Omgaan met verschillen

Omgaan met verschillen Auteurs: Rosemarie Irausquin en Susan van der Linden

Juist in het speciaal (basis)onderwijs spelen ni-

nicatieve handicaps, verstandelijke en/of lichamelijke handicaps, psychiatrische stoornissen of gedrags-

veauverschillen een grote rol, ook binnen een

stoornissen). De mate waarin Veilig stap voor stap in-

jaargroep. Diverse oorzaken liggen hieraan ten

zetbaar is bij deze leerlingen en de keuze van geschikte differentiatiematerialen wordt het beste bepaald

grondslag. Naast verschillen in aanleg en leermo-

door de deskundigen van de scholen die onderwijs

gelijkheden kunnen ook didactische factoren van

verzorgen aan deze kinderen.

invloed zijn geweest. Het doel van dit artikel is om

Organisatorische aspecten

handreikingen te geven voor het omgaan met ni-

In Veilig stap voor stap worden de volgende lesdelen onderscheiden: instructie, zelfstandig werk, vervolg-

veauverschillen in het leesonderwijs met Veilig

werk en verlengde instructie. Deze lesdelen zijn opge-

stap voor stap. Dit betreft organisatorische aspec-

nomen in een organisatiemodel voor het werken met één of twee instructiegroepen (zie ook het artikel

ten van de lesfasen instructie, zelfstandig werk,

Veilig stap voor stap: uitgave voor het speciaal (ba-

vervolgwerk en verlengde instructie. Tevens wordt

sis)onderwijs op www.veiligstapvoorstap.nl).

aandacht besteed aan inhoudelijke differentiatie met behulp van materialen die bij de methode

1 groep

voorhanden zijn.

1 2

Relevante doelgroepen

3

Voor het leesonderwijs zijn met name de volgende

2 groepen 1

3

2

1 3

2

doelgroepen relevant als het gaat om het omgaan met verschillen:

1: instructie, 2: zelfstandige verwerking, 3: vervolgwerk

• kinderen met een zwakke leesvaardigheid; • kinderen met specifieke taalstoornissen, onder

verlengde instructie en begeleide inoefening

wie kinderen met zwakke auditieve vaardigheden; • allochtone kinderen die het Nederlands als tweede taal leren, bij wie de woordenschat vaak te wensen

Instructie

overlaat; • kinderen met aandachtsproblemen.

In het bovenstaande organisatiemodel wordt uitgegaan van één of hooguit twee instructiegroepen,

Dit artikel is niet toegespitst op de specifieke proble-

waarbij elke groep instructie krijgt bij de leerstof van

men of beperkingen van kinderen die REC-scholen be-

een andere kern van Veilig stap voor stap. Meer in-

zoeken (o.a. kinderen met visuele handicaps, commu-

structiegroepen heeft als consequentie dat de kost-

1 Veilig stap voor stap Omgaan met verschillen

© Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.veiliglerenlezen.nl

bare instructietijd van de leerkracht verdeeld moet

helderend en helpen de aandacht te richten. Daar-

worden over te veel niveaus. De effectiviteit van die

naast is de Leerkrachtassistent Veilig stap voor stap

korte instructie weegt niet op tegen een efficiënte

het middel bij uitstek voor oefeningen die gericht

aanpak van instructie in één of twee instructiegroe-

zijn op de automatisering van de letterkennis en de

pen waarin convergente differentiatie de verschillen

woordherkenning, via de modules Letters flitsen en

tussen leerlingen opvangt.

Woorden flitsen. Daarbij kan het flitstempo zelf be-

Echter, zelfs bij het werken met twee instructiegroe-

paald worden. In de module Woorden flitsen worden

pen moeten al concessies worden gedaan ten opzichte

woorden uit eerdere kernen van Veilig & vlot op tem-

van het werken met één instructiegroep. Het is immers

po geoefend.

onmogelijk om in dezelfde tijd alle leerlingen dezelfde aandacht te geven als wanneer met één instructie-

