SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
Voorkomen en terugdringen van belastingletsels in de Bouw Oproep 214 – projectnummer 4191
RiMoBo Risico Monitor Bouw 1
Inhoud van de presentatie
1. Korte voorstelling van navb-cnac Constructiv 2. RiMoBo – Wat voorafging (vooronderzoek 2012) 3. RiMoBo – Enkele conclusies van het pilootproject in 2013 4. Verdere ontwikkeling van RiMoBo in 2014 5. Digitaal Rapport RiMoBo 6. RiMoBo en de bouwsector 2
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
1
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
1. navb-cnac Constructiv Korte voorstelling
3
1.1. Het navb binnen Constructiv
Navb-cnac Constructiv, kortweg het navb, is het preventieinstituut van de bouw. Onder de noemer Constructiv werken we samen met: het fvb: vakopleidingen in de bouwsector het fbz: aanvullende sociale voordelen pensio b: pensioenen
4
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
2
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
1.2. Paritair Bestuur
Voorzitter afwisselend van werkgeverswerknemerszijde
Aangesteld voor 3 jaar & een van de bestuurders
14 bestuurders aangeduid door het PC 124 Beslissingen worden bij consensus genomen
Vertegenwoordigers werkevers
Vertegenwoordigers werknemers
5
1.3. Opdracht navb
Het Welzijn in de bouw bevorderen Met de nadruk op de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten Vervult een ook rol bij de begeleiding en reintegratie van slachtoffers
6
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
3
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
1.4. Strategische pijlers
Multidisciplinaire benadering veiligheid en gezondheid
Integrale benadering over gehele loopbaan bouwvakker
Dienstverlening met maximale toegevoegde waarde
Integrale benadering over hele levenscyclus van het bouwwerk
7
1.5. Actiegebieden Advies en begeleiding
Coördinatie van posttraumatische dienstverlening
Onderzoek en ontwikkeling
Campagnes
Examens en opleidingen
Informatieverspreiding
8
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
4
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
1.6. Kenniscentrum: Onderzoek en Ontwikkeling • Welzijnsgebonden materie in de bouwsector
Analyse Studies & Ontwikkeling
• Navb publicaties • Opleidingen • Vragen • Infomomenten
Informatie Ondersteuning
• Afdeling Ondernemingen • Fvb-ffc 9
1.6. Kenniscentrum: Onderzoek en Ontwikkeling RiMoBo ESF 214-4191 VIGeZ
OIRA
Asbest (Inter-) Nationale Welzijnsprojecten
Prevention through pictures
Contracteranto
Toolbox lab 10
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
5
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
2. Wat vooraf ging …
11
2.1. Bouwsector – enkele cijfers
Zo’n 30 000 bouwbedrijven Ongeveer 150 000 bouwvakkers in België Er zijn 33 verschillende bouwberoepen. Selectie onderzoek: ■ metselaars, ■ magazijniers, ■ stukadoors
Uitstroom 2013 - bron fvb-ffc
Vanaf de leeftijd van 50 jaar stijgt de uitstroom (= uitval) > dan in andere sectoren fvb-ffc = Fonds Vakopleiding Bouw
12
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
6
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
2.2. Vooronderzoek voor RiMoBo – 2012 Situering In opdracht van het navb heeft dr. H. Duprez (voormalig Adhesia) een bevraging gedaan bij een homogene groep metselaars Volgende zaken werden bevraagd ■ ■ ■ ■
Oorzaken van arbeidsongeschiktheid Gebruik van ergonomische hulpmiddelen Klachten Meer specifiek de musculoskeletale aandoeningen (MSA)
13
2.2. Vooronderzoek voor RiMoBo – 2012 Oorzaken arbeidsongeschiktheid De graad van arbeidsongeschiktheid is laag Het werk zelf is de oorzaak van arbeidsongeschiktheid in bijna 1 op 2 gevallen! ■ “fysieke last op het werk” is de belangrijkste oorzaak ■ bij één persoon was de oorzaak “stress op het werk”. ■ overige ziekte of ongeval.
