SHELL

VOEKS NIEUWS MAANDBLAD VAN DE VERENIGING VAN OUD-EMPLOYÉS DER “KONINKLIJKE/SHELL”

NR.6

JUNI 2015

WWW.VOEKS.NL

BODEMPERIKELEN MAKAAKAAPKAAKJE OORLOGSHELD

VOEKSNIEUWS | NR. 6, JUNI 2015

1

COLOFON VOEKSNIEUWS

Officieel orgaan van de Vereniging van Oud-Employés der “Koninklijke/Shell” 65e jaargang, nr.06, juni 2015 Kopij inleveren De kopij voor het volgende nummer 07/08-2015 dient uiterlijk vrijdag 5 juni 2015 door de redactie te zijn ontvangen. De kopij voor het daarop volgende nummer 09-2015 moet uiterlijk vrijdag 31 juli 2015 binnen zijn. Inzendingen uitsluitend per e-mail aan: [email protected]

Ontvangen van dit blad betekent niet automatisch dat u lid bent van Voeks!

HERDENKING 4 MEI

Redactie Marieke van Bork Abu Faithfull Oscar Franse Eef Hummel Leen Rijkers Meinen Chris Whincup Website www.voeks.nl

Webmaster: [email protected] Aan dit nummer werkten verder mee: Anton Barendregt, Ank Herstel, Peter Visser, Pim Visser, Rinus Vlugter. Design Shell – Production Centre of Excellence, Den Haag Druk Roto Smeets Grafiservices, Utrecht Oplage 21.450 © 2015 Voeks De redactie behoudt zich het recht voor, aangeboden kopij in te korten of aan te passen. Voor het geheel of gedeeltelijk overnemen of bewerken van artikelen uit dit blad is toestemming van de redactie vereist.

BUREAU VOEKS

Postbus 162 2501 AN Den Haag Tel. 070 – 377 2371 Fax: 070 – 392 4835 E-mail: [email protected] Voor informatie bereikbaar op maandag t/m donderdag tussen 9 en 12 uur Bankrekening NL14 INGB 0000 0405 08 t.n.v. Voeks te Den Haag

SHELL PENSIOENFONDS

Tel. 070 – 319 9388 Website: www.shell.nl/pensioenfonds Foto voorpagina: Appel in het Duitse Tönisvorst

VOEKS NIEUWS 2


Tijdens een korte plechtigheid in de hal van het gebouw Carel van Bylandtlaan 30 werden op maandag 4 mei door Shell medewerkers en gepensioneerden de slachtoffers herdacht die in dienst van Shell hun leven gaven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Kransen werden gelegd door Dick Benschop namens de directie van Royal Dutch Shell, Han Kooy namens Voeks en Cees Storm namens CNOOKS. Dick Benschop hield een herdenkingsspeech, terwijl Hugo van Neck (piano) voor de muzikale omlijsting zorgde.

FORE! VOEKS GOLFTOERNOOI 2015 Op 21 april ging de aanmelding voor het jaarlijkse Voeks golftoernooi, dat wordt gespeeld op maandag 27 juli, open. Diezelfde avond waren er al meer dan 60 aanmeldingen, de commissie is blij met de grote belangstelling. Na 5 dagen was het aantal al boven de 100 gestegen en moest helaas de inschrijving gesloten worden. We zullen proberen om, in overleg met Het Rijk van Nunspeet, een ieder zoveel mogelijk te accommoderen door meer flights op een hole te laten starten. Voor iedereen die een handicart heeft aangevraagd, zal er een worden gereserveerd. Uiterlijk eind mei krijgt u verder bericht, per email. Daarna zal de flight indeling gemaakt worden, waarbij uw wensen in acht genomen zullen worden. Enkele dagen voor de wedstrijd zal de indeling worden toegestuurd. Namens de CVZ, Jan Holla, Rob Louwe, Kees IJzerman.

Lees op www.voeks.nl over de VrijUit en Neckermann reizen met korting voor Voeksleden!

VAN DE BESTUURSTAFEL

BERICHTEN VAN HET VERANTWOORDINGSORGAAN (VO) Het VO heeft in maart vergaderd met de raad van toezicht en met het bestuur van SSPF. In beide vergaderingen is gesproken over het jaarverslag dat inmiddels is verschenen. Het VO heeft positief geadviseerd ten aanzien van dit verslag. De raad van toezicht (externe toezichthouders) is belast met het toezien op adequate risicobeheersing en evenwichtige belangenbehartiging door het bestuur. Verder staat de raad van toezicht het bestuur met raad terzijde. Naar het oordeel van de raad van toezicht heeft het SSPF, samen met SPN in 2014 nieuwe weten regelgeving op uitstekende wijze geïmplementeerd. SPN en bestuur hebben daarbij met een actieve lobby bij verschillende instanties zoals het ministerie van ‘Sociale Zaken en Werkgelegenheid’ en de ‘Nederlandsche Bank’ een cruciale rol gespeeld. Het VO heeft geconstateerd dat de raad van toezicht ook veel aandacht besteedt aan risico management. De raad vindt dat het bestuur van SSPF zeer boven gemiddeld presteert, vergeleken bij andere fondsen. Er wordt hard gewerkt en het niveau van de aanwezige kennis is zeer goed te noemen. Het VO is verheugd dat de raad van toezicht met zijn externe ervaring deze bevinding heeft geuit daar zij zelf deze vergelijking niet kan maken.

HET VOEKS JAARVERSLAG 2014 THEO EYCKENSCHILD, secretaris Voeks Omdat het jaarverslag ook op Voeks.nl staat, volstaan we met een samenvatting ervan. Papieren kopieën van het volledige jaarverslag zijn beschikbaar via Bureau Voeks. Het afgelopen jaar stond in het teken van enkele belangrijke wijzigingen in de wetgeving inzake pensioenen. Per 1 juli zijn veranderingen gekomen in de ’governance’ (bestuursinrichting) van het Shell Pensioenfonds. Dat is een gevolg van de nieuwe wet “versterking bestuur pensioenfondsen”. Twee vertegenwoordigers van onze gepensioneerden zitten thans in het bestuur van het Shell Pensioenfonds. Verder hebben we nu het Verantwoordingsorgaan (nieuwe stijl), waarin vier vertegenwoordigers van de werknemers, twee van de werkgever en acht van de gepensioneerden zitting hebben. Voorheen bestond een Deelnemersraad en het Verantwoordingsorgaan (oude stijl). De bevoegdheden en plichten van het Verantwoordingsorgaan (nieuwe stijl) zijn enigszins anders dan die van haar voorganger(s). Hierover is de afgelopen tijd in Voeksnieuws uitgebreid geschreven. Aan de leden van het bestuur worden overigens hoge eisen gesteld, waarbij ook De Nederlandsche Bank betrokken is, o.a. door het voeren van een uitgebreid toetsgesprek met kandidaat bestuursleden. We zijn nu bijna een jaar verder en de samenwerking binnen en tussen de diverse organen binnen het Pensioenfonds blijkt goed te functioneren. Uiteraard waren er weer de talloze gebruikelijke activiteiten: de interregionale bijeenkomst, het golftoernooi, lezingen, wandelingen,

In de vergadering op 30 maart met het bestuur is verantwoording afgelegd over het gevoerde beleid in het afgelopen jaar. Het nieuwe paritaire bestuursmodel met vertegenwoordigers van verschillende geledingen (werkgevers, werknemers en gepensioneerden) bevalt goed. Risicobeheersing (bijvoorbeeld risico van rentedalingen of koersverlies op valuta) was een van de onderwerpen waarover is gesproken. Dit had met name veel aandacht omdat SSPF de liability hedge (renteafdekking van de verplichtingen) in het 3e kwartaal van 2014 heeft afgebouwd. De kosten van het vermogensbeheer en het beloningsbeleid (beloning voor de beheerders) lijken aan de hoge kant, maar dit houdt sterk verband met de samenstelling van de portefeuille en het beleggingsbeleid (verhouding risico/rendement). Dit onderwerp krijgt ook dit jaar de nodige aandacht. Werkdruk en de vele interfaces die het pensioenbureau moet bedienen blijven een punt van aandacht met oog voor overbelasting. Al met al was het VO erg positief over het overleg met het bestuur van het SSPF in het afgelopen jaar en zij ziet uit naar een verdere voortzetting en verdieping van de samenwerking. In het SSPF jaarverslag over 2014 kunt u alles in detail lezen. Namens het Verantwoordingsorgaan, Marjan Timmermans.

museumbezoek, etc. Alles bij elkaar meer dan 800 ‘events’ zo heeft onze eigen statisticus berekend. Er is dus altijd veel te doen, zeker als u ook over de regiogrenzen kijkt (u vindt het allemaal in het Voeksnieuws en op de website). Met modernisering van de ledenadministratie is afgelopen jaar een aanvang gemaakt. Deze omvangrijke operatie zal binnen een redelijke termijn worden afgerond. Het bestand aan email adressen groeit gestaag maar is nog lang niet compleet. Dit bestand zal in toenemende mate worden gebruikt voor het communiceren van berichten. Ook de website is vernieuwd, hij heeft een fris uiterlijk gekregen. Er wordt naar gestreefd de websites, zowel centraal als regionaal, actueel te houden. Kijkt u er dus vooral van tijd tot tijd naar om de laatste ontwikkelingen te volgen, ook op het gebied van pensioenen. De voorziening om bepaalde eigen gegevens (adres, telefoon, email adres) op te geven en zelf te wijzigen is volledig operationeel. Deze contactinformatie staat los van de centrale Voeks ledenadministratie en moet door het Voekslid zelf worden onderhouden. Via deze faciliteit kan men contact zoeken met andere Voeksleden, mits dezen eveneens in dit systeem geregistreerd staan. Het is weliswaar geen LinkedIn maar het heeft er veel van weg, in feite een eigen Voeksleden groepje. Het Welzijnswerk blijft een parel in onze kroon. Meer dan 200 vrijwilligers bezoeken daarvoor in aanmerking komende oudere Voeksleden. Het werk wordt niet alleen door die leden maar ook door de welzijnswerkers als bevredigend ervaren. Intussen is het bestuur druk doende het bestuurlijke kader rond het Welzijnswerk nader te evalueren, dit samen met alle betrokkenen.


3

VAN DE BESTUURSTAFEL

IMPRESSIE ALGEMENE LEDENVERGADERING REDACTIE Het was alsof er niet weer een jaar was verstreken. Iedereen kwam binnen in de Agora zaal in het Shell hoofdkantoor aan de Carel van Bylandtlaan in Den Haag, het Shell ‘toegangspasjeshanglint‘ bij menigeen nonchalant om de nek. Het aantal dames, was, zoals gebruikelijk, minimaal. Het bestuur zat netjes op volgorde van belangrijkheid, èn op een verhoging zodat iedereen hen goed kon zien. De geluidsinstallatie werd nog een keer getest.

De bespreking van het jaarverslag slokte als gewoonlijk een groot deel van de vergadertijd op, er waren geen moeilijke vragen voor het bestuur, waarschijnlijk vanwege de duidelijkheid van het verslag, maar omdat het over de centen van de club ging, waren er traditioneel toch vragen. De vragenstellers waren dezelfde als vorig jaar, maar omdat, verhoudingsgewijs, een groot aantal aanwezige Voeksleden een financiële Shell achtergrond heeft, waren de vragen doordacht, scherp en opbouwend. De kasverificatie commissie had geen onvolkomenheden ontdekt en stelde voor om de penningmeester en daarmee het gehele bestuur te dechargeren. Een beschaafd applaus volgde, mede bedoeld om het totale beleid van het Voeks bestuur te accorderen. Het leek warempel wel of een zucht van opluchting bij het bestuur waarneembaar was! Na afloop van de jaarlijkse presentaties aansluitend aan de eigenlijke ALV vergadering, bestond de mogelijkheid voor een ieder die nog tijd over had, om zich sociaal te bewegen en, onder het genot van een zeer divers assortiment hapjes en drankjes, over een en ander na te praten.

Na een korte stilte opende voorzitter Han Kooy de vergadering, exact op tijd, het was 13.30 uur. De voorzitter begon door een moment stilte te vragen voor hen die ons in het afgelopen jaar zijn ontvallen. Daarna werden de trouwe medewerksters Margriet van der Meijden en Pauline Knopperts in de bloemetjes gezet en bedankt voor hun werkzaamheden bij bureau Voeks. Dick Swier werd bedankt voor zijn inzet als lid van de deelnemersraad van het Shell pensioenfonds en als voorzitter van de Voeks pensioencommissie. Hiervoor maar ook voor zijn grote bijdrage als vertegenwoordiger van de gepensioneerden in het algemeen werd hij benoemd tot erelid. Jaap v.d.Sluis, die afscheid had genomen als algemeen coördinator welzijnswerk, werd ook op passende wijze bedankt.

4


Technische details kunt u lezen in het Voeks 2014 jaarverslag, in zijn geheel gepubliceerd op de Voeks website. Diegenen, die alleen in de belangrijkste punten geïnteresseerd zijn kunnen het artikel van het hoofdbestuur in dit nummer lezen. Hierbij zij opgemerkt dat veranderingen, die reeds vorig jaar waren ingezet, voornamelijk op het gebied van pensioenfonds zaken, zich dit jaar simpelweg voortzetten.

