Sensitief omgaan met culturele verschillen
Agatha Boerleider, MD, MSc, PhD
referatenagz
referatenagz
Vandaag • Niet-westerse populatie in Nederland • Promotieonderzoek
• Tips
referatenagz
referatenagz
Niet-westerse populatie in Nederland Ongeveer 12% van de Nederlandse bevolking heeft tenminste één ouder die geboren is in Latijns Amerika, Afrika, Azië (muv Indonesië en Japan) en Turkije
Eerste generatie Personen die in het buitenland zijn geboren Tweede generatie Personen die in Nederland zijn geboren referatenagz
referatenagz
Niet-westerse vrouwen in de verloskundige zorg • 16% van de geregistreerde zwangerschappen (2000-2006) • Hoger risico op ongunstige zwangerschapsuitkomsten
referatenagz
referatenagz
Niet-westerse vrouwen in de verloskundige zorg • Minder optimaal gebruik van de verloskundige zorg • Variëteit in herkomst → verschillende verwachtingen en behoeften
referatenagz
referatenagz
Doelen • Inzicht krijgen in de factoren en redenen die een rol spelen bij het minder optimaal gebruik van de verloskundige zorg door niet-westerse vrouwen • Inzicht krijgen in de ervaringen van verloskundigen en kraamverzorgenden met niet-westerse vrouwen
referatenagz
referatenagz
Minder optimaal zorggebruik
referatenagz
referatenagz
Systematisch literatuur onderzoek Systematisch literatuuronderzoek • 11 databases
• artikelen gepubliceerd tussen 1995 en juli 2012 • conceptueel raamwerk van Foets et.al.
referatenagz
referatenagz
Individual factors
Demographic and genetic characteristics Migration
Ethnic origin
Cultural characteristics Position in the host country
Predisposing Enabling
Need
Social netwerks Characteristics of care
Accessibility Expertise Treatment and communication Professionally defined need
Explanatory mechanisms
Specific determinants
Health care utilisation
Systematisch literatuur onderzoek Belemmerende factoren: • weinig of geen kennis van het westers gezondheidszorgsysteem • beperkte taalvaardigheid Stimulerende factor: • informatie en zorg in de moedertaal
referatenagz
referatenagz
Kwantiatief onderzoek Data verzameling • Cohort van cliënten in de eerstelijns verloskundige zorg Afhankelijke variabele: • Adequaat: aanvang < 12 weeks & ≥ 50% verwachte bezoeken • Inadequaat: aanvang ≥ 12 weeks en/o < 50% of verwachte bezoeken Onafhankelijke variabele: • 1st generatie niet-westers • 2de generatie niet-westers • autochtoon
referatenagz
referatenagz
Model
1. Ongecorrigeerd
Multilevel bloksgewijze logistische regressie analyses (referenentie categorie: autochtone Nederlandse vrouwen) Eerste generatie niet-Westers
Tweede generatie niet-Westers
OR (95% CI)
OR (95% CI)
Verschil (% )
3.26 (2.13 - 5.00)
1.96 (1.08 - 3.57)
Bloksgewijs model: 2. Gecorrigeerd voor demografische en zwangerschaps factoren 3. Model 2 & socioeconomische factoren 4. Model 3 & socioculturele factoren 5. Model 4 & psychologische factoren 6. Model 5 & gezondheidsgedrags factoren 7. Model 6 & toegangkelijkheid
Verschil (%)
29% 2.61 (1.65 - 4.13)
-29%
1.94 (1.04 - 3.59)
-2%
1.86 (1.00 - 3.47)
-10%
34% 1.87 (1.12 - 3.10)
-62%
0.89 (0.44 - 1.83)
-105%
1.23 (0.61 - 2.50)
-76%
0.93 (0.45 - 1.91)
-103%
1.21 (0.58 - 2.50)
-78%
0.62 (0.27 - 1.40)
-117%
1.11 (0.51 - 2.44)
-89%
0.64 (0.28 - 1.45)
-116%
1.12 (0.51 - 2.47)
-88%
43%
66%
Kwantiatief onderzoek Kwantitatieve data-analyse 1ste generatie: • 43% socioculturele factoren • 34% socio-economische factoren • 29% demografische & zwangerschapsfactoren 2de generatie: • 66% socioculturele factoren referatenagz
referatenagz
Kwantitatief onderzoek Maatregelen gericht op niet-westerse vrouwen die: • geen Nederlands thuis spreken • geen of 1ste generatie allochtone partner
• • • • • •
leeftijd ≤19 of ≥36 ongeplande zwangerschappen belaste voorgeschiedenis ↓ opleidingsniveau ↓ netto huishoudinkomen geen aanvullende verzekering
1ste generatie
referatenagz
referatenagz
Ervaringen verloskundigen en kraamverzorgenden
referatenagz
referatenagz
Kwalitatief onderzoek Geïnteresseerd in subjectieve ervaringen en percepties → Kwalitatief onderzoek: individuele interviews focus groep interview
referatenagz
referatenagz
Kwalitatief onderzoek Individuele interviews • 13 verloskundigen
23 - 58 jaar ; 11 autochtoon & 2 niet-westers
• 15 kraamverzorgenden 32 - 61 jaar; 12 autochtoon & 2 niet-westers & 1 westers
Focus groep interview • 8 verloskundigen 28 - 58 jaar allemaal autochtoon
referatenagz
referatenagz
Kwalitatief onderzoek Interviews • Nederlands • Lengte - 38 en 90 minuten (individuele interviews) - 35 minutes (focus groep) • Audio opname • Topic lijst
referatenagz
referatenagz
Ervaringen verloskundigen en kraamverzorgenden • • • • • •
