Regioprofiel Midden Nederland Dit is een product van het project CGO Midden Nederland. Hierin werken de volgende ROC’s, bedrijven en brancheorganisaties samen: Hoornbeeck College, ROC Midden Nederland, MBO Amersfoort, MBO Utrecht, ROC Flevoland, ROC van Amsterdam (locatie Hilversum) InstallatieWerk Midden Nederland, Uneto-VNI, Kenteq en OTIB, RBPI Midden Nederland De bedrijven Installateurs, Aquadatasystems bv BLR-Bimon bv Croon Elektrotechniek bv Elektrob Installaties bv Feenstra Lelystad bv Goflex Hemubo Almere bv Hollander Techniek InstallatieWerk Midden Kenteq Ketelaar Installatie Service bv KPN Corporate Market Kropman Installatie Techniek bv Installatiebedrijf Kwekel bv Leerstofnet Leertouwer BV MINIMAX Brandbeveiliging bv Schreuder-Ruitenbeek Installatiebeheer TBK - Holland bv Totaalcomfort Uneto-VNI Van den Pol Elektrotechniek bv Van Dorp Installaties bv Verweij Elektrotechniek bv Het project wordt gefinancierd door OTIB, de ROC’s, de bedrijven en Kenteq. Het projectmanagement berust bij bureau De Overdracht
Onderhoudsmonteur Installatietechniek, Niveau 2 Vastgesteld door het directeurenoverleg, d.d. 21-03-2013.
Dit regioprofiel is opgesteld met gebruikmaking van de regioprofielen uit de OTIB projecten CGO Gelderland en Overijssel en het Masterplan Zuid-Holland. Creative Commons Licentie
Dit werk is gelicenseerd onder Creative Commons Naamsvermelding Niet Commercieel Gelijk Delen 3.0 Nederland licentie. Deze licentie laat anderen toe het werk te kopiëren, distribueren, vertonen, en op te voeren, en om afgeleid materiaal te maken, zolang de maker van het werk wordt vermeld, het werk niet commercieel gebruikt wordt en afgeleide werken onder identieke voorwaarden worden verspreid.
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
1 / 11
Toelichting Onderhoudsmonteur Installatietechniek, Niveau 2
Onderhoudsmonteur Installatietechniek Niveau 2
Basis
Niveau 3
Servicemonteur Installatietechniek
Service technicus
Extra
Basis (algemeen)
Niveau 4
Extra
Basis (specialistisch)
Extra
Rol en verantwoordelijkheden Een onderhoudsmonteur installatietechniek voert zelfstandig onderhoud uit aan technische installaties die betrekking hebben op binnenklimaat, comfort en energie ten behoeve van de gebruiker(s) in opdracht van een klant (I). De onderhoudsmonteur installatietechniek voert zijn werkzaamheden uit op het gebied van verwarming/ koeling, (warm) tapwater en ventilatie (II). De onderhoudsmonteur is in staat installaties en toestellen te onderhouden, controleren en te beoordelen. De onderhoudsmonteur heeft kennis van ventilatiesystemen, installaties, toestellen, voorschriften, klantencontact, administratieve afhandeling en producten en diensten van een organisatie. De onderhoudsmonteur is in staat om kleine oneffenheden op te heffen (III). De onderhoudsmonteur is in staat om benodigde metingen te verrichten en te vergelijken met opgegeven waarden.
Servicemonteur Installatietechniek Duurzaam energie Alternatieve energiebronnen
De uit te voeren werkzaamheden voor een onderhoudsmonteur installatietechniek in de praktijk zijn hierna vertaald naar beroepshandelingen.
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
2 / 11
Waterpomp
Zonne-energie
ZBS
Gasboiler
Gasgeiser
Combitoestel VR/ HR
CV Toestel
Gashaard, gevelkachel, sfeerhaard
III
Mechanische ventilatie/ WTW
Ventilatie systemen
Centrale luchtverwarming
Ventilatie
Luchtheaters
II
Binnenklimaat en comfort Verwarming/ koeling Warm tapwater Gasinstallaties Clv/k Cv/k installatie Tapwater installatie
Mikro WKK
I
Regioprofiel Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2 Regioprofiel In het samenwerkingsproject CGO Midden Nederland werken vijf ROC’s, vele bedrijven, Kenteq, Uneto-VNI, OTIB en het RPBI gezamenlijk aan een verbeteren en het versterken van het beroepsonderwijs. Een van de activiteiten van het project is het uitwerken van zogenoemde regioprofielen. Een regioprofiel is de concretisering van een uitstroomprofiel van de Kwalificatiedossiers Installeren. Het regioprofiel bevat: De (minimale) beroepshandelingen die de monteur op het betreffende niveau moet beheersen als beginnend beroepsbeoefenaar De vereiste theorie in inhoud en niveau De attitude/beroepshouding Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “basis” (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het “extra” pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, plus-pakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van leerlingen en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/deelnemer. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar kennis (= de leerling moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt; er heeft geen verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven) en verdieping (= van de leerling wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van enkelvoudige formules). De attitude/beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties.