PERIKELEN

BODEMPERIKELEN (2) ANTON BARENDREGT

Inwoners van de provincie Groningen zullen eind vorige maand wel met meer dan normale belangstelling de dramatische gebeurtenissen in Nepal hebben gevolgd. Aardbevingen laten je nu eenmaal niet onberoerd. En daarmee bedoel ik géén grap. Maar die gebeurtenissen in Nepal waren natuurlijk wel van een heel andere orde dan het noorden van ons land heeft gezien. Iedere eenheid op de Richter-schaal impliceert een toename van de aardbevingsenergie met een factor 30 en Richter 8 betekent dan ook een miljoen maal meer energie dan Richter 4. Dus voor grote ongerustheid bestaat in ons land nog geen reden. Wat gebeurt er nu precies bij zo’n aardbeving en hoe kan die soms zulke catastrofale gevolgen hebben? Een diepe aardbeving, zoals die in Nepal (op ca. 10-20 km diepte) veroorzaakt ‘geluidsgolven’ in de ondergrond die zich in principe bolvormig zullen uitbreiden. Die geluidsgolven bestaan, simpel gesproken, uit twee types, de longitudinale p-golven en de transversale of s-golven, zie plaatje. De p-golven bewegen het snelst en zijn het eerst aan de oppervlakte. Op vaste objecten boven het ondergrondse bevingspunt (het ‘epicentrum’) zullen die golven dus een open neergaande werking hebben. Enige tijd (seconden) later volgen de transversale golven en die schudden alles heen en weer. In aardbevingsgebieden weten de inwoners dat die p-golven je een paar seconden de tijd geven om dekking te zoeken, onder een bureau, deurportaal of gewoon naar buiten. Bij objecten op enige afstand van het epicentrum worden de effecten van de p- en s-golven wat complexer, maar het principe: ‘eerst de p- en dan de s-golven’ blijft gelijk. De meeste huizen zijn primair berekend op het weerstaan van verticale krachten (de zwaartekracht) en zullen van de p-golven in eerste instantie minder last hebben. Maar de erop volgende s-golven hebben het effect dat de huizen aan de onderkant flink heen en weer worden geschud. U kunt zich wel voorstellen wat voor resultaat dat geeft: de muren gaan heen en weer wapperen.

Omdat de meeste huizen van steen of beton gemaakt zijn zullen die materialen niet alleen samengedrukt worden, maar ook en vooral uitgerekt en daar kunnen ze, zonder speciale maatregelen, niet tegen. De muren bezwijken dus en het gebouw stort in. Dit wordt nog erger als, zoals in Nepal, de gebruikte baksteen van slechte kwaliteit is en het gebouw topzwaar gebouwd. Voorbeelden zijn huizen met teveel (illegale) extra verdiepingen, die bakstenen uitkijktoren van 60 m hoog en de vele Nepalese tempels, die bestaan uit een betrekkelijk smalle bakstenen kolom met daaraan vastgehecht meerdere parapluvormige houten dakconstructies, zie foto’s. Die slechte baksteen heeft als bijkomend nadeel dat hij verpulvert tot gruis en stof en daarmee eventuele overlevingsholtes volledig en verstikkend opvult.

Natuurlijk bestaan er inmiddels in gebieden met een bekend en reëel aardbevingsrisico (Californië, Japan, Taiwan) speciaal aangepaste bouwvoorschriften, zoals bv. lichte (houten) huizen met speciale verstevigingen op hoekpunten en bevestigingen van vloeren met muren. Rechthoekige doosconstructies zijn beter dan L- of T-vormige woningen. In hoogbouwconstructies is het gebruik van stalen geraamtes essentieel. Creatieve oplossingen zijn er ook, zoals bv. gebouwen op dempende stalen of rubber funderingen of, zoals in Taiwan, een hoog gebouw met bovenin een zware slinger die het slingeren ten gevolge van een aardbeving tegengaat. Op het internet vindt men toepasbare bouwvoorschriften genoeg. Het is te hopen dat al die aannemers in Groningen hun personeel eerst naar een cursus ‘aardbevingsbestendig bouwen’ zullen sturen…… VOEKSNIEUWS | NR. 6, JUNI 2015

5

BOEKBESPREKING

THE EMPEROR’S LAST CAMPAIGN

PIM VISSER, ONZE CORRESPONDENT IN AMERIKA

TOM REIJERS, [email protected]

EH

Dit boek geeft een volledig nieuw beeld over de gevangenschap van Napoleon op St Helena. Het steunt op onderzoek, vooral in diplomatieke archieven, en het plaatst Napoleons gevangenschap in de internationale liberale strijd tegen het erfelijke koningschap en de reacties daarop in Europa en in Noord en Zuid-Amerika. De grote mogendheden vertrouwden elkaar niet, maar ze vertrouwden de Bourbons in Frankrijk en Spanje nog minder. ‘Perfidious Albion’ toonde zich onberoerd door de vele vreemde pogingen om Napoleon, om aan zijn keizerlijke ambities in Latijns-Amerika te voldoen, te laten ontsnappen. Wel was er angst dat hij een revolutie zou ontketenen. Alleen al daarom moest hij op ‘de rots’ van St Helena blijven. De Oostenrijkse kanselier Metternich was bang dat Napoleon, die al eens eerder van Elba was gevlucht, zichzelf weer als hoofd van een constitutionele monarchie zou benoemen.

Onlangs was onze vaste schrijver Pim Visser even in Nederland en we nodigden hem uit in het hoofdkantoor in Den Haag voor een gesprekje. En een etentje, samen met een redactielid en een afgevaardigde van het dagelijks bestuur. Pim schrijft maandelijks de artikelen ‘In Alle Staten’ en doet dat al sinds 2003 toen Paul Koopman nog in de redactie zat; inmiddels zijn er ongeveer 120 afleveringen. Tijd dus om eens kennis te maken met degene die interessante en mooie verhalen over Amerikaans situaties schrijft.

Het boek boort een schat aan informatie aan, die helaas niet altijd duidelijk tot één overzicht komt. Teveel verhaallijnen lopen door elkaar, het vereist zeer nauwgezet lezen. Aan de orde komen o.a. de politieke tegenstellingen in Engeland en radicale hervormers daar, die bekvechten over hervormingen in eigen land en over het lot van Napoleon. Bonapartistische militairen en vluchtelingen verzamelen zich in Noord-Amerika onder leiding van Jozef Bonaparte, Napoleons oudere broer. Daar beramen ze de dekolonisatie van Latijns-Amerika, daaraan zou Napoleon leiding moeten geven. Maar dan moest hij eerst ontsnappen. Daartoe worden ambitieuze plannen gemaakt. Er werd gedacht aan het gebruik van een hete luchtballon of een vroeg stoomschip dat tegen de wind in kan varen om zo de marine zeilschepen van de Britten te ontlopen. Er werd zelfs gedacht aan een onderzeeër en een eiken vat om Napoleon daarin te laten vluchten. Er is niet het minste bewijs dat Napoleon het ooit serieus heeft overwogen. Bovendien werden de plannen, met wisselend succes, door zijn ‘cipier’, de ongelukkige Sir Hudson Lowe tegengewerkt. Er wordt in het boek een frisse nieuwe blik geworpen op de velen die Napoleon in Engeland een goed hart toedragen. Daarvoor heeft de auteur verschillende familie archieven bestudeerd. De auteur verdient lof omdat hij zulk verschillend materiaal bijeen heeft gebracht. Maar hij had veel daarvan kritischer tegen het licht moeten houden, de complottheorieën dat Napoleon vergiftigd zou zijn, komen onvolledig tot hun recht. Die oppervlakkige en kritiekloze behandeling tast de kwaliteit van het boek aan. Bovendien is de titel misleidend. Het was niet Napoleon maar zijn broer Jozef die een laatste campagne voerde, wel met veel van Napoleons kennissen en vrienden. Ondanks deze kritiek is het voor hen die geïnteresseerd zijn in de Napoleontische periode en dat vanuit en ander licht willen zien een boek dat het waard is om zorgvuldig te worden bestudeerd. The Emperor’s last Campaign, a Napoleonic Empire in America, van Emilio Ocampo 2009, The University of Alabama Press, and Tuscaloosa, USA. ISBN 978-0-8173-1646-4, 503 pp. US$ 31,40 (Amazon). 6


Pim is in 1965 begonnen op het toenmalige Koninklijke Shell Laboratorium Amsterdam (KSLA). Zijn laatste baan was hoofd facilitaire dienst in het Haagse hoofdkantoor. Hij heeft ook op het Londense hoofdkantoor gewerkt op de marketing afdeling en later als hoofd van de afdeling services in Amsterdam. Daartussendoor kreeg hij de kans om een zgn. ’step-out’ activiteit te starten waarbij met steun van KSLA medewerkers een deel van de opgebouwde kennis over de toepassing van bitumen producten in weg- en waterbouw werd verkocht aan Shell Operating Companies en buitenstaanders, aanvankelijk vanuit het Shell Nederland kantoor in Rotterdam en later vanuit een kleine vestiging in Zaandam. De activiteiten werden na zeven jaar gestopt in het kader van de toenmalige trend binnen Shell om zich te concentreren op kernactiviteiten. Pim kreeg toen de kans om enkele jaren voor Shell Onroerend Goed in New York te gaan werken als coördinator van onroerend goed activiteiten in de Verenigde Staten. Het gezin vestigde zich niet ver van New York in Connecticut, zijn oudste zoon was blij dat hij daar kon gaan studeren en de andere twee kinderen gingen naar de lokale middelbare school. Pim ging in 1995 vanuit Den Haag met pensioen en omdat zijn oudste zoon in de Verenigde Staten was blijven wonen en zijn dochter daar inmiddels ook naar toe was gegaan trok hij met zijn echtgenote Ilonka daar ook naar toe. Zijn tweede zoon kwam niet lang daarna eveneens. Pim had in Amsterdam samengewerkt met Paul Koopman, die op een gegeven moment het boek ‘Spoorzoekers’, over het leven op KSLA, in handen kreeg. De auteur van het boek was M. Revis en Pim informeerde Paul dat dit een pseudoniem was voor W. Visser, zijn vader. De vraag van de Voeksnieuws redactie aan Pim lag voor de hand, kun jij misschien over Amerikaanse onderwerpen gaan schrijven? En zo is het gekomen …

IN ALLE STATEN

PENSIOENERVARINGEN PIM VISSER, [email protected] Het is alweer bijna twintig jaar geleden dat ik met pensioen ben gegaan. Ik was net 60 en mijn vrouw Ilonka en ik hadden een plan: we gingen ons huis in Hilversum verkopen (iets waar Ilonka nogal wat problemen mee had) en in de Verenigde Staten wonen waar onze dochter Mariska en onze oudste zoon Diederik verbleven (iets waar onze andere zoon Roemer niet enthousiast over was). In 1987 aan het eind van mijn assignment in New York, hadden we, voor onze twee zoons voor tijdens hun studie, een klein huis gekocht in een oude wijk niet ver van het centrum van Austin, Texas. Omdat ze er na enige tijd uittrokken, werd het door een makelaar verhuurd. Toen ik met pensioen ging stond het leeg, omdat het vrijwel onbewoonbaar was geworden. Renoveren leek me een mooie uitdaging als eerste “pensionerings-project”.

grote aannemer liep, omdat ik geen zin had om in de tekenkamer te beginnen, op niets uit. In 1988 ontmoette ik een oude bekende: een professor aan de Universiteit van Texas. Gedurende mijn KSLA tijd en daarna tijdens internationale congressen had ik regelmatig contact met hem gehad. Hij had enkele jaren voor onze ontmoeting een bedrijfje opgericht dat zich bezig hield met het ontwikkelen van wegbeheer systemen en hij nodigde mij uit de groep van negen personen te komen versterken. Ik heb het met genoegen aangenomen. Toen het in 2005 meer dan een volle dagtaak begon te worden hebben we afgesproken dat ik parttime ging werken en in 2010 werd dat ongeveer één dag per week (met uitschieters). Het bedrijf heeft inmiddels 120 werknemers en heeft over de hele wereld projecten. Naast het wegbeheer zijn er een groot aantal andere infrastructurele management systemen ontwikkeld. Ik deel nog steeds een kantoorkamer met de professor en besef dat het heel bijzonder is om op zo’n geleidelijke wijze je activiteiten af te kunnen bouwen. Gedurende de periode 2001 tot 2008 heb ik een Singer, een Engelse auto, gerestaureerd (ik heb er indertijd in Voeksnieuws over geschreven). Ik heb langzamerhand heel wat prijzen op autoshows verzameld, waaronder acht eerste, maar “opknappen” is nog steeds leuker dan “hebben”. Ik zou de Singer kunnen verkopen maar mijn kinderen zijn er op tegen, het is inmiddels een “familiebezit”. Tot 2011 hadden we een grote caravan waarmee we door Amerika en Canada zijn getrokken van Vancouver Island in het oosten tot Newfoundland in het westen en we hebben ik weet niet hoeveel nationale parken bezocht. Vorig jaar waren we 50 jaar getrouwd en dat hebben we met alle kinderen en kleinkinderen in Port Aransas, aan de Golf van Mexico gevierd.