Zorg er altijd voor dat u voor alle leerlingen goed zicht-

groep gewerkt zou worden. Een van die concessies

baar en hoorbaar bent. Bovendien moet u ook zelf op

zou kunnen zijn het ongewenst inkorten van de tijd

alle leerlingen goed zicht hebben, zodat u meteen

voor verlengde instructie. Om te voorkomen dat de

kunt inspelen op signalen van aandachtsverlies of on-

zwakke lezer tekort wordt gedaan, wordt aangeraden

begrip. Het ‘goed zicht hebben op’ geldt overigens

om bij het werken met twee instructiegroepen de les-

niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk: u moet zicht

tijd van een leesles met een kwartier te verlengen. Als

hebben op de eigenschappen en vaardigheden van de

u prioriteit wilt geven aan het belangrijke vak van het

leerlingen, opdat u hierop al tijdens de instructie kunt

leren lezen is dit noodzakelijk, ook al gaat het ten

inspelen.

koste van andere vakken. Een andere mogelijkheid is om ervoor te zorgen dat er

Zelfstandig werk

gedurende de leestijd in de groep twee leerkrachten,

Zelfstandig werk heeft betrekking op hetgeen in de

of een leerkracht en een goede onderwijsassistent,

instructie aan de orde is geweest. Niet alle kinderen

beschikbaar zijn.

zullen in staat zijn om goed zelfstandig te werken. Hier spelen de verschillen tussen kinderen een grote rol.

De inhoud van de instructie staat in het teken van het

Voor sommige kinderen is aanvullende instructie ab-

doel van de les. Deze basisinstructie wordt dan ook

soluut noodzakelijk. Bij het zelfstandig werk wordt

gegeven aan alle leerlingen binnen een instructie-

regelmatig met de volgende materialen gewerkt:

groep. Tijdens deze instructie kan ingespeeld worden

werkboekje, leesboekje (in kern 7 t/m 12), Veilig & vlot

op verschillen tussen leerlingen, met name op ver-

(soms met zandloper), klikklakboekje, computerpro-

schillen in taalvaardigheid. Zo kunt u tijdens het voor-

gramma.

lezen van teksten uit de werkboekjes of leesboekjes

Allereerst is het van belang om bij de instructie van

ingaan op de betekenis van moeilijke woorden. Ter be-

het zelfstandig werk na te gaan of deze instructie

vordering van het verhaalbegrip kan het hardop rede-

door alle leerlingen goed begrepen is. Het gaat dan

neren tijdens het voorlezen van een verhaal helpen

niet alleen om de wijze waarop de opdrachten uitge-

om de verhaallijn beter te begrijpen en vast te hou-

voerd moeten worden, maar ook om duidelijkheid

den. Ook het vooraf bekijken van de verhaalplaten bij

over welke taken de kinderen moeten doen. Bij dit

het ankerverhaal en het laten voorspellen van het ver-

laatste aspect is het planbord een goed hulpmiddel.

haalverloop is een goede manier om de hoofdlijn van

Hierop wordt via pictogrammen aangegeven wat u

het verhaal te kunnen begrijpen.

wilt dat leerlingen doen, en wat ze zelf kiezen.

De Leerkrachtassistent Veilig stap voor stap is een handig hulpmiddel bij het geven van instructie. Bij diverse onderdelen van de instructie kan dit hulpmiddel worden ingezet, via aparte modules. Zo kan de instructie bij de werkbladen gevisualiseerd worden via de module Werkboekje, waarin elk werkblad is opgenomen. Met diverse schrijfkleuren kunnen opdrachten worden ingevuld en delen van het werkblad kunnen worden uitvergroot. Ook diverse oefenvormen die tijdens de instructie aan bod komen, kunnen met behulp van de Leerkrachtassistent Veilig stap voor stap worden gedaan. De auditieve en visuele ondersteuning werken ver-



Bij de werkbladen in de werkboekjes is zo veel moge-

en vermogen kan werken zijn veelal genoemd als ka-

lijk rekening gehouden met (aandachts- en zelfstu-

deropdracht en betreffen onder andere: het ringboek-

rings)verschillen tussen leerlingen door een rustige

je maan, opdrachten met behulp van de stickertjes bij

en herkenbare lay-out van werkbladen, een functio-

de ringboekjes, functionele schrijfopdrachten, op-

neel gebruik van steunkleur en consequent gebruik

drachten met de lettermuur, opdrachten met de zoek-

van pictogrammen voor visualisatie van de opdrach-

plaat van de instructiekalender en TipTop. Zorg dat de

ten. Als desondanks de werkwijze voor een aantal

werkwijze bij deze materialen en activiteiten duidelijk

leerlingen niet duidelijk is, kan het helpen om de eer-

is voor de kinderen. Het planbord en het registratie-

ste één of twee opdrachten van een werkblad geza-

formulier kunnen bijdragen aan een goed verloop van

menlijk (klassikaal) te maken. Hierbij kan de module

de zelfstandige werkvormen binnen het vervolgwerk.

