar kunnen ook mooi worden gecombineerd tot wat men een Noorse schotel noemt. Omwille van het hoge zoutgehalte scherpen ze wel het dorstgevoel gevoelig aan. Gemarineerde vis past ook goed in frisse salades. Van vis in blik is het altijd handig een voorraad in huis te hebben: ze kunnen smaken bij een boterham maar komen ook vaak van pas voor zowel koude als warme snelklaar gerechten. Vis in eigen nat of vis in olie onderscheidt zich van elkaar in het caloriegehalte: een eetlepel olie is goed voor een extra 100 kcal. In het kader van een avondje "nouvelle cuisine" zijn patés, mousses, terrines, aspics en rillettes van vis misschien eens een goed idee. Zoals bereide vleeswaren kunnen bereide viswaren mogelijk wel meer vet bevatten. Idem voor kant- en klare vissalades en visgerechten. Mama, ik lust geen vis Vis en kinderen gaan niet altijd goed samen. Hoewel, naarmate vis minder op vis lijkt - denken we maar aan het succes van vissticks - lusten ze vis liever. Dat kinderen

V~ED'~6 vaak geen vis willen eten, heeft wellicht te maken met de typische geur, het aanzien van de hele vis en de aanwezigheid van graten. Deze argumenten kunnen echter gemakkelijk worden omzeild met enkele kindvriendelijke vistips. Hoe verser de vis, hoe lekkerder Eet vis zo vers mogelijk. De vishandelaar kan het best vertellen welke soorten die dag zeevers zijn aangevoerd. Naargelang het seizoen kan het aanbod variëren, zoals bij groenten en fruit. Wie afgaat op het advies van de visboer brengt automatisch variatie aan in zijn vismenu en leert ongetwijfeld nog een aantal soorten kennen waar hij voordien het bestaan niet van afwist. Vis bewaren Zodra de vis wordt gevangen, wordt ze op en gedeeltelijk onder scherfijs bewaard. De temperatuur van verse vis moet bij voorkeur zo dicht mogelijk tegen het vriespunt aanliggen, zij mag zeker nooit boven de 4°C uitkomen. Koop vis daarom ook altijd als laatste van de inkopen - eventueel kan zelfs een koeltas of koelbox worden voorzien - en laat ze in afwachting van de bereiding nooit buiten de koelkast liggen. Wie pas gekochte vis niet meteen in de pan legt, maar nog even wil bewaren, moet er in elk geval voor zorgen dat de vis goed is schoongemaakt. Elke visboer zal dit graag voor zijn klanten doen. Verpakt in aluminiumfolie, afgedekt op een schotel of in een goed sluitende doos van kunststof blijft vis in de koelkast ongeveer 24 uur goed. Wil men vis langer bewaren dan 24 uur, dan koopt men best diepgevroren vis. Deze kan bij maximum -18°C gedurende 3 tot 8 maanden worden bewaard, afhankelijk van de vissoort (Iet op de houdbaarheidsdatum). Voordelen van diepgevroren vis Diepvriesvis heeft verschillende voordelen. Hij is een aantal maanden houdbaar in het diepvriesvak en men kan altijd vis eten wanneer men er zin in heeft. Diepvriesvis kan in het algemeen op dezelfde manier worden bereid als verse vis. Grote visfilets of hele vissen worden best eerst ontdooid in de microgolfoven op de laagste stand of in de koelkast. Gepaneerde diepgevroren vis kan direct in de pan of de oven. Diepvriesgerechten worden klaargemaakt volgens de aanduidingen op de verpakking.

Er wordt afgeraden thuis zelf vis in te vriezen. Zogenaamde diepvriesboten zijn uitgerust met geavanceerde fileerketens en invriestunnels. De gevangen vis wordt er onmiddellijk schoongemaakt, gefileerd en ingevroren. Aan de hand van zeer koude lucht koelt de vis op een tiental minuten af van +1O°C naar -20°(, Dankzij dergelijke snelle invriesmethoden behoudt de vis al zijn smaak en textuur en is hij van een onberispelijke kwaliteit op nutritioneel en hygiënisch vlak. Verser in de diepvriezer kan dus nauwelijks, zeker niet thuis. Diepvriezen is een doeltreffende manier om de houdbaarheid aanzienlijk te verlengen, maar niets is onbeperkt houdbaar, ook geen diepvriesvis. Door het diepvriezen wordt alle microbiële activiteit stilgelegd. De enzymatische en zuiver chemische processen gaan daarentegen verder, zij het in een zeer sterk verminderde mate, zodat de kwaliteit geleidelijk toch afneemt. De vis kan zo uiteindelijk taai worden door denaturatie van de eiwitten en ranzig door hydrolyse en oxidatie van de aanwezige vetten. Wie de houdbaarheidsdatum nauwgezet in het oog houdt zal hiervan echter niets merken. Enkele praktische tips

De bereidingstijd van vis De bereidingstijd van vis is altijd relatief kort maar varieert naargelang de dikte van de vis. Meestal geldt ongeveer 2 tot 3 minuten per cm dikte, gerekend vanaf het punt waarop de vis begint te garen. • bv. een tongfilet: ± 5 minuten • bv. een dikke vismoot: ± 10 minuten • Vis die te lang of bij een te hoge temperatuur is gegaard, is droog en onsmakelijk.

Hoeveel vis per persoon: • • • •

gefileerde vis: 150 g vismoten: 200 g hele vis: 250 g mosselen in de schelp: 1 kg

Enkele kindvriendelijke vistips: • Kies altijd voor visfilets of moten zonder graten, 1 klein graatje is soms genoeg voor een levenslange afkeer van vis. • Camoufleer de vis in een aantrekkelijk jasje: bv. gepaneerd, in bladerdeeg, in de vorm van balletjes of een hamburger, met tomatensaus, in een lekker éénpansgerecht, ... • Combineer vis met producten waar de kinderen dol op zijn: bv. met puree

V~ED'~6 (eventueel een pureeschotel met stukjes vis en groenten gegratineerd in de oven), met appelmoes of ander fruit, met worteltjes, met spaghetti, in lasagne, op pizza, ... Terwijl men zoveel mogelijk aan de wensen van de kinderen wil voldoen, mag men . de principes van de gezonde voeding echI ter niet uit het oog verliezen. Tracht bijvoorbeeld toch het gebruik van te veel vet

BOUILLABAISSE

(bijv. via gefrituurde vis) of saus te beperken en doe geen majeure toegevingen ten koste van de dagelijkse portie groenten. Zo kan u verse vis herkennen: • Een frisse, zilte geur. Ruikt u de typische "visgeur" dan is de vis niet fris meer en kiest u best een andere uit. • Een glanzende huid, zonder verkleuringen, de schubben zitten goed vast.

23

• De ogen zijn bol en helder. • De kieuwen zijn helder rood van kleur, nooit grijsachtig van tint. • Het vlees is stevig, elastisch, glad en niet verkleurd, filets zijn wit of rooskleurig, afhankelijk van de soort. • Het buikvlies in de buikholte zit goed vast. Bron: NitriNews Special- oktober 1999 - Vis en gezonde voeding.

