SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm:
A-stroom
Graad:
eerste graad
Jaar:
eerste leerjaar
KEUZEGEDEELTE
Vak(ken):
AV Economie
Vakkencode:
WW-s
Leerplannummer:
2005/104 nieuw
1e lj: 2 lt/w
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
INHOUD VISIE ..........................................................................................................................................................2 BEGINSITUATIE ...........................................................................................................................................3 ALGEMENE DOELSTELLINGEN ......................................................................................................................4 LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN ...............................................................................................5 ECONOMIE .......................................................................................................................................5 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN .........................................................................................................8 ECONOMIE .......................................................................................................................................8 ICT ...................................................................................................................................................9 VOET .............................................................................................................................................10 BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN ....................................................................................................11 MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN...............................................................................................................13 EVALUATIE ...............................................................................................................................................14 BIBLIOGRAFIE ...........................................................................................................................................15
1
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
2
VISIE De leerlingen die mogelijk zullen kiezen voor de optie "Handel" krijgen een initiërende vorming in de boeiende handelswereld. De ontdekking en beleving van de handel gebeuren hoofdzakelijk door doe- en zelfactiviteiten. Economische spelen zijn hierbij zeer handig. Door de praktische benadering krijgen de leerlingen de gelegenheid over een aantal maatschappelijke aspecten kennis op te doen die hen later nog van nut zullen zijn. Op die manier kunnen de leerlingen een gefundeerde keuze maken voor de studierichtingen in het 2e leerjaar van de 1e graad.
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
BEGINSITUATIE Een specifieke voorkennis is niet vereist.
3
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN De lessen in de socio-economische verkenning beogen de leerlingen te initiëren in de wereld van de handelseconomie. Op basis van een aantal concrete items wordt deze boeiende maar toch complexe wereld verkend en belicht. Op deze wijze zal de leerling een concreet inzicht krijgen in de economische relaties en zijn woordenschat verruimen met een aantal specifieke economische termen en begrippen. Hij zal voor zichzelf kunnen uitmaken of hij de vereiste aanleg heeft en voldoende interesse kan opbrengen om te kiezen voor een handelsstudierichting. In aansluiting op het Pedagogisch Project van het Gemeenschapsonderwijs wordt van de leerlingen verwacht dat ze onder begeleiding de volgende attitudes ontwikkelen en nastreven: • zin voor afwerking, netheid en nauwkeurigheid; • algemene belangstelling; • openstaan voor de mening van anderen en de eigen mening durven verwoorden; • bereidheid eigen fouten te verbeteren; • leergierigheid.
4
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN ECONOMIE 1ste jaar: 2 lestijden/week Decr. nr.
2de jaar: 0 lestijden/week LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 1
aantonen via voorbeelden dat niet iedereen dezelfde goederen en diensten koopt;
1
Kennismaking met de handel
1.1
Koopgedrag
1.1.1 aantonen dat het koopgedrag o.a. bepaald wordt door behoeften, 1.1.2 prijs ...; 1.2 via voorbeelden de plaats van de handel in de bedrijfskolom aantonen;
Wat we kopen, is voor iedereen verschillend Factoren die het koopgedrag beïnvloeden De handel - plaats
enkele taken van een handelaar opzoeken (o.a. kopen en verkopen, verstrekken van advies, behandelen van klachten, bijhouden van administratie …);
1.3
De handelaar - taken
voorbeelden beschrijven van goederen die lokaal worden verhandeld en van goederen die internationaal worden verhandeld.
1.4
Handel in de wereld - lokaal - internationaal
2
Geld is onmisbaar in de handel
de noodzaak van het gebruik van geld bij een koop aantonen;
2.1
Noodzaak
voorbeelden geven van een veilig gebruik van geldmiddelen;
2.2
Geld beheren
de euro als betaalmiddel gebruiken.
2.3
De euro
2
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week) Decr. nr.
6
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 3
4
3
Reclame in de handel
3.1
Waar vind ik reclame?
