SHELL

VOEKS NIEUWS MAANDBLAD VAN DE VERENIGING VAN OUD-EMPLOYÉS DER “KONINKLIJKE/SHELL”

NR.11/12

NOV - DEC 2015

WWW.VOEKS.NL

LORENTZTRANSFORMATIE KERSTDINER SEKSKAMER

VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOV/DEC 2015

1

COLOFON VOEKSNIEUWS

Officieel orgaan van de Vereniging van Oud-Employés der “Koninklijke/Shell” 65e jaargang, nr. 11/12, november 2015

Ontvangen van dit blad betekent niet automatisch dat u lid bent van Voeks!

Kopij inleveren De kopij voor het volgende nummer 1-2016 dient uiterlijk vrijdag 27 november 2015 door de redactie te zijn ontvangen. De kopij voor het daarop volgende nummer 2-2016 moet uiterlijk vrijdag 1 januari 2016 binnen zijn. Inzendingen uitsluitend per e-mail aan: [email protected]

VOEKS NIEUWJAARSRECEPTIE 2016 Graag wijzen wij u er vast op dat de traditionele Voeks Nieuwjaarsreceptie zal worden gehouden op zaterdag 9 januari 2016. Zet die datum in uw agenda! Evenals de voorgaande jaren zal de receptie plaatsvinden in het Van der Valk restaurant, locatie Schiphol, aan de A4. De bijeenkomst is niet alleen een uitstekende gelegenheid om oud collega’s en vrienden het beste voor het nieuwe jaar te wensen, maar bovenal om bij te praten. In het volgende Voeksnieuws, dat omstreeks 22 december 2015 bij u op de mat zal vallen, verschijnt uitgebreide informatie. Die informatie kunt u natuurlijk ook vanaf dan op Voeks.nl inzien.

Redactie Marieke van Bork Oscar Franse Eef Hummel Geert Kamphuis Leen Rijkers Meinen Chris Whincup Website www.voeks.nl Webmaster: [email protected] Aan dit nummer werkten verder mee: Anton Barendregt, Bram de Groen, Ank Herstel, Tom Reijers, Max Scriwanek, Peter Visser, Pim Visser, Rinus Vlugter, Pieter Zipp Design Shell – Production Centre of Excellence, Den Haag Druk Tuijtel, Hardinxveld – Giessendam Oplage 21.450 © 2015 Voeks De redactie behoudt zich het recht voor aangeboden kopij in te korten of aan te passen. Voor het geheel of gedeeltelijk overnemen of bewerken van artikelen uit dit blad is toestemming van de redactie vereist.

Het bestuur hoopt velen van u of opnieuw te treffen of voor de eerste keer te ontmoeten.

KORTING THOMAS COOK REIZEN STOPT Tot onze spijt moeten wij melden dat Thomas Cook gaat stoppen met de korting voor Shell medewerkers en gepensioneerden. Vanaf 1 november 2015 verdwijnt het aanbod van Neckermann en Vrij Uit reizen in Voeksnieuws en op onze website. Het boeken van een vakantie inclusief korting is nog mogelijk t/m 31 oktober via het reguliere proces: via de websites of telefonisch. CVZ

PLADJU HOMECOMING Keluarga Ex Plaju heeft bekend gemaakt dat de ‘2016 reünie’ in Pladju op vrijdag 13, zaterdag 14 en zondag 15 mei 2016 zal plaatsvinden. Voor de Nederlandse en oudNederlandse deelnemers zal er ook, zoals op de vorige reünies, een tweedaags postreünie programma worden aangeboden op maandag 16 en dinsdag 17 mei 2016. Verdere details zullen t.z.t. bekend gemaakt worden. Jos Heyman

BUREAU VOEKS

Postbus 162 2501 AN Den Haag Tel. 070 – 377 2371 Fax: 070 – 392 4835 E-mail: [email protected] Voor informatie bereikbaar op maandag t/m donderdag tussen 9 en 12 uur Bankrekening NL14 INGB 0000 0405 08 t.n.v. Voeks te Den Haag

SHELL PENSIOENFONDS

Tel. 070 – 319 9388 Website: www.shell.nl/pensioenfonds Foto voorpagina: Een trol in Alesund

VOEKS NIEUWS 2


VAN DE BESTUURSTAFEL

INFORMATIE OVER ZILVEREN KRUIS IN 2016 TIM VAN KOOTEN, CVZ Het is de bedoeling dat elke zorgverzekerde de antwoorden op zijn of haar vragen zoekt en krijgt bij Zilveren Kruis. De medewerkers daar zijn gekwalificeerd om vragen te beantwoorden. Wij bij Voeks zijn dat niet. Maar wij kunnen wel verwijzen naar enkele nuttige informatiepunten. Zie bijvoorbeeld de website van Zilveren Kruis.nl en klik daar op ‘Verzekeringen’. Bij ‘zoek uw collectiviteit’ tik je VOEKS of Shell in, en dan zie je het nummer van één van beide collectiviteiten. De nieuwe Voeks/ZK collectiviteit is voor Voeksleden die niet kunnen deelnemen aan het Shell/ZK collectief. Het Voeks nummer is 207081976. Door het jaar heen, met name in het najaar komen er vragen als: welke zorgverzekering moet ik nemen, wat valt er wel of niet onder de basisverzekering en hoe zit het met het eigen risico. Het is mij, bij bezoeken aan regiovergaderingen, opgevallen hoeveel onbekendheid er onder meer is met het bestaan van 3 varianten van de basisverzekering en het onderscheid tussen natura- en restitutieverzekering. Klik je op de website van Zilveren Kruis ‘basisverzekering’ dan zie je meteen dat men kan kiezen uit 3 varianten: de Basis Budget

HET MODERNE SLAPEN

(een natura verzekering die minder kost per maand, maar waarbij men dan ook een beperkte keuze heeft van ziekenhuizen), de Basis Zeker (een combinatie verzekering waar je bij alle ziekenhuizen in Nederland en een ruime keuze aan overige zorgverleners terecht kunt) en de Basis Exclusief verzekering, die weer wat meer kost per maand. Deze laatste verzekering is een restitutieverzekering waarmee je bij alle ziekenhuizen en zorgverleners terecht kunt. Details en overige voorwaarden zijn te vinden op de website en via het telefonisch contact met Zilveren Kruis. Ook is het goed te weten dat de collectieve zorgverzekering van Shell bij Zilveren Kruis niets meer heeft van een ‘eigen Shell verzekering’ zoals we die vroeger kenden. Het Shell collectief, net als de Voeks collectiviteit bij Zilveren Kruis is een standaard verzekeringspakket. Iedere verzekerde kan uit de elementen in deze standaard verzekering een eigen keuze maken. Het kenmerkende verschil voor Shell- of Voeks-deelnemers is de zeer aantrekkelijke korting op de onderdelen van de verzekering. Zie voor details onze website www.voeks.nl en het klantennummer van Zilveren Kruis 071 751 0052.

PENSIEF

MVB In de NRC van een tijdje geleden, stond een artikeltje over iets waarvan ik denk dat velen van ons, ouderen, het ook doen, zonder het te weten. Modern slapen. Wat is dat? Als je op het internet zoekt komt er niets anders boven dan reclame voor moderne bedden en beddenzaken. De schrijver van het stukje gaf er een andere betekenis aan: modern slapen betekent dat een echtpaar meer dan één slaapkamer heeft. Ik hoor u al denken, “Nou en? Gescheiden slapen is toch niets bijzonders?” Dat modern doen is net iets anders, er is één kamer voor de gezamenlijke bed-activiteiten, botweg gezegd er is een seks-kamer, en er zijn er twee om daadwerkelijk in te slapen. Apart. Het zouden alleen jonge hardwerkende mensen zijn die dat doen. Ik heb er een tijdje over lopen nadenken. Enerzijds begrijp ik apart slapen wel, de volgende generatie heeft het erg druk met

de baan en met de kinderen en heeft zijn nachtrust nodig. Anderzijds vind ik het een gemis. Van oudere mensen die apart gaan slapen hoort men meestal ‘dat het niet anders kan door het snurken’, maar niemand zegt er bij dat hij of zij het leuk vindt, integendeel men vindt het een gemis aan intimiteit, “bijkletsen terwijl je in slaap valt is zo gezellig.” Daarbij, reken eens uit: één slaapkamer per persoon wil zeggen: drie voor het echtpaar, twee voor ieder kind (die hebben ook recht op een aparte speelkamer). Bij een gezin met twee kinderen zou dat (buiten het leefgedeelte om) zeven kamers betekenen, misschien zelfs acht als er ook een studeerkamer moet zijn (en negen bij een hobby). Wat een grote huizen zullen die ‘moderne’ gezinnen nodig hebben. Misschien is die journalist per ongeluk ook tegen een van de redenen van het verhoogde aantal scheidingen aangelopen? Bedenkt u het maar.


3

PERIKELEN

LICHTPERIKELEN (2) ANTON BARENDREGT, [email protected] In het vorige nummer (VN09) schetste ik u de verbazing in de wetenschap na de ontdekking van Michelson en Morley in 1887 dat de lichtsnelheid in vacuüm voor iedere waarnemer, ongeacht diens richting en snelheid van voortbeweging, dezelfde waarde had. Totale verwarring dus. Want hoe kon het nu dat twee waarnemers, die met enige snelheid ten opzichte van elkaar bewogen, een en dezelfde lichtstraal zo verschillend konden interpreteren? Wetenschappers in de jaren ’90 van de 19e eeuw, onder wie onze eigen Hendrik Anton Lorentz (toen, op zijn 24e, nét hoogleraar natuurkunde in Leiden) namen potlood en papier ter hand om aan dit probleem te rekenen. Lorentz ging uit van een eenvoudige, rechtlijnige beweging van onze waarnemers ten opzichte van elkaar.

A

Afstand dA, tijd tA

Afstand dB, tijd tB

B Laten we zijn redenering eens proberen te volgen. Waarnemer A zit in een zich snel voortbewegend vaartuig en stuurt een lichtstraal naar de achterwand van dat vaartuig, net als Andre Kuipers in onze vorige aflevering. Hij heeft van te voren de afstand (dA) daarvan gemeten en meet nu de tijd (tA) die de lichtstraal over z’n reis naar de achterwand doet. Hij vindt dus als snelheid c = dA / tA ofwel 300.000 km/s. Nu waarnemer B, die zich stilstaand buiten het vaartuig bevindt. Hij ziet de lichtstraal vertrekken en zich richting de achterwand verplaatsen. Maar die achterwand staat voor hem niet stil, die beweegt naar voren, zodat de lichtstraal hem eerder tegenkomt. B meet dus een kortere afstand (dB) en een kortere reistijd van de lichtstraal (tB). Maar hij vindt dezelfde lichtsnelheid c = dB / tB, van 300.000 km/s! Het verhaal is hiermee nog niet klaar, want we moeten ook het geval beschouwen dat de lichtstraal van A naar de andere kant gericht is, zodat hij dus met de zaklamp naar voren en niet naar achteren schijnt. Ook dan moeten beiden nog steeds de lichtsnelheid c meten. En bovendien mag het niet uitmaken of A beweegt en B stilstaat of dat juist het tegenovergestelde het geval is. Enfin, ik heb u nu voldoende in verwarring gebracht. Laat me volstaan met te zeggen dat de wiskundige vergelijkingen waar Lorentz op uitkwam ondanks dit alles verrassend eenvoudig waren, middelbare school-wiskunde eigenlijk. Je moest alleen consistent blijven en het overzicht niet verliezen.