VAN DE NOORDZEE

VISBROCHETTES VOOR DE BARBECUE

Ingrediënten voor 4 personen: 1 roze dorade ± 1 kg 350 gr wangen van kabeljauw 2 zalmmoten 4 moten zeewolf 12 kleine kreeftjes 4 stukjes rog restjes van verse vis ± 1kg 4 uien 4 wortels 1 kleine groene selder 1 kruidenboeket (tijm, laurier, bonenkruid, rozemarijn) 1 klein doosje tomatenextract 1kg verse tomaten 10 hard kokende aardappelen 1 boeket verse peterselie 1 eetlepel mengeling van verschillende pepersoorten 2,5dl room à 20% armagnac zout en peper 250 gr geraspte kaas 1 fles witte droge wijn

200 gr stevige visfilets (Roodbaars en makreel) 4 lepels olijfolie 2 uien 1 koffielepel tijm 8 kerstomaat jes 8 blaadjes laurier peper en zout

Spoel de visfilets en dep ze goed droog. Verdeel ze in gelijke blokjes. Voeg de tijm bij de olijfolie. Leg de visblokjes een uurtje in de marinade. Pel de uien en snij ze in partjes. Spoel de kerstomaat jes. Rijg de groenten, de visblokjes en de laurier afwisselend aan spiesjes. Kruid met peper en zout. Rooster ze zo'n 10 minuten op de barbecue. Bestrijk ze met wat marinade als ze bijna gaar zijn.

De dorade, de zeeduivel en zalmmoten, de wangen van kabeljauw, de rog en de kreeftjes samen met de restjes van vis, in een bouillon van enkele takjes selder, twee uien, de wortels en een kruidenboeket gaar maken. Peper en zout toevoegen. Als de vis en de kreeftjes gaar zijn, de huid en graten van de vis verwijderen. De vis in een afgedekte schotel reserveren in een fond van bouillon. De resten terug in het kookvocht leggen, een klein blikje tomatenpuré toevoegen en alles verder op een zacht vuurtje laten reduceren tot de helft. Het kookvocht zeven en ervoor zorgen dat al het vocht dat zich in de visrestjes bevindt goed wordt uitgeperst. De alzo verkregen getomateerde fumet dient nu als basis voor de rest van de bereiding. Aan de fumet de rest van de selder, de twee uien, de gepelde en ontpitte tomaten en de witte wijn toevoegen. Hierin de geschilde aardappelen gaar koken. De aardappelen reserveren en het kookvocht fijn mixen. De vis en de aardappelen opnieuw toevoegen en nog een drietal minuten op een zacht vuurtje warm houden. Room en armagnac toevoegen naar smaak. Serveer in vooraf opgewarmde borden en versier met kreeftjes en fijngehakte peterselie. Dit gerecht kan opgediend worden met geroosterd brood en rouille (kruidensaus op basis van Spaanse pepers, knoflook en vislever).

Ze is echt onmisbaar want zo voorkomt men dat de braadstukken aan het rooster vastkleven. Met een borsteltje smeert u er zowel het vlees, de vis als het rooster mee in.

o Guido Verbrugghe

o Katrien

! !! Vergeet de olie niet!!!

Forrez

24

FIETSTOCHT JE IWE HEBBEN GEEN KAMERS WAAR U MET DE DAMES APART KAN GAAN ZITTEN

1

"Ik hou ook van die sfeer, een streling voor het oog, en die heerlijke geuren ... Ik ga er gewoon met mijn auto naast staan en doe het raam open." De bedenking komt van een oude schoolvriend als commentaar op mijn voornemen om eens van Antwerpen naar Rotterdam en over de grote rivieren te fietsen. Mijn fiets, mijn vrijheid, zeg ik altijd en je voelt de natuurelementen waartegen je opbokst of die je het rijden juist tot een fluitje van een cent maken. Op een dag in de paasvakantie, terwijl de kinderen een weekje weg zijn, kan ik me naar hartelust aan een aloude hobby wijden. Vlaanderen en Nederland beschikken over een prachtig netwerk van lange afstandsfietsroutes en ik beslis een stuk van de Stedenroute ofte LF02te volgen, die Brussel met Amsterdam verbindt. Ik heb geluk: de zon schijnt. Ik heb geen geluk, want ik heb tegenwind, die mij vooral voorbij Essen lelijk parten speelt. Wanneer het me iets te sterk wordt, sla ik vlug een druivensuikertje achterover, wat mij prompt een energiestoot oplevert voor de volgende paar kilometers. De fietsroute slingert in wijde bochten door de velden, langs een riviertje en kronkelt via een bijna groene tunnel door een tuinwijk Roosendaal binnen. Ik heb altijd een zekere bewondering gehad voor het Hollands fietspadennet: vóór je het weet, sta je reeds in het stadscentrum. Na het middageten zit ik nauwelijks weer op de fiets, of de LF02 voert langs een erotheek. De tijd dat alles open en bloot in de vitrine lag, is alweer enkele jaartjes voorbij, maar het zijn vooral de advertenties die mijn aandacht trekken: mannen en vrouwen prijzen hun beschikbaarheid aan op kleine, gele steekkaart jes, al dan niet begeleid door een foto, waarvan het hoofd is afgeknipt. Er zijn ook twee bioscoopzalen: 'Dames gratis'. En ook de waarschuwing: 'Alle handelingen geschieden op basis van vrijwilligheid. Mocht iemand u geld vragen, gelieve het ons te meiden.' "Ja, mag ik alstublieft naar binnen?" vraagt een man mij met aandrang. Snel parkeer ik

mijn fiets en ga ook even een kijkje nemen: een groezelige, half-donkere ruimte met een verkoper die de sfeer accentueert met een zwaar rookgordijn. Ik sta steeds weer versteld van de acrobatie van de porno-acteurs en -actrices: dames die de liefde bedrijven met twee, drie of vier mannen (gelijktijdig uiteraard), met honden, ezels, komkommers en verfrollen. "In de filmzalen mag u zolang binnenblijven als u maar wil." legt de verkoper uit aan de klant voor mij. "Zitten er ook dames in de zaal?" vraagt de ander op gedempte toon. "Nou, voor fl12,50 komt u alles te weten!" "En zijn er ook praktijkruimten?" informeer ik. Aan de aankondigingen buiten te zien, zou je immers kunnen vermoeden dat het er binnen méér dan stormachtig aan toe zou moeten gaan. "Nee, u kunt hier wel een advertentie schrijven, maar we hebben geen kamers waar u met de dames apart kan gaan zitten." "Nou, dan hoeft het voor mij niet!" antwoord ik op een even hautaine toon. Nu niet dat ik dat ook maar in de verste verte van plan was. Enkele straten verder in de polders is de sfeer reeds helemaal van mij afgewaaid. Mijn zielenheil wordt een kilometer of tien verderop weer opgekrikt in Oudenbosch. De naam zegt u hoogstwaarschijnlijk niets, maar het dorp is beroemd om zijn replica op schaal _ van de Sint-Pietersbasiliek in Rome: een ideetje van de toenmalige pastoor Hellemons in 1865. Zelfs op halve grote oogt het nog indrukwekkend. En er zijn zo goed als geen toeristen op dit moment, in tegenstelling tot het origineel. Er speelt een zacht orgelmuziekje en door de hoge ramen in de koepel beschijnen de zonnestralen de engelenfiguren op het lichtblauw geschilderde plafond. Ik ga erbij zitten en laat de sfeer rustig over mij komen, tot ik mezelf er eindelijk toe moet verplichten om weer de fiets op te stappen. Na lang zwoegen kom ik eindelijk bij het Hollands Diep. In tegenstelling tot wat ik vreesde, is de wind een beetje gaan luwen mijn bede in de kerk is blijkbaar verhoord. Ik raak zelfs sneller over de brug dan de auto's, die bumper aan bumper in file staan. De Hollanders hebben wat met hun rivieren, ze kunnen ze maar niet met rust laten: ze dammen ze af en ze pakken hun naam af. Het Hollands Diep is eigenlijk het verlengde van de Maas, die uiteindelijk nog eens verandert