Werkboekje van de Leerkrachtassistent Veilig stap voor stap handig ingezet worden.

Aandachtspunt

Bij een aantal taken mogen leerlingen in tweetallen

In de regel werkt het kind met de materialen die horen

werken, zoals bij Veilig & vlot en het klikklakboekje.

bij de actuele kern. Van sommige materialen worden

Let op een goede samenstelling van de tweetallen en

niet alle activiteiten, niet alle kaarten, gedaan omdat

zorg ervoor dat de wijze van samenwerken vooraf dui-

het kind dan qua tempo in de materialen achterblijft

delijk is. Laat kinderen bij een eerste keer even proef-

op het actuele aanbod. Soms is het echter gewenst

draaien onder uw toezicht.

dat een kind juist uit voorgaande kernen opdrachten

Bij het computerprogramma kunt u zelf een geschikt

maakt als herhaling. Dan is dat acceptabel en ver-

aanvangsniveau invoeren. Verderop in dit artikel komt

klaarbaar. Het is niet de bedoeling dat het kind van-

u hierover meer informatie tegen.

wege de omvang van het materiaalaanbod vertraging

Zorg voor een rustige werkomgeving en werkplek, met

oploopt in de verwerking van de leerstof. Sla dus over

name bij kinderen met aandachtsproblemen.

wat voor dat kind op dat moment niet relevant is.

Vervolgwerk

Samenwerking

De fase van het vervolgwerk is, evenals de fase van

Bij het vervolgwerk is samenwerking tussen leerlin-

het zelfstandig werk, in principe leerkrachtvrij. De ac-

gen regelmatig aan de orde, met name bij de boeken-

tiviteiten van het vervolgwerk staan meestal los van

hoek en de speelleesset. Ook met het ringboekje kan

het actuele lesdoel. Het doel van deze opsomming van

in tweetallen gewerkt worden. Wees hierop bedacht

mogelijkheden is om kinderen extra oefenstof te ge-

bij de samenstelling van de groepjes en observeer re-

ven, oefenstof die uitdaagt tot toepassen, oefenstof

gelmatig hoe deze samenwerking verloopt. Houd bij

die uitdaagt tot zelfstandig inoefenen. Er is aandacht

het samenstellen van tweetallen of groepjes rekening

voor leesbevordering via opdrachten in de boeken-

met individuele verschillen tussen kinderen. Een kind

hoek, het spelenderwijs herhalen van de leerstof via

dat met een bepaalde activiteit erg veel moeite heeft

de speelleesset, en extra oefening van de leerstof via

laten samenwerken met een kind dat al veel verder is,

de lettermuur, het ringboekje en TipTop. Daarnaast

kan in bepaalde situaties voor beide kinderen nadelig

kunnen leerlingen soms aan de slag met extra oefen-

werken, vooral wanneer kinderen nog niet echt goed

bladen uit Letterzetter en/of Woordzetter Woordzetter, waarbij

hebben geleerd wat goed samenwerken betekent.

Woordzetter als individueel differentiatiemiddel kan

Wanneer kinderen gewend zijn om samen te werken,

worden ingezet vanaf kern 9. Verderop in dit artikel

elkaar te respecteren en hulp te geven als dat nodig is,

wordt hier dieper op ingegaan. Regelmatig wordt een

heeft het ook voordelen om de wat zwakkere leerlin-

extra opdracht gegeven in de handleiding (kaderop-

gen bij de sterkere te plaatsen. Kinderen kunnen dan

dracht) voor kinderen die wat meer uitdaging aankun-

veel van elkaar leren. Belangrijk is wel dat zwakkere

nen of als extra activiteit.

leerlingen de kans krijgen zelf een actieve bijdrage te leveren.