14
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
7
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
2.2. Vooronderzoek voor RiMoBo – 2012 Ergonomische hulpmiddelen Geen veralgemeend gebruik van ergonomische middelen Ruim 1 op 3 van de werknemers gebruikt er weinig tot geen 50% heeft behoefte aan lichter werk ■ technische hulpmiddelen ■ ondersteuning van leidinggevenden en/of collega’s ■ door beide
15
2.2. Vooronderzoek voor RiMoBo – 2012 Musculoskeletale klachten Veroorzaakt door de aard van het werk en de manier waarop er gewerkt wordt. Ook beïnvloed door psychosociale factoren, zoals werkorganisatie of stress op het werk. 90% van de werknemers heeft last van musculoskeletale klachten
80% nek- en rugklachten 70% klachten schouders en bovenste ledematen 50% klachten onderste ledematen
16
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
8
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
2.2. Vooronderzoek voor RiMoBo – 2012 Conclusies Bijna alle werknemers hebben musculoskeletale klachten Oorzaak klachten en uitval: ■ fysieke factoren (aard werk en ergonomie); ■ psychische factoren (werkorganisatie of stress op het werk);
Behoefte om snel, goed en betrouwbaar risico’s op vroegtijdige uitval te detecteren Breed instrument : ■ voor onderneming en voor bouwvakker ■ eenvoudig is in het gebruik ■ oor alle ondernemingen geschikt.
17
2.3. Enquête - Ronde Tafel Werkbaar werk 2013 Conclusies Er werd gepeild bij verschillende preventieinstanties wat zinvolle acties en producten zijn over Werkbaar Werk
Arbeidsorganisatie
Re-integratie & ouderen
…
Monitor instrument
Psychosociale belasting
Ergonomie
Gezondheid
18
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
9
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
3. RiMoBo Risico Monitor Bouw Pilootonderzoek 2013 Enkele conclusies 19
3.1. RiMoBo Team
In samenwerking Adhesia (Mensura) Projectcoördinatie drs. Stef Schouten Ontwikkeling projectleider: Ir. Christian Depue, uitvoering: Ir. Arch. Emmy Streuve Ondersteuning enquêtes ■ Afdeling Ondernemingen van het navb ■ Adviseurs van Adhesia
Extern Advies dr. Herman Duprez (voormalig Adhesia)
20
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
10
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
3.1. Doel RiMoBo
De ontwikkeling van een Monitoringinstrument dat een ranking geeft op basis van te bepalen taakeisen voor het risico op uitval op termijn voor de bouwsector
Ontwikkelen van een Risico Monitor voor de Bouw 21
3.2. Nieuwe aanpak
Bevraging op papier Nieuwe aanpak: Zowel de werknemers als de werkgevers bevraagd Beide visies tegen elkaar afgewogen Analyse van de resultaten Overleg met Universiteit van Groningen (resultaten werknemers)
22
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
11
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
3.3. Vragenlijsten (1)
Vragenlijst werkgevers – Barometer ■ Oorspronkelijke opzet: een beeld van de organisatie krijgen voor volgende thema’s 1. 2. 3. 4. 5.