in Haringvliet... Met de Rijn is het nog erger gesteld: die krijgt zelfs zes namen en eindigt fantasieloos als de Nieuwe Waterweg. Het valt nauwelijks op, maar ergens voorbij Den Haag vind je ze weer op de landkaart, als een klein, miezerig riviertje dat onopvallend in Katwijk in zee uitmondt: de ultieme vernedering voor de op één na langste stroom van West-Europa. De volgende grote rivier, net voorbij Dordrecht, is de Oude Maas. Er zijn net werken aan de gang en je raakt de brug enkel op langs een metershoge trap, waar je je fiets moet voortduwen. Mijn benen lijken wel van rubber en net als ik halverwege even forfait wil geven, laat de aanwezigheid van een groepje fitte vrouwen achter mij, me besluiten om toch maar geen gezichtsverlies te lijden. De Stedenroute, die een flinke omweg maakt, heb ik inmiddels maar wijselijk rechts laten liggen. Na kilometer negentig wordt het bijna een obsessie om zo zuinig mogelijk met de afstand om te springen. Ik vervloek mezelf dat ik even niet tijdig op mijn landkaart had gekeken en zo de heel wat mooiere en zelfs iets kortere fietsautostrade Den Haag-Aken ben voorbijgereden. Het begint er zelfs op te lijken dat mijn benen automatisch trappen. Ik hoef alleen maar de wegwijzers te lezen en tijdig bij te sturen. Nog even voert het fietspad mij langs de Oude Maas, over een rustige dijk met hoge populieren. De zon glinstert in het water: een glimp van wat ik net gemist heb. Dan wordt het weer afbuigen in noordelijke richting met opnieuw, mocht ik het vergeten zijn, de wind op kop. In de verte komen de flatgebouwen en de 185 meter hoge Euromast reeds in zicht: onesthetische gedrochten, maar ik ben blij ze eindelijk te zien. Het wordt een nog groter genoegen, als ik van achter een hoek de eerste tramlijn zie opduiken. Nu zijn het nog slechts enkele kilometers tot de Erasmusbrug, de nieuwe brug die halverwege de jaren '90 geopend werd en de noordelijke en de zuidelijke stadshelften met elkaar verbindt. Ik zou het vroeger nooit gedacht hebben, maar ook de nieuw gebouwde brug heeft iets esthetisch, met zijn hoge mast, zijn sierlijke boogvorm en schuine, omlaag lopende spankabels. Aan de overkant van de Nieuwe Maas ligt ze dan in al haar glorie: de stad van Pietje Bell, de kwajongen met het gouden hart, wiens avonturen mij in mijn kindertijd zoveel aangename leesuurtjes hebben opgeleverd. Een stemmi-

25

ge, bakstenen huizenrij siert de kaden. Zoals even verderop, op de Coolsingel, zal blijken, is het helaas alleen maar een façade: de binnenstad en de buurt van het station ogen zielloos en futuristisch. Op het eind van de tweede wereldoorlog heeft een bombardement het hele centrum zo goed als van de kaart geveegd. Wie zei dat ook weer, dat de reis belangrijker is dan het einddoel? Ik troost me met die gedachte, vermits ik geen tijd meer heb voor een stadsbezoek. Wanneer ik in het station

mijn ticket terug gekocht heb, resten me nog hoop en al twintig minuten. Ik koop in een kiosk wat proviand: veel meer dan een flesje limonade hebben ze er niet te bieden. Op het Stationsplein spring ik nog snel een tram op voor een halte of twee: tenminste toch dàt aspect van de stad bezoeken! De tram is een microkosmos, de stad in een notendop ... Wanneer ik mijn limonade opendraai, spuit de inhoud in het rond. Eerst nu realiseer ik me dat ik er zo ongeveer als een clochard moet uitzien, met geen stukje kleding dat

SENIORADE BLANKENBERGE ZATERDAG 9 SEPTEMBER Leopold lil-plein (09.00-17.00 uur): • Standen, in tent, van de verschillende seniorenbonden • Diverse optredens • Gratis bedeling gifts • Optreden balletschool Sylphides (10.30 11.30 uur) Manitobaplein (10.00-12.00 uur) • Optreden seniorenorkest • Volksdansen • Demonstratie zelfverdedigingstechnieken (10.00-15.00 uur) Grote Markt (10.00-15.00 uur): • Sport en volksspelen. Met medewerking van Bloso en de volkssportconfederatie: • 2 km wandeltest • Fietsergometertest • Caloriespel • Eurofittestbatterij • Speedbal • Aerobics • Krulbol • Schaarbaankegelen • Struifvogel • Schietlapschieten • Professioneel orkest (14.30-15.15 uur) • Show met Willy Sommers (15.15-16.00 uur). Meer dan 3.000 gratis zitjes worden voorzien. Uitkerke-Floraplein (10.00-15.00 uur): • Stopplaats voor de autobussen Stadswandelingen (10.00 -13.00 en 15.00 uur): • Wandelingen onder begeleiding van plaatselijke stadsgidsen. Vertrek aan het VVVKantoor op het Koning Leopold lil-plein. Algemeen: • Deelname handelaars: reductie, gifts. Op vertoon van de VIP bracelet kan u bij aankoop, genieten van allerlei kortingen en reducties bij de diverse handelaars. Ze zijn