Niet alle genoemde activiteiten moeten worden uitgevoerd. Houd bij de toewijzing van activiteiten aan leer-

Verlengde instructie

lingen rekening met wat ze aankunnen en laat alleen

Kinderen die onvoldoende profiteren van de basisin-

die activiteiten uitvoeren die nodig zijn om de leerling

structie krijgen extra aandacht tijdens de verlengde

zinvol te laten oefenen.

instructie. Deze kinderen worden ook wel aangeduid

De fase van het vervolgwerk biedt tevens volop moge-

als degenen die de ster-aanpak krijgen, in tegenstel-

lijkheden voor differentiatie. Activiteiten in het ver-

ling tot de methodevolgers in de basisgroep, die de

volgwerk waarbij het kind op basis van eigen inbreng

maan-aanpak krijgen. Tijdens de verlengde instructie



wordt in een subgroepje, of individueel als slechts

Differentiatie met behulp van materialen

één leerling hieraan behoefte heeft, de leerstof nog

Veilig stap voor stap maakt grotendeels gebruik van

eens extra herhaald en begeleid (in)geoefend, soms

de materialen van Veilig leren lezen.

ook met specifieke oefenstof.

Daaronder vallen ook het computerprogramma, Let-

In de handleiding bij elke kern is in de verlengde in-

terzetter en Woordzetter Woordzetter. Deze kunnen als basismate-

structie steeds aandacht voor letterkennis en het vlot

riaal en als differentiatiemateriaal worden ingezet.

lezen van woorden. Vanaf kern 7 komt daar ook het

Dat gebeurt dan echter wel op een wijze die aansluit

(vloeiend) lezen van tekst bij. Daarnaast worden aan-

bij de specifieke behoeften van kinderen in het speci-

wijzingen gegeven voor de begeleiding bij begrijpend-

aal (basis)onderwijs, zoals hieronder is beschreven.

leesopdrachten in het werkboekje. In de eerste twee

Daarnaast biedt ook de fase van het vervolgwerk vol-

kernen wordt ook aandacht besteed aan de begelei-

op mogelijkheden voor differentiatie, aan de hand van

ding bij werkbladen die een beroep doen op auditieve

andere materialen en opdrachten, zoals hierboven is

vaardigheden.

beschreven bij het vervolgwerk.

Het zal niet altijd mogelijk zijn om alle genoemde asgemaakt moeten worden. Zorg dat u van tevoren goed

Opmerking vooraf met betrekking tot de pictogrammen ‘ster’ en ‘raket’

zicht heeft op de problematiek van de leerlingen die

In Veilig stap voor stap krijgt de basisgroep instructie

verlengde instructie krijgen en maak keuzes die bij zo

die op sommige gebieden intensiever is dan de in-

veel mogelijk leerlingen aansluiten. Behandel eerst

structie aan de basisgroep in Veilig leren lezen. Zo ko-

de vaardigheden die voor de meerderheid van de leer-

men instructiemomenten voor auditieve vaardighe-

lingen van belang zijn. De rest van de tijd kunt u door-

den, letterkennis en woordrijen lezen intensiever en

gaan met een individuele leerling of een subgroepje

vaker voor. Soms kan het voorkomen dat oefeningen

dat specifieke begeleiding nodig heeft, bijvoorbeeld

met het pictogram ‘ster’ verwerkt zijn in het basisaan-

bij een werkblad betreffende het begrijpend lezen of

bod van Veilig stap voor stap.

auditieve vaardigheden.

Het niveau ‘raket’ kenmerkt zich in Veilig leren lezen

Bij de belangrijke onderdelen van ‘Letterkennis’ en

als een verrijkingsniveau. De moeilijkheidsgraad van

‘Woorden vlot lezen’ is de inzet van de Leerkrachtas-

raket in kern 1 tot en met 6 is gelijk met het basisaan-

sistent Veilig stap voor stap zeer aan te raden. Het

bod van kern 7 en 8. Vandaar dat raketopdrachten van

gaat hierbij om de modules Letters oefenen, Woorden

de eerste kernen als herhaling en extra materiaal ge-

oefenen en Woorden flitsen. In de module Letters oe-

bruikt kunnen worden in de hogere kernen in Veilig

fenen wordt steeds een set van twaalf letters aange-

stap voor stap.

boden. Veelal zijn dit de twaalf meest recent aange-

In de handleidingen van Veilig stap voor stap zijn deze

leerde letters, of een specifieke set (bijvoorbeeld alle

extra mogelijkheden duidelijk genoemd. Hier wijkt de

tweetekenklanken). De leerkracht heeft de mogelijk-

methode Veilig stap voor stap dus af van de oorspron-

heid om deze set eventueel te wijzigen, afhankelijk

kelijke betekenis van deze pictogrammen.

pecten aan bod te laten komen. Vaak zal een selectie

van waarop gefocust moet worden. Na oefening in het benoemen van de letters kunnen de letters geflitst

Computerprogramma Veilig leren lezen

worden in een zelf te bepalen tempo.