3.2
Keuze
het voorbeelden opzoeken van reclamemogelijkheden (tijdschriften, televisie, radio, aanplakborden …);
een keuze motiveren.
de buurtwinkel als handelsplaats beschrijven;
4
Waar vindt de handel plaats?
een aantal voor- en nadelen van de buurtwinkel als handelsplaats bespreken;
4.1
De buurtwinkel
4.1.1 een aantal voorbeelden van een buurtwinkel uit de omgeving van 4.1.2 de leerling opzoeken; 4.1.3
Begrip Voor- en nadelen De buurtwinkel in mijn omgeving
de speciaalzaak als handelsplaats beschrijven;
een aantal voor- en nadelen van de speciaalzaak als handelsplaats bespreken;
4.2
De speciaalzaak
4.2.1
Begrip
een aantal voorbeelden van een speciaalzaak uit de omgeving van de leerling opzoeken;
4.2.2
Voor- en nadelen
4.2.3
De speciaalzaak in mijn omgeving
4.3
De markt
4.3.1
Begrip
een voorbeeld van een markt uit de omgeving van de leerling opzoeken;
4.3.2
Voor- en nadelen
4.3.3
De markt in mijn omgeving
het grootwarenhuis als handelsplaats beschrijven;
4.4
Het grootwarenhuis
een aantal voor- en nadelen van het grootwarenhuis als handelsplaats bespreken;
4.4.1
Begrip
de markt als handelsplaats beschrijven;
een aantal voor- en nadelen van de markt als handelsplaats bespreken;
4.4.2 een aantal voorbeelden van een grootwarenhuis uit de omgeving 4.4.3 van de leerling opzoeken;
Voor- en nadelen Het grootwarenhuis in mijn omgeving
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week) Decr. nr.
7
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 4.5
Kopen op het internet
omschrijven wat kopen op het internet inhoudt;
4.5.1
Begrip
een aantal voor- en nadelen van kopen op het internet bespreken;
4.5.2
Voor- en nadelen
een aantal voorbeelden van kopen op het internet opzoeken.
4.5.3
Voorbeelden van kopen op het internet
5
De communicatie in de handel
5
enkele technieken hanteren in concrete handelssituaties (prijsaanvraag, eenvoudige offerte, een bestelling …) zoals een brief, e-mail, telefoon …;
5.1
Communicatietechnieken
enkele documenten uit het koopproces zoals de factuur, bestelbon …, opzoeken, herkennen en invullen (eenvoudig).
5.2
Documenten
6
De bank in de handel
een aantal taken van een bank (eenvoudig) omschrijven;
6.1
Wat doet een bank?
een aantal (eenvoudige) betaaltechnieken door tussenkomst van 6.2 een bank (overschrijving, bancontact, zelfbankieren …) omschrijven en hanteren; 6.3 een aantal (eenvoudige) spaarformules opzoeken en vergelijken.
Betalen via de bank
6
Sparen bij de bank
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN ECONOMIE
Nr.
Pedagogisch-didactische wenken Dit leerplan geldt voor een lestijdenpakket van 25 weken op schooljaarbasis. De leerstofitems worden uitsluitend ondersteund met voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen. In geen geval mag de nadruk liggen op het verwerken van leerstof. Spelenderwijs maken de leerlingen kennis met aspecten uit het economisch leven. Door deze aangename kennismaking zijn de leerlingen in staat een verantwoorde keuze te maken voor het 2e jaar. Evaluatie dient vooral een begeleidende functie te hebben. De leerkracht mag gebruik maken van economische spellen. Reclame: bespreking van verschillende reclamevormen. De leerlingen kunnen zelf een vorm van reclame voorstellen, bijvoorbeeld voor een activiteit van de school. Het is de bedoeling dat men voornamelijk KMO’s bezoekt in de nabije buurt van de school en dat men benadrukt dat een onderneming niet enkel produceert maar dat er naast een administratieve opdracht , ook een organisatorische opdracht is. Indien de school een minionderneming heeft, kunnen de leerlingen van het zesde jaar hun project komen voorstellen. Daarnaast kan er natuurlijk ook informatie over handelszaken gevonden worden via het internet. De verkenning van het economische leven wordt aangebracht via de goederen- en de geldstroom. Er kan methodologisch aangetoond worden dat in de relatie tussen de economische entiteiten (gezinnen, ondernemingen) een zekere technische ordening (o.a. handelsdocumenten, betalingen) noodzakelijk is. Deze technische elementen sluiten aan bij de praktische benadering van de leerstof. Oefeningen op communicatie worden eenvoudig gehouden. Leerlingen zullen kennismaken met de bank en met het zelfbankieren. De leraar zal er een praktische activiteit van maken. De algemene doelstellingen kunnen slechts bereikt worden via het actualiteitsprincipe. In deze context kan een begin gemaakt worden met een actualiteitsmap. De actualiteitsmap bevat zowel stukken die de leraar aanbrengt als elementen die door de leerling werden verzameld. Steeds zal gewaakt worden over het gebruik van de juiste vakterminologie. Goed voorbereide didactische studie-uitstappen kunnen een meerwaarde betekenen en leveren een waardevolle bijdrage tot het actualiteitsprincipe. De leraar tracht ICT-gebruik in te lassen (b.v. opzoeken van gegevens, e-mailberichten om informatie op te vragen, zelfstandig leren, grafische voorstelling)
8
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week) ICT 1
9
Wat?
Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simulatoren, etc. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegenomen. 2
Waarom?
De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie, ... In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers: −
het leerproces zelf in eigen handen nemen;
−
zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;
−
op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).
3
Hoe te realiseren?
In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen adequaat of onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen “spontaan” gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en – kanalen met het oog op de te bereiken doelen. Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces. Bepaalde programma’s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, simulatie, het opbouwen van schema’s, stilstaande en bewegende beelden, demo, ... Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen “gestructureerde leerstof”. Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie, ...), de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode toevoegen. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen. De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Het programma “Powerpoint” kan hier ondersteunend werken. Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via e-mail, blackboard, smartschool, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora, ... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT zo de mogelijkheid biedt om niet alleen interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toets- en examenvragen, ...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal) te bevorderen. Sommige programma’s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie).
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week) VOET 1
10
Wat?
Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die -in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen - niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie, muzisch-creatieve vorming en technisch-technologische vorming (alleen voor ASO). De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).
2
Waarom?
Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd.
VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken.
De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen.
3
Hoe te realiseren?
Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen).
Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
11
BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN 1 Wat? Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: −
de opdrachten meer open worden;
−
er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;
−
de leerlingen zelf keuzes leren maken en die verantwoorden;
−
de leerlingen zelf leren plannen;
−
er feedback is op proces en product;
−
er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.
De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.
2
Waarom?
Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. −
leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken;
−
leerlingen voorbereiden op levenslang leren;
−
het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen.
Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als: −
keuzebekwaamheid;
−
regulering van het leerproces;
−
attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.
In onze (informatie)maatschappij wint het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.
3
Hoe te realiseren?
Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: −
de leraar als coach, begeleider;
−
de leerling gemotiveerd en aangesproken op zijn “leer”kracht;
−
de school als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.
De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat − −
doelen voorop stellen strategieën kiezen en ontwikkelen
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week) − − − − − −
oplossingen voorstellen en uitwerken stappenplannen of tijdsplannen uitzetten resultaten bespreken en beoordelen; reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen verantwoorde conclusies trekken keuzes maken en die verantwoorden
is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.
12
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
13
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN1 Inzake materiële elementen is er een uitgerust leslokaal met bord, prikbord, kast (voor en met documentatie en tijdschriften, documenten, naslagwerken en boeken) en overheadprojector. Het lokaal wordt zodanig "aangekleed" dat het geheel het uitzicht heeft van een "economische leeromgeving". Daarnaast is er een leerboek, werkschrift of cursus. De leerlingen leggen een documentatiemap aan voor aanvullende informatie en voor de opdrachten. Er wordt gestreefd naar de aanwezigheid van computermateriaal in het vaklokaal. De leerlingen hebben alleszins toegang tot een informaticalokaal met internetaansluiting.
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
14
EVALUATIE Opmerking De school kan best een eigen evaluatiebeleid uitwerken.
Algemeen De evaluatie zal vooral dienen om de leerlingen een spiegel voor te houden m.b.t. de mate waarin ze in staat zijn de leerplandoelstellingen te realiseren en hoeft in dit stadium van de opleiding nog niet te dienen om te selecteren Problemen met betrekking tot de leerinhouden en doelstellingen worden gedurende het schooljaar deskundig geremedieerd. Het staat de school vrij om te kiezen voor om het even welke vormen van evaluatie, zoals permanente evaluatie. In aansluiting op het Pedagogisch Project wordt van de leerlingen verwacht dat zij de vermelde attitudes ontwikkelen en/of nastreven.