te herkennen aan een sticker op de voorruit van de zaak "Deelnemer Seniorade". • Activiteiten ingericht door de diverse gebuurtenkringen van Blankenberge en Uitkerke. ZONDAG 10 SEPTEMBER Leopold lil-plein: • Alle info in VVV kantoor • Optreden balletschool Sylphides (10.0011.00 uur) • Aperitiefconcert - Kiosk (11.00-12.00 uur) • Hobby tentoonstelling door Blankenbergse senioren in de tent (14.00-17.00 uur) Stadswandelingen (10.00 -13.00 en 15.00 uur): Wandelingen onder begeleiding van plaatselijke stadsgidsen. Vertrek aan het VVV-Kantoor op het Koning Leopold lil-plein. Algemeen: • Deelname handelaars: reductie, gifts. Idem zaterdag MAANDAG 11 SEPTEMBER Het congres vindt plaats in de Floréal Club van Blankenberge. Elke senior 55+ is welkom. Er moet voordien ingeschreven worden. Vanaf half juni zal dit mogelijk zijn. Thema: "ouderen, oorzaak van conflict of garantie voor morgen". Het congres is betalend, koffie en middagmaal inbegrepen. Prijs: Voor senioren 55+: 750 BEF INLICHTINGEN ACTIVITEITEN DEELNAME: U kan steeds terecht op het secretariaat van de internationale seniorendagen, J.F. Kennedyplein 1 te 8370 Blankenberge behalve op

niet bezweet is. Enkele veelbetekenende blikken van medereizigers bevestigen me in dat vermoeden. Na enkele minuten is de tram nog steeds niet vertrokken, ik stap maar uit. Twee uurtjes later: zelden zo genoten van een treinrit, van mijn douche en van de Griekse salade met Retsina die Gerda heeft klaargezet. Frans

Q 4000 zaterdag 9 en zondag 10 september 2000. Telefoonnummer: 050/52.99.42 Zaterdag 9 september: Inlichtingen aan de infostand in de tent op het Koning Leopold lil-plein van 9.00 tot 15.00 uur. Nadien in het VVV-kantoor eveneens op het Leopold lil-plein. Zondag 10 september: Inlichtingen in het VVV-kantoor Koning Leopold lil-plein.

op het

DEELNAME: De VIP-bracelet is te bekomen door • Inschrijving vóór 26 augustus tegen 25 BEF/stuk. • Of tot 8 september op het VVV-kantoor • Of tot 8 september op het Stadhuis tijdens de openingsuren van de kantoren. • Tijdens de dagen zelf aan de infostand op het Koning Leopold lil-Plein of in het VVVkantoor tegen 50 BEF/stuk. Tot uitputting van de voorraad. Na storting op het rekeningnummer 380-0041858-25 met vermelding van het aantal bracelets worden deze u toegestuurd. OPENBAAR VERVOER: NMBS: Plaatselijk station. Kusttram "De Lijn": infolijn: 059/56.63.53 De verschillende activiteiten en acttracties zijn gemakkelijk te voet bereikbaar. HOTELS Er zijn verschillende hotelarrangementen mogelijk. Alle inlichtingen (enkel voor de hotelarrangementen) kan u bekomen bij het VVV-kantoor, Leopold lil-plein te 8370 Blankenberge. Telefoon: 050/41.22.27.

26

_____

~\T DE PR~V\tJt\Eá

ANTWERPEN LBG-LVSW 7-daagse autocarreis naar Aix Les Bains van 3 tot 9 september 2000 De gewone Kelten waren verrukt toen zij de helende werking van het warme water aan de oever van het Lac du Bourget ontdekten. Ook de Romeinen waren echte liefhebbers van warmwaterbronnen, het bleek een goedkope en plezierige manier om lichaam en geest te ontspannen. Dit alles vonden zij in Aix Les Bains. Tegenwoordig is het baden in warmwaterbronnen populair in alle lagen van de bevolking en dit kan u tijdens deze reis ontdekken. Indien u niet geïnteresseerd bent in de helende werking van het water, kan u toch genieten van de luxe van het hotel, de lekkere maaltijden en de zeer boeiende uitstappen die op het programma staan. Prijs: 2-persoonskamer: 24.900 BEF/persoon toeslag single: 2.500 BEF. Inbegrepen: • reis per luxe autocar met toilet • volledig pension (drank aan tafel inbegrepen) vanaf het avondmaal op 03/09 tot en met het ontbijt op 09/09 • verblijftaksen per nacht per persoon • de in het programma vermelde uitstappen • boottocht op het Lac du Bourget • bezoek met gids aan het kasteel van Chambéry • bezoek aan de Abdij van Hautecombe • de animatieavonden in het hotel • B.T.W. en baantaksen • Beperkte annulatieverzekering Het volledige beschikbaar.

programma

is op aanvraag

MUSICAL "JUBILEE 15" Koninklijk Ballet van Vlaanderen te Antwerpen Na het enorme succes van de musical "The King and I" hebben wij weer een prachtige voorstelling geboekt in het najaar nl. "Jubilee 15". De musicalafdeling van het Koninklijk Ballet van Vlaanderen bestaat 15 jaar. "Jubilee 15" biedt een wervelende terugblik op creaties als Jesus Christ Superstar,

Chess, My Fair Lady, West Side Story, The Sound of Music, Anatevka, Jekyll & Hyde, Sacco & Vanzetti en nog meer. "Jubilee 15" is een speelse, verrassende en wervelende compilatie van de mooiste muzikale highlights uit de voorbije 15 jaar. Een origineel, fris, humoristisch, stijlvol concept, spetterende choreografieën en prachtige melodieën maken deze productie tot een feest voor oog en oor. Voor concept en regie tekent Frank Van Laecke, de choreografie wordt toevertrouwd aan Martin Michel en de muzikale leiding ligt bij Jan Huylebroeck met het trio CD-live. Solisten zijn o.a. Kristien Coenen, Jeannine Geerts, Anne Mie Gils en Marc Meersman. Wanneer: Dinsdag 19/09/2000 Maandag 23/10/2000 Waar: Theater 't Eilandje Kattendijkdok - Westkaai 16 2000 Antwerpen Aanvang: 14.00 uur Prijs: 450,- Fr. /persoon

Activiteitenkalender Maandag 3 juli: 55+ BLIJFAKTIEF ANTWERPEN Bowling Donderdag 6 juli : LBG MORTSEL Educatieve kwis Dinsdag 18 juli : 55+ BLIJFAKTIEF ANTWERPEN Petanque Vrijdag 25 augustus: KREA 3+ HEMIKSEM: Educatieve kwis Dinsdag 5 september: LBG ANTWERPEN Geheugentraining Vrijdag 8 september: LBG SCHELLE Geheugentraining Zaterdag 9 september: LBG ANTWERPEN Internationale Seniorendag te Blankenberge Donderdag 14 september: LBG MORTSEL Volksspelen

_ Inschrijvingen en info bij: Lauwrijs Petra LBG - LVSWAntwerpen Lange Nieuwstraat 109 2000 Antwerpen Tel. 03/203.76.91