De oefeningen van het computerprogramma zijn

In de module Woorden oefenen wordt geoefend met

nauwkeurig afgestemd op de laatst behandelde leer-

een selectie van de woordrijtjes uit Veilig & vlot die

stof. In elke kern van het computerprogramma wordt

ook tijdens het zelfstandig werk aan de orde zijn. Hier-

onderscheid gemaakt tussen een oefenblok en een

bij worden de woordrijtjes woord voor woord opge-

toetsblok. Op basis van de resultaten van een leerling

bouwd. De rijtjes kunnen daarna een aantal keren ge-

in het toetsblok past het programma automatisch het

lezen worden waarbij de leestijd via tijdsbalkjes

advies voor een passend niveau per vaardigheid aan

geregistreerd kan worden, zodat te zien is of het rijtje

voor de eerstvolgende kern. In alle gevallen kan de

bij een tweede lezing sneller gelezen is.

leerkracht zelf een niveau naar eigen inzicht aanpas-

In de module Woorden flitsen worden woorden geflitst

sen. Het gaat om de volgende niveaus:

uit woordrijtjes van eerdere kernen van Veilig & vlot.

• Maanniveau: dat is het gemiddelde niveau waarop

Hierbij kan het flitstempo zelf ingesteld worden.

een leerling in het reguliere onderwijs werkt. Dit

Regelmatig wordt in de verlengde instructie ook naar

niveau kan gekozen worden als de leerling het

werkbladen verwezen voor het oefenen van letters of

leesonderwijs in het tempo van Veilig stap voor

woordrijtjes. Ook daarbij kan de Leerkrachtassistent

stap zonder al te veel problemen doorloopt.

Veilig stap voor stap ingezet worden.



• Sterniveau: dit niveau kan gekozen worden als het

Extra oefenstof

kind nog extra oefening nodig heeft van deelvaar-

Sommige kinderen hebben na kern 8 toch nog een be-

digheden die nog onvoldoende worden beheerst,

hoorlijke achterstand in hun leesvaardigheid. Met

bijvoorbeeld als letterkennis of auditieve synthese

name bij opdrachten op het gebied van tempolezen

nog hiaten vertonen.

blijven ze ver achter. Voor deze kinderen zijn dan de

• Raketniveau: dit niveau ligt hoger dan het gemid-

oefenteksten in het werkboekje te moeilijk en zou een

delde basisschoolniveau. Waarschijnlijk zal er in

tekst op een lager leesniveau zinvoller zijn en beter

het speciaal (basis)onderwijs niet vaak behoefte

aansluiten bij hun onderwijsbehoefte. De teksten van

zijn om dit voor kinderen te activeren. Mocht de

eerdere kernen uit Woordzetter zijn dan heel geschikt

computer het advies geven dat dit kind kan werken

als alternatief. U kunt immers een tekst kiezen die

op raketniveau, dan kan het zijn dat het kind in de

past bij de leesproblemen van dat kind of bij het lees-

huidige kern onder het gewenste niveau werkt. Is dat laatste niet het geval, dan kan het kind moge-

niveau van dat kind. vll_wrdzttr_lezen_kern07.QXD:vll_wrdzttr_lezen_kern07.QXD

lijk toch de extra uitdaging van het raketniveau

09-07-2007

14:17

Pagina 5

w o o rd z e t t e r • v l o t e n c o r re c t l e z e n • 7 . 3 • l e e s b l a d 1

uitproberen. De leerproblemen of speciale leerbehoeften van kinderen in het speciaal (basis)onder-

Op een dag ziet King een fee. ‘Waar houd je van?’ zegt de fee. ‘Ik geef je wat je wilt.’

wijs kunnen immers heel divers zijn. Juist als kinderen geen leerproblemen hebben maar vanwege

King weet het wel. Hij is dol op goud. ‘Weet je wat ik wil, fee? Ik wil veel goud. Raak ik wat aan, dan moet het van goud zijn. Dat is wat ik wil.’

andere redenen een verwijzing naar het speciaal (basis)onderwijs hebben, kan bovenstaande situatie voorkomen. Meer informatie over het computerprogramma is te vinden in de handleiding bij dit programma.

