--- 2013 - 2014 ---
Regioprofiel
Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 Crebo 94333 Versie 20-12-2013
©
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties, niveau 3 / 20-12-2013
Regioprofielen Limburg Aan de Regioprofielen Elektrotechniek en Installatietechniek is meegewerkt door: Onder andere de volgende
bedrijven:
A. Ploem & Zoon KERKRADE, Archil Langohr Installatiebedrijf & Keukens LANDGRAAF, BAM Techniek Regio Zuidoost ROERMOND, Bks Bours Klimaat Services SUSTEREN, Breman Geelen GENEMUIDEN, Breman Maasland GENEMUIDEN, Coumans Installaties BEEK LB, De Comfort Installateurs SITTARD, Electro Consten KERKRADE, Electro Gommans OIRLO, Electro V. Montfort LINNE, Elektro Limburg MAASBREE, Elektro van Goch VENRAY, Energa Elektra VENLO, Fraku Installaties VENLO, Gebr.Janssen Install.BV BEUGEN, Getib GELEEN, Gilissen & Gilissen Instaltechn. CADIER EN KEER, Glasius Installatietechniek STEIN, Guus Van Den Akker Electrotechn BRUNSSUM, Hadeco MEERSSEN, Hajnadi Klimaattechniek KERKRADE, Heijmans Utiliteit GELEEN, Hermans & Houtappels Installatie S PANNINGEN, Homij Techn.Installaties ITTERVOORT, HVL TBI Techniek EINDHOVEN, Imtech Building Services EINDHOVEN, Imtech Industrial Services ROERMOND, Insta Zuid BEEK LB, Installatiebedrijf G. Sars VOF ROERMOND, Installatiebedrijf Jadan KLIMMEN, Installatiebedrijf M. Pleunis SINT ODILIENBERG, Install-Techniek Sjef Ubaghs Ned BERG EN TERBLIJT, Intergarde Beveiligingstechniek MAASTRICHT, Jan Lommen Installatiebedrijf BAARLO LB, Keijsers-Manders Instal Techn YSSELSTEYN LB, Kessels Installaties NEDERWEERT, Kontakt E.T.I. HOENSBROEK, Lejeune Multi Electra MAASTRICHT, Libutec NIEUWSTADT, Liko HEERLEN, Loodgietersbedrijf Caris en Reinder SITTARD, Nic. Pas Installatie TEGELEN, Parkstad Inspecties RANSDAAL, Pasmans Gasgarde MAASTRICHT, Paul Kersten Vof KERKRADE, Pevo Installatiebedrijf NEDERWEERT, Spie Nederland MAASTRICHT, Stork Technical Services Nederland E & I ELSLOO LB, Strukton Worksphere ELSLOO LB, Techn Installbedr H. De Bruijn VENRAY, Techn. Install.Buro Geelen CADIER EN KEER, Unica Installatietechniek VENLO, V.T.I. Horst HORST, Van Dorp Installaties Venlo VENLO, Van Ewijk Bliksembeveiliging LIMBRICHT, Van Gemert Installatiegroep OVERLOON, van Haren Installaties CUIJK, Versleijen Installatie Techniek B.V OIRLO, Vleeshouwers En Znn Fa LIMBRICHT, Waterval Elektro HEERLEN, Wolter & Dros Nieuwbouw MAASTRICHT-AIRPORT, Wolter & Dros Service MAASTRICHT-AIRPORT De
ROC’s:
Arcus College, Gilde Opleidingen en Leeuwenborgh En
voorts:
InstallatieWerk Zuid-Oost Kenteq OTIB/RBPI Clip & Klaar organisatieondersteuning Batouwe Arnhem (eindredactie en vormgeving)
De basis voor dit Regioprofiel is gelegd binnen de samenwerkingsprojecten van ROC’s, bedrijven, InstallatieWerk, OTIB/RBPI, Uneto-VNI, Kenteq en Batouwe Arnhem in de provincies Gelderland, Overijssel en Zuid-Holland.
©
Limburg - Regioprofiel Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 / 20-12-2013
1
Vormgeving en eindredactie: Batouwe Arnhem
Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 Regioprofiel
1
Het Regioprofiel bevat 2: De (minimale) beroepshandelingen die de monteur op het betreffende niveau moet beheersen als beginnend beroepsbeoefenaar 3 De vereiste kennis (theorie/vakkennis in de context van het niveau van de opleiding) De attitude/beroepshouding. Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “basis” (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het “extra” pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, plus-pakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van studenten en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/student. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen.4 De attitude/beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties. Het Regioprofiel geldt voor zowel de BOL- als de BBL-leerweg. Het Regioprofiel is een aanvulling/”vertaling” van de kwalificatiedossiers. Alle genoemde beroepshandelingen, kennis en houding moeten worden gelezen in relatie tot de beroepscontext. Het niveau en de mate van complexiteit staat in de kwalificatiedossiers.