4


dA = (dB + v × tB) / √(1 - v2/c2) (‘lengtecontractie’) tA = (tB + (v × dB/c2)) / √(1 - v2/c2) (‘tijdsdilatatie’) De formules van de zgn. ‘Lorentztransformatie’

De door Lorentz berekende formules, de zgn. ‘Lorentztransformatie’) vindt u in bijgaand kadertje - wellicht de eerste keer dat u een vierkantswortelteken in ‘Voeksnieuws’ ziet verschijnen! U kunt dit kadertje meteen weer vergeten, maar de werkelijk nieuwsgierigen onder u zullen zien dat het snelheidsverschil v tussen de twee waarnemers nooit groter kan worden dan de lichtsnelheid c. Met deze formules kwam Lorentz enigszins aarzelend tot de conclusie dat de wereld rond waarnemer A, puur door z’n beweging met snelheid, voor A ongemerkt een contractie moest hebben ondergaan, zodat de door A waargenomen afstand dA weliswaar ongewijzigd leek, maar ‘in werkelijkheid’ (zoals voor waarnemer B) was gekrompen met een factor √(1 - v2/c2). Die aarzeling van Lorentz was begrijpelijk – het was ook eigenlijk te bizar om het zich voor te stellen. En dat alles alleen omdat de waargenomen lichtsnelheid voor beiden dezelfde moest zijn! Maar Einstein liet zich een paar jaar later hierdoor niet afschrikken. Hij ging zelfs verder. Zeer kort samengevat zei hij: “Niet alleen is er sprake van de zgn. ‘lengtecontractie’ van de snel bewegende waarnemer A, er is ook sprake van een ‘tijdsdilatatie’ bij hem. Oftewel, waarnemer A beleeft, doordat hij beweegt, de tijd langzamer dan waarnemer B”. Op die manier blijft voor A de perceptie in stand dat zijn vaartuig ongewijzigd door de ruimte suist en dat de door hem gemeten lichtsnelheid onveranderlijk blijft. Dit leidde natuurlijk meteen tot de droom van de mensheid: reizen in de tijd. Als je je maar snel genoeg beweegt gaat je klok langzamer lopen en blijf je jong, terwijl de wereld om je heen vergrijst. Cynici onder onze lezers zullen opmerken dat dit eigenlijk niets nieuws is: ouders die ooit kinderen in de tienerleeftijd hebben gehad zullen de verschijnselen herkennen: altijd in beweging maar ’s morgens bij het opstaan was het alsof hun klok stilstond. En de perceptie dat wij vergrijsden klopte in hun ogen ook. Tja… U zult, na dit alles gelezen te hebben (áls u het allemaal gelezen hebt, natuurlijk) opmerken dat een normale sterveling van dit soort effecten in zijn leven geen last zal hebben. Daarvoor zijn de benodigde reissnelheden gewoon te hoog. Maar helemaal gelijk heeft u dan toch niet. De satellieten waarmee uw TomTommetje uw route bepaalt draaien met zo’n 8 km/s rond de aarde. Ver beneden de lichtsnelheid, maar toch lopen hun klokken meetbaar langzamer en het tijdsverschil met u blijft oplopen. Uw TomTommetje moet daar wel rekening mee houden en dat doet het dan ook. En André Kuipers was na z’n vele rondjes om de aarde ook écht enige milliseconden jonger dan z’n gezin! In de volgende, laatste aflevering van dit drieluik hoop ik u wat meer te vertellen over de verdere consequenties van Einstein’s bevindingen, E=mc2 en zo. Tenzij het aantal abonnementsopzeggingen de redactie dwingt om mij de pen te snoeren…

IN ALLE STATEN

HET FENOMEEN DONALD TRUMP PIM VISSER, [email protected] Het is 2 oktober en Donald Trump staat nog steeds bovenaan in de polls voor de vijftien huidige Republikeinse presidentskandidaten, met een score van 23. De gedoodverfde kandidaat Jeb Bush staat met 8 punten op de vijfde plaats. Vooral als Trump weer eens wat grove uitspraken heeft gedaan of beledigingen gelanceerd, heeft hij een hoge score. Om de een of andere reden wordt dat gewaardeerd. Aanvankelijk dachten veel mensen dat zijn kandidaatschap een stunt of een grap was. Ook hijzelf zegt dat het allemaal nog steeds heel leuk is en dat het, zelfs als hij niet gekozen zou worden, een positieve en leerzame ervaring is. Hij lijkt inderdaad onvermoeibaar en trekt hordes mensen naar theaters en sport stadiums. Intussen is het duidelijk dat de oude Republikeinse garde en de meeste andere kandidaten er wat moeite mee hebben. Het is nog veel te vroeg om betrouwbare voorspellingen te doen. Walker en Perry zijn inmiddels uitgestapt omdat ze niet genoeg geld hadden en het is waarschijnlijk dat er meer zullen afvallen. De definitieve Republikeinse presidentskandidaat wordt volgend jaar tijdens de Republikeinse conventie op 18 tot 21 juli in Cleveland gekozen. De Democraten hebben hun conventie van 25 tot 28 juli in Philadelphia. Zij hebben op dit moment vijf kandidaten. In de polls staat momenteel Hillary Clinton bovenaan met 41 punten en als Joe Biden alsnog meedoet – en dat lijkt heel waarschijnlijk staat hij op 20. De Presidentsverkiezingen vinden pas plaats op 8 november 2016 zodat er dus nog van alles kan gebeuren. Het is eigenlijk heel merkwaardig dat de 69-jarige Donald Trump m e e d o e t want hij heeft geen enkele politieke ervaring. Hij staat bekend als een steenrijke onroerend goed magnaat, maar vooral als entertainer in shows zoals “The Apprentice” waar hij het gevleugelde “You’re fired!” mocht uitspreken. Het is moeilijk om de man als presidentskandidaat serieus te nemen, vooral omdat hij regelmatig zichzelf verheerlijkt – “ik ben de beste in alle opzichten, ik zeg precies waar het op staat, recht voor z’n raap, ik maak betere “deals” dan Obama, ik maak Amerika weer groot” – en zijn concurrenten op grove wijze belachelijk maakt of absurde uitspraken doet.

Hij heeft een oplossing voor alle problemen: in het geval van de illegale immigratie is zijn oplossing simpel: “ik laat een enorme muur bouwen, op de grens met Mexico en stuur alle illegalen (vele miljoenen!) terug”. Hij heeft zojuist aangekondigd dat alle vluchtelingen uit Syrië terug naar hun land moeten als hij president wordt. Zijn speeches zijn bijna allemaal voor de vuist weg en ze hebben weinig diepgang. Een hoop Amerikanen zijn ongelukkig met de huidige regering, met het permanente gebrek aan samenwerking en met de enorme en nog steeds toenemende ongelijkheid en zij vinden Donald verfrissend, ze vinden het prachtig dat hij zelf z’n verkiezingscampagne betaalt.

Trump hamert trouwens ook op die zelf-financiering. Hij sponsort zichzelf en heeft zo’n kleine 2 miljoen dollar uitgetrokken voor zijn campagne. Hij kan het zich permitteren want volgens eigen zeggen bezit hij zo’n $8 miljard. Volgens bronnen heeft hij “maar” $4 miljard en is hij ook regelmatig failliet gegaan, maar dat ontkent hij krachtig. Hij reist rond in z’n eigen Boeing 757 – op de zijkant van het vliegtuig staat zijn naam in enorme letters – en het interieur is riant met slaap- en badkamers en een conferentiezaal, zelfs de stoelriem-gespen zijn verguld. Daarnaast heeft hij een helikopter – ook met zijn naam – voor de kleinere afstanden. De campagnes van de andere kandidaten worden allemaal betaald door bijdragen van particulieren. Het zorgelijke daarvan is dat er geen grenzen zijn aan hoeveel men mag bijdragen. De organisatie “Public Citizen” heeft uitgezocht hoeveel de rijken in dit land aan verkiezingen uitgeven en aan wie. Op hun lijstje staan 18 rijkaards, met naam en toenaam. Twee daarvan geven ieder meer dan $10 miljoen en dat gaat allemaal naar één kandidaat. Zeven mensen geven ieder tussen de $5 en $6 miljoen aan hun favoriet. Zeventien mensen geven tussen $1 en $3 miljoen. Het is duidelijk dat de kandidaten hiermee verplichtingen aangaan, maar daar heeft Trump geen last van. Het is onvoorstelbaar dat Donald Trump de Republikeinse presidentskandidaat zou worden, maar hij zal niet zonder slag of stoot het veld ruimen. Er staan ons nog verrassingen te wachten, want hij heeft altijd nog een Trump Card; dat is ook onderdeel van het fenomeen.


5

HERINNERINGEN

100 JAAR RAFFINADERIJ OP CURAÇAO DRS. M.A. SCRIWANEK Dit artikel is geschreven door drs. M.A. (Max) Scriwanek, Hoofd Nationaal Archief Curaçao en een neef van de in Bahrein wonende Marcel van Heijzen. Max is een informatie base aan het opbouwen over de geschiedenis van Curaçao en zoekt informatie in de vorm van foto’s en ander materiaal over de raffinaderij in Curaçao die dit jaar 100 jaar bestaat. Als er Voeksleden zijn die materiaal kunnen en willen leveren dan kunnen zij deze sturen aan Marcel van Heijzen, [email protected]

Deel 1, 1915-1939 Op donderdag 13 mei 1915 vergaderden in Londen enkele topfunctionarissen van de Caribbean en de Anglo Saxon onder voorzitterschap van Henri W.A. Deterding, directeur van de Koninklijke Bataafsche Petroleum Maatschappij. Het belangrijkste agendapunt van die middag: vestigingsplaats voor te bouwen raffinaderijen voor de Venezolaanse olievelden. Deze gedenkwaardige middag staat bekend als de geboortedag van Shell Curaçao. Hier werd het verstrekkende besluit genomen om op het eilandje Curaçao, vlak voor de kust van Venezuela, een raffinaderij te bouwen, bedoeld voor de export van raffinageproducten. In San Lorenzo, Venezuela, kwam een kleinere raffinaderij, bedoeld voor Venezolaans binnenlandse behoefte. Dit jaar wordt het 100 jarig jubileum van de Curaçaose raffinaderij gevierd met een expositie op het Nationaal Archief van Curaçao, waarvoor bij dezen een oproep wordt gedaan aan u, lezer van Voeks. Heeft u foto’s, brieven, kaarten, een aandenken of herinneringen die u wilt delen; wij zijn geïnteresseerd in al het materiaal. We willen hiervan een database vormen die we voor de expositie willen gebruiken op het eiland waar de raffinaderij zo’n grote impact heeft gehad. In 1914 had Shell twee tanks van 8.000 ton op Curaçao laten bouwen, maar dat was het gevolg van de beslissing er een open overslagplaats te beginnen. Het was nog geen onderdeel van het raffinaderij-plan. Deterding had daarmee gewacht tot hij bericht kreeg van zijn staf van veertig Amerikaanse geologen die in Venezuela aan het werk was gezet op het Mene Grande-veld, ten Oosten van het Meer van Maracaibo. Een concessie die Shell in 1912 had verworven. In april 1914 werd duidelijk dat het veld boordevol olie zat. De tweede put leverde 5.000 vaten per dag op. De keuze voor de vestigingsplaatsen van de raffinaderijen werd voor een groot deel bepaald door de slechte bereikbaarheid van het Mene Grande, Meer van Maracaibo, concessie van Shell, 1914 waarvan de ingang

6


Opbouw raffinaderij, 1918 door zandbanken niet toegankelijk was voor grote schepen. Om die reden had Deterding besloten dat er een overslagplaats op Curaçao moest komen. De keuze voor de raffinaderij had ook te maken met het stabiele bestuur op het eiland. Shell onderhield met president Juan Vicente Gomez (1908-1935) niettemin een goede verstandhouding. Pas na het overlijden van Gomez zouden Venezolaanse sentimenten tegen Curaçao een grote rol gaan spelen. In 1943 nam Venezuela een wet aan die bepaalde dat de buiten Venezuela gelegen raffinaderijen in het Caribisch gebied, slechts aardolie afkomstig uit oude concessies mochten verwerken. Al in 1943 hadden de Venezolaanse beleidsmakers bepaald en beredeneerd dat de bestaande Shell concessies de Curaçaose raffinaderij niet langer dan 10 jaar zou kunnen voeden.

Annabaai, 1922 In de eerste jaren werd op Curaçao nog voor een groot deel olie uit Mexico verwerkt. Deterding had de Curaçao-raffinaderij tot 1924 als back-up in bedrijf genomen, voor een dreigende nationalisatie of mogelijke schade aan de Mexicaanse oliebedrijven. Toen in 1922 in Mexico de heffingen op productie en export sterk waren opgelopen en de wereldoliemarkt in 1923 leek in te zakken, gingen vrijwel alle oliebedrijven de blik op Venezuela richten. Shell had daar al een voorsprong opgebouwd en toen in 1938 Mexico nationaliseerde, kon Venezuela het verlies geheel opvangen. De Curaçao-raffinaderij verwerkte Venezolaanse olie uit de grootste olievelden ooit ontdekt. Ondanks de Venezolaanse wet uit 1943,

HERINNERINGEN

waardoor de raffinaderij op Curaçao niet meer uit nieuwe concessies kon worden gevoed, kon Curaçao nog decennialang olie uit deze velden verwerken. In de opstart jaren was Shell een werkgever van bescheiden omvang op Curaçao. Tot het einde van 1920 waren rond de 250 arbeiders en 40 stafleden in dienst, nog altijd minder dan de Mijnmaatschappij op Curaçao. Nadat de olieaanvoer regelmatiger werd en de opslagcapaciteit was toegenomen, draaiden de installaties steeds intensiever en de Curaçaose Petroleum Maatschappij (CPM) had samen met de aanverwante bedrijven als bijvoorbeeld de Curaçaose Scheepvaart Maatschappij (CSM) in 1926 al 1.089 personen in dienst. Naast de CSM werden bedrijven als de fabriek voor blikken en vaten (1919), een kistenfabriek en een vulwerkplaats als “aanverwant” uitgebracht. Vanaf 1921 werden alle producten onder de merknaam “Shell” uirgebracht.