BRABANT LBG - LVSW Activiteitenkalender Woensdag 12 juli: Wandeling Ter Kameren Bos te Brussel. Aanvang: 14.00 uur Woensdag 02 augustus: Gegidst bezoek aan de Nationale Plantentuin van Meise. Aanvang: 14.00 uur Donderdag 03 augustus: Boottocht station Mechelen-Planckendael. Gegidst bezoek aan Planckendael. Aanvang: 14.00 uur Zaterdag 19 augustus: Bijwonen operette op het Donkmeer "The Sound of Music" Aanvang: 21 uur Vrijdag 25, donderdag 31 augustus en vrijdag 1 september: Bus-boottocht Halle-Ronquières. Merkwaardige scheepsliften op Centrumkanaal. Meerdere opstapplaatsen in de regio Vlaams-Brabant en Brussel. Woensdag 13 september: Gegidst bezoek aan het kasteel van Gaasbeek. Aanvang: 14.00 uur Woensdag 27 en donderdag 28 september: Provinciale dagexcursie Leuven en omgeving. Meerdere opstapplaatsen in de regio Vlaams-Brabant en Brussel. Rugklachten? Rugschool! Rugklachten en nekproblemen komen meer en meer voor. Aankleden, tanden poetsen, schoenen aan- en uittrekken hebben dan meer weg van een middeleeuwse marteling dan van een opmaak voor onze dagelijkse taken. Gelukkig kunnen wij aan rugpijn zelf veel verhelpen door onze rug beter te leren gebruiken. In samenwerking met onze sportfederatie "Blijf Actief" richten wij een lessenreeks in waarin wij leren onze rug minder te belasten. Aan de hand van gebruiksvriendelijke oefeningen leren wij in de rugschool de oorzaken van onze rugklachten weg te nemen.

~\T DE PR~V\tJt\~

______ Dinsdag 19 september: Vilvoorde: Informatienamiddag Liberale Mutualiteit Aanvang: 14.00 uur

in de

lBG lOMMEL Koken met je microgolf

8 september:

. 27

om

14.00 uur

Dinsdag 12, 19 en 26 september: Brussel: Lessenreeks in de Liberale Mutu. aliteit "Blauw Bloem", Antwerpselaan 30 I (nabij metro Ijzer). Aanvang: 9.30 uur

September:

lBG MAASEIK deelname aan de 1ge eeuwse

koetsentocht lBG RIEMST 13 en 27 september: ontspanningsnamiddag.

In leuven zal deze lessenreeks doorgaan in het 4e kwartaal 2000. Prijs: Een lessenreeks van drie namiddagen kost 950 BEF/persoon voor de leden van de Liberale Mutualiteit en 1.500 BEF voor niet-leden. Activiteiten in onze afdelingen Wenst u op de hoogte gebracht te worden over de activiteiten die doorgaan in de afdelingen van uw regio (voordrachten uitstappen - wandelingen - recreatieve ateliers - .... ), gelieve dan contact op te nemen met Liliane Vannieuwenborgh. Buitenlandse reis In samenwerking met Libereurop bereiden wij een 8-daagse Nijl-cruise voor in Egypte. Deze reis zal doorgaan begin november. Voor inlichtingen, reservaties en inschrijvingsformulieren voor al deze activiteiten kunt u terecht bij: LBG-LVSW Brabant Liliane Vannieuwenborgh Koninginneplein 51-52 1030 BRUSSEL Tel. 02/209.49.05 Gelieve steeds bij deelname te verwittigen.

LIMBURG LBG - MIVAL Activiteitenkalender

03 september:

Koud buffet

lBG BERINGEN 11 juli: Pétanque 18 juli: Fietsen 26 september: Pétanque

lBG VElM Gemeenteschool - Battelestraat 14.00 uur 20 september:

Voordracht

om

MIVAl lOMMEL 13 september: Bowlen om 14.00 uur MIVAl HALEN 5, 12, 19 en 26 september: Fietsen. Vertrek Zelem - Schoolstraat om 13.00 uur 14 september: Gezonde barbecue Zaal De Koorgalmen - G. De Witstraat Halen om 14.00 uur MIVAl HEERS 14 september: Wandelen. Vertrek lokaal"'t Hoekje" om 13.00 uur

lBG STOKKEM 't Paviljoentje om 14.00 uur 11 september: gezond koken

- Velm om

"Veiligheid"

MIVAl VISCLUB 10 juli: Hengelwedstrijd met barbecue 7 augustus: Hengelwedstrijd 4 september: Hengelwedstrijd Stalkerwijer - Zutendaal

BLIJF AKTIEF Liberale Mutualiteit - Hasselt om 9.00 uur 14 september: craqueleren I 28 september: craqueleren II

MIVAl BIZlEN 9 augustus: Barbecue 20 september: Luchtwegeninfecties Cc De Kimpel - Eikenlaan om 13.30 uur

lBG BORG lOON Burgerwelzijn - Stationstraat om 14.00 uur. 21 september: Gourmet

MIVAl HERK-DE-STAD 29 augustus: Dementie 26 september: Koken met de microgolf The Gilis Touch - NachtegaalstraatBerbroek om 13.30 uur.

Activiteitenkalender

- Borgloon

MIVAl

MIVAllEOPOlDSBURG 4, 10, 18 en 24 juli 1, 7, 15,21 en 29 augustus 4, 12, 18 en 26 september Is sportief en gaat fietsen. Vertrek CC Leop om 14.00 uur 31 juli: Bewustzijnstoornissen 25 september: Pasta's en slaatjes Lokaal CC Kanstanjedreef om 14.00 uur MIVAl ALKEN 6 september: Angst R.B.G. - Hameesestraat om 14.00 uur.

lBG

lBG TONGEREN Lokaal Casino - St. Truidersteenweg 13.00 uur 02 juli: Tuinfeest met barbecue

lBG SINT-TRUiDEN Speel hof - Sint-Truiden om 14.00 uur. 6 juli: Barbecue 14 september: bezoek aan leper

MIVAl BORGLOON 31 augustus: wandelen Vertrek om 13.30 uur aan lokaal Rode Kruis - Graethempoort.

27 september: wandelen Vertrek Alken Station om 13.30 uur. MIVAl

WELLEN

6 en 20 juli 10 en 24 augustus Wandelen met rolstoelgebruikers. Vertrek Vloeikerk 26 om 13.00 uur.

MIVAl MAASMECHELEN 17 augustus: Heksen maken II 14 september: Kwis 28 september: Tips voor betere slaap De Maasvallei - Rijksweg - Maasmechelen om 14.00 uur. MIVAl TONGEREN 7 augustus: Kleurentherapie Zaal St. Jan om 14.00 uur MIVAl HOEPERTINGEN 18 september: Medische huidaandoeningen. Kasteel Mariagaerde om 13.30 uur MIVAl TESSENDERLO 26 september: Doos bekleden Lokaal OCMW om 14.00 uur MIVAl BERINGEN Breugelhof - Koolmijnlaan 62 5 september: Olijfolie

28

~\T DE PR~V\~t\~

_____

OOST-VLAANDEREN LBG - MIVAL

MIVAL AKTIEF Mariagaerde om 14.00 uur 23 september: Wenskaarten maken. MIVAL RIEMST Lokaal Lemmekes om 14.00 uur 18 september: Bloemschikken met graan MIVAL BORG LOON Lokaal Rode kruis - Graethempoort 14.00 uur 12 september: Incontinentie

om

MIVAL WELLEN Vloeikerk 26 om 13.00 uur 7 september: Gezonde barbecue

Aix-Ies-Bains (Frankrijk) Kuurreis scoort hoog! Van 7 tot en met 13 mei jl. reisde onze groep met 35 senioren uit Oost-Vlaanderen met de autobus naar het mondaine kuuroord Aix-Ies-Bains (Savoie) in Frankrijk. 11

Het luxueze hotel "Villa Marlioz", de verfijnde keuken, hun staf en kuurteam samen met de prachtige streek rond Ie Lac du Bourget, het schitterende weder én de abdij van Hautecombe, vormden de ingrediënten van deze geslaagde reis! Aquagym, cursussen relaxatie en de kuur "Espace Beauté" konden van veel bijval genieten in onze equipe.