Ons huis in Hilversum was vrij snel verkocht, Ilonka en ik togen welgemoed begin januari 1996 naar Austin en alle dierbare spullen gingen mee in een grote container. Gelukkig kon Diederik helpen. Na een eerdere studie in Austin had hij enkele banen gehad maar daar was hij niet gelukkig mee en hij had net zijn studie Rechten afgerond in Tulsa, Oklahoma. De verbouwing van het houten huisje in Austin duurde ongeveer vijf maanden en Ilonka moest al die tijd in een bouwval wonen. Hoogtepunten waren het vernieuwen van de vloer en de vloerbalken van de badkamer (de wc-pot was door het verrotte hout gezakt). Het vervangen van de kozijnen en een deel van de houten achtergevel, viel precies tijdens een ongebruikelijk koude periode toen ook de verwarming uitviel. Nadat Diederik de volledige elektrische bedrading had vervangen moest hij er vandoor, waardoor wij een aannemer moesten inschakelen om de helft van het dak te vervangen, en de garage op te krikken en te voorzien van een betonvloer. Toen alles klaar was kochten we een groter splinternieuw huis in een buitenwijk. Het opgeknapte huis werd verhuurd en later verkocht.

Terugkijkend ben ik best tevreden over mijn pensioen-periode en ik hoop dat mijn gezondheid het toelaat om ook de komende periode actief te kunnen blijven. Ilonka en ik weten dat er geen “zekerheden” zijn, maar die zijn er eigenlijk ook nooit geweest.

Het nieuwe huis was mooi maar had één probleem, er was niets meer aan te verbouwen. Ik wilde toch iets nuttigs doen, misschien moest ik gewoon weer een baan zoeken. Een sollicitatie bij een VOEKSNIEUWS | NR. 6, JUNI 2015

7

GLOBETROTTER

GRENSOVERSCHRIJDEND TRAPPEN, STAPPEN EN HAPPEN ANK HERSTEL, [email protected] Fietsen en wandelen kan overal, maar met het grensoverschrijdende project ‘Smaak op de Kaart’ biedt het grensgebied van zuidoost Nederland en de Duitse Niederrhein bezoekers net dat beetje extra. ‘Smaak op de Kaart‘ geeft tips over de smakelijkste plekken van de regio. Zo is meteen te zien waar lokale specialiteiten te proeven zijn, waar bezoekers zelf aan de slag kunnen en waar de leukste evenementen worden georganiseerd. Samen met een aantal Nederlandse en Duitse journalisten werd ik eind maart uitgenodigd om alvast te komen voorproeven. (www.smaakopdekaart.nl).

“Ik heb een otter gezien’’, zegt een collega op bijna fluisterende toon. Groen van jaloezie hoor ik haar uit over de details, die overigens op een onmenselijk vroeg tijdstip plaatsvond. De betreffende otter was lekker aan het werk pal achter Boshotel Vlodrop waar we verbleven (www.boshotel.nl). Vlodrop ligt ten oosten van Roermond in één van de nationale parken van Nederland: Nationaal Park De Meinweg. In dit on-Nederlandse terrassenlandschap zijn maar liefst acht paaltjesroutes uitgezet voor de wandelaars waarbij je soms ongemerkt Duitsland inloopt. Fietsen kan natuurlijk óók; bij de VVV zijn allerlei themaroutes verkrijgbaar. Behalve otters is het ook heel goed mogelijk om een blik te werpen op oeverzwaluwen en ijsvogels die aan de oevers van de roer leven. Wie eenmaal een ijsvogel in de zon over het water heeft zien flitsen zal dat beeld, net zomin als ik, nooit meer vergeten. In het midden van Limburg is het nog niet zo heuvelachtig, waardoor fietsen makkelijk gaat. We rijden door knusse dorpjes langs afwisselend landbouwen bosgebied naar Boerderijhoeve Schurenhof in Vlodrop. Eigenaresse Marga laat ons proeven van knapkook, moffelkook en stjekworst. De laatste laat zich prima combineren met het gagelbier dat ze serveert. Gagel is een zeldzame struik die in De Meinweg voorkomt. Gagel mag slechts één dag per jaar door een select gezelschap met toestemming van Staatsbosbeheer geoogst worden om vervolgens bij een kleinschalige brouwerij tot bier verwerkt te worden.

8


De streekproducten die Schurenhof (www.schurenhof.nl) verkoopt wor den aangeleverd door kleine ondernemers met passie voor hun werk en dat proef je! Vlodrop is één van de plaatsen die tot de gemeente Roerdalen behoort. De rivier de Roer is een belangrijke verbinding tussen de dorpskernen in de gemeente Roerdalen. Telkens weer duikt de glinstering van de meanderende rivier op onverwachte plaatsen op. Roerdalen is sinds kort de eerste Nederlandse gemeente met geluksplekken. Er zijn in samenwerking met de bewoners vijfentwintig geluksplekken aangewezen die vrij te bezoeken zijn, variërend van een mooie vijver, een kapelletje tot een prachtig plekje in het bos. Er staan informatieborden bij waarop tips geschreven zijn om je eigen geluk te vergroten. Alle geluksplekken zijn te vinden op www.ontdekroerdalen.nl.

Met een appeltje voor onder weg vervolgen we lopend onze weg naar Oetspanning de Meuleberg in Melick. Laat dat nou ook een geluksplek zijn! Het geluk zit hier onder andere in het uitzicht vanaf het terras op de prins Bernhardmolen. Bij de Meuleberg wordt gewerkt met streekproducten en in de eigen bakkerij bakt bakker Bas van Bommel eigenhandig Limburgse vlaai. Wie de geheimen van de vlaai wil doorgronden kan bij Bas een workshop vlaaien bakken volgen (www.demeuleberg.nl).

GLOBETROTTER

Terwijl de zon bloedrood ondergaat, wandelen we verder naar Landgoed Kasteel Dalenbroeck in Herkenbosch dat op de grondvesten van een 14e eeuwse burcht is gevestigd. Bijzonder aan dit hotelcomplex is dat in één van de voormalige stallen een vrij toegankelijke expositieruimte, met wisselende exposities is gevestigd (www.daelenbroeck.nl). Onderweg staan we op de kruising tussen de Hoofdstraat en de Steegstraat even stil bij een luisterplek. Herkenbosch ligt, evenals Roermond, langs de Liberation Route Europe. De Liberation Route Europe volgt het pad dat de geallieerden tijdens de bevrijding van Europa bewandelden. In Nederland liggen op bijna 150 locaties veld- en maaskeien, de zogenaamde luisterplekken. Op iedere luisterplek is een hoorspel te beluisteren over de belevenissen van één of meer personen tijdens de laatste oorlogsjaren (www.liberationroute.nl). De volgende dag verplaatsen wij ons naar het Duitse Tönisvorst, midden in het appelgebied. Het is nog te vroeg in het jaar, er is nog geen bloesem te zien, maar het gebied ziet er veelbelovend uit. Ik probeer om me voor te stellen hoe het er uit zal zien als alle 400.000 bomen in volle bloei staan. Er is een speciale ‘’Apfelstad-Schlemmertour’’ die zowel per fiets als wandelend uit te voeren is. Langs de gemarkeerde route maken deelnemers bij diverse adressen kennis met ‘appelige’ streekgerechten. Bij St. Töniser Obsthof mogen we weer van alles proeven. Nooit geweten dat gedroogde appelchips zo ontzettend lekker zijn.

In het plaatsje Kerken worden we met luid geloei begroet, de dames ruziën om de beste plek op de ligbedden voor het panoramaraam. Al duwend worden de rangordes vastgesteld voordat de rust in de stal weerkeert. Hier en daar worden nog wat strijd geleverd voor een plek onder de massageborstel. We zijn op bezoek in de stal van Bauernkäserei Straetmanshof in Kerken, net over de grens bij Roermond. In deze boerderij, midden in het dorp, produceren 75 koeien melk, waar achttien verschillende kaassoorten van worden gemaakt. In de boerderijwinkel wordt door een meester-bakker brood gebakken. Naast het brood en de kaas worden ook andere streekproducten verkocht. Na een royale kaasproeverij loopt ons bezoek aan de smakelijkste plekken van de grensregio bijna ten einde; nog even de puntjes op de i met de laatste proeverijen. In het piepkleine plaatsje WeselBüderich is de langgekoesterde wens van Walter Hüsges uitgekomen. Midden in zijn huiskamer geeft hij lezingen over het bier dat hij zelf brouwt, in zijn eigen huis. Uiteraard gaat de lezing vergezeld van bier, brood en beleg. Op smeuïge wijze weet Walter zijn toehoorders te vermaken met wetenswaardigheden over bier brouwen en bier drinken. Voor groepen geeft hij op aanvraag een dag workshop bier brouwen, inclusief eten, drinken en anekdotes (www.walterbrau.de). Alle adressen die we in Nederland en Duitsland bezochten zijn te vinden op: www.smaakopdekaart.nl.


9

HERINNERINGEN

JOSEPH MARIE PHILLIPE BONGAERTS, OORLOGSHELD EN ONTWIKKELAAR VAN HET WILL ARENTS De bovenste kop staat boven een artikel dat Will Arents op internet vond toen hij op zoek was naar informatie over de directeur van de Nederlandse Aardolie Maatschappij in de periode 1961 tot 1974. Vanwaar de interesse voor deze NAM directeur? Joseph Marie Phillipe Bongaerts was namelijk ook een van de eerste Engelandvaarders en oorlogsvlieger bij het Nederlandse 320 Squadron. Het leek Will Arents passend in deze tijd van herdenken om daarbij stil te staan. In augustus 1955 kwam Will in dienst bij de NAM in Oldenzaal, toen geleid door de heer H.A. Stheeman. In 1961 nam Bongaerts (zie foto links dhr. Bongaerts achter zijn bureau bij de NAM) het roer over. Will had verschillende keren bij collega’s van de NAM navraag gedaan of zij iets wisten over het oorlogsverleden van de nieuwe directeur, maar behalve dat werd gezegd dat hij als piloot in de oorlog had gevlogen, wist niemand meer. Daar is het bij gebleven, want de redactie van het personeelsblad NAMMOGRAM kon ook hem niet wijzer maken. Dat is alweer vele jaren geleden.

JO M.P. BONGAERTS Na het bombardement op Rotterdam, 14 mei 1940, vertrok Jo met twee vrienden, vanuit Delft, alle drie studeerden aan de TH, naar de haven van Scheveningen om te proberen een boot te bemachtigen waarmee zij naar Engeland konden varen. In de haven ligt de reddingsboot ‘Zeemanshoop’. Tegen de tijd dat het met hun beperkte technische kennis lukte om de motor aan de praat te krijgen hadden zich op het dek 42 mensen verzameld, het merendeel van Joodse afkomst. Diezelfde avond voer het bootje met een jeugdige, onervaren bemanning de haven van Scheveningen uit. Bestemming Engeland. De volgende dag werd het bootje ontdekt door Engelse torpedoboten en om zeven uur ’s avonds werden de passagiers in Dover op Engelse bodem gezet. De jongemannen werden goed opgevangen door de Nederlandse vertegenwoordiging in Londen en verbleven enige tijd in een hotel in Londen. Jo Bongaerts werd bij de Marine geplaatst en voer met de Prins Frederik Hendrik in konvooi naar Canada. In september 1940 meldde hij zich bij de Marine Luchtvaart Dienst en na een basistraining van twee maanden, vertrok hij naar Surabaya in Nederlands Indië om aan een piloten opleiding te beginnen op 15 januari 1941. In de foto beneden ziet men Jo, links.

In 2014 heeft Will de vroegere redacteur van het NAMMOGRAM, de heer Gerard Borghuis gevraagd, om over de gevonden informatie op internet, voor het Voeksnieuws KS een artikel te schrijven. Dat wilde de heer Borghuis graag, omdat hij in de periode, dat de heer Bongaerts directeur was, nauwe contacten met hem had. Dat artikel heeft helaas zijn weg tot plaatsing niet gevonden want Gerard Borghuis is op 8 december 2014 overleden. Will kon zich de stromen bommenwerpers die toen hij vijf was over Oldenzaal richting Duitsland vlogen nog heel goed herinneren. Als de Amerikanen, die overdag vlogen, overkwamen en het weer was helder, dan zag hij hoe honderden motoren condens-strepen in de lucht trokken en hoorde hij de ramen in de sponningen trillen. Hij had een enorme bewondering voor de mannen die in deze luchtreuzen vlogen. Interesse in de luchtoorlog is altijd gebleven en daarom is hij, na zijn pensionering, lid geworden van de Studiegroep Luchtoorlog 1939 – 1945. In het maandelijks magazine worden de luchtaanvallen op Duitsland door de Royal Air Force en de Amerikaanse luchtmacht tot in detail beschreven. Over de bemanningen van de vliegtuigen werd veel gepubliceerd. In het december nummer van 2013 stond een artikel over de promotie van Erwin van Loo, over Engelandvaarders. De dissertatie is in boekvorm verschenen onder de titel ‘Eenige wakkere jongens’. In dit boek staat een verwijzing naar ‘Bongaerts, Jo’, als Engelandvaarder en met dit zoekargument op internet, vond Will een geweldig artikel over onze oud NAM directeur. 10