Hoofdkantoor in aanbouw Tussen 1923 en 1926 werd de Shell raffinaderij op Curaçao compleet vernieuwd. Er verrees een geheel nieuwe raffinaderij, noordelijker op het schiereiland van Asiento. Terwijl de eerste raffinaderij vooral stookolie produceerde leverde de nieuwe fabriek benzine en gasoline. Naast de nieuwe installaties nam ook de CSM-vloot toe, de tankfarms, de watervoorziening, een nieuwe elektrische centrale en telefooncentrale, een groter laboratorium; de bouw van het hoofdkantoor werd ter hand genomen en er kwam een scheepsdok (1927 en 1929). Het personeelsbestand nam toe tot 3.900 in 1926; op 31 december 1929 waren er 10.924 personen rechtstreeks in dienst bij de raffinaderij en de CSM. De samenstelling was drastisch gewijzigd. Waren 1924 vrijwel alleen Antillianen, Surinamers en Nederlanders werkzaam, vanaf dat jaar werd er geworven op Jamaica, Haïti, Trinidad, Barbados, Venezuela en de Brits West Indische eilanden. Portugezen werden geworven van het eiland Madeira. Nieuwe wijken met andere bouwstijlen verrezen op Curaçao, niet ver van het raffinaderij-complex. De komst van de raffinaderij heeft geleid tot de nodige aanpassingen aan de infrastructuur op Curaçao: wegen, kades, aanleg van dammen, de luchthaven (1928), de water-distillatiefabriek, communicatiemiddelen, faciliteiten voor personeel: huizen, sportvelden, bioscopen, dit alles weer leidend tot professionalisering van overheidsfuncties en bestuur, gezondheidsdienst, reinigingsdienst, onderwijs, volkshuisvesting, telefoondienst. Ook de dienstverle-

Haveningang 1935 nende sector op het eiland verbeterde: het bank- en verzekeringswezen, financiële dienstverlening, en door de stijgende welvaart profiteerde de handel. Al in de dertiger jaren deed de eerste supermarkt zijn intrede. Amerikaanse auto’s en televisies werden al vroeg gemeengoed. De Curaçaose haven ontwikkelde zich in rap tempo tot bunkerhaven. Waar in 1923 nog maar 50.000 ton olie werd geleverd aan schepen, was dat in 1929 gegroeid tot 653.000 ton. De crisis van de jaren dertig had een milde uitwerking op de raffinaderij. De dalende trend die zich in 1930 inzette, had geleid tot inkrimping met twee derde van het personeelsbestand. Op 31 december 1932 was het personeel tot een aantal van 3.412 gekrompen. In 1934 was het tij weer gekeerd en besloot de Curaçaose Petroleum en Industriemaatschappij tot een nieuw bouwprogramma. Dat jaar steeg het aantal personeelsleden tot 4.439; het zou echter tot 1945 duren eer het weer boven de 10.000 uitkwam. In de jaren dertig kwam een nieuwe immigratiegolf naar Curaçao. Rond de raffinaderij ontstonden de zogenaamde wijken voor Venezolanen, Surinamers Portugezen en Nederlanders. Buurten als Suffisant, Emmastad, Julianadorp, Fleur de Marie, Monte Verde zijn allemaal verbonden met de werknemers van raffinaderij en de verschillende uitbreidingsfases. De Tweede Wereldoorlog was aanleiding om alleen de lopende uitbreidingen nog af te maken, nieuwe investeringen werden “on hold” gezet. De gegevens voor dit stuk zijn ontleend aan: n “Olie als Water” Dr. J van Soest, 1976 n Archief Kabinet van de Gouverneur van de Nederlandse Antillen 1951-1990, inv. nrs. 830, 833, 837, 857. Nationaal Archief Curaçao. n Foto’s Nationaal Archief Curaçao.

Raffinaderij gezien vanaf Fort Nassau


7

GLOBETROTTER

ÅLESUND: DE AVONTUURLIJKE HOOFDSTAD VAN DE FJORDEN ANK HERSTEL, [email protected]

verkozen tot de mooiste stad van Noorwegen. Via de appstore is een gratis app te downloaden met informatie in het Nederlands over Ålesund. www.cityzapper.nl/Alesund We bezoeken het Jugendstilmuseum dat gevestigd is in een voormalige apotheek. Hier wordt je in een soort tijdmachine terug geflitst naar het verleden, waarna je je in de geschiedenis van de stad en de diverse uitingen van Jugendstil kunt verdiepen. Maar wij hebben genoeg cultuur gesnoven. We willen actie! De Noorse stad Ålesund ligt op amper twee uur vliegen van Amsterdam. Ålesund is een ideaal uitgangspunt voor het maken van een mooie en sportieve trip. Wie het een beetje goed uitkient kan, net als wij, in een paar dagen een rondreis vanaf Ålesund maken, waarin talloze hoogtepunten de revue passeren. Wij maakten een reis langs Ørsta, Sæbø, Hellesylt, Geiranger en vervolgden daarvandaan via de Eagle Road onze weg terug naar Ålesund. Liefhebbers van architectuur lopen likkebaardend door de straten van deze havenstad. Hij lijkt wel een beetje op een openluchtmuseum met al die mooie Jugendstilhuizen. Daar is wel een tragedie aan vooraf gegaan. In het jaar 1904 brandde de stad, die volledig uit houten huizen bestond, volledig af. In deze tijd was de Jugendstil (Art Nouveau) in opkomst, waardoor de architecten zich konden uitleven, met als gevolg dat Ålesund is Er staat ons een Wildsea Safari te wachten met een hoge-snelheidsRIB-boot. Voordat we aan boord stappen, moeten we ons in een thermosoverall hijsen en krijgen we een bril, handschoenen en muts uitgereikt. Eenmaal op zee begrijpen we waarom. Door de hoge snelheid, voelen de onbedekte delen snijdend koud aan, de boot gaat bijna net zo snel als de adrenaline die door ons lichaam giert. De kapitein schept er een groot genoegen in om de bochten zo snel en zo scherp mogelijk te maken en met vijf vrouwen aan boord laat het zich raden welke geluiden uit deze manoeuvres voortvloeien. De safari gaat in vliegende vaart langs de kustlijn van Ålesund. De focus ligt op het meest zuidelijke eiland van Noorwegen, het vogeleiland Runde. Hier broeden in het voorjaar 500.000 vogels, waarvan de papegaaiduiker de bekendste is. De meeste vogels zijn al naar het zuiden vertrokken, maar

8


GLOBETROTTER

wij hebben het geluk om een paar majestueuze zeearenden te spotten. De kapitein vaart een stukje in de richting van de grotten die overal uitgesleten zijn. Hoe dichter we omsloten worden door de hoog boven ons uittorende massieve rotsen, hoe nietiger wij ons voelen. Een stukje verderop zitten aalscholvers en meeuwen op de rotsen en ligt een zeehond te luieren, hier en daar steken nog meer nieuwsgierige koppen boven het wateroppervlak uit. De tocht duurt twee uur, maar vliegt voorbij. Ålesund bestaat uit een aantal eilanden die door middel van tunnels met elkaar in verbinding staan. Op Alnes Lighthouse eiland brengen we een bezoek aan de vuurtoren die uit 1876 dateert. De lokale gemeenschap houdt dit monument in stand. Bezoekers kunnen in het koffiehuis in de vuurtoren onder andere genieten van huisgemaakte ‘Svele’, een soort pannenkoekje. In de vuurtoren wordt het niet onverdienstelijke werk van een lokale kunstenaar getoond. En natuurlijk is het uitzicht van bovenaf fabelachtig mooi! In dit fjordengebied zijn tal van ferry’s om de oeververbindingen te behouden. Wij nemen die van Sæbø naar Leknes en rijden naar een bergachtig gebied tot we bij Hotel Union in het plaatsje Øye komen. Dit hotel was de favoriete verblijfplaats van Koningin Wilhelmina. Ze kwam er om te schilderen, in de imposante natuur rondom het Hjørundfjord. In één van de zalen van dit historische hotel staan foto’s uitgestald van enkele leden van het Koninklijk Huis. www.unionoye.no

We bevinden ons in de Sunnmørsalpen, een ideaal gebied voor het maken van hikes. De rit naar de volgende ferry over de Queens Route heeft koninklijke allure, jammer genoeg ontneemt de regen ons enigszins het zicht. De tocht met de ferry van Hellesylt naar

Geiranger gaat door één van de meest imposante en bekende fjorden van Noorwegen: de Geirangerfjord. Het fjordengebied staat sinds 2005 op de Unesco Werelderfgoedlijst. Vanaf de ferry vallen we van de ene verbazing in de andere. De bergen om ons heen zijn van zo’n overweldigende schoonheid, dat je alleen maar stil kunt worden. We spotten walvissen die hun nevel de lucht in spuiten, vinken af dat we de waterval ‘De Zeven Zusters’ hebben gezien en genieten van de panorama’s. Omdat dit fjord erg diep is, komen er veel cruiseschepen, die aanleggen in Geiranger. En daar is Bengt Dahlberg weer heel blij mee. Deze voormalige fysiotherapeut gooide vijf jaar geleden het roer om en begon een chocolaterie in een oud boothuis. Hij maakt gebruik van lokale producten, zoals allerlei vruchten, bessen en honing. Wel eens dropchocolade gegeten? Of chili? Of olijvenchocolade? Bengt maakt het. Hij laat de klanten niet alleen proeven, maar geeft ook demonstraties van het productieproces. www.geirangersjokolade.no

Overal in dit gebied kun je kajaks en kano’s huren, maar omdat het weer slecht is, laten we die geplande tocht vervallen. In plaats daarvan doen we, in navolging van de 210.000 automobilisten die dit jaarlijks doen, de Dalsnibba experience! Over een kronkelige weg rijden we naar de top van de Dalsnibba, waar je normaal gesproken een prachtig uitzicht hebt. Helaas zien wij alleen mistflarden voorbij gaan. www.dalsnibba.no En dan is het al weer tijd om de cirkel rond te maken en terug richting Ålesund te gaan. Om het vertrek nog iets uit te stellen, maken we nog even snel de watervalwandeling die in het centrum van Geiranger is uitgezet. De richtingaanwijzers en trappen die naar de waterval leiden, zijn niet te missen. Het slotakkoord van deze reis wordt bepaald door de rit via Eidsdal over de Eagle Road. Deze panoramaweg, vol met haarspeldbochten geeft spectaculair mooie uitzichten over het Geirangerfjord. www.reizenverrijkt.nl Visit Norway www.visitnorway.com/nl/ Visit Ålesund-Geiranger www.visitalesund-geiranger.com Fjord Norway www.fjordnorway.com


9

BOEKBESPREKING

1494, TORDESILLAS TOM REIJERS, [email protected] Columbus’ ontdekking van Amerika in 1492 zette een reeks gebeurtenissen in beweging die al decennia-oude wortels hadden. Tussen Portugal en Castilië broeide een sluimerend conflict over het huwelijk van Isabella van Castilië die koning João II van Portugal had versmaad voor Ferdinand van Aragon. Na Portugals herovering op de Moren was het land aan een imposante reeks ontdekkingsreizen begonnen die de toegang gaf tot West-Afrikaans goud en slaven. Portugal werd rijk en wilde dat houden. Dat lukte met een pauselijke bul. Om de nieuwe ontdekkingen van Columbus ook zo onder controle te krijgen bleek een stap te ver. Castilië zocht en kreeg pauselijke interventie; een demarcatielijn die de Atlantische Oceaan en aangrenzende gebieden scheidde. Het westelijke gedeelte werd Spaans, en het oostelijke Portugees. Deze pauselijke aanwijzing werd in 1494 in Tordesillas bevestigd. Maar hoe zat dat aan de Pacifische kant van de wereld? Pas nadat die oceaan in 1513 was ontdekt, werd die vraag actueel. Ferdinand Magalaens probeerde hem zonder succes te beantwoorden. Pas in 1529 werd de demarcatielijn doorgetrokken en werden de Molukken (de specerijeneilanden) definitief Portugees. In 1580 kwam de totale wereldhandel in handen van Spanje, dat de vacante troon van Portugal bezette. Inmiddels was Noord-Europa deels reformatorisch geworden en had weinig boodschap meer aan pauselijke bullen. De Republiek en Engeland richtten eigen scheepvaart maatschappijen op en richtten zich op de kaapvaart

om de Spaanse goud-en-zilver konvooien te onderscheppen. De Republiek nam de Portugese factorijen in Malakka over en die op de Molukken. Ook werd een zwaar met specerijen beladen Portugees schip buitgemaakt en met grote winst in Amsterdam verkocht. Hugo de Groot boog zich over de rechtmatigheid hiervan. Hieruit kwam in 1609 het ‘Mare librium’ (de open zee) voort. Sindsdien beheerst dat geschrift de wereldwijde zeehandel. Het verdrag van Tordesillas werd obsoleet maar het liet diepgaande taalkundige en culturele sporen na. Tot nu toe. Een fascinerend verhaal met veel verve verteld waarin de monumentale gebeurtenissen tegen de achtergrond gezet worden van post-reconquista Iberië. De dynastieke worsteling tussen de twee machtige katholieke vorstenhuizen op datzelfde schiereiland komt uitvoerig aan de orde, evenals de intriges aan de hoven van vorsten en paus. Veel ogenschijnlijke tegenstrijdigheden worden in een samenhangend verhaal bijeengebracht. Geopolitiek uit de 16e en 17e eeuw met gevolgen tot op heden. Met geselecteerde literatuur, ondanks een onoverzichtelijke tijdlijn wordt dit boek sterk aanbevolen. 1494, How a Family Feud in Medieval Spain Divided the World in Half, Bown, S.R., 2011. St Martin Press, New York, 292 pp. ISBN 9787-0-312-61612-0.

REDEN 9 OM LID TE WORDEN VAN VOEKS. Korting op diverse activiteiten: cultuur, studies en reizen. Als er in de maand januari géén contributie is betaald of ingehouden van uw pensioen bent u géén lid van Voeks! Bent u geïnteresseerd in de behartiging van uw belangen, activiteiten voor Voeksleden of Voeks welzijnswerk? Dan zegt u: JA, NATUURLIJK WORD IK LID VAN VOEKS!

