SEMINAR KAMERS MET KANSEN IN WOELIGE TIJDEN Amersfoort, Het Klooster, 8 februari 2012 Ondanks de barre weersomstandigheden was de opkomst bij het door Kamers met Kansen georganiseerde seminar boven verwachting. De circa 80 deelnemers lieten zich niet afschrikken door de kou buiten en de niet al te hoge temperatuur in de overigens zeer fraaie Kerkzaal van het monumentaal ogende complex Het Klooster te Amersfoort. Want er werd belangstellend geluisterd naar de verschillende inleiders en intensief gediscussieerd over belangrijke thema’s.
Het Klooster oogt als een middeleeuws bouwwerk maar is pas in de jaren 50 van de vorige eeuw tot stand is gekomen. Het is momenteel in gebruik als vestiging van ROC ASA en er is ook een prachtig leerhotel gevestigd met prachtige kamers voor een zeer luxe verblijf, lunches of diners of huur van vergaderruimtes. Zie www.leerhotelhetklooster.nl.
Naast het doel om weer eens met mensen van verschillend kaliber in te gaan op de stand van zaken rond Kamers met Kansen projecten in ons land, wilde het huidige bestuur van KMK Nederland van de gelegenheid gebruik maken om nader te verkennen of en op welke punten nog landelijke inbreng gewenst is. Over dat laatste waren de aanwezigen het bijna unaniem eens. Want er werd door ‘de zaal’ nadrukkelijk gepleit voor continuering van de activiteiten van Kamers met Kansen als landelijke organisatie. Met het accent op: Periodieke organisatie van bijeenkomsten voor belanghebbenden / professionals. Bij voorkeur op interdisciplinaire basis en liefst met een combinatie van mensen uit zowel de corporatiewereld, de begeleidings / welzijnssector-, het onderwijs en de overheid (rijk / provincies / gemeenten);
Onderhandeling en afspraken met landelijke partijen als brancheorganisaties en vooral de werkgeverswereld; Het onderhouden van contacten en doen van aanvragen in het kader van Europese subsidies en met nationale Foyer organisaties uit Europa en vooral de omliggende landen. Dat laatste c.q. samenwerking met andere landen is vaak een voorwaarde bij deelname aan Europese projecten.
Het bestuur van KmK Nederland (KmKN) zal zich nader beraden op verdere mogelijkheden. Afgesproken is dat de aanzet zal worden gegeven voor een vervolg bijeenkomst met als kernthema ‘KMK Foyers en Samenwerking met Ondernemingen”. Het verloop van het seminar. De aanwezigen werden namens KmK welkom geheten door Kees van Anken die tevens fungeerde als dagvoorzitter en gespreksleider. Hij gaf aan dat deze bijeenkomst vooral in het teken stond van verkenning van de huidige mogelijkheden en het perspectief van KmK / foyer projecten in ons land. Want het is duidelijk dat de huidige economische situatie en de bezuinigingen in allerlei sectoren een grote wissel zullen trekken op de kansen om nieuwe projecten te starten of oude initiatieven overeind te houden. In die zin is absoluut sprake van woelige tijden. Dus zullen wellicht nieuwe wegen moeten worden ingeslagen voor initiatiefnemers en exploitanten. Panelgesprek. De woorden van Kees van Anken vormden de aanzet voor een kort panelgesprek waaraan werd deelgenomen door respectievelijk: Koos Koolstra, directeur van De Alliantie. Die stelde onder andere dat de vraag naar huurwoningen recentelijk enorm is gestegen. Dat zet de mogelijkheden om specifiek voor jongeren woonprojecten te starten flink onder druk. Maar naar zijn mening zouden alle belanghebbenden en in het bijzonder de wooncorporaties een deel van het aanbod moeten reserveren voor jongeren. In dat kader kan ook gedacht worden aan faciliteiten die tijdelijk (nog) beschikbaar zijn, bijvoorbeeld bij objecten waarbij te zijner tijd nieuwbouw aan de orde is, of ruimten die geschikt kunnen worden gemaakt voor jongeren. Zoals leegstaande kantoorgebouwen. Als je het zo aanpakt is er nog best veel mogelijk. Vincent van Oordt directeur van Wooncorporatie Portaal is het eens met Koolstra. Hij ziet het ook als een taak van corporaties om ‘meer te doen dan alleen huisvesting voor woningzoekenden te regelen’. Het gaat om de leefbaarheid van buurten en kansen voor
bredere groepen. Jongeren die huisvesting nodig hebben moeten we niet uit het oog verliezen, zij zijn de werknemers van morgen. Portaal heeft daarom besloten om naar vermogen bij te dragen aan de opzet van Foyer projecten in zoveel mogelijk plaatsen waar de organisatie actief is. Met de opmerking dat deze corporatie een groot gedeelte bestrijkt van midden Nederland. Wij moeten onze verantwoordelijkheid nemen om jongeren kansen te bieden.