TAXICHEQUES

IN LIMBURG

Het provinciebestuur heeft onlangs de taxicheques ingevoerd voor personen met een ernstige motorische handicap die tevens een elektronische rolstoel gebruiken om zich te verplaatsen. De invoering van de taxicheques heeft als bedoeling om tegemoet te komen in de kosten van het taxivervoer voor deze personen. Voor het jaar 2000 bedraagt de waarde van de cheques 20.000 BEF. Doch wanneer u dit artikel leest, is de inschrijvingsdatum, nl. 15 maart voorbij. Daar het een recente reglementering betreft, kon dit niet eerder gepubliceerd worden. Doch deze personen kunnen nog steeds dit jaar een aanvraag insturen om volgend jaar in aanmerkÎng te komen voor de taxicheques. De formulieren zijn te bekomen ofwel via Mival-Limburg ofwel via de dienst van de mutualiteit (tel. 011/29.10.00).

o Monique

Mues

Met deze reis wou Zomerzon en LBG OostVlaanderen duidelijk een nieuwe "touch" in ons reisprogramma introduceren, namelijk de "kuurreis" ! De thermen van Marlioz werden integraal in 1982 gereconstrueerd na hun oorsprong in 1861. Het liedje "C'est bon pour Ie moral" was de topper in het animatieprogramma 's avonds én bleek "het melodietje" van onze uitstap! ' De autobusmaatschappij "het Meetjesland" en de Franse Touroperator "Vacances Bleues" verdienden met grote onderscheiding hun partnership in deze onderneming. Rechtzetting in het artikel van onze vorige Courant: LBG-afdeling Dendermonde opnieuw "in de startblokken"! Tevens hield de kersverse Voorzitter er aan een overlegplatform te ontwerpen van de LBG-afdelingen uit Baasrode, Dendermonde, St.-Gillis, Moerzeke, Hamme, Buggenhout én Lebbeke.

_ Vakantieverblijf in het Groot-Hertogdom Luxemburg Hotel Welcome te Echternach Van 04 tot 09 september 2000 Echternach met haar 4000 inwoners is gelegen aan de oever van de Sûre, welke de grens vormt met Duitsland. De mooie patriciërshuizen, de nauwe straatjes en de oude stadswallen hebben de stad een middeleeuws karakter doen behouden. De toeristische trekpleister is ongetwijfeld de 7e eeuwse Benediktijnerabdij van St. Willibrord. De streek bestaat voornamelijk uit grote zandstenen rotsen die door grillige beken en riviertjes tot eigenaardige vormen werden uitgeslepen. Een paradijs voor wandelaars en levensgenieters die de charmes van Luxemburgs "Klein Zwitserland" willen ontdekken. Vervoer: per comfortabele autocar met één centrale opstapplaats: Gent-St. Pietersplein. Verblijf: in vol pension, drank aan tafel niet inbegrepen, vanaf het avondmaal bij aankomst tot en met het ontbijt bij vertrek. Alle ruim en comfortabel ingerichte kamers zijn voorzien van radio, TV, telefoon, kluisje, bad of douche, toilet, balkon. Het hotel beschikt over de volgende faciliteiten: lounge met bar, restaurant met open haard, uitstekende keuken met de "patron" aan het fornuis, sauna, solarium, Turks bad, whirlpool, fitnessruimte, lift. Begeleiding: Begeleiding wordt voorzien door de Liberale Mutualiteit. Halve daguitstap naar Trier begrepen in de prijs. Laatste dag: bezoek aan Clervaux met facultatief middagmaal. Prijs:

11.800 BEF/persoon in tweepersoonskamer

14.100 BEF in éénpersoonskamer (beperkt aantal, steeds op aanvraag) Niet-leden: + 2000 BEF LBG Oost-Vlaanderen en Schotland ontmoeten mekaar in september 2000 Als bekroning van het cultureel uitwisselingsproject tussen LBG Oost-Vlaanderen en Schotland wordt een 7-daagse autocarreis georganiseerd in samenwerking met Rantour. Schotland is een fascinerend land met wilde en spectaculaire landschappen, kastelen, torens en burchten zijn stille getuigen van een woelig verleden. Schotland

______

tA\T DE PR~V\~t\~

staat ook voor een gastvrij volk, de whiskystokerijen, wol, tweed én een goede keuken. Door een bezoek aan de hoofdstad Edingburgh raakt u meteen in de ban van de charme van de multiculturele en levendige stad.

1 nacht Aberfoyle:

Dit is waar de Lowlands samenkomen met de bergen van het noorden en westen. Zowel de Trossachs als Loch Lomond brengen de reizigers, al sinds begin van de 1ge eeuw toen Sir Walter Scott het gebied in zijn werk roemde, in verrukking.

Periode: I

Van donderdag 27/9/2000.

21/9

tot

woensdag

1 nacht Fyne Area: Loch Fyne is gesitueerd in de Westelijke Highlands.

Hoe:

We reizen per moderne autocar met video/bar/toilet/GSM. Overtocht met de cruiseferry van Zeebrugge naar Huil in 2persoonsbuitenhutten (geen éénpersoonshutten beschikbaar!). De overtocht duurt 14.00 uur, maar u bent ondertussen wél al een beetje in vakantiestemming en u kunt comfortabel slapen!

Prijs:

19.900 BEF/persoon in tweepersoonskamer. 24.500 BEF in éénpersoonskamer (beperkt aantal) ter plaatse. (niet aan boord). Begeleiding:

Deze reis staat onder begeleiding van de Liberale Bonden van Gepensioneerden.

Accomodatie:

Verblijf in half pension vanaf het avondmaal tot en met het ontbijt aan boord.

_

29

treek waar een grote opkomst was. Een nieuw initiatief werd tevens uitgeprobeerd: Op 11 mei jl. hadden we een wandelzoektocht door Gent. Hoekjes die we reeds lang vergeten waren of helemaal niet kenden kwamen in deze wandelzoektocht terug in de belangstelling. Ondanks de regen in de voormiddag kwamen toch een 30-tal deelnemers zich aanmelden. Onderweg dienden een aantal vragen opgelost en praktische proeven uitgevoerd te worden. Alle deelnemers waren heel enthousiast en wat denkt u? Gent is groot en we zullen dit initiatief zeker hernemen in het najaar in een andere wijk. Verder werd er rond de periode van moederdag heel wat aan bloemschikken gedaan en vonden we ook terug de weg naar de talrijke busuitstappen die gepland werden.