1
Het Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het
2
Beroepshandelingen, theorie en attitude/beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in sa-
onderwijs. menhang met elkaar aan bod. 3
Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep.
4
De landelijke programma’s voor rekenen en taal en voor Leren, Loopbaan en Burgerschap zijn als bijlagen van toepassing.
©
Limburg - Regioprofiel Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 / 20-12-2013
2
Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 Handelingen
Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “Basis” = het programma dat voor iedereen geldt. Elk ROC en elk leerbedrijf (al dan niet in samenwerking met een opleidingsbedrijf) dient de mogelijkheid te bieden dat de leerlingen deze vaardigheden leren; bij het “Keuze/Verplichte” pakket betekent de letter
K extra vaardigheden van het V
beroep (verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid van bedrijf/student) en de letter
een verplicht onderdeel ten behoeve van het beroep. Uitgangspunt voor deze invulling zijn specifieke behoeften van studenten en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/ student. Elk leerbedrijf (al dan niet in samenwerking met een opleidingsbedrijf) dient de mogelijkheid te bieden dat de leerlingen zich deze vaardigheden eigen maken.
Handelingen
Basis
Keuze
Veiligheid: VCA VOL-regels toepassen
X
Veilig werken
X
Controle op veilig werken (eigen veiligheid)
X
Toezien, controle op veiligheid voor derden (klanten/omstanders)
X
Toezien, controle op veiligheid (minder ervaren) collega’s
X
Correct gebruik beschermingsmiddelen PBM’s
X
Beoordelen installaties op veilig functioneren
X
Beoordelen toegankelijkheid toestel
X
Beoordelen opstellingsruimte m.b.t. persoonlijke veiligheid
X
Opgeruimde werkplek (aanvang/beëindiging)
X
Werkvoorbereiding, uitvoering en organisatie:
©
Zich goed uitdrukken in woord en geschrift (Nederlands)
X
Dragen gepaste (bedrijfs)kleding / persoonlijke verzorging / hygiëne
X
Omgaan met moderne communicatiemiddelen en computers
X
Lezen hydraulische tekeningen/schema’s
X
Lezen elektrische tekeningen/schema’s
X
Lezen meet- en regeltekeningen/schema’s
X
Interpreteren van verstrekte gegevens
X
Toepassen van toestelkennis, technische documentatie en voorschriften
X
Bepalen of installatie aan technische voorschriften voldoet
X
Bepalen of technische ruimte aan voorschriften voldoet (stookruimte/ opstellingsruimte)
X
Bepalen of ventilatiesystemen voldoet aan voorschriften
X
Toepassen van bedrijfsvoorschriften
X
Schatten benodigde tijd voor uitvoer van werkzaamheden, vervolgens plannen/verdelen van werkzaamheden
X
Klant informeren over uit te voeren werkzaamheden
X
Meer-/minderwerk constateren en overleggen met leidinggevende en opdrachtgever
X
Systematisch en efficiënt werken
X
Minder ervaren collega instrueren en ondersteunen
X
Uitgevoerde werkzaamheden van een collega controleren en terugkoppelen
X
Limburg - Regioprofiel Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 / 20-12-2013
3
Handelingen
Basis
Controleren en vastleggen gemaakt werk
X
Analyseren (zelfstandig) van onvolkomenheden aan installaties
X
Rapporteren (mondeling/schriftelijk) aan de opdrachtgever, klant of leidinggevende
X
Correct invullen van bedrijfseigen documenten
X
Voorraadbeheer auto
X
Keuze
Installeren: Ventilatiesystemen: in bedrijf stellen
X