Vlnr Pieter van Hulten, Koos Koolstra, Vincent van Oordt en Kees van Anken
Ook Pieter van Hulten, die namens het management van Aedes en als vervanger voor Jan Boeve sprak, kwam met een pleidooi voor goede en betaalbare jongerenhuisvesting en Foyer faciliteiten. Maar de organisatie daarvan moet volledige gedragen worden op lokaal niveau. Het heeft geen zin en het geeft in de huidige verhoudingen geen pas om daar nationaal inhoud aan te geven. Het is wel wenselijk dat expertise kan worden aangeboden om projecten op te zetten of initiatieven te ondersteunen. Dat is ook de reden waarom Aedes het landelijk werkbureau Kamers met Kansen ooit mee heeft helpen ontwikkelen en dat Aedes zich bereid heeft verklaard om de landelijke organisatie tot eind van dit jaar te faciliteren. Met elkaar en met goede wil kan er heel veel, ook in barre economische tijden. Voorbeeldproject: Pitstop in Amersfoort Vervolgens werd allereerst door vertoning van een prachtige korte film ingegaan op de praktijk van Kamers met Kansen. Een voorziening die in 2009 in Amersfoort is geopend op initiatief van Sovee, Portaal, de gemeente Amersfoort en de provincie Utrecht. In deze mooie voorziening wonen momenteel circa 22 jongeren. De film gaf een goed beeld van hun situatie en motieven om aan Pitstop mee te doen. Met de opmerking dat er op dit moment een wachtlijst is van ca 280 personen, wat wel iets aangeeft over de behoefte van jongeren en het succes van deze formule. Kees van Anken voerde in aansluiting op de film een kort gesprek met Masih, een bewoner van Pitstop die met begeleidster Mirjam te Bokkel en medewerker Robert Taal van Portaal Amersfoort aanwezig was op dit seminar. Masih gaf aan dat hij veel baat had bij Pitstop en dat hij na een moeilijke periode in zijn leven door het wonen daar en de begeleiding verwacht dat hij binnenkort helemaal op eigen benen kan staan. Nadere informatie over Pitsop en vooral van de resultaten kwam van Karin van der Veen van Sovee. Zij ging in op het Business Case Model dat door Ernst & Young is ontwikkeld en waarmee de kosten en baten van Pitstop goed in beeld kon worden gebracht. Daarbij wordt gemeten op 3 niveaus: a. De cliënten: wat is hun uitgangssituatie, wat levert Pitstop voor hen op en wat zijn effecten voor hen;
b. De organisatie en in het bijzonder de vorm / opzet van de begeleiding en welke kosten daarmee gemoeid zijn; c. Het maatschappelijk rendement.
Dat laatste uit zich in vermindering van de schooluitval, minder criminaliteit en minder kosten op het vlak van zorg. Op grond van de analyse is naar voren gekomen dat het rendement van alleen dit project jaarlijks ca € 160.000 bedraagt. Dat terwijl de begeleiding heel intensief is en oploopt tot ongeveer € 14.000 per bewoner per jaar. Desalniettemin heeft de gemeente Amersfoort de intentie uitgesproken om dit project ook in de komende jaren te blijven ondersteunen. Want dit project is zowel voor de doelgroep als voor de stad van groot belang. Zij het dat de komende tijd zal worden getracht om meer partijen bij het project te betrekken zodat de kosten wellicht beter kunnen worden gespreid. Vervolgens was het de beurt aan Michael Turel van het werkbureau Kamers met Kansen. Hij stelde dat het aantal KmK-achtige projecten nog steeds blijft groeien. Inmiddels zijn het er een 50-tal. Op dit moment is KmK nog bezig met de afronding van de trajecten die met behulp van WWI gelden zijn gestart. Met betrekking tot de effecten en het bereik is vermeldenswaardig dat er sinds de start van het eerste project in Vlissingen naar schatting 19.000 jongeren in de projecten zijn komen wonen. Daarvan zijn er ongeveer 13.000 met succes en dus veel zelfstandiger uitgestroomd. Waarvan velen hun opleiding hebben afgemaakt of deelcertificaten hebben behaald. Ook Turel benadrukt de noodzaak om te onderzoeken of er met andere instanties dan in het verleden kan worden gewerkt aan de opzet van nieuwe projecten. Op dit moment is KmK nog bezig met de afronding van de trajecten die met behulp van WWI gelden zijn gestart. Ook Turel benadrukt de noodzaak om te onderzoeken of er met andere instanties dan in het verleden kan worden gewerkt aan de opzet van nieuwe projecten. Vooral Engeland heeft een historie qua samenwerking met het bedrijfsleven, daar kunnen wij nog veel van leren. Maar het is nu zaak om de betrokkenheid van instanties en overheden vast te kunnen houden. Rob Hagens, een van de eerste initiatiefnemers in ons land op het vlak van Foyers, is van mening dat er onder andere bij de diverse overheden zeker gehoor zal zijn. Want er is in de afgelopen jaren veel bereikt. Bovendien zitten we qua ontwikkeling van de arbeidsmarkt, ook Europees, in een overgangsfase. De komende jaren zullen sterk in het teken staan van vergrijzing en uitstroom van oudere werknemers. Daarvoor worden nu allerlei maatregelen getroffen en zijn er ook (EU) gelden beschikbaar. De Foyerbeweging en KmK moeten daar goed op inspringen. Het is geen luxe maar bittere noodzaak om jongeren mee te nemen. Thema’s
Na een korte pauze werd de deelnemersgroep opgesplitst naar 4 aandachtsgebieden: 1. Hoe kunnen we zorgen voor een betaalbaar aanbod van woonvoorzieningen; 2. Wie is verantwoordelijk voor de intake van bewoners en hoe kan de doelgroep worden afgeperkt (niet te breed of te complex); 3. Hoe kunnen begeleidingskosten worden gereduceerd en waaruit moet vooral de begeleiding bestaan; 4. Zijn nieuwe financieringsstromen mogelijk, waar moet worden geworven. In groepen van ca 15 a 20 personen werd volop gediscussieerd over de ins en outs.