Werkwijze De regioprofielen zijn uitgewerkt door een werkgroep, bestaande uit vakdocenten van verschillende ROC’s, vakdeskundigen van bedrijven en een opleidingsadviseur van Kenteq (= de voorzitter en rapporteur van de werkgroep). De conceptuitwerking is voorgelegd aan de scholen en het RPBI. De eerste versie van het regioprofiel wordt met de achterban van de bedrijven en scholen besproken.. Hierbij is in het bijzonder inbreng gevraagd van de kleinere bedrijven (deze hebben minder mogelijkheden in menskracht om in de werkgroepen te participeren). De vaststelling van de regioprofielen vindt plaats door het directieoverleg Midden Nederland. Daarin zijn o.a. het RPBI Midden Nederland (gemandateerd namens alle installatiebedrijven in de regio) en vijf ROC’s vertegenwoordigd. In het schooljaar 2013-2014 testen de bedrijven en ROC’s de profielen uit. Op basis van de bevindingen in de praktijk zullen de werkgroepen de regioprofielen actualiseren voor het nieuwe opleidingsjaar (2014-2015). 1 Het
Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het onderwijs. theorie en attitude/beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in samenhang met elkaar aan bod. 3 Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep, bijvoorbeeld het leggen en aansluiten van kabels; dit kunnen sterkstroom-, maar ook data-, telefoon-, brandmeld- en/of beveiligingskabels zijn. 4 De landelijke programma’s voor rekenen en taal en voor Leren, Loopbaan en Burgerschap zijn als bijlagen van toepassing. 2 Beroepshandelingen,
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
3 / 11
Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2 Beroepshandelingen Bij de beroepshandelingen wordt aangegeven of deze behoren tot de Basis = het programma dat voor iedereen geldt; het Extra pakket = specialisme van een bedrijf, verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid. Uitgangspunt voor deze invulling zijn specifieke behoeften van leerlingen en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/ deelnemer.
Beroepshandeling
Tapwater Gasgeiser onderhoud Gasboiler onderhoud Zonneboilersystemen onderhoud
Basis
Verdieping
X X X
Luchtbehandelings- en airconditioneringssystemen Onderhoud aan installatie met lokale verwarming Onderhoud aan installatie met centrale verwarming/koeling Onderhoud aan installatie met CR/VF/HR-combitoestel Onderhoud aan installatie met micro WKK Onderhoud aan installatie met warmtepomp
X X X X X
Woning ventilatie Onderhoud aan woning ventilatie
X
Luchtverwarming/koeling Onderhoud aan luchtheaters Onderhoud aan centrale luchtverwarming/koeling
X X
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
4 / 11
Vereiste theorie De minimale theorie voor de Onderhoudsmonteur Installatietechniek op niveau 2 is uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar: Basis = de leerling moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt. Er vindt geen verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven. Het is wenselijk dat kennis wordt ondersteund door een practicum Extra = van de leerling wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van formules. Evt. ondersteund met practicum.