Ventilatiesystemen: luchtkwaliteit meten, beoordelen en rapporteren
X
Ventilatiesystemen: toevoer en afvoer roosters controleren en beoordelen
X
Gasinstallatie: in bedrijf stellen
X
Gasinstallatie: controleren en beoordelen
X
Tapwateraansluiting: in bedrijf stellen
X
Tapwateraansluiting: controleren en beoordelen
X
Drinkwaterinstallatie: in bedrijf stellen
X
Drinkwaterinstallatie: controleren en beoordelen
X
Warmwaterinstallatie: in bedrijf stellen
X
Warmwaterinstallatie: controleren en beoordelen
X
Clv/k-systemen: in bedrijf stellen
X
Clv/k-systemen: controleren en beoordelen
X
Cv/k-installatie: in bedrijf stellen
X
Cv/k-installatie: controleren en beoordelen
X
Cv/k-installatie: bijvullen en ontluchten
X
Cv/k-installatie: expansievat controleren en beoordelen
X
Gebouwbeheerssysteem: in bedrijf stellen
X
Gebouwbeheerssysteem: controleren en beoordelen
X
Algemeen: Appendages en beveiligingen controleren, beoordelen en/of vervangen
X
Kleine aanpassingen aan installaties uitvoeren
X
Zonneboilersysteem bijvullen
X
Ruimtetemperatuurregeling aansluiten
X
Biomassa
X
Legionellapreventie
X
Waterzijdig: volumestroom en temperatuur van tapwater meten
X
Waterzijdig: het vermogen van een doorstroomtoestel berekenen en beoordelen
X
Waterzijdig: luchtstroom instellen, meten en controleren
X
Waterzijdig: cv/k-zijdig hydraulisch inregelen Verbranding: gasaansluiting controleren en beoordelen
X
Verbranding: verbranding en ontsteking beoordelen en/of afstellen
X
Verbranding: gasvoordruk, werkdruk en branderdruk controleren en beoordelen Verbranding: vlambeveiliging controleren en beoordelen
X
Verbranding: luchttoevoer en ventilatie opstellingsruimte controleren en beoordelen
X
Verbranding: rookgasafvoer/luchttoevoer controleren en beoordelen
X
Verbranding: rookgasanalyse uitvoeren, beoordelen en rapporteren
X
Verbranding: gaszijdige belasting van een toestel controleren en beoordelen
X
(Storing)herstellen, (de)monteren in bedrijf stellen toestellen:
©
Mechanische ventilatie
X
Gebalanceerde ventilatie met/zonder warmteterugwinning
X
Gashaard / gevelkachel / sfeerhaard
X
Luchtheater
X
Centrale luchtverwarmer
X
Limburg - Regioprofiel Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 / 20-12-2013
4
Handelingen
Basis
Keuze
CV-toestel
X
CR-/-VR-/HR-combitoestel
X
Gasgeiser
X
Gasboiler
X
Kooktoestellen
X
Zonneboilersystemen
X
Micro WKK (micro-warmtekrachttoestellen)
X
K
Warmtepompen
X
K
Luchtbehandelingskast
X
Koelmachine
X
Koeltoren
X
Ventilatorbrander >- 130 kW
X
Atmosferische brander >- 130 kW
X
K
Gereedschap en meetapparatuur: Universeelmeter gebruiken en gegevens (stroom/spanning/weerstand) interpreteren
X
Gasdrukmeter gebruiken en gegevens interpreteren
X
Temperatuurmeter gebruiken en gegevens interpreteren
X
Rookgasanalyse/rendementsmeter gebruiken en gegevens interpreteren
X
Toepassen juist gebruik (hand)gereedschap
X
Regeltechniek: Herkennen/instellen ruimtetemperatuurregeling
X
Instellen stooklijn WA-regeling
X
Vermogen voor radiatoren kunnen inschatten/bepalen
X
Vermogen voor het verwarmingstoestel inschatten bepalen
X
Vereiste kennis
De minimale kennis voor de Servicetechnicus Installatietechniek op niveau 4 is uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar:
Basiskennis = de student moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt. Kennisverbreding = van de student wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van formules.