Interviews werden volledig getranscribeerd Onafhankelijke codering door 2 onderzoekers Vergelijking en discussie Ordening in subthema’s en hoofdthema’s Software programma MaxQda Individuele interviews: cyclisch proces van data verzameling en data analyse
referatenagz
referatenagz
Kwalitatief onderzoek Drie hoofdthemas: • Gemengde gevoelens over het zorgen voor nietwesterse vrouwen • Uitdagingen in de zorgverlenening aan nietwesterse vrouwen • Streven naar goede gezondheid voor moeder en kind
referatenagz
referatenagz
Kwalitatief onderzoek Gemengde gevoelens over het zorgen voor niet-westerse vrouwen • de etnische diversiteit is fascinerend maar ook best moeilijk • het werk is veeleisend maar geeft ook voldoening
referatenagz
referatenagz
Interessant, moeilijk..... soms ook veeleisend, vooral in tijd en het geven van uitleg. Begrijp mij niet verkeerd: ik zou het niet willen missen. Maar soms frustreert het mij zo erg dat ik denk ‘Mijn God, waarom werk ik in zo een regio [met een heleboel allochtonen]’. Maar ik zou heel erg ongelukkig zijn als dat niet zo was. In dat opzicht ben ik heel dankbaar (verloskundige- individueel interview)
referatenagz
referatenagz
Kwalitatief onderzoek Uitdagingen in de zorgverlening aan nietwesterse vrouwen • communicatie • geen of weinig kennis over de organisatie van zorg • de belangrijke rol van de familie • schadelijke of gevaarlijke gebruiken
referatenagz
referatenagz
Soms raak ik gefrustreerd wanneer ik mij vanwege een taalbarriére niet kan uitdrukken aan anderen. Dat maakt het soms moeilijk om uit te leggen wat jij bedoelt. En soms krijg je ook het gevoel dat je dingen voor hen achterhoudt... Zelfs al doe je nog zo hard je best met een iPad of Google translate (verloskundige- focusgroep)
referatenagz
referatenagz
Kwalitatief onderzoek Streven naar goede gezondheid voor moeder en kind • alert en pro-actief zijn • creatief en flexibel zijn • bij de hand nemen • alternatieve methoden gebruiken
referatenagz
referatenagz
Mijn persoonlijke ervaring is dat het het best is om een huisbezoek af te leggen. Ik ben vaak tegen grote problemen aangelopen tijdens een huisbezoek. Ze belden soms voor iets dat niet urgent leek, maar bij het huisbezoek bleek het heel urgent te zijn. De informatie die ik van hen gekregen had was niet compleet. Dus soms denk ik ’ik doe gewoon een huisbezoek, dan weet ik zeker dat alles in orde is’. (verloskundige - individueel interview) referatenagz
referatenagz
We moeten ook improviseren om ze te helpen. Je gaat niet eisen ’u moet een badje kopen want de baby moet gebaad worden’. Dat doe je niet. Dan ruim je de wasbak op en baadt je het kind daarin. Als ze geen kleding hebben, zul je een oude laken moeten gebruiken. Het [laken] wordt gewassen. Je zult moeten improviseren. (kraamverzorgende - individueel interview)
referatenagz
referatenagz
Wel, de meeste mensen weten vrij goed hoe het er hier aan toe gaat. Het is ook een beetje afhankelijk van hoe groot hun netwerk van vrienden en familie in Nederland is. Ik denk dat ze elkaar vertellen hoe het werkt. En als je een klein netwerk hebt, heb je geen idee waar je naar toe moet. Dus je moet altijd nagaan wat mensen eigenlijk weten. Ze weet bijvoorbeeld dat ze jou moeten bezoeken voor controles, maar heeft geen idee wat de kraamverzorgende doet en kan soms wat afwachtend zijn omdat ze denkt ’wel mijn schoonmoeder komt en doet al het huishoudelijk werk’. Je zult dan extra tijd moeten investeren in uitleggen dat de kraamverzorgende meer doet dan alleen het huis schoonmaken (verloskundige - individueel interview) referatenagz referatenagz
Mijn ervaring met de tolkentelefoon is dat wij mensen zien opleven wanneer ze in hun eigen taal worden aangesproken. Je kan jouw handen en voeten gebruiken en vragen of de baby goed begweegt, maar nu kan ze mij echt vertellen hoe het gaat. En ik moet zeggen dat het mij altijd stimuleert om deze methode te gebruiken als ik zie wat het met mensen doet. (verloskundige - individueel interview)
referatenagz
referatenagz
Tips
referatenagz
referatenagz
Tips voor verpleegkundigen Wees: • alert • proactief • creatief
• flexibel referatenagz
referatenagz
Tips voor verpleegkundigen (cont’d) Verder nog: • alternatieve methoden van communicatie
• compromis oplossingen • familie betrekken
referatenagz
referatenagz
Tips voor verpleegkundige opleidingen Cultuur competent onderwijs: 1. Attitude - bewustwording eigen ‘incompetentie’ 2. Kennis 3. Vaardigheden
referatenagz
referatenagz
Tips voor verpleegkundige opleidingen (cont’d) Cultuur competent onderwijs: • Over en gedurende de hele opleiding (niet incidenteel) • Levenslang proces
referatenagz
referatenagz
Tips voor zorginstellingen • Bijscholing cultuur competente zorg - steeds andere migranten groepen • Tolk- vertaalservice
referatenagz
referatenagz
