Schoorstenenconferentie
‘Veiligheid en aansprakelijkheid’
28 oktober 2015, Kantens
mr. Arvin Kolder
Kraanongeval Alphen a/d Rijn, 3 augustus 2015 ‘De bouwkranen vielen om tijdens het hijsen van een brugdeel en kwamen één voor één terecht op zeker vier huizen en twee winkels aan de Hooftstraat.’ ‘Hoofdaannemer Mourik werkte in opdracht van de Gemeente. Het bedrijf besteedde het werk uit aan BSB Staalbouw, dat kraanbedrijf Peinemann inschakelde.’
Het aansprakelijkheidsrecht (art. 6:162 e.v. BW)
• Ieder draagt z’n eigen schade, tenzij……….
• Vergoedingssystemen - private verzekeringen - sociale zekerheid - aansprakelijkheidsrecht
Plan van behandeling I.) Verantwoordelijkheid ‘intern’ - ‘werkgeversaansprakelijkheid’
II.) Verantwoordelijkheid ‘extern’ - bewoners, omwonenden, ‘de omgeving’
III.) Verantwoordelijkheid hulpmiddelen van een ander - gehuurd/geleend werkmateriaal
IV.) Verantwoordelijkheid in keten van opdrachtgevers - verhouding hoofdaannemer/onderaannemer(s)
I.) Verantwoordelijkheid ‘intern’ •
Zorgplicht voor eigen werknemers (art. 7:658 BW) -> óók voor ingeleende krachten (waaronder zzp’ers!)
-
Onderzoeksplicht (RI&E, SWO-formulier?) Feitelijke/technische preventie (PBM) Waarschuwen/instrueren (VCA, toolbox) Houden van toezicht
Van belang bij invulling zorgplicht: - Geschreven normen (Arbo, Bouwbesluit, NEN, etc.) - Ongeschreven normen (‘Kelderluik-factoren’) - ‘Ervaringsfeit’ van onvoldoende oplettendheid - Ná het ongeval maatregelen; waarom niet voor die tijd? -> geschreven normen niet beslissend
•
Verzekeringsplicht voor werknemers ‘in het verkeer’ (art. 7:611 BW) - o.a. bestuurder van een motorrijtuig (SVI)
II.) Verantwoordelijkheid ‘extern’ •
Algemene zorgplicht jegens derden ex art. 6:162 BW -> ‘meer risico nemen dan redelijkerwijs verantwoord is’
‘Kelderluik-factoren’ - te verwachten onoplettendheid - kans op een ongeval - ernst van de gevolgen - bezwaarlijkheid maatregelen • Uit de praktijk…. - de hovenier en de conifeer - het bouwbedrijf en de container - de verhuizer en het hondje • Bewoner gebruikt in het weekend de steiger…. -> instructie/SWO-formulier -> bebording -> afzetting
• Diverse risicoaansprakelijkheden jegens ‘derden’ -> instaan voor fouten van personen en veilige werking van zaken
Aansprakelijkheid voor personen - art. 6:170 (ondergeschikten) - Art. 6:171 (zelfstandigen)
Aansprakelijkheid voor zaken - art. 6:173 (roerende zaken) - art. 6:174 (opstallen) - Art. 6:179 (dieren) - Art. 6:181 (bedrijfsmatige gebruiker)
III.) Verantwoordelijkheid hulpmiddelen van een ander Art. 6:181: risicoaansprakelijkheid van de bedrijfsmatige gebruiker • Aansprakelijk voor zaken is óf de eigenaar óf de bedr. gebruiker. -> gebrekkige hulpzaken (steiger, machine, etc.) -> ‘gebrek’: voldoet niet aan de veiligheidseisen
•
Art. 6:181 ‘verlegt’ de aansprakelijkheid van de eigenaar naar de gebruiker
• Meerdere bedrijfsmatige gebruikers? -> ‘de laatste in de keten’ (steeds: de feitelijke gebruiker) NB: t.o.v. het slachtoffer risicoaansprakelijk, maar wel regres mogelijk op de ‘schuldige’ (contract/uitsluitingen?)
IV.) Verantwoordelijkheid in een keten • -
Risicoaansprakelijkheid voor ingeschakelde hulppersonen art. 6:171 (zelfstandigen)
•
‘Eenheid van onderneming’
- verantwoordelijk voor degene die ‘ter uitoefening van’ jouw bedrijf werkzaamheden verricht -> aard (samenhang) van het bedrijf van de opdrachtgever en de werkzaamheden van de hulppersoon -> ‘past’ het bij elkaar; vormt het een eenheid?
•
Alleen de bedrijfsmatige opdrachtgever (niet: overheid)
•
‘Ketenaansprakelijkheid’ is goed mogelijk
-> Alphen: Gemeente, Mourik, BSB, Peinemann)
•
Het slachtoffer kan steeds de meest gerede partij kiezen, waarna onderling regres mogelijk is
-> contract (o.a. wat heeft hoofdaannemer de onderaannemer voorgeschreven?) -> in evenredigheid met bijdrage aan ontstaan schade
•
‘De aannemer is verplicht de opdrachtgever te waarschuwen voor onjuistheden in de opdracht of ongeschiktheid van diens zaken (art. 7:754)
Samenvattend • Diverse risico’s en aansprakelijkheden…. • Zorg voor een passende verzekering! - AVB (niet: schade door motorrijtuigen) - WAM en/of werkmaterieel - CAR-verzekering
EINDE Vragen, opmerkingen, suggesties
[email protected] [email protected]