In november 1941 keerde hij terug naar Engeland en werd geplaatst bij de No 12 Flying Training School van de RAF in Grantham om daar als navigator te trainen op de B-25 Mitchell bommenwerpers van het 320 (Nederlandse) Squadron. Meerdere trainingen volgden en op 18 februari werd hij overgeplaatst naar het 320 Squadron op Bircham Newton, een belangrijk Coastal Command vliegveld. Belangrijke doelen waren communicatiestations en vliegvelden langs de Nederlandse kust en de eilanden. Daarna doelen in Frankrijk. Tijdens een bombardementsvlucht, 25 oktober 1943, op een vliegveld nabij Brest werd de B-25 zwaar getroffen en moest er een noodlanding worden gemaakt in Cornwall. Jo raakte hierbij ernstig gewond en verbleef 10 weken in een hospitaal. Daarna volgden nog 3 maanden revalidatie voordat hij weer terug kon naar 320 Squadron op RAF station Dunsfold. Op 12 februari 1944 werd hem het Distinguished Flying Cross toegekend (zie Jo, rechts in foto). Vanwege de opgelopen verwonding kon hij de functie van navigator niet meer vervullen. Hij begon in juli 1944 met de training voor 2e piloot op de B-25. Samen met zijn 1ste piloot, Cees Witholt,

HERINNERINGEN

GRONINGEN GASVELD heeft Jo Bongaerts vele operationele vluchten gemaakt, bij het 226 squadron, met doelen in Normandië en in Frankrijk. Samen met de legers die verder oprukten veranderden de doelen ook, Breskens in Zeeland werd niet alleen een doel, maar ook de militaire barakken in Ede. Op 18 september werd hij overgeplaatst naar het 320 squadron op de RAF basis in Dunsfold. Van daar werden operationele vluchten uitgevoerd naar Zeeland en Emmerich in Duitsland. Begin november 1944 vielen de bommen op de bruggen in Venlo en Roermond. Terug in Engeland op Swanton Morley in november 1944, begonnen de aanvallen op communicatiecentra bij St. Vith en een brug in Zaltbommel. Vanaf begin februari 1945 werden doelen aangevallen in Duitsland en Nederland waarbij het spoorwegemplacement in Assen werd getroffen, Jo’s latere woonplaats. Jo Bongaerts heeft 57 operationele vluchten gemaakt. Toen hij op 31 mei 1945 in Roermond met Elly Wong trouwde bezorgden zijn vrienden het jonge paar een onvergetelijk moment door met

drie B-25 bommenwerpers, bij het uitgaan van de kerk, een lading bloemen over hen uit te strooien. Lt. J.M.P. Bongaerts DFC, FC, OHK1 werd op 16 augustus 1947 ontslagen uit de Koninklijke Nederlandse Marine. De foto’s zijn welwillend ter beschikking gesteld door M. Bongaerts. Boek: ‘Eenige wakkere jongens’ Nederlandse oorlogs-vliegers in de Britse luchtstrijdkrachten 1940-1945, Dr. Erwin van Loo, augustus 2014, 512 bladzijden, Uitgeverij Boom, ISBN 9789461059260, paperback € 35.

PENSIEF MVB

HAAT-LIEFDE VERHOUDINGEN, EEN ZEGEN OF EEN VLOEK? Weet u wat een haat-liefde verhouding is? Als u het nooit ervaren hebt, kunt u het niet weten, want het is hoogst frustrerend. Het ene moment kun je een hekel aan iemand hebben, terwijl je diep van binnen heel goed weet dat je ook van hem of haar houdt ...dat is haat-liefde. Met familieleden bijvoorbeeld kun je het hebben, vooral als je ouder wordt en wat meer uit elkaar gegroeid bent. Ik heb het met twee van mijn zussen. Iedere keer dat ik ze spreek, merk ik dat de manier waarop we tegen het leven aankijken zo verschillend geworden is dat ik mijn best moet doen om me niet te ergeren en ze in hun (in mijn ogen oogkleppen-achtige) waarde te laten. Het aantal onderwerpen dat we kunnen aansnijden wordt steeds minder, het enige veilige is nog de kleinkinderen en daar wil ik het niet steeds over hebben, de wereld is zoveel groter.

en als ik heel eerlijk ben, heb ik op dit moment een ongelooflijke hekel aan die computer. Op 1 april was ik ‘s morgens om kwart voor tien onderweg naar de redactievergadering toen de motor van mijn auto stopte, midden op de snelweg. Ik was -uiteraard- net aan het inhalen maar wist tijdig de vluchtstrook te bereiken. Het gaspedaal, niets deed het meer en er brandde een oranje lampje, heel dreigend. Voordat de ANWB kwam duurde een ijzig half uur, met mijn billen op een koude vangrail, met een regenhoed die afwaaide zodat ik over het metaal moest stappen om hem terug te soppen, de grond was kledder. Wat bleek? De computer van mijn auto was gecrasht. “U moet terug, naar de garage, mevrouw, het kan zo weer gebeuren.” Dag redactievergadering.

Wist u dat je ook een haat-liefde verhouding met een apparaat kunt hebben? Sinds 1 april jongstleden heb ik het met computers (dit is geen één april grap). Ik kan niet zonder, ik heb een grote achter mijn bureau, een laptop, een IPad en een IPhone en over het algemeen gedragen ze zich en doen wat ik wil. Er zit er ook één in mijn auto

De garage heeft de computer gereset, maar kan niet garanderen dat het niet weer gebeurt. En dat rotlampje is alweer aan- en weer uitgeflapt, ik rijd nu rond in een voor mijn gevoel tijdbom. Ik haat die computer, maar weet tegelijkertijd dat ik de luxe die hij de auto geeft heel erg waardeer en dat ik hem niet kwijt wil. VOEKSNIEUWS | NR. 6, JUNI 2015

11

POST

EXPATRIATE ARCHIVE CENTRE: EEN INTERNATIONAAL JUWEELTJE IN DEN HAAG Verborgen in een rustige woonwijk in Den Haag vindt u het Expatriate Archive Centre (EAC). In dit unieke internationale archief worden de persoonlijke verhalen van expats van over de hele wereld verzameld en bewaard. Het EAC is de enige plek ter wereld die als doel heeft om de sociale geschiedenis van expats te bewaren en voor wetenschappelijk onderzoek beschikbaar te stellen. Voor zowel historici als gedragswetenschappers biedt het archief uniek materiaal en voor veel (voormalige) expats is het archief een “home away from home” waar hun levensverhalen een plaats krijgen. Het deels gedigitaliseerde archief omvat duizenden brieven, e-mails, dagboeken, (digitale) foto’s, films en audiofragmenten. Maar wie is dan eigenlijk een expat? Het EAC gebruikt een brede omschrijving: een expat is iemand die tijdelijk in het buitenland heeft gewoond voor betaald of vrijwilligerswerk, om te studeren of als ‘partner van’. Het voornaamste doel van het EAC is het beschikbaar stellen van het archief voor (wetenschappelijk) onderzoek. Verhalen over de eerste ervaringen in een vreemd land, kinderen die naar een internationale of lokale school gaan, beschrijvingen van uw dagelijks leven, omgaan met gevoelens van eenzaamheid of heimwee naar uw thuisland: niet alleen de spannende verhalen en exotische avonturen zijn interessant, maar juist ook de beschrijvingen van alledaagse momenten en de soms moeilijke kanten van het expatleven. Ook die geven onderzoekers veel informatie over het (gevoels) leven van een expat.

Waarom uw collectie schenken? Veel mensen realiseren zich niet dat het soort privé-documenten dat het EAC beheert, vaak een schat aan bruikbare informatie bevatten voor bijvoorbeeld sociaal wetenschappers, psychologen, historici of mensen die familie- en stamboomonderzoek doen. Voorbeelden van onderzoeksonderwerpen waaraan het archief van het EAC een waardevolle bijdrage kan leveren zijn identiteitsvorming, de veranderde rol van de vrouw, “third culture kids”, veranderingen in communicatie door de opkomst van internet, het omgaan met gevoelens als heimwee, eenzaamheid en (omgekeerde) cultuurschok. Wij hebben niet alleen belangstelling voor papieren materiaal zoals handgeschreven brieven en foto’s, maar vooral ook voor digitaal materiaal zoals e-mails, blogs, digitale foto’s, film en de eindejaarsupdate die u ieder jaar aan familie en vrienden stuurt. Wij ontvangen het materiaal graag in de originele versie en in de originele taal. Wij behandelen uw schenkingen altijd met grote zorg. Zo kunnen wij met u afspreken dat het door u geschonken materiaal voor een bepaalde periode niet toegankelijk is voor derden. We begrijpen namelijk heel goed dat in het materiaal zeer persoonlijke dingen kunnen staan. Meer informatie over het EAC vindt u op onze website www.xpatarchive.com, maar u kunt ook een mail sturen naar [email protected]. Indien u vragen heeft of overweegt materiaal aan ons archief te doneren, dan staan wij u graag te woord.

B.P.M.-SHELL-REÜNIE INDONESIË De B.P.M.-Shell Indonesië reüniecommissie nodigt u uit tot het bijwonen van de reünie op zaterdag 24 oktober 2015 in hotel Van der Valk, Zijdeweg 54, 2245BZ (aan de N44) Den Haag-Wassenaar. Allen die van 1945-1965 op één van de vestigingen van de B.P.M. in Indonesië hebben gewoond en gewerkt en hun nazaten, zijn van harte welkom. De reünie begint om 15.00 uur. De reüniecommissie heeft een aantrekkelijk programma samengesteld, waarin ruimte is voor (hernieuwde) kennismakingen en voor het uitwisselen van ervaringen, muziek en cultuur. Het volledige programma staat op de Voeks website, www.voeks.nl/joomla/ info/herinneringen. Het programma bevat optredens van de ‘Doop Brothers’ en van ‘Mr. Wil Steel’. Verder een presentatie van Dick Rozing (www.dickrozing.nl), genaamd ‘Door het oog van het verleden’. Daarin neemt hij u mee langs platen, foto´s en illustraties van het

12


leven in Nederlands-Indië die 100 jaar geleden speciaal voor het ‘thuispubliek’ zijn gemaakt om hen kennis te laten maken met het dagelijks leven daar. Voor de inwendige mens wordt gezorgd middels een buffet en er wordt een film gedraaid van Eddy Cretier over het leven in Balikpapan 1955 en in Pladjoe 1958! Om 20.00 uur is de officiële afsluiting, maar dat wil niet zeggen dat het feest dan over is, er kan voldoende worden nagepraat. Als u wilt deelnemen wordt u verzocht zich zo spoedig mogelijk aan te melden bij Joop Ledeboer, Cricketstraat 2, 2492VN te Den Haag, tel. 070-3176834, tel. 06-45049609 of via emailadres [email protected]. De kosten zijn, op basis van het huidige aantal deelnemers, € 37 p.p. en kunnen worden overgemaakt op rek. NL 80 INGB 0754 0387 50 (BIC: INGBNL2A) t.n.v. J.A.M. Ledeboer te Den Haag o.v.v. BPM-SHELL-reünie. Indien de kosten lager uitvallen door toename van het aantal deelnemers, zal dat gecompenseerd worden met een consumptiebon!

POST

CURAÇAO REÜNIE 2015 Als laatste herinnering willen we alle vroegere werknemers (en hun partners) van één der voormalige Shell werkgevers op Curaçao nogmaals wijzen op de komende reünie op zaterdagmiddag 6 juni 2015 (van 16:00 - 21:00 uur) in het WOK restaurant, Westbroekpark, Scheveningen. U kunt zich opgeven bij Jos Theunissen via email [email protected]. Het verschuldigde bedrag (€ 40 p.p.) overmaken naar NL75 INGB 0004 4822 04 t.n.v. J. Theunissen o.v.v. Curaçao Reünie 2015. Eind april waren er al ruim 60 aanmeldingen. Zorg dat U er ook bij bent!

RINUS VLUGTER, [email protected]

Deze prachtige zonnewijzer staat nog steeds voor het hoofdkantoor van de raffinaderij op Curaçao. Hij is in 1965 vervaardigd in de bronsgieterij van de eigen werkplaats en door de werknemers aangeboden ter gelegenheid van het 50 jarig jubileum van de raffinaderij. Sinds oktober 1985 is de vlag van Shell vervangen en wappert er nu de vlag van Refineria ISLA Curazao S.A.

BRIDGE

WIE VRAAGT ER NAAR DE AZEN? Het thema in deze bijdrage is: wie van de partners heeft bij een slempoging de meest geschikte hand om azen te vragen? Beide partners dienen daar al tijdens de controlebiedingen op het vierniveau over na te denken, dus voordat het te laat is.

Wie het gegeven biedverloop beschouwt zal tot de conclusie komen dat Noords 4♠-bod niet effectief is. Het dwingt Zuid tot azen vragen. Die krijgt één aas aangegeven en blijft in het ongewisse over de klaverenpositie. Dus zwaait hij af naar 5♥. Noord verhoogt nu op de gok naar 6♥. Inderdaad: op de gok. Want Zuid hoeft ♦A niet te hebben. Hij kan aan de 15-17 punten voor zijn 1SA-opening komen met bijv. in de plaats daarvan ♥V en ♣V. Er kunnen dus zomaar 2 of 3 slagen verloren gaan bij een ♦-start door Oost. Nee, Noord dient na het controlebod van 4♦ zelf azen te vragen. Het 4♦-bod van Zuid onthult nl. naast het bezit van ♦A of H het ontbreken van ♣A en H. Zuid heeft die kleur immers overgeslagen. Noord weet met zekerheid, dat er geen verspilde waarden zijn. Hij is dus degene die na Zuid controlebod in ruiten weet dat het vijfniveau veilig is. Op zijn azenvraag met 4SA krijgt hij 3 key cards, nl. 2 azen en troefheer. Hij kan dan nog naar het bezit van troefvrouw vragen en krijgt een negatief antwoord. Het is dan niet moeilijk meer om tot een gefundeerd klein slem te komen. Groot slem is door het ontbreken van ♥V net een brug te ver.