Organisatie:

Rantour Inlichtingen

en inschrijving:

Voor meer inlichtingen en inschrijving aangaande deze reizen kan u terecht bij: LBG Oost-Vlaanderen Marc Van Hoey Brabantdam 109 - 9000 Gent Tel. 09/223.19.76 (79)

Edinburgh

CastIe

DE VOORZORG LBG - MIVAL

Programma: 2 dagen Edinburgh:

Bezienswaardigheden: Edinburgh Castie, het oude stadscentrum, het ScotchWhisky Heritage Centre, het paleis Holyroodhouse (residentie vld koningin), de Royal Botanie Garden, de national Gallery of Schotland, de voormalige jacht van de koningin HMY Britannia.

Loch Lomond

Verslag van voorbije

activiteiten

Zoals beloofd in de programmatie van vorig jaar werden de laatste drie maanden nog heel wat activiteiten ingericht in het kader van het Keizer Kareljaar te Gent. De tentoonstelling Gestoorde Vorsten in het Dr. Ghislain Museum was prachtig en kende dan ook veel bijval. Meer nog in augustus wordt opnieuw een bezoek aan het Dr. Ghislainmuseum gepland. Als echte Gentenaars hadden we natuurlijk ook de wandeling "Over The Edges" en een bezoek aan de bloemenmand in Gent. De Floraliën 2000 dit jaar lokten heel wat toeristen naar Gent. Ook nog beloofd was het feit dat er meer zou gewerkt worden aan bewegingsactiviteiten. Ook hier zijn we denkelijk op de goede weg. Fietstochten werden georganiseerd in Heusden, St. Denijs Westrem en Meiie. Een echte natuurwandeling werd georganiseerd in Kluisbergen en in de Zwalms-

Veel bijval kenden ook de voorstelling van "The King and I" in het Eilandje in Antwerpen en alvorens definitief het doek viel werd eveneens nog een voorstelling van "Het Spook van de opera" in de Stadsschouwburg van Antwerpen meegenomen. Mei en juni waren ook de maanden van de reizen Aix-Ies-Bains, Praag, de verblijven in de Cosmopolite en Echternach kenden eveneens veel bijval. AI bij al hadden we dus een heel druk programma in het voorjaar. Voor elk wat wils en zo willen we ook de volgende maanden verder werken. Activiteitenkalender

Juli is gewoontegetrouw een rustige maand, maar in augustus reeds gaan we vroeg van start. Kern Brugse Poort 9 augustus: Bezoek aan Dr. Ghislainmuseum

30

~\T DE PR~V\tJt\~

_____

Kern Sint-Amandsberg 10 augustus: Daguitstap Ardennen Chocolaterie Jacques in Eupen.

Inschrijvingen: Via de meer dan 45 LBG of 50 Actief afdelingen in West-Vlaanderen of het provinciaal LBV-secretariaat: Groeningelaan 40, 8500 Kortrijk. Tel. 056/25.72.61 Fax 056/22.96.26

en

Kern Hoogpoort 22 augustus: Huifkarrentocht in de Westhoek Voor de programmatie van september staan nog daguitstappen en wandelingen op de agenda. Vanaf augustus kunt u dit overzicht bekomen bij: De Voorzorg - Aimée De Vos Hoogpoort 37 - 9000 Gent Tel. 09/225.18.17

De bestuursleden van LVSW-Brugge voorzitter Georgette eaus-Paret, François Herman, voorzitter Sylvain taris Martine Van Steenkiste. Roger op de foto.

met v.l.n.r. onderpenningmeester de Vuyst en secreMaene ontbreekt

Provinciaal feest 50 Actief en Liberale Bonden van Gepensioneerden Casino Kursaal te Oostende woensdag 6 september 2000

Met spijt in het hart hebben wij afscheid genomen van de voorzitter van Deinze - Armand Pelfrene. Deze actieve senior heeft zich jarenlang ingezet voor de werking van onze Bond en de Seniorenraad in Deinze. Zijn taak zal overgenomen worden door de heer Johan Maesele

WEST-VLAANDEREN LBV LVSW Brugge vierde tweede lustrum Tien jaar terug werd in Brugge een afdeling van de liberale Vereniging voor SocioCulturele Werking (LVSW) opgericht voor allen die het door hun gezondheidstoestand moeilijk hebben om volwaardig aan het maatschappelijk leven deel te nemen. Maandelijks op de derde donderdagnamiddag wordt er een activiteit gepland, gaande van voordrachten over filmvertoningen, diareportages, bezoeken, uitstappen en vormingsmomenten tot cursussen. Deze activiteiten zijn toegankelijk voor de leden alsook voor hun familie, vrienden en kennissen. De werking steunt op het enthousiasme en de vrijwillige inzet van vijf bestuursleden: voorzitter Sylvain De Vuyst, ondervoorzitter Georgette Caus-Paret, secretaris Marti-

_

Programma: 11.00 uur: Indoor met info-stands en proevertjes in de benedenhall van het Casino. 12.00 uur: lunch die doorgaat in de Ambassadeurszaal in het Casino met koude schotel bestaande uit vlees, vis, groenten, brood en boter met sausjes en één consumptie. 14.00 uur: Muzikantenstad: "een unieke show met live orkest en profmuzikanten gebracht in een schitterend décor met betoverend klank- en lichtspel" Presentatie Henk Van Montfoort, solisten zang Norma Hendy, Chrissy, Chris en Frank, Francis Gunthier, Johnny Claey, Dennie Damaro en internationaal jodelaar Johan Helsen, ballet The Ronaid Lee White Dancers o.l.v. Ronaid De Witte, solisten instrumentaal Jef Cool en en zijn Gouden Trompet, Eddy De Vos met zijn Gouden Sax, de Melando's "akkordeonduo", Freddy Stines "Panfluit" . Humor met Top Komiek Dirk Van Vooren en het origineel Muzikantenstad orkest o.l.v. Eddy De Vos. Bij het afsluiten van het feest wordt onder de aanwezige deelnemers op basis van hun stoel, rij en nummer (geldig ticket) één prijs verloot naar keuze ter waarde van 25.000 BEF. Prijs: 700 BEF/persoon (middagmaal 300 BEF/persoon (show) uitgezonderd buskosten

en show)

11e West-Vlaamse Floraliën in de Expohallen te Roeselare Zeg het met bloemen". Een pracht van bloemensoorten en tuinideeën is te bewonderen van zaterdag 16 september tot en met zondag 24 september 2000. Van rustige tuinen tot wildtuinen, met verschillende niveaus, vijvers..., Engelse tuinen zijn er eveneens aanwezig. Tuinarchitectuur die alle dromen werkelijkheid maakt. Op vertoon van uw lidkaart Liberale Bonden van Gepensioneerden en/of 50 Actief betaalt u aan de ingang 100 BEFin plaats van 200 BEF. LBV West-Vlaanderen organiseert op dinsdag 19 september 2000 een namiddaguitstap met autocar vanuit diverse opstapplaatsen in West-Vlaanderen. Vertrek uit Oostende - parking Provinciaal Maritiem Instituut Mercatorlaan - om 13.00 uur. Brugge achterkant station om 13.30 uur en Kortrijk aan de bushalte Xpo, Doorniksesteenweg om 13.30 uur. Er kunnen extra opstapplaatsen geprogrammeerd worden. Prijs: 350 BEF/persoon (bus en inkom) De terugkeer naar de respectievelijke opstapplaatsen is voorzien om 17.00 uur. Voor nadere informatie en inschrijvingen: LBV provinciaal secretariaat. Cursus "De betere wijnen leren kennen" Schitterende cursus voor wie van wijn houdt en er toch nog iets meer wil over weten. Per les worden verschillende wijnen geproefd. Lesgever: Mevr. A. Callens, maître-sornmelier Wanneer: Woensdag 4, 18 en 25 oktober telkens van 14.00 tot 17.00 uur.