Psychosociale belasting arbeidsorganisatie opleiding – informatie Fysieke belasting Arbeidsongeschiktheid ziekte – re-integratie oudere werknemers
23
3.3. Vragenlijsten (2)
Vragenlijst werknemers ■ Algemene vragen over leeftijd, anciënniteit, gezondheid, levenswijze, … ■ Vragen WRFQ 2.0
WRFQ 2.0 ■ Het tweede deel gaat over werk tijdens de 4 afgelopen weken ■ Er zijn 4 categorieën ● ● ● ●
Werkplanning en werkuitvoering Fysieke taakeisen Mentale en sociale taakeisen Flexibiliteitstaakeisen
24
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
12
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
3.4. WRFQ 2.0 inleiding
25
3.4. WRFQ 2.0 vragen
26
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
13
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
3.4. WRFQ 2.0 Geldigheid van de antwoorden In totaal mag maximum 5 maal met “niet van toepassing” (NVT) worden geantwoord Per taakeis is ook een maximum aantal keer “NVT” vastgelegd (1à2keer)
27
3.5. Conclusies 2013 Verder onderzoek nodig (1) Fysieke taakeisen wegen zwaarder door met de leeftijd Rokers ondervinden meer last dan niet-rokers ■ 10% hoger dan bij niet-rokers ■ Vooral zichtbaar bij Fysieke Taakeisen
Bij grote bedrijven geven de werknemers vaker aan dat ze last hebben en dit voor de verschillende taakeisen ■ Werkplanning en uitvoering
28
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
14
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
3.5. Conclusies 2013 Fysieke belasting vs. leeftijd bouwvakker
60%
50%
40% 18-25j 26-35j 30%
36-45j 46-55j >55j
20%
Lineair (>55j)
10%
0% niet van toepassing
helemaal niet 25 % van de tijd 50 % van de tijd 75 % van de tijd 100 % van de tijd
29
3.5. Conclusies 2013 Rookgedrag
Aantal rokers & niet-rokers per leeftijdscategorie
Aantal sigaretten / dag volgens leeftijd
100%
100%
90%
90%
80%
80%
70%
70%
60%
60%
50%
50%
40%
40%
30%
30%
20%
20%
10%
10%
0% 18-25jaar
26-35jaar
36-45jaar
niet roker
46-55jaar
>55jaar
rokers
30
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
0% 18-25jaar
26-35jaar
36-45jaar
46-55jaar
niet roker
1-5 sigaretten/dag
6-10 sigaretten/dag
11-20 sigaretten/dag
>55jaar
>20 sigaretten/dag
15
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
3.5. Conclusies 2013 Rookgedrag 90%
80%
70%
60%
rokers 50% of meer van de tijd 50%
ROKERS HEBBEN MEER LAST
40%
niet rokers 50% of meer van de tijd rokers minder dan 50% van de tijd niet-rokers minder dan 50% van de tijd
30%
20%
10%
0% werkplanning en - uitvoering
fysieke taakeisen
mentale en sociale taakeisen
flexibiliteitstaakeisen
31
3.5. Conclusies 2013 Knelpunten
Betrouw baarheid ?
Alle vragen even relevant ?
Resultaten vergelijken ?
EN WAT NU 32
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
16
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4. Verdere Ontwikkeling RiMoBo 2014
33
4.1. Voorafgaand
In 2014 werden de vragenlijsten hier en daar aangepast (voorbeelden & verduidelijkingen). De vragenlijst WG werd in dezelfde vorm gegoten als de vragenlijst WN Het idee rees om te werken met een risico-indicator.