Het spel is wederom ontleend aan een wedstrijd op Berry’s Internet Club, waar de spelers op de Zuidplaats zitten en de computer de andere handen bedient. Dat wil geenszins zeggen dat die handen dus feilloos geboden worden zoals in het volgende duidelijk zal worden. Het door NZ gehanteerde systeem is: gemengde controlebiedingen en Roman Key Cards. Controles zijn dus of aas of heer of renonce of singleton in de geboden kleur, terwijl de kleuren zo zuinig mogelijk van onderaf worden genoemd. In RKC telt troefheer mee als aas.

Het spelen heeft niet veel om het lijf. Er hoeft maar één maal klaveren in Noord getroefd te worden. De rest van de verliezers in Zuid verdwijnen op de vrije schoppens. Een enkeling, die tegen de kansberekening in ♥AH slaat wordt daarvoor ten onrechte beloond met de hoogste score, maar 89% is ook niet verkeerd. Dit spel laat verder zien hoe belangrijk een goed systeem voor slemonderzoek is. Lang niet iedereen beschikt daar blijkbaar over. De meerderheid laat het bij de manche. VOEKSNIEUWS | NR. 6, JUNI 2015

13

HOEZO GERANIUMS?

MAKAAKAAPJE OP DE NOORDZEE EH

Frisse lucht, een lekker verkoelend windje. Een lichte deining van het water dat zo nu en dan zijn voeten overspoelt. In de verte schepen, nauwelijks herkenbaar. Het lijkt of ze op het water liggen, de horizon is een streep. Verderop speelt een hond met een kluwen touw, waarschijnlijk een stuk visnet. Als hij rond kijkt ziet hij meer dingen waarvan hij de oorsprong alleen maar kan vermoeden. Stukken hout die hij achter een boerenschuur zou verwachten.

Zo nu en dan een bot, misschien van iemand die verdronken is… 112 bellen en het melden? Misschien kunnen ze aan de hand van het DNA vaststellen van wie het geweest is. Hij kijkt wat intensiever naar de grond, zoekend. Zijn fantasie gaat een beetje op de loop. Dan valt zijn oog op iets kleins, een vreemd botje. Cock van den Berg loopt begin juni 2014 met zijn hond Quiero op het strand van de Maasvlakte 2 bij Rotterdam. Cock is nog niet zo lang gepensioneerd en vindt het fijn om met z’n hond een strandwandeling te maken en daarbij uit te kijken naar bijzondere schelpen en fossielen. Door het opspuiten van Maasvlakte 2 zijn veel fossielen en artefacten naar boven gekomen en dat vindt hij heel interessant. Het botje waar zijn oog op viel, zo’n drie cm groot, neemt hij mee naar huis om bij zijn verzameling te zetten. Nieuwsgierig raadpleegt hij die avond de website www.oervondstchecker.nl, opgezet door het havenbedrijf

14


Rotterdam. Het lijkt op een klein stukje kaak met een kies. Hij maakt er een foto van en plaatst het op die website. Zelf denkt hij dan nog dat het mogelijk het kaakje van een konijn is. Een Naturalis medewerker herkend de vondst als een stukje rechteronderkaak met verstandskies van een Macaca sylvanus florentina, een uitgestorven ondersoort van de Berberaap. Berberapen komen nog voor in Noord-Afrika en op de rots van Gibraltar. Nooit eerder was een overblijfsel van deze aap in het westen van Nederland gevonden, wel is deze makaak soort bekend uit de ongeveer 1,6 miljoen jaar oude kleilagen van Tegelen in Limburg. Onder de indruk van zijn zeldzame vondst en de publiciteit eromheen beseft Cock dat het kaakje van groot wetenschappelijk belang is. Hij schenkt het makaakkaakje dan ook aan het Natuurhistorisch museum en krijgt als dank een afgietsel van het fossiel. Onderzoek moet vaststellen of het Nederlandse aapje hier langer heeft geleefd dan we tot nu toe wisten. Ook de lichte fossilisatiegraad wijst daarop. Fossielen die op Maasvlakte 2 worden gevonden zijn hooguit enige honderdduizenden jaren oud. Er worden nu plannen gemaakt om de vondst met behulp van zogeheten 14C (radioactieve koolstof) te dateren. Ook zal geprobeerd worden of er nog DNA in zit. Als je niet achter de geraniums blijft zitten kan een gewone strandwandeling je leven ineens op z’n kop zetten. ‘Eén van de mooiste en belangrijkste paleontologische vondsten die in Nederland zijn gedaan,’ aldus Hansjorg Ahrens van museum Naturalis. Het verhaal van Cock werd zelfs opgenomen in het AD. Zelf, hoewel nog steeds zo trots als een aapje, denkt hij dat ze over een poosje tegen hem zullen zeggen: ‘Sorry Cock, het was toch een konijn’.

REGIONIEUWS

Regioactiviteiten: 02 juni Lezing Vincent Van Gogh 04 juni Wandeling Joods verleden 09 juni Nat. Park De Hoge Veluwe 09 juni Pont Utrechts Landschap 24 juni Dinerclub 17 juni Food Connect 14 juli Fietstocht 28 juli Zeeland 18 aug Midgetgolf 27 aug Boottocht Jan Plezier 08 sept Nationaal Militair Museum 08 sept Waterloopbos 10 sept Seizoensopening

Rijnmond Amsterdam Arnhem Het Sticht Leiden Twente Amsterdam Amsterdam Apeldoorn Het Noorden Haarlem/Alkmaar Het Sticht Rijnmond

Laatste nieuws en uitgebreide informatie is te vinden op de regiowebsites!

Amsterdam Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voeksamsterdam.nl Wilma Whincup, Parelmoervlinder 1, 1113 KV Diemen, tel. 020-6959502, [email protected] NL51 ABNA 0431 2585 38 t.n.v. Voeks te Zunderdorp Wilma Zwaag, tel. 036-5328077, [email protected] Frits Terweij, tel. 036-5319749, [email protected] Trijntje Visser, tel. 0299-601940, [email protected]

Wandeling door Joods verleden Onze volgende wandeling volgt het begin van het Westerbork pad dat loopt van Amsterdam naar (uiteraard) Westerbork en dat onderweg verschillende belangrijke plaatsen uit de geschiedenis van de Jodenvervolging in Nederland aandoet. Het eerste stuk dat wij van plan zijn te doen loopt van de Hollandse Schouwburg door Amsterdam-Oost naar Diemen en is ongeveer 9 km lang. In gesprekken met potentiële deelnemers aan de wandelingen is gebleken dat sommigen de afstanden vaak net iets te lang vinden. Op dit traject is het echter mogelijk om op diverse plaatsen ‘af te haken’ en openbaar vervoer naar het beginpunt te pakken. De Hollandse Schouwburg aan de Plantage Middenlaan (kruising Plantage Kerklaan) is goed te bereiken met openbaar vervoer (tramlijnen 9 en 14) en bij het eindpunt in Diemen kunt u gewoon lijn 9 weer terug nemen richting het centrum of als alternatief de trein vanaf station Diemen in de richting CS of Weesp. Wij hopen u weer te mogen begroeten op donderdag 4 juni om 13.30 uur. Opgeven en verdere informatie bij Wilma Whincup. Fietstocht buitengebied Tussen de weilanden en boerderijen fiets je van stad naar dorp en van dorp naar stad. En daar is van alles te beleven, op zowel cultureel als culinair gebied. Een ideale route voor een lange, relaxte dag. We vertrekken op dinsdag 14 juli om 11.00 uur vanaf Ronald McDonald Centre (Sportpark de Weeren 5, 1027 EC Amsterdam) voor een tocht van 25 km. We lunchen onderweg voor eigen rekening en aan het eind van de middag zijn we weer terug bij het beginpunt. Opgeven vóór 10 juli bij Wilma Whincup.

Zeeland op z’n mooist Op dinsdag 28 juli gaan we met Apollo-reizen naar Zeeland. Onderweg stoppen we voor koffie met gebak. In Zeeland gaan we via een rondrit het eiland Schouwen-Duiveland bekijken, allemaal leuke dorpjes/stadjes zoals bijv. Renesse. De lunch gebruiken we in Zierikzee of Burgh Haamstede. We vervolgen onze Zeelandtour met een bezoek aan het eiland Walcheren. In Middelburg houden we een koffie/theepauze. Tot slot gaan we genieten van een heerlijk diner zodat we rond 21.00 uur met een volle maag weer in Amsterdam zullen aankomen. De bus vertrekt om 08.30 uur vanaf Ronald McDonald Centre (Sportpark de Weeren 5, 1027 EC Amsterdam). Dit reisje kost € 48 voor leden en € 60 voor niet-leden, inclusief alle bovengenoemde zaken. Wilt u graag deelnemen dan bent u ingeschreven zodra dit bedrag vóór 30 juni is overgemaakt op de rekening van de penningmeester (zie colofon). Bij onvoldoende deelname gaat de reis niet door! Graag dus bij betaling ook naam en telefoonnummer vermelden. Het bestuur wenst iedereen een fijne zomer en hoopt u weer te zien bij de bowling op 4 september en bij de soos op 10 september. De tennissers gaan gewoon door.

Apeldoorn Website www.voeks-apeldoorn.nl Secretariaat B.N. de Moel, Kappeyne v.d. Coppellolaan 163, 3818 KV Amersfoort, tel. 033-2856155, [email protected] Bankrekening NL08 INGB 0003 6259 30 t.n.v. Voeks te Apeldoorn Welzijnswerk Mw. L.M.J. Hupkens-Jorna, tel. 055-5064498, [email protected] ZKA-consulent J. Hamer, tel. 0341-417178, [email protected] Activiteiten Mw. M.A. Müller-van der Burg, tel. 06-10765808, [email protected]

De komende maanden zijn er geen Voeks activiteiten in onze regio. Het aantal deelnemers bij onze activiteiten blijft goed (bij het kerstdiner hadden we zelfs 45 personen), waar we uiteraard blij mee zijn. Ook het welzijnswerk loopt prima en wordt zeer gewaardeerd door de mensen die bezocht worden.

Terugblik De wondere wereld van de bijen.


15

REGIONIEUWS

Vacatures in het regiobestuur Mw. Tiny Müller heeft noodgedwongen bij ons een dubbelfunctie. Ze is al heel lang onze penningmeester, maar daarnaast bekleedt ze ook al meer dan een jaar de functie van activiteitencommissaris (a.i.). We zijn dus nog steeds op zoek naar iemand die het leuk zou vinden onze activiteiten te organiseren. Bent u geïnteresseerd, neem dan eens contact op met Tiny Müller om te kijken of deze functie bij u past. Dhr. Ben de Moel heeft op de Regionale Ledenvergadering van 14 april jl. aangegeven dat dit zijn laatste jaar is als secretaris van de regio. Hij treedt volgend voorjaar reglementair af na 9 jaar secretariaat en is dan dus ook niet meer herkiesbaar. Wilt u meer weten over deze functie? Spreek Ben hier dan eens over aan bij een bijeenkomst of bel hem eens op. Op dinsdag 18 augustus openen we het volgende activiteitenseizoen weer met een gezellig dagje midgetgolf. Meer details hierover in de volgende Voeksnieuws editie.

Haarlem/Alkmaar Website www.voeks.nl/haarlemalkmaar Secretariaat W.J. van Beest, Madelievenlaan 19, 2111 ZJ Aerdenhout, tel. 023-5245855, [email protected] [email protected] Bankrekening NL63 ABNA 0561 5013 86 t.n.v. Voeks Haarlem-Alkmaar te Heemstede Welzijnswerk Mevr. A.J.C. Spindlegger, tel. 072-5710927, [email protected] ZKA-consulent M. Visser, tel. 072-5124545, [email protected] Activiteiten P. Versluis, tel. 06-28154190, [email protected]

Motivatiedag welzijnswerkers Op vrijdag 24 april kwam een aantal welzijnswerkers bijeen voor de jaarlijkse motivatie dag, een aanduiding die niet helemaal correct is want aan motivatie ontbreekt het de welzijnswerkers van de regio niet. Het is een dag om elkaar niet aan een vergadertafel te treffen, maar om in een ontspannen sfeer met elkaar te praten over het welzijnswerk. Mw. Ans Spindlegger, coördinatrice van het welzijnswerk had gekozen voor een dag in en om Museum de BroekerVeiling in Broek op Langedijk. Na ontvangst werd o.l.v. een gids een tour door het museum gemaakt. De gids vertelde over het ontstaan van het gebied en het ontstaan van het Rijk van de Duizend Eilanden, een naam die, zeker voor de ruilverkaveling in de vorige eeuw, het gebied geen eer aan deed want toen waren er wel 15 duizend eilandjes. Ook vertelde hij o.m. over de gebruikte gereedschappen. Na de rondleiding werd een varende veiling bijgewoond waarbij tijdens het eerste deel door handelaren groente werd gekocht in hoeveelheden waar heel de regio Haarlem/Alkmaar van mee had kunnen eten. In het tweede deel kon ook door de bezoekers worden geboden op groente en fruit. Als echte Hollanders werd vaak zo lang gewacht met drukken dat de groente onder de bodemprijs kwam en dus moest worden doorgedraaid. Na de lunch werd de dag afgesloten met een vaartocht door het Rijk van de Duizend Eilanden. Door het prachtige weer was het extra genieten van de vaartocht. Na afloop keerden allen dan ook geheel gemotiveerd huiswaarts en zij waren eenstemmig over de lof die Ans krijgt voor het organiseren van deze dag.