Ondergetekende, de heer/mevrouw: Adres: Postcode:

Woonplaats:

Geb. datum:

Laatste maatschappij:

Telefoon:

E-mail:

Ingangsdatum Shell pensioen:

Betaalnr:

Naam echtgeno(o)t(e) /partner: Geb. datum partner: meldt zich hierbij aan als lid van Voeks en gaat ermee akkoord dat de contributie (€ 20) in januari met het pensioen wordt verrekend. NB: Indien de aanmelding in het loop van het jaar wordt gedaan, zal éénmalig een acceptgiro worden toegezonden. Indien uw pensioen nog niet in betaling is, wordt ieder jaar een acceptgiro toegezonden. Datum:

Handtekening:

In envelop zonder postzegel aan: Bureau Voeks, Antwoordnummer 1964, 2501 VC Den Haag N.B. U kunt zich ook aanmelden via onze website: www.voeks.nl

10


BEZIENSWAARDIGHEDEN

HERMITAGE AMSTERDAM EH

Wie een bezoek brengt aan de Hermitage in Amsterdam moet weten dat dit grote gebouw aan de Amstel nummer 51 ooit is gebouwd als ‘Diaconie voor Oude Vrouwen’. De erfenis van 90.000 gulden, die de diaconie in 1680 kreeg van de rijke koopman Barent Helleman, was voldoende om er op een door de gemeente geschonken stuk grond een tehuis te bouwen voor ‘oude besjes’, hulpbehoevende vrouwen. Het tehuis bood onderdak aan 400 vrouwen, inwoners van Amsterdam, ouder dan 50 jaar en minstens 10 jaar lid van de kerk. Heel lang heette het ‘Diaconie Oude Vrouwen Huys anno 1681’, de steen zit nog in de gevel, pas in 1953 is de naam veranderd in Amstelhof. Door de eeuwen heen is er veel verbouwd want later werden ook mannen toegelaten in het huis en moesten de ruimtes worden herverdeeld. Zieken en zwakken kregen hun eigen ruimte. Nog later werd het huis ook toegankelijk voor echtparen en voor hen werd in 1888 een ander tehuis gebouwd, Neerlandia, vlak naast de Amstelhof. In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd de Amstelhof nog verbouwd tot een toen modern verpleeghuis. Zoals we allemaal weten is de zorg voor ouderen heel sterk aan veranderingen onderhevig en uiteindelijk kon de Amstelhof niet meer voldoen aan de eisen van deze tijd. Eind vorige eeuw zijn dan ook alle inwoners verhuisd naar modernere instellingen, tot groot verdriet van allen die dit mooie plekje moesten verlaten.

Ernst W. Veen, voormalig directeur, vond in Michail Piotrovsky, directeur van het Staatsmuseum de Hermitage in St.Petersburg, een groot medestander in zijn idee om als nieuwe bestemming in de Amstelhof een dependance van de Hermitage in St.Petersburg te bouwen. Sinds tsaar Peter de Grote in 1697 Amsterdam bezocht bestaan er veel betrekkingen en banden tussen Rusland en Nederland, vooral op handelsgebied. De komst van de Hermitage Amsterdam bevestigt deze eeuwenoude banden. In 2004 werd als eerste ‘Neerlandia’ verbouwd tot museum en begon het avontuur met de Russische Hermitage. Van juni 2007 tot juni 2009, werd verpleeghuis Amstelhof veranderd in museum ‘Hermitage Amsterdam’. En zo heeft Amsterdam een prestigieus Russisch cultuurcentrum dat zijn wortels heeft in de Hermitage in St.Petersburg. Bezoekers van de Hermitage Amsterdam komen binnen via de Ossenpoort. Door deze deur, onder de grote schijndeur, brachten de leveranciers vroeger de etenswaar naar binnen waaronder ook levende beesten als ossen, die dan op de binnenplaats werden geslacht. Tot eind 2016 is er in het museum een tentoonstelling van een unieke verzameling groepsportretten van ‘Hollanders van de Gouden Eeuw’. De zeventiende-eeuwse collectie is een verzameling afkomstig uit het Amsterdam Museum, het Rijksmuseum en de Hermitage. Het komt zelden voor dat een verzameling portretten van deze grootte samen te zien zijn. www.hermitage.nl/nl

De rubriek Bezienswaardigheden geeft ruimte aan regio’s om hun te ondernemen activiteiten op uitnodigende wijze te beschrijven. Bij ontbreken daarvan geeft de redactie suggesties voor attractieve locaties. VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOV/DEC 2015

11

HET WETEN WAARD

MAGINOTLINIE DEEL 3 PIETER ZIPP, [email protected] De rol van de linie gedurende de campagne 1939 – 1940 Toen de spanningen in 1939 verder begonnen op te lopen werden op 21 augustus de forten van de Maginotlinie bemand. Korte tijd later werden ook alle reservisten opgeroepen, en daarmee was de bemanning van de forten compleet. Op 1 september viel het Duitse leger Polen binnen. In Frankrijk werd volledige mobilisatie afgekondigd. Op 3 september verklaarden Engeland en Frankrijk ook de oorlog aan Duitsland en op 16 september waren de veldtroepen ter ondersteuning van de Maginotlinie op volle sterkte. Daarna gebeurde er weinig. Frankrijk trok op in het stroomgebied van de Saar met het doel om de druk op het Poolse leger te verlichten. Toen dit niet bleek te werken werd de opmars afgebroken. Polen was binnen een paar weken volledig bezet. In Frankrijk gebeurde er, afgezien van wat schermutselingen, lange tijd niets: van oktober 1939 tot mei 1940 de “drôle de guerre”, phoney war, oftewel nep-oorlog.

Het Duitse leger bereikt de sector Valenciennes/ Maubeuge /Sedan en breekt hier door. De forten rond Valenciennes en Maubeuge zijn nog grotendeels van de vorige eeuw en worden vrij snel verwoest. Uiteindelijk drijven de Duitse legereenheden de geallieerden bij Duinkerken bijeen. Voordat krijgsgevangen kunnen worden gemaakt slagen de Engelsen erin meer dan 300.000 troepen te evacueren. Geallieerden teruggedreven

De situatie werd steeds dreigender en met grote spoed werd aan extra versterkingen gewerkt, zowel aan de westkant langs de Belgische grens, als in de “Sarre gap” waar de verdediging berustte op een beperkt aantal verspreid gelegen kazematten en inundatie. Er waren aan de flanken van de gap een aantal kleine ouvrages: Haut Poirier, Bambesch, Laudrefang en Teting. Toen uiteindelijk de inval begon was van sommige in de haast opgetrokken versterkingen het beton nog nat en er was nog geen bewapening geïnstalleerd. Op 10 mei 1940 valt Duitsland Nederland, België en Frankrijk aan. Tijdens een zeer snelle opmars naar het westen worden de geallieerde legers voor hen uitgedreven. Initieel ligt het strijdfront ruwweg noord-zuid in België. Op 13 mei bereiken de Duitse pantserdivisies, die via de Ardennen opgetrokken waren, de frontlinie en bezetten sleutelposities langs de Maas. Inval in Belgie

(foto Pieter Zipp)

Voorbeeld van een oud fort uit de “Séré de Rivières” periode: Fort Cerfontaine ten oosten van Maubeuge. Bij Sedan breekt de Duitse 71e infanterie divisie door. Het front wordt hiermee breder gemaakt en na een zeer harde strijd valt het ouvrage La Ferté. Hier wordt door de Duitse genie een geschutskoepel verwoest. Door naar binnen geworpen granaten explodeerde de munitie. Er ontstond brand en door de rookontwikkeling stikte uiteindelijk de gehele bezetting: 108 strijdkrachten.

12


HET WETEN WAARD

De door de Duitse genie verwoeste koepel waardoor handgranaten in het fort konden komen. Heden ten dage is het fort een museum waar het verhaal van deze strijd tot leven komt.

Opmars Duitse leger

Daarna gaat de opmars in Frankrijk in hoog tempo door. Haastig worden de reserves opgeroepen die achter de Maginotlinie gelegerd zijn en deze worden vervolgens verplaatst richting front. De hoge graad van mechanisatie en snelle pantserdivisies staan in schrille tegenstelling tot die van het Franse leger. Er kan geen tegenstand van betekenis worden ingezet.

De opmars zet zich voort naar het zuiden en oosten, bij de Sarre gap wordt na hevige strijd een doorbraak geforceerd. De flankerende forten worden tot overgave gedwongen en de kazematten een voor een ingenomen. Ten zuiden van Strasbourg wordt een bruggenhoofd over de Rijn gevormd. Langzamerhand is de omsingeling van de Maginotlinie een feit. Ondanks verwoede pogingen slaagt het Duitse leger er echter niet om ook maar één van de grotere ouvrages in te nemen.

Op 22 juni begon Frankrijk onderhandelingen met de Duitsers over een wapenstilstand. Er moest echter ook een bestand met Italië worden gesloten. De Italianen probeerden nog gedurende drie dagen enige vooruitgang te boeken in de Alpes Maritimes. Dat mislukte volkomen en uiteindelijk werd op 25 juni het bestand van Vichy gesloten. Hiermee was het Maginotlinie verhaal nog niet teneinde. In 1944 werden delen van de linie door de Duitsers in gebruik genomen, dit keer om de opmars van de geallieerden tegen te houden.

Bibliografie: Een buitengewoon gedetailleerd verslag van de strijd om en rond de Maginot linie word gegeven in het boek “MAGINOT LINE 1940” van de schrijvers M. Romanich en M. Rupp. Bronnen: www.lignemaginot.com; www.lignemaginot.com; spartacus-educational.com/2wwfrenchA.htm; Wikipedia; eigen foto’s.


13

POST MA REÜNIE Op zondag 4 oktober was er na vijf jaar eindelijk weer eens een MA reünie. Deze keer in een prachtige horeca gelegenheid gesitueerd aan de Zoetermeerse Plas in recreatiegebied Noord Aa. Het was gelukkig erg mooi weer, zodat de deelnemers ook naar buiten konden. De opkomst was goed met iets meer dan 100 oud MA-ers. En dan de sfeer: die was fantastisch, de meeste mensen hadden elkaar vijf jaar niet gezien, dus nadat er uitgebreid handen waren geschud en/of geknuffeld, werden de herinneringen van vroeger weer opgehaald. En dat waren er vanzelfsprekend nogal wat, hoewel…….. vanwege het voortschrijden der jaren lukte dat niet in alle gevallen! Maar daarom niet getreurd, iedereen heeft het naar zijn/haar zin gehad. Bij het afscheid nemen, zei men dat de volgende reünie niet weer over vijf jaar moest zijn, maar over maximaal drie jaar. Dat heeft het trio, dat deze happening had georganiseerd, in hun oren geknoopt!

BELEVENISSEN MEIDAGEN 1940 Jan Veelenturf ontving onderstaande reactie op zijn artikel in het vorige Voeksnieuws die wij u niet willen onthouden. In het Voeks Nieuws van oktober 2015 las ik uw boeiende verhaal over uw belevenissen tijdens de meidagen van 1940. U noemde de naam van de tweede luitenant Maduro die wat gereedschap kwam halen en dat het gereedschap nooit meer is teruggekomen! George John Lionel Maduro, geboren te Curaçao op 15 juli 1916, studeerde in Leiden en werd op 5 oktober 1936 als dienstplichtige ingedeeld bij het 1e Regiment Huzaren. George Maduro ontving de hoogste militaire onderscheiding voor dapperheid, Ridder der 4e klasse der Militaire Willemsorde. Wegens “het bedrijven van uitstekende daden van moed, beleid en trouw, door op 10 Mei 1940 als Commandant van een peloton jonge soldaten met veel beleid en op eigen initiatief de

vermeestering te ontwerpen en voor te bereiden van de achter de Vliet bij Rijswijk door de vijand bezette villa Leeuwenburg (Dorrepaal). Met zeer veel moed aan het hoofd van twee groepen de onder vijandelijk mitrailleurvuur liggende brug over de Vliet overschreden, den aanval op het versterkte steunpunt (Villa Leeuwenburg) persoonlijk geleid en bij de stormaanval als eerste binnengedrongen, het verzet aldaar gebroken en bezetting krijgsgevangen gemaakt.” Na de capitulatie van het Nederlandse leger ging George Maduro in het verzet en werd door de Duitsers gezocht. Hij probeerde via de zuidelijke route Engeland te bereiken maar werd gearresteerd en overleed in KZ Dachau op 9 februari 1945. Madurodam in Den Haag is een blijvend eerbetoon aan George Maduro. R.A.(Bram) Grisnigt.

REIS NAAR SURINAME In het verleden heeft Oscar Franse diverse malen via Voeksnieuws (o.a. VN09-2015) mensen gevraagd om mee te gaan naar Suriname. Abusievelijk is verondersteld dat deze reis onder de noemer Voeksreizen zou vallen. Dat is zeker niet het geval, de reden is Oscar’s roots met het land. Omdat hij ieder jaar zelf een reis maakt naar Suriname kan hij er boeiend over vertellen. In 2016 gaat hij als reis-begeleider mee op een reis van 11 tot 31 maart. Als u mee zou willen stuur dan een mail naar [email protected] of bel 0172-509152 (Oscar Franse).