Werkgevers vragenlijst
Werknemers vragenlijst
• Algemeen + 4 taakeisen
• Algemeen + 4 taakeisen
34
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
17
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4.2. Product RiMoBo Risico Monitor Bouw
Gereed Fase 1 (identify) identificatie van risico’s Fase 2 (assess) Vaststellen van de aard van die risico’s In ontwikkeling Fase 3 (treat) Adviezen ter vermindering van risico’s Fase 4 (monitor) Opvolging – periodiek uitvoeren van product en o.b.v. de bevindingen preventiebeleid uitstippelen
35
4.3. Nut Onmiddellijk nut: ■ Direct inpasbaar in de praktijk ■ Inzicht in onderneming op gebied duurzame inzetbaarheid in de bouw
Nut op lange termijn: ■ Bij regelmatig gebruik en opvolging van adviezen: ● ● ● ●
Minder overbelastingletsels Lagere verletcijfers Minder vroegtijdige sectorverlaters Betere conditie bij uitstroom op de pensioengerechtigde leeftijd
36
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
18
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4.4. Bruikbaarheid Bij aanvraag is beschikbaar ■ Identify (vragenlijsten) ■ Assess (rapportering)
Direct inzicht in risico’s op vroegtijdige uitval via rapport Volgende fase (3): Aanleiding tot gesprek binnen de onderneming en aanzet voor praktische maatregelen om mensen langer aan het werk te houden Toekomstgericht mits periodieke herhaling (fase 4) 37
4.5. Overdraagbaarheid Momenteel getoetst voor metselaars, stukadoors en/of magazijniers RiMoBo wordt uitgebreid voor elk bouwbedrijf en meer bouwberoepen (cf. online tool)
38
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
19
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4.6. RiMoBo in een notendop
RiMoBo Werkgevers
Werknemers rapport en benchmark
website
In ontwikkeling: • Adviesmodule • Begeleidings- en implementatiemogelijkheden
39
4.6. RiMoBo in een notendop een 360°scan van het bedrijf
Werk nemers Werk gevers
sector
Vergelijking van verschillende gegevens ■ Werknemers (subjectief)
■ Werkgevers (subjectief)
■ Benchmarkcijfers RiMoBo (objectief) ■ Verletcijfers (objectief) ● Bouwsector in zijn totaliteit ● Sub-sector (zelfde NACE-code) ● Bedrijf zelfde grootteorde (aantal WN) 40
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
20
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4.7. Risico-indicator
Uit onderzoek bleek de ene vraag meer relevant/belangrijk dan de andere De ene taakeis weegt ook meer door in belang dan de andere Via een analyse werd het belang van de verschillende vragen/taakeisen tegen elkaar gewogen
Analyse
Wegingsfactoren
Risicoindicator
41
4.8. Resultaat RiMoBo (1)
1. Werknemers overzicht ■ Per taakeis wordt het gemiddelde resultaat WN weergegeven ■ Dit wordt vergeleken met de benchmark WN voor die taakeis ■ Het totale resultaat eveneens vergeleken met benchmark totaal WN
42
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
21
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4.8. Resultaat RiMoBo (2)
2. Werkgevers overzicht ■ Per taakeis wordt het resultaat gegeven van zijn antwoorden op de vragen/taakeis ■ Dit wordt vergeleken met de benchmark werkgevers ■ Mogelijkheid om af te drukken
43
4.8. Resultaat RiMoBo (3)
3. Benchmarkcijfers
4. Verletcijfer
■ Dit is het telkens gemiddelde van de sector voor de betreffende taakeis / totaal (hetzij WG hetzij WN)
■ Uw verletcijfer wordt vergeleken met dat van : ● alle bouwbedrijven ● de sub-sector ● de bouwbedrijven van dezelfde grootteorde
44
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
22
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4.9. Validatie door ESF
De validatieperiode bij het ESF startte begin september 2014 en werd positief afgerond in oktober 2014. Validatie gebeurde in 2 fases ■ Validatie door Peers (vertegenwoordigers van gelijksoortige ESFprojecten) ■ Validatie door Experten
45
4.10. Digitalisatie (1)
In november – december 2014 is gestart met de ontwikkeling van een online
tool voor RiMoBo
Deze online tool maakt het gebruik voor de bouwondernemingen praktischer. Deze tool berekent, zowel voor werknemers als voor werkgevers, online: ■ de totale risico-indicator, ■ de risico-indicator voor verschillende werk gerelateerde thema’s.