16


Komende activiteiten De volgende activiteiten in 2015 staan nog op het programma: Dagtocht 2/2015, dinsdag 8 september n Bezoek aan het Nationaal Militair Museum (VN 08/15), Lezing Johanna’s Hof, donderdag 22 oktober n Restauratie ZMS Bonaire (VN 10/15), Dagtocht 3/2015, dinsdag 10 november n Den Haag Ridderzaal en Panorama Mesdag (VN 10/15), Kerstdiner Johanna’s Hof, n zaterdag19 december (VN 11+12/15). De data voor activiteiten 2/3 zijn voorlopig. Verdere details, o.a. de definitieve data, worden in de edities van Voeksnieuws (tussen haakjes) gegeven. Het jaarprogramma 2015 met alle details staat ook op de website www.voeks.nl/haarlemalkmaar. Ruimschoots voor een activiteit plaatsvindt, zal in het maandblad daarover worden gepubliceerd en vindt u ook daar alle noodzakelijke informatie.

Arnhem Website Secretariaat Bankrekening

www.voeks.nl/arnhem W. van Seters, Schependomlaan 14, 6542 RM Nijmegen, tel. 024-3770765, [email protected] NL81 INGB 0001 0219 12 t.n.v. Voeks regio Arnhem, Elst Welzijnswerk J. Startman, tel. 0316-264256, [email protected] ZKA-consulent T. van Seters, tel. 024-3770765, [email protected] Activiteiten Mw. T. Müller-Evers, tel. 026-3643663, [email protected]

Bowlen Er wordt door een aantal Voeksleden elke maand gebowld in Arnhem-Noord aan de Schelmseweg (tel. 026-3529550). Nadere inlichtingen bij de heer P. Krahmer, tel. 0317-357309 (bij verhindering graag ’s ochtends afbellen). Speeltijd is van 10-12 uur. De speeldata voor de tweede helft van 2015 zijn 1, 5 en 19 september, 13 en 27 oktober, 10 en 24 november, 8 en 22 december. Nationaal Park De Hoge Veluwe Een halve dag tourrit/excursie op dinsdag 9 juni naar Nationaal Park De Hoge Veluwe. We verzamelen tussen 11.45 en 12.00 uur bij restaurant Van Der Valk de Cantharel, van Golsteinlaan 20, 7339GT Apeldoorn, voor een uitgebreid

REGIONIEUWS

lunchbuffet. Na de lunch rond 13.30 uur gaan we gezamenlijk naar de Hoge Veluwe (ingang Hoenderloo, Houtkampweg 13). Met een beperkt aantal auto’s rijden we het park in naar het bezoekerscentrum. Hierna maken we een tourrit door het park en eindigen bij museum Kröller-Müller waar we in restaurant ‘Monsieur Jacques’ nog samen een drankje drinken. Als u dat wilt, kunt u daarna nog een bezoek brengen aan het museum (vergeet uw museumjaarkaart niet!). Indien u aan deze excursie wilt deelnemen, dient u €18,50 p.p. over te maken op de rekening van de penningmeester (zie colofon).

Het Noorden Website www.voeks.nl/hetnoorden Secretariaat Mw. G. van Rossum, Norbruislaan 5, 7761CG Schoonebeek, tel. 0524-532162, [email protected] Bankrekening NL36 RABO 0131 7956 35 t.n.v. Voeks regio Het Noorden te Borger Welzijnswerk Mw. M.J. van Os, [email protected] ZKA-consulent Ton Vas, tel. 0592-346208, [email protected] Activiteiten Wim Huizing, tel. 0592-310932, [email protected]

Impressie Wijn- en Spijsproeverij Op woensdag 22 april kwamen 45 deelnemers bijeen voor een voortreffelijk wijnen spijsproeverij, verzorgd door de Kaaswaag uit Assen. De proeverij bestond uit het proeven van rosé-, witte- en rode wijn en port. Er werden tien soorten wijn geserveerd, waarbij een deskundige toelichting werd gegeven. Bij de wijnen werden vruchten, verschillende soorten kaas, zalm, ham en bonbons geserveerd. De proeverij werd afgesloten met een kop soep en een broodje. Iedereen had genoten en ging zeer tevreden weer naar huis.

rechtdoor via Molenpad, Molenhoek naar de Jan van den Boschkade. Bij het bord ‘doodlopende weg’ kunt u gewoon doorrijden. Aan de kade ligt de Jan Plezier en u kunt langs de kant van de weg gratis parkeren. Bij Wim Huizing (zie colofon) en voor het eerst ook via onze website (klik op de daar aanwezige link en vul de gegevens in) kunt u zich vóór 10 augustus opgeven voor deze tocht. Na bevestiging deelname wordt u verzocht uw eigen bijdrage, die voor deze dagtocht € 50 p.p. bedraagt, vóór 15 augustus 2015 over te maken op de rekening van onze penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘Boottocht 27/8’ . Bij annulering uwerzijds binnen twee weken vóór de afvaartdatum vindt in principe géén teruggave plaats, zulks ter beoordeling van het regiobestuur. Mocht u een dieet hebben, vermeldt u dit dan even.

Rijnmond Website www.voeksrijnmond.nl Secretariaat P. Groen, Hazelaardreef 73, 3137 CG Vlaardingen, mobiel 06-46717731, [email protected] Bankrekening NL90 INGB 0000 3201 49 t.n.v. Voeks regio Rotterdam te Hellevoetsluis Welzijnswerk Mw. H.E. Doorneveld-Letterman, tel. 078-6762010, [email protected] ZKA-consulent Mw. W.A. Vogelaar, tel. 0186-617760, [email protected] Activiteiten Mw. G. Burger-Volker, tel. 078-6733993, [email protected] P. Groen, tel. 06-46717731 [email protected]

Secretaris gezocht Het bestuur is naarstig op zoek naar een nieuwe secretaris. Tot nu toe zonder resultaat. Wie neemt de uitdaging aan en maakt ons bestuur weer compleet? Welzijnswerk Onze coördinator heeft te kennen gegeven dat er welzijnswerk(st) ers worden gezocht voor verschillende rayons. Bent u geïnteresseerd, neemt u dan contact op met Henny Doorneveld (zie colofon). Nieuwe welzijnswerk(st)ers zijn altijd zeer welkom! Start nieuw seizoen 2015/2016 Naar aanleiding van de enquête tijdens de busreis Maasvlakte/ Biesbosch hebben we vastgesteld dat de meeste belangstelling bestaat voor een dagtocht naar de Broekerveiling. We zijn van plan dit verder uit te werken zodat we in het najaar deze dagtocht kunnen maken. In de dagtocht, naar deze oudste doorvaargroenteveiling ter wereld, zit een rondvaart door het gebied, een West-Friese lunch en een bezoek aan de afmijnzaal waar u zelf kunt meedoen aan de veiling. De prijs voor deze dagtocht zal, bij een deelname van 50 personen, rond de € 45 bedragen.

Bootdagtocht Jan Plezier Op donderdag 27 augustus organiseren we voor u weer een geheel verzorgde boottocht met de Jan Plezier. De verzorging aan boord bestaat uit koffie/thee met gebak, een lunch met soep en broodjes, een chinees buffet en drie consumpties. We varen vanaf Meppel rond het Kampereiland met een bezoek aan de stad Kampen. Inscheping is vanaf 09.15 uur en de afvaart is om 10.00 uur. Terugkomst wordt verwacht om 18.30 uur. Om de afvaartplaats te kunnen bereiken, moet u richting centrum Meppel rijden; vanaf het politiebureau volgt u de Schoolstraat en rijdt u

Bij voldoende belangstelling wil het bestuur op donderdag 10 september als seizoensopening een dag-vaartocht organiseren. De tocht, met ms. Diane, vanuit Vlaardingen via het Hartelkanaal naar de nieuwe Maasvlakte 2 begint om 11 uur en zal 6 uur duren. U komt langs Maasvlakte 1 met de allergrootste container terminals. Bij deelname van 50 personen is de prijs ongeveer € 45. U komt met eigen vervoer naar Vlaardingen. Reageer, als u interesse heeft, a.u.b. voor 15 juli a.s. naar Gerda of Piet. Voor adressen zie colofon.


17

REGIONIEUWS

Voeks Bowling bokaal Woensdag 15 april werd er in Nieuwegein-Zuid weer gestreden om de Voeks Bowling bokaal. De organisatie was dit jaar in handen van de regio Amsterdam. Onze regio heeft zich weer van zijn beste kant laten zien en de bokaal is wederom in Rijnmonds bezit gebleven. Met een gemiddelde van 164,1 ten opzichte van Amsterdam 156,4. Bij de dames waren alle individuele prijzen voor Rijnmond en bij de heren de plaatsen 2 van de 3. Computerclub seizoen 2015/2016 Al jaren hebben we bij Voeks Rijnmond een computerclub en sinds het seizoen 2014/15 ook fotografie! Wat doen we op PC gebied. Uiteraard gaan we niet al te diep, we zijn geen IT specialisten en mijn kennis is ook eindig. We behandelen Windows, Office, bescherming en onderhoud aan de pc, programma’s installeren en deinstalleren enz. Het motto ‘u vraagt en ik probeer te draaien’ houd mij ook scherp! Op het gebied van fotografie doen we techniek, compositie, werking van de camera, bewerking in de pc, opslag en back up, enz. In principe onderscheiden we voor de pc beginners en gevorderden. Bij fotografie is er voorlopig één groep. De computerclub is iedere 1e en 3e woensdag van de maand en begint om 09.30 uur, voor zover er belangstelling is. Een les duurt ongeveer 55 minuten. De cursus loopt van oktober tot april. Locatie: de Polderpoort te Vlaardingen. Voor de kosten hoeft u het niet te laten, € 25 per seizoen. Belangstelling? Mail of bel: Wes Moraal [email protected] telefoon: 010-5923946

Terugblik bustocht Maasvlakte en Biesbosch Op 22 april vertrokken twee bussen met 102 (!) deelnemers voor een dagtocht naar de Maasvlakte en de Biesbosch. Na koffie met gebak in het ‘Wapen van Marion’ in Oostvoorne werd koers gezet naar de Maasvlakte I en II, waar we gedurende een twee uur durende tocht uitgebreid konden kijken naar dit staaltje Nederlands vernuft. Helaas was de uitleg in de tweede bus onder de maat, in tegenstelling tot de voorste bus, waar chauffeur Henk uitgebreid uitleg gaf over alles wat er te zien was. De tour operator is inmiddels hiervan in kennis gesteld en heeft hiervoor excuses aangeboden. Door het krappe tijdschema bleef er geen tijd over voor een bezoek aan Futureland. Vervolgens werd koers gezet naar Drimmelen, waar we - eenmaal aan boord - kon-

18


den genieten van een uitgebreide lunch. Gedurende een twee uur durende rondvaart door de Biesbosch konden we aan de hand van de uitleg van de kapitein meer te weten komen over dit mooie stukje Nederland. De weergoden waren ons deze dag gunstig gezind en vele gasten konden zich aan dek verpozen.

Terugblik bustocht Maasvlakte Om 16.00 uur vertrokken de bussen weer naar de diverse opstapplaatsen. Een van de deelnemers heeft ook een leuk filmpje van de dag gemaakt. Kijk eens op de volgende link: http://youtu.be/O5knN8Wl5kw

Den Haag Website www.voeks.nl/denhaag Secretariaat R.A.G. van Ruler, Eikendael 20, 2245 BL, Wassenaar, tel. 06-44900657, [email protected] Bankrekening NL74 INGB 0003 4916 58 t.n.v. Voeks te Den Haag Welzijnswerk M. Meiland, tel. 06-52447880, [email protected] ZKA-consulent F.M. van der Veen, tel. 070-3687168, [email protected] Activiteiten Vacant

Regio Nieuwsbrief De regio Den Haag heeft nu ook een digitale nieuwsbrief. Voeksleden kunnen zich aanmelden voor deze nieuwsbrief. De nieuwsbrief wordt gebruikt als het regiobestuur mededelingen wil doen aan de leden, of om bv. een seintje te geven dat de nieuwe digitale versie van het Voeksnieuws online staat op de website. Aanmelden voor de nieuwsbrief kan door een ‘MijnVoeks’ account aan te maken. Voor informatie over hoe dat gaat, ga naar www.voeks.nl en kijk bij het menu ‘MijnVoeks’ in de bovenste navigatiebalk. Media-Computerclub De komende bijeenkomsten (elke 2e donderdagmiddag v.d. maand) bespreken we de mogelijkheden van Android Tablets en Apple IPads. Contact: [email protected] Clubactiviteiten Behalve de Media-Computer club zijn er ook de volgende activiteiten: Biljarten, Bridge en Bowling. Zie voor de contactpersonen op de regio site www.voeks.nl/ denhaag bij Activiteiten.