Kennis
Installatie Ventilatie systemen Principe werking Toegepaste componenten Gasinstallatie Principe werking Toegepaste componenten Tapwaterinstallatie Principe werking Toegepaste componenten Cclv/k systemen Principe werking Toegepaste componenten Cv/ installatie Principe werking Toegepaste componenten Rekenen en wiskunde Basis mechanica Benodigde meetapparatuur (druk, elektrotechnische, rookgasanalyse) Bronsystemen Toestellen Mechanische ventilatie Principe werking Toegepaste componenten Warmteterugwinsystemen Principe werking Toegepaste componenten Gashaard/gevelkachel/sfeerhaarden Principe werking Toegepaste componenten Luchtheater direct en indirect Principe werking Toegepaste componenten Centrale luchtverwarming direct en indirect Principe werking
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
Basis
Extra
X X X X X X X X X X 2F X X X
X X X X X X X X X
5 / 11
Kennis Toegepaste componenten Cv toestel Principe werking Toegepaste componenten CR/VR/HR-combiketel Principe werking Toegepaste componenten Gasgeiser Principe werking Toegepaste componenten Gasboiler Principe werking Toegepaste componenten Warmtekrachtkoppeling Principe werking Toegepaste componenten Zonneboilersystemen Principe werking Toegepaste componenten Warmtepomp Principe werking Toegepaste componenten
Basis
Extra
X X X X X X X X X X X X X X X
Water/luchtzijdig De wet van Boyle Gay Lusac berekeningen Stromingsleer basis Watereigenschappen basis Aerodynamica basis Berekenen opwarmtijd water Berekenen van mengtemperatuur
X X X X X X
Verbrandingstechniek Verschil tussen een open en gesloten systeem Verbrandingsprocessen Natuurkundige- en scheikundige principes van verbranding
X X X
Meet en regeltechniek Principe / methode van inregelen Toegepaste componenten van regelingen Principe werking ruimteregelingen
X X X
Elektrotechniek Elektrotechniek basis Elektrische componenten basis
X X
Talen Nederlands
2F
X
Voorschriften
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
6 / 11
Kennis
Basis
Gasvoorschriften Bepalingen met betrekking tot stook- en opstellingsruimten Leidingwater Bepalingen met betrekking tot ventilatie Persoonlijke beschermmiddelen Organisatie Veiligheidsvoorschriften binnen de organisatie Kwaliteitseisen van het bedrijf Producten en diensten van de organisatie
Vaardigheden
(De)monteren en in bedrijfstellen Mechanische ventilatie (de-)monteren en reinigen Gebalanceerde ventilatie met of zonder warmteterugwinning (de-)monteren en reinigen Gashaard/gevelkachel/sfeerhaard (de-)monteren en reinigen Luchtheater (de-)monteren en reinigen Centrale luchtverwarmer (de-)monteren en reinigen CV-toestel (de-)monteren en reinigen CR/VR/HR CV (combi) toestel (de-)monteren en reinigen Gasgeiser (de-)monteren en reinigen Gasboiler (de-)monteren en reinigen Micro WKK (de-)monteren en reinigen Zonneboilersystemen (de-)monteren en reinigen Warmtepomp (de-)monteren en reinigen Installaties Energie-installaties in bedrijfstellen Leidingwaterinstallaties in bedrijfstellen Cv/k installatie in bedrijfstellen Leidingwateraansluiting controleren Cv-installatie bijvullen en ontluchten Leidingwaterinstallaties controleren en beoordelen op dichtheid Cv/k-installaties op dichtheid controleren Zonneboilersysteem bijvullen Appendages en beveiligingen beoordelen en/of vervangen Kleine aanpassingen aan installatie uitvoeren Expansievat controleren en beoordelen Gasinstallaties op dichtheid controleren en beoordelen Luchttoevoer- en afvoer roosters controleren en beoordelen Luchtkwaliteit meten en rapporteren
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
Extra X X X X X
X X X
Basis
Extra
X X X X X X X X X X X X
X X X X X X X X X X X X X X
7 / 11
Vaardigheden Waterzijdig Volumestroom en temperatuur van tapwater meten Het vermogen van een doorstroomtoestel berekenen en beoordelen Cv/k -zijdig hydraulisch inregelen Het Hydraulische schema/tekening lezen basis Luchtstroom instellen Verbrandingstechniek Verbranding en de ontsteking beoordelen en/of afstellen onder begeleiding Brander verbrandingstechnisch afstellen onder begeleiding Voordruk, werkdruk en verbruikersdruk controleren en rapporteren Belasting en verbruik van een toestel controleren rapporteren Een opstellingsruimte op luchttoevoer en ventilatie controleren rapporteren Vlambeveiliging controleren en rapporteren Een rookgasanalyse uitvoeren en rapporteren Rookgasafvoer/luchttoevoer controleren en rapporteren
Basis
X X X X X
X X X X X X X X
Regeltechniek Herkennen/ instellen ruimte temperatuurregeling
X