14


REGIONIEUWS

Regioactiviteiten:

Wandeling

04 nov Wandeling Delden Twente 05 nov Wandeling Oostvoorne Rijnmond 05 nov Inloopmiddag Den Haag 10 nov Uitleg Zorgverzekering Apeldoorn 10 nov Lezing Santiago de Compostela Arnhem 10 nov Dagtocht Den Haag Haarlem/Alkmaar 10 nov Excursie Hermitage Amsterdam Het Sticht 18 nov Dinerclub Leiden 18 nov Bezoek Paleis Het Loo Twente 19 nov Lezing Zorgverzekering Den Haag 19 nov World Wide Bridg Amsterdam 19 nov Broekerveiling Rijnmond 24 nov Wandeling Amsterdam 26 nov Bijzondere Chinese vrouwen Leiden 26 nov Suikerunie Dinteloord Rijnmond 02 dec Wandeling landgoed Vilsteren Twente 09 dec Kerstdiner Amsterdam 14 dec Kerstdiner Het Sticht 15 dec Kerstdiner Apeldoorn 15 dec Kerstdiner Arnhem 16 dec Kerstlunch Leiden 16 dec Kerstdiner Twente 17 dec Kerstdiner Het Zuiden 18 dec Kerstdiner Rijnmond 19 dec Kerstdiner Haarlem/Alkmaar 05 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Rijnmond 12 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Apeldoorn 12 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Arnhem 12 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Het Sticht 14 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Het Noorden

Dinsdag 24 november, om 13.30 uur, gaan we weer op stap in Amsterdam voor een late herfstwandeling. We verzamelen bij het Amstelstation voor een wandeling van 9 km langs de Amstel en door wat parken. Het eindpunt is niet bij het Amstelstation maar met het OV is het beginpunt weer makkelijk te bereiken. Ook zijn er onderweg diverse mogelijkheden om de route in te korten of zelfs te verlengen of een kopje koffie dan wel thee te drinken. Opnieuw opgeven bij Wilma Whincup en die kan als vanouds ook wat meer vertellen over de geplande route.

Laatste nieuws en informatie is te vinden via: www. voeks.nl/joomla/info/sitemap

Amsterdam Website www.voeksamsterdam.nl Secretariaat Wilma Whincup, Parelmoervlinder 1, 1113 KV Diemen, tel. 020-6959502, [email protected] Bankrekening NL51 ABNA 0431 2585 38 t.n.v. Voeks te Zunderdorp Welzijnswerk a.i. Jos van den Putten, tel. 036-5365580, [email protected] ZKA-consulent Frits Terweij, tel. 036-5319749, [email protected] Activiteiten Trijntje Visser, tel. 0299-601940, [email protected]

World Wide Bridge Op donderdag 19 november zal Amsterdam deelnemen aan de Shell Worldwide Bridge 2015. Het evenement kan alleen doorgang vinden bij voldoende deelname. Aanvang 11.00 uur, einde bridgen 16.00 uur, prijsuitreiking 16.30 uur. Locatie: Geertruidahuis (Vrij en Blij), M.L. Kingstraat 2C, 1121 CP Landsmeer, tel: 020-4824887. Kosten koffie, deelname, prijsjes en lunch: voor Voeks-leden €12 - voor niet-leden €15. Betaling op de dag zelf. Graag opgeven voor deelname bij Trijntje Visser, zie colofon.

Kerstdiner Op woensdag 9 december gaan we genieten van een heerlijk kerstdiner in een prachtige ambiance. U wordt verwacht om 18.30 uur. De locatie is makkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer: Restaurant 1e Klas (bovenin het Centraal Station), Stationsplein 15, 1012 AB Amsterdam, 020 – 6250131. [email protected]. Dieetwensen kunt u kenbaar maken aan Trijntje Visser, zie colofon. Kosten voor leden, excl. drank: €36; kosten voor niet-leden, excl. drank: €45. U kunt zich tot uiterlijk 19 november opgeven door het bovengenoemde bedrag over te maken op de rekening van de penningmeester van onze regio (zie colofon) o.v.v. “Kerst”. Binnenkort meer bijzonderheden op de website.

Apeldoorn Website www.voeks-apeldoorn.nl Secretariaat B.N. de Moel, Kappeyne v.d. Coppellolaan 163, 3818 KV Amersfoort, tel. 033-2856155, [email protected] Bankrekening NL08 INGB 0003 6259 30 t.n.v. Voeks te Apeldoorn Welzijnswerk Mw. L.M.J. Hupkens-Jorna, tel. 055-5064498, [email protected] ZKA-consulent J. Hamer, tel. 0341-417178, [email protected] Activiteiten Mw. M.A. Müller-van der Burg, tel. 06-10765808, [email protected]

Vacatures bestuursfuncties We hebben in de regio Apeldoorn dringend behoefte aan nieuwe bestuursleden. Onze secretaris Ben de Moel is verhuisd naar aan andere Voeks regio en zal daarom in de Regionale Ledenvergadering van maart 2016 aftreden en zich niet meer verkiesbaar stellen. Tiny Müller vervult al een paar jaar bij ons een dubbelfunctie: naast haar penningmeesterschap is ze ook activiteitencommissaris. Verder zijn onze voorzitter Wim Scheele en ook Tiny Müller aan hun derde en laatste termijn als bestuurslid bezig die in 2017 eindigt. Vandaar dus deze urgente oproep: als u de Voeksregio Apeldoorn een warm hart toedraagt en geïnteresseerd bent in de inhoud van een van de vacatures, neem dan eens contact op met een van de bestuursleden of schiet ons eens aan op een van onze bijeenkomsten. U bent van harte uitgenodigd!

Uitleg zorgverzekering Op dinsdag 10 november houdt de heer Spaans van Zilveren Kruis Achmea een uitleg over onze medische zorgverzekering. Heeft u een vraag aan de heer Spaans over bijvoorbeeld eigen risico en hoogte van de premie, medicijnvergoedingen, vrije artsenkeuze, etc., stuur die dan naar uw secretaris of activiteitencoördinator (zie colofon). Wij zullen ze bundelen en


15

REGIONIEUWS

aan de heer Spaans doorsturen.

Kerstdiner Ons traditionele kerstdiner zal dit jaar op dinsdag 15 december plaatsvinden in restaurant Dennenheuvel, Heerderweg 27, 8161 BK te Epe. We beginnen rond 17:00 uur met een welkomstdrankje. Het voorgerecht is rosbief van het hert met compote van vossenbessen, bos-champignon in krokant deeg en truffelmayonaise. Voor het hoofdgerecht kunt u kiezen uit op de huid gebakken kabeljauw met een kruidige beurre blanc of wildzwijn medaillons met schorseneren en een saus waarin bockbier of medium gebakken rundersucade op grove groentes met een saus van kalfsjus en vadouvan. Daarna volgt nog een feestelijk dessert buffet en koffie met bonbons. In dit menu zijn tevens twee drankjes inbegrepen. Hebt u speciale wensen vanwege een dieet of wilt u vegetarisch eten, neem dan even contact op met Tiny Müller dan kan zij dit aan het restaurant doorgeven. Voeksleden betalen €40 en gasten €50. Opgeven voor deelname door betaling vóór 1 december naar de penningmeester, zie colofon.

Nieuwjaarsreceptie

werden gemaakt. En natuurlijk ontbreekt een lekker drankje en hapje niet. De moeite waard dus om te komen.

Bowlen Er wordt door een aantal Voeksleden elke maand gebowld in Arnhem-Noord aan de Schelmseweg (tel. 026-3529550). Nadere inlichtingen bij de heer P. Krahmer, tel. 0317-357309 (bij verhindering graag ’s ochtends afbellen). Speeltijd is van 10.00-12.00 uur. De speeldata zijn 10 en 24 november, 8 en 22 december, 5 en 19 januari 2016.

Afscheid welzijnswerkers Tijdens onze bijeenkomst in september hebben we afscheid genomen van twee van onze welzijnswerksters, Berthe van der Hoeven en Ria de Hoop. Ze hebben beiden elf jaar lang het Voeks welzijnswerk in onze regio verzorgd. De voorzitter van de regio Arnhem, Ton van Seters, prees hun inzet en toewijding en overhandigde hun een presentje. Een mooie bos bloemen ontvingen ze van Jan Startman, de coördinator welzijn van onze regio. Zie bijgevoegde foto’s.

Onze nieuwjaarsreceptie zal worden gehouden op dinsdag 12 januari in De Rank te Vaassen.

Arnhem Website Secretariaat Bankrekening

www.voeks.nl/arnhem W. van Seters, Schependomlaan 14, 6542 RM Nijmegen, tel. 024-3770765, [email protected] NL81 INGB 0001 0219 12 t.n.v. Voeks regio Arnhem, Elst Welzijnswerk J. Startman, tel. 0316-264256, [email protected] ZKA-consulent T. van Seters, tel. 024-3770765, [email protected] Activiteiten Mw. T. Müller-Evers, tel. 026-3643663, [email protected]

Lezing Santiago de Compostela Lezing, met beeldmateriaal, door Thea en Ton Ellenbroek op dinsdag 10 november over hun voettocht in het voorjaar van 2014 naar Santiago de Compostela (zie VN10).

Berthe en Jan

Kerstdiner Het jaarlijks kerstdiner vindt plaats op dinsdag 15 december in herenboerderij “De Hucht” aan de Stationsstraat 24 te Elst. Aanvang 17.00 uur. Wij stelden voor u een viergangendiner samen dat bestaat uit een voorgerecht, soep, hoofdgerecht met keuze uit vis of vlees, dessert en koffie/thee. Per persoon zullen u drie drankjes worden aangeboden. Wilt u hieraan deelnemen dan dient u €41 over te maken op rekening van de penningmeester. Wilt u bij uw betaling vermelden of u vis of vlees als hoofdgerecht wilt? Wij hopen op een grote opkomst.

Nieuwjaarsbijeenkomst Nieuwjaarsbijeenkomst op dinsdag 12 januari in de herenboerderij “De Hucht” in Elst . Aanvang 14.00 uur. Bij het jaarlijkse sjoelen met elkaar is altijd de vraag: “wie behaalt dit jaar de hoogste score?” En degene die dat haalt wordt beloond! Uw bestuur zal ook weer voor een leuke quiz zorgen. Ook wordt er een compilatie vertoond van de foto’s die het afgelopen jaar

16


Ton en Ria

REGIONIEUWS

Leiden Website www.voeks-leiden.nl Secretariaat L.A. Bijl, ’t Lange Rack 9, 2162 XX Lisse, tel. 0252-418296, [email protected] Bankrekening NL52 ABNA 0426 3009 47 t.n.v. Voeks te Leiderdorp Welzijnswerk Mw. L. de Graaf-Wijsman, tel. 0252-216139, [email protected] ZKA-consulent P. Zipp, tel. 071-4025138, [email protected] Activiteiten R. Le Grand, tel. 06-44239515, [email protected]

die vanaf het begin van de 20e eeuw een overheersende invloed op de Chinese samenleving hebben gehad. De lezing zal worden gehouden in Brasserie Park, Van Diepeningenlaan 2, 2352 KA Leiderdorp, aanvang 14.00 uur. In de pauze wordt er koffie, thee of een frisdrankje geserveerd en na afloop is er gelegenheid om nog wat na te praten onder het genot van een drankje en een klein hapje. De toegang bedraagt €17,20 voor Voeksleden (voor niet-leden €21,50), over te maken op de rekening van de penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘Chinese vrouwen’. Graag ook een mail of telefoontje naar Robert Le Grand, zie colofon. Haast u want de ruimte is beperkt.

In memoriam Nel Krijnen

Welzijnswerk Voorschoten

Op 21 september is, na een kort ziekbed, Nel Krijnen overleden. We verliezen in haar een actief partner lid. Ze heeft in diverse rollen belangrijk werk gedaan voor Voeks. Van 2005 tot 2013 heeft ze veel tijd en energie besteed aan de ledenadministratie voor de regio om die tot een betrouwbaar systeem te maken. Ze is tien jaar welzijnsmedewerker geweest en heeft zich ingezet voor degenen die ondersteuning nodig hadden. Ook heeft ze ongetwijfeld, gedurende de negen jaar dat haar man Herman welzijnscoördinator was, met hem meegedacht over de aanpak. Samen met Herman heeft ze diverse reizen georganiseerd voor Voeksleden. Nel was altijd goed op de hoogte van het wel en wee van de leden in de regio en deed regelmatig suggesties als iemand aandacht nodig had of wellicht iets zou kunnen doen voor Voeks. In het regiobestuur denken we aan haar terug als de “Mater Familias” van de regio. We wensen Herman, zijn dochters en verdere familie sterkte om dit verlies te dragen.

Gezocht een contactpersoon voor het welzijnswerk in een deel van Voorschoten. Vindt u het leuk om oud collega’s een bezoekje te brengen? Neem dan contact op met Leny de Graaf-Wijsman, 0252-216139 of via e-mail [email protected].