REGIONIEUWS

Leiden

Twente

Website www.voeks-leiden.nl Secretariaat L.A. Bijl, ’t Lange Rack 9, 2162 XX Lisse, tel. 0252-418296, [email protected] Bankrekening NL52 ABNA 0426 3009 47 t.n.v. Voeks te Leiderdorp Welzijnswerk Mw. L. de Graaf-Wijsman, tel. 0252-216139, [email protected] ZKA-consulent P. Zipp, tel. 071-4025138, [email protected] Activiteiten R. Le Grand, tel. 06-44239515, [email protected]

Website www.voeks.nl/twente Secretariaat Mw. U.J.J. Kriekjes, Kobstederweg 3, Winterswijk Henxel, tel. 0543-531248, [email protected] Bankrekening NL62 ABNA 0549 0097 44 t.n.v. Voeks regio Twente te Hengelo Welzijnswerk Mw.J. Leussink-Heusinkveld, tel. 0545-291705, [email protected] ZKA-consulent J.Sizoo, tel. 053-4365398, [email protected] Activiteiten H.Freiboth, tel. 0546-492944, [email protected]

Terugblik Waterleidingduinen De weergoden waren ons erg gezind tijdens de tocht door de waterleidingduinen op 9 april. Wat een prachtige dag voor dit uitje, met veel zon en weinig wind. In het begin waren er nog niet veel andere bezoekers, zodat we volop van de prachtige natuur konden genieten. Daarbij kregen we een uitgebreide uitleg van onze wagenvoerder over het ontstaan-, de ontwikkeling van- en het tegenwoordige beheer van dit unieke gebied. Daarbij spelen de schapen, herten en ook runderen die er momenteel rondlopen een grote rol. Onderweg konden we even onze benen strekken en een kopje koffie drinken om vervolgens langs een andere route onze tocht te vervolgen. Na afloop nog heerlijk in het zonnetje gezeten, nagenietend van een heerlijk uitje.

Terugblik Waterleidingduinentocht op 9 april Dinerclub juni Op woensdag 24 juni gaan we voor de vijfde keer naar het restaurant Paerdeburgh, Oud Adeselaan 1, 2375 XA, Rijpwetering. U wordt daar rond 18.00 uur verwacht. We krijgen een verrassingsmenu voorgeschoteld. De kosten zijn € 40 p.p. De prijs is inclusief twee glazen wijn en koffie. De prijsstelling is iets anders dan u gewend bent. Tijdens het diner krijgt u hierover een verklaring. Aanmelden door betaling aan de penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘Diner juni’. Uw gastheer is Fred Geiger.

In memoriam Op maandag 20 april jl. hebben wij afscheid genomen van Luuk Feunekes. Na een indrukwekkende samenkomst in de Oosterkerk in Enschede hebben wij hem begeleid naar zijn laatste rustplaats op de Hervormde begraafplaats in Usselo. Hoewel Luuk niet officieel bij het bestuur van Voeks regio Twente hoorde, Luuk Feunekes was hij een onmisbare, stille kracht, die o.a. zorgde dat de kopij voor het Voeksnieuws tijdig in Den Haag werd afgeleverd. Luuk steunde ook altijd Benty, zijn vrouw, eerder onze coördinator welzijnswerk, met raad en daad bij haar werkzaamheden. Ook toen zijn ziekte zich openbaarde, bleef hij tot het laatst toe betrokken bij de vereniging. Luuk overleed op 14 april 2015 op 72-jarige leeftijd. Wij zullen hem missen. Namens het bestuur Voeks regio Twente, Ursel Kriekjes, secretaris.

Wandelen De wandeling van woensdag 3 juni wordt georganiseerd door Anneke en Theo Bartels. We verzamelen om 10.00 uur bij hotel-restaurant ‘t Losse Hoes, Holterbergweg 14, 7451 JL Holten, tel.: 0548-363333 (naast het Natuurdiorama). Route: Vanaf de A1, neem de afslag Holten/Lochem (afrit 26) en volg de borden Sallandse Heuvelrug door Holten en de Holterbergweg op (hotel aan de linkerkant). Vanaf het noorden, volg vanaf Nijverdal de Nijverdalsebergweg (11 km richting Holten, hotel aan de rechterkant). Het gebied van de Sallandse Heuvelrug vormt de overgang van de regio Twente naar de regio Salland. Het sterk geaccidenteerde terrein is rijk aan bijzondere flora en fauna. Uitgestrekte bossen, grote heidevlaktes en fraaie zandverstuivingen zijn een prachtig decor voor wandelaars. Terecht is een groot gedeelte van dit gebied tot Nationaal Landschap verkozen. De wandeling is niet te lang, maar goed schoeisel is aanbevolen i.v.m. boomwortels en eventuele modder na regenval.


19

REGIONIEUWS

Bezoek Food Connect te Almelo Op woensdag 17 juni brengen we een bezoek aan Food Connect, Plesmanweg 28, 7602 PE Almelo, tel 0888-101010 (www.foodconnect.nl). Dit bedrijf maakt maaltijden en bezorgt ze over heel Nederland. Het programma ziet er als volgt uit:14.00 uur ontvangst met koffie/thee,14.15 uur presentatie Food Connect Maaltijdservice,14.45 uur rondleiding door het bedrijf. U gaat langs verschillende afdelingen zoals de klantenservice, keuken, portioneerruimte, logistiek en tenslotte het vrieshuis,15.15 uur proeverij, 15.45 uur quiz + film,16.00 uur afsluiting. U kunt zich opgeven tot 4 juni bij Hans Freiboth per telefoon of per email (zie colofon). Er zijn geen kosten aan verbonden. Het maximum aantal voor deze excursie is 30 personen. Op onze website (zie colofon) kunt u ook andere informatie over onze Voeksregio vinden.

Het Sticht Website www.voekshetsticht.nl Secretariaat R.P. Warris, Kappeyne van de Coppellolaan 107, 3818KV Amersfoort, tel. 06-23299712, [email protected] Bankrekening NL19 INGB 0000 5021 38 t.n.v. Voeks regio Het Sticht te Huizen Welzijnswerk P.J.Meijer,tel. 035-6239279, [email protected] ZKA-consulent J.H. Eekhof, tel. 0348-423015, [email protected] Activiteiten E.J. Pater, tel. 06-22451195, [email protected]

Excursie, Pont Utrechts Landschap Om kennis te maken met de rijke natuur langs de Kromme Rijn hebben wij op dinsdag 9 juni de pont van het Utrechts Landschap gereserveerd. De excursie begint om 11.00 uur in excursiecentrum Niënhof, Grotelaan 16, naast 3981HC Bunnik. Aan boord van de Pont is plaats voor maximaal 34 personen en er is ruimte voor twee rolstoelgebruikers. Na de vaarexcursie wordt er een lunch geserveerd in ‘het Wapen van Bunnik’, Dorpsstraat 9, 3981EA Bunnik. Voor leden bedragen de kosten € 20 p.p. en € 25 p.p. voor niet-leden. U kunt zich opgeven bij Evert Pater ( zie colofon). Het bedrag overmaken naar de penningmeester (zie colofon). Zie ook VN05.

20


Het Sticht-Pont Utrechts Landschap Excursie Waterloopbos Op dinsdag 8 september staat er een excursie gepland naar het Waterloopbos in de Flevopolder. Onder leiding van een gids maken we een wandeling door dit unieke gebied wat sinds maart van dit jaar op de lijst van het Cultureel Erfgoed staat. In het Waterloopbos vindt men schaalmodellen van grote waterwerken uit de hele wereld. Het Waterloopkundig Laboratorium voerde hier jarenlang onderzoek uit en bootste met water, stuwen, dammen en golfslagmachines de werkelijkheid na. Na het sluiten van het laboratorium heeft de natuur langzaam bezit genomen van de schaalmodellen. Oude watergoten, stuwen en sluizen zijn begroeid met struiken en planten. Sterrenmos bedekt de oevers, varens omringen de oude havens en in het water groeien zilvergrijze wilgen. Dieren zoals de ijsvogel en libel voelen zich in al dat stromende water helemaal thuis in het Waterloopbos. Nadere informatie over deze excursie volgt in VN-7/8. Terugblik Mauritshuis en Shell

Bob van Wingerden over Mauritshuis en Shell Op 14 april woonden zevenentwintig toehoorders in Champ’ Aubert een presentatie bij over het Mauritshuis en Shell welke werd verzorgd door Bob van Wingerden, een voormalig Shell collega, die na zijn pensionering zich heeft bezig gehouden met

REGIONIEUWS

de technische aspecten met betrekking tot restauratie van schilderijen in het Mauritshuis. Shell is hoofdsponsor en technisch partner van het Mauritshuis. Tijdens de presentatie zette Bob uiteen wat de achtergrond en de inhoud van het technisch partnerschap omvat. Hij vertelde over aanpak en doelstellingen en legde op begrijpelijke wijze uit welke technieken worden toegepast. Aan de hand van veel beelden werden de uitdagingen bij de restauratie van het Pellegrini ensemble in de Gouden Zaal aanschouwelijk gemaakt. Ook werden de resultaten, die geboekt zijn, samengevat. In aansluiting hierop werd nog een aantal schilderijen van Jan Steen getoond, waarbij onderzoek gedaan wordt om meer te weten te komen over zijn ontwikkeling als schilder, datering van zijn schilderijen en de relatie tot zijn tijdgenoten.

Het Zuiden Website www.voeksregiozuid.nl Secretariaat Agnes Hengst-van der Meer, Gravin v Sulzbachstraat 10, 4854 EV Bavel, tel 076-5612138, [email protected] Bankrekening NL93 INGB 0003 3074 04 t.n.v. Voeks regio Het Zuiden te Oosterhout (NB) Welzijnswerk A.H. Don, Hoge Vaartkant 128 4873LL Etten-Leur, tel. 076-5018065 of 06-24396021, [email protected] ZKA-consulenten Brabant & Limburg: J. van Beusekom, tel. 076-5218259, [email protected], Zeeland & Limburg: L. van Zon, tel. 0113-270144, [email protected] Activiteiten (Vacant)

Bijeenkomsten Goes: iedere tweede dinsdag van de maand, sociëteit in hotel Terminus, Stationsplein 1 in Goes vanaf 10.00 uur. Aansluitend aan de Soos-ochtend op dinsdag 9 juni a.s. wordt een

Zeeuwsche koffietafel geserveerd ter afsluiting van het seizoen. De kosten zijn € 11,50 p.p., af te rekenen aan de balie van het hotel samen met uw consumptie(s). Aanmelden bij Kees de Wee: tel. 0113-221712 of per e-mail: [email protected] . In de maanden juli en augustus is er geen Soos. Zevenbergen: iedere eerste woensdag van de maand, sociëteit in hotel Van der Hooft van 10.00 tot 12.00 uur. Coördinator Jac. Schoonen. Terugblik 2de Maasvlakte en ss. Rotterdam Woensdag 8 april werd door de Voeks regio het Zuiden een excursie georganiseerd naar de Tweede Maasvlakte en het ss. Rotterdam. Vanuit Roosendaal en Zevenbergen reed de bus naar Future Land, waar een kop koffie werd gedronken. De bedoeling was dat er een boottocht naar de Pioneering Spirit zou worden gemaakt. Het enige schip ter wereld dat in één keer een heel booreiland kan optillen en verplaatsen en dat in de Rotterdamse haven wordt afgemonteerd. Echter de dichte mist gooide roet in het eten. Wel maakten de deelnemers een rondrit met een bus over de Maasvlakte, waarbij de gids uitstekend verslag deed van de ontwikkelingen. We kregen een hypermoderne containerterminal te zien, waar door de voortschrijdende technologie de meeste handelingen geheel automatisch worden uitgevoerd. Na een uitstekende lunch was er gelegenheid uitgebreid Future Land te bekijken, waar de opbouw van de 2de Maasvlakte aan de hand van documentatie, foto’s en kaarten in beeld wordt gebracht. Vervolgens werd een bezoek gebracht aan het ss. Rotterdam. Iedereen kreeg een audiobegeleiding, waarmee de mooiste punten van het schip te zien waren. Het was zeer indrukwekkend hoe het schip is opgeknapt . Rond 17.00 uur werd de thuisreis aanvaard. Al met al een fantastische dag, mede dankzij de perfecte organisatie van deze excursie.

ss. Rotterdam


21

BEZIENSWAARDIGHEDEN

FRIES AARDEWERK EH Nooit geweten dat er zoveel aardewerk uit Friesland komt. Als je de website www.fries-aardewerk.nl bekijkt zijn er heel veel Friese bedrijven en bedrijfjes waar mooie aardewerken voorwerpen werden en worden gemaakt en musea waar dit moois te bezichtigen is. In Makkum was voorheen het Fries Aardewerk museum De Waag gevestigd, naast de aardewerken tegelfabriek van Tichelaar. Een deel van de collectie van dat museum, een zeer uitgebreide hoeveelheid tegels, is overgebracht naar Museum Het Princessehof te Leeuwarden. Het andere deel, de ‘Van den Acker collectie’, naar het Harlinger Aardewerk museum. Het Harlinger Aardewerk museum heeft verder vooral tin-glazuur- en kerfsnee aardewerk. De collectie in het Fries Museum in Leeuwarden heeft vooral te maken met de cultuurgeschiedenis van Friesland en heeft verder Fries plateel, aardewerk en tegeltableaus. De Lemmer ‘Oudheidskamer Lemster Fiifgea’ heeft een collectie kunstaardewerk van de voormalige Lemster aardewerkfabriek van Cornelis Steenstra. Dit aardewerk is voorzien van versieringen in de zogenaamde Friese kerfsnee-techniek. Wellicht het bekendste bedrijf, ‘Tichelaars Koninklijke Makkumer Aardewerk- en Tegelfabriek’ uit Makkum, vierde in 1994 het vierhonderd jarige bestaan van het fabriek. Het bedrijf is de oudste nog bestaande onderneming van Nederland. Het bedrijf heeft echter niet altijd aardewerk en tegels gemaakt en was ook niet altijd in het bezit van de familie Tichelaar. Op het terrein van het huidige bedrijf bevond zich een fabriekje dat geen

tegels en aardewerk produceerde, maar bakstenen (tichels). In 1688 kwamen deze tichelwerken in handen van Freerk Jans, eerst gedeeltelijk en in 1694 helemaal. Hij bouwde de tichelwerken om tot een gleibakkerij, waar geglazuurd aardewerk en tegels gefabriceerd werden. Dat is zo gebleven en de nakomelingen van Freerk Jans Tichelaar zetten het bedrijf voort. Deze meest bekende tin-glazuur aardewerk leverancier is ook te bezichtigen, maar informeer eerst naar de openingstijden via [email protected]. Adressen: n Fries Museum, Turfmarkt 11, 8911 KS Leeuwarden, www.friesmuseum.nl. n Harlinger Aardewerk museum, Zoutsloot 43, 8861 SV, Harlingen, tel: 0517 – 413341. n Oudheidskamer Lemster Fiifgea, De Nieuwburen 1, 8531 EE Lemmer, tel: 0514 – 567595, www.museumlemmer.nl. n Tichelaar’s Koninklijke Makkumer Aardewerk- en Tegelfabriek, Turfmarkt 65, Makkum, tel: 0515 - 231341.