Elektrotechniek Universeelmeter gebruiken Vlambeveiliging doormeten en beoordelen Spanning meten en beoordelen Stroom meten en beoordelen Weerstand meten en beoordelen Elektrische schema's lezen Ruimtetemperatuurregeling aansluiten Netspanning meten en beoordelen Circulatiepomp meten en beoordelen Ventilatorspanning meten
X X X X X X X X X X
Talen Uitdrukken in woord en geschrift in het Nederlands
2F
Voorschriften Gebruik maken van technische documentatie/voorschriften Bepalen of technische installaties aan de voorschriften voldoen
X X
Organisatie en uitvoering Werken aan de hand van onderhoudsrapport Werken aan de hand van onderhoud-/inspectierapport Efficiënt werken Rapporteert (zelfstandig) onvolkomenheden aan installaties aan leidinggevende en/of klant
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
Extra
X X X X
8 / 11
Vaardigheden Omgaan met moderne communicatiemiddelen Benodigde tijd voor werkzaamheden juist inschatten/plannen Gesprek c.q. overleg voeren met de klant c.q. opdrachtgever en gebruikt hierbij de juiste aanspreekvorm
Attitude Veiligheid Maakt gebruik van beschermingsmiddelen Houdt rekening met veiligheid voor derden Beoordeelt installaties op veilig functioneren Beoordeelt opstellingsruimten met betrekking op persoonlijke veiligheid Werkt veilig Beoordeelt de toegankelijkheid van het toestel Milieu vriendelijk werken Gaat bewust op met afval en restproducten Meldt onvolkomenheden aan installaties (b.v. te hoog energieverbruik door slechte inregeling) Gaat bewust om met milieubelastende producten Werkt klantgericht Verstrekt service en informatie aan klant/gebruiker Toont aandacht voor de klant/gebruiker Komt terug op niet beantwoorde vragen van de klant/gebruiker Werkt klantvriendelijk Omgang met de klant Netheid van de werkplek Informeert de klant over de bedrijfsstatus van de installatie/werkzaamheden Bij beëindiging werkzaamheden de werkplek schoon achterlaten Verantwoordelijkheid en zelfstandigheid Voorraadbeheer bedrijfswagen Administratieve afhandeling Bezoekt werkoverleg/Toolboxmeetings Representatief Onderneemt daar waar nodig actie Gaat zorgvuldig om met de ter beschikbaar gestelde bedrijfsmiddelen Samenwerking Weet welke invloed zijn houding heeft op de omgeving
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
Basis
Extra
X X X
Basis
Verdieping
X X X X X X
X X X
X X X
X X X X
X X X X X X
X
9 / 11
Attitude
Basis
Contact met collegae Rapporteert leidinggevende Deelt opgedane kennis met collegae
Verdieping
X X X
Persoonlijke ontwikkeling Leergierig, probeert de techniek te doorgronden Verbetering persoonlijke eigenschappen d.m.v. Zelfreflectie en evaluatie Blijft op de hoogte door o.a. Het lezen van vakliteratuur Motivatie Stelt vragen Toont inzet
X X X
X X
Attitude/ Beroepshouding In het kwalificatiedossier zijn de relevante competenties opgenomen (= kolom Competenties). Kortom wat de onderhoudsmonteur installatietechniek niveau 2 moet laten zien als juiste Beroepshouding is uitgewerkt in de eerste kolom.
Attitude/ Beroepshouding behorende bij
Competenties
Basis rekenvaardigheid
EKQ
Bewerken en monteren van leidingen voor werktuigkundige KQ installaties Hanteren van meet- en controlegereedschappen Kennis en toepassingsvaardigheid van relevante Arbo-, veiligheids-, milieu- en bedrijfsvoorschriften
KLTEQS TKLEQS
Kennis van de branche en producten en diensten van de organisatie (bedrijf)
EK
Kennis van functie en werking van standaard werktuigkundige toestellen en appendages
KQL
Kennis van het kwaliteitssysteem en kwaliteitseisen van het eigen bedrijf
KLTQS
Kennis van materialen en middelen voor het onderhouden van werktuigkundige installaties
EKQSTL
Kennis van opbouw en werking van standaard werktuigkundige installaties
EKTLJQS
Kennis van persoonlijke beschermingsmiddelen
EKTLQS
Kennis van vakjargon binnen de branche
EKJQEQ
Leesvaardigheid Nederlands
EKTQSTL
Leesvaardigheid technische tekeningen en schema’s Monteren van toestellen en appendages voor werktuigkundige installaties
EKQTSL KQ
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
10 / 11
Attitude/ Beroepshouding behorende bij
Competenties
Ruimtelijk inzicht
KQ
Schrijfvaardigheid Nederlands
JRE
Spreek- en luistervaardigheid Nederlands Vaardigheid in het gebruik van digitale systemen en toepassingen
EKTEKQR EKLTQJ
Werkt ordelijk en zorgvuldig
R
De uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de norm
R
Heeft voldoende sociale vaardigheden
R
Werkplek/huis//veiligheidsregels toepassen Instructies opvolgen
T T
Op tijd aanwezig zijn
T
Schone en opgeruimde werkplek
T
CGO Midden Nederland –Onderhoudsmonteur Installatietechniek, niveau 2
11 / 11