‘Ik raad het je af,’ zegt de fee. ‘Maar goed, jij je zin.’

Letterzetter Uit de map Letterzetter kunnen extra bladen worden ingezet als aanvulling op het al rijke aanbod van oefeningen in het werkboekje. Deze bladen zijn gekenmerkt met het pictogram ‘ster’ of ‘raket’. De ster-bladen kunnen zelfstandig worden gemaakt of onder begeleiding van de leerkracht tijdens de verlengde instructie. De raket-bladen uit kern 1 tot en met 6 kunnen vanaf kern 7 voor de basisgroep worden ingezet als aanvullende herhalingsstof. In de handleidingen van Veilig stap voor stap wordt regelmatig verwezen

goud goed

meid moed

had huid

zaad zuid

bad bed bid

houd hoed had

lied luid laad

rood reed rijd

t

e

s

g ee k uu oe f

v aa s

b

p

l

t

b

u oo a

k

z

o eu

j

naar bladen van de Letterzetter. Letterzetter Veilig leren lezen • woordzetter • kern 7

© Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Woordzetter Woordzetter biedt extra oefenstof voor het lezen van

Voor zwakke spellers kunnen de spellingbladen van

woorden en teksten en voor spelling. De inhoud is ge-

Woordzetter goed ingezet worden, door een spelling-

koppeld aan de kernen 7 tot en met 12 van Veilig leren

blad te kiezen dat past bij de spellingproblematiek

lezen. Woordzetter-bladen kunnen in Veilig stap voor

van het betreffende kind (bijvoorbeeld ie-ei- of b-d-

stap vanaf kern 7 worden ingezet als extra oefenstof

verwisseling) of bij het spellingniveau van dat kind.

voor zwakke lezers (lezen van teksten) en spellers,

De inzet van deze bladen mag ook los gezien worden

maar ook (vanaf kern 9) als extra opdrachten voor ver-

van de actuele kern.

volgwerk.



vll_wrdzttr_spelling_kern07.QXD:vll_wrdzttr_spelling_kern07.QXD

09-07-2007

14:58

Pagina 5

Extra vervolgwerk

w o o rd z e t t e r • c o r re c t s p e l l e n • 7 . 5

Indien Woordzetter als extra vervolgwerk wordt ingedoos

boek

doek

boef

bak

duim

dak

bal

zet, kan de leerkracht zelf bepalen welke bladen voor

d

welke leerlingen geschikt zijn. De keuze van het oefenblad is dan niet gekoppeld aan de actuele kern, maar gericht op wat voor het kind relevant is. Dit kan dus in kern 9 heel goed een oefenblad zijn uit kern 7. Via het inhoudsoverzicht op het tabblad bij elke kern kunt u eenvoudig geschikte oefeningen vinden. In het artikel Gebruik materialen Veilig leren lezen bij Veilig stap voor stap op www.veiligstapvoorstap.nl

Vul in:

b

of

vindt u meer informatie over de wijze waarop materia-

d

len van Veilig leren lezen ingezet kunnen worden bij

es

oof

uif

oog

eeg

uk

ui

eur

uil

eel

uis

oom

Veilig stap voor stap.

Belangrijke extra informatie In de handleidingen bij de kernen van Veilig stap voor stap worden regelmatig tips gegeven voor het omgaan met verschillen tussen leerlingen op specifieke probleemgebieden. Ook de drie artikelen over Praktische zaken voor een goede start op www.veiligstapvoorstap.nl (Praktische zaken voor een goede start, Praktische zaken voor een goede start in kern 7, Praktische

Veilig leren lezen • woordzetter • kern 7

zaken voor een goede start in kern 9) zijn relevant voor

© Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

een goede voorbereiding met betrekking tot dit aspect. Een goede start is immers het halve werk!



Omgaan met verschillen

Recommend Documents