De rubriek Bezienswaardigheden geeft ruimte aan regio’s om hun te ondernemen activiteiten op uitnodigende wijze te beschrijven. Bij ontbreken daarvan geeft de redactie suggesties voor attractieve locaties. 22


PERSONALIA De volgende leden heten wij welkom:

Mw. L. Ahles-Westerhof, Buinen; ex NAM

L.L. Bal, Renesse; ex SNC Moerdijk I.J. de Boer, Emmen; ex NAM J. Boot, Duitsland; ex NAM W. Bos, Strijen; ex NAM H.J. Broerse, Australië; ex SIPM K.L. Compier, Barendrecht, ex Qatar Mw. J.J. Dijksman-Boelhouwer, Menaam

H. Dirkzwager, ’t Harde; ex STCA Mw. R. Eenkhoorn, Den Bosch L.C. Geerligs, Zuidlaren; ex NAM W. van der Graaf, Voorschoten; ex SIEP

J. Harms, Hellevoetsluis; ex SNR M.A. Hartgers, Leek; ex NAM B.J. Huizing, Kropswolde; ex NAM Mw. I.M.C.H. Jongepier-van Strij de Regt, Heemstede W. Kik, Zuidlaren; ex NAM D.P. Krabbendam, Noorwegen; ex Maleisië

S. Spanjersberg, Hellevoetsluis; ex SNR A.M. Temme, Zoetermeer; ex SITI Mw. S. Verduijn-de Vos, Vlaardingen Mw. H.M. Verheij-Andriessen, Den Haag

A. Visser, Hoorn; ex SGSI W. Westein, Numansdorp; ex SNR Mw. E.M.A. Wetzels-Luijten,

Mw. H.Th. van der Loos-Eikhoudt,

Maastricht

Zoetermeer

Mw. K.C. Wijnolst-Verburg,

Ph. Mansveld, Voorburg; ex KSLA J. van Markus, Beilen; ex NAM K. van Ommen, Oldebroek; ex GSI R.G. Pieters, Franeker; ex Shell Tankers H. Qualm, Nieuw-Beijerland; ex SNR

Heenvliet

Mw. T.G.M. Zwaard-van Ardenne, Maassluis

Alleen degenen die lid waren van Voeks worden hieronder vermeld. Ontvangen van Voeksnieuws (gestuurd aan allen die pensioen van Shell ontvangen) staat los van een lidmaatschap van Voeks. Dus wederom een reden om Voekslid te worden! Met leedwezen geven wij kennis van het overlijden van onze leden:

Mw. C.A. Bogaarts-van der Horst,

A.J.L. Hertog, ex SNR, 7/04, 89 jr;

(SNR), 12/04, 86 jr; Vlissingen L. Bromlewe, ex SNR, 4/04, 90 jr; Callantsoog E.A.J. Brosens, ex SN, 13/04, 78 jr; Den Haag Mw. J.H.A.P. van Dalen-Koster, (SICM), 27/03, 92 jr; Voorschoten Mw. N.L.H. Dikkers-Smilde, (SIPM), 13/04, 92 jr; Den Haag F.V. Dumoulin, ex SICM, 22/04, 77 jr; Den Haag E. Enting, ex NAM, 1/04, 93 jr; Rijswijk M.J. van Essen, ex SNR, 19/04, 85 jr; Spijkenisse L.J. Feunekes, ex NAM, 14/04, 71 jr; Enschede C. Geervliet, ex SNC, 5/04, 91 jr; Vlaardingen P. van der Giessen, ex SNR, 27/03, 90 jr; Avenhorn H.K. Glerum, ex SNR, 19/04, 77 jr; Strijen G.A. Goedhart, ex SNR, 19/04, 87 jr; Spijkenisse Mw. A.M. Haas-Reindsen, (KSEPL), 4/04, 83 jr; Rijswijk E.J. Haighton, ex SIPM, 20/03, 68 jr; Capelle aan den IJssel L.J.M. Heijster, ex SNR, 12/04, 89 jr; Rotterdam

Oud-Beijerland

(Shell Tankers), 7/04, 91 jr; Zierikzee

A.H.L. van Hoek, ex SNR, 20/04, 88

Mw. H. van Schie-Dedel, (SNR),

jr; Lochem

3/04, 80 jr; Rotterdam H. Schoemakers, ex NAM, 19/03, 85 jr; Schoonebeek W.A. Scholte, ex Noorwegen, 30/03, 78 jr; Uffelte H.M. Schreuder, ex UK, 20/03, 73 jr; Aldeboarn Mw. M.M. Sipkema-Vliegen, (Iran), 9/04, 94 jr; Deventer Mw. C. Stapel-Sjoukens, (SNR), 19/03, 89 jr; Hellevoetsluis C. Tijl, ex SNR, 22/04, 92 jr; Rotterdam N. Troost, ex SIPM, 21/04, 92 jr; Oegstgeest Mw. M.W. Vastenholt-Reulink, (Billiton), 23/03, 86 jr; Arnhem Mw. F. Venema-Bosma, (SNR), 18/04, 86 jr; Rotterdam Mw. M. Verstallen-Mast, (SNR), 4/04, 97 jr; Vlaardingen Mw. L.G. de Visser-Bakker, (SNR), 21/04, 91 jr; Vlaardingen S. Warmenhoven, ex NAM, 24/03, 78 jr; Wildervank I.W. Wielaard, ex SNR, 7/04, 69 jr; Hellevoetsluis Mw. H. Zwarts-Oostwouder, (SNR), 15/04, 88 jr; Spijkenisse

W.M. Huliselan, ex SNR, 3/04, 65 jr; Moordrecht

Mw. M.M.E.L. Klamer-Nash, (Indonesië), 18/04, 93 jr; Naarden

K. Kleinjan, ex SNR, 7/04, 91 jr; Rotterdam

J.F. Köhler, ex SNV, 27/03, 81 jr; Noordwijk

C. de Leeuw van Weenen, ex SICM, 30/03, 83 jr; Zwijndrecht

Mw. M. Meertens-van Eijk, (SNR), 20/03, 76 jr; Rotterdam R.P. van Oosten, ex SICM, 8/04, 91 jr; Uden L. den Ouden, ex KSLA, 1/03, 82 jr; Castricum Mw. J.H. Panman-Poort, (NAM), 24/03, 96 jr; Hilversum H. Pennders, ex KSEPL, 6/04, 93 jr; Rijswijk A.E.R. Reimerink, ex Billiton, 31/03, 93 jr; Rijswijk Mw. G.J.M. de Reus-Bots, (SNR), 29/03, 66 jr; Rotterdam M. Roobol, ex SNR, 29/03, 85 jr; Rotterdam

Mw. M.T. van Schendel-Lomonde,

Familieberichten:

Mw. T.M. Douwes-Wajer, 25/03, 82

jr; echtgenote van H.S.A. Douwes (SIPM), Colmschate Mw. J.P.S. Kraaijenbrink-Broere, 24/04, 85 jr; echtgenote van J.D.

Kraaijenbrink (SNR), Rotterdam

Mw. P.E. van Leeuwen-Monfils,

14/04, 74 jr; echtgenote van W.B. van Leeuwen (SNR), Vlaardingen

Mw. A. van Nieuwaal-van Wageningen, 21/04, 67 jr; echtgenote van P. van Nieuwaal (SNC Moerdijk), Sommelsdijk


23

VOEKSKRONKEL V-53 Beste Kronkelkrakers, De oplossing van Kronkel V-52 luidt: Horizontaal: 12 Leraren; 14 Overall; 15 Edison; 17 Edelknaap; 18 Gepensioneerd; 19 Otter; 21 Elk; 22 St.; 23 Prooi; 25 Inn; 26 Boe; 27 Laken; 29 AD; 31 CDA; 32 Lotus; 37 Rechterschoen; 39 Margarita; 42 Dennen; 43 Nuchter; 44 Logisch.

Om u op weg te helpen ook nu weer een afbeelding van een van de gevraagde antwoorden uit deze Kronkel. De oplossing van onderstaande opgave kunt u sturen aan: P.J. Visser Sparrendal 552 3142 LR MAASSLUIS

Verticaal: 1 Oliedollars; 2 Driest; 3 Krik; 4 Inmaken; 5 Boxpak; 6 Jeugd; 7 Kaaps; 8 Slinks; 9 Heiig; 10 Kienspel; 11 Torero; 16 Advies; 20 Ringtone; 26 Barrels; 28 Kachel; 30 Decent; 31 Camera; 33 of naar Triest; 34 Frans; 35 Noach; 36 Knots; 40 Aagt; 41 Acht. [email protected] De Voeksbalk V-52 luidt: KORENHALM De afbeelding in deze Kronkel had te maken met het antwoord uit 28 verticaal: KACHEL Luuk haalde de volgende namen uit de vele inzenders: Mevr. E. van Gelder - RIDDERKERK C. Schenk - HEILOO Mevr. S.H. van de Graaf - Versteeve - ALMERE

2

3

13

4

Veel plezier met het oplossen van deze opgave.

5

6

7

8

9

10

14

17

19

20 23 26

VOEKS NIEUWS

34

27

40

35

22

24

30 33

12

18

21

25

11

Peter

15

16

39

Onder de goede inzendingen worden drie VVV-cadeaubonnen van € 20,00 verloot. Wilt u er aan denken uw adresgegeve ns mee te zenden in uw e-mail? Deze informatie is echt nodig voor verzending van de cadeaubonnen als u een prijs heeft gewonnen.

Zij hebben hun gewonnen prijs inmiddels ontvangen. Van harte gefeliciteerd en tot de volgende Kronkel…

1

Onder vermelding van oplossing V-53

31

28

29

32

36

37

41

42

38

43

HORIZONTAAL: 13 Dit slipje hangt aan de eerste knijper (5); 14 Stekende geneeswijze (11); 15 Om het te voeren moet je erin komen (5); 16 Wordt dit gebruikt door een vrolijke narcotiseur? (7); 17 Rij de jongen naar het Italiaanse gerecht (7); 18 Plek waar men veel haringen vindt (7); 19 Lichaamsdelen die kunnen stinken (8); 21 Beginnen ondanks een zweertje met een muzikaal ritme (9); 25 Heel veel mensen in de spits (9); 27 In KV 622 klinkt een literkan anders heel mooi (8); 33 De mooiste voorstellingen (7); 36 Wordt door de kroegbaas uitgevoerd voor het bier schenken? (7); 37 Op de Maanzee kunt u zich zo voelen (7); 39 Paktouw (5); 41 Groen (11); 43 Je ziet grootvader; er tussenin zingt hij het hoogste lied (5). VERTICAAL: 1 Een schrijfstift als steekwapen (6); 2 Die autoclub lijkt de sigaar te zijn (4); 3 De binnenverlichting van een misdadiger (8); 4 Dat dier is de pineut (6); 5 Vreemde lijfwacht in het basketbalteam (5); 6 Grote goedheid, wat een goedheid! (5); 7 Als militair moet dit vaak gegeven worden (4); 8 Bescherming van heilige koeien; 9 De sterkte van een werknemer (6); 10 Bier om in de hand te houden (4); 11 Uit de kleren gaan bij het demonteren van een auto (8); 12 Noord-Hollandse heuvels (6); 20 Wordt met opzet verzonden (8); 22 Pinda met karakter (8); 23 Stug rokende geloofsverzakers (7); 25 Lichaamsdeel van een wesp (6); 26 Ik weet wie ze is en ze woont in een asiel (6); 28 Bij voorkeur een schat voor de heilig e (6); 29 Veel ophef blijkt bij herhaling rustig te zijn (6); 30 Die wordt afgebeten door een voetballer (5); 31 Soms de bedekking van een letter (5); 32 Die jongen verdient een prijs (5); 34 Oud ijzer (4); 38 Verlangen naar kaarten (4).

VOEKSBALK V-53

24

42 20 18


4

29 12 40 35 24

U kunt inzenden t/m

26 juni 2015

SHELL

Recommend Documents