______ Waar: WLZ-Center Revillpark 1 - 8000 Brugge Prijs: 990 BEF voor WLZ-Ieden. 1.200 BEF voor niet WLZ-Ieden . . Inclusief: koffie, documentatie en degustatie.

Activiteitenkalender 10 juli: LBG Waregem: Benecol, een product die het cholesterolgehalte daadwerkelijk doet dalen. 20 juli: LVSWBrugge: Voordracht: Multicultureel samenleven. 07 augustus: LVSW Ichtegem: Voordracht: Diefstalpreventie. 17 augustus: LVSW Brugge: Bezoek aan Provinciehuis Boeverbos. 27 augustus: LBV West-Vlaanderen: Liberale Familiedag "Energie 2000" in domein Puyenbroeck te Wachtebeke. 04 september: LVSW Ichtegem: Creatief koken: aperitiefhapjes. LVSW leper: Voordracht "Dienst van het Westvlaams Liberaal Ziekenfonds LBG Wervik: Creatief koken voor senioren. LBG Kuurne: Voordracht en demo EHBO. LBG Moorseie: Benecol, een product die het cholesterolgehalte daadwerkelijk doet dalen. 05 september: LBG Heist-aan zee: Voordracht "Omgaan met olijfolie". 05 tot 09 september LBV West-Vlaanderen: Meerdaags verblijf in St. Vith - Hotel Pip Margraff. 06 september: LBG en 50 Actief: Provinciaal feest Oostende - Casino Kursaal - Muzikantenstad. 12 september: LVSW Torhout: Voordracht "Kaas en wijn". LVSWMenen: Voordracht "Gemeentelijke beleidsplanning". LVSWRoeselare: Bezoek aan "In Flanders Field Museum". LBG Oostkamp: Voorstelling "Ma soeur ze begint weer". LBG Kortrijk: Begeleid bezoek aan de stoom- en electriciteitscentrale te Zwevegem.

~'T DE PR~V,tJt,Eá 18 september: 50 Actief Oostende: Voordracht "De huisapotheek". LBG Roeselare 00: Voordracht "Omgaan met olijfolie". 19 september: LVSW Wervik: Voordracht "Leven met reuma". LBV West-Vlaanderen: Bezoek WestVlaams Floraliën te Roeselare. 20 september: LVSWOostende: Voordracht "Koken met diepvriesproducten". LBG Mesen: Kookactiviteiten in samenwerking met Electrabel. LBGTorhout: Kookactiviteit in samenwerking met WVEM. LBG Ingelmunster: Voordracht "de functie van de advocaat". 21 september: LVSW Brugge: Voordracht "Koken met diepvriesproducten". LBG Oudenburg: Voordracht "Stressbestrijding" . 22 september: LVSWZedelgem: Voorstelling "Ma soeur, ze begint weer. 27 september: LBG Veurne: Creatief koken voor senioren. 28 september: LBG De Panne: Voordracht "benecol, een product die het cholesterolgehalte daadwerkelijk doet dalen. 30 september: LBG Koekelare: Voordracht "Zeg me wat je eet, en ik zal zeggen welk kwaaltje je krijgt.

Voor inlichtingen en inschrijvingen aangaande deze activiteiten: • LBG - Nadine Fiems 056/25.71.52 • LVSW - Katrien Forrez 056/25.71.52 Groeningelaan 40 8500 Kortrijk Fax: 056/22.96.26

_

31

DE BEGELEIDERSPAS Sedert dit jaar bestaat er in Limburg een begeleiderspas voor de minder-valide die een sport- of cultuurevenement in Limburg wenst bij te wonen en waardoor één persoonlijke begeleider gratis binnen mag. Hierdoor heeft de minder-valide geen meerkost om zulke evenementen bij te wonen en kan hij/zij zich laten bijstaan bij het in- en uitstappen van de auto, bij het betreden of verlaten van het sport- of cultuurgebouw, wanneer het toilet gebruikt dient te worden, enz... Om deze begeleiderspas te bekomen dient de gehandicapte tenminste 80% mindervalide erkend te zijn. De minder-valide kan deze pas aanvragen bij de Provinciale Sportdienst, Universiteitslaan 1,3500 Hasselt- tel. 011/23.72.50 mits voorlegging van een kopij van de identiteitskaart, een recente pasfoto en een kopij van de mindervaliditeitserkenning van 80%, afgeleverd door het Ministerie van Sociale Zaken, Volksgezondheid en Milieu. De begeleiderspas is één jaar geldig voor de evenementen van de deelnemende verenigingen, instellingen enlof organisaties. Zoals bijvoorbeeld KFCLommel, KRCGenk, Noliko Maaseik, Cultureel Centrum de Kimpel, vzw Domein Bokrijk, enz... Eenvolledige lijst is eveneens bij de Provinciale Sportdienst of Mival Limburg te verkrijgen.

o Monique

Mues

WEDSTRIJD KinEPOLIS

COURanT nR 1- 2000 Antwoord: Daniël Auteuil Een 40-tal personen ontvingen een gratis ticket voor een film naar keuze. Wij wensen hen alvast veel filmgenot!

COURANT is het driemaandelijks tijdschrift van de v.z.w. Liberale Beweging voor Volksontwikkeling Redactie

A. DE Vos, C. MOREAU,N. FIEMs,P. LAUWRIJS,K. FORREZ M. MUES,L. VAN NIEUWENBORGH, R. VAN HEE,M. VAN HOEY, G. VERBRUGGHE, A. VERNIMMEN Hoofdredacteur

Guido VERBRUGGHE Zetwerk

- Lay-out en abonnementen

beheer

Christine MOREAU Briefwisseling

en verzendadministratie

Alle briefwisseling in verband met de redactie, de abonnementen en de advertenties dienen gericht aan: Courant, Livornostraat 25, 1050 Brussel Telefoon: 02/538.59.05 Fax: 02/538.20.82 Abonnementen

200 BEF (1,98 €) door betaling op het rekeningnummer 310-0005171-19 van de L.B.V. Prijs per afzonderlijk nummer: 80 BEF (1,98 €) Verantwoordelijke

uitgever

Frans Dereze, Leuvensebaan

55, 3300 Tienen

Druk

Drukkerij

Diederik, Adegem

- 050/71.23.26