Dinerclub De dinerclub bezoekt op woensdag 18 november de KTS in Voorhout, Leidsevaart 4. Aanvang 16.30 uur. Er wordt een viergangenmenu geserveerd voor slechts €22, inclusief twee glazen wijn en een kopje koffie. U kunt zich aanmelden door overmaken van het verschuldigde bedrag op de rekening van de penningmeester (zie colofon), onder vermelding van “diner november”. Uw gastheer is Cees van der Meer, tel. 0715895771. Vorig jaar was het KTS winkeltje goed voorzien. Wij hebben Sint Nicolaas verzocht dit te herhalen.

Kerstlunch De Kerstlunch is dit jaar op woensdag 16 december in restaurant ‘De Moerbei’, Dorpsstraat 5a te Warmond. Er wordt er een driegangenmenu geserveerd, compleet met twee drankjes en koffie. Voeksleden betalen €48, niet-leden €60. Ontvangst vanaf 12.00 uur; om 12.30 uur gaan we aan tafel. Aanmelden door overmaking van het verschuldigde bedrag op de regiobankrekening (zie colofon) onder vermelding van ‘Kerstlunch’. Uw gastheer is Fred Beun, tel. 071- 5893721

Bijzondere Chinese Vrouwen Op donderdag 26 november zal Malcolm McEwan zijn nieuwste lezing houden over de gezusters Soong en mevr. Mao,

Bezoek Kröller Müller

Haarlem/Alkmaar Website www.voeks.nl/haarlemalkmaar Secretariaat W.J. van Beest, Madelievenlaan 19, 2111 ZJ Aerdenhout, tel. 023-5245855, [email protected] [email protected] Bankrekening NL63 ABNA 0561 5013 86 t.n.v. Voeks Haarlem-Alkmaar te Heemstede Welzijnswerk Mevr. A.J.C. Spindlegger, tel. 072-5710927, [email protected] ZKA-consulent M. Visser, tel. 072-5124545, [email protected] Activiteiten P. Versluis, tel. 06-28154190, [email protected]

Dagtocht Den Haag Voor de dagtocht van dinsdag 10 november naar het Mauritshuis en de Ridderzaal kunt u zich nog opgeven tot vrijdag 30 oktober. Alle informatie over deze dagtocht vindt u in VN10 en op onze website.

Kerstdiner Het kerstdiner is zaterdag 19 december in restaurant Johanna’s Hof te Bakkum. Vanaf 16.30 uur wordt u welkom geheten met een glaasje prosecco, een aperitief en een warm en koud hapje. De heer Geert Pranger verzorgt de muzikale omlijsting en rekent op uw vocale ‘kunsten’. Een viergangen menu wordt afgesloten met koffie of thee met friandises. Voor het hoofdgerecht kunt u kiezen tussen vlees, wild of vis. Speciale dieetwensen of de voorkeur voor een vegetarisch menu kunt u opgeven bij


17

REGIONIEUWS

uw aanmelding, telefonisch of per e-mail. De kosten voor dit diner bedragen €47,00 p.p. voor leden en €58,00 voor niet-leden. Deze kosten graag uiterlijk 9 december overmaken aan de penningmeester (zie colofon). Route Johanna’s Hof te Castricum aan Zee: A9, afslag Castricum, volg de N203 naar Castricum/Heiloo, afslag Castricum-Egmond (Castricum aan Zee) bij de rotonde rechtdoor, de Zeeweg op, na circa 2 km links ligt de Johanna’s Hof, tegenover het bezoekerscentrum van de PWN, De Hoep. Indien u vervoer wenst naar deze bijeenkomst dan graag contact opnemen met het bestuur.

Den Haag Website www.voeks.nl/denhaag Secretariaat R.A.G. van Ruler, Eikendael 20, 2245 BL, Wassenaar, tel. 06-44900657, [email protected] Bankrekening NL74 INGB 0003 4916 58 t.n.v. Voeks te Den Haag Welzijnswerk M. Meiland, tel. 06-52447880, [email protected] ZKA-consulent F.M. van der Veen, tel. 070-3687168, [email protected] Activiteiten Vacant

Rijnmond Website Secretariaat

www.voeksrijnmond.nl H.N.J. van Rooijen, Turfweide 10, 3223ND Hellevoetsluis, tel. 06-29601026, [email protected] Bankrekening NL90 INGB 0000 3201 49 t.n.v. Voeks regio Rotterdam te Hellevoetsluis Welzijnswerk Mw. H.E. Doorneveld-Letterman, tel. 078-6762010, [email protected] ZKA-consulent Mw. W.A. Vogelaar, tel. 0186-617760, [email protected] Activiteiten Mw. G. Burger-Volker, tel. 078-6733993, [email protected] P. Groen, tel. 06-46717731, [email protected]

Nogmaals Secretariaat

Op donderdag 19 november 2015 op locatie Paviljoen Te Werve om 14.00 uur zal de heer Peter Spaans van Zilveren Kruis Achmea een lezing geven over de ontwikkelingen rond de ZKA-zorgverzekering. Thema’s als politieke ontwikkeling Zorg & Gezondheid, Zorginnovaties, Zorgservices, en ZKA Zorgverzekering 2016 komen aan bod. En natuurlijk is er gelegenheid tot het stellen van uw vragen. Aanmelden is niet nodig.

Het bestuur van de regio doet haar uiterste best om voor haar leden een mooi activiteiten/evenementen programma te verzorgen. Wij zijn verheugd dat dit door steeds meer leden wordt gewaardeerd. Echter dit gaat niet zo maar. Een goed en volledig bestuur is hiervoor van groot belang. Helaas is de animo voor het invullen van het secretariaat minimaal en dat is jammer. Wie neemt de handschoen op en wil als secretaris deel uit maken van ons bestuur? Het is echt geen dagtaak en vergaderingen zijn beperkt tot negen per jaar op de eerste dinsdag van de maand in de Polderpoort in Vlaardingen en de jaarlijkse Regionale Ledenvergadering. Heeft u serieuze belangstelling dan kunt u een of meerdere vergaderingen vrijblijvend bijwonen om de sfeer te proeven. U wordt dan nader ingelicht over de taken van een secretaris. U kunt zich richten tot de voorzitter (Hans Burger) of wnd. secretaris (Henk van Rooijen) voor meer informatie.

PC-cursus

Nogmaals Welzijnswerk

Bij voldoende deelname organiseren wij begin 2016 weer PC-cursussen voor Voeks- en Te Werveleden. De cursus is op woensdag en loopt van 27 januari tot en met 16 maart 2016. De kosten zijn €25 voor de gehele cursus. Voor nadere informatie verwijzen wij naar de Voeks regiowebsite. U kunt ook terecht bij Ruud van der Ark, e-mail: [email protected], telefoon: 070 387 44 10. Aanmelden kan tot uiterlijk maandag 18 januari.

Onze coördinator welzijnswerk heeft vacante posities voor welzijnswerk(st)ers, met name voor de Indische buurt in Vlaardingen. Bent u geïnteresseerd, dan kunt u contact opnemen met Henny Doorneveld (zie colofon).

Lezing ZKA zorgverzekering

Inloopmiddagen Voor mensen met computerproblemen organiseren wij “Inloopmiddagen”. Dit najaar is er alleen nog een inloopmiddag op donderdag 5 november. De locatie voor de inloop is de bovenzaal van Te Werve, aanvang 14.00 uur. Er zijn geen kosten aan verbonden. Aanmelden, met vermelding van het probleem, kan tot uiterlijk vrijdag 30 oktober bij Ruud van der Ark (zie hierboven).

Media-Computerclub Na een zomerstop zijn we begonnen met een inventarisatie van te behandelen onderwerpen in de komende bijeenkomsten. Hoog op de lijst staat het installeren van Windows-10 en uitwisselen van ervaringen met dit besturingssysteem. Ook zal het gebruik van tablets en smartphones regelmatig aan bod komen. De clubbijeenkomsten vinden elke 2e donderdag van de maand plaats in Te Werve in Rijswijk (aanvang: 13.30 uur). Contact: [email protected].

18


Wandeling Oostvoorne Op donderdag 5 november gaan we een natuurwandeling maken in de duinen van Oostvoorne. Ter plekke zullen we beslissen welke route we zullen gaan volgen. Details worden nog uitgewerkt en de wandeling zal (waarschijnlijk) worden gecoördineerd door Guus Stoelinga.

Dagtocht Broekerveiling Op donderdag 19 november wordt een dagtocht georganiseerd naar de Broekerveiling. De belangstelling hiervoor is zeer groot, maar u kunt mogelijk nog mee. Voor uitgebreide informatie zie het regionieuws in VN10.

Bezoek Suikerunie Op donderdag 26 november zullen we een bezoek brengen aan de Suikerunie in Dinteloord. De rondleiding begint 13.30 uur. U dient met eigen vervoer naar Dinteloord te gaan. Er zijn geen kosten aan deze rondleiding verbonden, maar het aantal deelnemers is beperkt tot 30.

REGIONIEUWS

Kerstdiner Het kerstdiner op vrijdag 18 december zal dit jaar vanwege het enorme succes in 2014, er waren 97 deelnemers, weer worden gehouden in Alcazar te Puttershoek in de vorm van een feestelijk ‘Live Cooking buffet’. De ‘Hugger Mugger’ Jazzband uit Breda zorgt weer voor muzikale omlijsting, waarbij het kerstrepertoire uiteraard een belangrijke rol speelt. Er is gedurende het diner gelegenheid om te dansen op de veelal traditionele jazz en dixieland muziek, volop redenen om deel te nemen. Aanmelden graag zo spoedig mogelijk. Wij kunnen dan een inschatting maken van het aantal deelnemers. Er zal weer voor busvervoer worden gezorgd vanuit Vlaardingen en Hoogvliet. De kosten voor het diner zijn €45 pp. Gaat u met de bus dan betaalt u €8 extra. Vertrek bus uit Vlaardingen-Holy om 16.00 uur en Hoogvlietmetro station om 16.15 uur. Terug vanuit Puttershoek 22.30 uur.

Nieuwjaarsreceptie De nieuwjaarsreceptie van regio Rijnmond wordt op dinsdag 5 januari 2016 gehouden in de Polderpoort te Vlaardingen. U bent welkom vanaf 14.00 uur. Meer info in VN01/16.

Voeks Nieuwjaarsreceptie Regio Rijnmond zorgt weer voor vervoer naar de Voeks nieuwjaarsreceptie op zaterdag 9 januari 2016 bij Schiphol. Voor dit busvervoer kunt u zich aanmelden. Kosten €12,50 pp. Vertrektijden bus: 12.05 uur Blaaksedijk 8 Heinenoord (bij RABO bank), 12.25 uur Metro station Hoogvliet en 13.00 uur Vlaardingen-Holy. Aankomst Van der Valk Schiphol 14.00 uur, vertrek vanuit Schiphol 17.15 uur.

Voor alle activiteiten en evenementen opgeven bij Gerda Burger of Piet Groen. Betalingen aan de penningmeester Henk van Rooijen. Voor alles geldt: uw betaling is tevens uw reservering. Zie colofon voor verdere informatie.

Terugblik extra bustocht Maasvlakte Een voortreffelijke middag met Nooteboom Tours en chauffeur Henk. De 36 deelnemers hebben genoten en konden deze keer ook Futureland bezoeken. Wilt u een leuk filmpje over deze tocht zien, Maarten Koek heeft dit op YouTube geplaatst: https://youtu.be/xGtXBJta3Mw

Vaartocht Maasvlakte

Het Sticht Website www.voekshetsticht.nl Secretariaat R.P. Warris, Kappeyne van de Coppellolaan 107, 3818KV Amersfoort, tel. 06-23299712, [email protected] Bankrekening NL19 INGB 0000 5021 38 t.n.v. Voeks regio Het Sticht te Huizen Welzijnswerk P.J.Meijer,tel. 035-6239279, [email protected] ZKA-consulent J.H. Eekhof, tel. 0348-423015, [email protected] Activiteiten E.J. Pater, tel. 06-22451195, [email protected]

Hermitage Amsterdam Op dinsdag 10 november staat de excursie gepland naar museum Hermitage, Amstel 51, Amsterdam. Het museum is rolstoel vriendelijk. We verzamelen om 10.30 uur (half uur eerder dan normaal!) met koffie/thee en appelgebak in het museum restaurant Neva. Met een audiotour maken we een rondleiding door het museum met als thema ‘Hollanders van de Gouden Eeuw’. Om ca. 13.00 uur lunchen we in het museum restaurant. De kosten voor deze excursie, incl. koffie, lunch, audiotour en bezoek aan het museum, bedragen voor leden €39 pp en €45,50 voor niet leden, met een geldige museum jaarkaart zijn de kosten respectievelijk €24 en €30,50. Aanmelden kan tot 5 november bij Evert Pater (zie colofon), geld kan worden overgemaakt naar de penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘Hermitage’. Openbaar vervoer: Tram 9 (vertrekt van CS); tram 14, halte Waterlooplein; Metro 51, 53 en 54, halte Waterlooplein, uitgang Nieuwe Herengracht. Parkeren: Parkeergarages Nationale Opera & Ballet, Waterlooplein en Markenhoven of kijk op www.amsterdam.nl/parkeren-verkeer/parkeren

Kerstdiner Het jaarlijkse kerstdiner voor regio Het Sticht wordt gehouden op maandag 14 december in Restaurant Robert, Spanderslaan 1,1217 DB Hilversum. U wordt na 16.00 uur ontvangen met een drankje en een hapje, het diner begint om ongeveer 17.00 uur met een entree, soep, hoofdgerecht, dessert met koffie/thee. De kosten bedragen €46 pp voor regioleden en partners en €57,50 voor niet leden. Aanmelden uiterlijk 9 december bij Evert Pater (zie colofon). Betaling door overmaken van het bedrag op de bankrekening van Voeks ’t Sticht (zie colofon) o.v.v. ‘kerstdiner’ en het aantal personen. NB: als gasten voortijdig aanwezig zijn dan zijn hun evt. consumpties voor eigen rekening. Routebeschrijving: A1 vanuit de richting Amsterdam: Afslag Blaricum/Huizen, vervolgens rechtdoor het kruispunt over tot aan de stoplichten waar u links afslaat de Ceintuurbaan op richting Bussum-Zuid/’s Graveland. Deze weg rijdt u helemaal uit, waar u aan het einde linksaf gaat (3e afslag rotonde) richting ’s Graveland/Hilversum. Bij het derde stoplicht gaat u rechtsaf (schuin het bos in) de Bussumergrintweg op. Halverwege deze weg (ca. 1500m) gaat u rechtsaf de Spanderslaan in en ziet u het restaurant direct aan uw linkerkant. A1 vanuit de richting Amersfoort: Afslag Blaricum/Huizen bij de stoplichten gaat u linksaf. Bij de volgende stoplichten linksaf (viaduct onder de snelweg) en gelijk rechtsaf. Bij de volgende


19

REGIONIEUWS

stoplichten linksaf de Ceintuurbaan op richting Bussum-Zuid/ ’s Graveland. Zie voor vervolg hierboven.