Kennis onderwerp Talen
Basis 3F-niveau
Nederlands
X
Engels
X
Duits Wiskunde/rekenen
©
Verbreding
X 3F-niveau
Rekenen +, -, x, ÷
X
Rekenen breuken oplossen
X
Rekenen verhoudingen berekenen
X
Rekenen procenten
X
Rekenen lengtematen berekenen
X
Cirkel (omtrek en oppervlakte)
X
In- en uitwendige middellijn
X
Limburg - Regioprofiel Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 / 20-12-2013
5
Kennis onderwerp
Basis
Straal
X
Cilinder
X
Wanddikte
X
Omrekenen eenheden
X
Verbreding
Tekenen Algemene tekenafspraken
X
Elektrische schema’s lezen
X
Elektrotechnische symbolen lezen
X
Aanzichten en doorsneden
X
Ploftekeningen kunnen lezen
X
Hydraulische schema’s lezen
X
Natuurkunde (algemeen) Massa / massastroom / kracht / statische druk
X
Volume/volumestroom
X
Massadichtheid
X
Snelheid / dynamische druk
X
Belasting / vermogen / rendement / verbrandingswaarde
X
Uitzetten en krimpen / warmte en temperatuur
X
Mollier-diagram
X
Log ph-diagrammen
X
Eigenschappen van diverse vaste, vloeibare en gasvormige brandstoffen
X
Elektrotechniek Elektrotechniek algemeen
X
Elektrische componenten algemeen
X
Meet- en regeltechniek Principe/methode van inregelen
X
Toegepaste componenten van regelingen
X
Principewerking van ruimteregelingen
X
Gebouwbeheerssystemen
X
Opbouw en werking van standaard en niet-standaard werktuigkundige installaties
X
Verbrandingstechniek Natuurkundige- en scheikundige principes van verbranding
X
Stromingsleer
X
Verbrandingsprocessen
X
Verschil tussen een open en gesloten systeem
X
Water/Luchtzijdig De wet van Boyle Gay Lusac en berekeningen
X
Stromingsleer Hydrodynamica
X
Stromingsleer Aerodynamica
X
Watereigenschappen algemeen (kwaliteit van tapwater)
X
Berekenen opwarmtijd water
X
Berekenen van mengtemperaturen
X
Gas (algemeen) Samenstelling gas
X
Natuurkundige eigenschappen
X
Installatie
©
Ventilatiesystemen: principewering
X
Ventilatiesystemen: toegepaste componenten
X
Limburg - Regioprofiel Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 / 20-12-2013
6
Kennis onderwerp
Basis
Gasinstallatie: principewerking
X
Gasinstallatie: toegepaste componenten
X
Tapwaterinstallatie: principewerking
X
Tapwaterinstallatie: toegepaste componenten
X
Clv/k-systemen: principewerking
X
Clv/k-systemen: toegepaste componenten
X
Cv/k-installatie: principewerking
X
Cv/k-installatie: toegepaste componenten
X
Dimensionering gastoevoer en rookgasafvoer
X
Verbreding
Biogas: principewerking
X
Biogas: toegepaste componenten
X
Olie-installatie: principe
X
Olie-installatie: toegepaste componenten Bronsystemen
X X
Toestellen Gaskooktoestellen: principewering
X
Gaskooktoestellen: toegepaste componenten
X
Mechanische ventilatie: principewering
X
Mechanische ventilatie: toegepaste componenten
X
Warmteterugwin-unit: principewerking
X
Warmteterugwin-unit: toegepaste componenten
X
Gashaard / gevelkachel / sfeerhaarden: principewerking
X
Gashaard / gevelkachel / sfeerhaarden: toegepaste componenten
X
Luchtheater direct en indirect: principewerking
X
Luchtheater direct en indirect: toegepaste componenten
X
Centrale luchtverwarming direct en indirect: principewerking
X
Centrale luchtverwarming direct en indirect: toegepaste componenten
X
CV-toestel: principewerking
X
CV-toestel: toegepaste componenten
X
CR-/-VR-/HR-combitoestel: principewering
X
CR-/-VR-/HR-combitoestel: toegepaste componenten
X
Gasgeiser: principewerking
X
Gasgeiser: toegepaste componenten
X
Gasboiler: principewerking
X
Gasboiler: toegepaste componenten
X
Micro WKK: principewerking
X
Micro WKK: toegepaste componenten
X
Zonneboilersysteem: principewerking
X
Zonneboilersysteem: toegepaste componenten
X
Warmtepomp: principewerking
X
Warmtepomp: toegepaste componenten
X
Warmtekrachtkoppeling: principewerking
X
Warmtekrachtkoppeling: toegepaste componenten
X
Stooktoestel >- 130 kW: principe
X
Stooktoestel >- 130 kW: toegepaste componenten
X
Atmosferische branders tot 660 kW: principe
X
Atmosferische branders tot 660 kW: toegepaste componenten
X
Ventilatorbranders tot 660 kW: principe
X
Ventilatorbranders tot 660 kW: toegepaste componenten
X
Veiligheid, gezondheid en milieu
©
Kwaliteitseisen bedrijf
X
Veiligheid en verantwoordelijkheid
X
Brandpreventie
X
Veiligheidsmaatregelen
X
Limburg - Regioprofiel Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 / 20-12-2013
7
Kennis onderwerp
Basis
Gezondheid
X
Hygiëne op de werkplek
X
Legionella
X
Schadelijke gassen en materialen
X
Afval scheiden en afvoeren
X
Verbreding
Organisatie Producten en diensten
X
Begeleiden: coachen, adviseren en anderen ontwikkelen
X
Oplossingen voor problemen bedenken
X
Projectmatig werken
X
Voorschriften Gasvoorschriften
X
Bepalingen met betrekking tot stook- en opstellingsruimten
X
Leidingwatervoorschriften algemeen
X
Bepalingen tot ventilatie
X
Persoonlijke beschermingsmiddelen
X
Beproeving en controle op dichtheid/sterkte Benodigde meetapparatuur (druk, elektrotechnische, rookgasanalyse)
X
Gasinstallaties / leidingen en toestellen
X
Waterinstallaties
X
CV-installatie op dichtheid controleren
X
Houding
In het kwalificatiedossier zijn de relevante (niet-technische) competenties opgenomen (= kolom “Niet-technische
competenties”). Wat de Servicetechnicus Installatietechniek
op niveau 4 moet laten zien als juiste “beroepshouding”, is uitgewerkt in de eerste kolom.