Bij de rapportage aan het eind van het seminar kwam ten aanzien van het eerste punt naar voren dat dit issue al aan de orde is geweest tijdens het panelgesprek. Er moet volgens ‘rapporteur’ Vincent van Oordt creatief worden gekeken naar mogelijkheden van bestaande accommodaties. Dat kunnen ook verouderde verpleeghuizen zijn of leegstaande kantoren. Dan is wel aan de orde wie moet opdraaien voor verbouwing en onderhoud, maar dat is een kwestie van goede lokale samenwerking. Ten aanzien van het 2e punt werd door Michael Turel opgemerkt dat er veel discussie is over de aard van de instroom. Kamers met Kansen maakt het liefst een onderscheid tussen KmK jongeren en bijvoorbeeld de groep ‘zwerfjongeren’ die al langere tijd van school is afgehaakt. Want in het laatste geval is er vaak sprake van meer complexe problematiek, wat kan leiden tot behoefte aan meer intensieve begeleiding en hogere kosten. In de zaal werd hierover opgemerkt dat het wel degelijk belangrijk is om te werken aan betere samenwerking tussen verschillende instanties. Kees van Anken, overigens zelf voorzitter van de Stichting Zwerfjongeren Nederland, beaamt dit en hij wil graag toewerken naar de realisatie van een federatief verband. Dat neemt allemaal niet weg dat het goed is om nadrukkelijk een onderscheid te blijven maken naar de verschillende jongeren doelgroepen. In de meeste gevallen worden KmK bewoners getraceerd via de scholen en is hun huisvesting en begeleiding meer ‘preventief’ van karakter. Het gaat er vooral om dat ze op school blijven en niet afhaken. Over de kosten voor de begeleiding werd gerapporteerd door Caroline Sijtsma. In haar groep werd vooral gesproken over de hoge kosten die veelal aan de orde zijn als projecten worden georganiseerd door grote welzijns / jongeren begeleidingsorganisaties. In veel plaatsen blijkt dat die kosten nauwelijks meer kunnen worden opgebracht. Dat betekent dat er naar andere vormen moet worden gekeken, zonder dat er teveel aan kwaliteit wordt ingeboet. In dat kader heeft KmK onder andere met het Oranjefonds gesproken over
mogelijkheden om meer te doen met bijvoorbeeld vrijwilligers. Ook in Leeuwarden wordt deel op die manier gewerkt. Het laatste thema werd toegelicht door Ad Kooimans. In zijn groep met o.a. Rob Hagens is nader ingegaan op de ‘arbeidsmarkt’ en de toekomstige behoefte in diverse sectoren. Onder andere Zorg en Techniek zijn in dat kader interessant. Het is goed om te onderzoeken of landelijk afspraken kunnen worden gemaakt met werkgeversorganisaties. Dit mede op basis van de resultaten van dit seminar. Afronding Na het exposé van reacties uit de themagroepen werd door Kees van Anken een kort overzicht gegeven van wat deze middag aan de orde is geweest. Daarbij werd geïnventariseerd of de aanwezigen belang hechtten aan de activiteiten van KmK. Zoals eerder gemeld waren de aanwezigen bijna unaniem van mening dat het de moeite waard is om nieuwe bijeenkomsten te organiseren en om enkele zaken op te pakken die niet door lokale projecten kunnen worden aangepakt. Zoals gesprekken met werkgeversorganisaties. Het bestuur van KmK zal zich beraden op de mogelijkheden, met de opmerking dat de organisatie slechts over beperkte middelen beschikt. Maar er zal over enige tijd een vervolgbijeenkomst worden opgezet. Uit verdere reacties is gebleken dat de aanwezigen ondanks de kou zeer tevreden waren over de inhoud van dit seminar. Het is belangrijk om dit werk door te zetten, of zoals Marjan Haak-Griffioen (oud gedeputeerde van de Provincie Utrecht) het uitdrukte: ‘Dit onderwerp is gewoon heel belangrijk, dat kan niemand ontkennen. Kamers met Kansen zijn goede en nuttige voorzieningen die zichzelf dik terug verdienen’. Met dank aan alle deelnemers voor hun aanwezigheid en inbreng. (Ad Kooimans/Annemiek Schlotter, februari 2012)