Nieuwjaarsbijeenkomst De nieuwjaarsbijeenkomst, met zoals gebruikelijk een hapje en een drankje, zal plaats vinden op dinsdag 12 januari 2016 in Champ’Aubert te Driebergen.

vertrekken we uit Het Loo, aankomst Hengelo ong. 18.00 uur. De kosten van entree (incl. bezoek paleis, bus kosten, bezoek expositie ‘Der Kaiser’) is voor voeksleden €29 pp en voor nietleden €35,50 pp. Voor deze activiteit hebben 25 personen zich reeds opgegeven. Degenen die hier ook aan willen deelnemen dienen zich zo spoedig mogelijk, i.v.m. het bestellen van de toegangskaarten met korting, op te geven bij Hans Freiboth, zie colofon. Het verschuldigde bedrag overmaken op de rekening van de penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘Het Loo’.

Wandeling landgoed Vilsteren

Waterloopbos

Twente Website www.voeks.nl/twente Secretariaat Mw. U.J.J. Kriekjes, Kobstederweg 3, Winterswijk Henxel, tel. 0543-531248, [email protected] Bankrekening NL62 ABNA 0549 0097 44 t.n.v. Voeks regio Twente te Hengelo Welzijnswerk Mw.J. Leussink-Heusinkveld, tel. 0545-291705, [email protected] ZKA-consulent J.Sizoo, tel. 053-4365398, [email protected] Activiteiten H.Freiboth, tel. 0546-492944, [email protected]

De wandeling op woensdag 2 december wordt georganiseerd door Ines en Brord Goeting. Verzamelen om 10.00 uur bij Herberg ‘De Klomp’, Vilsterseweg 10, 7734 PD Vilsteren, tel. 0031(0) 529 459 000, www.herbergdeklomp.nl. De wandeling van circa 1½ uur (kan worden ingekort tot circa 1 uur) over het landgoed Vilsteren gaat over het deel dat in Engelse landschapsstijl is ingericht, waarbij het gaat om verrassing, romantiek, mooie uitzichten en het verbinden van verhalen aan het landschap. De paden zijn vaak kronkelig, je mag niet zien wat er om de hoek is. Routebeschrijving: Komende vanuit de richting Den Ham of Hellendoorn neemt u in Ommen, vóór Hotel de Zon, de oude weg naar Zwolle, aan de zuidelijke oever van de Vecht (Zwolseweg). Herberg de Klomp bevindt zich na ongeveer 5 km aan de linkerkant van de weg.

Wandeling Delden De wandeling op woensdag 4 november wordt geor-ganiseerd door Jan en Kitty Sizoo. Verzamelen om 10.00 uur bij Aparthotel, Sportlaan 7, 7591 DG Delden, tel. 0031(0) 74 3777666, www.aparthoteldelden.nl/het-hotel/ . Hotel ingang en dan bij receptie naar links. Het hotel heeft een eigen parkeerplaats, echter ook vrij parkeren langs de Sportlaan nabij de ingang van de golfbaan de Lage Mors. De wandeling is geimproviseerd en loopt deels langs de golfbaan en deels langs het Twente kanaal. Duur ongeveer 1 uur. Deze lokatie biedt een riante mogelijkheid om met een rollator verschillende korte wandelingtjes te maken. Suggestie aanrijroute: Vanaf A35 afslag 28 richting Delden volgen, dit is de N 346 en na 1,5 km, komende langs Carelshaven, bij verkeerslichten LA, na 450 m opnieuw LA en daarna na 350m LA onder spoor door na 600 m LA de Sportlaan op tot lokatie hotel.

Bezoek Paleis het Loo Op woensdag 18 november bezoeken we de betoverende winterfair ‘Spirit of winter’ in de tuinen van Paleis Het Loo. www.spiritofwinter.nl We vertrekken om 09.00 uur vanaf hotel Van der Valk te Hengelo. Het bezoek duurt van 10.00-17.00 uur en is inclusief een bezichtiging van het paleis. Om 17.00 uur

20


Herberg de Klomp

Kerstdiner Ons kerstdiner op woensdag 16 december zal weer gehouden worden in restaurant Kampkuiper, Almeloseweg 113, 7615 NA Harbrinkhoek, tel. 0546-629962. Gaarne verwelkomen wij u om 12.30 uur met een aperitief/consumptie en een amuse, waarna we om 13.00 uur aan tafel gaan voor een heerlijk viergangen diner. Het diner duurt tot ong. 16.00 uur. De kosten voor dit arrangement zijn €42 voor Voeksleden en €52,50 voor introducees (alles inclusief). Het bedrag kunt u overmaken op de rekening van de penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘kerstdiner’. Opgave uiterlijk 28 november a.s. bij Hans Freiboth, zie colofon. Routebeschrijving: Vanaf A1 de afslag Borne West, langs Borne, dus niet rechts afslaan, over het spoor weg vervolgen bij T-kruising linksaf, bij rotonde links af richting Almelo. In Zenderen

REGIONIEUWS

bij verkeerslichten rechtsaf richting Albergen. Dat is de N 744. Bij rotonde in Albergen naar links de N 349 op. Vervolgen tot afslag Harbrinkhoek naar rechts de N 746. Na een paar kilometer zie je links Kampkuiper liggen vlak voor de rotonde in de verte. Dan zie je ook een oprit naar de parkeerplaats van Kampkuiper. Ga je te ver, dan rotonde nemen links om en direct 1e weg in en na 100 meter de poort van Kampkuiper. Er is een grote parkeerplaats aanwezig.

Het Noorden Website www.voeks.nl/hetnoorden Secretariaat Mw. G. van Rossum, Norbruislaan 5, 7761CG Schoonebeek, tel. 0524-532162, [email protected] Bankrekening NL36 RABO 0131 7956 35 t.n.v. Voeks regio Het Noorden te Borger Welzijnswerk Mw. M.J. van Os, [email protected] ZKA-consulent Ton Vas, tel. 0592-346208, [email protected] Activiteiten Wim Huizing, tel. 0592-310932, [email protected]

Nieuwjaarsreceptie Het regiobestuur nodigt u uit voor de regionale nieuwjaarsreceptie op donderdag 14 januari 2016 om 14.00 uur in Café Restaurant van Veen, Witterhaar 14, 9405 VK te Assen (Witten). Muzikale medewerking wordt verleend door het trio ‘Heeren Oud Zuid’. Wij hopen dat u van deze gelegenheid gebruik zult maken om elkaar een goed 2016 toe te wensen.

Terugblik Gezondheid en Bewegen Woensdag 23 september jl. kwamen 53 Voeksleden bijeen in café-restaurant Hofsteenge in Grolloo voor de lezing ‘Gezondheid en Bewegen’, verzorgd door mevrouw Roeli Prikken van het Paramedics Centrum uit Assen. Er werd volop van de gelegenheid gebruik gemaakt om haar vragen te stellen. Roeli’s expertise ligt op

gezond ouder worden, leefstijl vraagstukken en alles wat te maken heeft met bewegen en eerstelijnszorg. Gezien de reacties was dit een zeer geslaagde en leerzame middag. Wim Huizing bedankte haar voor het enthousiasme, waarmee zij ons deze middag verraste.

Het Zuiden Website www.voeksregiozuid.nl Secretariaat Agnes Hengst-van der Meer, Gravin v Sulzbachstraat 10, 4854 EV Bavel, tel 076-5612138, [email protected] Bankrekening NL93 INGB 0003 3074 04 t.n.v. Voeks regio Het Zuiden te Oosterhout (NB) Welzijnswerk A.H. Don, Hoge Vaartkant 128 4873LL Etten-Leur, tel. 076-5018065 of 06-24396021, [email protected] ZKA-consulenten Brabant & Limburg: J. van Beusekom, tel. 076-5218259, [email protected], Zeeland & Limburg: L. van Zon, tel. 0113-270144, [email protected] Activiteiten (Vacant)

Kerstdiner Donderdag 17 december kunt u weer deelnemen aan het traditionele kerstdiner in hotel Terminus te Goes. Voor deelname kunt u zich opgeven bij Kees de Wee, tel. 0113-221712, e-mail [email protected]. Graag voor 12 december aanmelden. De kosten bedragen €24,80, exclusief drankjes, af te rekenen bij de receptie van het hotel. We verwachten u om 17.00 uur in de lounge van het hotel. Bij het aanmelden a.u.b. opgeven of u voor het hoofdgerecht vis of vlees wenst. Bijeenkomsten Goes: Iedere tweede dinsdag van de maand sociëteit in hotel Terminus, Stationsplein 1 in Goes, vanaf 10.00 uur. Zevenbergen: Iedere eerste woensdag van de maand sociëteit in hotel Van der Hooft van 10.00-12.00 uur.

EERBETOON AAN FRANS VAN DAALEN

HERINNERINGEN

Bram de Groen van regio Den Haag vroeg ons onderstaand artikel te plaatsen. Op 23 augustus van het vorige jaar overleed Frans van Daalen, op 78-jarige leeftijd. Tijdens zijn leven was hij onder meer algemeen directeur van het toenmalige Koninklijke/Shell Exploratie en Productie Laboratorium (KSEPL) in Rijswijk. Omdat Frans een fervent fietser was en lid van de Rotaryclub in Rijswijk, werd het initiatief genomen om hem door middel van een fietstocht te herdenken. Op zaterdagmiddag 12 september 2015 kwamen ca. 35 rotaryclub-leden waaronder enkele leden van de Delftse fietsersbond en gepensioneerden van de European Industrial Research Management Association en oud-medewerkers van het KSEPL bijeen ten huize van Zwaantje van Daalen in Delft. Na enige tijd begon de groep aan de fietstocht door de mooie Delftse Hout, waarna koers gezet werd naar Rijswijk. Nadat de groep een ere- en gedachtenis-ronde rond het gehele complex

had gereden, werd er bij de ingang van het Shell Projects & Technology Centre Rijswijk (de huidige naam) een stop gemaakt en ging men in gedachten terug naar de overleden oud-directeur. Na enige tijd ging de tocht verder om uiteindelijk bij de Rotaryclub in de Oranjelaan te eindigen. Daar werd teruggeblikt op de vele fietstochten waaraan Frans en Zwaantje samen met anderen hadden deelgenomen. Verschillende sprekers putten uit hun geheugen om saillante gebeurtenissen uit het verleden weer tot leven te brengen. Ondertussen ontbrak het de deelnemers aan niets hetgeen tot algemene vrolijkheid leidde, vooral als weer een kostelijk voorval voor het voetlicht werd gebracht. Al met al een uitmuntende manier om terug te zien op het prachtige leven van de sportieve, en vol van humor, geliefde oud-directeur Frans van Daalen. u


21

BRIDGE

MICHAEL’S CUEBID RINUS VLUGTER, [email protected] In mijn vorige bijdrage is een storende fout geslopen die helaas onopgemerkt is gebleven. Het diagram en het biedverloop zijn correct weergegeven, maar bij het opmaken van de tekst zijn alle schoppensymbolen door klaverensymbolen vervangen. De lezer zal dit hopelijk wel hebben begrepen en voor zichzelf de correcties hebben gemaakt.