Houding
Basis
Verbreding
Veiligheid Werkt veilig
X
Beoordeelt werkomgeving, installaties en toestellen op veilig functioneren
X
Houdt rekening met veiligheid van collega’s en derden
X
Signaleert onveilige situaties
X
Milieu Gaat bewust om met afval en restproducten
X
Meldt onvolkomenheden aan installaties (bijvoorbeeld hoog energieverbruik door verschillende oorzaken)
X
Samenwerken
©
Weet welke invloed zijn houding heeft op de omgeving
X
Onderhoudt contact met collega’s en derden
X
Rapporteert aan leidinggevende
X
Overlegt met en deelt opgedane kennis met (minder ervaren) collega’s
X
Neemt deel aan Toolboxmeeting, werkoverleg en werkverdeling
X
Limburg - Regioprofiel Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 / 20-12-2013
8
Houding
Basis
Verbreding
Klantvriendelijkheid en klantgericht Bereidt zich voor door relevante informatie te verzamelen
X
Toont aandacht voor de klant, opdrachtgever of gebruiker
X
Informeert klant, opdrachtgever of gebruiker over de bedrijfsstatus van de werkzaamheden/installatie (proactief)
X
Overlegt over klachten of onduidelijkheden met klant, opdrachtgever of gebruiker
X
Komt bij klant, opdrachtgever of gebruiker terug op vragen of onduidelijkheden
X
Houdt de werkplek schoon tijdens en bij beëindiging van de werkzaamheden
X
Sluit aan bij behoeften/verwachtingen klant, opdrachtgever of gebruiker
X
Verantwoordelijkheid en zelfstandigheid Beheert voorraad bedrijfswagen
X
Gaat efficiënt en kostenbewust om met materialen, gereedschappen, test- en controleapparatuur en materiaal
X
Zet de juiste materialen, gereedschappen, test- en controleapparatuur en materiaal in
X
Kan vanuit opdrachten werkzaamheden plannen en efficiënt uitvoeren
X
Signaleert onvolkomenheden
X
Zoekt zelf naar oplossingen, toont eigen initiatief, is besluitvaardig
X
Zorgt voor administratieve afhandeling
X
Organiseert mensen en middelen om zijn planning te kunnen realiseren
X
Begeleidt (minder ervaren) collega’s
X
Stuurt (minder ervaren) collega’s aan om zijn planning te kunnen realiseren
X
Overlegt planning met klant, opdrachtgever of gebruiker
X
Persoonlijke ontwikkeling en motivatie Is leergierig, probeert de techniek te doorgronden, stelt vragen
X
Blijft op de hoogte door o.a. het lezen van vakliteratuur
X
Verbetert persoonlijke eigenschappen door reflectie en evaluatie
X
Toont inzet, werktempo, doelmatigheid, ordelijk, heeft discipline
X
Presenteren
©
Let op persoonlijke verzorging / toont zich bedrijfsvertegenwoordiger
X
Kan in de juiste vaktaal de uitgevoerde werkzaamheden formuleren
X
Communiceert, verbaal, non verbaal, schriftelijk / luisteren actief
X
Rapporteert correct, volledig en nauwkeurig
X
Genereert informatie uit gegevens en verbindt daar conclusies aan
X
Limburg - Regioprofiel Servicetechnicus Installatietechniek niveau 4 / 20-12-2013
9