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
BIBLIOGRAFIE Boeken Goedgebeur, J., Peiremans, J., Sadones, L. en Waerniers, H., "Economie on LIne - SEI", Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2002 Van Bael, C., e.a., "Economix - SEI", Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2002 Brauwers, D., e.a., "startSEIn", Uitgeverij de boeck, Antwerpen, 2003 Verberckt, F. en Schram. P., "Handelsroute 1", Uitgeverij de boeck, Antwerpen Verberckt, F. en Schram. P., "Optimum 1", Uitgeverij de boeck, Antwerpen Van Caer, F. en Verhelst, K., "Handelswijs 2", Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2002 Demuylder, L., e.a., "Open kijk", Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2002
Nuttige websites www.rago.be Gemeenschapsonderwijs (zie naar Pedagogische BegeleidingsDienst) www.vlew.be Vereniging van Leraren in de Economische Wetenschappen www.destandaard.be De Standaard (krant) www.tijd.be De Tijd www.hbvl.be Het Belang van Limburg (krant) www.hln.be Het Laatste Nieuws (krant) www.gva.be Gazet van Antwerpen (krant) www.demorgen.be De Morgen (krant) www.hetvolk.be Het Volk (krant) www.nieuwsblad.be Het Nieuwsblad (krant) www.knack.be Knack (tijdschrift) www.trends.be Trends (tijdschrift) www.vecon.nl Nederlandse vereniging voor leraren in de economische wetenschappen www.vev.be Vlaams Economisch verbond www.startersservice.be/ Unizo www.taxup.com/belgie_recht Webgids voor accountancy en fiscaliteit www.standaardedu.com/educatief/pagina.asp?metnaam=standaardeducatief Standaard Wetenschappelijke Uitgeverij (+ MIM) www.deboeck.be Uitgeverij De Boeck (= Standaard Wetenschappelijke uitgeverij + De Sikkel) www.kluwer.nl Uitgeverij Kluwer www.denarend.be Uitgeverij Den Arend www.rago.be Gemeenschapsonderwijs www.vdab.be VDAB www.kbc.be KBC www.fortis.be Fortis www.dexia.be Dexia www.abb-bvb.be/gen/nl Belgische Vereniging van Banken www.batimonde.be/particulier/adres_vl.htm Nuttige adressen www.bvvo.be Beroepsvereniging der Verzekeringsondernemingen
15
Eerste graad – A-stroom – Keuzegedeelte 1A AV Economie (1e jaar: 2 lestijden/week)
16
www.digischool.nl/ec/eclok.htm Economielokaal van de digitale school www.gemeenschapsonderwijs.be/subpage_startpagina/bibliotheek/Url/index.htm Internetverwijzingen (op website van het Gemeenschapsonderwijs) www.unizo.be UNIZO – Unie van Zelfstandige Ondernemers www.digitheek.f2s.com/index.htm De digitheek – Links voor leraren en leerlingen www.bin.be Belgisch Instituut voor Normalisatie (BIN) www.cbd-bcd.be Belgisch comité voor de Distributie http://212.190.77.115/cgi/welcome.pl Het Belgisch Staatsblad www.touring.be/corporate/history1895/club4-nl.stm Touring Club http://www2.vereenvoudiging.fgov.be/inventaire/nl/pouvoirs.asp Inventaris van de officiële Belgische sites www.ping.be/~tori0060/Toerisme_Verkeer.htm Toerisme www.tib.be Dienst voor Toerisme en informatie van Brussel www.toervl.be Toerisme Vlaanderen www.belgie-toerisme.net Office de Promotion du Tourisme Wallonie-Bruxelles http://schoolweb.argo.be/cvo/brussel/links.htm Links naar interessante websites www.planetinternet.be/nl/reizen Planet Internet Portaalsite http://mineco.fgov.be/redir.asp?loc=/enterprises/vademecum/home_nl.htm Ministerie van Economische Zaken – Vademecum voor de beginnende ondernemer D.m.v. Google of een andere zoekrobot kunnen actuele sites gevonden worden m.b.t. de leefwereld van de leerlingen.