O/-

♠ A 10 8 5 ♥ A4 ♦ 8762 ♣ H 10 6

♠ ♥ ♦ ♣

11

V2 10 8 7 B 10 5 AV952

9

Een effectieve conventie om in de verdediging een tweekleurenspel aan te geven is “Michaels cuebid”. Na een opening door de tegenpartij belooft een bod in de Het biedverloop: openingskleur twee vijfkaarten of langer O Z in twee andere kleuren bij een speelkracht 1♦ pas van 10 of meer punten. Er zijn een aantal 2♦ 3♦ varianten. Ik prefereer die waarbij men de pas pas hoogste van de drie overblijvende kleuren plus één van de twee andere aangeeft. Deze variant, gespeeld in combinatie met de “ongebruikelijke 2SA” als aanduiding voor een tweekleurenspel in de laagste twee overgebleven kleuren, bewerkstelligt dat men met elke combinatie van twee lange kleuren een verdedigend bod kan doen. Ook met een zwakke hand zijn er vaak nog mogelijkheden de conventie te gebruiken, maar dan in een later stadium van de bieding, namelijk wanneer blijkt dat je partner niet onbemiddeld is. Het moet wel goed met partner afgesproken zijn, dat na een

HERINNERINGEN

22

6 ♠ ♥ ♦ ♣

eerdere pas de conventie ook kan worden toegepast, mits partner nog niet geboden heeft. Van dit laatste geval een voorbeeld uit een recente clubcompetitie. ♠ ♥ ♦ ♣

HB B3 AHV943 743

Z past in eerste instantie op het openingsbod van 1♦. Hij krijgt zijn 14 kans op een bieding nog wel, maar heeft in ieder geval zijn partner niet al te enthousiast gemaakt. Na 97643 het 1SA-antwoord van W en de HV9652 ♦-herbieding door O weet Z dat er zo’n 10 of 11 punten in N moeten zitten. Het B8 3♦-bod toont nu minimaal een 5-kaart ♠,minimaal een 5-kaart in ♣ of in ♥ en W N minder dan 10 punten. Als N onverhoopt 1SA pas voor ♣ zou kiezen converteert Z naar 4♦ 4♠ ♥, waarna N nog eens mag kiezen, nu pas tussen ♥ en ♠. In het gegeven diagram hoeft N niet te kiezen. Natuurlijk gaat hij voor ♠. Wanneer W op de proppen komt met 4♦ durft N met zijn fraaie hand 4♠ te bieden, ondanks de beperkte puntenkracht in Z. Hij heeft namelijk goede aansluiting in Z’ s tweede kleur, of die nu ♥ dan wel ♣ is, terwijl er hooguit één verliesslag in ♦ zal zijn. Het afspel is niet erg interessant. Een overslag wordt altijd gemaakt en als O, aan slag met troef Heer, niet onmiddellijk ♣ naspeelt zelfs twee. Toch leuk, een ruime manche voor NZ met slechts 17 punten samen.

EERBETOON AAN FRANS VAN DAALEN


PERSONALIA

De volgende leden heten wij welkom: Mw. J.P.M. Bakker, Monnickendam Mw. A.S.M. Bakker-Giesen, Duiven; ex SNV Mw. Y. van Beek-van der Schaaf, De Wijk; ex NAM A.W. Cevering, Vlaardingen; ex SNR J.A. Coblens, Leutingewolde; ex NAM A.C. Dorland, Utrecht; ex SGSI J.W. Duininck, Koudekerke; ex SGS P. van Erk, Gouda; ex SIEP P. Evers, Houten; ex SNV P. Fase, Spijkenisse; ex SNR Mw. H.B. Frieling, Schoonebeek; ex NAM A. van der Geugten, Capelle aan den IJssel; ex Maleisië

W.H.R. Groenewegen, Arnhem; ex Billiton Mw. R.M. Groot, Purmerend; ex KSLA W.A. Gutsche, Piershil; ex SNR M. van Heijzen, Bahrain; ex Rusland P.J.M. Heyns, Bergen op Zoom, ex SNR H.M. Juengst, Vlaardingen; ex SNR J.M.B. van Kessel, Rotterdam; ex SITI F.A.M. Kohler, Oman; ex Oman H.F.M. Kokkeler, Wolvega; ex Syrië J.B.A.W. Kokshoorn, België; ex SITI H. Krans, Duitsland; ex NAM H. Krul, Alkmaar, ex NAM P.H.M.J. Langendijk, Barendrecht

Mw. J.J. Lengton-Zwarthof, Epe Mw. H. Luiten-van der Jagt, Heenvliet Mw. M.M.M. Monnoye, Oegstgeest A.M. van Niekerk, Delft; ex SGSI Mw. J. Niezing-Jansen, Assen; ex NAM J.H. Nugteren, Hellevoetsluis; ex SNR F.D. Numann, Filippijnen; ex Filippijnen G. Overdevest, Filippijnen; ex KSEPL Mw. P.E. Stevens, Zoetermeer; ex SICM P.J.F. van Voorst Vader, Brazilië; ex SNV G. Weijers, Zaltbommel; ex SPN Mw. M.H. Zilver-Bettonville, Ede

Alleen degenen die lid waren van Voeks worden hieronder vermeld. Ontvangen van Voeksnieuws (gestuurd aan allen die pensioen van Shell ontvangen) staat los van een lidmaatschap van Voeks. Dus wederom een reden om Voekslid te worden! Met leedwezen geven wij kennis van het overlijden van onze leden: J.H. Bernhart, ex NAM, 15/09, 91 jr; Hoogeveen F.M.J. Bodelier, ex SNR, 18/09, 72 jr; Etten-Leur O. Boersma, ex SNR, 24/09, 88 jr; Rotterdam Mw. A.G.M. Borgman-Steffens, (NAM), 6/09, 85 jr; Nieuw-Schoonebeek A. Dictus, ex Shell Tankers, 8/09, 89 jr; Tilburg Ch. Duval, ex Billiton, 3/09, 92 jr; Den Haag L. van Gent, ex SNR, 21/09, 91 jr; Sommelsdijk W. Goedhart, ex SNR, 6/09, 89 jr; Vlaardingen H.V. Greuter, ex KSLA, 8/09, 89 jr; Castricum H. Groenendijk, ex SNR, 14/09, 78 jr; Frankrijk C.E.L. Hagnauer, ex Billiton, 23/09, 90 jr; Barendrecht

P.A. Harthoorn, ex UK, 5/09, 89 jr; Amsterdam N. Hazejager, ex SNR, 22/09, 88 jr; Rotterdam Mw. M.M.J. Hendriks-Vrinten, (SNC Moerdijk), 29/08, 86 jr; Reeuwijk Mw. A. Herfst-Twijnstra (SIPM), 10/09, 93 jr; Zeist A.G.J. Janssen, ex NAM, 3/09, 72 jr; Den Helder M.L. Jungen, ex SNR, 16/09, 74 jr; Rotterdam J. Kersting, ex NAM, 6/09, 87 jr; Assen Mw. E.W. Klaasse-Blaak, (SNV), 4/09, 90 jr; Den Haag Mw. E. Klomp-de Wolf, (KSLA), 25/09, 85 jr; Bloemendaal J.B. Kolker, ex NAM, 22/09, 84 jr; Emmen J. van der Kruk, ex KSEPL, 18/09, 92 jr; Delft G.W. Reddingius, ex SIPM, 28/09, 68 jr; Den Haag

A. Scherpenzeel, ex KSLA, 27/09, 85 jr; Monnickendam F.R. Simon van Leeuwen, ex SIPM, 11/09, 79 jr; Baarn Mw. C.Y.G. Soper-Chene, ex SIPM, 12/09, 92 jr; Groot Brittanië F. Terol Cherta, ex SNR, 13/09, 74 jr; Rotterdam B. Valk, ex SNR, 4/09, 88 jr; Giessenburg J.M. Vermeulen, ex SNR, 12/09, 90 jr; Vlaardingen Mw. I.I. van Vollenhoven-Kenessey De Kenese, (SIPM), 31/08, 88 jr; Den Haag Mw. J. de Wacht-Grooten, (NAM), 8/09, 74 jr; Benneveld J. Weel, ex SIPM, 12/09, 81 jr; Voorburg A.H. van Willigen, ex België, 21/09, 72 jr; Almere J. Zoer, ex NAM, 5/09, 92 jr; Westerbork

Met leedwezen geven wij kennis van het overlijden van onze leden: Mw. A.T. Buvens-Mes, 7/09, 90 jr; echtgenote van H. Buvens (SNV), Spijkenisse Mw. A. Kistemaker-Scheer, 7/09, 77 jr; echtgenote van H.W. Kistemaker (SNC), Enschede Mw. T.A. Klip-List, 29/09, 87 jr; echtgenote van D.P. Klip (Shell Tankers), De Koog-Texel

Mw. P. Krijnen-Wissekerke, 21/09, 69 jr; echtgenote van H.A.G.J. Krijnen (SI), Noordwijk Mw. J.M. Rozier-Diepenbach, 17/09, 74 jr; echtgenote van G. Rozier (SIPM), Purmerend Mw. C.J.M. van der Vlugt-van Meurs, 29/09, 84 jr; echtgenote van W.R. van der Vlugt (Brunei), Den Bosch

Mw. C.M. Wery-van Santen, 12/09, 89 jr; echtgenote van L.H. Wery (USA), Wassenaar


23

VOEKSKRONKEL V-55 Beste Kronkelkrakers, de oplossing van V-54 luidt: Horizontaal: 12 Kasbediende; 13 Rakkers; 15 Uil; 16 Evenbeeld; 17 Jachten; 18 Sleur; 19 Ere; 21 Snotneus; 23 Ruilbeurs; 27 Alpinisme; 30 Landtong; 34 Ali; 36 Effen; 38 Reissom; 39 Strooidop; 41 Ore; 42 Kauwgom; 43 Geurvreters. Verticaal: 1 Oksels; 2 IJsje; 3 Zeebenen; 4 Niveau; 5 Anode; 6 Bedje; 7 Erica; 8 Veen; 9 Isis; 10 Bureau; 11 Kloris; 14 Katers; 20 El; 22 Nul; 24 Badhotel; 25 Ren; 26 Heling; 27 Aceton; 28 Paffen; 29 Ia; 31 Arrivé; 32 Gepast; 33 Astma; 34 Amigo; 35 Issue; 37 Nike; 38 Reuk; 40 Dief.

Om u op weg te helpen ook nu weer een afbeelding van een van de gevraagde antwoorden uit deze Kronkel.

VOEKS NIEUWS

De Voeksbalk V-54 luidt: GEZINSPAK De afbeelding had te maken met het antwoord uit 27 horizontaal: ALPINISME

De oplossing van onderstaande opgave kunt u sturen aan:

Jacco haalde de volgende namen uit ‘de hoge hoed’: ■ ■ ■

P.J. Visser Sparrendal 552 3142 LR MAASSLUIS of naar [email protected]

E.J. Montfort - AMERSFOORT C.P. van Herk - HILLEGERSBERG Mevr. S.C. Hoogendam - RIJSWIJK

Onder vermelding van oplossing V-55.

Zij hebben hun VVV-cadeaubon inmiddels ontvangen.

Onder de goede inzendingen worden weer drie VVVcadeaubonnen van € 20,00 verloot.

Van harte gefeliciteerd en tot de volgende Kronkel. Veel plezier met het oplossen hiervan… 1

2

3

4

5

Denkt u s.v.p. aan uw adresgegevens in de e-mail?. 6

11

8

9

10

12

14

13

15

17

16

18

20 21

7

22

23

VOEKS NIEUWS 24

27 30

31

35

36

Peter

28

32

19

25

26

29 33

37

34

38

39

HORIZONTAAL: 11 Het lijken wel vruchten (11); 12 Straf voor volksvertegenwoordigers (11); 14 Een plaatje van een meisje? Dat had u gedacht! (9); 15 Die wordt steeds verhoogd per 1 januari (7); 16 Als de graaf erachter komt, wordt er snel iets opgeschreven (5); 17 Met bazige zusters in het klooster begint het gebulder! (8); 18 Tranentrekker (9); 21 Heel tevreden korter gemaakt (9); 24 Was die er nu wel of niet het eerst? (8); 30 Is soms onderwerp van discriminatie in de keuken (5); 32 Kijkkast (7); 33 Hier krijgt men een stinkende adem van het ballen smijten (9); 35 Een heel domme piloot? (11); 37 (Zachtjes) muziek maken (11). VERTICAAL: 1 Oude zaak? (12); 2 Gingen omhoog via de straatjes (6); 3 Hebben loopjongens die? (8); 4 Door elkaar is het een enorme puinhoop (6); 5 Plakje voor een pleisterplaats (5); 6 Volgt onder vier ogen, maar is niet gewichtig (5); 7 Sporter die zijn vak nog niet goed beheerst (7); 8 Stijl waarachter men vast zit (6); 9 Kabelbedrijf (4); 10 Die organisatie gaf schermlessen (6); 12 Zo geweldig hoort een fuif te zijn (4); 13 Muziekgroep langs de kant van de weg (12); 19 Van beide kanten een opschepper (5); 20 Kort geleden pakte de non het glas (7); 22 Muziekinstrument gemaakt van zwart zaad (6); 23 Dat is Koen (6); 25 Hoe ik op een sportieve wijze de ruit stukmaak (6); 26 Zij komt na de boer (3); 27 Groeit ook bij hem op zijn hoofd (4); 28 Een Friezin met een beetje keukenkruid (5); 29 Gebruik een staak voor een vreemd kaartspelletje (5); 31 Vuursteen (4); 38 Italiaanse nachtspiegel (2); 39 Muzikale schuiver! (2).

VOEKSBALK V-55 24

34 20 36 32 11 16 10 18 17


U kunt inzenden t/m 18 december 2015

SHELL

Recommend Documents