46
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
23
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4.10. Digitalisatie (2) Toegankelijkheid
47
4.10. Digitalisatie (3) Arbeidsgeneesheer
48
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
24
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4.10. Digitalisatie (4) Preventiedienst
49
4.10. Digitalisatie (5) Werkgevers
50
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
25
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
4.10. Digitalisatie (6)
Namen van de deelnemende werknemers
51
4.10. Digitalisatie werknemers (7)
52
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
26
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
5. Digitaal Rapport RiMoBo 53
5.1. Rapport - Werknemer
www.rimobo.eu
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
54 54
27
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
5.2. Rapport - Werkgever
www.rimobo.eu
55
5.3. Rapport - Verlet
www.rimobo.eu
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
56
28
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
6. RiMoBo en de bouwsector
57
6.1.Project RiMoBo Betrokken Vlaamse bedrijven Selectie uit eigen databanken Adhesia/Mensura & navb 70 bouwbedrijven & 300 WN Begeleid door eigen adviseurs Adhesia/Mensura & navb (= persoonlijke toelichting bij invullen van vragenlijsten) (Telefonische) Ondersteuning preventiedeskundigen afdeling Onderzoek en Ontwikkeling (navb) Twee onderzoeksfasen (2013 en 2014)
58
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
29
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
6.2. Cijferoverzicht van de resultaten Betrokken Vlaamse bedrijven Werkplanning en -uitvoering
Fysieke taakeisen
100% 90% 80% 70% 60%
ongeldige resultaten
50%
onder benchmark
40%
boven benchmark
30% 20% 10% 0% metselaars
stukadoors
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
ongeldige resultaten onder benchmark boven benchmark
metselaars
magazijniers
Mentale en sociale taakeisen 90% 80% 70% ongeldige resultaten
50%
onder benchmark
40%
boven benchmark
30% 20% 10% 0% metselaars
stukadoors
magazijniers
Flexibiliteitstaakeisen
100%
60%
stukadoors
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
ongeldige resultaten onder benchmark boven benchmark
metselaars
magazijniers
stukadoors
magazijniers
59
6.3. Voordelen voor de sector Innovatief Krachtig & innovatief instrument voor vroegtijdige risico opsporing De tool is volledig geautomatiseerd 360°scan door vergelijking van resultaten werknemers (subjectief gegeven) werkgevers (subjectief gegeven) benchmarkcijfers van de sector (objectief gegeven) Verschillende verletcijfers (objectief gegeven)
60
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
30
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
6.3. Voordelen voor de sector Wettelijke verplichtingen Aandacht voor fysieke en mentale gezondheid van werknemers Bruikbaar voor de wettelijke verplichting om psychosociale belasting in beeld te brengen Sectorale benadering waarbij het navb de rol voor de bouwsector kan vervullen
RiMoBo als onderdeel van het jaarlijkse actieplan (JAP)
61
6.4. Voordelen voor de sector Empowerment De bouwsector is een sector met “zware” beroepen maar RiMoBo biedt een goede en juiste inschatting van risico’s op vroegtijdige uitval Een onderneming die daarmee rekening houdt, staat sterker op de toekomstige arbeidsmarkt Duurzame inzetbaarheid van de medewerkers bevorderen Bijdragen aan een aantrekkelijke onderneming Toepasbaar in meerdere sectoren
62
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
31
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
6.6. Internationale belangstelling
Dit project is gepresenteerd op de ISSA congres te Frankfurt 25-27 aug 2014 aan deskundigen op gebied van veiligheid, gezondheid en hygiëne op het werk Resultaat
Er is internationaal belangstelling voor de invoering in diverse lokale markten in de bouwsector en daarbuiten. Waardevolle contacten en suggesties ontvangen voor verdere ontwikkeling. 63
6.7. Website: www.rimobo.eu
Voor een goed beeld verwijzen wij naar www.rimobo.eu Voorlopig alleen in het Nederlands beschikbaar Momenteel in revisie
64
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
32
SECURA 2015 - RiMoBo
27-03-2015
Het RiMoBo team dankt u voor uw aandacht
RiMoBo
65
E. Streuve navb-cnac Constructiv ©
33